5e.mm.qd ïlimvmi
terbergse grondnood en noemde het
een moeilijk probleem. B. en W. zullen
echter zien om voor de toekomst de
juiste middenweg te zoeken. Het voor
ste van B. en W. werd tenslotte z.h.s.
aangenomen.
De aankoop van grond voor verbre
ding van de Cuneraweg bij de Greb-
ging onder de hamer door. Alleen de
heer VAN GESINK wilde graag de ge
vaarlijke S-bochten uit de weg zien
verwijderd, zoals bij garage Veldhui
zen. De heer KLAASSEN zou het al
een oplossing vinden, wanneer op
sommige plaatsen de gevaarlijke hoge
heggen werden verwijderd.
Over de verordening tot subsidiëring
van het kleuteronderwijs kwamen de
tongen los. B. en W. legden de raad ter
vaststelling een regeling voor om het
kleuteronderwijs te subsidiëren, onder
bepaalde daartoe te stellen voorwaar
den. Die voorwaarden waren voor de
heer KLAASSEN aanleiding, om de be
doelingen van B. en W. fel te bestrij
den. Bij het lezen van de bepalingen
krijg ik het gevoel, aldus spr., dat het
chr. bewaarschoolonder wijs in deze ge
meente, dat al zo ongeveer 50 jaar be
staat, een trap krijgt. Dit schooltje vol
doet in velerlei opzicht niet aan de ge
stelde bepalingen in de verordening.
Spr. noemde de eisen zelfs onredelijk.
Het gevolg noemde spr., dat de chr. be-
waarschool da f 400,- subsidie, welke
zij thans krijgt, ook nog zal kwijt ra
ken. Hij was van mening, dat 't school
tje dit niet had verdiend. De VOORZIT
TER begreep niet waar de heer Klaas-
sen heen wilde. U vraagt meer, aldus
de spr., dan het schoolbestuur zelf, dat
zeer tevreden is over deze regeling en
de verordening van begin lot eind
heeft bekeken. Bij het samenstellen
van de verordening zijn de richtlijnen
van het rijk gevolgd, die richtlijnen
moeten worden gevolgd. De heer
KLAASSEN bleef van mening, dat op
grond van de opgenomen bepalingen
de subsidie zou kunnen worden gewei
gerd. Wethouder BOELHOUDER kon
zich het standpunt van de heer Klaas-
sen niet begrijpen. Wij hebben al ons
best gedaan, aldus spr., om het kleu
teronderwijs in deze gemeente op een
hoger plan te brengen. Wanneer de
chr. bewaarschool de subsidie zou
kwijt raken door deze verordening,
dan zou ik hier met neergeslagen ogen
zitten. Ik kan de heer Klaassen ge
ruststellen, dat wij niemand de voet
dwars zullen zetten. Wij zullen het de
school niet zo moeilijk maken, dat zij
het onderwijs niet zou kunnen voort
zetten. Wij hebben een subsidie uitge
trokken van f 15,- per leerling, om te
zien hoe het voorlopig zal gaan. Wij
hebben geen ondervinding op dit ge
bied. Hebben wij die ondervinding ge
kregen, dan zal het subsidiebedrag ook
nog kunnen worden verhoogd. Hij ver
zekerde nogmaals, dat B. en W. met
hart en ziel achter het kleuteronder
wijs staan. Van bewaarschool mag
niet worden gesproken, wel van"vbor-
bereidend onderwijs. Als het bestuur
van de bewaarschool klaagt over finan
ciële moeilijkheden, dan hebben zij dat
aan zichzelf te wijten. De gemeente wil
de subsidie verstrekken bij een eerdere
gelegenheid, doch toen werd het ge
weigerd, omdat men geen toezicht van
gemeentewege wenste. Ik ben blij, dat
het huidige bestuur er thans anders
over denkt. De heer KLAASSEN kon
het niets schelen hoe de school werd
genoemd. Hij keek alleen naar de re
sultaten en die waren volgens spr. be
vredigend. Het schooltje heeft getoond
levensvatbaarheid te bezitten, aldus de
heer Klaassen en ik hoop, dat het blijft
bestaan. Een vorig maal kwam de aan
leg van een speeltuin aan de orde.
Toen ging het onder het motief, als de
jeugd maar van de straat is. Nu wordt
dit standpunt, het standpunt van: als
de moeders de kinderen maar kwijt
zijn, verworpen. Wethouder BOEL
HOUDER vestigde er de aandacht op,
dat een gedeelte van de moeders dit
standpunt huldigt en waarmee hij het
niet eens kan zijn. Het is niet m'n be
doeling het schooltje te kleineren, al
dus spr. Het heeft veel goeds verricht.
We moeten echter met de tijd mee en
er wordep aan het onderwijs van van
daag eisen gesteld. De VOORZITTER
wees de heer Klaassen er nog op, dat
de eisen in de toelichting staan en niet
in de verordening. Iets bestaans zal
zeker niet worden afgekeurd, aldus de
voorzitter. De verordening werd ten
slotte zonder hoofdelijke stemming
aanvaard.
Een nieuwe serie van debatten volg
de toen het bijzonder v.g.l.o. aan de
orde werd gesteld. Het ging om mede
werking op grond van art. 72 lager on
derwijswet 1920 voor aanschaffing van
leermiddelen voor de vakken huishoud-
onderwijs en handenarbeid t.b.v. dit
onderwijs. De heer MENTING stak
van wal en verwonderde zich ten hoog
ste over deze aanvraag van het school
bestuur. Het aanschaffen van de be
nodigdheden, met een gering aantal
kinderen, noemde hij niet verantwoord.
Hij zou het toejuichen, wanneer het
gemeentebestuur en het bestuur van
het bijz. v.g.l.o. tot overeenstemming
zouden kunnen komen om tot geza
menlijk gebruik èn door het openbaar
v.g.l.o. èn door het bijz. v.g.l.o. te ge
raken. De heer KLAASSEN hield een
fel betoog. Het heeft mij verwonderd,
aldus spr., in de toelichting op de stuk
ken te lezen, dat kleine scholen zoveel
geld kosten. Hoe komt het toch, dat
er hier momenteel 3 scholen zijn, die
ongeveer hetzelfde onderwijs geven,
voor onze 13 en 14 jarigen. Wie is toch
ook weer op het idee gekomen, dat
er voor een derde school, naast de
reeds jaren bestaande v.g.l.o. scholen,
plaats zou zijn. Meneer de Voorzitter,
wanneer U dan zelf overtuigd bent
mede schuld te hebben aan het feit,
dat we momenteel in onze gemeente
bij deze tak van onderwijs kleine
scholen hebben dan doet het enigs
zins vreemd aan deze opmerking nu
pas te lezen. Wist U dat niet toen en
kele* maanden geleden de huishoud
school opgericht zou worden? Regeren
is toch vooruitzien. De jaren door is
het openbaar onderwijs bevoorrecht
geweest boven het bijzonder. Al die
jaren heeft de openbare v.g.l.o.-school
wel gebruik mogen maken van een
goed ingerichte huishoudlokaliteit. Al
die jaren werd het medegebruik door
het bijz. v.g.l.o. afgewezen, omdat het
niet kon. Spr. gaf in overweging het
verzoek van het bijz. v.g.l.o.-bestuur
nu zonder meer toe te staan. De VOOR
ZITTER weerlegde allereerst de aan
val op hem persoonlijk. Het principe
besluit om tot stichting van een huis
houdschool over te gaan, aldus spr.,
was al genomen, voor dat ik hier bur
gemeester was. Daarna is het herhaal
delijk weer in de raad geweest om het
te verlengen, waartoe steeds weer
werd besloten. Voorts stelt U deze
tak van onderwijs gelijk "met die van
het v.g.l.o. Een ieder, die de béide
soorten van onderwijs kent, zal on
middellijk bevestigen, dat hier nimmer
van gelijkstelling sprake kan zijn. Dat
gezamenlijk gebruik van het huishoud-
lokaal niet kon, vond zijn oorzaak in
het feit, dat het aantal lesuren niet
te combineren was. Spr. kon zich
voorts niet indenken, dat de heer
KLAASSEN, die bij de behandeling
van de begroting nog op de grootst
mogelijke zuinigheid had aangedron
gen, nu voor twee maal een half uur
les in de week, wenste over te gaan tot
het uittrekken van gelden voor de aan
koop van dure apparaten. De heer
KLAASSEN bracht in het midden, dat
door het college op alle mogelijke ma
nieren was getracht om er af te ko
men. Er is zelfs gevraagd, aldus spr.,
of de School zou voortbestaan
of verdwijnen. De VOORZITTER ont
kende dit ten stelligste. Dit zijn praat
jes, aldus spr., die ik U bijzonder kwa
lijk neem. Wethouder BOELHOUDER
noemde het verwijten zonder enig be
wijs, die op laster begonnen te lijken.
Inderdaad hebben er besprekingen
plaats gehad, doch die waren alleen
maar in het belang van het onderwijs
zelf, aldus de wethouder van onder
wijs. Uw redenering is verward. Zij
berust, indien U die niet met bewijzen
kunt staven, inderdaad op laster. De
VOORZITTER was van mening, dat
door de heer Klaassen dingen werden
verondersteld, die in het geheel niet
ter sprake zijn geweest. Hij noemde
de houding van de heer Klaassen be
ledigend. De heer KLAASSEN wenste
tenslotte stemming, waarna het voor
stel van B. en W. met 7 tegen 5 stem
men werd aangenomen.
Het volgende punt betrof een grond
ruil met de N.V. Waterleiding Mij
„Rhenen". Deze maatschappij heeft
verzocht een perceel grond van de ge
meente te kopen voor de stichting van
een pompstation te Eist. Ook verklaar
de de Mij zich bereid tot ruiling van
een perceel, gelegen tussen de Juliana-
straat en Vreewijk. Dat perceel zal
toch nodig zijn in verband met de al
daar geprojecteerde woningbouw,
waarom B. en W. voorstellen tot deze
ruil te besluiten en in verband met de
grotere oppervlakte van het perceel,
hetwelk de gemeente krijgt, het be
drag van toegift te stellen op f 75,-.
Hiertoe werd besloten.
Een wijziging van het ambtenaren
reglement hield'in, dat de ambtenaren
in de toekomst op Goede Vrijdag weer
extra verlof zullen genieten.
Het voorstel tot toekenning van een
voorschot van 5% op de wedden i.v.m.
voorgenomen weddeverhoging van het
rijkspersoneel werd z.h.s. aangenomen,
evenals de wijzigingen van de begro
ting voor het bestuur van sociale zorg
en de gemeentebegroting 1950.
Bij de rondvraag .informeerde de
heer KEIJMAN hoe het kwam, dat op
Vreewijk bij de gladheid van 1 Febr.
in het geheel niet was gestrooid met
zand door de dienst van gemeentewer
ken. De VOORZITTER zei, dat de toe
stand wanhopig was en dat allereerst
de hoofdverkeerswegen een beurt
moesten hebben. Er was gewerkt met
vier vrachtwagens tot in de nacht. De
heer Keijman was het er mee eens,
dat de hoofdverkeerswegen voorgaan.
Toch speet het hem, dat een grote wijk
als Vreewijk geheel was blijven lig
gen. Dat echter in Eist ook goed was
gestrooid, maakte voor hem weer veel
goed.
Niets meer aan de orde zijnde, sloot
de voorzitter de vergadering.
EEN OMMEKEER IN DE MELKERIJ?
Een eenvoudige Friese boer heeft
een fantastische uitvihding gedaan.
Hoewel de boerderij bijna hermetisch
is afgesloten (zoals inbrekers hebben
moeten ondervinden), hoewel het stil
zwijgen over de nieuwe melkmachine
nog steeds wordt bewaard, zowel door
uitvinder Baj erna, als door Ir Huisman,
als door de vertegenwoordiging, is onze
redacteur er toch in geslaagd er alles
van te weten te komen. Zijn artikel
vindt men hieronder:
DE MELKMACHINE VAN BAJEMA.
MELKEN IN TWEE MINUTEN.
Opzienbarende uitvinding van Friese
boer. Jaren van proeven. Officiële
scepsis. Voor en tegen. De situatie
van het ogenblik. Vooruitzichten
voor de machine-melkers.
Geen dagblad of het heeft ons be
richten gebracht over bobr Bajema uit
Ferwoude, Workum (Fr.) en zijn melk
machine. Bajema zou een machine heb
ben gebouwd (en een werkwijze ont
wikkeld), waardoor gewone koeien in
2 minuten gemolken zouden kunnen
worden, ja, de melkgift zou met 20
worden verhoogd en het vetgehalte
eveneens. Wat dit wil zeggen, weet
iedere veehouder en in het bijzonder
hij, die wel eens machinaal heeft ge
molken of het nog doet. Als dit waar
is, staat een fenomenale ommekeer in
de veehouderij voor de deur. Want dan
zal de melkmachine zó algemeen wor
den, dat handmelken binnen luttele
jaren als een achterlijke bezigheid zal
worden beschouwd. Dit is de reden,
dat wij dit eens nader hebben onder
zocht en voorzover wij dat zien kun
nen: het is waar!
Bajema, sinds 1929 met de machine
melkende en zonder ophouden proe
ven nemende, heeft een machine ge
bouwd, (met technische hulp), die ge
heel enig is in haar soort. Technische
gegevens mogen wij nog niet publice
ren. Wél kan worden gezegd, dat de
machine met een vacuum van 64 cm
werkt, hetgeen ongekend hoog is. Over
de bouw van tepelhouders, pulsators
en vacuumleiding moeten wij nog zwij
gen, tot de patenten, zijn verzekerd.
Eerst dan zal èn de machine èn 5e
werkwijze in "het volle licht komen.
Wij zagen echter de aanbiedingen,
door fabrikanten, importeurs e.d. aan
Bajema gedaan en tezamen met de
uitlatingen van Ir Huisman en hetgeen
wij zelf zagen, zijn wij overtuigd
van de bijzondere kwaliteiten dezer
machine.
Men is thans in onderhandeling met
de F.N. in Éelgië èn met Philips in
Eindhoven over de productie. Men
hoopt, dat Philips ze zal maken. In ie
der geval komt de machine in de Mei
maand op de markt ende belang
stelling zal enorm zijn.
Wij hopen, dat dan ook eens een of
ficiële uitspraak zal zijn gedaan ov
deze machine en dat de resultaten v;
de thans lopende, voorlopige proef z
worden bekend gemaakt, opdat mi
wete, waar men aan toe is.
De machine zal f 2000,- kosten, vol
ledig en met twee melkapparaten (een
derde heeft bij de grote snelheid toch
geen zin). Voor weide-installaties komt
er dus nog wat extra bij. Dat is wel
veel, maarde arbeidsbesparing
zal zeer groot zijn.
Wij namen de gehele boekhouding
en statistiek van Bajema's bedrijf door
en zagen de uitstekende resultaten
(mééropbrengsten!) door deze machine
behaald: 20 méér melk en belangrijk
hoger vetgehalte. In Nederland wordt
jaarlijks ruim een milliard gulden
aan melkgeld uitbetaald. Bajema's ma
chine zou hier f 200 millioen méér van
maken. Dat zou een voordeel zijn voor
de boer, de fabriek en het gehele land
tegelijk. Men hoopt dan ook een be
talingswijze te vinden, waarbij de boer
niets betaalt, doch waarbij K?t melk
geld van de mééropbrengst alleen
wordt vastgehouden tot de machine is
betaald. Daarnaast zal de dure invoer
van melkmachines wegvallen en zelfs
zullen wij ongelooflijke hoeveelheden
kunnen uitvoeren. Het klinkt alles fan
tastisch. Daarbij komt, dat Bajema's
machine en zijn werkwijze de tegen
woordige melkmachine-theorie geheel
ondersteboven gooit. Daarom bestaat
er een zeer grote scepsis bij allerlei
officiële instellingen en dit is verklaar
baar. Thans echter, nu men (via een
introductie) de machine kan zien wer
ken en de resultaten kan nagaan, min
dert deze zeer. Uiterst belangwekken
zal straks de strijd worden, wannef
andere merken de bouw na gaan boo
sen. Naar verluidt neemt men al proi
ven, doch hoe dit ook zal uitvalle:
voor hen, die hebben gezien wat Baje
ma's vinding betekent, zal hij wel de
grondlegger der nieuwe methode blij
ven.
