Een Vorst in Ballingschap Begrotingscommissie KLffFSmflfl'S - BoeHDUiS I Nieuwsblad voor Weeeiendaal en Omstreken NIWIN Tien puntèn programma 24 a JAARGANG VRIJDAG 3 Februari 1950 No. 5 Hoest gij? Santel siroop Fa J. F. T A K OVERBERG Voor een AD VERTE NTIES, De hoge WOLPRIJZEN van de Gemeente Veenendaal doet verschillende tegen-voorstellen Verschijnt 1 keer per week inSTICHTS- en GELD-VEENENDAAL, AMERONGEN, ELST, RHENEN, ACHTERBERG, OVERBERG, DE HAAR, HEUVELSE STEEG, GROEP, BENEDENEIND, KADE MAANDERBUURT, EDERVEEN, RENSWOUDE, SCHERPENZEEL aangeschaft. Men kan dit het een voudigst zo beschouwen, dat de le vensduur van de costuums vóór 1940 gekocht, a.h.w. kunstmatig ver lengd is, dus kan met minder pro- d- volstc-u:; r.d<-. Na 1945 was de achterstand der halve wel groot, doordat men met slechtere kwaliteiten genoegen moest nemen, doch deze bedroeg niet meer dan de voorraden in de winkels. Er zijn echter nog enkele andere factoren bijgekomen, namelijk de overbevolking in de gehele wereld en het meer dragen van wollen stof fen. De schapenstapel over de gehele wereld vergeleken met voor de oor log, is teruggelopen. Er zijn echter veel meer mensen op de wereld dan in 1940 en de meesten hiervan zijn op wollen kleding aangewezen. Enerzijds dus verminderde wol productie, anderzijds vergrote con sumptie. Wat het meer dragen van wol aan- kent. Een stijging van de wolprijs met b.v. 30 betekent derhalve slechts een betrekkelijk te verwaar-' ozen kostenverhoging van het eind- >roduct. Wel is de stijging merkbaar "wai De treft ure igaiens, uïj deze de factor loon minder is dan de factor grondstof. Hoe de wolprijzen zich verder zul len ontwikkelen, kan door niemand worden beoordeeld. Echter willen wij om te eindigen nog wijzen op enkele gigantische projecten van het International Wool Secretariat. Met vooruitziende blik heeft men gemeend de gevolgen der schaarste aan voor kleding geschikte wol tegemoet te moeten treden. Het I.W.S. is ijverig speurend aan de Princeton University in Amerika, en in andere landen, om procédé's te vinden voor de verwerking van grove wolvezels tot doeleinden, waarvoor thans alleen de zeer schaarse Merino- wolsoorten geschikt zijn. Die vorst is Leopold III van België. Een tragische geschiedenis is dat. Leopold is lang geen onbekende voor ons volk. Reeds het feit, dat hij als koning regeerde over onze Zui delijke nabuurstaat, verklaart de bij zondere belangstelling, die wij heb ben voor zijn persoon en werk. Een koning over een vlak bijgele gen land boezemt nu eenmaal meer belangstelling in, dan een vorst over een ver verwijderd koninkrijk. Maar hier is meer. Leopold kwam in 1934 op de troon, een jonge vorst van 31 jaar. In 1926 was hij in het huwelijk getreden met Prinses Astrid van Zweden en ieder zei, dat dit een vorsten'nuwelijk was uit liefde. Zo was het ook. Er heerste in het koninklijk paleis een gaaf geluk en het volk der Belgen deelde van harte in de huwelijksweelde van het ko ningspaar. Vooral ook omdat konin gin Astrid door haar warm meeleven met de nood en met de vreugde van het volk, dat haar volk was gewor den, stormenderhand de'harten had veroverd. Wij weten uit ervaring met ons eigen Vorstenhuis hoe hecht de band kan worden als er een innig samenleven is tussen een volk en zijn koningshuis, en daarom ook onzer zijds die sympathie voor Leopold en zijn gemalin. Toen is daar gekomen dat ont zettend leed in het blij en bloeiend leven van de koning, n.l. de plotse- Ji&gk wrede .doof! «sn. gade Astrid bij een auto-ongeluk in Zwit serland na een huwelijksgeluk van nog geen tien jaar Hoe hebben we dat mee doorleefd en de door smart verbroken vorst mee gevolgd op zijn droeve gang naar de laatste rust plaats van zijn geliefde Astrid. Later, het was kort voor de tweede wereldoorlog uitbrak, bracht Leo pold een bezoek aan ons land en ons volk heeft hem bejubeld als was hij geen vreemde vorst. Als dan de grote oorlog uitbreekt en ook België door de Duitse leger macht wordt bestormd, vinden we Leopold aan het hoofd van zijn dap pere strijders en hij worstelt in tegen de geweldige overmacht zo lang het kan. Om zijn leger tegen volkomen vernietiging te vrijwaren capituleert hij, hoewel de* Belgische regering zich tegen overgave verzette. Wanneer het pleit in België is be slecht, dan wijkt Leopold niet uit het land, maar geeft zich gevangen en wordt door de Duitsers in zijn paleis bij Brussel ondergebracht. Tijdens die gevangenschap treedt hij in het huwelijk met Marie Lilian Baels, die de naam kreeg van Prinses de Réthy. Na de geallieerde invasie in 1944 wordt het koninklijk gezin weg gevoerd naar Duitsland. Toen in Mei 1945 het einde van de oorlog kwam, was Leopold niet in de gelegenheid aanstonds het be wind weer in handen te nemen en daarom nam toen zijn broeder zijn plaats in als prins-regent. Al. spoedig bleek, dat er een groeiend verzet was tegen de terug keer van koning Leopold. Men ver weet hem de strijd te vroeg te heb ben opgegeven. Men verweet hem ook, dat hij niet tijdig het land was uitgeweken en zich daardoor de weg had afgesneden het verzet tegen de bezetter aan te moedigen en te ver sterken. Hierbij kwam voorts zijn huv/elijk met de dochter van Baels, die weliswaar een hoge functionaris was, maar met dat al toch slechts een ambtenaar. Het zijn in België hoofdzakelijk de socialisten, die zich fel kanten tegen 's koning terugkeer. Ook de libera len hebben wel hun bezwaren, maar zij zijn toch meer gematigd. Die strijd over het al of niet terug keren van koning Leopold woedt nu reeds ongeveer vijf jaar. Intussen Wft. do knrincr balling, in Zwit serland. Aan elke aandrang om vrij willig afstand van de tfoon te doen. biedt hij krachtig weerstand, omdat hij zich bewust is niets tegen het belang van het land gedaan te heb ben. Het zijn de katholieken, die zich achter de koning plaatsen en steeds weer hebben geëist de konings kwestie door een volksuitspraak tot oplossing te brengen. Thans is het zover, dat inderdaad het volk gele genheid zal krijgen zich vóór of tegen terugkeer van hun koning te verkla ren. Met grote belangstelling wachten we de uitslag van dit referendum af. Mocht zij zo zijn, dat voor Leopold de weg naar de troon weer open ligt, dan is het niet onwaarschijnlijk, dat hij niet zelf weer de troon zal bestijgen, maar haar zal vrijlaten voor zijn zoon Boude wijn. Het gaat bij de koning het meest om zijn eer- en rechtsherstel. De Begrotingscommissie 1950 heeft geen gemakkelijke taak gehad bij het onderzoek van de gemeentelijke be grotingen. Zij komt tot de conclusie, dat zij met B. en W. van oordeel is, dat de toestand der gemeente-financiën niet gunstig is en noopt tot ingrijpen de maatregelen. Zij heeft zich daar over ernstig beraden en is na ampele overwegingen tot een andere slotsom gekomen dan B. en W. in hun Nota van aanbieding. Een en ander is nader uiteengezet in een uitvoerig rapport, dat aan de Raadsleden is toegezonden. Uit dit rapport blijkt o.a. dat het de commissie is opgevallen, dat in deze begroting door B. en W. verschillende voorstellen worden gedaan tot verho ging van bestaande subsidies en verle ning van nieuwe subsidies. De com missie is van mening, dat het wenselijk is, dat deze voorstellen buiten de be groting om aan de Raad worden ge daan. Bovendien merkt de commissie bij de subsidie-verlening op, dat het haar wenselijk voorkomt, dat aan de subsidie-toezegging de voorwaarde wordt verbonden, dat na afloop van het jaar door de ver. en instellingen een rekening en verantwoording wordt gedaan door inzending van de exploi tatie- of verlies- en winstrekening, en, indien aanwezig, van de balans. Slechts op deze wijze heeft men een volledig overzicht van de besteding van het ge meentelijk subsidie. De commissie stelt voor deze voorwaarde te stellen bij alle in deze begroting opgenomen subsidies, welke f 500,- of meer bedragen. De ramingen van de jaarweddepos- ten zijn in de laatste jaren schrikba rend toegenomen, enerzijds als gevolg van salarisherzieningen. anderzijds door grote uitbreid-ingen van het per soneel. De commissie is van mening, dat de bezetting van alle diensten der gemeente, wanneer in de bestaande va catures is voorzien, redelijk is en zij spreekt dan ook de wenselijkheid uit, om verdere personeelsuitbreidingen te voorkomen, waarmede B. en W. zich in hun antwoordnota accoord verklaren. De post onderhoud en aankoop van meubelen voor de secretarie en het ont vangerskantoor ten bedrage van f1120 acht de commissie, mede met het oog op de bouw van een nieuw gemeente huis, niet verantwoord. Zij stelt dan ook voor deze post te schrappen, en ook hiermede kunnen B. en W. zich accoord verklaren. Zo beknibbelt de commissie verder aan deze begroting, en acht verlaging van de reis- en verblijfkosten voor le- PER GROTE FLACON F. 1.25 ing. Med. den van het gemeentebestuur en ver teringen ten behoeve van het bureau van stemopneming heel goed mogelijk. Ook meent de commissie dat de post voor kosten van officiële ontvangsten verminderd kan worden. De commissie informeert terloops, of B. en W. reeds gegevens bekend zijn voor een eventuele inkrimping van 't politiecorps dezer gemeente. Er zijn thans drie vacatures en de commissie oordeelt, dat deze voorziening beter achterwege kan blijven. B. en W. ant woordden hierop, dat de inkrimping geleidelijk zal geschieden en dat een eventuele verlaging van deze post niet van invloed is, omdat de uitgaven voor het polilie-apparaat geheel door het Rijk worden vergoed. Bezwaren ontmoet bij de commissie ook de post Van onderhoud van wan delplaatsen, plantsoenen en andere be plantingen, welke post beter over 2 jaar verdeeld kan worden In haar rapport roert de commissie verder aan de oprichting van het defi nitieve monument voor de in de oor log gevallenen. Van dit monument is nog steeds niets bekend. In hun ant woord wijzen B. en W. erop, dat deze aangelegenheid niet tot hun compe tentie behoort. Eén der leden van het college heeft zitting in het comité, zo dat medegedeeld kan worden, dat het gemaakte ontwerp de goedkeuring van de verschillende instanties heeft ver kregen. Vermoedelijk zal binnenkort 4 v'ruvTïn cv rggffvrjn Terwijl de commissie tal van uitga- ve-posten verlaagd wenst te zien, doet zij voorts enkele voorstellen om de ramingen van inkomsten hoger te stel len, n.l. de Secretarie-leges en rech ten van de burgerlijke stand, verho ging wegens gebouwde eigendommen. De instelling van rechten wegens door de gemeentelijke reinigingsdienst verstrekte diensten ten bedrage van f 20.000 vindt de commissie zeer on sympathiek en willen deze post van de begroting af hebben. B. en W. merken naar aanleiding hiervan op, dat het be trekkelijk eenvoudig is om bij een ont- werp-begroting een aantal bezuinigin gen voor te stellen, doch deze bezui nigingen gelden slechts voor één jaar. Zij voorzien dan ook moeilijkheden voor de komende jaren, welke zeker niet gunstiger zullen zijn dan het jaar 1950. B. en W. zijn van mening, dat zij de luxe niet kunnen veroorloven om niet het gehele belastinggebied uit te buiten, temeer daar in de volgende jaren de gemeente voor grote uitga ven zal komen te staan. Uiteindelijk komt de commissie tot het resultaat de inkomsten te verlagen met f20.000 en de uitgaven met f 15.596. B. en W. stellen in hun ant woordnota voor de inkomsten te ver lagen met f 11.036 en de uitgaven met f8.997. Opvallend is, dat de Begrotingscom missie met geen enkel woord rept over dè verhoging van opcenten der perso nele belasting van 100 op 150, zodat B. en W. aannemen, dat de commissie zich hiermede accoord kan verklaren. Aan het einde van haar rapport brengt de commissie een woord van dank aan de chef van de afdeling fi nanciën ter secretarie, die haar bij haar taak van voorlichting heeft gediend. B. en W. besluiten met een woord van dank aan de commissie voor de zeer vlotte wijze, waarop zij zich van haar, dit jaar wel extra moeilijke taak, heeft gekweten. Enige tijd geleden maakten wij melding van een verzoekschrift van de heer W. A. Meyer, om het aantal ver gunningen in Veenendaal te verhogen en met name in Veenendaal-Zuid de drooglegging op te heffen. Door B. en W. werd dit verzoekschrift aangehou den voor het geven van een nader prae-advies aan de Raad, hetgeen in middels nog niet is geschiedt. Wel zijn bij het gemeentebestuur in tussen ingekomen een verzoekschrift van de Nationale Christen Geheel Ont houders Vereniging om niet over te voor Zondag 5 Februari 1950. VEENENDAAL. Ned. Herv. Kerk Markt 9.30 uur Ds v. Wijngaarden. 5 uur onbekend. Julianakerk 9.30 onbekend, 5 uur Ds B. Vroegindewey. Vredeskerk 9 en 10.30 uur Ds Vroeg indewey, 5 uur Ds v. Wijngaarden. Veeneind 3 uur Ds v. Wijngaarden. Dijkstraat 2.45 uur Ds Hop van Rens- woude. Sola Fide 10 uur Ds M. A. Krop van Groningen, 5.30 uur Ds van Kuiken van Baarn. Geref. Kerk 9, 10.30 en 5 uur Ds Streefkerk van Oudenbroek. Geref'. Kerk, onderh. art. 31 K.O., Openb. Lag. School, Pr. Bernhardlaan, 8.45 en 3 uur Stud. Deddens van Kam pen. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 uur Ds Slofstra. Geref. Gem. Hoofdstraat, 9.30 en 5 uur Ds Kok. Woensdag 8 Febr. n.m. 7.30 uur Ds. Kok Geref. Gem. Kerkewijk, 9.30 en 5 uur leesdienst. Leger des Heils Zaterdagavond 7 uur straatzang, Zondagmorgen 10 uur Hei- ligingsdienst, 7 uur Openluchtsamen- komst, 8 uur Verlossingssamenkomst. Ned. Prot. Bond 10.30 uur Ds Noor man van Zaandam. RHENEN. Ned. Herv. Kerk 10 uur Ds Koore- man, 6 uur Ds v. d. Linden. Ned. Herv. Geref. Evangelisatie 10 en 6 uur dhr. Schoneveld van Apel doorn. Geref. Gem. leesdienst. ELST. Ned. Herv. Kerk 10 en 6 uur Ds Vlasblom. Ger. Gem: Woensdag 8 Febr. savonds, 7 uur Ds. Heerschap van Wageningen. <v"^A\rr»r\T Ned. Herv. Kerk. V.m. 10.30 en nam. 6 uur Ds. B. F. C. de Groot. Ger. Kerk (Ned. Herv. Kerkgebouw) V.m. 9 en nam. 4.30 uur Ds. L. Zwaan. Ned. Herv. Kerk 10 en 7 uur dhr. v. Noort. Oud Geref. Gem. leesdienst. OUD GER. GEM, Maandag 6 Februari savonds 7 uur de heer N. de Jong van Kralingscheveer ACHTERBERG. Ned. Herv. Kerk 10 en 6 uur dhr. v. Viegen. Veeneind Donderdag 9 Februari, 7.30 uur dhr. Edelman van Soestdijk. EDERVEEN. Ned. Herv. Kerk 10 en 6 uur Ds Bies- haar. Geref, Gem. Vrijdag 10 Febr. n.m. 7 uur Ds Heerschap van Wageningen. Zondagsdienst doktoren. VEENENDAAL. Van Zaterdagmiddag 2 uur tot Maan dagmorgen 8 uur alleen voor zeel- dringende gevallen DrVergouwen. Kerkewijk. Telefoon 409 EDERVEEN. Van Zaterdagmiddag 6 uur tot Zon dagavond 12 uur Dokter de Waard, De Klomp, Tel. 200. ELST—AMERONGEN. Van Zaterdagmiddag 2 uur tot Maan dagmorgen 10 uur alleen voor zeer dringende gevallen Dokter van Omme ren te Eist. fioetie Vsulfien I Naar Gratis Uw naam erin (klaar terwijl U wacht). Jg (Ingez. Med.) gaan tot verhoging van het maximum aantal vergunningen in Veenendaal in gevolge de drankwet en de droogleg ging van Veenendaal Zuid geheel of gedeeltelijk niet op te heffen. Een zelf de adres is binnengekomen van de Na tionale Commissie tegen het alcoholis me, terwijl adhaesie-betuigingen bin nen kwamen van de Kerkeraden der Ned. Herv. Kerk, Chr. Gereformeerde Kerk en Gereformeerde Gemeente. B. en W. stellen voor ook deze stuk ken wederom in hun handen te stellen, teneinde daaromtrent in een volgende vergadering prae-advies uit te bren gen. Abonnementsprijs F 0.85 per kwartaal Losse nummers 6 een» Redactie en Administratie Parallelweg 8, Vetsnondaai Telefoon 601 Radactie W. F. ter Hoev«r> VALLEI UITGAVE: DRUKKERIJ „DE GELDERSE VALLEI" Gewone advertentieprijs per mim. 12 cent. Minimumprijs per advertentie F. 3.- Vraag en aanbod F, 1.30 van 1-20 woorden. Eik woord meer 6 cent. De gestadige stijging der wolprij zen sinds de devaluatie heeft van zelfsprekend de aandacht getrokken en vele pennen in beweging ge bracht. Wanneer men deze kwestie echter nuchter bekijkt, is deze stijging niet zo alarmerend als op het eerste ge zicht lijkt, immers het grootste deel der stijging is te wijten aan de ge wijzigde verhouding van pond en dollar. Vanzelfsprekend vragen alle wol belangen zich nu af of de hoge wol- prijzen blijvend zijn dan wel op een gegeven moment voor een scherpe daling plaats zullen maken. Theoretisch gesproken is de statis tische positie van wol zeer sterk. Er zijn geen voorraden van betekenis. De consumptie overtreft de produc tie met ongeveer 20 en dat op een ogenblik, dat in vele landen, w.o. Nederland, nog een achterstand, veroorzaakt door de oorlog, moet worden ingehaald. Nu is deze achterstand weer niet zo groot als wel eens getracht wordt te bewijzen aan de hand van statis tieken. Gaat men eenvoudig na de stilstand tijdens 1940/1945 en con cludeert men: ergo is de achterstand 5 jaar consumptie, dan redeneert men verkeerd. De costuums en andere artikelen, welke men tijdens de oorlogsjaren niet kon kopen, worden nu niet extra aangeschaft. Men kan dit het een voudigst zo beschouwen, dat de le vensduur van de costuums vóór 1940 gekocht, a.h.w. kunstmatig ver lengd is, dus kan met minder pro- d'.lu roLtr-u:.; - Na 1945 was de achterstand der halve wel groot, doordat men met slechtere kwaliteiten genoegen moest nemen, doch deze bedroeg niet meer dan de voorraden in de winkels. Er zijn echter nog enkele andere factoren bijgekomen, namelijk de overbevolking in de gehele wereld en het meer dragen van wollen stof fen. De schapenstapel over de gehele wereld vergeleken met voor de oor log, is teruggelopen. Er zijn echter veel meer mensen op de wereld dan in 1940 en de meesten hiervan zijn op wollen kleding aangewezen. Enerzijds dus verminderde wol productie, anderzijds vergrote con sumptie. Wat het meer dragen van wol aan- Het is, uit ervaringen van werk gevers gebleken, dat de reeds gede mobiliseerde militairen uit Indone sië in hun burgerbetrekking uitste kend voldoen. Zij komen terug als zelfstandige, doortastende mannen. Er bestaat echter gegronde vrees dat de lange wachtperiode, die de nog niet gerepatrieerde mannen thans door moeten maken een nadelige in vloed zal hebben op hun psychische als op hun physieke toestand. De NIWIN heeft daarom, in overleg met de legerautoriteiten, een tien pun- ten-programma opgesteld. Het be staat uit de volgende punten: Verbetering van de ontspannings gelegenheden. Het zenden van sport - materiaal (niet alleen voor ontspan ning, doch ook om lichaam en geest fit te houden), Films, Artisten, Lec tuur en Gezelschapsspelen. De NIWIN zal ook zorgen, da't elke militair persoonlijk ervaart dat er aan hem wordt gedacht. Regel matig zullen de wachtenden ge schenken ontvangen van duurzame aard, die bij een militair in de smaak vallen. Voorts zal de NIWIN proberen, de militairen tot zo groot mogelijke eigen activiteit te brengen door het zenden van muziekinstrumenten, studieboeken en studiemateriaal. In overleg met bij uitstek deskun digen, militaire en burgerlijke auto riteiten heeft de NIWIN een serie cursussen laten ontwerpen, die de militair voorbereiden op zijn terug keer in de Nederlandse burgermaat schappij. De lessen zijn aan de prac- tijk van het dagelijkse leven aan gepast en de leerling speelt bij deze moderne wijze van lesgeven een zeer actieve rol. Elke week zal 6 uur worden gegeven, terwijl de militair na elke les nog een taak te verrich ten krijgt, die ook een uur in beslag neemt. Elke veertien dagen worden radio- luisterwedstrijden georganiseerd, evenals puzzles in de soldatenbladen. De prijzen zoals Solexrijwielen, radio's, fietsen, costuums, regenjas sen, armbandhorloges, e.d. worden bij terugkeer in Nederland uitge reikt. Vijfhonderdduizend gulden moeten voor dit doel worden bijeengebracht! Deze actie zal worden gevoerd van 24 Februari tot en met 12 Maart. gaat. willen wij er op wijzen, dat vooral do vrouw nu meer wollen kleding" draagt dan voor de oorlog. De vrouw- heeft ingezien, dat de goedkope kleding uit kunstvezels haar figuur onvoordelig doet uit komen. Door de kortere levensduur bovendien vond ze gauw uit, dat ze duur uit was. Men ziet de vrouwen tegenwoordig veel meer wollen jur ken dragen dan voor de oorlog. Deze kleden haar veel beter, daar wollen stof beter valt en beter zit dan welke rndere stof ook. De fabrikanten van wollen stoffen, speciaal de Franse en Engelse, heb ben zeer verbeterde weef-methodes gevonden, waardoor ze vederlichte v/ollen stoffen kunnen maken, welke veel beter zijn dan het kunstproduct. Dan nog maakt men zulke prachtige dessins men kan tegenwoordig wollen imprimé's kopen dat de variatie bijna onuitputtelijk is. Deze factoren zijn dus oorzaak van de niet te stillen „honger" naar wol. Er schuilt echter een gevaar in deze „honger", die duurte veroor zaakt, n.l. dat op den duur dé kwali teit gaat lijden in die landen, die minder goed in hun deviezen zitten. Vele landen zullen verplicht kunnen worden voor te schrijven, dat goed kopere vezels bijgemengd moeten worden. Dat zou jammer zijn, want een edel product zou dan gedeva lueerd worden. Voorlopig kan dit gevaar nog af gewend worden, aangezien de wol in een costuum b.v. slechts een fractie van de uiteindelijke kostprijs bete kent. Een stijging van de wolprijs met b.v. 30 betekent derhalve slechts een betrekkelijk te verwaai-' ozen kostenverhoging van het eind- iroduct. Wel is de stijging merkbaar wat cfët'rcïTbrtigfinAÉ», aailgeLtü uij" deze de factor loon minder is dan de factor grondstof. Hoe de wolprijzen zich verder zul len ontwikkelen, kan door niemand worden beoordeeld. Echter willen wij om te eindigen nog wijzen op enkele gigantische projecten van het International Wool Secretariat. Met vooruitziende blik heeft men gemeend de gevolgen der schaarste aan voor kleding geschikte wol tegemoet te moeten treden. Het I.W.S. is ijverig speurend aan de Princeton University in Amerika, en in andere landen, om procédé's te vinden voor de verwerking van grove wolvezels tot doeleinden, waarvoor thans alleen de zeer schaarse Merino- wolsoorten geschikt zijn.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1950 | | pagina 1