Nieuws en Advertentieblad voor Veenendaal en Omstreken
15e Jaargang
Zaterdag 3 November 1945
No. 795
Verschijnt 2 keer per week inStichts- en Geld.-Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar,
Heuvelsche Steeg. Groep, Benedeneind, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Abonnementsprijs 1.30
per kwartaal
Losse nummers 6 cent
Redactie en Administratie
Parallelweg 8, Veenendaal
Telefoon 601 f
Red. W. F. ter Hoeven.
DE VALLEI
Uitgave: Drukkerij „De Geldersche Vallei
A D VERTENTIES
Gewone advertentieprijs
per m.m. 15 cent.
Minimumprijs per adver
tentie f 3.-.
Vraag en aanbod f 1.30
van 1-20 woorden. Elk
woord meer 6 cent.
DE BOER EN DE ARBEIDER.
Radiorede van Ir. C. H. J. Maliepaard,
Rijkslandbouwconsulent in Alg. Dienst.
Het is een verblijdend verschijnsel,
dat in groter verband weer gestreefd
wordt naar een samengaan van de beide
groepen, landarbeiders en boeren, aldus
Ir. C. H. Maliepaard, Landbouwcon-
sulent in Algemene Dienst, in een radio
causerie op Donderdag 1 November j.l.
te 20.30 in de Rubriek ten behoeve van
de Landbouw, verzorgd- door de Afde
ling Voorlichting van het Ministerie van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning.
Gewijzigde verhoudingen.
Het begrip „■boer" is ouder dan het be
grip „landarbeider". Lang nadat de in
dustrie-arbeidersorganisaties tot machtige
lichamen waren uitgegroeid, begonnen
pas landarbeiders-organisaties eigen be
tekenis te krijgen.
Wat kan daarvan de oorzaak geweest
zijn?
Gaat men pl.m. 150 jaar terug, dan
ziet men, dat toen de boer en zijn ar
beiders veel nader tot elkaar stonden
dan thans. Zij werkten samen, woonden
samen, waardoor de onderlinge verhou
ding ver boven de zakelijke uitging.
Langzamerhand echter werden vooral in
de 19e eeuw, de banden losser, zo zelfs,
dat tegenwoordig een inwonende boeren
knecht een zeldzaamheid is. Dit vindt
zijn oorzaken in de vooruitgang der land
bouwtechniek en in de veranderde in-,
-ickton.lrct.: dc levenswijze.
Gewijzigde werkwijzen.
Het landbouwbedrijf is een bedrijf met
een seizoenskarakter. Als het zomerwerk
is gedaan, dan treedt een adempauze in.
Voor de drukte echter is een arbeids
reserve nodig, die vroeger altijd op de
boerderij aanwezig was. Vrouw en kin
deren van den boer en huisgenoten van
de inwonende landarbeiders werkten in
de drukke tijd mede. Het winterwerk be
stond hoofdzakelijk uit dorsen en vee-
verzorging, doch geen boer dacht er aan
zijn arbeiders voor deze korte tijd, dat
er slapte heerste, te ontslaan. Doch,
doordat de landbouwtechniek grote vor
deringen maakte, de dorsmachine haar
intrede deed, de bewerking van de pro-
UIT DE GEVANGENKAMPEN.
Te midden van alle verwarde berich
ten dringt natuurlijk de vraag naar de
lippen, hoe het nu gaat met de geinter-
neerden in hun kampen in Java en andere
eilanden.
Het laatste bericht daarover was een
vertraagd telegram van'de 25ste Septem
ber, zeggende dat het volgens de
R.A.P.W.I. een paar maanden zou duren
voor alle Nederlandse geïnterneerden en
krijgsgevangenen in Java naar hun eigen
woningen kunnen terugkeren. Dit was
vóór het uitbreken der troebelen, waar
door natuurlijk opnieuw onzekerheid in
het werk is gekomen. Intussen werden
door de mensen der organisatie de over-
vulde kampen zo spoedig mogelijk ont
ruimd en de bewoners ervan naar andere
streken overgebracht, waar ze betere
huisvesting zullen vinden; ze zullen ech
ter in kampen blijven.
Het plan was, maar het is niet be
kend of dit sedert uitgevoerd kon wor
den, dat ongeveer 450 geïnterneerden
van Midden-Java naar Soerabaja ver
voerd zouden wórden. Ze zouden onder
gebracht worden in het district Darmo,
waar gebouwen schoongemaakt en gere
pareerd werden. In geen geval zullen ze
naar onvoldoende kwartieren worden
gebracht.
Het transport zou per trein geschieden,
beschermd door Japanners. Er zouden
restauratierijtuigen in opgenomen zijn,
terwijl een einde zou gemaakt worden
aan de overlading van tot nu toe. Spe
ciaal wordt getracht in deze kampen zo
spoedig mogelijk de gezinnen te vereni
gen. ofschoon dit niet in alle gevallen
beloofd kon worden.
Een later bericht zeide nog dat dit
werk der bevrijding gerespecteerd werd.
doch verder nieuws is niet vernomen.
ducten van de boerderij verplaatst werd
naar de fabrieken, werd er onderscheid
gemaakt tussen de drukke lente, zomer
en herfst en de stille winter.
Organisatie der landarbeiders.
Dit had tor gevolg, dat de groep losse
arbeiders groter werd dan die der vaste;
dat de band tussen boer en arbeider is
verdwenen; dat de winterwerkeloosheid
is toegenomen en dat het verweer van
den arbeider, als economisch zwakkere,
noodzakelijk is geworden. Ook zij gin
gen zich verenigen in organisaties, die
streefden naar loonsverbetering, verho
ging van sociaal peil enz. De toestand
van vroeger, dat de boer tezamen met
zijn arbeiders werkte en er tussen hen
een nauw contact bestond, is verdwenen.
Tegenwoordig is de boer de leider, de
baas van het bedrijf; zijn blik is ver
ruimd, zijn interesses liggen op verre
markten en zijn handenarbeid tezamen
met de arbeiders is van nagenoeg geen
betekenis meer.
De verbetering van de positie van
den landarbeider wordt vooral door de
jongere boeren met instemming .begroet.
De tijd en de huidige bedrijfs-economie
eisen geschoolde en volwaardige arbei
ders tegen een aanvaardbaar loon, daar
dit, in het bedrijf, zowel aan den boer
als aan den arbeider ten goede komt.
Scholing der landarbeiders.
Tot slot wijdde spreker nog enige
woorden aan het vraagstuk van de scho
ling der arbeiders, daar de arbeiders met
vakbekwaamheid een zeer sterke positie
iiuumci.. .act Lüir.jr voor zijn
werk, kennis van motoren e.d. staat in
hoog aanzien bij zijn werkgever. Ge
meenschappelijke belangstelling en initia
tief in zaken kweekt wederzijds begrip
en waardering en brengt de mensen nader
tct elkaar.
Vernieuwing.
In het begin van de 19e eeuw waren
de boer en arbeider tezamen in hun be
drijf, welke eenheid is uiteengevallen in
2 klassen, die vrijwel geheel los van el
kaar stonden. Dat beide groepen nu weer
onder hetzelfde dak gaan wonen. n.l. in
de Stichting van de Landbouw, waarin
de landarbeidersbonden zijn vertegen
woordigd, mag als een teken worden be
schouwd, dat op betere tijden wijst.
DE KOLENPOSITIE.
De speciale verslaggever van de Rot
terdammer, die een bezoek brengt aan
enkele groot-bedrijven in het Zuiden van
ons land, meldt:
De steenkoolproductic in Limburg
nadert langzaam maar zeker het mini
mum-limiet van 26.000 ton per maand
om onze industrie op gang te houden en
daarbij wat voor de huisraad af te zon
deren. De zeven aangekondigde bonnetjes
voor de komende winter zullen wel
honorering kunnen vinden, maarver
wacht niet meer.
30.000 NEDERLANDERS NOG NIET
TERUG.
Op het informatie- en registratiebureau
van de repatrieringsdienst. Groenhoven-
straat 13. Den Haag, liggen op het ogen
blik 30.000 vragen om inlichtingen over
personen, die nog niet uit Duitsland
terugkeerden en over wie de familie nog
niets heeft vernomen. Enige maanden
geleden was dit getal nog 60.000. Drie
commissies van het Ned. Rode Kruis
reizen door Duitsland om verdwaalde
Nederlanders op te sporen en om inlich
tingen te krijgen over omgekomen Ne
derlanders. Bij dit laatste werk moet men
dikwijls door een krachtige houding de
onwil van Duitse ambtenaren overwin
nen. Vele zieken kan men in hospitalen
opsporen: andere Nederlanders, die in
Duitsland connecties hebben aange
knoopt, kan men slechts met veel over
redingskracht tot terugkeer bewegen.
SCHIP MET OSSEN EN SUIKER.
Het stoomschip ..Willem van Oranje"
is te Rotterdam aangekomen met een la
ding, die o.m. bestaat uit 160 ossen en
600 ton suiker, die eveneens behoren tot
de schenking van Ierland.
BINNENLANDS OVERZICHT.
De Nationalisten in Indonesië beginnen
te berj-ijpen, dat het beter is te onder
handelen, dan in een guerrilla-oorlog de
sympathie van de gehele wereld te ver
spelen. Het schijnt, dat de gematigde
elementen onder de nationalisten de over
hand krijgen en dat voor Nederland de
zaken in Indonesië
een keer ten goede nemen.
Wel werden er in Soerabaja nog he
vige gevechten geleverd, toen Britse vlie
gers pampletten hadden uitgestrooid
waarop stond, dat op het ongeoorloofd
dragen van wapenen de doodstraf zou
worden gesteld. Er werden toen aan
vallen gedaan op het Britse hoofdkwar
tier, waarbij de Nationalisten gebruik
maakten van kleine tanks, die zij op de
Jappen hadden veroverd.
De leider der Indonesische Republiek,
Soekarno, is in allerijl naar Soerabaja
vertrokken om te trachten aan die Na
tionalistische uitspattingen een einde te
maken, daar deze natuurlijk geenszins
bevorderlijk zijn voor
de onderhandelingen
die wellicht reeds worden gehouden.
Voor die onderhandelingen was Soekar
no door de Nederlandse regering niet te
aa.nvaarden en hij zal er dan ook geen
deel aan nemen. De onderhandelingen
worden gehouden ten huize van den En
gelsen bevelhebber Christison, doch de
gastheer zal er geen deel aan nemen.
Dit ten bewijze, dat de Engelse regering
enkel en alleen het gezag der Nederland-
c;: Tn,-)r>np^ië erkent,
We kunnen het volste vertrouwen in
die besprekingen hebben, te meer. daar
ook een vriend van dr. Van Mook,
Sjarifoedin, eraan zal deelnemen. Deze
leider der Nationalisten werd destijds
door de Jappen tot levenslang veroor
deeld en toen dr. Van Mook Indië moest
verlaten, heeft hij de zorg voor de per
soonlijke bezittingen van den Nederlan
der op zich genomen. In vriendschappe-
lijken geest zullen de besprekingen dan
ook wel worden gevoerd. Het streven
der conferentie zal zijn,
orde in de chaos te scheppen
ervoor te zorgen, dat het vertrouwen
weerkeert, waarna dan later, met als
leidraad de bekende rede van H.M. de
Koningin de verhouding Indonesië Ne
derland nader kan worden bekeken.
Orde nummer één! Wij hebben inder
tijd veel genoegen beleefd van de over
vallen op de bevolkingsregisters, waar
door het deportatiewerk der moffen ern
stig werd belemmerd. Dat heldenwerk
der ondergrondse moet thans weer onge
daan worden gemaakt en daartoe zal
geheel Nederland opnieuw worden be
schreven. Herstel van het illegale werk
Voor de oud-illegale werkers werden
twee nieuwe herstellingsoorden
geopend. Ook in een gedeelte van Het
Loo, dat door H.M. de Koningin voor
dit doel beschikbaar werd gesteld, zal
een herstellingsoord worden ingericht.
In een persconferentie te Groningen
heeft de Minister-president over de
schadeloosstelling van Duitschland ge
sproken. Over de annexatie van Duits
gebied moet men geen grote verwach
tingen koesteren, aldus prof. Schermer-
fcorn en annexatie van dit gebied
zonder de bewoners
is uitgesloten. De geallieerden hebben
een lijst opgesteld van de Duitse bedrij
ven, die afgebroken zullen worden, doch
de minister merkte zeer terecht op, dat
het de grote vraag is, of het in het be
lang van Nederland zou zijn, indien
Duitsland economisch zou worden ver
nietigd en ook, of wij niet beter onze in
dustrie met nieuw materiaal zouden kun
nen opbouwen, dan met oude spullen
van Duitsland.
Heeft generaal Kruis verleden week
zijn ideeën gegeven over het nieuwe
Nederlandse leger, generaal Winkelman
vertelde nu een en ander over
de gebeurtenissen van Mei '40
toen we de oorlog in hoofdzaak ten ge
volge van het gebrek aan uitrusting, in
zonderheid door het gebrek aan een
luchtvloot.
AANVULLING BONNENLIJST
voor de eerste helft van de 12de periode
1945 (28 October tot en met 10 Novem
ber 1945) voor het Noorden des Lands.
Bonkaarten KA, KB, KC 512.
118 250 gram bloem
119 200 gram zout
120 250 gram jam
121 250 gram peulvruchten
122 Pl.m. 225 gram huishoudzeep
124 150 gram vlees
125, 126 2 kg aardappelen
B 06 1 kg. aardappelen
A 07 2 liter melk
B 07, C 07 V/2 liter melk.
Bonkaarten KD, KE 512.
213 250 gram bloem
214 200 gram zout
215 250 gram jam
216 Pl.m. 225 gram huishoudzeep.
217 150 gram vlees
218 1 kg. aardappelen
219 6 liter melk.
Tabakskaarten Q 413.
04 1 rantsoen import-cigaretten.
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 2 November a.s. van des
middags 12 uur af worden gebruikt, met
uitzondering van de bonnen voor melk
en aardappelen, waarop eerst met in
gang van Maandag 5 November mag
worden afgeleverd.
De aardappelbonnen met den opdruk
„stad" mogen uitsluitend in stadgebied,
de aardappelbonnen met den opdruk
„land" uitsluitend in landgebied worden
gebruikt.
Deze week wordt wederom één kilo
gram aardappelen per persoon meer ver
strekt aan personen van 4 jaar en ouder.
Dit kilogram extra is bestemd om een
voorraad te vormen. Men houde hier
mede dus rekening en beware een kilo
gram aardappelen.
Op de jambon kan men in den ver
volge jam, stroop, kunsthoning of hagel
slag kopen. Per bon, welke recht geeft
op 250 gram jam of strogp of kunstho
ning kan men 150 gram hagelslag be
trekken.
Bij deelneming aan de maaltijden van
de Centrale Keukens moeten aldaar de
bonnen 124 of 217 voor vlees en 125
voor aardappelen worden ingeleverd.
Zelfverzorgers voor graan, vlees, melk
of aardappelen moeten op door de dis
tributiediensten te bepalen dagen aldaar
inleveren resp. de bonnen voor brood,
vlees, melk of aardappelen.
RATTENPLAAG IN NEDERLAND.
Dezer dagen werd gemeld, dat er in
de geteisterde streken van Nederland een
ernstige muizen- en rattenplaag heerst.
Deze nieuwe bezoeking betekent voor de
toch reeds zo zwaar beproefde bewoners
weinig minder dan een ramp. Het onge
dierte rooft en bevuilt de toch al geens
zins overvloedige voorraden levens
middelen, vreet kleren, schoenen en
meubels aan, en zelfs hebben zich ge
vallen voorgedaan dat kinderen gpbeten
werden.
Het Commissariaat „Noodvoorziening
Geteisterd Gebied" heeft nu aan een
Nederlandse firma opdracht gegeven het
ongedierte te verdelgen. De hevigst ge
teisterde streken zijn vooral Noord- en
Midden-Limburg, de Betuwe, de Bomme-
lerwaard, de Tielerwaard, Arnhem, de
Veluwezoom, de Biesbosch, Zeeuws-
Vlaanderen en Walcheren; dus voor
namelijk het gebied dat het hevigst van
oorlog te lijden heeft gehad.
Ter bestrijding van deze pest, heeft
men belangrijke hoeveelheden middelen
ter verdelging uit Denemarken moeten
invoeren, waarbij echter van Deense
zijde de grootst mogelijke hulpvaardig
heid wordt ondervonden.
Thans is men met de voorbereiding
zover gevorderd, dat in Limburg, Zee
land, de Betuwe, Veluwezoom en Arn
hem, de strijd weldra kan beginnen. Bij
de eerste aanval hoopt men reeds ruim
70 pCt. van het ongedierte te verdelgen.
