Nieuwsblad voor Veenendaa! en Omstreken
„Hazenpad" bijna klaar
tot Veenendaal
Hupotneehoeiden Descmhbaar:
Veenendaal rijk aan jong bloed
Historische relaties tussen Utrecht en Rhenen
25e JAARPANG
VRIJDAG 16 Februari 1951
UITGAVE: DRUKKERIJ ..DE GELDERSCHE VALLEI"
No. 7
Vvrschijnf 1 keer per week inSTICHTS- en GELD.-VEENENDAAL, AMERONGEN, ELST, RHENEN, ACHTERBERG, OVERBERG, DE HAAR. HEUVELSE STEEG, GROEP, BENEDENEIND KADE
MAANDERBUURT, EDERVEEN, RENSWOUDE, SCHERPENZEEL
Naar Australië!
vechtende vrouwen.
autobotsing op nieuweweg.
onverbeterlijke huishoud
ster.
door Vrachtauto gegrepen.
naam hazenpad niet juist.
over enkele maanden in
gebruik.
uitsluitend voor motor
rijtuigen.
invloed op onze omgeving.
geloofsleven en ziels
conflicten.
de opgravingen op de don-
derberg.
juwelier bestolen.
b.l.o.school aan de geerse-
weg nadert zijn voltooiing.
PRINSES MARIJKE
v.s.w. kwaliteitsweek.
vertoning film „circus
jongen".
jan klaassen komt naar
veenendaal.
benoeming kerkvoogd.
BROUWER
kanaalweg 2 veenendaal
veenendaalse spelers in
zaterdagmiddagelftal.
veenendaalse afdeling
natuurwacht gevormd.
bazar voor de ouden van
dagen.
overgrote deel bevolking
bestaat uit jonge mensen.
kraamcentrum.
herhaling concert van
„caec1lia"
oudheidkundige vondsten op donderberg
wekken herinneringen op uit verleden.
reeds driehonderd graven ontdekt.
slot ter horst
bisschoppen.
Abonnementsprijs F 0 95 per
kwartaal
lotte nummers 6 ceni
Redactie en Administratie
Parallelweg 8, Veenendoal
Telefoon 601
Redactie W. F, ter Hoewer
VALLEI
AD VERTENTI ES
Gewone advertentieprijs per
m.m. 12 cent.
Minimumprijs per
advertentie F. 3 60
Vroag en aanbod en Di
versen. F 1 .X van 1-20
woorden Elk woord -neer 6
cent
Het emigreren hangt in de lucht.
Duizenden staan ingeschreven voor
emigratie naar Amerika, Canada of
Australië. Nog eens duizenden koeste
ren plannen om eveneens ons land met
een nieuw vaderland te ruilen. Zij
allen menen, dat Nederland weinig of
geen toekomstmogelijkheden meer
biedt.
Onder de landen, die vooral in de
laatste tijd tot emigratie lokken, be
hoort zeker wel Australië. Het is een
onmetelijk groot land en het telt maar
weinig bewoners. Zijn oppervlakte is
ongeveer gelijk aan die van de Ver
enigde Staten van Noord-Amerika,
maar terwijl in deze Verenigde Staten
140 millicen wonen, bedraagt het aan
tal bewoners van Australië slechts 8
millioen. Toch is het een land, dat
door de gesteldheid van zijn bodem en
door zijn rijkdom aan delfstoffen een
bestaan aan vele en vele millioenen
kan verschaffen.
Nu brengt echter juist het emigre
ren naar zulke zeer dun bevolkte ge
bieden grote moeilijkheden met zich
mee. Die moeilijkheden ondervinden
velen, die de grote stap naar het verre
Australië waagden.
Een der ergste tegenslagen is wel
het gemis aan woongelegenheid, zodat
emigranten in kampen moeten onder
gebracht worden. Gehele gezinnen wo
nen daar krap behuisd en moeten er
eten uit een gemeenschappelijke kamp-
pot.
Aan dit gebrek aan huizen voor emi-
grerenden tracht men tegemoet te ko
men door hier te lande woningen be
schikbaar te stellen, die meegenomen
kunnen worden en ginds vlug opge
bouwd. Een groot bezwaar is echter,
dat zo'n huis met de vervoerkosten
komt op een bedrag van circa 10000,-
want hoeveel emigranten zullen in
staat zijn dit te betalen. Maar hierbij
blijft het niet. Het kan voorkomen en
het is reeds herhaaldelijk voorgeko
men, dat een meegebracht huis niet
voldeed aan de geldende bouwvoor
schriften in Australië of in een be
paald deel van dit land.
Er is dus wel alles aan gelegen, dat
van tevoren vaststaat, dat de emigra
tiehuizen in elk opzicht voldoen aan
de eisen, die daarvoor in het betrok
ken land worden gesteld.
Thans bouwt een firma te Zaandam
een bungalow, die geheel beantwoordt
aan de bouwreglementen in Australië
en slechts ongeveer 6000,- kost. Re-
kcn iiiorbij. -de transportkosten dan
komt zo'n huis op rond 8000,-. Dat
is in deze tijd niet zoveel, vooral als
men weet, dat een bungalow bevat
twee slaapkamers, een woonkamer,
een keuken en een badkamer. Het op
zetten van deze woning geschiedt in
een recordtijd. In Zaandam is er een
proef mee genomen en heeft men het
klaargespeeld op één dag het huis vol
ledig af te maken.
Het is te begrijpen, dat dadelijk de
vraag rees of dit niet iets was om de
woningnood in ons eigen land te be
strijden. Een behoorlijk ruime woning
voor de zachte prijs van 6000,- en
dan in één dag kant en klaar, wat wil
men nog meer. 't Zou mogelijk zijn,
wanneer Nederland het klimaat van
Australië had, maar aangezien dit niet
het geval is, hebben we aan de Zaan-
damse bungalows zo goed als niets.
't Zij zo. Als dan maar de emigran
ten geholpen zijn!
Met de uitvoering van het plan, Rijksweg 12, de grote verkeersweg die
dwars doorNederland zal lopen, van Den HaagRotterdam, via Utrecht
en Arnhem, naar de Duitse grens bij Zevenaar beter bekend onder de
naam het Hazenpad is men bijna klaar tot Veenendaal.
Het feit, dat deze enorme weg zijn loop krijgt juist langs de dorpskern,
is van niet te schatten groot belang voor Veenendaal.
Via dit z.g. Hazenpad, waaraan nog weer tal van andere belangrijke
hoofdwegen zijn verbonden, zal men, vlug en gemakkelijk, zeer belangrijke
plaatsen en vooral het dichtbevolkte centrum van ons land kunnen bereiken.
Ook voor.de richting Amersfoort en Amsterdam betekent het tot stand
komen van deze weg voor onze omgeving reeds een zeer belangrijke ver
betering.
Het ziet er naar uit dat in de eerste jaren geen sprake zal zijn van een
verder naar het oosten dus naar Bennekom doortrekken van deze weg.
Veenendaal mag zich dus wel zeer bevoorrecht weten dat de Rijksweg voor
lopig tot Veenendaal zal worden aangelegd.
In de Grutterstraat had een hond van
de buurtbewoner H. vuil achter gelaten
voor de woning van Mej. v. L. Mej. v.
L. ging daarna de hond met een steen
gooien. Promp nam de eigenaar van
de hond het voor zijn viervoeter op en
wierp de steen weer terug, precies in
de ruit van Mej. v. L. Er ontstond een
scheldpartij, waarbij zich ook de echt
genote van H. mengde. Het gevolg was,
dat de beide buurvrouwen al spoedig
handgemeen raakten en over de grond
tolden. De politie nam de zaak verder
in onderzoek.
Een meelauto van de molenaar v. E.,
reed op de Nieuweweg. Juist toen de
meelauto naar de molen zou afzwen
ken, passeerde een luxe auto, bestuurd
door de heer D. uit Vlaardingen deze
meelauto, zodat een aanrijding het ge
volg was, waarbij de luxe auto flink
beschadigd werd en de politie de zaak
in onderzoek moest nemen.
Een 22-jar. Veenendaalse dame, die
bij een oude heer als huishoudster was
werkzaam geweest en zich op oneer
lijke wijze had gedragen, kwam met
de Justitie te Arnhem in aanraking.
Nadat zij de gevangenisstraf had uit
gezeten, wilde zij weer in betrekking
komen bij de oude heer, hetgeen niet
gelukte.
Ze nam daardoor wraak en bestelde
bij een Veenendaalse banketbakkerij
gebak en snoeperij, waarmede zij met
--gen vriendin een feestje aanrichtte.
TOen de rekening echter bij de oude
patroon gepresenteerd werd, kwam op
nieuw de politie opdagen, die deze
klacht wegens verdacht van oplich
ting in onderzoek nam.
De 15-jar. D. was op de Nieuweweg
bezig met het ontsteken van de waar
schuwingslantaarns voor het verkeer
bij de nieuwe Rijksweg 12, toen hij ge
grepen werd door een haak van een
laadbak van een passerende vrachtau
to, die een autobus inhaalde. De jon
gen werd door deze haak zodanig ge
wond aan zijn linker been, dat Dr Pi-
lon heelkundige hulp moest verlenen.
Wanneer er gesproken wordt over
het Hazenpad, weet iedereen welk
„pad" daarmee bedoeld wordt. Het is
de weg aan welker voltooiing in de
eerste oorlogsjaren dus onder de
Duitsers hard werd gewerkt.
Onwillekeurig kreeg men daardoor
de indruk dat deze weg door de Duit
sers werd aangelegd en dat deze weg
een belangrijke plaats zou innemen in
de elastische strategie van het toen
malige Duitse leger.
Oók al in die eerste oorlogsjaren, za
gen we in onze verbeelding de bezetter
een overhaaste vlucht nemen voor het
leger van onze overzeese bevrijders.
En zo gaf het werken aan deze weg
ons in die donkere dagen een zekere
hoop, op een vurig gewenste spoedige
aftocht van het Duitse leger.
Tijdens de eerste jaren van de be
zetting, gaven de Duitsers enorme be
dragen vrij voor het uitvoeren van
openbare werken. Ook voor het verder
uitvoeren van de vooroorlogse plannen
Rijksweg 12, werd een flinke duit uit
getrokken. En zo kwam een groot ge
deelte van de voorbereidende- en
grondwerken, tussen Utrecht en Arn
hem tot stand en werd voor vrijwel
het gehele traject de aarden baan ge
legd. Achteraf moeten wij nuchter
constateren, dat indien de Duitsers de
ze weg werkelijk hadden willen ge
bruiken, zij, in het stadium waarin het
werk zich bevond op het moment dat
er mee gestopt moest worden n.l. in
begin 1943 er stellig aan zouden
hebben laten doorwerken. De naam
Hazenpad is dus, met betrekking tot
de Duitse legers niet helemaal juist, al
zal de Rijksweg voor het doel waar
voor men er thans hard aan werkt om
tot Veenendaal klaar te komen, zeker
wel een „Hazenpad" genoemd kunnen
worden.
Het is nog een kwestie van maan
den, en de Rijksweg 12 ofwel het Ha
zenpad, zal voor het verkeer worden
opengesteld. Met man en macht is men
thans bezig om het laatste gedeelte tot
Veenendaal, van het ruim 20 cm dikke
betonnen rij dek te voorzien.
Met de ene helft van deze betonnen
vloer is men reeds tot aan de Nieuwe
weg gekomen. Het is hier, n.l. by de
daar reeds jarenlang opgestelde pij
lers van het te bouwen viaduct, dat
men de Rijksweg 12 zal kunnen be
reiken. Aan de noord-zijde van dit
half gereed zijnde viaduct bevindt zich
de oprit er naar toe en aan de zuid
zijde de afrit. De weg zoals die nu
wordt, zal 6.25 m breed zijn. Eigenlijk
is die 6.25 m nog maar de ene helft
van de dubbelbaansweg die men er
van maken wil. Zo zal dus voorlopig
nog maar de helft van de aarden baan,
zoals die is aangelegd, gebruikt wor
den.
In verband met materiaalschaarste
en meer nog door geldschaarste, zal
het nog wel even duren eer men tot
het aanleggen van de tweede baan zal
overgaan ofwel tot het verder door
trekken van de weg naar de richting
Arnhem.
Wat het doortrekken naar Arnhem
betreft, kunnen wij wel zeggen dat de
bestaande weg naar de Gelderse hoofd
stad voor snelverkeer goed te gebrui
ken is.
Anders is het gesteld met de weg
De KlompAmersfoort. En het is dan
ook zeer verheugend dat het Hazen
pad ook de verbinding Veenendaal
Amersfoort en Amsterdam een grote
verbetering zal brengen.
Rijdt men thans nog naar het noor
den de omweg via De Klomp, Rens-
woude en Scherpenzeel, over een vaak
hobbelig en smal wegdek en midden
door de dorpen heen; voortaan zal men
dan _aan de Nieuweweg het Hazenpad
kunnen oprijden om in rechte en glad
de lijn tot Maarsbergen of Maarn te
gaan en daar rechtsaf te slaan rich
ting Amersfoort, hetgeen in kilome
ters, maar vooral in tijd, nog belang
rijk zal schelen.
De voordelen van onze nieuwe Rijks
weg 12 voor een rit naar Utrecht of
Den Haag, zullen geen andere beschrij
ving behoeven dan dat het hier de
meest ideale weg is die een automobi
list zich dromen kan.
De meest ideale weg die een auto
mobilist zich denken kanJa, de
weg is uitsluitend bestemd voor motor
rijtuigen. Geen fiets, geen paard en
wagen en zelfs geen voetganger zal
zich op de nieuwe weg mogen verto
nen. Alleen motorvoertuigen, nog niet
eens daaronder begrepen onze brom
fietsen mogen van die prachtige, snelle
en gladde weg gebruik maken. Ook
wordt er geen fietspad aangelegd.
Een dergelijke instelling kennen we
in onze omgeving nog niet en zo zul
len we toch wel even moeten wennen
aan het feit dat we de verleiding om
over zo'n prachtige weg te gaan, als
niet-automobilist, weerstand zullen
moeten bieden.
Menige plaats zal jaloers zijn op
Veenendaal, omdat het binnenkort een
dergelijke verbindingsweg met het cen-
,rum van het land rijker wordt.
Wanneer het Hazenpad tot hier ge-
•eed zal zyn en nog meer als de weg
/erder wordt doorgetrokken, zal deze
lieuwe aanwinst zeker zijn invloed op
het Veenendaalse zakenleven doen ge
voelen. Nog weer meer zal Veenendaal
Op Donderdag 22 Februari a.s. hoopt
Dr J. G. Fernhout te spreken over bo
venstaand onderwerp.
De lezing vindt plaats in de boven
zaal van Hotel „De Korenbeurs" aan
de Markt.
Dr Fernhout heeft zich speciaal toe
gelegd op de bestudering van zielkun
de in het algemeen en psychische af
wijkingen in het bijzonder als hulp
middel in de pastorale praktijk.
Er is gelegenheid tot vragen stellen.
Saksische knobbelpotten.
Thans is door deskundigen vastge
steld, dat op de Donderberg een om
vangrijk Frankisch grafveld van niet
georiënteerde brand- en lijkgraven is
blootgelegd. De vondsten zijn talrijk
en bestaan uit de bekende sieraden, zo
als kralensnoeren, oorringen, grote en
kleine bronzen en verguld zilveren fi
bulae, glaswerk, zwaard^i en schild-
fragmenten.
Ook is er veel okerkleurig en zwart
vaatwerk van zeer uiteenlopende vorm
aan de oppervlakte gekomen.
Belangrijk is de vondst van een paar
Saksische knobbelpotten.
Dezer dagen kwam een jongedame
van buiten Veenendaal bij een juwe
lier hier ter plaatse, om een modie gou
den ring te kopen.
Toen deze dame niet meteen haar
keus kon maken, bracht de juwelier
een uitgebreide collectie op zijn toon
bank. Zij kon toch niet vinden wat ze
zocht en ging zonder ring de winkel
uit, tenminste dat meende de juwelier.
Later bleek dat er twee ringen weg
waren.
In samenwerking met de politie van
Ede, is de Veenendaalse politie er in
geslaagd de langvingerige dame te ach
terhalen.
In een ogenblik van onoplettend
heid van de juwelier had ze kans ge
zien de twee ringen weg te graaien,
om ze daarna in Ede aan de man te
brengen.
Een van de ringen kon bij een ko
per worden gevonden.
Het aantrekkelijke gebouw dat aan
de Geerseweg aan het verrijzen is, en
dat bestemd is voor de Buitengewoon
wordt Zondag 4 jaar.
Van 19 Februari t.e.m. 24 Februari
a.s. wordt bij de V.S.W. een kwali-
teitsweek gehouden.
De fabrieksterreinen zullen versierd
worden door spandoeken, voorzien van
slagzinnen in kleurige letters.
In diverse afdelingen komen z.g.
foutenborden", terwijl een speciaal
kwaliteitsnummer van het personeels
orgaan Triangelklanken wordt uitge
geven.
Een étalage waarin V.S.W. artikelen
zijn geëtaleerd, is op het fabriekster
rein opgesteld, zodat de V.S.W.'ers de
artikelen die zij vervaardigen „afge
werkt" kunnen zien.
Een rondleiding voor de familiele
den der V.S.W.'ers completeert een en
ander.
Donderdag 22 Februari geeft het
Veenendaals Cultureel Centrum twee
voorstellingen, 's Middags om half vijf
is er voor de kinderen gelegenheid om
een echt Hollandse poppenkast-voor
stelling bij te wonen, te geven door
Hanns Berk. Wij twijfelen er niet aan
of hij zal met zijn spel de jeugdige
bezoekers van begin tot het einde we
ten te boeien. We hebben een kijkje
mogen nemen achter de schermen van
deze poppenkast. Het is fantastisch hoe
de heer Berk deze kast met poppen
tot in de puntjes heeft verzorgd. Al
zijn poppen dragen de mooiste kleren
en op hun gezichten ligt een uitdruk
king, overeenkomend met de rol die
zij moeten spelen. Hoe guitig kijken
Jan Klaassen en zijn onafscheidelijke
vrouw Katrijntje. Hoe bars is het uiter
lijk van Humtata, de politie-agent en
vijand van Jan Klaassen. Ook de kop
pen der poppen zijn geheel eigen werk
van de heer Berk. De voorstelling
wordt gehouden in „Eltheto" en vangt
aan om half vyf.
's Avonds wordt een filmvoorstel
ling gegeven. Vertoond zal worden
Circusjongen". Een komische film met
een prachtige moraal. Deze film is spe
ciaal geschikt voor jongere mensen,
doch heeft in Engeland weken achter
een gedraaid voor volwassenen. Mede
werking in de film wordt verleend
door het Bertram Mills Circus, waar
de originele opnamen zijn gemaakt.
Aanvang 8 uur. Voor kaartverkoop
leze men advertentie en de raambil
jetten.
Tot Kerkvoogd in de Ned. Herv.
Kerk is gekozen de heer W. Bos, Ka-
naalweg, in de vacature ontstaan door
het bedanken van de heer N. v. Kuik.
Op boerderijen vanaf 3%
op woonhuizen en zaken
panden vanaf 3'/« °/o
MAKELAARSKANTOOR
hierdooi uil zijn vrcugtrc- urtdin wijlïSchoGl alhier, is bijna
worden gehaald, met alle gevolgen van
dien. En als het nog eens zover mag
komen dat de plannen om de spoor
lijn UtrechtArnhem over Veenen-
te verleggen, zal men hier in géén ge
val meer van isolement kunnen spre
ken.
Behalve de grote voordelen die het
aanleggen van een dergelijke weg met
zich brengt, zoals voor Veenendaal,
dat er in zoveel opzichten weer aan
trekkelijker door wordt, zijn er hier
aan, ook de haast onafscheidelijke gro
te nadelige gevolgen verbonden.
Het is nu al ruim 10 jaar geleden,
dat eigenaren en gebruikers van land
en goed, in de lijn die het Hazenpad
neemt, zich zagen gedwongen tot ont
ruiming of splitsing van hun bedrij
ven. Maatregelen en gevolgen die zon
der twijfel lang niet altijd gemakkelijk
te slikken waren. Als men zich b.v.
een van vader op zoon, of jarenlang
met zorg bewerkt stuk grond onteigend
of verminkt ziet, is dat toch niet iets
waar men zo maar overheen stapt.
Ging men in de afgelopen jaren nog
wel over de aarden baan van de in
aanleg zijnde Rijksweg, om bij het
achter de weg gelegen land te kunnen
komen, straks en ook nu al zal ook
dat niet meer mogelijk zijn. Men zal
dan alleen aan de andere kant kunnen
komen door de viaducten, die zich voor
onze naaste omgeving bevinden aan de
Kooyweg en de Heuvelsesteeg.
We mogen deze aankondiging van
he* ingebruiknemen van het Hazenpad
zeker niet in mineur regels besluiten,
want het betreft hier een bouwwerk
dat niet alleen in de eerste plaats onze
gehele omgeving ten goede zal komen,
maar ook omdat het een bouwwerk is
dat wordt uitgevoerd in het belang van
het gehele Nederlandse volk.
In Wezep wordt a.s. Zaterdagmiddag
een voetbalwedstrijd gespeeld tussen
twee districts-elftaïlen K.N.V.B.
In het oostelijk elftal zijn opgeno
men e. Da velaar van Veenendaal als
midvoor, C. Bolderman en J. Klumpe-
naar beide van DOVO, resp. als rechts
buiten en linkshalf.
Tijdens een vergadering in het ho
tel „Het Wapen van Hardenbroek" in
Rhenen, van de dagelijkse besturen
van de Ver. voor Vreemdelingen Ver
keer van Amerongen, Leersum, Rhe
nen en Veenendaal, is een overeen
komst tot stand gekomen inzake het
stichten van natuurwachten.
In deze vergadering werd ook beslo
ten contact op te nemen met de plaat
sen Renswoude en Scherpenzeel, om te
komen tot een sluitend gebied in Zuid
Oost Utrecht dat door de gezamenlijke
natuurwachten bestreken zal worden.
Het corps van de natuurwacht, afd.
Veenendaal is thans vrijwel compleet
en zal binnenkort met zijn werk kun
nen beginnen.
Zoals bekend is het de taak van een
natuurwacht, zoals wij die in meerdere
streken van ons land al kennen, te
waken tegen vernieling en dergelijke
door bezoekers in onze weinige nog
overgebleven natuurmonumenten.
klaar.
Eind volgende maand althans denkt
men het reeds in gebruik te kunnen
nemen.
In ons vorig nummer is het een en
ander verteld over het nieuwe gebouw
van de vereniging O.J.O.V.E. „Oud en
Jong Veenendaal", aan het Kostverlo-
ren. Daarbij is ook genoemd het voor
nemen van deze vereniging om het ge
bouw 's middags open te stellen voor
ouden van dagen, als het centrum
waar deze mensen elkaar bij de warme
kachel kunnen ontmoeten. Verder
werd daarbij melding gemaakt van dat
de inrichting van het gebouw hiertoe
nog niet compleet is, en wel om de
eenvoudige reden van een tekort aan
geld.
De officiële opening van het gëbouw
was vastgesteld op 24 Februari, maar
intussen is besloten die opening uit te
stellen tot 3 Maart.
Zaterdag 24 Februari wil men n.l.
eerst nog 'n bazar houden in de Eierhal,
om met de baten daarvan, de inrich
ting van het OJOVE-gebouw te com
pleteren. Niet alleen voor het varken
van over de 100 pond dat er als hoofd
prijs zal zijn, maar zeker, meer nog
om het sympathieke doel waarvoor hij
gehouden wordt, zal deze bazar, zeker
niet over aftrek te klagen hebben.
Uit het verslag dat is opgemaakt door
de afdeling bevolking ter gemeente
secretarie van Veenendaal, ten dienste
van een overzicht der leeftijdsopbouw
per 31 December 1950, blijkt duidelijK
dat het jonge bloed in de Veenendaal
se bevolking verreweg ,in de meerder
heid is.
Het is natuurlijk een min of meer
vanzelfsprekend verschijnsel dat de
jonge mensen het grootste deel van een
bevolkingssamenstelling uitmaken,
maar in Veenendaal is dit verschijnsel
toch wel in zeer sterke mate aanwezig,
terwijl hierbij nog weer komt het feit
van de snel toenemende vergrijzing,
het bereiken van een steeds hogere
leeftijd, van het Nederlandse volk.
Het is hoofdzakelijk de aanwas door
het grote aantal ingekomen personen
in de laatste 15 jaren waaraan het zo
uitermate jeugdige bevolkingsbeeld
van Veenendaal te wijten is.
Door onderstaande cijfers van per
sonen die per 31 December in Veenen
daal waren ingeschreven, wordt een
In Veenendaal en naaste omgeving
is een dringend tekort aan gediplo
meerde kraamverzorgsters.
Het „Kraamcentrum" wil in dit te
kort voorzien door het organiseren van
een opleiding daartoe. Via een adver
tentie in dit blad roept het „Kraam
centrum" gegadigden op. Ook meisjes
uit de omgeving van Veenendaal kun
nen ingeschreven worden.
Na het behalen van het diploma volgt
aanstelling (Rijksregeling).
Volledige inlichtingen zyn te beko
men bij Zuster S. Valk, Groene Kruis-
gebouw, Kerkewyk 30.
en ander sprekend geïllustreerd.
11 mannen en 6 vrouwen geboren
in 1870; 22 mannen en 27 vrouwen ge
boren in 1880; 45 mannen en 40 vrou
wen geboren in 1890; 75 mannen en 72
vrouwen geboren in 1900; 96 mannen
en 105 vrouwen geboren in 1910; 111
marvn^n en 113 vrouwen geboren in
1920; 131 mariruan en 125 vrouwen, ge»-
boren in 1930; 147 mannen en 132 vrou
wen geboren in 1940; 181 mannen en
179 vrouwen geboren in 1950.
De oudste mannelijke inwoner is van
1853, terwijl de oudste vrouwelijke in
woonster van 1857 is.
Op 31 December 1950 telde Veenen
daal 3 mannelijke inwoners boven 90
jaren en 5 vrouwelijke inwoonsters bo
ven 90 jaren.
Het aantal inwoners tussen 80 en 90
jaren bedroeg zowel voor mannen als
voor vrouwen 54.
Op Donderdag 22 Februari a.s. zal de
Veenendaalse Harmonie „Caecilia" op
veelvuldig verzoek in het Luxor The
ater nogmaals een uitvoering geven
van de zo succesvolle uitvoeringen van
24 en 25 Januari j.L
Beide avonden was de zaal totaal uit
verkocht en velen moesten teleurge
steld worden.
Thans krijgt men de gelegenheid,
alsnog deze uitvoering bij te wonen op
bovengenoemde datum, wederom in
het „Luxor" theater aan de Vendelse-
weg.
Voor de pauze concerteert het Har
monieorkest onder leiding van de heer
W. Veerman. Na de pauze volgt weer
de non-stop-revue „Werkstakende Mu
zikanten".
De recente opgravingen op de Donderberg hebben ons doen teruggrijpen
in Rhenens geschiedenis. Tot nu toe zyn er ongeveer 300 graven gevonden.
Vrachtauto's moeten er aan te pas komen om alle urnen enhet vaatwerk,
dat mee naar boven komt, te vervoeren. De graven zijn plm. 1500 jaar oud,
hetgeen een bewijs vormt, dat Rhenen ook vóór 855 na Christus reeds een
nederzetting moet zijn geweest. Want eerst in dit jaar wordt officieel melding
gemaakt van Villa Rhenen (Hreni), bij welk document een zekere Folkerus
het grondgebied Rhenen schonk aan het klooster te Werden. Waarschijnlijk
moet aan het woord „Villa" dezelfde betekenis worden toegekend als aan
het Franse woord „Ville", namelijk „Stad", althans nederzetting.
STEUNPUNT VAN UTRECHTSE
Heer van Rhenen bisschop
van Utrecht.
De historische verbondenheid van
Rhenen met Utrecht is wel het duide
lijkst aan het licht gekomen tijdens de
periode van de wereldlijke macht der
bisschoppen van Utrecht, dus in het
tijdperk van het begin der 10e tot het
begin der 16e eeuw. Om de oorsprong
der geschiedkundige relatie te vinden,
moet men teruggaan tot het jaar 1178,
in welk jaar de heerlijkheid Rhenen
met het bisdom Utrecht werd ver
enigd. Dit geschiedde door toedoen
van de heer van Rhenen, ridder Gode-
fridus, die in 1156 bisschop van Utrecht
was geworden. Bij zijn dood vermaakte
hij al zijn wereldlijke bezittingen te
Rhenen en het omliggend gebied de
zer stad aan het Sticht, terwijl een ge
deelte van zijn goederen aan Gelder
land werd geschonken.
Al 'vóór dien tyd, maar meer nog
na dien, was Rhenen het bolwerk voor
Utrecht. In de loop der eeuwen is
Rhenens grondgebied zelfs vele malen
het gevechtsterrein geweest in de strijd
tegen de invallers, die het Sticht en
de hoofdstad van deze gouw bedreig
den. In 1198 werd er een veldslag ge
leverd tussen Hollanders en Geldersen
bij Heimerstein. Op 8 Juli van het jaar
1499 namen de Bourgondiërs en Kleef-
sen de stad stormenderhand, doch
werden teruggeslagen. Steeds moesten
de inwoners pal staan tegen de her
haalde invallen van Gelderse, Bour
gondische en Kleefse troepen; steeds
heeft deze stad een beschermende rol
gespeeld veelal ten koste van eigen
goed en bloed.
Vervolg 2e blad le kolom
Ook in andere oude oorkonden wordt
Rhenen genoemd, zij het dan ook als
Villa Hreni, Renhem, Rene, Reijnen,
Rijnen. Daarnaast spreekt Keizer Ka-
rel V in een brief van het jaar 944 van
de heerlijkheid Rhenus. Volgens de
schrijver Tacitus zou de naam vroe
ger Crinnes zyn geweest, doch dit
wordt door latere schrijvers sterk in
twijfel getrokken. Wel kan met aan
waarschijnlijkheid grenzende moge
lijkheid de stelling worden geponeerd,
dat de naam Rhenen is afgeleid van de
rivier de Rijn, waar het aan gelegen
is.
In 1158 werd het slot Ter Horst, ge
legen ten N.O. van Rhenen-stad, door
Ridder Godefridus, heer van Rhenen
en bisschop van Utrecht, gebouwd. Dit
kasteel is jaren lang het voornaamste-
steunpunt geweest der Stichtse bis
schoppen, die hier een kleine vaste be
zetting hadden liggen. Deze kern werd
in tijden van gevaar en van oorlogen
door omwonenden, als boeren en bur
gers, op grond van aangegane ver
plichtingen gesteund. Op 14 November
1527 werd deze nederzetting bij ver
rassing genomen door de Geldersen,
die steeds in strijd waren met de Sticht-
sen, en werd het slot Ter Horst totaal
verwoest. Toen de invallers in Juni
van het volgende jaar verdreven wa
ren door bisschoppelijke troepen en
Rhenense burgers, werden de puinho
pen van dit. kasteel voor 10.000 ver
kocht en de stadsmuren met de vrij
gekomen stenen hersteld. Het overge
bleven deel der stenen werd gebruikt
voor de bouw van het kasteel Vreden-
burg te Utrecht. Bij de bouw van een
garage in de buurtschap Achterberg is
enige jaren geleden een gedeelte van
de fundering van dit slot nog blootge
legd. Helaas is er van een verder on
derzoek naar de overblijfselen van het
kasteel Ter Horst tot op heden niets
gekomen.