Nieuwsblad
voor Veenendaal Omstreken
Veencndaalse B.G.D, officieel
in dienst gesteld
TIPS voor
Sint Nicolaas
Fa. J. F. TAK
MULDER
Omvat ruim4000 van de 5500
Veenendaalse werknemers
Invasie van BISAMRATTEN
Duizenden verwelkomden
St. Nicolaas op
Veenendaals „vliegveld"
WIST U
Frankrijk wordt kaal gevreten
Flat-woningen op
Gelders
UIT VEENENDAALS RAADSZAAL
B6W nemen voorstel wijziging
winkelsluiting terug
EEN VAN DE TWEE
Gemeentelijke Volks-credietbank
voor Ede
EENVANDETWEE
28e jaargang
Woensdag 1 December 1954
No 55
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal - Amerongen Eist - Rhenen - Achterberg - O verberg - De Haar - Kade - Maanderbuurt - Ederveen - Renswoude - Scherpenzeel
Kanarietentoonstelling van
„De Gelderse Vallei"
een gewone shawl
OFZO'N PRACHTIGE
WOLLEN SHAWL
VAN VAN DER ZEE
Winkels Zaterdagavond
om acht uur gesloten
EEN VAN DE TWEE
EEN GEWOON VEST
OFZO'NWARM-
W0LLEN-VEST
VAN VAN DERZEE
GROOT GEVAAR VOOR
DE DIJKEN
St. Nicolaas cadeaux
een gewoon overhemd
op zo n pracnt
overhemd
vanvanderZee
ASSURANTIEKANTOOR
ALLE VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 563427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven by
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALL
ADVERTENTIES
Advertentieprüs per mm 12 cent
Speciale contractpryzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
opA fiq opauiJBBAv 'sjJBSjCupaq sp §ug
jaren samen heeft gewerkt in Almelo.
Namens de Kring van huisartsen
werd het woord gevoerd door dr. Rey-
don. Men stond aanvankelijk septisch
tegenover deze medische dienst, maar
Gistermiddag is onder grote belangstelling de Veenendaalse Bedrijfsgeneeskun
dige Dienst, gevestigd op de Kanaalweg officieel in gebruik gesteld.
In een byeenkomst in de kleine zaal van gebouw Eikenlaan waren een zeer
groot aantal genodigden, waaronder vertegenwoordigers van de plaatselijke art
sen en andere Bedryfsgeneeskundige Diensten aanwezig.
Ook tydens deze byeenkomst bleek de grote betekenis van deze nieuwe instel
ling, welke in zyn soort nog een van de weinige in ons land is.
Doordat zeven grote bedryven reeds by deze dienst zijn aangesloten, t.w. de
„D.S.", Ritmeester, V.S.W., Panter, Frisia, Textielfabriek „Veenendaal" en de
Leidsche Wolspinnery, zyn ruim 4000 van de 5500 werknemers in Veenendaal bij
de B.G.D. betrokken.
De totstandkoming van deze dienst is het resultaat van de samenwerking op dit
terrein van genoemde zeven bedryven, en o.a. bedoeld als middel ter bestrijding
van ziekte onder het personeel, zowel in het belang van het bedrijf als dat van de
werknemer zelf. Het staat de werknemers echter vry zich al dan niet aan de me
dische controle van de B.G.D. te onderwerpen. Ook wordt door de B.G.D. de vrije
artsenkeuze niet aangetast. De huisarts blyft de centrale figuur en de bedrijfs
arts beperkt zich tot diagnostiek en de preventieve bestryding van ziekt door
middel van periodieke keuringen als doorlichten en oogonderzoek en ook door in
dividuele keuringen om de lichaams-conditie aan te passen aan de te verrichten
werkzaamheden. Ook zullen speciale onderzoeken worden gedaan op die fa-
brieksafdelingen waar o.a. gevaarlyke stoffen schadelijk voor de gezondheid
kunnen zyn.
Ir. Frederikse heette het gezelschap
namens het bestuur der B.G.D. hartelijk
welkom, in het bijzonder dr. C. Ban
ning, Hoofdinspecteur van de Volksge
zondheid en de vertegenwoordigers van
het Gemeentebestuur, de wethouders
De Ruiter en Van Stempvoort. De Heer
Frederikse memoreerde dat het oprich
ten van de B.G.D. geen gemakkelijke
taak was. Geen enkel Veenendaals be
drijf was groot genoeg om een zelf
standige Geneeskundige dienst in te
stellen, zodat het gezamenlijk moest ge
schieden. Hij bracht dank aan de heren
Koomen, Bekker en Van Berkum voor
het werk en het resultaat dat nu te zien
is. Belangrijk is een geschikt gebouw en
een goede bedrijfsarts. Het gebouw is
uitstekend geoutilleerd en met de be
noeming van dokter Harting als be
drijfsarts heeft men een bedrijfsarts
die ervaring op dit gebied heeft.
De volgende spreker was Dr. Ban
ning. Het was hem een eer en een zeer
groot genoegen dat men hem gevraagd
had de opening van het gebouw te ver
richten. De inspectie heeft over het al
gemeen weinig te maken met de Be
drijfsgeneeskunde en vindt hierin een
toenadering tussen inspectie en de be
drijfsgeneeskundige dienst. Dit is de
eerste opening die dr. Banning voor een
B.G.D. verrichtte. De moderne bedrijfs
arts gaat veel verder dan de vroegere
•fabritrkatn-iTs. Eetr goede bedrijfsarts be
hoort twee heren te dienen, nl. het be
drijf maar bovenal de werknemers van
het bedrijf. Het is nodig dat de bedrijfs
arts het bedrijf door en door kent. Hij
moet weten in welke afdeling de arbei
der moet werken en wat van een arbei
der geëist wordt en geëist kan worden.
Hij mag zich nooit verlagen tot ogen-
dienaar van de directie of van de werk
nemer. Dan kan hij het vertrouwen
winnen. Hij wenste de aangesloten
Veenendaalse bedrijven van harte ge
luk met hun eigen B.G.D. en is blij dat
dit in combinatie mogelijk is. Hiermede
verklaarde hij het gebouw officieel als
geopend, hoewel hij dit later nog letter
lijk zou doen.
Vervolgens kreeg Wethouder de Ruiter
het woord. Hij bracht de felicitaties van
het Gemeentebestuur over. Hij consta
teerde met grote vreugde, dat de sa
menwerking tussen de Veenendaalse
bedrijven hecht en sterk is, hetgeen de
gemeente alleen maar ten goede kan
komen. Hij wenste het Bestuur en dr.
Harting geluk met deze dienst, hetgeen
hij een sieraad voor de Gemeente vond.
Als er event, wensen zouden zijn, dan
zou men het Gemeentebestuur altijd
bereid vinden te helpen.
Dr. Opdecoul, chef van de bedrijfs
geneeskundige dienst te Almelo gaf een
overzicht wat er in het buitenland op
dit gebied gebeurde. Nog geen 10°/o van
de werknemers in Nederland wordt nog
door de B.G.D. geholpen, zodat men in
Veenendaal nog tot de pioniers behoort.
Een bedrijfsarts is geen vak op de uni
versiteit, men moet daar aanleg voor
hebben. Spreker feliciteerde het Be
stuur met de benoeming van dr. Har-
de samenwerking tot nu toe laat niets
te wensen over. Hij wenste het bestuur
namens de plaatselijke artsen geluk
met deze bedrijfsgeneeskundige dienst.
Drs. M. Recter bracht namens de
B.G.D. te Almelo de gelukwensen over.
De heer Vunderink sprak daarna als
afgevaardigde van de Veenendaalse
textielarbeiders en de heer Berends
deed dit namens de werknemers in de
tabak- en sigarenindustrie.
Beiden betreurden het dat geen afge
vaardigden van de werknemers in het
bestuur opgenomen waren.
Tenslotte sprak de bedrijfsarts dr.
Harting. Hij bracht dank aan dr. Ban
ning om deze middag aanwezig te wil
len zijn. Zijn aanvankelijke verwach
ting ten opzichte van het gebouw en de
outillage waren naar zijn mening ver 0,
overtroffen, waarvoor hij het bestuur j **et moment waarap de Helicopter van Sint Nicolaas Zaterdagmiddag op het ter-
zeer erkentenlijk was. De spontane re,n aan de J- G. Sandbnnkstraat aan de grond kwam. De cabine van het toestel
medewerking in de afgelopen maanden
door de verschillende bedrijven gaven
hem goede hoop op vruchtdragende sa
menwerking. Hij bracht dank voor het
feit dat zoveel collegae huisartsen bij
deze opening aanwezig waren. Het is
zijn oprechte wens dat de samenwer
king nog verder zal uitgroeien. Samen
zal men in staat zijn de dienst te ma
ken wat het moet zijn. Het was voor
hem prettig te weten dat de band tus
sen Almelo en Veenendaal zo hecht is.
Tot de werknemers zeide hij dat zij be
denken moesten dat de dienst gemaakt
is voor de werknemers,
is zo klein dat Sint zijn staf reeds per post vooruit had moeten sturen, en zoals
de foto laat zien had hy dit ook met zijn myter moeten doen, want hij kon niet
eens rechtop zitteo.
Het hart van de B.D.G. aan de Kanaalweg, namelyk de onderzoek-kamer met op
de achtergrond het röntgen-apparaat.
Sint Nicolaas heeft Zaterdagmiddag
onder enorme belangstelling van jong
en oud zijn intoclit in Veenendaal ge
daan. De landing per helicopter op het
terrein aan de Saudbrinkstraat verliep
vlot en werd door vele duizenden met
spanning en groot gejuich gadegeslagen.
Nadat Sint Nicolaas en zijn knechten
waren uitgestapt werden zij door de
heer Ant. de Ruiter, voorzitter van de
Winkeliersvereniging, hartelijk begroet.
Het Spaanse gezelschap stapte daarna
in een gereedstaande open calèche en
voorafgegaan door het Veenendaalse
Harmonie-orkest .Caecilia" ging het
rechtstreeks naar het gemeentehuis in
de Hoofdstraat, waar burgemeester
Bakker op het bordes van het gemeente
huis Sint Nicolaas officieel welkom
heette in Veenendaal. De burgemeester
deelde Sint Nicolaas mede, dat er niet
veel bijzonders in het afgelopen jaar
was gebeurd, alleen wilde hij nog even
mededelen, dat in Veenendaal een drie
ling geboren was. Sint Nicolaas zou
volgens burgemeester Bakker bij de
Veenendaalse winkeliers weer volop
kunnen slagen bij -ujn inkopen, temeer
nu ■een prachtig jv.'nkelactie aan de
gang was. Sint Nicolaas dankte de bur
gemeester voor de prettige woorden die
tot hem gericht waren. Hij had een uit
stekende reis gehad met de helicopter,
dat onderaan de Markt, waar
voorheen de telefooncel stond, nu een
bus is geplaatst van het Rode Kruis?
dat men in deze bus lectuur, dus
boeken, tijdschriften e.d. kan doen wel
ke men wil afstaan aan ziekenhuizen en
andere verpleeginrichtingen?
dat zich op het bureau van Poli
tie een viertal rijwielen bevindt waar
van de eigenaar niet bekend is?
dat deze rijwielen, waar nog zeer
goede karretjes bij zijn, door burgers of
door de politie onbeheerd op straat
werden aangetroffen?
dat twee ervan deze week aan
deze verzameling werden toegevoegd?
dat er dus toch mensen in onze
omgeving zijn die zelf niet weten hoe
veel fietsen zij rijk zijn?
dat de Sinterklaas, welke Zater
dagmiddag per helicopter in Veenen
daal landde eerst spoorloos was?
dat zijne goedheid tenslotte door
de piloot van de helicopter werd gevon
den in de omgeving van de Stations
straat op het daar in aanleg zijnde ge
deelte van het Hazenpad?
dat de helicopter dus eerst daar
moest dalen om de Sint op te pikken al
vorens hem netjes op het terrein aan de
J. G. Sandbrinkstraat neer te zetten?
dat het personeel van de gemeen
te een uur loon heeft afgestaan voor de
Vluchtelingen-hulp met als opbrengst
150,-?
dat de Gemeenteraad Maandag
avond besloot dit bedrag uit de gemeen
tekas te verdubbelen?
dat de Gemeenteraad verder
11.939,22 beschikbaar stelde als subsi
die 1954 voor de drie Veenendaalse
Kleuterscholen?
In Juli van dit jaar heeft de gemeen
teraad van Ede besloten tot de bouw
van 25 woningen op een terrein gelegen
ten Noorden van de Emmalaan.
Dit plan kan niet gerealiseerd wor
den, daar de inschrijfsom van de laag
ste inschrijver dermate hoog is, dat de
Minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting geen machtiging tot gun
ning verleent.
Thans stellen B en W de Raad voor
in de plaats hiervan op hetzelfde ter
rein 36 etagewoningen te bouwen, t.w.
21 woningen uit het aan deze gemeente
toegewezen bouwvolume voor het jaar
1954 en 15 woningen als voorschot op
het bouwvolume 1955.
De te bouwen 36 woningen zijn geheel
gelijk aan de aan de Proosdij er veld weg
te Ede te bouwen 54 etagewoningen.
De totale kosten van deze 36 wonin
gen worden geraamd op 428.272,60,
t.w. bouwkosten 400.456,60 en grond-
kosten 27.816,In het bedrag der
bouwkosten is 3.600,begrepen voor
de inrichting en aanleg van voor- en
achtertuinen, tegelpaden enz.
De jaarlijkse exploitatie-lasten van
de woningen worden geraamd op
24.166,73. Ingevolge de Beschikking
bijdragen Woningwetbouw 1950 mag op
een jaarlijkse bijdrage van het Rijk van
9.320,06 worden gerekend.
Het verschil tussen de lasten en de
rijksbijdrage kan door de huren worden
gedekt.
Het is de bedoeling ook in deze wo
ningen warmwaterapparaten te doen
aanbrengen.
alleen het „vliegveld" van Veenendaal
vond hij bijzonder drassig. Nadat de
muziek een Sint-Nicolaasliedje had ge
speeld dat door allen uit volle borst
werd meegezongen en Sint Nicolaas aan
burgemeester Bakker als eerste in Vee
nendaal een cadeautje overhandigd had,
werd de zegetocht door Veenendaal
voortgezet. Overal was een buitenge
woon grote belangstelling voor de stoet
en Sint Nicolaas was blij, dat hij ein
delijk in Hotel „De Roskam" arriveerde,
waar hij kon uitrusten van de ver
moeiende reis en krachten kon verza
melen voor de komende dagen, die bij
zonder druk voor hem en zijn knechten
zullen zijn.
Tijdens de Maandagavond gehouden vergadering van de gemeente
raad ontstond een langdurig debat over de vraag of B. en W. bij de voor
gestelde wijziging van de verordening Winkelsluiting wel voldoende
rekening hadden gehouden niet de belangen van het winkelpersoneel. De
heer Verkuyl, sprekende namens de PvdA-fractie, zei zelfs dat B. en W.
waren gezwicht voor de aandrang van de zijde der winkeliers en als
slaafse volgelingen een ontwerp hadden gemaakt geheel naar de wensen
van de Veenendaalse Winkeliers Ver. en dat absoluut geen rekening was
gehouden met het feit dat het winkelpersoneel over deze wijziging niet
hijster enthousiast is. De Winkelsluitingswet is er ook voor het personeel,
dus had ook de mening van de groep gehoord moeten worden.
De Kanariefokvereniging „De Gelder
se Vallei" te Veenendaal zal op 10 en
11 December a.s. haar jaarlijkse ten
toonstelling houden in het gebouw aan
de Eikenlaan. Gezien het feit dat het
materiaal der Veenendaalse kanarie
kwekers zeer hoog staat aangeschreven
in de kanariesportwereld. Er zullen ze
ker fraaie inzendingen te bezichtigen
zijn. Aan de tentoonstelling zal tevens
een verloting verbonden worden met
verschillende waardevolle prijzen.
Het bestuur van de Veenendaalse
Winkeliersvereniging „Handel en Nij
verheid" heeft haar leden geadviseerd
a.s. Zaterdagavond de winkels om 8 uur
te sluiten, zodat en winkelier en perso
neel gelegenheid krijgen ook in huise
lijke kring het St. Nicolaasfeest te vie
ren.
In Veenendaal is het meestal de ge
woonte om St. Nicolaas op Zaterdag
avond te vieren, zodat ook het publiek
wel voor 8 uur haar laatste inkopen
zal hebben gedaan.
Over het algemeen geldt dit advies:
Doe Uw inkopen vroegtijdig.
Artikel 11, lid 1, van de Winkel
sluitingswet 1951 opent voor de ge
meenteraad de mogelijkheid om te
bepalen, dat het in de Wet vastge
stelde sluitingsuur voor winkels, het
verbod tot uitoefening van de markt-
handel, straathandel of handel te
water, alsmede de halve-dagsluiting,
niet geldt voor ten hoogste 21 werk
dagen per jaar.
Van deze mogelijkheid gebruik
makend stelde de gemeenteraad dan
ook in zijn openbare vergadering van
September 1952 een verordening
vast, waarvan artikel 1 als volgt
luidt:
„De verboden, vervat in de artike
len 2 en 8 der Winkelsluitingswet
1951 en in artikel 1 der krachtens
artikel 4 dier Wet vastgestelde ver
ordening gelden tot uiterlijk 22 uur
niet voor:
a. de werkdagen in het tijdvak,
waarin een winkelbeurs, winkel
week, lente-, zomer-, herfst- of
winteractie of een soortgelijke
actie wordt gehouden tot een ma
ximum van 9;
b. de dag, waarop de Lampegieters-
avond wordt gehouden;
c. de Woensdag vóór Hemelvaarts
dag;
d. de werkdag, waarop in deze ge
meente de verjaardag van H.M.
de Koningin wordt gevierd;
e. Maandag, Dinsdag, Woensdag en
Donderdag vóór Pasen;
f. Maandag tot en met Vrijdag vóór
Pinksteren."
De uitvoering van deze verorde
ning heeft evenwel in de practijk
aanleiding gegeven tot moeilijkheden.
In het algemeen wordt n.l. door de
Veenendaalse Winkeliersvereniging
„Handel en Nijverheid" alhier twee
maal in het jaar een winkelactie ge
organiseerd. Een dergelijke actie
duurt gewoonlijk van Zaterdag tot
en met Zaterdag, in verband waar
mede dan ook als regel voor 5 of 6
dagen ontheffing van het winkelslui-
tingsuur wordt gevraagd.
Op grond van het bepaalde in bo
vengenoemd artikel 1 kunnen B. en
W. echter slechts ontheffing verlenen
voor ten hoogste 9 dagen per jaar.
Het gevolg hiervan is, dat niet ge
durende de gehele actie de winkels
tot des avonds 10.00 uur geopend mo
gen zijn.
Teneinde aan deze bezwaren te
gemoet te komen, hebben B. en W.
gemeend de Raad te moeten voor-
stellen meergenoemde verordening
in te trekken en tot vaststelling van
een nieuwe verordening over te gaan.
B. en W. hadden daartoe in Sep
tember j.l. een ontwerp-verordening
opgesteld, dat luidt als volgt:
„De verboden, vervat in de arti
kelen 2 en 8 der Winkelsluitingswet
1951 en in artikel 1 der krachtens
artikel 4 dier Wet vastgestelde ver
ordening gelden tot uiterlijk 22.00
uur niet voor:
a. de werkdagen in het tijdvak,
waarin een winkelbeurs, winkel
week, lente-, zomer-, herfst- of
winteractie of een soortgelijke
actie wordt gehouden tot een ma
ximum van 18;
b. de dag, waarop de Lampegieters-
avond wordt gehouden;
c. de Woensdag vóór Hemelvaarts
dag;
d. de werkdag, waarop in deze ge
meente de verjaardag van H.M.
de Koningin wordt gevierd."
Door deze wijziging wordt er getornd
aan de vrije Woensdagmiddag, terwijl
het winkelpersoneel nu ook zou moeten
werken op Lampegietersavond en Ko
ninginnedag, zo sprak de heer Verkuijl.
Ook vond hij
een openstel
ling tot 9 uur
's avonds vol
doende. De
heer Verkuijl
adviseerde B
en W dit voor
stel terug te
nemen en eerst
overleg te ple
gen met de bo
nafide vakbe
weging en niet
met de Vee
nendaalse win-
kelpersoneels-
vakbewegingwant die \s
voor hem
waardeloos.
Het winkelpersoneel moet beginnen met
zich te organiseren in de algemene,
christelijke of katholieke vakbeweging.
Dit laatste is ook de mening van de
heer Slok (AR) terwijl de heer Van Ojik
(CH) ook graag een advies van de per
soneelsvereniging had gezien.
De voorzitter heeft nooit iets gemerkt
van dwang van de winkeliers terwijl hij
verder in de veronderstelling is dat de
Winkeliers vereniging wel op de hoogte
is van de mening van het winkelperso
neel. Spr. beschouwt deze zaak in het
algemeen belang. Hoe meer koopgele
genheid, hoe beter, en hierbij mag niet
in de eerste plaats afgegaan worden op
de mening van het personeel dat nog
niet aan 48 werkuren per week toe
komt. Als de winkelier het niet af kan
dient het personeel te helpen. Er wor
den door deze wijziging trouwens niet
meer werkuren geriiaakt dan voorheen.
Weth. De Ruiter.
Dienst-auto en een
warm hart.
Wethouder De
Ruiter (CH)
wijst er op dat
zonder twijfel
95 procent van
de winkeliers
op b.v. Konin
ginnedag ge
sloten zal blij
ven, er zijn
echter bran
ches zoals ban
ketbakkers, ta
bakswinke
liers die juist
van zo'n dag
moeten profi
teren. Ook zul
len de winkels
in het alge
meen nooit
tot 9 uur. Wet-
deze zaak be-
langer open zijn dan
houder De Ruiter had
sproken met enkele bestuursleden van
de personeelsvereniging en die hadden
er beslist geen bezwaar tegen. De heer
Van Hardeveld (PvdA) geeft de winke
liers gelijk dat zij proberen de zaak
voor hen zo gunstig mogelijk geregeld
te krijgen maar ook hij acht het beter
hierover eerst contact met de vakbe
weging op te nemen. De heer Verkuyl
merkt op dat B en W dit zelfs verplicht
zijn. Daar is geen sprake van zo ant
woordt de voorzitter.
Niemand kan
ons daartoe
dwingen. Dan
zult u de con
sequenties
daarvan moe
ten aanvaar
den, zegt de
heer Verkuijl.
Voorzitter: En
die zijn? Ver
kuyl: Dat zul
len wij wel uit
maken De
heer Van Har
develd meent
dat de meeste
winkeliers hun
personeel niet
te kort doen
en de meer ge
werkte uren meestal wel weer laten in
halen, maar zo zijn ze niet allemaal.
Om iedere schijn van partijdigheid weg
te nemen besluiteh B en W hun voorstel
voor nader overleg terug te nemen.
PENSIOENREGELING
WETHOUDERS
In September van dit jaar besloot
de Gemeenteraad tot het verlenen
van pensioen of wachtgeld aan ge
wezen wethouders dezer gemeente.
Intussen bleek dat de hiertoe vast
gestelde verordening aanvulling be
hoefde. De heren Van Hardeveld en
Verkuijl vragen echter aantekening
(Zie vervolg pag. 2.)
Van Hardeveld.
Ingezonden stuk
Millioenen gevaarlyke bisamratten
knagen aan Frankrijk. Ze richten een
enorme schade aan. Er kan werkelijk
van een invasie worden gesproken.
Indien niet onmiddellijk de meest
krachtige maatregelen worden geno
men kan verwacht worden, dat het
leger, op zijn tocht door Europa, ook
Nederland zal aan doen. Dan staat
het ergste te vrezen. Ook zonder deze
nieuwkomers bedraagt de schade,
welke de ratten jaarlijks in Neder
land aanrichten al dertig millioen
gulden. Bovendien zijn hisamratten
zeer gevaarlijk voor onze dijken.
Alarm uit dertig departementen.
Uit niet minder dan dertig Franse
departementen komen alarmkreten.
In korte tijd hebben de bisamratten
gehele streken bevolkt en onveilig
gemaakt. Men vermoedt, dat de in
vasie uit Duitsland is gekomen. In
ieder geval hebben ze thans reeds
Bretagne bereikt. Het leger is ook
noordelijker waargenomen: bij Ca
lais dus beangstigend dicht bij
Nederland hebben ze schade aan
gericht, vooral aan de riolering; bij
Belfort staan vijvers zonder water;
in de Elzas moesten irrigatiewerken
veranderd worden; het Ardennen-
kanaal verliest regelmatig peil. Ze
ker is. dat in al deze gevallen de bi
samratten de verwekkers der onrust
en schade zijn. De wachters maken
melding van schade aan dijken. De
meest ernstige klachten komen uit
het Esonnedal. ten Zuiden van Parijs.
De hoge vochtigheidsgraad schijnt de
bisamratten te bevallen. Deze streek
bevoorraadt Parijs niet alleen met
het zo geliefde cresson, de groene
blaadjes, die bij de biefstuk worden
gegeten, doch ook met vele andere
tuinbouwproducten. De bisamratten
hebben hier niet alleen grote schade
aangericht aan riolering en irrigatie,
doch bovendien hebben ze hele tui
nen kaal gevreten. Sommige bewo
ners hebben besloten van beroep te
veranderen: ze gaan nu op jacht naar
de bisamratten, want een velletje
brengt vlotweg vijf tot acht gulden
op. Er zijn jagers, die maandelijks
een buit van honderd vellen weten
te behalen. De jacht is echter moei
lijk: overdag ziet men de ratten
slechts zelden. Ze wonen in onder
aardse holen, die slechts onder het
water door te bereiken zijn en drie
tot vier uitgangen hebben. Het nest
ligt steeds boven de waterspiegel.
Driemaal per jaar brengt een vrouw
tje hier vier tot twaalf jongen ter
wereld. Iedere man-rat heeft vier tot
zes vrouwtjes ter beschikking. De
jongen zijn na drie maanden even
eens geslachtsrijp, zodat enkele rat
ten er al spoedig enkele honderden
worden en enkele honderden zijn er
in korte tijd enkele millioenen ge
worden. In het voorjaar trekt het
jonge volk uit om nieuwe vesting
plaatsen te zoeken, soms zestig kilo
meter verder. De bisamrat vreet
alles, zelfs zijn zieke of oude broers
en zusters. Ze hebben een hekel aan
vuil water. Vandaar, dat de indus
triegebieden merendeels van bisam
ratten verschoond blijven. Het heeft
lang geduurd voor ze de stinkende
Rijn bij Straatsburg overstaken.
Gemeenschappelijke actie.
In diverse departementen worden
men, die wel een plaatselijk resultaat
hebben, doch op de duur geen effect
sorteren, indien men de bisamratten
elders de vrije hand laat. Indien men
erger wil voorkomen, moeten geheel
Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk enz.
krachtdadig en gelijktijdig de bestrij
ding ter hand nemen. Nederland met
zijn vele dijken heeft er het grootste
belang bij, dat deze Europese samen
werking zeer spoedig tot stand komt.
Moet men een pakje per post
verzenden, zorg dan voor stevige ver-
ook in het pakje. Bezorg het pakje
niet te laat op het postkantoor, de
P.T.T. kan niet alle pakjes op een
dag verzenden en bezorgen. Maxi
mum gewicht per pakket 10 kg.
Een boterletter moet eerst ver
pakking, een duidelijk adres, op en
pakt worden in een niet te grote
doos, eventueel overblijvende ruimte
aanvullen met proppen papier. Het
geheel wederom in een andere ste
vige doos. Behalve het adres op en
in het pakje, dient u eveneens te ver
melden „breekbaar, dit boven".
Strooi eerst wat suiker op het
hakbord, men voorkomt daardoor het
wegspringen van amandelen bij het
hakken.
Om gezicht en armen c.q. handen
zwart te maken, gebruike men
houtskool of een gebrande kurk. In
de handel is ook een middel verkrijg
baar (met gebruiksaanwijzing). Na
derhand kan men de zwarte laag ge
makkelijk verwijderen, indien men
vooraf een zeer dun laagje vet op
gezicht, armen en handen smeert.
Chocoladelettervlekkcn worden
verwijderd met zeepspiritus of een
boraxoplossing. Het vet van de melk
verdwijnt tenslotte door het gebruik
van tetra.
Wijn-, likeur-, vruchten- of li-
monadev lekken worden eerst be
strooid met zout, waardoor de vlek
minder groot wordt en vervolgens
moet men plaatselijk betten met lauw
water. Wasbare stoffen kunnen ge
wassen worden in een synthetisch
wasmiddel. Vlekken in moeilijk was
bare stoffen behandelt men met al
cohol of eau de cologne. Ongekleurde
weefsels zo mogelijk en indien nodig
nableken.
Marsepein kan men uitstekend
bewaren in een dekschaal; chocolade
letters moet men vooral koel en
droog bewaren. Speculaas moet na
tuurlijk in een trommel worden ge
daan. Borstplaat bewaren we het
beste in een goed gesloten fles of
trommel.
Een klein cadeautje, verpakt in
prima vetvrii papier, dichtgeplakt,
met ceIló"fSanpaiJlëi-."?rc\n ifrT-ïïh laarï
meegebakken wordep. Denk er ech
ter om, dat bepaalde plastics en an
dere kunststoffen niet tegen warmte
bestand zijn!
flacons EAU DE COLOGNE
PARFUMS o.a.
Boldoot 4711 Tosca Maja
Sois de Paris Yardley
LUXE DOZEN ZEEP met en zonder
EAU DE COLOGNE
WARMWATERZAKKEN f 2,50
POEDERS (Ponds, 4711, Maja)
LIPSTICK
OORWARMERS
Hoofdstraat 106 Telefoon 2576
De gemeenteraad van Ede heeft in
zijn zitting van Donderdagmiddag, wel
ke weer in het Calluna Restaurant
werd gehouden, enkele belangrijke be
slissingen genomen. Langdurig werd
gesproken over de oprichting van een
gemeentelijke Volkscredietbank te Ede,
welk voorstel tenslotte met 23 tegen 4
stemmen (die van de SGP) werd aan
genomen.
Het voorstel tot oprichting van een
Volkscredietbank bracht de tongen in
beweging. De heer Van Prooyen (S.G.P.)
betoogde, dat deze bank niet als een
aanwinst kan worden beschouwd. Voor
af sparen is beter. Voor velen zal deze
credietbank een verleiding betekenen
om meer aankopen te doen, dan finan
cieel verantwoord is, temeer omdat een
afdoende controle op de uitgaven van
de credietopnemers niet mogelijk is.
De heer Hey (C.H.) was aanvankelijk
van mening, dat het sociale element bij
de voorgestelde opzet niet voldoende
tot zijn recht komt. De voorwaarden,
welke zullen worden gesteld, wijken
nauwelijks af van de gewone banken.
De heer Homburg (A.R.) verklaarde
het met de vorige sprekers niet eens te
zijn. Vooral het opvoedkundige element
achtte hij van groot belang. Hij be-
VerkuijlBonafide
Een firma in Wiesbaden
bracht 'n scheerschuim-
automaat in de handel.
Een druk op de knop
van de doos en vanzelf
komt het schuim kant
en klaar op de baard. Er
is geen scheerkwast
meer nodig, de baard
kan er zo afgehaald
worden. De inhoud is
voor drie maanden.
treurde het, dat deze bank niet reeds
veel eerder was opgericht, want zij zal
buitengewoon nuttig werk kunnen doen.
Ook mevrouw Van de Linden (P.v.
d.A.) en de heren Merlijn (K.V.P.),
Frooland (P.v.d.A.) en Ekeris (C.H.) be
tuigden hun instemming met dit voor
stel. De heren Soetendal (C.H. en Hool-
boom (V.V.D.) hadden enige bedenkin
gen tegen de begroting. Met name acht
ten zij de post voor salarissen te laag.
De heer Veen (S.G.P.) bracht nogal
zwaar geschut in stelling. Hij verklaar
de zich tegen dit "oorstel en beriep zich
daarbij op de Bijbel toen hij de opmer
king plaatste, dat de vraag naar eten en
drinken en kleding eigenlijk een hei
dense wens is, zodat het onchristelijk
zou zijn, hieraan door middel van een
credietbank tegemoet te komen.
Deze aanval werd door de voorzitter
gepareerd met een verwijzing naar een
ander Bijbelwoord: dat zegt, het na
tuurlijke komt eerst en daarna het gees
telijke. In zijn uitvoerige verdediging
van het voorstel merkte de burgemees
ter verder op, dat vooraf sparen inder
daad beter is dan achteraf sparen. Maar
dit laatste is toch weer verre te ver
kiezen boven in het geheel niet sparen.
De volkscredietbank zal er juist toe me
dewerken, dat de uitgaven in de con
sumptieve sfeer worden verlaagd ten
behoeve van de uitgaven voor meer
duurzame artikelen. Men kan b.v. beter
een wasmachine kopen, dan elke avond
naar de bioscoop gaan.
Naar het oordeel van B. en W. moet
de credietbank los staan van Sociale
Zaken. Mensen die niets met Sociale
Zaken te maken hebben moeten hier
ook geholp enkunnen worden. Het ligt
in de bedoeling een gemeente-ambte
naar tot administrateur aan te stellen.
Ten behoeve van de Chr. scholen ie
De Valk en Ederveen werd besloten tot
aankoop van resp. 45 en 20 nieuwe
schoolbanken.
Aan de gemeente Veenendaal zal voor
een vierde gedeelte worden bijgedragen
in de bouwkosten van een aula op de
gemeenschappelijke begraafplaats te
Veenendaal, waarvan de totale kosten
op f 58.000,zijn begroot.
KERKEWIJK 167 -TE 1.2860 - VEENENDAAL
