Nieuws en Advertentieblad voor Veenendaal en Omstreken
15e Jaargang
Woensdag 21 November 1945
No. 800
Verschijnt 2 keer per week in: Stichts- en Geld.-Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar,
Heuvelsche Steeg. Groep, Benedeneind, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Abonnementsprijs 1.30
per kwartaal
Losse nummers 6 cent
Redactie en Administratie
Parallelweg 8, Veenendaal
Telefoon 601
Red. W. F. ter Hoeven.
VALLEI
Uitgave: Drukkerij „De Geldersche Vallei'
A D V ERTENTIES
Gewone advertentieprijs
per m.m. 15 cent.
Minimumprijs per adver
tentie f 3.—.
Vraag en aanbod f 1.30
van 1-20 woorden. Elk
woord meer 6 cent.
WBER LOONSVERHOGING IN
ZICHT?
Leest men de bladen der werknemers
organisaties, raadpleegt men ook uitla
tingen tn de grote pers, dan merkt men
duidelijk, dat er iets van loonsverhoging
in de tucht hangt. Er is onder meer ge
zegd, dat de kosten van levensonderhoud
sedert Juni met 5 pCt. zijn gestegen en
dat uit een onderzoek van de Arbeids
inspectie blijkt, dat de loonsverhoging
gemiddeld de grens van 25 pCt. en 15
pCt. aanmerkelijk heeft overschreden.
Ook is er opgemerkt, dat wanneer men
het gemiddelde weekinkomen vergelijkt
met de gemiddelde weekinkomsten in
1940, blijkt, dat voor de grote steden de
toegestane 25 pCt. verhoging niet toerei
kend is en dat de opvoering tot 35 pCt.
noodzakelijk is.
Vijf belangrijke punten.
Van zeer veel belang is de medede
ling, dat het bestuur van de Stichting
van de Arbeid zich tot de regering heeft
gewend met de volgende richtlijnen voor
de loon- en prijspolitiek:
1. Voor de grote steden 35 pCt. loons
verhoging op basis van 10 Mei 1940,
na voorafgaande goedkeuring door
het College van Rijksbemiddelaars,
waarbij dit college zich moet richten
naar het gemiddelde weekinkomen
voor ongeschoolde arbeiders van
35.voor geoefende 38.50 en
voor geschoolde 42.
2. Voor het platteland: een minimin loon
van 29.50, na voorafgaande goed
keuring door het College van Rijks-
bemiudeiaars, waarbij hel zijl „ioct
richten naar een gemiddeld inkomen
voor de genoemde categorieën arbei
ders van 31.34.50 en 38.
De Stichting van de Arbeid had nog
meer, namelijk:
3. Bij het bepalen van het minimum loon
is men uitgegaan van de kosten van
het distributie-pakket. Dit pakket zal
in de toekomst, bij het verruimen van
de rantsoenen, in omvang en kwali
teit toenemen en het sociale minimum
overschrijden. Om zwarte handel van
bonnen, die men niet kan inwisselen,
tegen te gaan, is het noodzakelijk, dat
men overgaat tot een stelsel van
distributiebonnen met een alternatieve
aanwending, gelijk in Engeland reeds
jaren wordt toegepast. Daarbij kan
men zich op een en denzelfden bon
zowel goedkope als luxe artikelen
aanschaffen. Dezelfde bonnen geven
recht op een distributie-pakket van
verschillende samenstelling en dus
ook van verschillende kosten. Het
sociale minimum wordt dan geba
seerd op de aankoop van het goed
koopste pakket. Op dit minimum kan
de loonherziening gebaseerd worden.
4. Waar de kindertoeslag op zichzelf
niet voldoende is voor de aanschaf
fing van het distributie-pakket, be
veelt de Stichting van den Arbeid de
regering aan,- ter leniging van de
noodtoestand, waarin zich een gedeel
te der kinderrijke arbeidersgezinnen
bevindt, deze gezinnen een subsidie
toe te kennen, bijv. in de vorm van
distributie-waardebonnen, waarop be
paalde levensmiddelen gratis verkrijg
baar zijn, te beginnen met het derde
kind. Hoewel dit een ongewenst
systeem is, acht de Stichting het voor
een tijdelijke regeling op zijn plaats.
Dit voorstel is ook enige maanden
geleden reeds aan de regering ge
daan.
Het vijfde punt van de Stichting is:
5. Er is een spaarregeling noodzakelijk,
die voorzien kan in de opeenhoping
van noodzakelijke vernieuwingen in
kleding, dekking, huisraad en schoei
sel, die een arbeider met een mini
mum-loon voor zijn gezin niet betalen
kan. De regering is verzocht den ar
beider met een minimum-loon hiertoe
een voorschot te geven. Opdat zwar
te handelaars voor deze regeling niet
in aanmerking komen, moet zij de
gegevens, die haar thans door de
geldsanering ter beschikking staan,
consulteren.
Volgens een mededeling van den werk
geversleider Vermeulen, zouden de werk
gevers-leden van de Stichting van de Ar
beid zich bij dit adres hebben aangeslo
ten.
Het spookbeeld van de inflatie.
Wij staan voor moeilijke vraagstukken.
Het spook van de inflatie is voor ons
allen, zowel werknemers als werkgevers
een schrikbeeld. „Patriot" heeft het in
een radiopraatje zo scherp geformuleerd:
„Wij weten, dat er nog altijd tien
duizenden Nederlandse gezinnen zijn, die
leven beneden het bestaansminimum, dat
wij eigenlijk voor een volk als het onze
nodig vinden. En toch mag er nog niet
toegegeven worden aan den begrijpelijken
aandrang om het loonpeil op te trekken
tot waar het (volgens onze eigen sociale
begrippen) zo snel mogelijk komen moet.
Want wij mogen niet de kant op, dien
men elders wel gegaan is, de kant van
inflatie. Wij mogen niet treden in den
noodlottigen cirkelloop van loonsverho
ging en prijsverhoging. Wij moeten de
teugels strak houden, wil ons economisch
leven niet op hol slaan, de glijbaan af."
Truman pleit voor loonsverhoging.
Eigenaardig is> dat in Amerika de in
komsten der arbeidersklasse waarschijn
lijk 20 millioen dollar achteruit zullen
gaan door de stopzetting der oorlogspro
ductie en de daarop gevolgde algemene
loonsverlaging. Nog eigenaardiger is, dat
Precast Tri'.mao eer) onmiddellijke
loonsverhoging, zonder verhoging van
de kosten van levensonderhoud, het
enige verzachtende middel hiertegen acht.
„Dit kan gebeuren", zeide Truman,
„want de industrie is in staat de lonen
te verhogen zonder een verhoging van
de prijzen". Hij erkende evenwel, dat
sommige kleine ondernemingen op het
ogenblik niet in staat zouden zijn tot
loonsverhoging over te gaan. Hij wekte
de arbeiders daarom op, niet meer te
eisen dan de industrie of de gemeenschap
bij de huidige stand van zaken zou kun
nen geven. Dat is ons eigen loon-inten-
sieve bedrijf prijsverhoging onverbreke
lijk verbonden is aan loonsverhoging,
zal wel niemand ontkennen.
Het zijn echter niet meer de werkge
vers- of de werknemersorganisaties, het
is ook niet de Stichting van de Arbeid,
maar het is in de eerste plaats de rege
ring zelf, die ten aanzien van het netelige
vraagstuk der lonen en prijzen haar
standpunt zal moeten bekend maken.
Mr. B.
BIINENLANDS OVERZICHT.
De strijd in Indië is nog steeds niet ten
einde. Reeds meer dan een week zijn de
Brits-Indische troepen bezig, Soerabaja te
bezetten en telkens weer komen er be
richten over bombardementen, over zwa
re nationalistische aanvallen die werden
afgeslagen, waarna de spanning dan weer
afnam.
Met de onderhandelingen verloopt het
minder vlot. Ze moesten worden uitge
steld, maar Luit.-generaal Van Mook
hoopte, dat zij toch binnen enkele dagen
zouden gehouden worden. Alleen door
besprekingen kan de Indonesische vrij
heidszaak worden gediend en rust en
orde moeten er in het land zijn, wil men
de zo nodige voedselvoorraden nodig
om
een dreigende hongersnood
te voorkomen kunnen distribueren. Te
Batavia, waar er zo nu en dan maar
schermutselingen voorkomen en uit welke
stad in de regel wordt gemeld, dat het
er rustig is, worden sinds October niet
minder dan 144 Nederlanders vermist.
We kunnen ons dan ook wel voorstellen,
dat er heel wat rustige burgers zijn, die
na de harde jaren gaarne repatriëren en
het nog steeds onrustige Indië de rug toe
willen keren.
Het komende half jaar zullen er onge
veer 50.000 mensen terugkeren
in het vaderland.
Er wordt op gerekend, dat de meeste
repatrierenden berooid tetrugkomen
dat zij bovendien lichamelijk en gees
telijk veel hebben geleden. Laten we
hopen, dat het meevalt. Het landelijk
,.N.-c5-i» Indië", is «mi
reeds full speed aan" het werk om de
terugkerenden met raad en daad, met
allerlei artikelen bij te staan.
Een deel der repatrierenden zal met
vliegtuigen komen. Het eerste vliegtuig
contact met Indonesië is reeds tot stapd
gekomen. De D C 4, met het record
aantal van 102.000 brieven aan boord,
werd door Parmentier veilig naar Ba
tavia gebracht. Ze weten nu in Indonesië
tenminste weer
wat er in Nederland gebeurde.
Tegen Max Blokzijl werd, in cassatie,
opnieuw de doodstraf geëist. Z'n hoge
baas, de oorlogsmisdadiger Seyss Inquart,
die geen Oostenrijkse verdediger kon
krijgen voor het grote proces dat hem te
Neurenberg wacht, zal misschien worden
uitgeleverd om in Nederland nog eens
voor een bijzonder gerechtshof terecht
te staan.
Juliana op reis.
H.K.H. Prinses Juliana bracht als pre
sidente van Volksherstel bezoeken aan
Drente en Overijsel.
Petroleum uit de Drentse bodem. Te Schoonebeek, een der oudste dorpjes,
zijn gedeeltelijk tusschen de boederijen boortorens verrezen, om de kost
bare olie uit de bodem te halen. Een der tankwagens wordt met de juist
uit de Drentse bodem opgepompte olie gevuld.
Foto v. Buiten-P.
LAND- EN TUINBOUW.
De herwinning van door de oorlog
verloren gegane gronden maakt goede
voortgang. Als er geen onverwachte
dingen gebeuren, zullen nog dit jaar zo
wel de Wieringermeer als Walcheren
droog komen. Eerst als het zover is, zal
de balans van de schade kunnen worden
opgemaakt. Het laat zich aanzien, dat
deze op het oude Walcheren belangrijk
groter zal zijn dan in de Wieringermeer.
In deze laaste polder hebben we naar
verhouding van de oppervlakte betrekke
lijk weinig gebouwen en een goed ver
kavelde bodem. Over de schade veroor
zaakt door het zoute water op het eiland
willen we deze keer niet spreken. Maar
wel over de verkaveling. Walcheren is
het .resultaat van eeuwenlange bewoning,
d.w.z. dat het 'n zeer versnipperd aanzien
heeft gekregen. Er zijn honderden zeer
kleine bedrijfjes waarop fruitteelt, maar
ook kippenhouderij Van grote betekenis
was. Nu het zoute water de bomen heeft
gedood, zal er lange jaren geen fruitteelt
mogelijk zijn en daardoor is het kleine
landbouwbedrijf er onmogelijk geworden.
Walcheren zal dus
geheel moeten worden vernieuwd.
Het eiland zal er binnenkort uitzien
als een jonge jx>lder met nieuwe huizen
en geen bomen en waarschijnlijk zal men
er een geheel nieuwe verkaveling moeten
.uitvoeren.
Ir. Mesu, de directeur van de Cultuur
technische Dienst heeft reeds medege
deeld, dat alle door de oorlog verwoeste
streken bij het herstel van de schade
tegelijkertijd in een landbouwkundig be
tere toestand zullen worden gebracht dan
.."-ts zij oer de oorlog vpfkgerden
Het zou natuurlijk niet verstandig zijn,
de oude, onbevredigende toestand te
herstellen.
Zo grijpt Nederland ook de oorlogs
schade aan als een middel om de boe
renbedrijven te verbeteren, maar het ge
volg daarvan is, dat er minder bedrijven
komen en dat dus een aantal families niet
naar de oude woonplaats zal kunnen
terugkeren. De vraag is nu maar, waar
wij heen moeten met de
overtollige gezinnen.
Ir. Mesu heeft de nadruk gelegd op
de noodzaak van vrijwillige verhuizing.
Het is te hopen, dat de regering in staat
zal zijn, andere voldoend aantrekkelijke
vestigingsgelegenheid te vinden. Dit is
een uiterst moeilijke zaak, die samen
hangt met de mogelijkheid van nieuwe
inpolderingen, emigratie en annexatie
en met ons toekomstig afzetgebied
voor groenten, fruit, eieren enz. En daar
over vermag nog niemand iets te zeggen.
Voorshand kunnen wij niet anders
doen dan onze landaanwinning zoveel
mogelijk te versnellen en onze bedrijven
zo practisch mogelijk in te richten. Het
is wél waarschijnlijk, dat in de toekomst
aan jonge boeren en tuinders, die voor
een bedrijf in aanmerking wensen te
komen,
bepaalde vestigingseisen
zullen worden gesteld. In de landbouw
zal het net zo gaan als bij de midden
stand: zonder diploma krijgt niemand
meer een bedrijf.
Inmiddels gaan de onderzoekingen op
het gebied van bedrijfsverbetering voort
durend door. Zo heeft een lange serie
proeven op het gebied van de fruitteelt
bijv. aangetoond, dat het zwart houden
van de grond onder fruitaanplantingen
voordeliger is dan er gras op te laten
groeien. Alleen bij boomgaarden van
meer dan tien jaar oud doet het gras
weinig nadeel meer aan de ontwikkeling
van de bomen en aan de fruitopbrengst.
Wel schijnt bij zwarte grond de gevoe
ligheid voor kanker groter te worden.
Een ander resultaat, ditmaal van bui
tenlandse proeven, is. dat door het
breken van bietenzaad
een aanzienlijke besparing op het zaai
zaad kan worden verkregen. De bespa
ring zou voor ons land bij de thans gel
dende prijzen ongeveer een half millioen
gulden bedragen voor de suikerbieten
teelt alleen reeds.
