Schets-ontwerp voor een
nieuw Raadhuis gereed
Weer gratis kopen tijdens
14-daagse StNic.-actie
Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Experimenteel, maar in grote
lijnen wel aanvaarbaar
Wist U....
Kap. Westerling
in Veenendaal
De plaats voor het raadhuis
AGENDA
J
Nieuws uit de
omgeving
27e JAARGANG
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1953
No. 45
Uitgave: Drukkerij „De Gelderse Vallei"
Verschijnt in: Stichts- en Geld.-Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Groep, Benedeneind, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
RAADSHUIS GEDEELTELIJK IN HET WATER
Toren met ruimte voor carillon
1
Fraaie en ruime raadszaal
Aparte trouwzaal
Glazen trappenhuis met
met liften
Berekend naar 20.000 in
woners
KLEEFMAN'S BOEKHUIS
Van 23 November tot 5 December
Hoest U?
Drogisterij J. F. TAK
De „secretaris" van Sint
Nicolaas
BQfi^
Voor Betere Uurwerken
Abonnementsprijs 0.95
per kwartaal
Losse nummers 6 cent
Redactie en Administratie
Parallelw. 10, Veenendaal
Telef. 601, Giro nr. 563427
Redactie W. F. ter Hoeven
VALL
ADVERTENTIES
Advertentiepr. p. m.m. 12c.
Minimum p. advert, 3.60
Rubriek Vraag en Aanbod
en Diversen van 120
woorden 1.30, elk woord
meer 6 cent.
Het duurt waarschijnlijk niet lang meer dat de Veenendalers zich. zoals thans
het geval is, voor hun raadhuis behoeven te schamen. Gemeentebestuur en de
Raad zijn vastbesloten om het nieuwe raadhuis zo spoedig mogelijk te doen
bouwen.
Heeft het dan wat lang geduurd eer het zover was; thans heeft het gem.-
bestuur het schets-ontwerp voor dit nieuwe huis der gemeente aan de openbaar
heid prijs gegeven. Binnenskamers en in nauw overleg van gemeente en de ont
werper ir S. J. van Embden te Delft, is er al heel wat aan gedokterd geworden,
en het resultaat is dan ook werkelijk verrassend te noemen."
Er zyn legio voorbeelden in ons land waarbij het vinden van een bevredi
gend ontwerp voor een nieuw raadhuis de gemoederen van gemeenteraad en
gemeentenaren in beweging bracht. Zoals het zich laat aanzien zal een en ander
in Veenendaal echter vrij rustig verlopen.
Voor een groot deel is deze gang van zaken een1 gevolg van het feit dat
B. en W. met één ontwerp zyn gekomen. Men behoeft namelyk nu geen keuze
te maken. Dit heeft zeker belangrijke voordelen, vooral indien blijkt dat dit ene
ontwerp aanvaardbaar is en een goede basis vormt voor verdere uitwerking. Het
gem.-bestuur had ook een prijsvraag voor ontwerpen kunnen uitschrijven, en
zonder twyfel had men dan in korte tyd de beschikking over een groot aantal
ontwerpen in een ruime variatie gekregen.
Hoewel de becijferingen nog niet volledig uitgewerkt zyn, raamt men de
bouwkosten toch op ongeveer lll* millioen. Een bedrag dus dat reden te over
geeft om alle mogelijkheden rypelijk te bezien en het meest bevredigende bouw
plan te verkrijgen alvorens het in een raadhuis te steken waarmee de gemeente
het minstens enkele tientallen van jaren zal moeten doen en dat ook een deel
het aanzien van het snel groeiende Veenendaal zal bepalen.
Aangenomen moet worden dat het bij
B. en W. een punt van overweging
heeft uitgemaakt een prijsvraag uit te
schrijven en tevens, dat het feit dat ir
Van Embden Veenendaal sinds jaren
als stedebouwkundige kent en ook het
uitbreidingsplan heeft ontworpen, door
slaggevend is geweest bij het verlenen
van de opdracht aan deze architect.
Hetgeen wij gezien hebben van de
plannen voor het interieur, de indeling
de inrichting van het nu ontworpen
raadhuis, spreekt van een weloverwogen
De architect: ir S. J. van Emden
opzet, grote practische zin, een vooruit
ziende blik, en niet in de laatste plaats
ook van oog voor architectonische
waarden en schoonheid.
Uiteraard is het juist dit belangrijke
onderdeel van een nieuw raadhuis
waar het gemeentebestuur en de hoof
den van dienst hun inzichten hebben
doen gelden. En het behoeft geen be-
Dat deze week bleek hoe ook
trouwlustigen gesteld zijn op een nieu
we trouwzaal in Veenendaal?
Dat toen de collectebus voor de
armen die bij elke trouwplechtigheid
aanwezig is werd geledigd een gift met
een kaartje er aan te voorschijn kwam,
waarop „Voor een nieuwe trouwzaal"?
Dat in de afgelopen 10 maanden in
Veendaal niet minder dan 24 maal
brandalarm werd gegeven?
Dat de brand in 5 gevallen ern
stige omvang had?
Dat de schade door al deze bran
den samen veroorzaakt op ruim 35.000
gulden wordt geschat?
Dat de Zondagavond-instuif voor
de jeugd van de ver. „Sola Fide" in ge
bouw Eikenlaan een groot succes is?
Dat deze gelegenheid regelmatig
door minstens 50 jongelui wordt be
zocht?
Dat in Veenendaal j.l. Zaterdag
vrijwel algemeen gehoor werd gegeveh
aan de oproep om ter gelegenheid van
de volledige dijkdichting van het ramp
gebied, de nationale driekleur uit te
steken?
IIIUfHMlIIIUIIIIIIIIIimillllllllllllllllUllllllllllllllll!
11 Maandag 16 November
(in geb. Eikenlaan) 8 uur ex-
kapit Westerling spreekt over
„Wat Nederland moet weten".
Woensdag 18 November
(In geb. „Eltheto") 8 uur,
Film- en propaganda-avond
Bescherming Bevolking.
(In geb. „De Kegelbaan") ds
De Veij Mesdagh spreekt met
als onderwerp „Jeruzalem",
onder ausp. van Ned. Chr.
Vrouwenbond.
Luxor Theater
Van heden Vrijdag t/m. Maan
dag de film „De Arend van
Madagascar" en van Dinsdag
t/m. Donderdag „Dwars door
ff de vuurlinies".
i
toog dat dit geen sinecure is. Er is heel
wat gewikt en gewogen eer men meen
de met de economisch meest verant
woorde indeling op tafel te komen.
Volgens de schetsen belooft vooral de
raadszaal een pronkjuweel te worden.
Behalve de ruime afmetingen van de
zaal zelf, zullen ook de grote zijramen
en de bovenramen in de daklijst de
fraaie lijnen en aankleding hier tot hun
recht doen komen. Om een indruk te
krijgen van b.v. de Vit meter hoogte
van deze zaal, behoeft men slechts te
weten dat deze even hoog is als de drie
bovenste verdiepingen, in de andere
helft van het gebouw gelegen, samen.
Een ongekende weelde voor Veenen
daal en een noodzaak betekent de onder
de raadszaal geprojecteerde .parte
trouwzaal. Het bijzondere va. deze
raadszaal en ook van de trouwzaal is
dat de publieke tribune op balkons
wordt ingericht, waardoor het publiek
dus van bovenaf op de Raad en op de
plechtigheden in de trouwzaal neer
kijkt.
Op dezelfde verdieping van de raads
zaal, daar waar in de gevel een aantal
grotere ramen geprojecteerd zijn, be
vindt zich nog een deel van de eigenlijke
representatieve ruimten in dit raad
huis. Hier zijn b.v. de ontvangkamers,
de burgemeesterskamer, de kamers van
de wethouders en de secretaris gedacht.
Het is in de hier genoemde zalen en
ruimten, en ook de ruime hall, welke
via het bordes betreden kan worden,
dat men de statie van het gebouw kan
vinden, afgescheiden van de werkruim
ten, de eigenlijke secretarie dus.
Deze werkruimte is in hoofdzaak ge
projecteerd rechts van 't bordes. Waar
men op de hierbij afgedrukte tekenin
gen de grote ramen op de begane grond
weergegeven ziet, bevindt zich een
lange gang waar het publiek aan balies
en loketten geholpen wordt. Daar waar
de vierkante ramen getekend zijn, be
vinden zich voornamelijk de afdelin
gen waar de ambtenaren hun bureaux
hebben. De bovenste verdieping, de
vierde dus, is speciaal bestemd voor de
dienst Gem.-Werken.
Behalve de hoofdingang aan het bor
des, is er in het rechtergedeelte van de
voorgevel nog een tweede ingang die
in de eerste plaats bestemd is voor het
bereiken van de afd. sociale zaken. Dit
met 't oog op de voor deze afd. vereiste
discretie. Verder is gedacht aan alle be
nodigde speciale afdelingen en kamers,
zoals die voor de huisdrukkerij, don
kere- en projectiekamer enz. Ook een
ruime cantine ontbreekt niet.
Aan de achterzijde van het gebouw
is een glazen trappenhuis aangebracht,
dat als het ware tegen de achtergevel
is aangebouwd. Behalve trappen denkt
men hierin ook twee liften aan te bren
gen.
Het is ook dit trappenhuis waarop de
toren van het raadhuis gebouwd wordt
Deze toren is eveneens grotendeels van
glas. Op tekeningen zien wij een uur
werk aangebracht, terwijl in de toren
tevens alle ruimte is voor een klokken
spel of carillon, al is het niet de bedoe
ling om dit laatste nu al aan te kopen.
De ruimte en de opzet van het raad
huis is berekend op een inwonertal van
20.000. Op het ogenblik telt de gemeente
Veenendaal 15.500 zielen, maar wan
neer straks de annexatieplannen zijn
uitgevoerd, en het gemeentebestuur
neemt aan dat dit toch binnen afzien
bare tijd het geval zal zijn, is het aan
tal van 20.000 reeds bereikt. Hierom
heeft men ook verder gedacht en het
raadhuis zo ontworpen dat het eenvou
dig en architectonisch verantwoord, is
uit te breiden. Deze uitbreiding is dan
mogelijk door het bouwen van twee
vleugels aan de achterzijde van het ge
bouw.
Alle gemeentelijke diensten worden
in het nieuwe raadhuis onder gebracht,
behalve die van de politie. Het politie
bureau blijft gevestigd op Hoofdstraat
34, in wat al jarenlang „het oude ge
meentehuis" wordt genoemd.
Het is niet zo eenvoudig om voor een betrekkelijk jonge
plaats in opkomst als Veenendaal hei juiste karakter en
.de passende bouwstijl voor een raadhuis te bepalen. Be
halve het representatieve element, is het bij het bouwen
van een raadhuis toch ook van belang dat er straks van
gezegd kan worden dat het in Veenendaal past en dat het
een typisch Veenendaals raadhuis is geworden. Het moet
dan ook Veenendaal waardig zijn en niet uit de toon
vallen.
Zeer terecht heeft ir Van Embden gemeend het karak
ter van Veenendaal en de eigenschappen van de Veenen-
daalse gemeenschap in dit raadhuis te moeten verwer
ken. Hij heeft deze eigenschappen goed en zeer juist ge
troffen in zijn indruk, n.l. jong, krachtig, ondernemend en
ook de durf.
Deze heeft hij willen samenvatten door gedurfde bouw-
lijnen te verenigen met een kloek en krachtig blok van
het geheel.
Overduidelijk is hij daarin geslaagd. Daar zijn de krach
tige vorm van de toren, de z.g. kopgevels, met aan de ene
zijde de pilaren die in het water rusten en de speelse ver
deling van de raamkozijnen.
Anderzijds echter rpoet wordei /ustgesteld dat het
ontwerp weinig van de kleur en fleu? van de jeugd laat
zien. Het ontwerp van ir Van Embden wil één blok be
ton. De gevels wil hij bekleden met vierkante platen of
tegels van het z.g. steenslagbeton, de omlijsting van de
ramen welke in dit ontwerp zo grote betekenis hebben
zijn van beton. Het bordes, de ingang, de toren, de pila
ren, het is alles in beton gedacht. Er wordt geen enkele
kleurstof op verwerkt.
Waar op de hierboven afgedrukte schetstekening wan
delaars bij de pilaren lopen, heeft men in werkelijk
heid een grote vijver gedacht. Behalve de pilaren rust
ook de zijgevel aan deze kant in het water, wat zeker een
fraai en interessant effect zal bereiken.
De kopgevel welke door de pilaren wordt gedragen
steekt ongeveer lVt meter buiten de eigenlijke zijgevel.
In deze kop zit een deel van de raadszaal verwerkt.
Voorzover men dit op een schets kan beoordelen krijgen
het bordes en de hoofdingang de nodige monumentaliteit.
Daarentegen kunnen wij dit in geen geval zeggen van de
naastgelegen ramen-partij, in het rechterbenedengedeelte
van de voorgevel geprojecteerd. Het kan meevallen, maar
zo te zien heeft het hier veel van winkel-etalages. Bij
deze ramen bevindt zich ook de tweede ingang.
Het balkon schuin boven de hoofdingang is iets bijzon
ders. De ontwerper wil het gebruiken voor het doen van
publieke afkondigingen. Beslist een aardig idee, maar het
is een balkon, en het zal ons niet verwonderen als het
straks in het geheel wat pieterig aan doet.
De twee grote ramen links in de voorgevel, 2.80 x 4.50
meter van afmeting, zijn die van de raadszaal. De dak
lijst wordt voor een groot deel gevormd door de ramen
direct ondet de overhangende dakrand'. Deze ramen zijn
enigszins naar binnen gebouwd en worden geluiveld door
die dakrand.
Overigens zijn de ons getoonde schetsen vrij vaag ge
tekend, en vooral gezien het bouwmateriaal dat men voor
dit ontwerp gekozen heeft, te veel geaccentueerd voorge
steld. Dit maakt het bijzonder moeilijk en hachelijk om
thans al verder in details te treden.
De heer R. P. P. Westerling, de be
kende ex-kapitein van het v.m. K.N.I.L.
zal onder auspiciën van de Stichting
S.O.S. (Steunt Ontredderde Staten),
waarvan hijzelf voorzitter is, op Maan
dag 16 November a.s. des avonds om 8
uur in het verenigingsgebouw „Eiken
laan" te Veenendaal een spreekbeurt
vervullen. Hij zal dan lezing houden
over het onderwerp: „Wat Nederland
moet weten".
Het spreekt vanzelf, dat de heer Wes
terling in dit betoog veel zal mededelen
over hetgeen sedert de Japanse capitu
latie in Indonesië achter de schermen
is geschied.
Ongetwijfeld zullen velen van de ge
legenheid gebruik maken om deze inte
ressante figuur, die reeds vele jaren in
het middelpunt der publieke belang
stelling staat, vragen te stellen.
Het ligt geenszins in de bedoeling
van de heer Westerling om zijn lezing te
doen ontaarden in een felle scheldpartij
jegens hen, die volgens zijn mening in
zake de Indonesische kwestie verkeerd
hebben gehandeld. Een van de redenen,
die hem thans nopen tot spreken, is, dat
er in Z.O.-Azië gebeurtenissen op
komst zijn, die zeer grote invloed heb
ben op, en van beslissende betekenis
kunnen zijn voor de veiligheid van het
Westen.
Hoewel de heer Westerling aanvanke
lijk, mede door vele geruchtmakende
publicaties, door een groot deel van het
publiek slechts als een avonturier werd
beschouwd, winnen zijn inzichten te
genwoordig steeds meer terrein.
CHIRURG MOET BETALEN
Een chirurg, die toestemming van de
patiënt heeft een kleine operatie te ver
richten, mag niet doorsnijden als tij
dens de operatie toch blijkt, dat hij
verder moet ingrijpen. Hij moet daar
voor opnieuw toestemming vragen. Al
dus heeft een Parijse rechtbank beslist.
Ze verplichtte de chirurg 5000 gld.
schadevergoeding te betalen aan een
ingenieur, die ter behandeling van een
goedaardig lijkend gezwel in de arm
werd behandeld. Toen de chirurg met
de operatie bezig was ontdekte hij, dat
het een kwaadaardig gezwel betrof. Hij
greep dieper in, wetende dat de arm
niet meer gebruikt zou kunnen worden.
HET LEESSEIZOEN IS WEER
AANGEBROKEN!
LEEST DE BOEKEN UIT ONZE
BIBLIOTHEKEN. U HEEFT KEU
ZE UIT DUIZENDEN EN NOG
EENS DUIZENDEN BOEKEN.
Zandstraat 3 Patrimoniumlaan 22
Naar men ons mededeelde heeft het bepalen van de plaats van het nieuwe
raadhuis nog wel hoofdbrekens gekost.
De hierby afgedrukte schets geeft reeds een duidelyk beeld van hoe B. en W.
zich de oplossing gedacht hebben. Vooral als men weet dat het grote plein met
het uitgestrekte en prachtige plantsoen gezien is vanaf de Kerkewyk. En dan
op een punt schuin tegenover de Stationssingel.
Dit grote plein is vanaf dc Kerkewyk ruim 200 meter diep. Het raadhuis dat
minstens op deze afstand van de Kerkwijk verwijderd ligt, vormt dus een af
sluiting van dit reusachtige plein.
Een schitterende omgeving voor een raadhuis, maar in aanmerking genomen
het feit dat hier het gebouw 55 meter breed en 13 meter hoog wordt, lykt het
ons niet onmogelyk dat juist, de op zichzelf zeer aantrekkelyke en mooie ruim
te, deze afmetingen in het niet doen vallen, vooral gezien vanaf de Kerkewyk,
welke ook in de verre toekomst toch wel een belangrijke doorgangsweg voor
Veenenaal zal blyven. Dit zou afbreuk kunnen doen aan het monumentale dat
men toch in meerdere of mindere mate van een raadhuis mag verlangen.
De afmetingen van het ontwerp kan
men het best vergelijken met de thans
op verschillende plaatsen in Veenen
daal in aanbouw zijnde flat-blokken,
welke 60 meter breed en lOVt meter
hoog zijn.
De overigens aantrekkelijk forse to
ren heeft men een hoogte van 25 meter
toegedacht. Medegedeeld werd echter
nog dat in overweging is om deze toren
hoger te bouwen. Indien men hiertoe
zou besluiten zal dit stellig de kans dat
het geheel van het gebouw aan dit
diepe plein, te nietig wordt, kleiner
maken.
Ter weerszijden van het plantsoen
zijn royale en fraaie singels geprojec
teerd, overdekt door een dubbele rij
bomen, eveneens op de tekening zicht
baar. Aan deze singels denkt men flat
woningen van een hogere huurklasse te
bouwen.
Behalve als toegangswegen vanaf de
Kerkewijk naar het raadhuis, zullen
deze singels ook toegang geven tot de
terreinen achter het raadhuis, waar al
binnen afzienbare tijd uitgestrekte
complexen flat-woningen zullen ver
rijzen.
Na de Gratis Kopenweek van de Veenendaalse YVinkeliersver., welke ons
nog vers in het geheugen ligt, is het nu St. Nicolaas die de V.W.V. heeft doen
besluiten om andermaal, en nu niet minder dan twee weken lang-zelfs, een gratis
kopen-actie te houden.
Hoewel de komende actie, die duurt van Maandag 23 November tot Zaterdag
5 December, enigszins anders is ingericht, toch komt deze op hetzelfde neer
men heeft weer alle kans om voor een onbeperkt bedrag gratis te kopen.
Gezien het geheel van het Veenen
daalse uitbreidingsplan, dan is de nu
gekozen plaats in de toekomst vrijwel
centraal gelegen. De toekomstige ont
wikkeling en de uitbouw van Veenen
daal zullen namelijk het centrum van
deze gemeente, dat nu nog in de omge
ving van de Hoofdstraat gelegen is,
enigszins in zuidelijke richting doen
verplaatsen.
HOESTARTIKELEN
HEBBEN WIJ IN EEN
ENORME SORTERING
Hoofdstraat 106 - Telefoon 632
Was het bij de vorige keer zo dat de
winkelier getrokken werd; nu is het
eigenlijk andersom. De gang van zaken
is namelijk als volgt:
Tijdens de actiedagen zal een „parti
culiere secretaris" van St. Nicolaas in
de Veenendaalse straten rond gaan.
Niet alleen in de winkelstraten, maar
ook in de buitenwijken en op Gelders
zal hij zich ophouden. Deze man dan
kan u onverwachts op straat aanspreken
en u vragen naar de hoeveelheid gratis
kopenbonnetjes die u bij zich heeft. Of
u er nu 10 of 500 op zak heeft; hij zal
u voor ieder bonnetje een gulden uit
betalen in de vorm van een kwitantie
die op het bureau van de Winkeliers
ver. op Hoofdstraat 98, verzilverd kan
worden.
Vanzelfsprekend tellen alleen de
bonnetjes mee die men op de dag waar
op men wordt aangehouden door de
winkeliers zijn verstrekt Dus niet die
van de dagen er voor. En ook alleen die
welke men op zak heeft, en dus weer
niet de bonnetjes die men thuis heeft
liggen.
Het is dus wel zaak om de bonnetjes
steeds by zich te hebben, zoals het
ook eigen belang is om de winkeliers bij
het kopen steeds om bonnetjes te vra
gen om de kans op het gratis kopen zo
groot mogelijk te maken.
Het mooie van deze actie is ook dat
indien de aangehouden persoon geen
bonnetjes bij zich heeft, hij toch in ieder
geval tot gelukkigen behoort. Want de
„Secretaris" van de Sint zal dan een
waardebon verstrekken.
Per dag zullen zo tientallen personen
op straat worden aangehouden.
Om elke gedachte aan persoonlijke
bevoordeling weg te nemen dient voor
al vermeldt dat deze „secretaris" geen
enkele betrekking met Veenendaal
of Veenendalers heeft en hierbij
komt nog dat het iedere dag andere
„secretarissen" zullen zijn en dan in de
persoon van studenten, afkomstig uit
een universiteitsstad ergens in Neder
land, terwijl voor de betrouwbaarheid
van deze studenten volledig wordt in
gestaan. Ook het bestuur van de V.W.V.
kent deze mensen niet.
Al met al klinkt deze V.W.V.-actie
weer als een klok en ook het element
van het gratis kopen past uitstekend in
de sfeer van cadeaux en geschenken
van het algemeen gevierde Nederlandse
Sint Nicolaasfeest.
Zorg dus dat u in het bezit komt van
bonnetjes en draag ze steeds bij u en
er is veel kans dat u tot het grote aan
tal gelukkigen van deze gratis kopen-
actie behoort.
DOORN. De beer die enige dagen
geleden in de omgeving van de Grebbe-
berg werd gezien, is nu ook gesigna
leerd in de bossen bij Doorn. Een hele
afdeling mariniers is hier op jacht ge
togen, zonder resultaat evenwel.
EDE. Het staat wel vast dat men
over enkele dagen weer een typisch*1
schaapskudde op de grote Ginkelse hei
de bij Ede zal kunnen zien, nadat men
er dit vredige beeld lange tijd heeft
moeten missen. In Ede heeft men na
melijk een stichting gevormd „Tot aan
schaffing en in standhouding van
schaapskudde op de buurtheide" en
en deze nieuwe stichting heeft inmid
dels een kudde van 100 schapen aan
gekocht.
RHENEN. Het 5-jarig zoontje van de
fam. van B. aan de Levendaalseweg te
Rhenen, werd bij het spelen met pijl en
boog door een kameraadje zo ernstig
aan het oog verwond dat hij naar het
ziekenhuis gebracht moest worden.
EDE. Dinsdag werd door de burge
meester van Ede de eerste steen gelegd
van het gebouw waarin straks de
werkplaats voor minder validen geves
tigd zal worden.