Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken Vluchtelingen uit Triëst veenendaal) vertellen over hun ervaringen 600 Deelnemers voor volleybal- tournooi Fa. J. F. TAK Oprichting afd. Dieren bescherming AGEDID4 DE A.S. FEESTDAGEN Dierenbescherming vraagt de aandacht ffj-'-'i Nieuws uit de Omgeving VRIJDAG 17 DECEMBER 1954 No 60 Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal - Amerongen Eist - Rhenen - Achterberg - O verberg - De Haar - Kade - Maanderbuurt - Ederveen - Renswoude - Scherpenzeel Koopavond een dag eerder Assurantie-, Hypotheek- en Woningbureau BROUWER, Krijgt Veenendaal" een versterkt Hercules op bezoek? Steenwedstrijden van Stichtse Turnkring in Veenendaal n Weekmarkten verzet i.v.m. a.s. feestdagen Probleem minder valide arbeidskrachten besproken DE ARBEIDSMARKT Bent U bij de Oogarts geweest BRILMONTUREN Verwonderd over hulpvaardigheid en het daadwerkelijk medeleven der Nederlanders ^85-Sdi ISjnUKiL 28e jaargang Redactie en administratie: Parallelweg 10 Veenendaal Telefoon K 8385-2023 - Girono. 563427 Redactie: W. F. ter Hoeven Advertenties en abonnementen kunnen ook worden opgegeven by de agentschappen van „De Vallei" in de plaatsen van verschijning VALL ADVERTENTIES Advertentieprijs per mm 12 cent Speciale contractprijzen op aanvraag Minimum per advertentie 3,60 Rubriek Vraag en Aanbod 110 woorden 95 cent, elk woord meer 7 cent Familieberichten 15 cent per mm Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal Losse nummers 10 cent Ten huize van de heer G. M. Recter, Kerkewijk 175 werd dezer dagen ver gaderd met als doel in Veenendaal tot meer activiteit te komen t.a.v. het die- renbeschermingswerk. Verschillende af spraken werden gemaakt. Zo werd overeen gekomen spoedig over te gaan tot het oprichten van een afd. Veenen daal der Ned. Ver. tot Bescherming van Dieren. Er kan nu reeds gestart worden met ongeveer 65 leden. Dit aantal moet tot minstens 100 worden opgevoerd. Daar voor zal een campagne op touw worden gezet. Het werkcomité bestaat uit de heer G. M. Recter, Kerkewijk 175, voor zitter, mevr. wed. M. v. d. Weerd- Speelman, penn., R. Valkenburg, Zand straat 127, secr., J. v. d. Lustgraaf, Nieuweweg 18, L. Blatt-Middellaan 95, propagandist. Woensdag 2 Februari zal een grote propaganda- en filmmiddag en -avond worden gehouden. De directeur der Ned. Ver. tot Bescherming van dieren, de heer G. Nieuwenhuysen, zal daarbij een toespraak houden. Op die avond zal de oprichting der afd. Veenendaal defini tief zijn beslag krijgen. Daarna zal een ledenvergadering worden uitgeschre ven, waar zal worden overgegaan tot het kiezen van een definitief bestuur. De volgende vergadering van bovenge noemd comité zal plaats hebben op 10 Januari a.s. Volgende week Woensdag, Donder dag en Vrijdag wordt te Veenendaal voor de zesde maal het Schoolvolleybal- tournooi gehouden, onder leiding van de heer H. C. Buys alhier. Een kleine 600 jongens en meisjes, uitkomende in 80 teams zullen aan dit tournooi deelnemen, hetgeen een nieuw record zal zijn. De wedstrijden worden gehouden in de gymnastiekzalen van de Chr. HBS, de openbare lagere school aan de Sand- brinkstraat, de zaal aan de Hoogstraat en in het gebouw Eltheto. Aan deze wedstrijden doen vele scho len met meerdere teams mee, o.a. uit Ede, Wageningen, Rhenen, Arnhem en Driebergen. iv. rrrrKarstdagen In verband met de Kerstavond zal de koopavond volgende week op Donder dag worden gehouden. De winkels zul len dus volgende week Donderdagavond tot 9 uur geopend zijn, terwijl op Vrij dag 24 December de winkels normaal om 6 uur sluiten. BENOEMING TER GEMEENTE-SECRETARIE Met ingang van 1 Januari a.s. is als telefoniste ten gemeentehuize van Vee nendaal benoemd mej. B. J. Tissen uit Eist (U.). BIJEENKOMST V.V.D. Dinsdagavond j.l. hield de afdeling Veenendaal van de V.V.D. een bijeen komst in Hotel „De Korenbeurs". De heer P. A. van Schuppen heette de aan wezigen welkom, waarna mevrouw H. Budding-de Vries Lentsch een referaat hield, dat tot onderwerp had: Het be ginselprogramma van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, vergele ken met dat van de Chr. Historische Unie en van de Anti-Revolutionnaire Partij. Na de korte gedachtenwisseling naar aanleiding van dit referaat, werd over gegaan tot de benoeming van een defi nitief bestuur, dat als volgt werd sa mengesteld: Voorzitter mr. H. W. A. Bergamin, secretaresse mevr. H. Budding-de Vries Lentsch, penningmeester de heer F. W. van Vliet (gironummer 317289), mevr. C. L. Harting-Taekema, de heer P. A. van Schuppen en de heer W. A. van der Vet. Na de vaststelling van het Huishou delijk Reglement, werd de vergadering met de rondvraag besloten. Alle verzekeringen Hypotheken Verkoop vaste goederen Woningbehcer Taxaties beëdigd als makelaar en taxateur Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918 iiuiii ii iMiiiiiiiiiiiiiiiiuihi in mui min |M«tl!lllf*ftllllHllltlMH'^^ iniiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiHi'^^^ II EE 11 li Zaterdag 18 December li (In geb. Eikenlaan) 8 uur, con- eert Ritmeester Mannenkoor H o.l.v. Wim Hartsuijker en so- H listische medewerking. Donderdag 23 December (In Ojové-gebouw Kostverlo- H ren) 's middags Kerstfeest voor de ouden van dagen. (In geb. „Eltheto") uitvoering Kerst-oratorium „Het Licht der wereld" door Herv. Evang. Zangkoor „Con Amore". (In geb. Eikenlaan) „Zingt al len tezamen". Kerstzangavond van het Veenendaals Meisjes- en Knapenkoor o.l.v. Gijsbert van Zanten. Dinsdag 21 December (In Chr. Ger. Kerk) Kerstwij- dingsavond van Chr. Ger. Zangver. „Chrigeza", uitvoe ring kerstoratorium „Christus' geboorte". Luxor Theater rVan heden Vrijdag t.m. Zon dag de film „De Avonturen van Kapitein Fabian. Van Maan dag t.m. Woensdag „Mule Train" en Donderdag „Bittere Rijst'. ^CjklllllllllllllllllllltllllllllllllIIIlilIIIIIIIIIIIIIIII11! -Mi llltlllllllllllllllllllllllllll'l EE li In de nacht van Dinsdag op Woensdag brak omstreeks 4 uur brand uit in de stro-opslagplaats op de boerderij van de heer J. Vonk aan de Vendel. De brand weer was snel ter plaatse. Door een hevige vonkenregen kon niet verhinderd worden dat ook een naast gelegen hooiberg waarin haver en gerst vlam vattei. Aanvankelijk met twee en later met vyf stralen en met assistentie van de inmid dels te hulp geroepen brandweer van Gelderrs werd men het vuur meester. Onder de toeschouwers waren er ook nog die deels in nachtgewaad rondliepen. „Veenendaal" krijgt Zondagmiddag bezoek van Hercules uit Utrecht, een wedstrijd die reeds een keer was uitge steld. Hercules had voor enkele weken nog behoorlijke kampioenskansen, maar heeft de laatste wedstrijden verloren, waardoor zij 7 punten op Veenendaal zijn achtergekomen. Er is echter sprake van, dat Hercules Zondag de beschik king zal hebben over een viertal oud- Elinkwijkspelers, die na de fusie van hun club naar Hercules overschrijving hebben aangevraagd. Als dit inderdaad het geval mocht zijn, dan zal dit voor Hercules een zeer grote versterking be tekenen en kon Veenendaal het op eigen terrein nog wel eens zeer moeilijk krijgen. Maar ook zonder deze verster king blijft Hercules toch altijd nog een goede ploeg, die ongetwijfeld pogingen in het werk zal stellen de achterstand te verkleinen. Van belang zal dan ook de schotvaardigheid van de Veenendaalse voorhoede zijn. De Veenendaalse aan val maakt bij lange na niet meer het aantal doelpunten uit het begin der competitie. Voor Zaterdagmiddag is een inhaal programma vastgesteld waardoor Mat jan naar Maarssen moet en Triangel- boys naar PUEM. VRC speelt 'n vriend- ?chappelijke wedstrijd tegen Otterlose Boys, de club waarin de oud-Veenen- daal-aanvoerder Noordman uitkomt. RAADSVERGADERING De Raad der gemeente Veenendaal komt op Woensdag 29 December a.s. des avonds om 7.30 uur in een openbare zitting bijeen, onder voorzitterschap van burgemeester A. Bakker. BENOEMING BUITENGEWOON HEEMRAAD DIJKSCHAP GREBBEDIJK Op voordracht van de Minister van Verkeer en Waterstaat naar aanleiding van een besluit van waterschapsbe stuurders is de heer E. J. van de Hoef te Veenendaal door H. M. de Koningin benoemd tot buitengewoon Heemraad van het Dijkschap Grebbedijk. DOEN WIJ DAT OOK AL? Gemalen koffie is in de V.S. een merk-artikel van de allergrootste be tekenis. Daar worden de minderwaar dige kwaliteiten koffie van een kunst matig aroma voorzien. De leiders van de Yankee Koffie-Industrie koesteren de stille hoop, dat de Amerikanen, dank zij de goede opvoeding door ad vertentie-campagnes enz. binnen de kortst mogelijke tijd aan dezewan smaak gewend zullen raken. In de V.S. munt men uit door hoog dravende, nietszeggende koffie-reclame. „In vacuum verpakte koffie" is voor vele Yankee-kof fiegenieters identiek met bijzonder smakelijke koffie. Het lijkt ons echter vreemd, dat de surro gaat-aroma's nog nimmer een of ander graanproduct konden verbeteren. Zaterdagavond te half acht zullen in Eltheto aan de Fluitersstraat de Steen wedstrijden, uitgaande van de Stichtse Turnkring, worden georganiseerd. Deze wedstrijd wordt door de gymnastiek vereniging Sparta" verzorgd. Aan deze wedstrijden mag slechts worden deelgenomen door de beste turnsters en turners uit de Kring Utrecht. Tevoren worden selectiewed strijden gehouden om tot de wedstrijd- ploeg te komen. Degenen, die aan de wedstrijd deelnemen, moeten in het be zit zijn van het diploma keurklasse. De steenwedstrijden hebben ten doel de provinciale keurkorpsen (dames zo wel als heren) te formeren. Diegenen, die op de wedstrijd de beste prestaties behalen worden n.l. daarin geplaatst. De naam „Steen"-wedstrijd is ont leend aan de omstandigheid, dat de na- meyi van de kampioen van deze wed- eti^jd jaarlijks in een steeh, die in ©en gymnastiekzaal te Utrecht aanwezig is, wordt vermeld. Aan de wedstrijd wordt deze keer on der meer deelgenomen door mevr. L. Lens-Gerrietsen, kampioene van Ne derland en door onze plaatsgenote mej. Cor van Barneveld. Telkenjare bereikt het hoofdbestuur van de Nederlandsche Vereeniging tot Bescherming van Dieren uit alle delen van het land klachten, dat kleine die ren, als b.v. pluimvee en konijnen op vaak afschuwelijke wijze worden ge dood. Het is wel voorgekomen dat ouders aan kinderen van ca. 1012 jaar opdracht gaven om konijnen met dun touw of ijzerdraadjes in de schuur op te hangen. Toen een jongen, die daaraan met weerzin gehoorzaamde, na onge veer 3 uur zijn vader mededeelde dat het konijntje nog niet dood was, gaf de vader ten antwoord: „Trek hem dan maar aan zijn achterpoten". Ook zijn Dierenbescherming gevallen bekend dat konijnen levend werden ge vild en de ogen „uitgepeld" (waaruit het dier moest verbloeden) en dat ook kippen levend werden geplukt. Dieren bescherming vraagt zich af hoe het mogelijk is, dat men feest kan vieren en met name het grote vredefeest van Kerstmis, wanneer men van te voren een dergelijke executie aan weerloze dieren heeft volbracht of heeft laten volbrengen, ook door kinderen. Er zijn in ons land verschillende abattoirs, waar men voor zeer geringe prijs de dieren kan laten slachten en het vlees wordt dan ook nog door des kundigen gekeurd. Men kan zich uiter aard ook voor het slachten van dieren vervoegen bij bonafide poeliers. Wenken voor het pijnloos doden van kleine huisdieren formuleert de Neder landsche Vereeniging tot Bescherming van dieren als volgt: Het doden van voor de consumptie be stemde dieren: De instrumenten voor het slachten (mes, hakmes, bijl) moeten scherp en zonder scharen (schaarden) zijn. Is be dwelming onmogelijk dan zorge men er voor, dat na de halssnede de kop niet naar beneden hangt. Zolang bloed in de hersenen is. leeft en voelt het dier. Bij een opgerichte kop, waarbij de snijwond van de hals naar beneden ligt, sterft het dier spoediger, daar het bloed dan uit de hersenen kan afvloeien. Gevogelte: Waar de kopvorm het toelaat, be- dwelme men door een krachtige slag met een houten hamer, op de door een tafel gesteunde kop en snijde daarna dit lichaamsdeel af. Voor grotere vogels als ganzen verdient het aanbeveling, deze van te voren zo in een zak te doen, dat alleen de kop er uitsteekt. Is bedwel ming onmogelijk, dan snijde men met een scherp mes snel de kop af. Vissen: Men bedwelme met een krachtige slag op de door een vaste onderlaag liggende kop en snijde dan dat lichaamsdeel af. Wanneer de vis bestemd is om met de kop te worden opgediend, dan snijde men na de bedwelming de wervelkolom achter de kop door. Pas daarna mogen vissen worden ontschubd. Alen vatte men aan met een droge doek en behandele ze overigens als an dere vissen. Nooit legge men ze levend in zout of azijn en nimmer mag de huid er af getrokken worden, als ze nog levend zijn. Schaaldieren: Kreeften, krabben en garnalen dom- pele men onder in kokend zout water en houde ze ondergedompeld tot ze leven loos zijn. Met het oog op de afkoeling van het water neme men niet teveel tegelijk in een pan of ketel. Nooit mo gen ze met koud of lauwwarm water worden opgezet. Pas na de dood mo gen, waar nodig, de ingewanden wor den weggenomen. Konjjnen: Konijnen houde men in de lendenen vast, zodat het hoofd naar beneden hangt en geve dan met een stevig stuk hout, b.v. een niet te lichte hamersteel, een krachtige verticale slag op het ach terhoofd achter de oren. Daarna late men ze verbloeden. Wanneer men geen routine heeft, wende men zich zoals gezegd tot een te goeder naam en faam bekend staande poelier of tot het gemeentelijk abattoir. Burgemeester en Wethouders van Veenendaal maken bekend: dat in verband met de eerste Kerst dag en de Nieuwjaarsdag de op Zater dag 25 December 1954 en op Zaterdag 1 Januari 1955 te houden weekmarkten, recpectievelijk zullen worden verzet naar Vrijdag 24 December 1954 en Vrij dag 31 December 1954. DE VITALITEIT VAN DE KAAIMAN In Colombia komen o.a. de grote kaai mans voor. Voor mensen zijn deze grote krokodillen nog gevaarlijk, wanneer de kop practisch door kogels is doorzeefd. Ook een aantal scheten in de wervel kolom kan deze beesten niet dadelijk verlammen. Men kent in Colombia dan ook het gezegde: een kaaiman heeft tien levens. Op Vrijdag j.l. kwam de Commissie van Advies voor het Gewestelijk Ar beidsbureau te Veeucndaal in verga dering bijeen. De heer J. M. J. Bonnike opende de vergadering en herdacht op treffende wijze wijlen de heer A. Middelhoven, voorheen voorzitter van de Commissie van Advies. De heer Bonnike stelde vervolgens de Hoofdinspecteur-Direc teur voor de Arbeidsvoorziening in de Provincie Utrecht, mr. J. A. Snijders, in de gelegenheid de heer W. van Stemp- voort, Wethouder van Sociale Zaken te Veenendaal, te installeren als voorzit ter van de Commissie van Advies. De wnd. directeur van het Gewes telijk Arbeidsbureau Veenendaal sprak er zijn voldoening over uit de heer Snij ders bereid te hebben gevonden deze installatie te willen verrichten. Spr. verwelkomde de heer Van Stempvoort als voorzitter van de Commissie van Advies en dankte de heer Bonnike voor de herdenking van de vroegere voor zitter. De heer Bonnike werd verder cïank gebracht voor de wijze waarop hij voor de commissie werkzaam is ge weest, aangezien hij niet voor een her benoeming per 1 Januari 1955 in aan merking wilde komen. Nadat de heer Van Stempvoort de sprekers had bedankt werden de agen dapunten behandeld. De permanente in schrijvingen en de Organisatie van de Directie voor de Arbeidsvoorziening vormden punten van bespreking. Bij de rondvraag leverde het probleem van de minder-valide arbeidskrachten stof op tot uitvoerige discussie. EEN OUDE, NIET BEKENDE OPERA Uiteraard zijn de Braziliaanse ope ra's in Europa minder bekend. Reeds een jaar voor dat Verdi zijn „Aïda" schreef, componeerde zijn leerling, de Braziliaan Carlos ,C jW.es een soort na tionale opera Guarany", die ook he den ten dage nog veel in Brazilië wordt gespeeld. Kort geleden werd het libretto daarvan in het Duits vertaald en over de Duitse radio uitgezonden. Gewestelijk Arbeidsbureau Veenendaal MANNEN Bieden zich aan: Glasmaker, grond werkers, betonijzervlechter, opperlie den, schilders, landarbeiders,- vertegen woordigers, chauffeurs, kellners, kan toorbedienden, los arbeiders, magazijn knecht, montagewerker, bouwkundig opzichter, betonwerker, granietschuur- der, houtzager, uitvoerder grondwerk. Worden gevraagd: text.fabr.arb., sig. fabr.arb., mach. réparateur, mach. poetsers, knopenboorders, knopendraai- ers, bankwerker, wagenmaker, san.- monteur, verwarmingsmonteur, ban ketbakker, metaalperser, orgelbouwer, fabriekstimmerlieden, meubelmaker, loopjongen, fabr. betonwerkers, instru mentmaker. VROUWEN Bieden zich aan: Ass. kinderverzorg- ster, kinderjuffrouw, kantoorbediende voor halve dagen, idem voor avond uren, winkelbediende, l.l.-verkoopster, steno-typistes. Worden gevraagd: ateliermeisjes, text.fabr.arb., sig.fabr.arb., werksters, dienstboden, huishoudster. Wanneer U een zeer voordelige BRIL wilt hebben, kom dan eerst eens bij ons kijken I En maak een keus uit onze grote sor tering U slaagt dan zeker GOEDKOPER dan U denkt. REPARATIES VLUG EN BILLIJK Bij aankoop nieuwe BRIL, etui GRATIS OPTICIÉN Hoofdstr. 106-Tel. 2576 - Veenendaal Zoals bekend, zijn van de honderd vluchtelingen welke dank zij de actie „Ton voor Triëst" naar ons land konden komen ook een aantal gezinnen in Veenendaal ondergebracht. Het zijn de families Gnutov en Vrastiak afkomstig uit Yougo- slavië, Gruvra uit Roemenië, Laniak uit Polen en Simojenko uit Rusland. Van al deze families verblijven de mannen voor een rustkuur in het sanatorium te Amerongen en het was dezer dagen dat wij in de gelegenheid waren enkele van de vrouwen te horen vertellen over wat zij hebben meegemaakt voor en na het tijdstip waarop zij tot statenloze en rechteloze vluchtelingen zijn geworden. Mensen, die door de vlucht zich aan de greep van de regeerders van hun vader land moesten onttrekken en nu maar hebben af te wachten wat men in de landen waar zy thans verblijven zal doen. Deze vluchtelingen zyn overigens zeer voorzichtig in hun uitlatingen ten aan zien van de tijd voor en de wijze waarop zy de vlucht namen. Zij hebben zich nog niet kunnen losmaken van de sfeer van de angst en het zwijgen waarin zij zoveel jaren hebben geleefd. Zy weten niet of zij door hun spreken hun familie in de diverse landen in gevaar zullen brengen. Zy verwonderen zich over de vrijheid waarin wy Nederlanders leven en zij moeten weer opnieuw ondervinden en het begrip vrijheid opnieuw leren kennen en spreken van een Nederlands paradijs. Het meest verwonderen zij zich nog over de vanzelfsprekende hulpvaardigheid van de Nederlanders. Zij weten eigenlijk nog niet goed hoe zy het hebben. GROTE ERKENTELIJKHEID VOOR KONINGIN JULIANA De omstandigheden vormen vaak de mens en zo is het ook met de mensen in de landen welke deze vluchtelingen hebben moeten verlaten. Ieder heeft voldoende zorg voor zichzelf en de zij nen. Men komt er meestal niet aan toe een ander te helpen. Ook jegens de vol ken die de westelijke vrijheid kennen zijn deze vluchtelingen veelal teleurge steld. Jarenlang heeft men in het Vluchtelingenkamp Triëst moeten ver blijven zonder uitzicht en zonder dat er eigenlijk iets voor ze gedaan werd. De hoop dat ze door andere landen zouden worden opgenomen werd voor die dui zenden steeds weer de bodem ingesla gen. Zweden nam ongeveer 20 jonge mensen uit Triëst op. Frankrijk ont fermde zich over enkele ouden van da gen. België nam er ook een paar. Zwit serland nam de ergste longzieken. De velen die naar Amerika of Canada wil den emigreren kregen geen kans. Uit deze landen kwamen bezwaren als te grote gezinnen (drie kinderen was te veel) en de gezondheidstoestand. En toen kwam daar het grote nieuws het kamp binnen. Het kleine Holland, dat zelf al met het grote vluchtelingen probleem zit ten aanzien van de hier verblijvende Indonesiërs, deed net of het een grote mogendheid was en nam honderd vluchtelingen tegelijk op. De eerste reactie in het karnp was: Koningin Juliana van Nederland houdt zich aan haar-belofte, gedaan toen zij bij herhaling de wereld opriep het vluchtelingenprobleem aan te pakken en waar mogelijk te helpen. Zij zegde ook de daadwerkelijke hulp van Ne derland toe. Het waren ook Koningin Juliana en Prinses Wilhelmina van wie de vluchtelingen in Triëst enige malen kerstpakketten ontvingen. Vandaar dat wij uw Koningin zo zeer erkentelijk zijn, alsook de initiatiefnemers en de gevers van de actie „Ton voor Triëst" en de Nederlandse Vluchtelingencom missaris voor de Verenigde Naties, mr. Van Heuven Goedhardt, die ook zeer veel voor de vluchtelingen doet. Aldus sprak mevrouw V. Laniak- Andrejka von Livnograd, die zich van de in Veenendaal verblijvende vluchte lingen het best verstaanbaar kan ma ken omdat zij de Duitse taal spreekt. UIT POLEN GEVLUCHT VOOR DE RUSSEN Mevrouw Laniak is geboren in You- goslavië als dochter van een hoogge plaatst Sloweens officier. Haar man is een Pools ingenieur die als chemicus werkzaam was in het petroleumgebied in Galicië. Vijf jaar, van 1939—1944, hebben zij dan ook in het Poolse Dra- gobitsz gewoond. Voordat de Duitsers Rusland binnen vielen hebben zij twee jaar onder de Russen gezeten. Toen de Russen in het laatst van de oorlog op hun beurt de Duitsers uit Polen verdre ven, kregen zij van laatstgenoemden bevel weg te trekken. De heer Laniak Gedurende de De cembermaand worden de kaar sen voor 't Kerst feest vervaardigd. Het is een oude traditie, dat de huisvrouwen van het platteland in Zweden, zelf hun kaarsen maken. Deze kaarsen zullen in de Kerst bomen en op de Kerstavond bran den. Foto: Het vervaardigen van de kaarsen. moest met de andere mannen achter blijven voor het graven van stellingen voor de Duitsers. Mevrouw Laniak vluchtte met haar twee kinderen voet en gedeelte- lijk per auto naar het 300 ki- s lometer verder gelegen Krakau. Twee maanden deed ze er over. Toen de Russen ook daarheen kwamen is zij nog verder ge vlucht en in Yougoslavië waar haar ouders woonden terecht gekomen. Het was voor hen, vooral als statenlozen, ten-i slotte onmoge- lijk geworden nog langer onder het Yougoslavische regiem te blijven, en nu ruim drie jaar geleden kwamen zij in het vluchtelin genkamp Triëst aan. TOESTANDEN IN KAMP TRIëST Drie lange jaren heeft de familie La niak in het kamp Triëst doorgebracht, tot de reis naar Nederland een einde maakte aan het ellendige leven van wachten, waarin duizenden goedwillen de mensen en vooral kinderen op den duur geestelijk ten onder gaan. Naast de tientallen tiiorme houten barakken maakten ook de grote stenen gebouwen op de hierbij afgedrukte fo to's afgebeeld deel uit van het kamp. Het gebouw op de bovenste foto ziet men van de straatzijde en het gebouw met de balcons op de tweede foto is het zelfde, maar dan aan de achetrzijde ge zien. De femilie Laniak heeft in dit ge bouw gewoond, en wel op de bo venste verdie ping, direct on der het dak en ongeveer boven de deur waar men op de eer ste foto vaag een auto ziet staan. De familie had er de beschik king over een kamertje van 2.20 x 3 meter. Het vijf leden tellende gezin van man, vrouw, twee dochtertjes van 9 en 11 jaar en de nu ook in Veenendaal verblijvende dertienjarige zoon Marko, moest het daarmee doen. Nu hadden zij nog groot geluk ge had dat dit kamertje juist voor een venster was gelegen, d.w.z. men had de beschikking over de helft van dit ven ster, want de andere helft was voor het naastgelegen kamertje. Een licht houten beschot scheidde het venster in tweeën. Dit schot was zo dun dat men zonder moeite alles kon horen wat in de naast gelegen kamertjes werd gesproken en gedaan. De Laniaks waren zo gelukkig met hun gedeelte venster, omdat bin nen in het gebouw, dus tussen de ka mertjes aan de voor- en achterzijde, ook nog kamertjes bewoond werden waar helemaal geen daglicht kwam terwijl de ventilatie overal even slecht was. In dit ene gebouw waren niet minder dan 1500 mensen bijeengepropt. VOORMALIG CONCENTRATIEKAMP Het sinistere van het gebouw wordt nog versterkt als men weet dat dit ook deel heeft uitgemaakt van het concen tratiekamp dat hier gevestigd is ge weest. Mevrouw Laniak meent dat het eerst door de Italianen en daarna nog door de Duitsers gebruikt werd. In de zwaar getraliede benedenafdelingen werden de ergste politieke gevangenen van de nazi's ingesloten. De treinrails welke men vaag op een van de foto's kan onderscheiden voert naar het cre matorium waarvan men het gebouw op de achtergrond ziet. Hier werden de slachtoffers van de nazi-terreur ver gast. Dit crematorium is intussen afge broken en ter ere van de velen die hier werden omgebracht is er een gedenk teken voor in de plaats gekomen. GROTE ONZEKERHEID NU DE AMERIKANEN WEG ZIJN Het pas kortgeleden tot stand geko men verdrag waarbij Yougoslavië de havenstad Triëst aan Italië afstond, had, zoals bekend, tot gevolg dat de Ameri kaanse en Engelse bezettingstroepen Triëst verlieten. Het bestuur van het kamp Triëst berustte in hoofdzaak bij de Amerikanen en enkele dagen voordat de 100 naar Nederland gekomen vluch telingen het kamp verlieten namen de Italianen het bestuur over. Meteen bleek al dat de nieuwe mees ters van zins zijn het kamp zo spoedig mogelijk te doen ontruimen. De jonge vrouwen en meisjes kregen meteen al opdracht naar elders te vertrekken. Ve len van hen hadden voorheen werk ge vonden als dienstmeisje of kindermeisje bij de vrouwen van de Amerikaanse militairen en dat was nu ook afgelopen. Ook mevrouw Laniak heeft lange tijd bij een Amerikaanse vrouw gewerkt. De mannen uit het kamp konden nooit werk vinden want de stad Triëst had zoveel werklozen dat een vluchteling het niet in zijn hoofd behoefde te halen een baantje voor de neus van een Ita liaan weg te pikken. Kort na de overname van de Italia nen zijn ook de jonge mannen naar elders overgebracht, evenals de meis jes, met onbekende bestemming. Me vrouw Laniak heeft de indruk dat de Italianen van mening zijn dat wie nu al langer dan drie jaar in het kamp ge zeten heeft wel niet anders zal willen, want dan was men er al uit geweest. Ze zetten er dus het mes in. Mevrouw Laniak is zeer begaan met hen die na haar vertrek achterbleven. Zij hebben evenals wij dag in dag uit maar ge wacht tot er een oplossing kwam en dat er iets voor ons gedaan zou worden. En wat er terecht moet komen van velen die nooit in het vluchtelingenkamp wer den toegelaten weet zij helemaal niet. Nog enkele maanden geleden waren het wel een 600 vluchtelingen uit Zuid- i* J Oost Europa die voor de poorten van het kamp kwamen vragen om toegelaten te worden. Er was echter geen plaats en mensen die niet konden aantonen dat zij hun eigen vrouw en kinderen bij zich hadden werden niet in het kamp toegelaten. Waar moeten al deze men sen heen? OOM WAS YOUGOSLAVISCH GEZANT IN DEN HAAG Een oom van mevrouw Laniak, de r M - -icki. was ;n de jaren 19371939'^-PJléter koning Peter, Yougo- slavisch gezant te Den Haag, en van deze oom heeft zij indertijd zoveel goeds over Holland gehoord. Het moest hier een paradijs zijn. In het kamp heeft zij dan ook vaak van Holland gedroomd als het land waar zij eens rust zouden vin den. Van naar Polen of Yougoslavië te rug keren kwam toch niets meer. Haar man, die nu nog in Amerongen ver blijft en waarschijnlijk gelijk met de andere mannen die daar zijn, half Ja nuari naar Veenendaal komt, wilde eigenlijk liever naar Amerika emigre ren. Maar Amerika liet hen niet toe. Mevrouw Laniak is van mening dat ze het in Amerika nooit zo goed zouden kunnen hebben als hier in Nederland. Hier is alles goed. Iedereen heeft hier een eigen huis en zijn eigen werk en is in de gelegenheid van zijn verdiende loon regelmatig het noodzakelijke te kopen. ZEVEN MAAL EEN WONING INGERICHT Ja, dat is eigenlijk de grootste wens van mevrouw Laniak: een eigen huis waar haar gezin zichzelf zal kunnen zijn en tot rust komen. Vooral de kinderen hebben dat zo hard nodig. Zij weten zo goed wat er te koop is in de wereld. Ze hebben zoveel gezien. Zeven maal hebben wij een woning ingericht en toch steeds weer moeten verlaten. Mijn beide dochtertjes zijn nog in Oostenrijk bij kennissen. In Juli komen ze ook naar Holland, waar wij het goed zullen hebben en dat gelooft mijn man nu ook. Als er weer oorlog komt zouden wij in Amerika ook niet veilig zijn, is de eind-conclusie van me vrouw Laniak. Wij hebben veel meegemaakt en veel verloren. Zelfs moed hadden wij niet meer. Dat het ons mogelijk gemaakt is naar Holland te komen is de bekroning van de flauwe hoop die wij nog hadden weten te bewaren. Ook de andere vluchtelingen die in Veenendaal verblijven moeten nog wennen aan het idee dat er nog mensen op de wereld bestaan die wat voor een ander over hebben. We hebben zoveel gekregen en men is zo goed en hartelijk voor ons dat ons de woorden ontbreken om dit te beschrijven. Zet u dat vooral goed in de krant. Op onze vraag of zij de toekomst met vertrouwen tegemoet ziet antwoordde mevrouw Laniak: mijn man zal hier stellig werk vinden waarmee hij in ons onderhoud kan voorzien en wij hopen toch nog eens een eigen woning te vin den waar we eindelijk kunnen blijven. EDE. Van 22 December tot 2 Januari a.s. zullen de kunstschilders uit de ge meente Ede weer hun kersttentoonstel ling houden van schilderijen, aquarel len en tekeningen. Deze kersttentoon stelling wordt gehouden in „Reehorst" te Ede. BENNEKOM. Alhier werd gearres teerd de zaakwaarnemer C. J. W. nadat naar diens gedragingen door de rijks recherche een onderzoek was ingesteld wegens het feit dat hij tegen betaling zich bereid verklaard heeft tot het verlenen van diensten waarvoor hij in ernstige mate de vereiste kennis, erva ring en bekwaamheid mist. WAGENINGEN. In de confectie-in- dustrie aan de Junusstraat alhier werd in de nacht van Vrijdag op Zaterdag in gebroken. Er wordt een aantal coupons stoffen vermist.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1954 | | pagina 1