B*P h W kkkfl Si-s; -
Nieuws en Advertentieblad voor Veenendaal en Omstreken
15e Jaargang
Woensdag 28 November 1945
No. 802
Verschijnt 2 keer per week in: Stichts- en Geld.-Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar,
Heuvelsche Steeg. Groep, Benedeneind, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Abonnementsprijs 1.30 flHflB ESI SË3E M&k H Hl M| ADVERTENTIES
per kwartaal pppSSBH» fells ^0 Èj?f§ SS® HHF^® «s Gewone advertentieprijs
Losse nummers 6 cent ^^B ■BBR BB BB SMujBk Per mm- cent.
Redactie en Administratie Sa JÊÊLM^ SSj Minimumprijs per adver-
Red. W. F. ter Hoeven. Uitgave: Drukkerij „De Geldersche Vallei". woord meer 6 cent.
HET ANNEXATIE-VRAAGSTUK.
Toen in de loop van 1944 de Duitsers in
Nederland overgingen tot het stellen van
inundaties in steeds grotere omvang, wekte
dit bij de Nederlandse regering in Londen
ernstige zorg.
In Juli 1944 schreef de Minister van Bui
tenlandse Zaken, Mr. E. N. van Kleffens
naar aanleiding der Duitse vernielingen en
inundaties een artikel in FOREIGN AF
FAIRS (Ned York). Aan het einde van dit
artikel wijst de minister op de noodzaak
van schadevergoeding en stelt in het licht,
dat, wanneer de Nederlandse bodem op grote
scüaal onbruikbaar wordt gemaakt, een juis
te compensatie daarvoor slechts kan worden
gevonden door annexatie van Duits grond
gebied zonder Duitsers.
Door het Londense VRIJ NEDERLAND
(van eind Juli) werd deze eis overgenomen,
met dezelfde beperking, dat niet Nederlandse
expansiezucht hier voorzit, doch slechts een
gerechtvaardigd verlangen naar schadeloos
stelling.
Daar in de maanden September en Octo
ber van 1944 de Duitsers in het nog niet
bevrijde gedeelte van ons land op steeds
groter schaal overgingen tot de gevreesde
vernielingen en inundaties, tot het aanrichten
van een schade, die buiten alle verhouding
stond tot de door de oorlogvoering te billij
ken maatregelen, werd door de Nederlandse
regering een nota verzonden aan de rege
ringen der Verenigde Volken en de met hen
geassocieerde regeringen.
De Nederlandse regering heeeft op 29 Oc
tober, per radio, de tekst van deze nota be
kend gemaakt. De regering wees er op, dat
vnivy Dïr.t Nederlandse volk hof rorbt wordt
-^vGrbehouden, om na de 'bevrijding Duits
grondgebied te eisen als vergoeding voor de
willekeurige en kwaadwillige schade en ver
nieling, welke de Duitsers in Nederland
hebben aangericht. De verklaring luidde
(verkort):
„Zonder overdrijving mag gezegd worden,
dat tengevolge van wat door de Duitsers is
aangericht, de herstelmogelijkheden van Ne
derland met zijn dichte bevolking op ernstige
wijze bedreigd zijn. Uit het oogpunt van
landbouw, als dat van nijverheid en handel
heeft deze vernieling werkelijk ongekende
afmeting aangenomen. Hier komt nog bij de
stelselmatige plundering, die dcor de bezet
tende mogendheid in ongekende omvang
werd toegebracht en zijn brandschatting van
de bevolking met terzijdestelling van de
Haagse conferentie van 1907 en van alge
meen internationaal recht en gebruik. Het
is onmogelijk te verwachten, gezien ook de
rechtmatige eisen van andere landen tegen
Duitsland, dat Duitsland in staat zal zijn
binnen afzienbare tijd de schade, welke het
aan Nederland heeft toegebracht, goed te
maken door het overdragen van economische
goederen. De ervaring, welke na de vorige
oorlog werd opgedaan, leert welk een moei
lijkheden aan zulk een overdracht verbonden
zijn. Aangezien verder het algemeen belang
vordert, dat Duitsland eens en vooral wordt
duidelijk gemaakt, dat agressie niet helpt en
dat het Nederlandse volk tot de gevolgtrek
king zal komen, dat ondanks zijn ingeboren
afkeer tegen alles wat naar bewapening
roept, dat in dit geval de aanvaller een aan
zienlijk deel van de bijdrage tot vergoeding
dient te leveren en dat hiertoe een geschikt
aangrenzend deel Pruisisch gebied hetzij aan
Nederland zal moeten worden afgestaan,
hetzij op een of andere wijze onder de eco
nomische beheersing van Nederland zal wor
den gebracht in tijdelijk of blijvend verband.
De Pruisische bewoners van zulk gebied
zullen dan naar het overige Duitsland moe
ten worden overgebracht. Het kan niet de
taak zijn van de tegenwoordige regering,
om het land, dat op het ogenblik niet ge
raadpleegd kan worden te onderwerpen aan
een bepaalde politiek in een zo gewichtige
aangelegenheid, welke niet aanstonds beslist
behoeft te worden. Maar de Nederlandss
regering beschouwt het als haar plicht zich
het recht voor te behouden in het bijzonder
om na de bevrijding een weloverwogen me
ning en eisen tot uiting te brengen. Derhalve
brengt zij die ter kennis van de regeringen
der verenigde volkeren en aan de daarmede
geassocieerde regeringen in het algemeen.
Hierbij laat de Nederlandse regering bui
ten beschouwing alle zorg en lijden, welke
aan het Nederlandse volk door de vertegen
woordigers van het Duitse volk zijn veroor
zaakt, door massa-deportaties van mannen,
die zij hebben aangericht. Dit onrecht roept
om vergelding, maar kan nooit door ver
goeding in stoffelijke zin worden betaald."
Thans, een half jaar na de algehele bevrij
ding van ons Vaderland, heeft de politieke
opinie gelegenheid gehad zich over dit on
derwerp te vormen. De openbare mening
heeft onder verschillende invloeden gestaan:
aanvankelijk incidentele artikelen in week
bladen, soms in dagbladen, die echter nog
weinig ruimte konden bieden wegens papier
schaarste. Zo werd in de maanden Juni de
annexatie aangeroerd in het FRYSK LAN-
DOUBLêD (2-6), het FRIESCH DAG
BLAD (20-6) en DE GELDERLANDER,
in welk blad een drietal artikelen van de
hand van mr. L. Keyzer gewijd aan de ge
schiedenis van de bedoelde grensstrook.
In de grote rede „Herstel en Vernieu
wing", op 27 Juni gehouden, waarin de re
geringsverklaring van het kabinet-Schermer-
horn was vervat, werd door den minister
president gezegd: „Deze annexatie is zozeer
een zaak, die gedragen of verworpen moet
worden door het zedelijk besef en het zake
lijke inzicht van ons volk, dat de Regering
er prijs op stelt te bevorderen, dat door een
openbare discussie de publieke mening zich
hierover in bezonkenheid vormen kan."
Als bijdrage tot deze discussie verschenen
in enkel e grotere bladen rubrieken, waarin
zowel voor- als tegenstanders der annexatie,
en ook de pleiters voor een annexatie onder
bepaalde bijzondere voorbehoudenaan het
woord kwamen. Zo werden in HET PA
ROOL in de maanden jnii tn Augus'tu»
brieven over dit onderwerp opgenomen,
waarin allerlei meningen te beluisteren wa
ren.
De eigen opinie der dagbladen over dit zo
moeilijke onderwerp is over 't algemeen vrij
vaag gebleven. Men krijgt de indruk, dat
aanvankelijk meer de voorstanders van an
nexatie aan het woord kwamen, doch dat
later ook de bezwaren en nadelen uitvoeri
ger werden belicht.
Een uitgesproken mening tegen annexatie
heeft het communistische dagblad DE
WAARHEID, zie b.v. het artikel van 7
Augustus in de Gelderse editie, dat zegt:
„Het Nederlandse volk zal zich ter gelege
ner tijd tegen deze plannen moeten verzetten.
Nederland mag niet streven naar gebieds
uitbreiding, ten koste van wie dan ook. Het
Nederlandse volk had er niet alleen belang
bij de vrede te winnen en te bevorderen. En
annexatie heeft juist het tegenovergestelde
tengevolg. Het is oorzaak, dat imperialis
tische en reactionaire groeperingen"mid
dels de uit annexatie voortvloeiende wrij
vingen, weer de gelegenheid krijgen een
nieuwe oorlog voor hun belangen voor te
bereiden. De fouten van Versailles zijn een
duidelijk voorbeeld. Reeds daarom heeft „De
Waarheid" zich hiertegen in het tijdens
de illegaliteit verschenen „Volksprogram"
scherp verzet.
„Geen volk kan vrij zijn, dat een ander volk
onderdrukt" heeft Marx terecht gezegd. Wij
moeten niet vreemd gebied annexeren, maar
wij moeten in gans Europa de vrede orga
niseren."
De Friese editie van DE WAARHEID
schrijft (10 Augustus): „Annexatie van
vreemd ook van Duits gebied is een
uitgesproken reactionnair belang. Annexatie
is een voortvloeisel uit dezelfde verderfelijke
imperialistische aspiraties, die ons vijf jaren
in afgrijselijke oorlogsellende ondergedom
peld hielden. Annexatie, onder welke voor
waarden ook, schept onvermijdelijk eenmaal
wrijvingen, die 'tot nieuwe rampen aanleiding
kunnen zijn. Reeds deze verfoeilijke vooruit
zichten alleen zouden reden te over* zijn, om
annexatie te verwerpen.
De Veluwse editie van DE WAARHEID
meent:
„Je Maintiendrai" heeft zelfs de grenzen
van het te annexeren gebied reeds vastge
steld. De andere annexeerders zijn overeen
komstige Hollebollegijzen. Je zoudt ze niet
terugkennen, die bescheiden mensen uit het
kleine Holland, als je niet wist, dat hier de
reactie aan het woord is, die voor geen
andere wil onderdoen."
Van geen der grote dagbladen kan men
zeggen, dat het met dergelijke argumenten
tegen de annexatie is, doch evenmin kan
men een blad aanwijzen, dat zonder voor
behoud en met vuur pro annxatie pleit.
Wanneer men instemming met de annexatie
vindt, is dat onder velerlei voorbehoud, het
zij inzake de grootte van het gebied, de
handelwijze met de bevolking of met het oog
op de consequenties in de buitenlandse po
litiek.
Streeksgewijze bestrijding van Ratten- en
Muizenplagen.
Het inzicht, dat een doeltreffende bestrij
ding van ratten en muizen slechts mogelijk
is bij gezamenlijk optreden, heeft in het voor
jaar van 1944, geleid tot de instelling van
de „Commissie inzake de bestrijding van
ratten en muizen".
Reeds in de zomer van dat jaar mocht
het gelukken in verscheidene delen van ons
land de veldmuizenplagen krachtig te be
perken. De oorlogshandelingen in September
1944 maakten evenwel plotseling een einde
aan de werkzaamheden en in Mei moesten
zij nagenoeg geheel opnieuw worden aan
gevangen: van het wetenschappelijk archief
in Wageningen was een deel verloren ge
gaan en uit het laboratorium waren alle in
strumenten ontvreemd. Tegelijkertijd bereik
ten de Commissie tal van berichten, waaruit
een grote toename van het ongedierte bleek,
vooral in de gebieden, die door inundatie
en oorlogshandelingen reeds veel te lijden
hadden.
Een vijftal firma's op het gebied van de
rattenbestrijding bleek over voldoende voor
raden en personeel te beschikken om de be-
M.iijdiug in een y elisie S'iee* ter iiuuu ie
nemen. Achtereenvolgens werden Zeeland,
Texel, de Lijmers, de gebieden tussen de
grote rivieren Rijn, Waal en Maas, de Ve-
luwezoom, Arnbem, alsmede Noord- en
Midden-Limburg aan een' grondige behande
ling onderworpen. Met de desbetreffende
Rijksbureaux werd overeengekomen de be-
strijdingsfirma's en fabrikanten van bestrij
dingsmiddelen zoveel mogelijk medewerking
te verlenen bij de invoer van de hoognodige
gifstoffen.
Veel is reeds tot stand gekomen, maar het
gestelde doel is nog niet geheel bereikt. De
ervaring heeft geleerd, dat de beste resul
taten verkregen worden door streeksgewijze
bestrijding. De genoemde Commissie heeft
bij voorkeur van deze methode gebruik ge
maakt. Inlichtingen kunnen ingewonnen wor
den bij haar Secretariaat (dat tijdelijk is ge
vestigd in het Ministerie van Landbouw.
Visserij en Voedselvoorziening, Bezuiden-
houtseweg 30, Den Haag of bij de Planten-
ziektenkundige Dienst te Wageningen.
DISTRIBUTIEKRING VEENENDAAL.
Voor de laatste maal worden H.H. De
taillisten er attent op gemaakt, dat het ten
strengste verboden is bonnen in te nemen,
op te halen of wel goederen af te leveren
op neg aan te wijzen bonnen voor Vrijdag
middag 12 uur. Bij overtreding volgt onher
roepelijk sluiting van het bedrijf.
Ingevolge een ontvangen circulaire van het
C.D.K., wordt hiermede bekend gemaakt,
dat bij aanvragen van extra brandstoffen bij
bevallingen, geen speciale verklaring van de
artsen nodig is, doch volstaan kan worden
met hetzelfde formulier (MD 133-02) waar
op reeds aanvragen om extra voedings
middelen werden ingediend.
Vanaf 26 November is in de kring Vee
nendaal, bon V 02 van de Groente-, Vis- en
Fruitkaart aangewezen voor aankoop van
250 gram verse vis.
Vlees, spek, kaas, textiel.
De C.C.D. heeft te Bennekom tal van
voorraden in beslag genomen.
Wc zijn dankbaar
Nederland zal de B.B.C. binnenkort een
stoffelijk bewijs van zijn dankbaarheid voor
de uitzendingen in bezettingstijd aanbieden.
Lichting 1945 naar Indië!
De lichting 1945 zal Januari a.s. worden
gekeurd, in Mei onder de wapenen komen
en in het najaar voor 1 jaar naar Indië ver
trekken.
HANDHAVING VAN VOOR
SCHRIFTEN EN MAATREGELEN.
Radiorede van Ir. J. A. P. Franke, Hoofd
van de Afdeling Landbouw en Prijzen van
de Directie van de Voedselvoorziening.
Het is de plicht van de boeren en vee
houders om de bepalingen en maatregelen,
voorgeschreven door de Overheid, te hand
haven en zo stipt mogelijk na te komen,
aldus Ir. ,J. A. P. Franke in een causerie
op Donderdag 22 November j.l. in de Ru
briek ten behoeve van de Landbouw, ver
zorgd door de Afd. Voorlichting van het
Ministerie van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening.
Opheffing van maatregelen.
Hoewel na de bevrijding van ons land
overal een grote drang is ontstaan naar be-
drijfsvrijheid, is het toch noodzakelijk, dat
voor een gezonde wederopbouw de maat
regelen en voorschriften gehandhaafd wor
den. Deze maatregelen zijn niet gencmen om
de landbouwers te hinderen, integendeel, zij
zijn van algemeen belang en voor het be
lang van den landbouwer zelf.
Zodra een regeling niet meer noodzakelijk
is, wordt zij opgeheven, zoals bijvoorbeeld
kortgeleden de verplichte taxatiemarkten
voor paarden werden afgeschaft, nadat de
boeren in de getroffen gebieden eerst van
paarden waren voorzien. Op deze wijze
dient men eveneens de taxatie-markten
voor gebruiksvee te beschouwen. Door de
getroffen gebieden met een zware onderbe
zetting van rundvee via de taxatiemarkten
eerst aan gebruiksvee te helpen, werd voor
komen, de p-'/Zeu vau hst vee hoog
opliepen.' "Nadat hierin enigszins voorzien
was, kon ook de taxatie-regeling voor ge
bruiksvee worden opgeheven. Afschaffing
van de verplichte veelevering, die voor de
vele bedrijven grote moeilijkheden met zich
brengt, is nog niet mogelijk, daar het vlees
rantsoen in Nederland in verband met de
kzmende wintermaanden niet verlaagd mag
worden. Zolang de aanvoer van vlees uit het
buitenland niet beter wordt en de varkens-
productie niet voldoende levert, zolang zal
de verplichte veelevering gehandhaafd blij-
Noodzaak van export.
Het zelf karnen, slachten e.d. buiten de
voorschriften om. is ten strengste verboden.
Men dient hiertegen zo ernstig mogelijk op
te treden. Door onttrekking van producten
aan de distributie, wordt een eerlijke ver
deling onder de consumenten geremd en een
eventuele rantsoenverheging tegengehouden.
Door dergelijke handelingen brengen de
landbouwers meermalen hun eigen positie en
die van Nederland als landbouwland in ge
vaar. Als voorbeeld noemde Ir. Franke de
aardappelvoorziening. Wij moeten aardap
pelen exporteren ter verkrijging van een te
genwicht voor de import van andere arti
kelen en grondstoffen. In dit verband moet
Nederland door het beste product te bren
gen, reeds nu een plaats veroveren op de
buitenlandse markt. Er werd opgemerkt, dat
van de nieuwe oogst pootaardappelen mo
menteel 150.000 ton voornamelijk naar
Frankrijk, België, Italië en Brazilië wordt
geëxporteerd.
Indien men aardappelen vcor consumptie
aan de distributie gaat onttrekken, wordt
voorziening voor de consumenten in ge
gebracht. Een rantsoenverlaging tenge'
hiervan brengt met zich mede, dat een
deelte van de pootaardappelen voor
sümptie wordt gebruikt, wat moeilijkh
veroorzaakt voor de export en bij- de
voorziening in het binnenland.
De pluimveehouder moet eieren inlev
in verband met een eventuele expo
door spoedig weer een lonende cxpl
van de pluim veebedrijven mogelijk za
Ir. Franke eindigde zijn causerie
landbouwers en veehouders er nogmaa'
te wijzen, om zich aan de bestaande voorI
schriften en maatregelen te houden. Dit
helpt de Overheid in haar streven
wederopbouw van een gezonde boe
die in staat is op de buitenlandse ma
afzetgebied te veroveren.
nar~
aai:
