Nieuws en Advertentieblad voor Veenendaal en Omstreken
15e Jaargang
5 September 1945
No. 778
Verschijnt 2 keer per week in: Stichts- en Geld.-Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar,
Heuvelsche Steeg. Groep, Benedeneind, Kade, Maanderbuurr, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Abonnementsprijs 1.30 M BB® HBSI HEB H ADVERTENTIES
per kwartaal JSBj J||8flk Bglj HHi ^^i3Ek® r| Gewone advertentieprijs
Losse nummers 6 een. B ygkB ifM B B I$%1 H per mm. 15 cent.
Redactie en Administratie B j pP2® WPf |P f|p bv-JP^ B Minimumprijs per adver-
Parallelweg 8, Veenendaa gg^ W Hfl EH Vrlaa e„"aa„bod 1 1.30
Telefoon 601 ■Mill M Mf V MM van ,_20 woorden £lk
Red. W. F. ter Hoeven. Uitgave: Drukkerij „De Gelderdersche Vallei'. woord meer 6 cent.
TOESPRAAK
van den Burgemeester van Veenen
daal, bij de opening van de feestelijk
heden op 31 Augustus 1945.
Do dag, waar wij allen zonder uit
zondering naar hebben uitgezien, is
heden een feit geworden. Een histo
risch feit van grote betekenis.
Nu precies /.es jaren geleden heb
ben we voor het laatst ons Oranje-
""tetfst gevierd. Thans schenkt God ons
bet voorrecht onze geliefde Koningin
weer in ons midden te (hebben en haar
verjaardag weer feestelijk te herden-
Vijf bange jaren gingen aan ons
voorbij als een marteling waarin we
geknecht, vertrapt en vermoord zijn.
Ondanks al die folteringen hebben
wij gewanhoopt aan onze bevrijding,
maar leefde bij ons allen dit rotsvaste
vertrouwen: „De Koningin komt te
rug".
Zïi is terug en God zij gedankt voor
deze grote uitredding, Hem alleen
komt daarvoor de eer en de dank toe.
Laat dit vooral uitkomen bij Uw
feestvreugde.
iZo weinig landen in de wereld ken
nen dezen rijkdom, een vorst of vor
stin te bezitten, die temidden van het
volk, met alles meeleeft. Wij kunnen
ons gelukkig prijzen haar nog te be
zitten, die ondanks alle verschil van
inzicht, toeli blijft bet symbool van
onze Nationale Eenheid. Voor ons
allen blijft Zij de Koningin.
moeilijke jaren zijn het ook
-
- ™"jn vreemd land te zijn. Want al
zij i wij dankbaar voor de grote gast
vrijheid, die Haar ten deel viel, voor
Oranjevorsten is het steeds het hoog
ste geweest, te leven temidden van
hun volk.
De Oranjes, die steeds voor ons in
de bres gesprongen zijn. Trots alles
staat ook onze Koningin nog steeds
vooraan voor de opbouw en vernieu
wing van ons klein geliefd land.
God schenke ons, dat zij nog me
nig jaar het schip van staat mag be
sturen om ons veilig door de moeilijke
jaren heen te brengen.
'Oranje en Nederland hooien bij el
kaar, zijn historisch aaneen gegroeid.
Toch zijn er ook nog velen uit onze
eigen omgeving, die ook naar deze
dag verlangd hebben en nu niet met
blijde kunnen zijn. Tk denk aan
nabestaanden van hen, die het
tste offer brachten voor onze
njrieid.
Juist vandaag worden door hen de
iege plaatsen gevoeld, denk ook aan
hen op deze feestdag.
Niet het minst gaat ook onze dank
uil naar de legers der verbonden na
ties, zij hebben ook vele offers moeten
brengen voor het behoud van onze
vrijheid en onze geliefde vorstin.
Geeft thans met volle teugen uiting
aan Uwe dankbaarheid en feestvreug
de. Geniet bij heerlijke Oranjezon van
deze gelukkige dag en ik weet mij
zeker de tolk van allen door uit te
spreken, dat zij nog menig jaar voor
ons allen en die haar lief zijn ge
spaard hlijve.
Lang leve Hare Majesteit de Ko
ningin.
TOESPRAAK
van den Burgemeester van Veenen
daal, bij de Kranslegging nabij het
Station op 31 Augustus 1945.
Het was een sympathieke gedachte
van de Vereniging „Oranjedag" om
deze plechtigheid mogelijk te maken.
Juist op deze dag, nu we weer op
nieuw herinnerd ivorden aan onze
vrijheid, voelen we de behoefte uit
geheel ons hart, om onze plaatsge
noten te eren, die hun leven voor ons
gaven.
Ik zeg onze plaatsgenoten en hier
mede bedoel ik ook de gevallenen uit
Geld.-Veenendaal. We zijn toch een
conglomeratie, een gemeenschap en in
tijden van nood en dood voelen we
ons toch één.
We staan hier voor een simpel hou
ten kruis, een eenvoudig monument,
voor ons gevoel toch hetzelfde als
was liet een kostbaar. Toch spreek ik
de wens uit, dat dit in de toekomst
door een blijvend vervangen wordt.
Een kruis, liet symbool van de
dood, maar ook van de overwinning
in Jezus Christus.
Zo willen we dan enkele stille ogen
blikken aan onze gevallenen wijden.
Allereerst onze militairen. Zij heb
ben gehoor gegeven aan de oproep
van Hare Majesteit de Koningin, zij
zijn hun regiment gevolgd en hebben
•het grootste offer voor het vaderland
gebracht.
Dan zij, die hun leven gaven voor
de verzetsbeweging, trouw aan de op
roep van de regering uit Londen. Zij
hebben niet het minst bijgedragen
aan. de bevrijding van ons land. Zij
hebben niet gerekend maar het doel
alleen voor ogen gehad.
Mag ik U thans verzoeken de kran
sen te leggen bij het kruis en daarna
ter ere van onze gevallenen enkele
ogenblikken van absolute stilte be
trachten. Deze stilte-go-»® ws-r door
samen te zingen het 6e couplet vaw
ons Wilhelmus
„Mijn schilt en de betrouwen".
Ik dank U allen voor Uw aanwezig
heid om onze doden "fe-eren.
UITSLAGEN WEDSTRIJD
STRAATVERSIERING.
lp prijs. Prins Bernhardlaan, Een-
voudlaan tlm. de Klomp.
2e prijs. Benedeneind.
3e prijs. Dijkstraat (West).
4e prijs. Beatrixstraat.
5e prijs. Zandstraat.
Eervolle vermelding.
van de Pollstraat; Kerkewijk brug;
Station; Dennenlaan; Groenelaan;
WilhelminastraatKeucheniusstraat
Julianastraat; Gortstraat; Buurtvor.
west.Buurtlaan; Parallelweg; Flui
tersstraat.
Gevelversiering.
1. H. Huibers, Zandstraat.
2. E. J. van Schuppen, Kanaal-
weg.
3. v. d .Meg den, Gelderseheschool.
BRAND.
Maandagmorgen omstreeks half acht
loeide de brandweersirene, er was
grote brand gemeld in de Haspel,
toen de brandweer arriveerde bleek
vdat er stevige schoorsteenbrand was
bij van Roekei, die door snel .te hulp
gekomen buren reeds afgedekt was.
De brandweer die met de motorspuit
aanwezig was heeft de schoorsteen
afgebroken daar die bjjna geheel uit
elkaar lag, en gevaar opleverde om
opnieuw brand te veroorzaken.
Wij geven U de raad, om nu reeds
voor de winter Uw schoorsteen gron
dig te laten vegen, daar er nu er zo
veel hout gestookt wordt, er zeer ze
ker veel aanslag in de pijpen ont
staat, en dit de kans op brand ver
groot.
Wij maken liet publiek er nogmaals
op attent, dat de brandmelding nog
steeds slecht werkt, daar de telefoon
over de vaartbrug nog niet in wer
king is. De brandweerlieden die over
telefoon beschikken zjjn ongeveer alle
aangesloten, dus bij brand direct een
brandweerman waarschuwen en of de
Politie en gemeentehuis.
POLITIE-NIEUWS.
Door do Politie werd Proces-ver
haal opgemaakt tegen C. v. B. en
G. M. daar zij eigenmachtig zijn
radio-kastje op het Radio-Centrnlo-
net had aangesloten.
'H. v. d. II., J. P., II. v. E. hielden
zich niet aan de zuivelvoorschriften
en werden verbaliseerd.
IT. L. lie]) een bon op voor liet rij
den zonder licht, terwijl P. S., W. S.,
II. H., L. d. II., in het bezit waren
van benzine welke zij niet rechtmatig
verkregen hadden en deswege dan
ook verbaliseerd werden.
DISTRIBUTIEKRING VEENEN
DAAL.
Aflevering Rozijnen op bon 545.
De aflevering van rozijnen op bon
545 zal eerst met ingang van 17 Sep
tember a.s. plaats vinden.
Rantsoen Engelse Huishoudzeep.
Een rantsoen Engelse 'huishoudzeep
bedraagt thans 8 oz. (plus minus 225
gram). De Engelse huishoudzeep is
ook verkrijgbaar op de nieuwe rant-
soenboimen met het opschrift „een
rantsoen artikel A"). Per rantsoen-
bon van artikel A is rantsoen zeep
(plus minus 56 gram) verkrijgbaar.
Vernietiging niet aangewezen bonnen.
De bonnen 605, A 660, B 660, C 660,
A 666, A 668 en C 668 van de nood-
kaarten VJg serie zullen niet aange-
wezen worden en kunnen worden ver-
iiiot.io-rf,
Aflevering Jam op bon 603.
De aflevering van de 250 gram jam,
welke op bon 603 is aangewezen tmag
door de detaillisten alleen verkocht
worden aan de inwoners van de
Distributiekring Veenendaal, derhalve
de gemeenten Veenendaal, Rhenen,
Eist en Renswoude.
De aflevering aan publiek van bui
ten de Distributiekring Veenendaal
kan alleen tot nadelige gevolgen lei
den van de eigen bevolking, daar op
die bonnen niet bevoorraad zal wor
den.
Veenendaal, 30 Augustus 1945.
De Plv. Leider van de D.K.
Veenendaal
A. C. SLIEKER.
BURGERLIJKE STAND.
Veenendaal.
Geboren: Willemijntje, d. v. G. van
Wakeren en G. van den Bruinliorst;
Wilhelmina, d. v. C. Roseboom en W.
van Donkelaar; Barendina, d. v. E.
Vos en D. KroesbergenMaria, d. v.
J. van Ewijk en J. Everwijn.
Overleden: Dirkje Hendrika van
den Bovenkamp, 6 maanden.
Ondertrouwd: Willem Vink en Jo
hanna Louisa Christina Brugman;
Cornelis de Langen en Hendrijntje
Boers; Jacobus Izaük Schelling en
Geertruida Ulenreef.
Getrouwd: Aart Willem v. Harde-
veld en Geertje van Schoonhoven;
Willem Kroesbergen en Gerritje
Wegers; Cornelis van de Loosdreclit
en Jillia Dirkje Weijers; Gerrit
Kroesbergen en Hendrika Antonia
van der Lee.
Rhenen.
Geboren: Aaitje, d. v. Willem Ar-
noldus van Noort en Evertje Aartse;
Wilhelmina Aartje, d. v. Jan van
Swetselaar en Jannetje Rijkse; Gcr-
da, d. v. Johannes Baars en Aaltje
Overeem; Alida Gerritje, d. v. Wil
lem Ilermsen en Gerritje Hovestad.
Ondertrouwd: Arend Johannes Bo-
venschen, 25 jaar en Johanna Elsa
Stuur, 26 jaar; Johannes Baars, 27
jaar en Hendrika Jacoba Ouwehand,
25 jaar; Evert van de Scheur, 27 jaar
en Rjjkje Rijkscn, 25 jaar; Rijk van
de Scheur, 25 jaar en Anna Woutera
Rijksen, 22 jaar; Harmen van de
Scheur, 21 jaar en Gerritje van de
Scheur, 23 jaar; Evert do Ruiter, 27
jaar, Veenendaal en Toontje van de
Scheur, 27 jaar.
Getrouwd: Dirk -Jan Budding en
Jantje van Zetten; Adrianus Gerrit
Kwint en Dirkje Rijkse.
Overleden: Roelof je van Veenen
daal, 80 jaar, weduwe van Gijsbert
Henzen.
DISTRIBUTIE KLOMPEN.
De Burgemeester van Rhenen maakt
bekend, dat tot nader order geen aan
vragen om klompen op de afdeling
Sociale Zaken kunnen worden inge
diend, in verband met liet grote aan
tal aanvragen, hetwelk reeds is ont
vangen en de geringe beschikbare
hoeveelheid klompen.
De Burgemeester voornoemd,
d'AUMALE v. HARDERBROEK.
TRANSPORTKOSTEN GOEDEREN
EVACUE'S
De Burgemeester van Rhenen maakt
bekend, dat zij, die menen aanspraak
te kunnen maken op vergoeding van
transportkosten, welke werden ge
maakt in verband met de re-evacuatie
naar Rhenen hun betreffende kwitan
ties moeten indienen op de afdeling
Sociale 'Zaken, uitsluitend op Maan
dag 10 en 17 September a.s. en Dins-
<L*ur 11 en 18 September _a-.s. tussen
5 en 12 uur. ^Kwitanties, welke na
18 September 1945 werden aangebo
den kunnen niet meer voor vergoe
ding in aanmerking worden gebracht.
De Burgemeester voornoemd,
d'AUMALE v. HARDENBROEK.
NABETRACHTING.
Mijn ontboezeming over het lot van
de antithese heeft de pen van den
heer W. van Galen in beweging ge
bracht.
Als zoveel anderen wil ook hij een
volkseenheid.
De smartelijke oorlogsjaren hebben
bewezen, dat we een nationale een
heid zijn. Zo hebben we ons getoond
in ons verbeten verzet tegen den ge
wetenlozen vijand.
De heerlijke feestdagen, die we pas
gevierd hebben, deden opnieuw zien,
dat we ons één gevoelen om de troon
van Oranje.
Ziet gc nu wel, zo zegt men dan,
dat alle partijvorming een schotjes-
politiek is, die onze nationale kracht
versnippert. We staan en we moeten
staan schouder aan schouder om te
herbouwen wat nu kapot ligt.
Uit den boze is hot aparte Chris
telijke bonden, organisaties, partijen,
dagbladen, radio-uitzendingen, enz. in
het leven te roepen.
Laten, zo luidt het, allen die zich
Christenen noemen, zich niet afzijdig
houden, maar zich als goede vader
landers en als goede belijders imet alle
andere volksgenoten scharen achter
de ene banier, waarin geschreven
staat: „Nederland herrijst".
Waarom nu weer de antithese voor
de dag gehaald. Die is nu toch dood
Niet ontkend mag worden, dat er
in het streven naar eenheid een zeer
sympathieke gedachte ligt.
We zouden werkelijk niets liever
willen, dan dat heel ons volk, be
zield door dezelfde idealen, als een
hechte eenheid kon optreden.
Maar hoe is dat mogelijk bij diep
gaande verschillen dn levensover
tuiging?
Laat me mogen aanhalen, neen,
niet een woord van Dr. A. Kuyper,
die de man van de antithese wordt
geacht, maar van Dr. W. Banning,
dat hij in 1938 schroef in zijn boek:
„Hedendaagse sociale bewegingen".
In dit boek poneert hij de stelling:
„dat in de hedendaagse sociale bewe
gingen de levensbeschouwing het be
slissende woord spreekt (waarvoor
men met name in liberale en socialis
tische kringen te weinig begrip heeft
gehad), d.w.z. dat de keuze in sociaal
en politiek opzicht ten slotte gedaan
wordt op grond van de hechte en
diepste waarden, die wjj in onze
levensovertuiging belijden.
Zo stond het in 1938, zo staat het
nog in 1945, en zo zal het altijd staan.
AVie leeft uit de Christelijke begin
selen heeft een andere visie op de
sociale en politieke vragen dan de
liberalen, socialisten of communisten.
Dat verschil laat zich niet wegdoe
zelen. Het treedt altijd weer aan het
licht.
Alles willen opsmelten in één allen
omvattende volksbeweging is het ja
gen naar een utopie.
Laten we toch nuchter blijven.
Ik zou haast zeggen, zo nuchter als
de Engelsman.
Daar in Engeland waren in de
laatste verkiezingsstrijd dertien par
tijen in het vuur.
Van een streven om alle partij
schappen uit te bannen merkt men
daar niets.
Ten slotte dit:
Na de eerste wereldoorlog was de
en het werd een ontgoocheling.
Na deze oorlog klinkt de roep om
een nationale eenheid, met terzijde
stelling van de wezenlijke verschillen
in levensovertuiging en het zal weer
uitlopen op een teleui'stelling.
De tegenwoordige volksbeweging
gaat dood, omdat zij negeert de diep
ste levenswaarden van den mens.
C. GOOTE.
DE KERK
en de moreele ontaarding in ons volk.
Onderscheid tussen blijvende en
tijdelijke taak.
Het ligt niet in onze bedoeling om
brede principiële beschouwingen te
houden: de grote nood vraagt om
krachtige daden bovenal. Om echter
de noodzakelijke daden en de strek
king van dezen Herderlijken brief in
het juiste licht te plaatsen, moeten
wij toch wel enkele opmerkingen van
principielen aard vooraf laten gaan.
Onder alle omstandigheden en in alle
tijden blijft het wezenlijke van do—
kerkelijke verkondiging zichzelf ge
lijk Jezus Christus is gisteren en
heden dezelfde tot in alle eeuwigheid.
De Kerk, op haar wijze peilende den
nood der wereld, -ook dien van een
concreet gegeven moment, zal den
wezenlijken nood steeds vinden in de
ongehoorzaamheid aan Gods heiligen
wil, in 's mensen zonde; zij zal te
vens als de eenig wezenlijke redding
uit allen nood wijzen op persoon en
werk van Jezus Christus, den waar-
aehtigen Bevrijder en Verlosser der
wereld, en de mensheid oproepen tot
bekering. Deze prediking blijft ook
nu de opdracht en zij zal, wanneer
de concrete grote vraagstukken van
het heden aan de orde komen (voor
al de vraag hoe ons volk geestelijk
weer gezond wordt en zal zijn opge
wassen tegenover de geweldige moei
lijkheden van herstel van het ver
nielde, ook geestelijken de nog
grotere moeilijkheden van een gron
dige geestelijke en sociale vernieu
wing), niet andei's kunnen en mogen
zeggen dan dit: waarachtig hei-stel