Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken 1 JONAS' (55.000 kg) komt naar Veenendaal de VALLEI-riks Prachtige tocht voor de Veenendaalse ouden v* dagen Rhenens raad niet enthousiast over aansluitingen van de Noord-Zuid verbinding j Wist U Waar is Renswoude Eist Ouden van dagen van ELST maken een autotocht Nieuws uit de Omgeving 29e jaargang VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1955 Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel Telegram aan Prinses Wilhelmina AGENDA OM DE NACHTPIT Tot Dinsdag inleveren VWV- rebussen Hij isflO.- waard Assurantie-, Hypotheek- en Woningbureau BROUWER, VINWALVIS JONAS' Balaenoptera physialus Firma J. FTak No. 67 Redactie en administratie: Parallelweg 10 Veenendaal Telefoon K 8385*2023 Girono. 563427 Redactie: W. F. ter Hoeven Advertenties en abonnementen kunnen ook worden opgegeven by de agentschappen van „De Vallei" In de plaatsen van verschoning DE VALLEI ADVERTENTIES Advertentieprijs per mm 12 cent Speciale contractprijzen op aanvraag Minimum per advertentie 3,60 Rubriek Vraag en Aanbod 110 woorden 95 cent, elk woord meer 7 cent Familieberichten 15 cent per mm Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal Losse nummers 10 cent Ieder jaar weer is de autotocht van de Veenendaalse ouden van dagen een feest, en dan niet alleen voor de ouden van dagen maar stellig ook voor alle chauffeurs voor wie het altijd weer een genoegen is deze tocht te kunnen mee maken. Ook Woensdag is er weer genoten. Met stralend weer en een heerlijke temperatuur heeft men volop van de prachtig gekozen route kunnen profi teren. Na het verzamelen op het stations emplacement zette de onafzienbare stoet auto's en bussen zich tegen half twee in beweging, uitgeleide gedaan door een enthousiast wuivend publiek dat overal langs de te passeren Vee nendaalse straten stond. In een regel matig tempo ging het door de Maan derbuurt, via Bennekom en Renkum naar Arnhem, waar onderlangs de Rijn naar de Rijnbrug werd gereden. Overal bleek de wegafzetting en de beveiliging ten behoeve van de Vee nendaalse auto's uitstekend verzorgd. Zowel de gemotoriseerde Rijkspolitie als de politie in de verschillende plaat sen, en niet in de laatste plaats de leden van Motorclub „Veenendaal" hebben alles gedaan om moeilijkheden te voor komen. Ook in Nijmegen was alles keu rig geregeld en het was via deze stad dat rechttoe naar „Erica" in Berg en Dal werd gereden. Bij dit prachtige hotel met zijn ver schillende attracties ging men even „in de benen" en werd een verfrissing ge bruikt. Tot veler verrassing bleek ook de Veenendaalse Hasselaar Band te zijn meegekomen en deze zette, na op het hotelterras te zijn neergestreken, meteen het Lampegietersavondlied in. Al gauw was het weer verzamelen en opnieuw zette de stoet zich in bewe ging, nu voor het maken van een tocht door de prachtige omgeving tussen Berg en Dal, Groesbeek en Mook. Hier werd genoten van de buitengewoon mooie vergezichten zowel over Neder land als over Duitsland. Ook had men een pracht gezicht over het Maasdal. Het militaire kerkhof, waar 4000 in de ze omgeving gesneuvelde Canadezen dat het Veteranentournooi ten bate van de autotocht ouden van da gen nu al bijna zevenhonderd gulden heeft opgebracht? dat dit al ongeveer evenveel is als vorig jaar? dat a.s. Zaterdagmiddag op het Merino's-terrein nog de laatste wed strijd in dit tournooi gespeeld moet Worden tussen Veenendaal en Ritmees ter? dat aan deze ontmoeting een da mesvoetbalwedstrijd vooraf zal gaan? dat dus het hiervoor genoemde bedrag nog aanzienlijk hoger kan wor den aangezien er veel publiek wordt verwacht? dat Woensdag ruim 560 ouden van dagen met de autotocht zijn mee- geweest? dat zij een plaats hebben gevon- -den in niet minder dan 111 personen auto's en 4 autobussen? dat er in de afgelopen vacantie- weken opvallend weinig klachten over baldadigheid van de jeugd zijn binnen gekomen? dat dit voor een deel wordt ge weten aan de bezigheid welke de jeugd gevonden heeft in het voetballen en trainen voor de Vacantie-jeugdcompe- titie? dat de Wereldomroep te Hilver sum voornemens is een radio-reportage te maken van de a.s. Veenendaalse Lampegietersavond op Maandag 19 September? iiiiniHiiiiiiiniiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiMH IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIUIIIIIIIIIIinillllllHIIIHIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIII Heden, Vrijdag 2 September (Op DOVO-terrein) 6.45 uur, wedstrijd Gortstraat Kost- verloren (ADO) om kampioen- schap Jeugdvoetbalcompetitie. Zaterdag 4 September (Op terrein Merino's) 's mid- dags dames voetbal wedstrijd en laatste wedstrijd vetera- ff nentournooi t.b.v. tocht Ou- den van dagen. Maandag 5 September (Aan het Spinnenmeer) 6.15 uur, Hengelwedstrijd voor ad- spiranten georganiseerd door „De Rietvoorn". Woensdag 7 September (Op de Markt) tentoonstelling van de reuzenwalvis „Jonas", li Donderdag 8 September (In geb. „Eltheto") 's middags en 's avonds vertoning van de |1 film „Terug naar het licht" en tentoonstelling Ned. Chr. Blindenbond. Vrijdag 9 September (Op de Markt) 's avonds 9.15 |l uur, bekendmaking namen fj winnaars laatste 10 kinder- fietsen van VWV-actie. Luxor Theater Van heden Vrijdag t.m. Maan- dag de film „De drift in het lè bloed" en van Dinsdag t.m. Donderdag „De Wonderdok- |1 ter". een laatste rustplaats hebben gevonden werd gepasseerd. Terug bij hotel „Erica" kreeg ieder een goed voorzien lunchpakket uit de volgeladen fouragewagen. Alvorens dit zou worden genuttigd ging ds. Van Enk de over het terrein verspreide Veenen- dalers voor in gebed. Onder het eten speelde de Hasselaarband een gezellig muziekje. Toen men verkwikt was achtte de voorzitter van het organiserende „Oranjedag", de heer Stip, het moment gekomen een woord van dank te spre ken tot hen die voor deze tocht weer hun wagens en tijd hadden beschikbaar gesteld, alsmede aan het adres van de leden van het Rode Kruis en EHBO, die ook nu weer van de partij waren en aan allen die op enigerlei wijze aan het welslagen van de tocht hadden meege werkt. Ook deelde de heer Stip nog mede, namens alle Veenendalers in Berg en Dal bijeen, een gelukstelegram te zullen verzenden aan de jarige Prin ses Wilhelmina, hetgeen kennelijk aller instemming had. Burgemeester Bakker, die ook ditmaal weer de tocht mee maakte, bracht namens alle deelnemers dank aan „Oranjedag" en in het bij zonder aan de commissie welke de tocht weer zo uitstekend had georganiseerd en voorbereid. Hierna zong men geza menlijk een couplet van het Wilhelmus. Na het eten werd de stemming wat uitbundiger en werd gebruik gemaakt van de diverse attracties welke „Erica" biedt, zoals de speeltuin en de motor bootjes. Tegen kwart voor acht begon men zich weer reisvaardig te maken en het was juist donker toen de stoet Nijme-» gen bereikte waar werd rondgereden om de massale en wel zeer fraaie ver lichting te bewonderen. Hetgeen hier te zien was zal stellig voor alle deelne mers zonder uitzondering onvergetelijk geworden zijn. Via de Waalbrug ging het weer naar Arnhem vanwaar in één rit werd door gereden naar Ede en De Klomp. Via het viaduct kwam de stoet op de Stations straat waar de stoet weer opnieuw werd geformeerd om alle auto's gelijk tijdig door Veenendaal te laten rijden. Als vanouds en ondanks het late uur, (het was intussen kwart voor tien ge worden) reed de stoet Veenendaal bin nen. In de Hoogstraat stond de Scheep- Jcswolharmonie opgesteld die de ouden van dagen met vrolijke tonen verwel komde. Langs de straten stonden hier en daar de zwaaiende belangstellenden zelfs rijen dik en ieder was verheugd over het feit dat de Veenendaalse oud sten weer een goede dag hadden gehad. Bij de Markt aangekomen klonk an dermaal vrolijke muziek. Hier was het „Caecilia" dat de mensen in de auto's deed glunderen van genoegen. Op Woensdag 7 September a.s. orga niseert de Motor- en Automobielclub „Veenendaal" de eerste van een serie van vier of vijf avondritten onder de titel „De Nachtpit". De start zal plaats vinden bij „La Montagne" en er zal geheel in de duis ternis worden gereden. ZITDAG KAMER VAN KOOPHANDEL De Kamer van Koophandel te Utrecht houdt elke le Dinsdag van de maand een spreekuur te Veenendaal in het voormalige Polderhuis aan de Hoog straat. Ten overvloede wijzen wij er nog eens op dat de formulieren met plak- zegels en oplossingen van de Vacantie- reclame-actie der Veenendaalse Win keliersvereniging nog kunnen worden ingeleverd tot a.s. Dinsdag 6 September 's middags voor 12 uur. Een en ander in verband met het feit dat deze actie tot a.s. Zaterdagavond voortduurt. Het bekend maken van de winnaars der laatste tien kinderfietsen en van de nummers waarop de laatste vijf mud anthraciet beschikbaar worden gesteld vindt dus niet hedenavond plaats maar volgende week Vrijdagavond 9 Sep tember, weer om kwart over negen op de Markt. HENGELWEDSTRIJD VOOR ADSPIRANTEN Onze plaatselijke Hengelsportvereni- ging „De Rietvoorn" heeft voor a.s. Maandagavond 5 September een hen gelwedstrijd georganiseerd voor ad- spiranten. Deze hengelwedstrijd wordt gehouden aan het Spinnenmeer en begint om kwart over zes. MOTOR EN RIJWIEL BOTSTEN Maandagavond kwamen ter hoogte van de spoorwegovergang aan de Ker- kewijk een motorrijder en een wiel rijder met elkaar in botsing. De motor en het rijwiel werden flink beschadigd maar de berijders kwamen er zonder kleerscheuren af. Oorzaak was het geen richting aangeven van de wielrijder. Ook de vorige VALLEI-riks, welke werd uitgegeven in een bus van de firma De Haas op de lijn Veenen daalDe Klomp, werd niet gevon den. Daardoor is de VALLEI-riks, welke dezer dagen weer in omloop wordt gebracht f 2,50 meer waard geworden en opgelopen tot f 10, Het nummer van de nieuwe VAL LEI-riks is R 683309. Het is weer een rood gedrukt nummer en een rijksdaalder van de oude serie met de beeltenis van Prinses Wilhelmina. Indien de vinder deze rijksdaalder vóór a.s. Donderdagmiddag 12 uur toont, ontvangt hij de vinderspre mie, welke thans dus f 7.50 bedraagt, direct in contanten uitbetaald. Kijkt u dus goed uit naar de rijksdaalder met het rode nummer R 683309. „ZANG EN VRIENDSCHAP" EN „HOLLANDS GLORIE" NAAR RENKUM Het Chr. Gem. Koor „Zang en Vriend schap" en de ontspanningsclub „Hol lands Glorie" uit Veenendaal gaven een concert in het Oranje-Nassau-oord te Renkum. De verpleegden hebben weer eens kunnen genieten van de zang. Ook de kunstfluiter trok de volle aandacht. Door de directie werden woorden van dank gebracht voor dit bezoek. „Zang en Vriendschap" heeft nog enkele van deze bezoeken in voorbereiding. NIEUWE TELEFOONAANSLUITINGEN 2006 Coini L. L., Vert., P. H. van Rijn straat 31. 3157 Harn A. van, Fluiterstraat 78. 3193 Meerveld K., Biesbosserweg 1, Renswoude. 2697 Spaan W., Hoofd der school, Buurtlaan 89. Alle verzekeringen Hypotheken Verkoop vaste goederen Wonlngbeheer Taxaties beëdigd als makelaar en taxateur Veenendaal - Kan aal weg 2 - Tel. 2918 1111111 llllllllllllllll t||||l|||l1l||||ll||lllllllllllllllllllllllllltl 'IIIIIIIIMIIIII. liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii mum mum'minimum uiiiiiiiiiiiiiiminimi Een van de belangrijkste punten, die de raad van Rhenen Dinsdagavond kreeg te behandelen was ongetwijfeld het voorstel van burgemeester en wet houders tot verkoop van verschillende gemeente-eigendommen, zoals Zwarte- weg, Cuneralaan, Stationsweg, gedeelte Spoorbaanweg, gedeelte Achterbergse- straatweg, de Lijnweg tussen overweg te Achterberg en Cuneraweg, gedeelte Autoweg nabij de overweg te Achter berg, uitmonding Bovenweg, Klaassen- weg en Noordseweg op de Lijnweg, ge deelte Cuneraweg vanaf Lijnweg tot aan Zuidelijke Meentsteeg, benodigd door de provinciale waterstaat voor de aanleg van de aansluitingen op de ver- keersbrug, die thans in aanbouw is over de Rijn. Het bedrag, hetwelk door een taxatie-commissie is geschat en dat aan de gemeente zal worden uitgekeerd, bedraagt f 9320,90. De voorzitter deelde mede, dat B en W niet helemaal tevreden zijn over de geplande aansluitingen. De ANWB werd om advies gevraagd en gedepu teerde staten van Utrecht werd inmid dels in een lange breif op de bezwaren gewezen, die van verkeerstechnische aard zijn. Anderzijds, aldus de voor zitter, moeten we een gegeven paard niet in de bek kijken. Er zijn veel on derhandelingen over gevoerd en men heeft mij daarbij wel eens verweten te scherp en te zakelijk te zijn geweest. Het heeft geen zin meer ons te verzet ten. Over het onderhoud in de toekomst is het laatste woord nog niet gesproken. De heer Menting (arb) vroeg of de aanleg zo zou worden, dat de wegen niet zullen voldoen aan de eisen des tijds. Volgens spreker moet er geen ge noegen mee worden genomen, wanneer zulks het geval is. De voorzitter lichtte nader toe, dat de provincie ook gehandicapt geweest is. Er bestond hoop, dat het stations emplacement verplaatst zou worden. De spoorwegen wilden daartoe niet meewerken. Ware dit wel het geval ge weest, dan zouden de aansluitingen gunstiger zijn komen te liggen. Thans wordt het moeilijker met de aftakkin gen. Het grootste probleem ligt in het verkeer, dat vanuit de Betuwe naar Rhenen komt. Het zal zich bovenaan de Zwarteweg met een grote linkse bocht moeten invoegen in het verkeer op de hoofdweg Arnhem-Utrecht. Dit wordt bijzonder gevaarlijk. Op dit punt zijn de laatste tien jaar 1 tot Vit ongeval per jaar gebeurd. De heer E. P. van Dijk (Vrije partij) heef de indruk, dat de hele zaak door de provincie „pietepeuterig" wordt be handeld. Dit is ook het geval met de geprojecteerde verbinding naar het noorden. Bovendien moet er een huis verdwijnen, terwijl spreker heeft ge hoord, dat de eigenaar moeilijkheden in de weg worden gelegd bij de nieuw bouw. De voorzitter licht toe, dat de aan koop van de betrokken woning buiten de gemeente is omgegaan en geheel door de eigenaar met de provincie is geregeld. Daarna is pas bij de gemeente aangeklopt. Spreker gaf te verstaan dat wel medewerking wordt verleend. Men is zelfs bereid het uitbreidingsplan voor dit ene geval te wijzigen. Het voorstel van burgemeester en wethouders werd daarna z.h.s. aan vaard. SANERINGSPLANNEN IN VERBAND MET BOUW NIEUW GEMEENTEHUIS (Zie verder pagina 2.) Dit is dan „Jonas", de walvis die a.s. Woensdag naar Veenendaal komt en waarover in nevenstaand artikel uit gebreide bijzonderheden worden ge geven. EERSTE COMPETITIEWEDSTRIJD VOOR V.V. „RENSWOUDE" Vorige week werd door de KNVB, afdeling Utrecht, de indeling van de elftallen bekendgemaakt. Hierin is tot nog toe geen wijziging gekomen, alhoe wel het meespelen van de v.v. „Rhe- nus" in de tweede klasse, afdeling A, nog dubieus is, daar deze vereniging overschrijving heeft aangevraagd naar de vierde klasse KNVB. Intussen is reeds bekend geworden dat de nieuwe competitie in de afdeling Utrecht op Zondag 11 September zal beginnen. Voor Renswoude staat dan een uitwed strijd op het programma en wel tegen de Elsterse voetbalvereniging „Oranje- Wit". Dit is ongetwijfeld voor Rens woude een zeer lastige tegenstander. We reken echter op een overwinning voor de roodwitten, daar men de ge hele zomer behoorlijk getraind heeft en in de oefenwedstrijden ook goed voor de dag is gekomen, blijkens de eerste plaats in het voetbaltournooi te Voort huizen. EERSTE-STEENLEGGING Woensdagmorgen heeft de heer J. F. van Ingen de eerste steen gelegd van de nieuwe winkel en werkplaats van fa. A. van Ingen en Zn. De smederij zal straks wellicht een beter aanzien hebben dan de oude bouwval. Wanneer verdwijnt de rest van dit voor het verkeer zo gevaarlijke obstakel? A.s. Woensdag zal Jonas Veenendaal aandoen. Jonas is de geprepareerde reuzenwalvis, die hier op de Markt in een grote tentoonstellingstent te bezichtigen zal zijn. In alle landen, waar Jonas tot nu toe op zijn W'esteuropese tournee ver scheen, trok hü veel belangstelling. In Scandinavië, Oostenrijk, België, Duitsland, Frankrijk en Engeland, kwam men in drommen om de reuzenwalvis (20 meter lang en 55.000 kg zwaar) te bekijken. Te Parijs was het bezoek overweldigend. Dit was in September vorig jaar, toen hier een recorddag van 70.000 bezoekers werd geboekt. Er was extra politie nodig om de lange rij wachtenden op de Place des Invalides ordelijk op te stellen. Direct nadat Jonas op 11 September 1952 nabij Trondjhem (Noorwegen) was gevangen, werd het enorme dier met 7000 liter formaline geprepareerd. Deze behandeling bleek afdoende en men begon hierna de tentoonstellingsreis, die nu bijna drie jaar duurt en een buitengewoon succesvol verloop heeft. De reuzenwalvis wordt vervoerd op een 24 meter lange trailer (speciaal in Nederland gebouwd en de grootste van Europa). De deskundige toelichting wordt per geluidsband in de tentoonstellingstent gegeven. Schoolkinderen in klasseverband hebben van 10 tot 14 uur gratis toegang. De tentoonstelling is van 's morgens tien uur tot 's avonds half elf gveopend. De 11e September 1952 ving een Noorse walvisvaarder ten noorden van Trondjhem in Noorwegen, een 58 voet, dus pl.m. 20 m., lange manlijke vinwal vis. Het volwassen dier, juist van een gemiddelde lengte voor deze soort, woog ongeveer 55.000 kg en werd „Jo nas" genoemd. Nu worden deze vin walvissen aanstonds verwerkt tot traan, vlees en beenderenmeel, maar voor „Jonas" had men een geheel andere bestemming. Overlegd was, dat hij geruime tijd zou dienen als tentoonstellingsdier en vandaar, dat hij zo spoedig mogelijk zou worden geprepareerd, ten einde bederf tegen te gaan. Men kan n.l. walvissen niet opzetten als andere zoogdieren, om dat de stevige lederhuid ontbreekt. Een gipsmodel er van maken kan niet door afmeting en breekbaarheid. Er is dus besloten „Jonas" in te spuiten met een bederfwerende conservatievloeistof, waarvoor gekozen is formaline. Zeven duizend liter van een 10-percentage op lossing van deze stof in water, is met een hoge druk op verscheidene plaatsen in het reuzenlichaam gespoten. De daarvoor gebruikte spuiten zijn op de tentoonstelling ook te zien. Spek en vlees worden door de formaline hard en niet meer aantastbaar door bacteriën en schimmel. De ingewanden zijn, op de opgepompte longen na, verwijderd, ter wijl men de grote beenderen, samen het skelet of geraamte vormend, op hun plaats heeft gelaten voor steun. i De vinwalvis heeft in zijn bek, af hangend van het verhemelte, enige hon derden baarden of baleinen van hoorn. Deze baarden filtreren uit het zeewater het voedsel, waarvan de walvis per dag heel wat nodig heeft. „Jonas" is dus een baard- of baleinwalvis, in tegenstelling met andere soorten, die tanden bezitten en dus daarom tandwalvissen heten. Van één daarvan, de potvis, zijn die mooie ivoren tanden op de tentoonstel ling te zien. Vinwalvissen zijn lange, slanke die ren, waarvan keel en borst voorzien zijn van een menigte voren, groeven of plooien. Deze lopen door tot ongeveer de halve lichaamslengte. Uitstekende delen, heeft het grote lichaam bijna niet. Achter de kop vindt men rechts en links een borstvin, die dient voor even wicht houden en sturen. Aan de rug kant zit een kleine rugvin, nooit meer dan één. Daarom heten deze dieren vin walvissen. Aan het einde van het lichaam zit een grote, t wee vleugel ige staartvin, waarmede het dier zich snel voortbeweegt in zee. Die staart ligt plat op het water en daarmede kunnen die dieren een geweldige kracht ontwik kelen. Zij kunnen een 25 a 30 km per uur zwemmen. In die staart zitten geen delen van het geraamte, evenmin als in de bovengenoemde rugvin. In de beide borstvinnen zitten dezelfde geraamte- delen als in onze arm. Achterste lede maten, dus achterpoten van de andere zoogdieren, ontbreken bij de walvissen steeds. Het kleine oog is geplaatst achter de mondhoek en weer achter het oog is te zien de zeer kleine uitwendige oor opening. Oorschelpen ontbreken ge heel. Boven op de kop, in het midden on geveer, zitten de beide neusgaten, die een V-vormige figuur vormen. Men kan ze in de spiegels boven het dier duide lijk zien. De walvis ademt alleen door deze twee neusgaten en bij uitademing blaast hij lucht met waterdamp uit en geen water, zoals men vaak meent. De uitademingswolk is meerdere voeten hoog en wordt door de walvisvaarders spoedig opgemerkt. Bij inademing ne- Woensdag 7 September gaan de ouden van dagen van Eist weer hun jaarlijks evenement beleven: de autotocht. 's Morgens wordt gestart in de rich ting Veenendaal. De eerste pleister plaats is Austerlitz, waar iets gegeten zal worden. Daarna gaat de reis naar het militaire vliegveld Soesterberg. Het bezichtigen van het dalen en op stijgen der snelle straaljagers* zal daar nog wel enige vergelijkingen met „de goeie ouwe tijd" ontlokken.... Voor een BRIL natuurlijk na ar Ziekenfondsleverancier HOOFDSTRAAT 106 - VEENENDAAL der: radiostad Hilversum. Hierna staat Oud-Loosdrecht op het programma waar een boottocht zal worden ge maakt. Het laatst wordt een bezoek ge bracht aan Oud-Valkeveen. De terugtocht gaat via Leersum, Amerongen, aan welker oostgrens de oudjes ongeveer half acht arriveren. Daar wacht natuurlijk „Crescendo" voor een waardige ontvangst WHISKY Een Schotse kenner, die het weten moet, heeft de volgende „veto-regels" ten aanzien van whiskey opgesteld: nooit met ijsstukjes, die moordend zijn voor het aroma, nooit met een rietje, waardoor deze drank tot een soort limonade wordt gedegradeerd, en nooit met water uit een natuurlijke bron. men zij zoveel lucht in, dat zij lang onder water kunnen blijven, b.v. 20 minuten of nog wel langer. De kleur van de huid is zwart aan rug- en zijkanten, terwijl aan de buik zijde deze soort wit is. Interessant is, dat op de linkerzijde van het lichaam, in het zwart, een paar witte vlekken voorkomen, wat men bij deze soort meestal niet heeft Beharing van de huid ontbreekt, zodat deze zoogdieren, in tegenstelling met de andere, geheel kaal zijn. De opengespalkte bek laat zeer fraai de beide reeksen baarden of baleinen zien. De harige zijden daarvan zijn steeds naar elkaar toegekeerd. Merk waardig is, dat vooraan rechts een paar honderd baarden wit van kleur zijn, terwijl verder naar achteren die baar den heel donker zijn. Links zijn alle baarden donker van kleur. Bij de ge wone vinwalvis is dit nu een kenmeik van deze speciale soort. Bij „Jonas" ziet men aan de linker kant de harpoen, die het dier doodde. Een andere harpoen, nog ongebruikt, is met het kanon, dat dient voor het af schieten ervan, uitgestald. Het harpoen kanon en de harpoen zijn uitgevonden in plm. 1860 door de Noorse walvisvaar der Svend Foyn. Aan de ongebruikte harpoen is, aan de punt, de afschroefbare granaat te zien, die in de walvis uiteenspringt in vele stukken, na het treffen. In die gra naat zit nl. een lading springstof. Uitgestald zijn ook Noorse ski's met balein bekleed. Het vlees van de walvis is grofvezelig en donker van kleur. Het smaakt naar rundvlees en niet naar vis. Tegenwoordig wordt het veel ingeblikt gebruikt, vooral in Amerika, Japan en Noorwegen. Een paar grote wervels en ribben, niet van „Jonas", maar van een andere vin walvis, zijn mede te zien. De wervels werden en worden wel gebruikt voor hakblok. Interessante beenstukken zijn ook nog de uitgestalde zgn. „walvisoren", die uit zeer hard been bestaan en een schelpvormige gedaante hebben. Het zijn delen van het gehoororgaan van de walvis en tijdens het leven zitten zij inwendig, aan de onderzijde van de schedel in de gehoorstreek. Deze been stukken stellen voor de benen trom melholte van het gehoor en zij zijn bij verschillende soorten dieren dan ook verschillend van vorm. Het been ervan is zo hard, dat het slechts met veel moeite met een ijzerzaag kan worden doorgezaagd. Bekijkt men die „oren" van de buitenzijkant, dan ziet men er duidelijk een menselijk gezicht in met bolle wangen. Zij worden wel beschil derd en als curiositeit door de walvis vaarders meegebracht. Zonder twijfel zal Jonas ook in Vee nendaal veel bekijks hebben. EDE. Dezer dagen is het vijftig jaar geleden dat de beide Edese bedrijven die de bevolking van gas en water voor zien, in bedrijf werden gesteld. Sinds kort zijn deze bedrijven samengevoegd. Dinsdag 13 September zullen burge meester en wethouders van drie tot vijf uur recipiëren in „Het Hof van Gel derland". WAGENINGEN. De student Th. is Zaterdagmiddag alhier tijdens het zwemmen in de Rijn bij de steenfabriek Duijs verdronken. Onmiddellijk werd door de gealarmeerde politie begonnen met dreggen. Na ongeveer twee uur dreggen werd het lijk van de drenke ling gevonden. Op dezelfde plaats zijn in de loop der jaren al meerdere slacht offers gevallen. BENNEKOM. Volgende week Dins dag 9 September zal dan de eerste steenlegging plaats vinden van het Pro testants-Christelijk Streekziekenhuis te Bennekom. Zoals bekend, zal Prins Bernhard deze plechtigheid verrichten. EDE. Dank zij de grote belangstelling voor de abonnementsconcerten van het Gelders Orkest in Ede van voorgaande jaren heeft men besloten in het ko mende seizoen twee series van drie abonnementsconcerten te doen geven. De eerste serie wordt gegeven op 21 September, 19 October en 7 December. De uitbreiding van het aantal concer ten was tevens mogelijk door een ver hoging van het gemeentelijk subsidie. WIJZE WOORDEN GEEN SLAAF Wees slaaf met de geest van een vrij man, en gij zult geen slaaf zijn. (Menander.)

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1955 | | pagina 1