Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Vluchtelingen uit Triëst veenendaal)
vertellen over hun ervaringen
600 Deelnemers
voor volleybal-
tournooi
Fa. J. F. TAK
Oprichting afd.
Dieren
bescherming
AGEDID4
DE A.S. FEESTDAGEN
Dierenbescherming vraagt
de aandacht
ffj-'-'i
Nieuws uit de
Omgeving
VRIJDAG 17 DECEMBER 1954
No 60
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal - Amerongen Eist - Rhenen - Achterberg - O verberg - De Haar - Kade - Maanderbuurt - Ederveen - Renswoude - Scherpenzeel
Koopavond een dag eerder
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER,
Krijgt Veenendaal"
een versterkt
Hercules op bezoek?
Steenwedstrijden van
Stichtse Turnkring
in Veenendaal
n
Weekmarkten verzet i.v.m. a.s.
feestdagen
Probleem minder valide
arbeidskrachten besproken
DE ARBEIDSMARKT
Bent U bij de Oogarts
geweest
BRILMONTUREN
Verwonderd over hulpvaardigheid en het
daadwerkelijk medeleven der Nederlanders
^85-Sdi ISjnUKiL
28e jaargang
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 563427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven by
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALL
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 12 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
Ten huize van de heer G. M. Recter,
Kerkewijk 175 werd dezer dagen ver
gaderd met als doel in Veenendaal tot
meer activiteit te komen t.a.v. het die-
renbeschermingswerk. Verschillende af
spraken werden gemaakt. Zo werd
overeen gekomen spoedig over te gaan
tot het oprichten van een afd. Veenen
daal der Ned. Ver. tot Bescherming van
Dieren.
Er kan nu reeds gestart worden met
ongeveer 65 leden. Dit aantal moet tot
minstens 100 worden opgevoerd. Daar
voor zal een campagne op touw worden
gezet. Het werkcomité bestaat uit de
heer G. M. Recter, Kerkewijk 175, voor
zitter, mevr. wed. M. v. d. Weerd-
Speelman, penn., R. Valkenburg, Zand
straat 127, secr., J. v. d. Lustgraaf,
Nieuweweg 18, L. Blatt-Middellaan 95,
propagandist.
Woensdag 2 Februari zal een grote
propaganda- en filmmiddag en -avond
worden gehouden. De directeur der Ned.
Ver. tot Bescherming van dieren, de
heer G. Nieuwenhuysen, zal daarbij een
toespraak houden. Op die avond zal de
oprichting der afd. Veenendaal defini
tief zijn beslag krijgen. Daarna zal een
ledenvergadering worden uitgeschre
ven, waar zal worden overgegaan tot
het kiezen van een definitief bestuur.
De volgende vergadering van bovenge
noemd comité zal plaats hebben op 10
Januari a.s.
Volgende week Woensdag, Donder
dag en Vrijdag wordt te Veenendaal
voor de zesde maal het Schoolvolleybal-
tournooi gehouden, onder leiding van
de heer H. C. Buys alhier.
Een kleine 600 jongens en meisjes,
uitkomende in 80 teams zullen aan dit
tournooi deelnemen, hetgeen een nieuw
record zal zijn.
De wedstrijden worden gehouden in
de gymnastiekzalen van de Chr. HBS,
de openbare lagere school aan de Sand-
brinkstraat, de zaal aan de Hoogstraat
en in het gebouw Eltheto.
Aan deze wedstrijden doen vele scho
len met meerdere teams mee, o.a. uit
Ede, Wageningen, Rhenen, Arnhem en
Driebergen.
iv. rrrrKarstdagen
In verband met de Kerstavond zal de
koopavond volgende week op Donder
dag worden gehouden. De winkels zul
len dus volgende week Donderdagavond
tot 9 uur geopend zijn, terwijl op Vrij
dag 24 December de winkels normaal
om 6 uur sluiten.
BENOEMING
TER GEMEENTE-SECRETARIE
Met ingang van 1 Januari a.s. is als
telefoniste ten gemeentehuize van Vee
nendaal benoemd mej. B. J. Tissen uit
Eist (U.).
BIJEENKOMST V.V.D.
Dinsdagavond j.l. hield de afdeling
Veenendaal van de V.V.D. een bijeen
komst in Hotel „De Korenbeurs". De
heer P. A. van Schuppen heette de aan
wezigen welkom, waarna mevrouw H.
Budding-de Vries Lentsch een referaat
hield, dat tot onderwerp had: Het be
ginselprogramma van de Volkspartij
voor Vrijheid en Democratie, vergele
ken met dat van de Chr. Historische
Unie en van de Anti-Revolutionnaire
Partij.
Na de korte gedachtenwisseling naar
aanleiding van dit referaat, werd over
gegaan tot de benoeming van een defi
nitief bestuur, dat als volgt werd sa
mengesteld:
Voorzitter mr. H. W. A. Bergamin,
secretaresse mevr. H. Budding-de Vries
Lentsch, penningmeester de heer F. W.
van Vliet (gironummer 317289), mevr. C.
L. Harting-Taekema, de heer P. A. van
Schuppen en de heer W. A. van der Vet.
Na de vaststelling van het Huishou
delijk Reglement, werd de vergadering
met de rondvraag besloten.
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbehcer
Taxaties
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
iiuiii ii iMiiiiiiiiiiiiiiiiuihi in mui min
|M«tl!lllf*ftllllHllltlMH'^^
iniiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiHi'^^^
II
EE
11
li
Zaterdag 18 December li
(In geb. Eikenlaan) 8 uur, con-
eert Ritmeester Mannenkoor H
o.l.v. Wim Hartsuijker en so- H
listische medewerking.
Donderdag 23 December
(In Ojové-gebouw Kostverlo- H
ren) 's middags Kerstfeest voor
de ouden van dagen.
(In geb. „Eltheto") uitvoering
Kerst-oratorium „Het Licht
der wereld" door Herv. Evang.
Zangkoor „Con Amore".
(In geb. Eikenlaan) „Zingt al
len tezamen". Kerstzangavond
van het Veenendaals Meisjes-
en Knapenkoor o.l.v. Gijsbert
van Zanten.
Dinsdag 21 December
(In Chr. Ger. Kerk) Kerstwij-
dingsavond van Chr. Ger.
Zangver. „Chrigeza", uitvoe
ring kerstoratorium „Christus'
geboorte".
Luxor Theater
rVan heden Vrijdag t.m. Zon
dag de film „De Avonturen van
Kapitein Fabian. Van Maan
dag t.m. Woensdag „Mule
Train" en Donderdag „Bittere
Rijst'.
^CjklllllllllllllllllllltllllllllllllIIIlilIIIIIIIIIIIIIIII11!
-Mi llltlllllllllllllllllllllllllll'l
EE
li
In de nacht van Dinsdag op Woensdag brak omstreeks 4 uur brand uit in de
stro-opslagplaats op de boerderij van de heer J. Vonk aan de Vendel. De brand
weer was snel ter plaatse. Door een hevige vonkenregen kon niet verhinderd
worden dat ook een naast gelegen hooiberg waarin haver en gerst vlam vattei.
Aanvankelijk met twee en later met vyf stralen en met assistentie van de inmid
dels te hulp geroepen brandweer van Gelderrs werd men het vuur meester. Onder
de toeschouwers waren er ook nog die deels in nachtgewaad rondliepen.
„Veenendaal" krijgt Zondagmiddag
bezoek van Hercules uit Utrecht, een
wedstrijd die reeds een keer was uitge
steld. Hercules had voor enkele weken
nog behoorlijke kampioenskansen, maar
heeft de laatste wedstrijden verloren,
waardoor zij 7 punten op Veenendaal
zijn achtergekomen. Er is echter sprake
van, dat Hercules Zondag de beschik
king zal hebben over een viertal oud-
Elinkwijkspelers, die na de fusie van
hun club naar Hercules overschrijving
hebben aangevraagd. Als dit inderdaad
het geval mocht zijn, dan zal dit voor
Hercules een zeer grote versterking be
tekenen en kon Veenendaal het op
eigen terrein nog wel eens zeer moeilijk
krijgen. Maar ook zonder deze verster
king blijft Hercules toch altijd nog een
goede ploeg, die ongetwijfeld pogingen
in het werk zal stellen de achterstand te
verkleinen. Van belang zal dan ook de
schotvaardigheid van de Veenendaalse
voorhoede zijn. De Veenendaalse aan
val maakt bij lange na niet meer het
aantal doelpunten uit het begin der
competitie.
Voor Zaterdagmiddag is een inhaal
programma vastgesteld waardoor Mat
jan naar Maarssen moet en Triangel-
boys naar PUEM. VRC speelt 'n vriend-
?chappelijke wedstrijd tegen Otterlose
Boys, de club waarin de oud-Veenen-
daal-aanvoerder Noordman uitkomt.
RAADSVERGADERING
De Raad der gemeente Veenendaal
komt op Woensdag 29 December a.s.
des avonds om 7.30 uur in een openbare
zitting bijeen, onder voorzitterschap
van burgemeester A. Bakker.
BENOEMING BUITENGEWOON
HEEMRAAD
DIJKSCHAP GREBBEDIJK
Op voordracht van de Minister van
Verkeer en Waterstaat naar aanleiding
van een besluit van waterschapsbe
stuurders is de heer E. J. van de Hoef
te Veenendaal door H. M. de Koningin
benoemd tot buitengewoon Heemraad
van het Dijkschap Grebbedijk.
DOEN WIJ DAT OOK AL?
Gemalen koffie is in de V.S. een
merk-artikel van de allergrootste be
tekenis. Daar worden de minderwaar
dige kwaliteiten koffie van een kunst
matig aroma voorzien. De leiders van
de Yankee Koffie-Industrie koesteren
de stille hoop, dat de Amerikanen,
dank zij de goede opvoeding door ad
vertentie-campagnes enz. binnen de
kortst mogelijke tijd aan dezewan
smaak gewend zullen raken.
In de V.S. munt men uit door hoog
dravende, nietszeggende koffie-reclame.
„In vacuum verpakte koffie" is voor
vele Yankee-kof fiegenieters identiek
met bijzonder smakelijke koffie. Het
lijkt ons echter vreemd, dat de surro
gaat-aroma's nog nimmer een of ander
graanproduct konden verbeteren.
Zaterdagavond te half acht zullen in
Eltheto aan de Fluitersstraat de Steen
wedstrijden, uitgaande van de Stichtse
Turnkring, worden georganiseerd. Deze
wedstrijd wordt door de gymnastiek
vereniging Sparta" verzorgd.
Aan deze wedstrijden mag slechts
worden deelgenomen door de beste
turnsters en turners uit de Kring
Utrecht. Tevoren worden selectiewed
strijden gehouden om tot de wedstrijd-
ploeg te komen. Degenen, die aan de
wedstrijd deelnemen, moeten in het be
zit zijn van het diploma keurklasse.
De steenwedstrijden hebben ten doel
de provinciale keurkorpsen (dames zo
wel als heren) te formeren. Diegenen,
die op de wedstrijd de beste prestaties
behalen worden n.l. daarin geplaatst.
De naam „Steen"-wedstrijd is ont
leend aan de omstandigheid, dat de na-
meyi van de kampioen van deze wed-
eti^jd jaarlijks in een steeh, die in ©en
gymnastiekzaal te Utrecht aanwezig is,
wordt vermeld.
Aan de wedstrijd wordt deze keer on
der meer deelgenomen door mevr. L.
Lens-Gerrietsen, kampioene van Ne
derland en door onze plaatsgenote mej.
Cor van Barneveld.
Telkenjare bereikt het hoofdbestuur
van de Nederlandsche Vereeniging tot
Bescherming van Dieren uit alle delen
van het land klachten, dat kleine die
ren, als b.v. pluimvee en konijnen op
vaak afschuwelijke wijze worden ge
dood. Het is wel voorgekomen dat
ouders aan kinderen van ca. 1012 jaar
opdracht gaven om konijnen met dun
touw of ijzerdraadjes in de schuur op te
hangen. Toen een jongen, die daaraan
met weerzin gehoorzaamde, na onge
veer 3 uur zijn vader mededeelde dat
het konijntje nog niet dood was, gaf de
vader ten antwoord: „Trek hem dan
maar aan zijn achterpoten".
Ook zijn Dierenbescherming gevallen
bekend dat konijnen levend werden ge
vild en de ogen „uitgepeld" (waaruit
het dier moest verbloeden) en dat ook
kippen levend werden geplukt. Dieren
bescherming vraagt zich af hoe het
mogelijk is, dat men feest kan vieren en
met name het grote vredefeest van
Kerstmis, wanneer men van te voren
een dergelijke executie aan weerloze
dieren heeft volbracht of heeft laten
volbrengen, ook door kinderen.
Er zijn in ons land verschillende
abattoirs, waar men voor zeer geringe
prijs de dieren kan laten slachten en
het vlees wordt dan ook nog door des
kundigen gekeurd. Men kan zich uiter
aard ook voor het slachten van dieren
vervoegen bij bonafide poeliers.
Wenken voor het pijnloos doden van
kleine huisdieren formuleert de Neder
landsche Vereeniging tot Bescherming
van dieren als volgt:
Het doden van voor de consumptie be
stemde dieren:
De instrumenten voor het slachten
(mes, hakmes, bijl) moeten scherp en
zonder scharen (schaarden) zijn. Is be
dwelming onmogelijk dan zorge men er
voor, dat na de halssnede de kop niet
naar beneden hangt. Zolang bloed in de
hersenen is. leeft en voelt het dier. Bij
een opgerichte kop, waarbij de snijwond
van de hals naar beneden ligt, sterft het
dier spoediger, daar het bloed dan uit
de hersenen kan afvloeien.
Gevogelte:
Waar de kopvorm het toelaat, be-
dwelme men door een krachtige slag
met een houten hamer, op de door een
tafel gesteunde kop en snijde daarna dit
lichaamsdeel af. Voor grotere vogels als
ganzen verdient het aanbeveling, deze
van te voren zo in een zak te doen, dat
alleen de kop er uitsteekt. Is bedwel
ming onmogelijk, dan snijde men met
een scherp mes snel de kop af.
Vissen:
Men bedwelme met een krachtige slag
op de door een vaste onderlaag liggende
kop en snijde dan dat lichaamsdeel af.
Wanneer de vis bestemd is om met de
kop te worden opgediend, dan snijde
men na de bedwelming de wervelkolom
achter de kop door. Pas daarna mogen
vissen worden ontschubd.
Alen vatte men aan met een droge
doek en behandele ze overigens als an
dere vissen. Nooit legge men ze levend
in zout of azijn en nimmer mag de huid
er af getrokken worden, als ze nog
levend zijn.
Schaaldieren:
Kreeften, krabben en garnalen dom-
pele men onder in kokend zout water en
houde ze ondergedompeld tot ze leven
loos zijn. Met het oog op de afkoeling
van het water neme men niet teveel
tegelijk in een pan of ketel. Nooit mo
gen ze met koud of lauwwarm water
worden opgezet. Pas na de dood mo
gen, waar nodig, de ingewanden wor
den weggenomen.
Konjjnen:
Konijnen houde men in de lendenen
vast, zodat het hoofd naar beneden
hangt en geve dan met een stevig stuk
hout, b.v. een niet te lichte hamersteel,
een krachtige verticale slag op het ach
terhoofd achter de oren. Daarna late
men ze verbloeden. Wanneer men geen
routine heeft, wende men zich zoals
gezegd tot een te goeder naam en
faam bekend staande poelier of tot het
gemeentelijk abattoir.
Burgemeester en Wethouders van
Veenendaal maken bekend:
dat in verband met de eerste Kerst
dag en de Nieuwjaarsdag de op Zater
dag 25 December 1954 en op Zaterdag
1 Januari 1955 te houden weekmarkten,
recpectievelijk zullen worden verzet
naar Vrijdag 24 December 1954 en Vrij
dag 31 December 1954.
DE VITALITEIT VAN DE KAAIMAN
In Colombia komen o.a. de grote kaai
mans voor. Voor mensen zijn deze grote
krokodillen nog gevaarlijk, wanneer de
kop practisch door kogels is doorzeefd.
Ook een aantal scheten in de wervel
kolom kan deze beesten niet dadelijk
verlammen. Men kent in Colombia dan
ook het gezegde: een kaaiman heeft
tien levens.
Op Vrijdag j.l. kwam de Commissie
van Advies voor het Gewestelijk Ar
beidsbureau te Veeucndaal in verga
dering bijeen.
De heer J. M. J. Bonnike opende de
vergadering en herdacht op treffende
wijze wijlen de heer A. Middelhoven,
voorheen voorzitter van de Commissie
van Advies. De heer Bonnike stelde
vervolgens de Hoofdinspecteur-Direc
teur voor de Arbeidsvoorziening in de
Provincie Utrecht, mr. J. A. Snijders, in
de gelegenheid de heer W. van Stemp-
voort, Wethouder van Sociale Zaken te
Veenendaal, te installeren als voorzit
ter van de Commissie van Advies.
De wnd. directeur van het Gewes
telijk Arbeidsbureau Veenendaal sprak
er zijn voldoening over uit de heer Snij
ders bereid te hebben gevonden deze
installatie te willen verrichten. Spr.
verwelkomde de heer Van Stempvoort
als voorzitter van de Commissie van
Advies en dankte de heer Bonnike voor
de herdenking van de vroegere voor
zitter. De heer Bonnike werd verder
cïank gebracht voor de wijze waarop hij
voor de commissie werkzaam is ge
weest, aangezien hij niet voor een her
benoeming per 1 Januari 1955 in aan
merking wilde komen.
Nadat de heer Van Stempvoort de
sprekers had bedankt werden de agen
dapunten behandeld. De permanente in
schrijvingen en de Organisatie van de
Directie voor de Arbeidsvoorziening
vormden punten van bespreking. Bij de
rondvraag leverde het probleem van de
minder-valide arbeidskrachten stof op
tot uitvoerige discussie.
EEN OUDE, NIET BEKENDE OPERA
Uiteraard zijn de Braziliaanse ope
ra's in Europa minder bekend. Reeds
een jaar voor dat Verdi zijn „Aïda"
schreef, componeerde zijn leerling, de
Braziliaan Carlos ,C jW.es een soort na
tionale opera Guarany", die ook he
den ten dage nog veel in Brazilië wordt
gespeeld. Kort geleden werd het libretto
daarvan in het Duits vertaald en over
de Duitse radio uitgezonden.
Gewestelijk Arbeidsbureau Veenendaal
MANNEN
Bieden zich aan: Glasmaker, grond
werkers, betonijzervlechter, opperlie
den, schilders, landarbeiders,- vertegen
woordigers, chauffeurs, kellners, kan
toorbedienden, los arbeiders, magazijn
knecht, montagewerker, bouwkundig
opzichter, betonwerker, granietschuur-
der, houtzager, uitvoerder grondwerk.
Worden gevraagd: text.fabr.arb., sig.
fabr.arb., mach. réparateur, mach.
poetsers, knopenboorders, knopendraai-
ers, bankwerker, wagenmaker, san.-
monteur, verwarmingsmonteur, ban
ketbakker, metaalperser, orgelbouwer,
fabriekstimmerlieden, meubelmaker,
loopjongen, fabr. betonwerkers, instru
mentmaker.
VROUWEN
Bieden zich aan: Ass. kinderverzorg-
ster, kinderjuffrouw, kantoorbediende
voor halve dagen, idem voor avond
uren, winkelbediende, l.l.-verkoopster,
steno-typistes.
Worden gevraagd: ateliermeisjes,
text.fabr.arb., sig.fabr.arb., werksters,
dienstboden, huishoudster.
Wanneer U een zeer voordelige
BRIL wilt hebben, kom dan eerst
eens bij ons kijken I
En maak een keus uit onze grote sor
tering
U slaagt dan zeker GOEDKOPER dan
U denkt.
REPARATIES VLUG EN BILLIJK
Bij aankoop nieuwe BRIL, etui GRATIS
OPTICIÉN
Hoofdstr. 106-Tel. 2576 - Veenendaal
Zoals bekend, zijn van de honderd vluchtelingen welke dank zij de actie „Ton
voor Triëst" naar ons land konden komen ook een aantal gezinnen in Veenendaal
ondergebracht. Het zijn de families Gnutov en Vrastiak afkomstig uit Yougo-
slavië, Gruvra uit Roemenië, Laniak uit Polen en Simojenko uit Rusland.
Van al deze families verblijven de mannen voor een rustkuur in het sanatorium
te Amerongen en het was dezer dagen dat wij in de gelegenheid waren enkele
van de vrouwen te horen vertellen over wat zij hebben meegemaakt voor en na
het tijdstip waarop zij tot statenloze en rechteloze vluchtelingen zijn geworden.
Mensen, die door de vlucht zich aan de greep van de regeerders van hun vader
land moesten onttrekken en nu maar hebben af te wachten wat men in de landen
waar zy thans verblijven zal doen.
Deze vluchtelingen zyn overigens zeer voorzichtig in hun uitlatingen ten aan
zien van de tijd voor en de wijze waarop zy de vlucht namen. Zij hebben zich
nog niet kunnen losmaken van de sfeer van de angst en het zwijgen waarin zij
zoveel jaren hebben geleefd. Zy weten niet of zij door hun spreken hun familie
in de diverse landen in gevaar zullen brengen.
Zy verwonderen zich over de vrijheid waarin wy Nederlanders leven en zij
moeten weer opnieuw ondervinden en het begrip vrijheid opnieuw leren kennen
en spreken van een Nederlands paradijs.
Het meest verwonderen zij zich nog over de vanzelfsprekende hulpvaardigheid
van de Nederlanders. Zij weten eigenlijk nog niet goed hoe zy het hebben.
GROTE ERKENTELIJKHEID
VOOR KONINGIN JULIANA
De omstandigheden vormen vaak de
mens en zo is het ook met de mensen in
de landen welke deze vluchtelingen
hebben moeten verlaten. Ieder heeft
voldoende zorg voor zichzelf en de zij
nen. Men komt er meestal niet aan toe
een ander te helpen. Ook jegens de vol
ken die de westelijke vrijheid kennen
zijn deze vluchtelingen veelal teleurge
steld. Jarenlang heeft men in het
Vluchtelingenkamp Triëst moeten ver
blijven zonder uitzicht en zonder dat er
eigenlijk iets voor ze gedaan werd. De
hoop dat ze door andere landen zouden
worden opgenomen werd voor die dui
zenden steeds weer de bodem ingesla
gen. Zweden nam ongeveer 20 jonge
mensen uit Triëst op. Frankrijk ont
fermde zich over enkele ouden van da
gen. België nam er ook een paar. Zwit
serland nam de ergste longzieken. De
velen die naar Amerika of Canada wil
den emigreren kregen geen kans. Uit
deze landen kwamen bezwaren als te
grote gezinnen (drie kinderen was te
veel) en de gezondheidstoestand.
En toen kwam daar het grote nieuws
het kamp binnen. Het kleine Holland,
dat zelf al met het grote vluchtelingen
probleem zit ten aanzien van de hier
verblijvende Indonesiërs, deed net of
het een grote mogendheid was en nam
honderd vluchtelingen tegelijk op.
De eerste reactie in het karnp was:
Koningin Juliana van Nederland houdt
zich aan haar-belofte, gedaan toen zij
bij herhaling de wereld opriep het
vluchtelingenprobleem aan te pakken
en waar mogelijk te helpen. Zij zegde
ook de daadwerkelijke hulp van Ne
derland toe. Het waren ook Koningin
Juliana en Prinses Wilhelmina van wie
de vluchtelingen in Triëst enige malen
kerstpakketten ontvingen. Vandaar dat
wij uw Koningin zo zeer erkentelijk
zijn, alsook de initiatiefnemers en de
gevers van de actie „Ton voor Triëst"
en de Nederlandse Vluchtelingencom
missaris voor de Verenigde Naties, mr.
Van Heuven Goedhardt, die ook zeer
veel voor de vluchtelingen doet.
Aldus sprak mevrouw V. Laniak-
Andrejka von Livnograd, die zich van
de in Veenendaal verblijvende vluchte
lingen het best verstaanbaar kan ma
ken omdat zij de Duitse taal spreekt.
UIT POLEN GEVLUCHT
VOOR DE RUSSEN
Mevrouw Laniak is geboren in You-
goslavië als dochter van een hoogge
plaatst Sloweens officier. Haar man is
een Pools ingenieur die als chemicus
werkzaam was in het petroleumgebied
in Galicië. Vijf jaar, van 1939—1944,
hebben zij dan ook in het Poolse Dra-
gobitsz gewoond. Voordat de Duitsers
Rusland binnen vielen hebben zij twee
jaar onder de Russen gezeten. Toen de
Russen in het laatst van de oorlog op
hun beurt de Duitsers uit Polen verdre
ven, kregen zij van laatstgenoemden
bevel weg te trekken. De heer Laniak
Gedurende de De
cembermaand
worden de kaar
sen voor 't Kerst
feest vervaardigd.
Het is een oude
traditie, dat de
huisvrouwen van
het platteland in
Zweden, zelf hun
kaarsen maken.
Deze kaarsen
zullen in de Kerst
bomen en op de
Kerstavond bran
den. Foto: Het
vervaardigen van
de kaarsen.
moest met de andere mannen achter
blijven voor het graven van stellingen
voor de Duitsers. Mevrouw Laniak
vluchtte met haar twee kinderen
voet en gedeelte-
lijk per auto
naar het 300 ki- s
lometer verder
gelegen Krakau.
Twee maanden
deed ze er over.
Toen de Russen
ook daarheen
kwamen is zij
nog verder ge
vlucht en in
Yougoslavië
waar haar
ouders woonden
terecht gekomen.
Het was voor
hen, vooral als
statenlozen, ten-i
slotte onmoge-
lijk geworden
nog langer onder het Yougoslavische
regiem te blijven, en nu ruim drie jaar
geleden kwamen zij in het vluchtelin
genkamp Triëst aan.
TOESTANDEN IN KAMP
TRIëST
Drie lange jaren heeft de familie La
niak in het kamp Triëst doorgebracht,
tot de reis naar Nederland een einde
maakte aan het ellendige leven van
wachten, waarin duizenden goedwillen
de mensen en vooral kinderen op den
duur geestelijk ten onder gaan.
Naast de tientallen tiiorme houten
barakken maakten ook de grote stenen
gebouwen op de hierbij afgedrukte fo
to's afgebeeld deel uit van het kamp.
Het gebouw op de bovenste foto ziet
men van de straatzijde en het gebouw
met de balcons op de tweede foto is het
zelfde, maar dan aan de achetrzijde ge
zien. De femilie Laniak heeft in dit ge
bouw gewoond,
en wel op de bo
venste verdie
ping, direct on
der het dak en
ongeveer boven
de deur waar
men op de eer
ste foto vaag een
auto ziet staan.
De familie had
er de beschik
king over een
kamertje van
2.20 x 3 meter.
Het vijf leden
tellende gezin
van man, vrouw,
twee dochtertjes
van 9 en 11 jaar
en de nu ook in
Veenendaal verblijvende dertienjarige
zoon Marko, moest het daarmee doen.
Nu hadden zij nog groot geluk ge
had dat dit kamertje juist voor een
venster was gelegen, d.w.z. men had de
beschikking over de helft van dit ven
ster, want de andere helft was voor het
naastgelegen kamertje. Een licht houten
beschot scheidde het venster in tweeën.
Dit schot was zo dun dat men zonder
moeite alles kon horen wat in de naast
gelegen kamertjes werd gesproken en
gedaan. De Laniaks waren zo gelukkig
met hun gedeelte venster, omdat bin
nen in het gebouw, dus tussen de ka
mertjes aan de voor- en achterzijde, ook
nog kamertjes bewoond werden waar
helemaal geen daglicht kwam terwijl de
ventilatie overal even slecht was. In
dit ene gebouw waren niet minder dan
1500 mensen bijeengepropt.
VOORMALIG
CONCENTRATIEKAMP
Het sinistere van het gebouw wordt
nog versterkt als men weet dat dit ook
deel heeft uitgemaakt van het concen
tratiekamp dat hier gevestigd is ge
weest. Mevrouw Laniak meent dat het
eerst door de Italianen en daarna nog
door de Duitsers gebruikt werd. In de
zwaar getraliede benedenafdelingen
werden de ergste politieke gevangenen
van de nazi's ingesloten. De treinrails
welke men vaag op een van de foto's
kan onderscheiden voert naar het cre
matorium waarvan men het gebouw op
de achtergrond ziet. Hier werden de
slachtoffers van de nazi-terreur ver
gast. Dit crematorium is intussen afge
broken en ter ere van de velen die hier
werden omgebracht is er een gedenk
teken voor in de plaats gekomen.
GROTE ONZEKERHEID NU DE
AMERIKANEN WEG ZIJN
Het pas kortgeleden tot stand geko
men verdrag waarbij Yougoslavië de
havenstad Triëst aan Italië afstond, had,
zoals bekend, tot gevolg dat de Ameri
kaanse en Engelse bezettingstroepen
Triëst verlieten. Het bestuur van het
kamp Triëst berustte in hoofdzaak bij
de Amerikanen en enkele dagen voordat
de 100 naar Nederland gekomen vluch
telingen het kamp verlieten namen de
Italianen het bestuur over.
Meteen bleek al dat de nieuwe mees
ters van zins zijn het kamp zo spoedig
mogelijk te doen ontruimen. De jonge
vrouwen en meisjes kregen meteen al
opdracht naar elders te vertrekken. Ve
len van hen hadden voorheen werk ge
vonden als dienstmeisje of kindermeisje
bij de vrouwen van de Amerikaanse
militairen en dat was nu ook afgelopen.
Ook mevrouw Laniak heeft lange tijd
bij een Amerikaanse vrouw gewerkt. De
mannen uit het kamp konden nooit
werk vinden want de stad Triëst had
zoveel werklozen dat een vluchteling
het niet in zijn hoofd behoefde te halen
een baantje voor de neus van een Ita
liaan weg te pikken.
Kort na de overname van de Italia
nen zijn ook de jonge mannen naar
elders overgebracht, evenals de meis
jes, met onbekende bestemming. Me
vrouw Laniak heeft de indruk dat de
Italianen van mening zijn dat wie nu al
langer dan drie jaar in het kamp ge
zeten heeft wel niet anders zal willen,
want dan was men er al uit geweest.
Ze zetten er dus het mes in. Mevrouw
Laniak is zeer begaan met hen die na
haar vertrek achterbleven. Zij hebben
evenals wij dag in dag uit maar ge
wacht tot er een oplossing kwam en dat
er iets voor ons gedaan zou worden. En
wat er terecht moet komen van velen
die nooit in het vluchtelingenkamp wer
den toegelaten weet zij helemaal niet.
Nog enkele maanden geleden waren
het wel een 600 vluchtelingen uit Zuid-
i* J
Oost Europa die voor de poorten van het
kamp kwamen vragen om toegelaten te
worden. Er was echter geen plaats en
mensen die niet konden aantonen dat
zij hun eigen vrouw en kinderen bij
zich hadden werden niet in het kamp
toegelaten. Waar moeten al deze men
sen heen?
OOM WAS YOUGOSLAVISCH
GEZANT IN DEN HAAG
Een oom van mevrouw Laniak, de
r M - -icki. was ;n de jaren
19371939'^-PJléter koning Peter, Yougo-
slavisch gezant te Den Haag, en van
deze oom heeft zij indertijd zoveel goeds
over Holland gehoord. Het moest hier
een paradijs zijn. In het kamp heeft zij
dan ook vaak van Holland gedroomd als
het land waar zij eens rust zouden vin
den. Van naar Polen of Yougoslavië te
rug keren kwam toch niets meer. Haar
man, die nu nog in Amerongen ver
blijft en waarschijnlijk gelijk met de
andere mannen die daar zijn, half Ja
nuari naar Veenendaal komt, wilde
eigenlijk liever naar Amerika emigre
ren. Maar Amerika liet hen niet toe.
Mevrouw Laniak is van mening dat ze
het in Amerika nooit zo goed zouden
kunnen hebben als hier in Nederland.
Hier is alles goed. Iedereen heeft hier
een eigen huis en zijn eigen werk en is
in de gelegenheid van zijn verdiende
loon regelmatig het noodzakelijke te
kopen.
ZEVEN MAAL EEN WONING
INGERICHT
Ja, dat is eigenlijk de grootste wens
van mevrouw Laniak: een eigen huis
waar haar gezin zichzelf zal kunnen zijn
en tot rust komen. Vooral de kinderen
hebben dat zo hard nodig. Zij weten
zo goed wat er te koop is in de wereld.
Ze hebben zoveel gezien.
Zeven maal hebben wij een woning
ingericht en toch steeds weer moeten
verlaten. Mijn beide dochtertjes zijn
nog in Oostenrijk bij kennissen. In Juli
komen ze ook naar Holland, waar wij
het goed zullen hebben en dat gelooft
mijn man nu ook. Als er weer oorlog
komt zouden wij in Amerika ook niet
veilig zijn, is de eind-conclusie van me
vrouw Laniak.
Wij hebben veel meegemaakt en veel
verloren. Zelfs moed hadden wij niet
meer. Dat het ons mogelijk gemaakt is
naar Holland te komen is de bekroning
van de flauwe hoop die wij nog hadden
weten te bewaren.
Ook de andere vluchtelingen die in
Veenendaal verblijven moeten nog
wennen aan het idee dat er nog mensen
op de wereld bestaan die wat voor een
ander over hebben. We hebben zoveel
gekregen en men is zo goed en hartelijk
voor ons dat ons de woorden ontbreken
om dit te beschrijven. Zet u dat vooral
goed in de krant.
Op onze vraag of zij de toekomst met
vertrouwen tegemoet ziet antwoordde
mevrouw Laniak: mijn man zal hier
stellig werk vinden waarmee hij in ons
onderhoud kan voorzien en wij hopen
toch nog eens een eigen woning te vin
den waar we eindelijk kunnen blijven.
EDE. Van 22 December tot 2 Januari
a.s. zullen de kunstschilders uit de ge
meente Ede weer hun kersttentoonstel
ling houden van schilderijen, aquarel
len en tekeningen. Deze kersttentoon
stelling wordt gehouden in „Reehorst"
te Ede.
BENNEKOM. Alhier werd gearres
teerd de zaakwaarnemer C. J. W. nadat
naar diens gedragingen door de rijks
recherche een onderzoek was ingesteld
wegens het feit dat hij tegen betaling
zich bereid verklaard heeft tot het
verlenen van diensten waarvoor hij in
ernstige mate de vereiste kennis, erva
ring en bekwaamheid mist.
WAGENINGEN. In de confectie-in-
dustrie aan de Junusstraat alhier werd
in de nacht van Vrijdag op Zaterdag in
gebroken. Er wordt een aantal coupons
stoffen vermist.