t
Nieuws- en
Advertentieblad
voor Veenendaal en Omstreken
16e Jaargang
Zaterdag 4 Mei 1946
No 845
Uitgave: Drukkerij
,D Geldersche Vallei'
Verschijnt 2 keer per week in i Stichts- en Geld.-Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achte berg, Overberg, De Haar
rieuvelsche oteeg, Groep, benedeneind, Kade, Maanderbuurt, Ed rveen, R nswoude, Scherpenzeel
Een Jaar Bev rijd
TWEE MEI-DAGEN
Abonnementsprijs f 1.30
per kwartaal
Losse nummers 6cent
Redactie en Administratie
Parallelweg 8, Veenendaal
Telefoon 601
Red. W. F. ter Hoeven
VALLEI
AD VER1ENTIES
Gewone advertentieprijs
per m.m. 15 cent.
Minimumprijs per
advertentie f 3.-
Vraag en aanbod f 1.30
van 1-20 woorden. Elk
woord meer 6 cent.
Tyrannie, misleiding, massa-executies,
mensenjachten, deportaties, concetratiekam-
pen, plundering, vernieling, isolering, hon
ger, scheiding, oorlogsgevaar en bezetting,
hiervap werden wij, nu een jaar geleden,
bevrijd.
Nog dikwijls spreken wij over dit alles
met elkaar en worden wij er aan herinnerd,
door achtergelaten sporen; materieel, op ze
delijk gebied', vernielingen en vooral door
de in gezin en familie open gebleven plaats.
Vooral de laatste weken hoorden we
vaak: weet je nog van verleden jaar om
deze tijd, van die granaten, die spanning,
angst, geen water, geen eten en binnen blij
ven. Iedere dag S.S. over de vloer, van
dat evacuëren enz.
En het ergste was wel dat we nog weken
lang op het uiterste randje van nog niet
bevrijd gebied moesten leven. Je kon de
Tommies, die achteraf Canadezen bleken te
zijn, met een verrekijker in Ede zien lopen,
waar de vlaggen wapperden. De uren waren
weken.
Het is toen voor Veenendaal, propvol
met evacuees, hoewel een groot verlies, met
35 doden, enige tientallen gewonden, zwaar
en licht beschadigde huizen en gebouwen
afgelopen. Want hoeveel geschutslopen wa
ren niet op Veenendaal en omgeving ge-
rricht, en wat zou het gewoden zijn als de
capitulatie niet op tijd was gekomen, en
deze hun vernieling zaaiende last op ons
hadden afgeschoten?
Vaaik ook is er, reeds nu na een jaar,
ry concentratie nodig om rich nog
eens goed te kunnen voorstellen, hoe en
wat het in die vijf kneveljaren was en waar
we aan top waren.
Men gaat weer op in zijn werk, het her
stellen, doen groeien en vooruitbrengen van
gezin, de zaak en fabriek of de verkiezingen.
Dit heeft ook terdege en meer dan ooit
al onze arbeidskracht en intresse nódig. We
moeten vooruit en bouwen.
Doch- zou bij de opbouw en het herstel
van onze nieuwe maatschappij de les van
de oorlog in al zijn grondigheid niet goed
5 Mei 1945
Het rood-wit-blauw waait vrolijk van de toren.
Er breekt een jubel les: ons Neerland is weer vrij!
Een nieuwe tijd breekt baan, de dageraad zal gloren:
De leeuw treedt udt zijn schild, verdrukking is voorbij.
De stad, het dorp en 't land vertonen nog de sporen
Van felle strijd en haat en oorlogsrazernij.
Maar heel de aard' zal deez' belofte horen:
-De wereld leeft en bouwt en Neêrland is er bij!
't Verdrukte volk heeft ketenen verbroken.
Het werd geen slaaf, die bang de knieën boog.
Het maakt de dijken weer, die werden doorgestoken;
Het bouwt weer op en maalt de polders droog.
Het land wordt weer geploegd, de schoorsteen zal weer roken
En dankbaar blikt het vrije volk omhoog.
5 Mei 1946
En zo herdenkt het volk dr,- Nederlanden
Voor it eerst de dag, de schoonste dag van Mei.
Dat, na een tijd van druk, verbroken zijn de banden:
Dat het verlost werd uit de slavernij.
Er zullen in het land weer vreugdevuren branden.
Het schip van staat, hersteld van d'averij,
Wordt weer bestuurd door koninklijke banden;
Het houdt weer koers want Neêrland is weer vrij.
iMaar volk van Neêrland, breek nu dan ook de keten
Waarmee ge onbewust nog steeds gebonden zijt.
O, hoor weer. naar de stem van uw geweten,
Verbreek de band van hebzucht, haat en nijd.
Werp af het knellend juk en strijdt venbeten.
Totdat ge ook in wezen zijt bevrijd.
,qjn geleerd en worden vergeten, het leed
dat is' en nog wordt geleden, de offers van
ontelbare dure levens, het zal q^les vergeefs
blijken te'zijn geweest.
Dit kunnen en mogen wij' God, die ons
de bevrijding schonk en hen die alles, hun
leven daarvoor feil gehad en gegeven heb
ben, voor een betere wereld, niet aan doen.
Daarom is het goed in deze dagen onze
bevrijding, in al zijn 'betekenis, met heel ons
volk te herdenken.
Zipn wij op het ach térons liggende jaar
terug, boven verwachting veel is op alle
gebied bereikt, hersteld èn verbeterd.
Ook veelvuldig waren de teleurstellingen
en ontgochelingen.
Wij bemerkten, nog bevrijd te moeten
worden van de hebzucht, de haat, nijd en
wantrouwen..
Laat ons. ook vóór de bevrijding van
deze keten en druk, geen ^moeite en offer
teveel zijn.
Hier kan geen regering of partij iets aan
doen. Wij moeten daarvoor in de eerste
plaats onszelf aanpakken.
Niemand staat in de strijd voor deze be
vrijding zonder taak.
De nieuwe etappe die wij strraks begin
nen, draagt ons allen deze taak op, in diep
besef van verantwoordelijkheid.
,,Waar de Geest des Heeren is,
aldaar is vrijheid".
Zullen we daaraan denken, nu we een
jaar vrij zijn! Werkelijk vrij zijn we dan
eerst, als de Geest van den Heere Jezus
in ons woont, ons verlicht en vernieuwt,
ops de weg wijst ook in alle politieke en
maatschappelijke chaos.
Hot is werkelijk om het uit te jubelen,
dat we nu al een jaar lang die ontzettende
vijand kwijt zijn. En waarom doen we het
dan niet? Doen we 't al minder. Zijn er
misschien andere vijanden, die ons bedrei
gen of reeds bezetten? Ja,'nog eens: ja.
Humanistische afgoderij. Zucht tot" staats-
aanbidding. Politieke verblinding. Religieuze
onverschilligheid. Verregaande genotzucht.
Weer vurig-oplaaiende klassestrijd. Revolu
tiegeest cp J.r tcrreJ.;;. f
Volk van Nederland, tot de wet en lot
de getuigenis op deze gedenkdag. Waar de
Geest des Heeren is, aldaar, maar aldaar
ook alleen is vrijheid. Daar is leven, echt
leven, losgemaakt uit de boeien van allerlei
zonden eil opbloeiend naar boven en naar
alle kanten. \Vaar zijn die mensen, die echt
vrij zijn, die Christenen, vraagt ge? Ontzet
tende vraag, die veel schijnheiligheid striemt.
Wie blij is op 5 Mei 1946, moet eigenlijk
eerst vrij zijn, echt vrijgemaakt door den
geest van den Heere Jezus. Ds. v. Enk.
ZIJ DIE ONS BEVRIJDDEN
De geallieerde soldaten en voor ons jie
Canadezen waren het", die ons bevrijdden.
Ontelbaar zijn alleen al in ons land de
kruisen op de graven, van hen die daarbij
het leven lieten in de strijd tegen een taaien
vijand.
En ook hoe hebben die ronde Canadezen
ons na de bevrijding nog niet met alles ge
holpen.
Velen onder ons hebbe-n nog goede her
inneringen aan hun Canadese boys en voeren
nog regelmatig correspondentie met hen.
Maar waren het niet onze eigen mensen,
dié een groot anadeel in de strijd voor onze
vrijheid hebben geleverd.
Onze mannen van Mei 1940, onze koop
vaarders, luchtmacht en legerafdelingen
over zee, de mannen van onze Marine. En
j ooral de illegale vechters, die met groot
i ~~v9ar voor eigen leven, ons in die rao'ei-
w-te Uil,-- fflOcU feil vbo/liijitiug ;JU-
:-n. Het spionnagewerk deden en de dui-
ndtallen van onderduikers onderbrachten
verzorgden, een werk dat van onschat
bare waarde as gebleken.
Hoevelen moesten het niet met de dood
"f verminking "voor het verdere leven be
talen.
Wij denken aan de invaliden, de vrouwen
n kinderen die achter bleven, en voelen
I. ons direct tegenover deze mensen iets ver
plicht. Het mag hen aan niets ontbreken. Zij
rijn van ons afhankelijk.
In ons vorig nummer hebben wij een en
andder gepubliceerd over hst 'Cofciité „E»c-
J schuld en Dankbaarheid Eeji comité dat
geheel belangeloos, al tijdens de bezetting
veel heeft gedaan voor de oorlogsweduwên
en -wezen en -invaliden van Mei 1940 en
dat steeds blijft doen.
Uit een van de omliggende plaatsen kwam
i mand bij ons om even te praten over dat
artikel in De Vallei. Na zich bekend ge
maakt te hebben, vertelde deze man oor-
j logs-in valide te zijn uit de Meidagen van
1940 en gevochten had op de Grebbeberg.
Hij.kon nog heel lichte werkzaamheden
doen. Deze man had tijdens zijn invalidi
teit, nog geen, voor hem geschikt werk,
kunnen vinden. Niemand had hem nog kun
nen gebruiken. Op onze vraag of de staats-
uit cering nogai voldoende was, zeide deze,
ik krijg ongeveer ƒ90.— per jaar. Hij was
Het groot gebeuren, de ondertekening van het Capitulatieverdrag, speelde zich dicht in
onze omgeving, in Hotel „De Wereld" te Wageningen af.
Links Generaal Foelkes, rechts Generaal Blaskowitz.
MEI-DAGEN 1940:
A. Bosma
A. van da Bovenkamp
T. Schot
ILLEGALITEIT
W. van Barneveld
van Buuren
W. van Doorn
A. B. van Doorn
A G. van Doorn
Engelaan
R. van Ginkel
C. van Hardeveld
S. de Kleuver
W. Koen9
Koene
P. Koene
J. van de Loosdrecht
A. van 't Riet
De Veenendaalse gevallen
ïit ijü«I'S VOCTi
*riy
Wij gedenken hen met diepe
eerbied, dankbaarheid en
trots.
Ereschuld en Dankbaarheid dankbaar, dat
hem col; tijdens de oorlog en zelfs nr,
de oorlog reddende hulp qeboden heeft.
De regering is bezig al deze uitkeringen
en pensioenep te herzien, maar het duurt te j
lang. Hulp van- onze zijde is. zolang men
van staatswege jh^cbreke blijft, voor Ere
schuld en Dankbaarheid in haar moeilijk"
werk, hard. nodig. j
Ten'batq vair! dit acbnpB, worden in deze
bevrijdingsmaand collecten gehdud.en in alle
kerken. Van degenen die de merkdiensten
waarin gecollecteerd wordt voor „Êre^buld
en Dankbaarheid" niet kunnen bijvvoneij,
zijn alle bijdragen welkom aan het adres
van de Penningmeester, dhr. Klaufus. Radio-
weg 12, Amsterdam-C.
Voor de nabestaanden van .gevallen- en
voor de invalide oud-illegale wenkers, is er
de nu alom* bekend geworden ..Stichting
1940—1945".
Veenendaal heeft deze stichting met haar
zo mooie, maar moeilijke taak, tot nog toe
goed bedacht, want een bedrag van ruim
120.000 werd hier bijeen gebracht. Een
bedrag waarmee Veenendaal naar verhou
ding van bet aantal inwoners aan de kop
staat van alle plaatsen io ons land. .Stich
ting 194Ö'45 is deze dagen weer aan het
collecteren. Dehk er aan, Veenendaal moet
aan de kop blijven. Maar wanneer ge geeft,
geef niet zo weinig en onbewust, maar met
het doel voor ogen, dan doet ge het met
plezier.
Vorstelijk bezoek aan het Stadionspel
Bij de opvoering van 't „Spel der öevri)-
ding" te Amsterdam, zal het prinselijk ge
zin aanwezig zijn.
Zij worden niet wijzer
Duitse marinemannen vonden het nodig
op de verjaardag van Hitier de vlaggen -
was" te drogen.
Oorlogsinvaliden en de kunst
In de Bijenkorf te Amsterdam wordt een
tentoonstelling gehouden van kunst-Jiljver
heidsproducten, door oorlogsinvaliden ver
vaardigd.
Onze vloot
Voor het bemannen der vloot zai in de
toekomst meer gebruik woorden gemaakt van
dienstplichtigen; daarom stelt de regering
voor, de dienstplicht voor de zee-milStie te
verlengen.
