uieihe bril uienst li
Nieuwsblad voor Veenendaal en Omstreken
„Waarom Hervormd"
HupoitieeKoelden besctiiHDaar:
BROUWER
Een relaas van de strijd om de Grebbeberg
Bewaar Uw geld
niet thuis.
25e JAARGANG
VRIJDAG 26 Januari 1951
No. 4
Een trieste Historie
Fa. J. F. TAK
Opticiën - Hoofdstr. 118
Ruim 400 aanmeldingen
SKF Fabrieken
Eerste groep vertrekt
naar Zweden
Oude Begraafplaats
öioodgelegd
op de Donderberg
Regiment Luchtdoel „Rhenen" gevormd
Nutsspaarbank
Abonnementsprijs F 0.95 per
kwartaal
loste nummers 6 cent
Redactie en Administratie
Parallelweg 6, Veenendaal
Telefoon 601
Redactie W. Fi ter Hoeyen
VALLEI
UITGAVE: DRUKKERIJ „DE GELDERSCHE VALLEI"
ADVERTENT IES
Gewone advertentieprijs per
m.m. 12 cent.
Minimumprijs per
advertentie F. 3.60
Vraag en aanbod en Di
versen. F 1 .30 van 1-20
woorden Elk woord meer 6
cent.
Verschijnt 1 keer per week int STICHTS- en GELD.-VEENENDAAL, AMERONGEN, ELST, RHENEN, ACHTERBERG, OVERBERG, DE HAAR, HEUVELSE STEEG"^ROEP™BENFDPNp!KJn k-Arlc
MAANDERBUURT, EDERVEEN, RENSWOUDE, SCHERPENZEEL *AUt
Al wat samenhangt met de Indone
sische kwestie is triest en teleurstel
lend.
Het is van het begin tot het eind
een tragedie, waarin nu letterlijk niets
verheffends is.
In-droevig is nu weer de wijze,
waarop gespeeld wordt met de Ambo-
nese militairen, die deel uitmaakten
van ons leger in Indonesië. Ze hebben
daar samen met onze jongens gevoch
ten tegen de Japanners en ze hebben
dat gedaan met zeldzame moed en
trouw.
Toen daarna onze militairen op Java
tot tweemaal toe in actie kwamen te
gen de Republiek Indonesia, waren
daar ook weer de Ambonezen, die
schouder aan schouder met de onzen
streden voor recht en orde.
Geen volk in het uitgestrekte Indo
nesische eilandenrijk is zo gehecht aan
Nederland en zijn Koningin als het
kleine, maar dappere volk der Ambo
nezen. Het wil dan ook niets liever
dan blijven leven onder onze drie
kleur. Toen dan ook door onze Rege
ring de souvereiniteit over Indonesië
werd overgedragen aan de Republiek
Indonesia hebben zij dit moeilijk kun
nen verwerken. Maar dit stond bij
hen vast, dat weg van onder het Ne
derlandse gezag in geen geval zou be
tekenen een komen onder het gezag
van Soekarno en daarom verklaarden
zij zich onafhankelijk.
Het mocht wat! Soekarno zond zijn
soldaten en vliegtuigen naar de eilan
den der Ambonezen om ze met ge
weer- en grffiiaatvuur, met bommen
en door honger te dwingen zich te
buigen voor het gezag der Republiek.
De schepen, die de soldaten er heen
brachten, waren schepen van een Ne
derlandse Maatschappij en de vliegtui
gen waren door ons aan de Republiek
geschonken. En onze Regering stak
geen hand uit om het onrecht te ke
ren. Ja, toch, minister Drees stuurde
een „protest-telegram", dat door Soe
karno aan z'n laars werd gelapt.
Nu zijn er op Java nog enige dui
zenden Ambonese militairen. Bedenkt
men, dat de Republikeinen een inge
kankerde haat hebben tegen al wat
Nederlands is of met Nederland sym
pathiseert, dan is het duidelijk, dat
deze Ambonezen zich daar allesbehal
ve veilig gevoelen. Dat is er niet beter
op geworden, toen zij al meer de be
scherming moesten missen van onze
militairen, die successievelijk repatri
eerden. Het is te begrijpen, dat ze er
bitter weinig voor gevoelen hun wa-
-pgtvs -nv ir. txta
den zij zich volkomen weerloos maken
in een land, waarin de wraak het op
deze vrienden van Nederland heeft ge
munt.
Wat moet er echter met hen geschie
den? Ze staan nog in dienst van onze
Regering en ze moeten gedemobiliseerd
worden nu aan ons gezag in Indonesië
een eind is gekomen. Ze willen ook
wel gedemobiliseerd worden, maar dat
niet op Java of in enig deel van Indo
nesië, waar Soekarno de schepter
zwaait, omdat ze dan van hun leven
niet zeker zijn.
Dat is op het ogenblik het conflict
waarvoor onze Regering staat. Deze
Regering wil die Ambonese militairen,
zij het dan tegen hun zin, óf demobili
seren op Java óf ze brengen naar ge
bieden, die staan onder het gezag van
de Republiek Indonesia. Daarentegen
eisen de Ambonezen ter wille van hun
veiligheid en leven een wijkplaats bui
ten het bereik van de wraak van Soe
karno en die wijkplaats is Nieuw-
Guinea.
Mogen zij die eis stellen of heeft
wellicht de Nederlandse Regering ge
lijk als zij meent, die eis te mogen af
wijzen?
Tot tweemaal toe heeft deze zaak
voor de rechtbank gediend en tot twee
maal toe heeft de Nederlandse rechter
beslist, dat het recht staat aan de zij
der Ambonezen.
Die uitspraak kan niet anders dan
bevrediging schenken aan het rechts
gevoel van het Nederlandse volk.
„ONZE TAAK IN DE INTER
NATIONALE POLITIEK".
Op uitnodiging der A.R. Kiesver.
„Nederland en Oranje" sprak Dr Bax,
directeur der Chr. H.B.S., in Eltheto
te Veenendaal over „Onze taak in de
internationale politiek". Sprekers zeer
interessante rede werd met bijzondere
aandacht beluisterd, wat wel bleek uit
de vele vragen die werden gesteld en
die tot grote tevredenheid werden be
antwoord. Een zeer leerzame avond
hebben de thuisblijvers gemist.
De volgende vergadering zal gehou
den worden Donderdag 15 Febr. a.s.
in „Pro Rege".
Spreker Dr C. v. d. Zaal, Chr. Ger.
Predikant, lid der 2e kamer, onder
werp: „Het Regeringsbeleid".
VERGADERING WATERSCHAP
„GREBBE".
In hotel „La Montagne", heeft het
bestuur voor Donderdagavond belegd
een z.g. verenigde-vergadering.
UITVOERING DIE JAHRESZEITEN
IN EDE.
De Chr. Oratoriumvereniging „Ex
celsior" te Ede geeft Dinsdag 30 Jan.
a.s. in de Geref. Zuiderkerk, te Ede,
een uitvoering van Haydn's beroemde
oratorium „Die Jahreszeiten".
Zeer bekende solisten zullen hun
medewerking verlenen, n.l. Ankie van
Wickevoort Crommelin, sopraan, Wie-
be Drayer, tenor en Herman Schey,
bas. Het orkest werd met uiterste zorg
samengesteld uit leden van het Zuid
hollands Orkest, Den Haag, de Neder-
Veluwse Muziekkring, Ede en De Har
monie, Ede. Het geheel zal onder lei
ding staan van de heer W. J. Sledde-
ring uit Velp.
'n Zwaar montuur
'n Fijn montuur
Of aan glaabril?
Bij ons vindt U elk model.
Voorzover wij hebben kunnen na
gaan, hebben zich tot heden ruim 400
candidaten gemeld voor uitzending
naar de SKF kogellagerfabrieken in
Zweden. Na een vrij strenge keuring
te hebben ondergaan, zal de eerste
groep van 25 man naar Cothenburg
vertrekken op 5 Februari a.s.
De reis zal worden gemaakt met een
speciale Dakota van de K.L.M., die zal
starten van Schiphol.
Begin April zal de tweede groep, die
bestaat uit 50 man, naar Zweden ver
trekken, terwijl daarop al gauw weer
een derde groep zal afreizen.
Voor het overgrote deel zijn de hiei
genoemde groepen samengesteld ui
Veenendalers.
AFKONDIGING
STRAFVERORDENING.
Burgemeester en Wethouders van
Veenendaal maken bekend, dat gedu
rende drie maanden op de secretarie
dezer gemeente voor een ieder ter le
zing is nedergelegd en tegen betaling
der kosten algemeen verkrijgbaar is
gesteld de op heden afgekondigde ver
ordening tot aanvulling van die op de
tapperijen enz. en op de openbare ver
makelijkheden in de gemeente Vee
nendaal.
Deze verordening treedt in werking
op de achtste dag na hare afkondiging.
BEKENDMAKING.
rgemeester. en.. Wethouders _y
Veenendaal maken beleend, dat de
Raad dezer gemeente in zijn openbare
vergadering van 11 Januari 1951 heeft
besloten de straatnaam „Prattenburg-
seweg" te wijzigen in „Zandheuvel-
weg".
EEN AFDELING VAN HET C J.M.V.
IN VEENENDAAL.
Van het Chr. Jongemannen Verbond
(C.J.M.V.), vroeger genaamd Ned.
Jongelings Verbond, dat bijna 100 jaar
bestaat, wil men ook in Veenendaal
een afdeling oprichten.
Hiertoe zal worden overgegaan op
Woensdag 31 Januari a.s. des avonds
om 7.30 uur, tijdens een oprichtings
bijeenkomst, in het gebouw „Sola Fi
de" aan de Spoorlaan.
Alle jongens vanaf 12 jaar zijn dan
hartelijk welkom. Er zullen verschil
lende clubs worden gevormd, waar de
leden naar leeftijd bij worden inge
deeld.
De secretaris van het C.J.M.V. in de
provincie Utrecht, geeft een uiteenzet
ting over doel en streven der C.J.M.V.
Tevens zullen een aantal filmpjes over
het Verbond een en ander verduide
lijken.
OPBRENGST KINDERZEGELACTIE
IN VEENENDAAL.
In de afgelopen weken is er in Vee
nendaal voor een bedrag van ruim
200,- aan kinderpostzegels verkocht.
De som, die ontvangen werd voor de
prentbriefkaarten bedroeg 270,-. Bo
vendien werd een gift van 35,- ont
vangen. Al eerder werd vermeld dat
de schoolkinderen voor ruim 2600,-
ver kochten.
Het totale bedrag van de verkochte
zegels en kaarten is ongeveer 400,-
minder dan verleden jaar.
VAN STEIGER GEVALLEN EN
BEEN GEBROKEN.
De fabrieksarbeider Sch., werkzaam
bij een der fabrieken te Veenendaal,
viel van een steiger af, waardoor hij
zijn enkel brak. Hij werd naar het
Juliana-ziekenhuis alhier overgebracht.
„DE KRIBBEB1JTER".
Onder auspiciën van het Veenen-
idaals Cultureel Centrum, werd Woens
dagavond in Eltheto een toneeluitvoe
ring gegeven door het V.S.W. Toneel
gezelschap. Heropgevoerd werd het
blijspel in 3 bedrijven „De Kribbebij-
ter". Het stuk werd door de groep
weer uitstekend vertolkt. Hét werd
een goede avond. Aan het einde bracht
de heer W. van Amerongen de dank
over van WC en het aanwezige pu
bliek voor het vertoonde spel, waarna
aan de dames-medespelenden een
bloemenhulde werd gebracht.
DE JAARVERGADERING
„VEENENDAAL".
In de Kegelbaan kwamen de leden
van de voetbalvereniging „Veenen
daal" Maandagavond j.l. in vergade
ring bijeen, onder voorzitterschap van
"e Heer Dorgelo. Een aantal punten
werden besproken. In de vacature van
de elftalcommissie werd voorzien door
de benoeming van de heer L. v. d.
Weerd. Van de rondvraag werd een
druk gebruik gemaakt.
„WERKCLASSIFICATIE".
In de vergadering van de afdeling
Veenendaal van de Chr. Vakbeweging,
welke is georganiseerd voor a.s.
Woensdagavond in gebouw „Eltheto",
zal een causerie worden gehouden dooi
de heer J. Kuipers. Deze spreker, die
voor velen geen onbekende is, zal het
onderwerp der Werkclassificatie be
handelen.
UIT HET POLITIEBOEK.
Rijwielverlichting. Gedurende dc
reïïëh, is"' het aantal wielrijders
en ook autobestuurders dat in over
treding was tegen de verlichtingsvoor
schriften en een procesverbaal heeft
bekomen, tot in de tientallen opgelo
pen.
Maten en gewichten. Een venter
werd dezer dagen op heterdaad be
trapt bij het gebruik van ongekeurde
gewichten en kreeg een bon.
Strafwerkschrijven. 8 jongens heb-
RAMEN EN DEUREN DICHT!!!
Het blijkt dat onze gemeente nogal
wat inwoners telt, die slordig zijn in
het voor de nacht doen afsluiten van
deuren van woning en andere gebou
wen.
Zo komt het herhaaldelijk voor dat
de politie 's nachts ongesloten deuren
aantreft bij inwoners die rustig slapen.
Deze slordigheid heeft zulke vormen
aangenomen dat de corpschef van Po
litie ons verzocht te wijzen op de on-
ve antwoordelijkheid er van.
Behalve dat die rustige slaap wel
eens wreed verstoord zou kunnen wor
den door ongewenste gasten, is er ook
het feit dat men aanleiding geeft tot
een bezoek van een bepaald gilde in
onze samenleving en dat is zeker te
veroordelen.
Zo is 't b.v. bekend dat in onze om
geving een bende opereert, die van
daag of morgen óók Veenendaal onder
handen kan gaan nemen.
Deze bende heeft al heel wat weten
weg te slepen.
De buit varieert van kledingstukken,
die door insluipingen konden worden
bemachtigd, tot auto's, die uit huis
garages werden gehaald.
Wij hopen natuurlijk dat de bende
onschadelijk gemaakt zal zijn voor deze
onze kant opkomt, maar men kan niet
weten.
Een gewaarschuwd man telt voor
twee, dus men denke voor het slapen
gaan even aan het nachtslot.
REPATRIëRENDEN „ORMONDE".
Met het Troepen transportschip „Or
monde", vermoedelijke aankomst te
Rotterdam op 3 Februari, zullen de
volgende militairen repatriëren: Sold.
M. de Koning, Glashorsterdijk 30,
Scherpenzeel en Sold. N. H. Schoon-
derbeek, Molenstraat 23, Veenendaal.
E.II.B.O. JAARVERGADERING.
A.s. Woensdagavond houdt de Vee-
nendaalse afdeling van de Ned. Ver.
E.H.B.O. in gebouw Eltheto de jaar
vergadering, die voor een ieder vrij
te bezoeken zal zijn.
Het programma van deze vergade-
iing vermeldt o.a. het uitreiken van
E.H.B.O. diploma's door burgemeester
Bakker; een causerie te houden door
de directeur van de Ned. Ver. E.H.B.O.,
de heer A. H. van Roon en de ver
toning van meerdere films.
MECHANISATIE IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
Bij beschikking van de Minister van
onomische Zaken van 15 Januari
51 is de h^sehikking van J28 February
46 ingetrokken.
Dit betekent, dat het verbod tot me
chanisatie in de sigarenindustrie is op
geheven.
DOOR LUXE AUTO GEGREPEN.
De 27-jarige E. Bouman, uit de Een-
voudlaan te Veenendaal, die te Ede
uit een bus stapte, liep zonder op te
letten de Stationsweg op en werd door
een passerende luxe auto bestuurd
ben op het politiebureau verscheidene door de heer J. uit Driebergen gegre-
velletjes moeten volschrijven met de pen en tegen^ het wegdek geslingerd,
regels „Ik mag op straat niet voetbal-
len" en „Ik mag niet aan rijdende
auto's hangen".
Na sluitingstijd. Een dezer dagen
had een winkelier na sluitingstijd nog
een paar klanten. Of hij met de winst
die hij op de klanten verdiende, de
onverwachte kosten van een proces
verbaal heeft kunnen dekken, weten
we niet
Werkboekjes niet in orde. Tal
van chauffeurs bekwamen in de laat
ste weken een bekeuring omdat zij
valse aantekeningen hadden gemaakt
in hun werkboekjes of omdat die boek- aanvoer deze week 55 stuks. De 1
jes in ander opzicht niet in orde wa- del wat matig. Prijzen van 25,-
jes
ren.
Bouman werd ernstig gewond naar
het Juliana-ziekenhuis te Ede over
gebracht.
Nader vernemen wij, dat de toestand
zeer zorgwekkend is.
MARKTBERICHTEN.
Eiermarkt. Dinsdag waren op de
wekelijkse eiermarkt te Veenendaal
aangevoerd 75.000 eieren. De handel
was matig. Prijzen varieerden van
ƒ11,- tot 13,- per 100 stuks.
Biggenmarkt. Op de wekelijkse
biggenmarkt te Veenendaal bedroeg de
De han-
tot
38,- per stuk.
Over bovenstaand onderwerp
sprak Ds. W. L. Tukker, Ned. Herv.
Predikant te Delft voor de geheel
bezette Vredeskerk op Woensdag
avond j.l.. en wel op uitnodiging van
de Ned. Herv. Mannenvereniging op
G.G. in de Zuidwijk.
In zijn rede wees de spreker op het
feit, dat de He.ere in de tijd der re
formatie grote wonderen had gedaan
en mensen verwekt had, die ver bo
ven de gewone maat uitstaken. De
zuivere gereformeerde leer werd op
gegraven uit Gods Woord. De Her
vormde Kerk had een zeer grote in
vloed op het volksleven. De Heere
zegenjde in die tijd ons volk in al
lerlei opzicht.
Al spoedig echter komen de re
monstranten, die van de leer der
verkiezing, van de noodzakelijkheid
der wedergeboorte en verschillende
andere schriftuurlijke leerstellingen
niets moeten hebben. Maar op de
Dordtse Synode werden de remon
strantse leerstellingen afgewezen.
Onze zaligheid hangt niet aan onze
keuze, maar aan, Gods verkiezing.
Maar onze vaderen predikten ook de
roeping. Ze predikten het volle
V/oord van God, en waren niet een
zijdig.
Later is er een diep verval ge
komen in de kerk. Het modernisme
kwam op. De afscheiding eni de do
leantie deed velen uit de Hervorm
de Kerk uitgaan. De spreker deed
uitkomen, dat de weg van de schei
ding en de doleantie verkeerd was.
Men verliet de erve der vaderen, men
ging elders wonen, terwijl men de
erve der vaderen overliet aan de
vijanden van Gods Woord en van
de gereformeerde belijdenis der
kerk. De Hervormd Gereformeerden
zijn in de vaderlandse kerk geble
ven. Ze hebben daar een moeilijke
strijd te voeren, maar ze weten, dat
het aan deze zijde van het graf al
tijd zal blijven.
Wij kunnen,, aldus Ds. Tukker, de
vaderlandse kerk niet verlaten, want
het is God die deze kerk in ons land
geplant heeft. Hij hoopte, dat alle
afgescheidenen weder mochten ke-
Reeds voordat de laatste vorstperio
de inviel, had men bij graafwerk in
de Donderberg langs de Utrechtse
straatweg een urn gevonden. Toen het
daar niet bij bleef, en er op dezelfde
dag ook nog een zwaard uit de bak
van de dragline kwam, waarschuwde
het Wegenbouwbedrijf, dat ter plaatse
werkt aan de verbetering van de ver
keersweg, de dienst voor Bodemonder
zoek te Amersfoort. Het werk werd
stopgelegd en de directeur van deze
dienst, Dr Glazema, achtte het niet on
waarschijnlijk, dat hier nog meerdere
vondsten zouden worden gedaan. De
bodemgesteldheid gaf althans goede
hoop.
De inmiddels ingevallen vorst werd
echter spelbreker en zo doende kon pas
voor enige dagen terug met het on
derzoek worden begonnen. Dertig
DUW-arbeiders zijn met de grootste
omzichtigheid aan de ontgraving van
het terrein begonnen. Laagje voor j
laagje wordt het gele zand verwijderd
en de resultaten van het onderzoek zijn
ren tot de Hervormde Kerk om daar
naar Schrift en Belijdenis te leven.
Wij hebben allen gezondigd, aldus
de spreker, maar daarom moeten v/e
bij deze belijdenis niet blijven staan,
maar doen wat onze hand vindt om
te doen.
Hij wekte de gereformeerde belij
ders in de Hervormde Kerk op om
getrouw te zijn aan hetgeen de va
deren hebben doorgegeven, niet om
dat dit oud is, maar omdat dit naar
het woord Gods is.
Ook de gescheiden kerken hebben
geen invloed meer op het volksleven.
Ook daar zijn vele fouten en eenzij
digheden te vinden. Daarom riep de
spreker ook de gescheiden kerken
op naar de erve der vaderen, die
men verlaten heeft, om daar ge
meenschappelijk te bouwen aan het
werk dat de Heere heeft opgedra
gen.
Met bijzondere aandacht werd
deze rede beluisterd.
Op boerderijen vanaf 3%
op woonhuizen en zaken
panden vanaf 31/»
MAKELAARSKANTOOR
KAN AAL WEG 2 VEENENDAAL
tot nu toe verrassend. Een serie urnen
is te voorschijn gekomen, waarin zich
beenderen-resten bevinden. Men heeft
deze urnen echter nog niet uitgegra
ven, omdat men waarschijnlijk eerst
een overzicht wil hebben van het hele
terrein. Deskundigen brengen thans de
situatie tegelijkertijd in tekening. Ook
werden enkele graven blootgelegd. In
een daarvan trof men o.a. sieraden
aan. Dr Huizinga te Leiden is belast
met het onderzoek van de beenderen.
Het is niet onmogelijk, dat hier thans
graven worden blootgelegd daterend
uit de zesde of zevende eeuw. In
tegenwoordigheid van de directeur Dr
Glazema werd Maandag een skelet
blootgelegd van een lengte van twee
meter. De schedel was bijzonder groot.
Naa*;d-e rtoffelij ked—uiiV
Een herinnering aan de strijd
aan de Grebbeberg, waar de ka
nonnen meer doelen te bevuren
kregen dan van enig ander lucht
doelgeschut in ons vaderland.
Een herinnering aan een op
mars door de lucht als nog nim
mer werd gezien.
Onlangs werd opgericht het Regi
ment Zware Luchtdoelartillerie „Rhe
nen". In enkele regels werd hiervan
door de dagbladpers melding gemaakt.
Dank zij de buitengewoon welwillende
medewerking van de Legervoorlich-
tingsdienst, met name van de reserve
kapitein J. Polman, hebben wij het
voorrecht nadere bijzonderheden over
dit Regiment te kunnen weergeven.
Het is ondergebracht in de Nieuwe
Alexanderkazerne te Den Haag. Het is
nu in opbouw en zal in de loop van
dit jaar zijn volledige sterktè aan per
soneel en materieel verkrijgen. Het
Regiment, dat onder bevel staat van
Kolonel M. C. Kok, behoort tot het
Commando Luchtdoelartillerie Neder
land.
HOE KOMT HET REGIMENT
AAN ZIJN NAAM?
Het Regiment werd opgericht bij
K.B. van 1 Juli 1950 en verkreeg toen
de naam: Regiment zw LuA (Mobiel)
„RHENEN". De thans tot de Konink
lijke Landmacht behorende regimenten
luchtdoelartillerie dragen alle de na
men van plaatsen of streken waar de
luchtdoelartillerie in de Meidagen van
1940 op heldhaftige wijze het hoofd ge
boden heeft aan de verraderlijke Duit
se luchtaanvallen. Deze namen zijn
„Rhenen", „Kornwerderzand", „Ypen-
burg", „Waalhaven", „Hoek van Hol
land" en „Betuwe".
De naam „Rhenen" roept herinne
ringen op van de strijd aan de Greb
beberg, waarin ook de luchtdoelartil
lerie een zeer eervol aandeel had. De
krachtigste luchtdoelorganen, welke bij
de Grebbeberg stonden waren de 10e
Batterij Luchtdoelartillerie te Rhenen
en de 156e Batterij Luchtdoelartillerie
West van Druten. Deze batterijen
stonden op de vliegroute welke recht
streeks leidde van de vliegvelden in
Westfalen naar Rotterdam en Den
Haag. Hun kader en manschappen wa
ren getuige van een opmars door de
lucht als nog nimmer werd gezien. Hun
kanonnen hebben meer doelen te be
vuren gekregen dan enig ander lucht
doelgeschut in ons vaderland.
MAJOOR HOOGTERP VER
HAALT.
Voor ons ligt het lijvige boek „Strijd
om ons luchtruim", geschreven dooi
de Majoor bij de Luchtmachtstaf S. H.
Hoogterp. Op de blauwe omslag staan
twee gekruiste vuurmonden, waarbo
ven een gouden kroon. Zeer sober,
maar even suggestief. In zijn boek ver
haalt de Majoor onder meer van de
strijd aan de Grebbeberg. We laten
hier een citaat volgen:
„Behalve door middel van aanvallen
met jagers, tracht de vijand ook een
onzer batterijen buiten gevecht te stel
len met Stuka's. Deze aanval richt hij
tegen de 10e Bt. Lu. A. op de Koer-
heuvel te Rhenen, die met haar vuur
de Noordas beheerst en de Duitsers de
grootste verliezen toebrengt. Om 14
uur schreeuwt hier een van de kanon
niers die als luchtdoelartillerist heeft
medegestreden in de Spaanse Burger
oorlog: „Dekken, Dekken!" Twee
Duitse vliegtuigen komen in steile
duikvlucht recht op de batterij af. Te
midden van het motorgeraas gieren
reeds de bommen naar beneden, ieder
een laat zich neervallen op de plaats
waar hij staat! Een ontzaggelijke ont
ploffing doet de aarde schudden, ver
dooft het oor, verwekt een schrik die
de adem in de keel doet stokken. Er
valt een ondoordringbare duisternis
en men hoort alleen nog een regen
van neervallende aardkluiten en zand.
Dit duurt zo minutenlang, daarna be
gint de rook op te trekken. Men voelt
zich nog in leven en kijkt angstig om
zich heen. Nog bonst het hart, wat is
er van de anderen geworden? De bat
terijcommandant, de kapitein Hoog
land laat aantreden en appèl houden.
Dan blijkt dat er een wonder is ge
schied, want niemand is gedood of
zelfs maar gewond. Op 30 meter af
stand van het vuurleidingstoestel
gaapt een krater van 32 m lengte, 16 m
breedte en 7 m diepte als bewijs hoe
enorm de ontploffing is geweest. De
vijand heeft twee bommen van 500 kg
laten vallen. Deze zijn diep ip de bo
dem gedrongen en daarna met vulka
nisch geweld ontploft. De aarde is
opengescheurd en geweldige massa's
zand en klei zijn de lucht ingeslingerd.
De bomscherven zijn diep in de aarde
gesmoord of steil omhoog het lucht
ruim ingeschoten. Ook de drukgolven
van de ontploffing hebben een uitweg
gevonden over de hoofden van het bat-
terijpersoneel heen en hebben niemand
getroffen. Onmiddellijk laat de kapt.
Hoogland het aantal uitkijkposten uit
breiden. Zodra deze een Stuka zien
aankomen, moeten zij op de fluit bla
zen ter waarschuwing. De mitrailleurs
en de vuurmonden van 2 tl. van het
2e peloton 2 tl. der 4e Comp. Lu. Mitr.,
dat dichtbij de batterij in stelling staat,
moeten de vliegtuigen tijdens het dui
ken beschieten en ook de mitrailleurs
van de batterij zelf en zo mogelijk de
kanonnen. Nauwelijks zijn allen weer
op hun post en is de rust weergekeerd,
of opnieuw verschijnen twee Stuka's.
Deze cirkelen eerst rond ter verken
ning, maar daarna duiken zij naar be
neden uit de richting van de zon. We
derom werpt het batterij-personeel zich
ter aarde, Een is er evenwel, die zich
niet dekt. Dat is de soldaat Opdebeke.
Hoewel dit geenszins tot zijn taak be
hoort, want hij is bedieningsman van
het vuurleidingstoestel, grijpt hij, nu
dit apparaat uitvalt doordat het de
duikbeweging van de vliegtuigen niet
kan volgen, een van de luchtdoelmi
trailleurs en schiet daarmee een ge
hele band patronen leeg op de vijand.
Het inslaan van de bommen gaat ge
paard met een aardbeving en de ont
ploffing is een eruptie die vuur en
aarde opspuit met een ongehoord ge
weld. Na het eindigen van de grond-
regen en het optrekken van de rook
blijkt de batterij opnieuw gespaard te
zijn gebleven. Wederom zijn twee bom
men van 500 kg neergekomen met als
resultaat een krater van 32 m, thans
aan de andere zijde van het stelling
terrein. Een van de vliegtuigen is ken
nelijk door ons mitrailleurvuur ge
troffen. Het zwenkt af zonder weer te
stijgen. Daardoor is het spoedig bui
ten zicht. Of het neerstort valt uit de
stelling van de batterij niet waar te
nemen. De kapitein Hoogland vraagt
toestemming om de batterij van plaats
te mogen laten veranderen en om 17
uur wordt hem deze verleend. Terwijl
de vuurmonden tot afmars gereed
worden gemaakt, verschijnen opnieuw
Duitse vliegtuigen, maar ditmaal zijn
't gelukkig slechts drie Messerschmitt-
jagers, die geen bommen werpen en
alleen maar mitrailleren. Deze actie
moeten de Duitsers duur bekopen,
want het 2e peloton 2 tl. weet een er
van naar beneden te schieten. En dan
verlaat de 10e batterij haar stelling op
de Koerheuvel in Rhenen. Ongeveer
iy2 km Noordwaarts neemt ze een
nieuwe positie in. Op de oude opstel
lingsplaats blijft nog slechts een schijn-
batterij van boomstammen achter om
de Duitsers te misleiden. De volgende
waren verbrand, lagen een zwaard en
een bijl. Aan het voeteneinde werd
een bronzen gesp gevonden.
Op ongeveer dezelfde plaats werd
een schedel bloot gelegd, waar naast
zich een speerpunt bevond. Op de res
ten van een kinderlijkje werd een
bronzen armbandje gevonden. Er zijn
thans ongeveer vijf en twintig graven
blootgelegd. Wat hieruit te voorschijn
zal komen, is nog een verrassing.
Deskundigen vermoeden dat de
vondsten dateren uit de jaren 500 tot
800 na Christus.
REEDS ZEVENTIG GRAVEN
BLOOTGELEGD.
Op de Donderberg heeft men de op
gravingswerkzaamheden met de mees
te spoed voortgezet. Het begint er op
te gelijken, dat hier een massagraf is
gevonden. Woensdag had men in to
taal pl.m. zeventig graven ontdekt.
Deze zijn nog lang niet allemaal bloot
gelegd. Tot nu toe zijn weer enkele
sieraden en voorwerpen gevonden,
waaronder wederom een sierlijke bron
zen gesp en verder enkele drinkbe
kers en een bronzen haar-epileertang.
Opmerkelijk is, dat alle lijken zijn
begraven met het gezicht in de rich
ting van het Oosten gekeerd.
maar profiteert van de
voordelen die de
reeds meer dan 100
jaar aan haar spaarders
biedt.
Polder hui t« - Hoogstraat 19
Geopend: dagelijks 9-12l/ï u.
en 2-4 uur
Zaterdag 9-121/» uur
Vrijdagavond 7-8 uur
ochtend valt de vijand deze met grote
heftigheid aan(!)."
De inwoners van Rhenen en met non
alle bewoners van de Grebbestit-ek,
die in die spannende dagen met hun
jongens zo intens hebben meegeleefd
en gedurende de voorafgaande maan
den van mobilisatie lief en leed met
hun hebben gedeeld, zijn trots. Zü zijn
trots, dat er thans een Regiment tot
stand is gekomen, dat altijd de gedach
tenis aan die bange tijd, maar evenzo
aan die tijd van onbegrensde saam
horigheid, levendig zal houden.
De bewoners van Rhenen en van de
hele Grebbelinie zijn van nabij ge
tuige geweest. Have en goed ging ver
loren, doch de oprichting van het
Regiment Zware Luchtdoelartillene
„Rhenen" zal in de annalen gegrift
blijven als het symbool van de herrij
zing van deze hele streek.
