Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Al ruim 1500 bekeuringen
in Veenendaal
Levende SINTERKLAAS
TRADITIES
Over drie weken begint
de eigenlijke winter
SINT of PIET?
Fa. I- F. TAK
Io enkele uren tijds 65 bonnetjes
de VALLEI-riks
St. Nicolaas morgen te paard
door Veenendaal
De plannen van
OUWEHANDS DIERENPARK
Voetbal programma
Wist U
AGENDA
Waar is
Hy is f7.50 waard
Rhenen
Eist
Renswoude
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Kentering ten goede
Een bijzonder geslaagde uitvoering van
»ZANG en VRIENDSCHAP«
GEVAAR VOOR GLADDE WEGEN
Voor St-Nicolaas
29e jaargang
VRIJDAG 2 DECEMBER 1955
No. 91
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 5S3427
Redactie; W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven bU
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 14 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3.60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
Het is de laatste tijd bij herhaling
dat het grote aantal bekeuringen in
Veenendaal als gevolg van verkeers
overtredingen onze aandacht vraagt.
Een en ander is het directe gevolg
van de nog steeds voortdurende ver
scherpte verkeerscontrole. Zo werden er
deze week in enkele uren tijds 65 pro-
cessen-verbaal opgemaakt. In de afge
lopen drie weken waren het er weer
264, en als dat zo doorgaat, zal het aan
tal bekeuringen van 1500, sinds januari
j.l. uitsluitend voor verkeersovertredin
gen uitgedeeld, voor het verstrijken
van dit jaar nog beduidend toenemen.
Een lichtpunt in deze minder pret
tige ontwikkeling is gelukkig, en dat is
ook de mening van de betreffende auto
riteiten in Veenendaal, dat de Veenen-
daalse weggebruikers zich over het al
gemeen kennelijk aan het verbeteren
zijn. Behalve dat men inziet dat het in
acht nemen van de verkeersvoorschrif-
ten in het eigen belang en dat van een
ander absoluut noodzakelijk is, zullen
ook het strenge optreden van de politie
en de vele kostbare en zeer onaangena
me bonnetjes hieraan niet vreemd zijn.
Als wij het aantal van 1500 bekeurin
gen nog eens nader beschouwen dan
blijkt toch dat er, in minder dan 11
maanden, op iedere tien Veenendalers,
baby's en grijsaards meegeteld, min-
Nieuwe
telefoonaansluitingen
2490 Boers, H, J., Ind.- en Handels-
ondern., Nieuweweg 204.
3186 Gem. en Gem. Inst. Brandweer,
woonhuis brandwacht G. J. van
Holland, Achterkerkstraat 67.
2591 Hin, A. J., Dep. Palthe Kousen
reparatie, Gelderland 4.
2260 Maas, S. P. J., J. P. C. Leinweber-
straat 44.
2480 Mijnders, C. G., onderwijzer,
Buurtlaan 117.
2530 Verdurmen, M. J. H., Bergweg 49.
dat deze week een meneer bij de
politie aangifte deed van diefstal van
twee dozen (goede) sigaren uit zijn niet
afgbsroien auto?
dat bij onderzoek bleek dat een
tweetal dames van respectievelijk 4 en
5 jaar dit op hun geweten hadden?
dat deze kinderen op het idee
waren gekomen de sigaren onder voor
bijgangers uit te delen?
dat zij ze toen begrijpelijk in
korte tijd kwijt waren?
dat de voorbijgangers deze uit-
delerij blijkbaar hebben opgevat als een
bijzonder Sinterklaasgebaar, want dat
niemand hunner moeite heeft gedaan
om na te gaan hoe de kinderen in het
bezit van de sigaren waren gekomen?
dat de ouders intussen de kosten
van dit aardigheidje hebben betaald?
dat het aantal bonen in de pot op
de vogeltentoonstelling van de Veenen-
daalse Vogelvrienden 1479 beliep?
dat de prijs, een vet konijn, werd
gewonnen door een dame die bij het
raden dit aantal het dichtst benaderd
had?
dat de Veenendaalse B.B. woens
dagavond een brandweeroefening heeft
gehouden?
dat deze oefening in de Zand
straat en het Kostverloren een valpartij
veroorzaakte doordat het water op
straat in ijs veranderde?
dat de valpartij geen ernstige ge
volgen had en Gemeentewerken door
de gladheidsbestrijding aan te pakken
de weg weer begaanbaar maakte?
Richtingverandering
Bestuurders van voertuigen, ruiters
en geleiders van rij- en trekdieren en
vee, die van richting wensen te ver
anderen, zijn verplicht tijdig en op dui
delijk zichtbare wijze het voornemen
daartoe kenbaar te maken.
Het teken van richtingverandering is
voor ieder het duidelijkst zichtbaar,
wanneer u uw arm horizontaal uit
steekt. Het uitsteken van een been (dit
ziet men inder
daad wel eens) is
niet geoorloofd,
aangezien het ver
boden is geduren
de het rijden de
voeten niet op de
trappers te heb
ben. Bent u om
dg een of andere reden niet in staat met
uw arm richting aan te geven, dan
stapt u af en loopt met uw rijwiel aan
de hand de bocht om. Ook bij rechts
afslaan moet u richting aangeven. Als
u van richting wenst te veranderen en
daartoe een teken geeft, moet u zich
van te voren hebben overtuigd of dit
richtingveranderen verantwoord is. Het
is dus zaak terdege rekening te houden
met het tegemoetkomend en achterop
komend verkeer.
Zaterdag 3 december
(In geb. Eikenlaan) 3.30 uur,
groot Sinterklaasfeest van de
N.V.V.-Besturenbond.
Woensdag 7 december
(In de Julianakerk) 7.30 uur,
ds. L. Vroegindeweij van Ga
meren spreekt over „De Je
hova Getuigen".
Donderdag 8 december
(In hotel „De Korenbeurs") 3
uur, vergadering Bond gepens.
ambtenaren. Dhr. J. H. Groen
spreekt over „De nieuwe wet
op de Ouderdomsvoorziening".
Luxor Theater
Van heden vrijdag t.m. maan
dag de film „Het Plateau des
Doods" en van dinsdag
donderdag „U spreekt met
moordenaar".
stens één Veenendaler een verbaaltje
wegens een verkeersovertreding heeft
opgelopen. Hieruit kan men afleiden
dat er zo langzamerhand van de Vee
nendalers die dagelijks aan het verkeer
op de weg deelnemen, maar weinig
meer zijn die dit jaar buiten schot
bleven.
Gedeelde smart is halve smart, maar
het is toch wel een zeer onprettige ge
dachte dat Veenendaal dit jaar al vele
duizenden guldens aan bekeuringen
heeft moeten opbrengen.
Wij zeiden het reeds, gelukkig is er
een kentering ten goede.
Bij navraag bleek dat er de laatste
weken veel bekeuringen moesten wor
den opgemaakt tegen automobilisten
wegens het niet aan de eisen voldoen
van de autoverlichting.
De VALLEI-riks van de vorige
week, welke werd uitgegeven bg de
Brood- en Banketbakkerij M. Bast-
meyer in de Hoofdstraat te Veenen
daal, werd niet gevonden. Hierdoor
is de waarde van de VALLEI-riks,
welke één dezer dagen weer in het
verspreidingsgebied van ons blad
zal worden uitgegeven, weer f 2,50
meer waard geworden en in waarde
gestegen tot f 7,50.
Het nummer van de nieuwe riks is
1 AV 556084. Het is ook weer een
roodgedrukt nummer, dus een riks
met de beeltenis van Prinses Wil-
helmina. Kijkt u deze week daarom
goed uit naar de rijksdaalder met
het rode nummer 1 AV 556084.
Indien u deze riks vóór donderdag
middag 12 uur aan het bureau v.aij
ons blad kunt tonen, wordt u de
vinderspremie direct in contanten
uitbetaald. Deze premie bedraagt
thans dus vijf gulden.
Sint Nicolaas zal a.s. zaterdagmiddag
nogmaals een rondgang door Veenen
daal maken. Hij heeft zijn witte schim
mel naar Veenendaal laten komen, zo
dat hij nu niet met een landauer, maar
op zijn paard door Veenendaals straten
zal rijden, vergezeld van enkele van zijn
zwarte knechten.
De winkels zijn zaterdagavond tot 9
uur geopend. Maandagavond gewoon
tot 6 uur.
Om in het bezit te komen van een
gratis toegangsbewijs voor de kinder
middag op 28 december a.s. kunnen 200
UITSLAG VERLOTING PLUIMVEE
TENTOONSTELLING
614
415
131
546
763
2
305
173
608
405
934
804
960
268
895
840
688
697
442
822
114
97
112
425
362
840
468
944
695
428
657
841
703
706
725
743
381
164
875
913
571
635
115
920
576
161
163
876
34
902
437
877
816
522
979
705
735
BENOEMING MUZIEKSCHOOL
In verband met een toenemende
vraag naar pianolessen heeft de Mu
ziekschool „Ars Musica" alhier be
noemd tot pianolerares mej. Elly W.
Klören uit Utrecht. Mej. Klören is in
het bezit van einddiploma Utrechts
Conservatorium en genoot o.m. onder
richt van Anton Dresden en Joh. de
Molenaar. Zij is verder organiste van
een der Utrechtse kerken.
NIEUWE AANWINSTEN CHR.
OPENB. LEESZAAL
Cotterel, Met de zon- mee. Crottet,
Negri, dagboek van een kat. Eerdmans,
Telefoon uit Maastricht. Ewerbeck,
Voor jou, mijn zoon. Hartley, Postillon
d' amour. Havank, Dodemans dollors.
Jong, de, Omnibus. Kazantzakis, Kapi
tein Michalis. Lennart, De blauwe ho
rizon. Lugt, v. d. Kapitein Marie. Ma-
dariaga, Vijf vrouwen om Don Juan.
Martin, De verre weg. Maurier, du,
Mary-Anne. Oosterbroek-Dutschun Het
leven begon opnieuw. Roe, Een koning
verleid. Spring, Dame, deerne, domi
nee. Oegema v. d. Wal, Practische kleu
renpsychologie. Touw, Het Evangelie en
de moderne mens. Schaper, In het eer
ste gelid. Twaalf vooraangaande Ne
derlanders. Allen, De weg van een we
reldmacht. Amerika van 1900 tot heden.
Parrot, Op zoek naar een verzonken
wereld. Parrot, De zondvloed en de Ark
van Noach. Russel of Liverpool, De
gesel van het hakenkruis. Scholte, De
marmeren Archipel. Schünhage, Groot-
Brittannië, land van stille revoluties.
Leeuwen, v., Om de jeugd of om de
kerk? Daalder, De jeugd aan het woord.
Lindbergh, De brede zee. Gaul, Insec
ten, een fantastische wereld.
voorzijden van de pepernoten worden
ingeleverd op het bureau van de VWV,
Hoofdstraat 98. Men ontvangt dan tege
lijk een toegangsbewijs. De pepernoten
moeten dus worden afgegeven en niet
in de bus worden gedeponeerd.
De pepernoten kunnen tot en met za
terdag 10 december a.s. worden inge
leverd.
HET SINTERKLAASFEEST NADERT. De kinderen zetten 's avonds hun
schoentjes klaar met voedsel voor het paard en vergeten daarbjj niet hun
Sinterklaasliedjes te zingen.
De Chr. Gemengde Zangvereniging
„Zang en Vriendschap" gaf zaterdag
avond in gebouw Eikenlaan, onder lei
ding van de dirigente mej. Elisabeth
Hendriks, een uitvoering, die er zijn
mocht. Het eerste gedeelte van het pro
gramma vermeldde de uitvoering van
„Dankt, dankt nu allen God", „Een
vaste Burgt" en enkele liederen uit Va
lerius, welke op voortreffelijke wijze
werden gezongen. De dirigente bewees
hierbij al direct het koor vast in de
hand te hebben.
Het tweede programmadeel gaf wer
ken van een heel ander genre, n.l. Panis
Angelluus van Cêsar Frank, het Chor
der Studenten van Fr. von Suppé en
Zigeunerkoor van Verdi. De Nacht van
NIEUWE TELEFOON
AANSLUITINGEN
In Rhenen kwamen in de afgelopen
maand de volgende nieuwe telefoon
aansluitingen tot stand:
586 M. v. d. Bijl, Molenstraat 37.
G. Haagsman, Herenstraat 5.
Mol, Molenstraat 15.
N.V. Joh. v. Mourik en Co, direc
tiekeet, Achterb.straatweg.
J. B. J. Boos, wmr. Ie kl. Rijks
politie Rhenen, Prunuslaan 71.
587
445
643
623
EERVOLLE RESULTATEN VOOR
RIIENENSE PLUIMVEEVERENIGING
De Rhenense Pluimveevereniging be
haalde met de inzendingen op de ten
toonstelling te Veenendaal eervolle re
sultaten. De heer B. Lodder behaalde
met Hollandse Zwart-Witkuif 2 GG, 1
ZG zwart hanen jong, 1 ZZG met 3 ere
prijzen, 2 GG zwart hennenjong met
blauwwit kuiven, hennen jong 1 ZG 2
GG. De heer P. Bosman kreeg met Zil
verlaken uilebaarden haan 1 GG, zil
verhen 1 ZG en een ereprijs. Met Kraai-
koppen hennen zwart 1 ZG, 1 GG en
een ereprijs. De heer M. van Baaren
met Chamois Padua 1 ZG, 1 G met Goud
Padua 1 ZG en 1 GG. Met Hollandse
Hoenders zilverzwart geloverd de heer
J. G. Kuipers 1 ZZG, 2 ereprijzen, 2 ZG
hanen met hennen, 1 ZZG 3 ereprijzen,
2 GG 1 ereprijs en 3 GG. De dieren, die
bij de PVO te gast waren hadden tij
dens hun verblijf een prima verzorging.
Wat deze Rhenense vereniging in de
kooien heeft gebracht kan de toets der
critiek ten volle doorstaan.
Zou iemand in Nederland Rhenen
kunnen noemen, zonder hierbij aan
„Ouwehands Dierenpark" te denken?
Neen, want deze beide zijn onverbre
kelijk aan elkaar verbonden.
Thans, na een zeer drukke zomer, is
eindelijk de herfst gearriveerd en
daarmede de rust na het geroezemoes
der vele tienduizenden, die het afgelo
pen seizoen het ver buiten onze gren
zen bekende park bezocht hebben.
Even een korte adempauze voor die
ren en personeel om weer op verhaal te
komen voor het volgende seizoen en
ook om de zo nodige verbeteringen aan
te brengen.
Wat is het nu, dat Ouwehands Die
renpark voor de duizenden zo aantrek
kelijk maakt?
Dan kunnen wij direct noemen de
grote verscheidenheid van dieren uit
alle werelddelen, die op een geheel
eigen wijze en aangepast aan het land
van herkomst gehuisvest zijn. Steeds
wordt de collectie opnieuw aangevuld
met nieuwe en voor Nederland onbe
kende diersoorten.
We schreven in het begin, dat de rust
in het park was teruggekeerd, doch dit
geldt dan niet voor de directie en het
personeel, want men is daar boordevol
plannen voor het nieuwe seizoen en
voor deze winter. In de Jaarbeurshallen
te Utrecht wordt deze winter, voor het
eerst in Nederland, een grote overdekte
winterdierentuin ingericht onder aus
piciën van de Stichting Stadsontspan-
ning.
Zowel in de Beatrix- als in de Irene-
hal zullen grote kooien worden ge
plaatst met een entourage, waarin de
natuur van het land waaruit de dieren
afkomstig zijn zoveel mogelijk is na
gebootst. Verder wordt een grote vijver
aangelegd met kleurige watervogels en
komt er een kinderboerderij. Dit voor
zover het de winterplannen betreft. Nu
de werkzaamheden voor de a.s. zomer.
De dierenverblijven worden hersteld,
verbeterd en nieuwe verblijven worden
bijgebouwd. Ook wordt met man en
macht door de tuinlieden aan een ver
dere verfraaiing van het park gewerkt.
Dit is een werk, waar maar heel wei
nig over bekend is. Duizenden plantjes
moeten verspeend worden om straks
een grote bloemenzee te kunnen heb
ben. De gazons worden verzorgd, hees
ters gesnoeid en in de kassen worden
zorgvuldig nieuwe bloemsoorten ont
wikkeld.
Als we nu aan de bezoekers vragen,
wat wel het meest imponerende in
Ouwehands Dierenpark is, dan krijgen
wij als antwoord: „De parkaanleg en
de ruime terrassen, waar de dieren hun
verblijf hebben". Het is allemaal zo
echt, dat je gewoon bang zou worden
hier of daar een leeuw tegen te komen."
Steeds meer wordt er gedaan om de
veeleisende vacantieganger tevreden te
stellen. Heeft het park dit jaar reeds
het grote moderne bad-restaurant ge
opend, thans is het bezig met de voor
bereidende werkzaamheden voor de
aanleg van een zwembad, welks weerga
in Nederland niet gevonden wordt. Nog
meer plannen staan op stapel en zo
wordt ieder jaar een stukje meer aan
het dierenpark toegevoegd.
Jong leven? Ja, er is al wat gearri
veerd. Een dezer dagen zijn twee
Guanaco's geboren en nu is het wachten
met spanning op de geboorte van een
ijsbeer (misschien ijsberen?), panters en
nog enkele andere dieren.
De mensen bouwen aan het park,
maar ook de natuur bouwt op haar ma
nier mede aan de verdere uitbreiding.
Schubert en Barcarolle van Oftenback,
zouden met iets meer gevoel gezongen
beter tot hun recht zijn gekomen. Locus
Iste van Bruckner was voor het koor
beslist te zwaar. Al met al werd het
echter een uitstekende uitvoering.
Ter afwisseling werd door mej. Meta
de Rijk uit Utrecht, begeleid door mej.
Hendriks, op verdienstelijke wijze „Chio
mai fi posio" van G. F. Handel en „Ri-
torne roi" van A. Hasse gezongen,
waarvoor haar een daverend applaus
ten deel viel.
De toneelgroep var „Zang en Vriend
schap" heeft de moed gehad het fami
liedrama „Ik heb gezondigd" voor het
voetlicht to brehgc-^'.' Dit toneelwerk,
dat buitengewoon zwaar en realistisch
is, werd op voortreffelijke wijze ge
speeld. De spelers waren rolvast en de
vele dramatische scènes werden op
overtuigende wijze vertolkt. Zonder de
andere spelers ook maar iets te kort te
doen, moeten wij toch noemen de ver
tolkster van de moederrol, die wat spel
en mimiek betreft, de volmaaktheid zeer
dicht benaderde.
De talrijke aanwezigen (de zaal was
goed bezet) genoten merkbaar van het
toneelspel. Meer dan storend was ech
ter dat juist bij de meest dramatische
momenten een stuk of wat opgeschoten
lummels en zelfs ook nog ouderen zich
niet konden beheersen en in een scha
terlach meenden te moeten uitbarsten.
De avond werd gesloten door de be
schermheer der vereniging, wethouder
Ant. de Ruiter.
Veenendaal krijgt zondag bezoek van
Quick uit Nijmegen. De Nijmeegse
ploeg heeft een vrij zwak begin gehad,
maar komt er de laatste wedstrijden
beter in. De laatste zondag wonnen de
Nijmegenaren met 41 van Ede en
zullen alle mogelijke moeite doen om
aansluiting bij de kopgroep te krijgen
Veenendaal staat er met twee punten
meer en één wedstrijd minder gespeeld
beter voor. Het wordt dus oppassen
voor de geelblauwen, want Quick heeft
er groot belang bij via Veenendaal dich
ter bij de kopgroep te komen. Veenen
daal kan op haar beurt door een over
winning Quick voorlopig van de kop
groep terugdringen. Een spannende
strijd is zeker te verwachten.
Veenendaal 2 gaat op bezoek bij de
Quick reserves in Nijmegen. Veenen
daal 3 gaat naar Amsvorde 2, terwijl
Veenendaal 4 uitspeelt tegen DVSA 2.
R.K. „Unitas" speelt thuis tegen
DWSM, dat hoger geklasseerd staat dan
de Veenendalers, die nog maar 6 pun
ten uit 8 wedstrijden hebben.
Voor zaterdag is er slechts een be
perkt programma. DOVO krijgt bezoek
van VVOG uit Harderwijk. DOVO zal
op revanche belust zijn voor de neder
laag welke voor enkele weken terug in
Harderwijk werd geleden. De Harder
wijkers hebben 1 punt meer dan DOVO,
zodat DOVO bij een overwinning van
plaats kan verwisselen.
VRC heeft vrijaf; terwijl in de
Utrechtse afdeling alleen Kulan een
wedstrijd te spelen heeft en wel uit te
gen Valleivogels.
De reserve-elftallen hebben het vol
gende programma:
DOVO 2 IJsselmeervogels 2.
Jonathan 3 Matjan 2.
Woudenberg 2 Kulan 2.
Sp.cl. Rhenen 3 DOVO 4.
V.R.C. 4 Musketiers 2.
Triangelboys 3 Sp.cl. Rhenen 3.
Matjan 3 De Merino's 3.
Rhenus 3 Patria 4.
RHENUS KRIJGT HET ZWAAR
Koploper Rhenus heeft zondag
de
zware uitwedstrijd tegen Scherpenzeel
voor de boeg. Er kan van alles gebeu
ren. Rhenus gaat met 13 punten uit 8
wedstrijden aan de kop. Scherpenzeel
staat op de derde plaats.
Renswoude daarentegen zal deze keer
wel weer met de volle winst gaan strij
ken. De thuiswedstrijd tegen Oranje-
Wit mag voor de rood-witten geen
struikelblok zijn en we rekenen dan
ook op de volle winst.
Eist krijgt het heel moeilijk in de
thuiswedstrijd tegen Wijk bij Duur
stede. Ook voor deze Elsterse club zal
er wel geen winst in zitten.
KOSTELOOS INENTEN
Vanaf heden is er elke tweede Don
derdag van de maand voor de kinderen
die ingeschreven staan op het Consul
tatiebureau voor zuigelingen te Eist ge
legenheid tot kosteloos inenten voor
diphterie, kinkhoest, tetanus, 's middags
4 uur in het Wijkgebouw van het Groe
ne Kruis.
OPBRENGST COLLECTE
BLINDENHULP
De collecte die alhier is gehouden van
14 tot 19 november ten bate van de Chr.
Blindenhulp, heeft f 63,opgebracht.
VAN HET GROENE LAKEN
Het eerste team van de biljartvereni
ging „Renswoude" speelde dinsdag
avond een uitwedstrijd tegen „Ons Ge
noegen" uit Ingen. De Renswoudenaren
waren deze avond weer goed op stoot
en wonnen dan ook verdiend met 62.
Vooral de heer C. Vink trok met zijn
prachtige spel ieders bewondering. Het
uiteindelijke gemiddelde van bijna zes,
was doordat hij enkele gemakkelijke
stoten miste, nog maar een flauwe af
spiegeling van het geheel. Ook de heer
J. Vink, die een algemeen gemiddelde
had van bijna vijf, won zijn partij op
fraaie wijze.
De persoonlijke uitslagen luiden:
J. Vink A. van Bleiderveen 20
C. Vink T. den Otter 2—0
C. de Fluiter M. C. Angelino 20
G. van de Kaa B. den Otter 02
Eerstgenoemde spelers waren van
Renswoude.
431
NIEUWE TELEFOON
AANSLUITING
Vendel, G. J. v. d., Electro-techn.
bureau Renswoude, Dorpsstr. 104,
Renswoude.
Is er wel één feest, dat altijd zo popu
lair is gebleven als het Sinterklaasfeest?
Tal van folkloristische festiviteiten en
figuren worden kunstmatig in het leven
gehouden, maar dat is niet het geval
met Sinterklaas, die blijkbaar een
eeuwig jonge ziel heeft.
Vrijwel overal in ons land viert men
het Sinterklaasfeest op dezelfde wijze.
Een uitzondering vormen de vijf Wad
deneilanden, waarover wij in dit artikel
een en ander zullen verldaren.
Op Ameland mag in de namiddag van
de vijfde december na 5 uur geen
vrouw meer op straat zijn. De jonge
mannen hebben zich dan in witte ge
waden gestoken en blazen op hun rond
gang door de dorpen op een buffel
hoorn. In het donker van de vroege
winteravond ziet men dan hier, dan
daar, een witte gedaante door het dorp
sluipen, die telkens het eentonige ge
luid van zijn hoorn voortbrengt. De
vrouw, die het durft wagen de Amelan
der heren der schepping te trotseren en
toch naar buiten te komen, wordt op
minder zachtzinnige wijze aan het ver
stand gebracht, dat zij onderworpen is
aan de mannenmaatschappij. Tegen
etenstijd verdwijnen alle witte gedaan
ten want zelfs een „Sunderklaas"
versmaadt een goede maaltijd niet.
Omstreeks zeven uur wordt het feest
hervat. De jonge kerels hebben zich
dan fantastisch uitgedost en beelden
alleen öf gezamenlijk allerlei recente
gebeurtenissen uit. Heeft een bekend
inwoner van Ameland bijvoorbeeld een
functie op de wal gekregen, waarbij
zich een komisch misverstand heeft
voorgedaan, dan kan hij er zeker van
zijn, dat hij zichzelf op 5 december op
Ameland ziet lopen. De mannelijke
jeugd van het eiland is bijzonder vin
dingrijk in het nabootsen van tal van
figuren, die op het eiland of ver daar
buiten een rol hebben gespeeld. Uiter
aard zijn alle mannen gemaskerd en
hebben zij allen hun onafscheidelijke
hoorn bij zich.
Onderwijl heeft de vrouwelijke jeugd
zich verzameld in de café's en bakke
rijen. In een wijde kring zitten de
meisjes langs de muur, in afwachting
van de dingen, die komen zullen. Dat
duurt meestal niet lang, want reeds van
verre is het getoeter op de hoorns te
horen. Een troep mannen is in aan
tocht. Al blazend op hun hoorns komen
zij het café binnen en de harten der
meisjes kloppen wat sneller. Want wat
de toeschouwer slechts kan vermoeden,
is voor hen zekerheid. Wie van hen
zullen de mannen er uit pikken om het
traditionele sprongetje over een hori
zontaal gehouden stok te maken? De
mannen houden de stok ongeveer 50 cm
boven de grond en de uitverkorene moet
er overheen springen. Soms hebben de
mannen geen voorkeur en moeten alle
meisjes een voor een aan het springen
over de stok geloven. Overigens in het
geheel niet tegen haar zin. De gehele
avond gaat het vrolijk toe in de café's
en telkens komen weer groepjes andere
verklede mannen binnen, die hen het
zelfde laten doen. Hebben de meisjes
over de stok gesprongen, dan gaan de
mannen weer verder, echter niet zon
der een glaasje gedronken te hebben.
Zo gaat het de hele avond door. De
mannen bezoeken alle café's en bakke
rijen en misschien wel meer dan eens.
Tegen twaalf uur heeft het demaské
plaats en dan wordt het feest besloten
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbeheer
Taxaties
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER,
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
(Van onze weerkundige medewerker.)
Strikt genomen mag het volgens de
kalenderindeling nog drie weken duren
voordat de winter zijn intrede doet.
Toch is de wintermaand op de kalen
der verschenen en niet zelden komt er
rond Sint Nicolaas al strenge vorst en
sneeuw voor.
Zo vroor het in de nacht van 5 op 6
december 1921 te De Bilt 15.8 gr. C., nog
kouder was het vier jaar later, toen
Sint Nicolaas 's nachts, vooral iin Lim
burg, een Siberische kou trotseerde met
te Sittard een vorst van 18.2 gr.
Met deze winterse grillen breekt ook
de tijd voor „Verkeersvijand nummer 1"
weer aan: de gladde wegen.
Het mag wat vreemd klinken, maar
iedere weggebruiker zal het er over
eens zijn dat er tussen gladde wegen en
gladde wegen een groot verschil be
staat. Een ieder weet dat, wanneer er
sneeuw ligt, de wegen glad kunnen zijn,
maar dit is geen verrassende gladheid.
Heel het wegverkeer stelt zich er op In,
rijdt langzamer en weet dat er heel
voorzichtig met rem en gaspedaal moet
worden omgegaan.
Bij gladheid door sneeuw glijden wei
eens enkele wagens tegen elkaar, maar
de ervaring heeft geleerd dat het hierbij
met persoonlijke ongelukken erg mee
valt.
Neen, er zijn andere neerslagvormen
die het wegdek glad kunnen maken en
veel verraderlijker en daardoor ook
veel gevaarlijker zijn.
IJSREGEN HET ERGST?
Wanneer er al enige dagen koud
vriezend weer is voorgekomen en er
gaat zachtere lucht binnenstromen, die
in de hogere lagen al aanwezig is, maar
nog geen kans heeft gezien de koude
luchtlaag die op de grond rust te ver
drijven, valt er soms regen terwijl de
temperatuur aan de grond nog even
beneden het vriespunt ligt. Dit ver
schijnsel wordt ijzel genoemd. Hierbij
kunnen binnen enkele minuten de droge
wegen in een spiegelgladde ijslaag ver
anderen en het wegverkeer geheel lam-
leggen. Wanneer het zo erg is dat er
niet meer kan worden gereden zouden
wij willen zeggen dat ook ijzel nog
niet het gevaarlijkste gladheidsver
schijnsel is.
BEVROREN MISTAANSLAG
Wanneer de temperatuur tot beneden
het vriespunt daalt en er komt mist
voor, dan gebeurt het wel dat deze
kleine mistdruppeltjes (onderkoeld wa
ter) gaan bevriezen zodra zij in botsing
komen met harde voorwerpen, zo ook
met het wegdek. Hierbij kan de weg
glad worden. Dit is een gevaarlijke
gladheid, daar in de regel door deze
mist ook het zicht nog slecht is en in
ongunstige gevallen ook de voorruit
aan de buitenkant gaat bevriezen.
OPVRIEZEN
Het komt na een vorstperiode wel
voor dat het al enkele dagen dooi is,
maar dat er op een heldere avond of
nacht toch weer vorst gaat optreden.
De grond is dan nog zo door en door
koud dat zelfs bij de luchttemperatuur
die nog even boven het vriespunt ligt
er al weer ijs op de plassen komt. Dit
verschijnsel, dat opvriezen wordt ge
noemd, kan ook gevaarlijk zijn. Het
vriest als het ware van onderen op van
wege de voret die nog in de grond zit.
DE MEESTE ONGELUKKEN
De meeste ongelukken bij gladde we
gen komen voor, wanneer er verrader
lijk gladde weggedeelten zijn. Zo kan
er in de middag of avond hier en daar
nog een buitje zijn gevallen, grote weg
gedeelten zijn droog en de bestuurder
denkt niet aan een gladde weg. Plotse
ling (met name onder bomen) is de weg
nat geweest en bevroren, waarop niet
zelden een gevaarlijke slippartij volgt.
Wanneer de bestuurder weet dat
de weg overal glad is, zal hy in de
regel zelf voorzichtig genoeg te
werk gaan, maar het zyn meestal
de plaatseiyk (zo verraderlik) glad
de weggedeelten die dodelyke on
gevallen veroorzaken. Het is goed
er altyd op te letten of de lucht
helder is.
Want dan is de uitstraling het grootst
en ook de kans op temperaturen onder
met een vrolijk bal tot laat in de nacht.
Op soortgelijke wijze wordt het feest
van de „Sunderums" gevierd in Hoorn
en Midsland (Terschelling), dat van de
„Klozems" op Schiermonnikoog en van
de „Sunderklaas" op Vlieland, terwijl
op Texel Oude en Nieuwe Sunderklaas
wordt gehouden. Op 5 december valt
daar het feest van de „Nieuwe Sunder
klaas", dat echter meer en meer in on
bruik raakt. Dat van „De Oude Sun
derklaas" heeft plaats op 12 december
en is te vergelijken met het „Sunder
klaas", dat op 5 december op Ameland
wordt gevierd.
Wat het feest op Ameland betreft
en dit geldt waarschijnlijk ook voor de
andere eilanden volgens de folklorist
D. J. van der Ven heeft het alleen maar
de naam met het Sinterklaasfeest op
het vasteland gemeen. Naar zijn mening
is het eigenlijk een uiting van de man
baarheid en behoren de verschillende
handelingen tot het manbaarheids
ritueel. De geïsoleerdheid van de eilan
den zou dan vermoedelijk de oorzaak
zijn dat dit bijzondere folkloristische
gebruik daar nog zo sterk leeft.
Isolement is voor folkloristische ge
bruiken natuurlijk de beste voorwaarde
om ze lang te doen leven. Vandaar dat
in Grouw, dat heel lang uitsluitend over
het water te bereiken was, nog een
ander feest in ere wordt gehouden. De
echte Grouwsters vieren op 5 december
geen Sinterklaas, maar op 22 februari
Sint Pieter. Het feest begint 's morgens
met het inhalen van Sint Pieter, die te
paard het dorp binnenrijdt. Omstuwd
door een juichende en zingende kinder
schaar rijdt hij met zijn twee knechten
naar een der cafézalen, waar zich het
zelfde tafereel afspeelt als elders op 5
december. Alleen worden er natuurlijk
in het Fries Sint Pietersliedjes gezon
gen. 's Avonds doen de volwassenen
allerlei gezelschapsspelen in de café's
en bakkerijen en is er een Sint Pieters-
bal.
Grouw is evenwel een industriedorp.
Vele werkkrachten van buiten vestigen
er zich. En het isolement is reeds lang
door trein- en wegverbinding opgehe
ven. Hoe lang zal het oude Sint Pieters
feest er nog gevierd worden? Daarop is
moeilijk een antwoord te geven. Zeker
is echter, dat wie zich op 22 februari in
Grouw bevindt, Sint Pieter nu nog zal
tegenkomen. B.
De commissaris van politie te
Amsterdam gaf 150 zaken toe
stemming, Sinterklaas te la
ten optreden, onder voorwaar
de, dat de goedheilig man van
de straat af niet zichtbaar zou
zijn. (Krantenbericht.)
Kijk, Amsterdam doet alles groot,
Dat blijkt omdat wij lazen,
Dat men hier de beschikking heeft
Over vele Sinterklazen.
De warenhuizen, de café's,
Zijn vol met zwarte Pieten
Je kunt, waar je ook binnenstapt,
Van Sinterklaas genieten.
't Zijn Sinten groot en Sinten klein
Men heeft z'in alle maten
En bovendien ziet men dan nog
Er vele in de straten.
Als alles hier zo groots gebeurt,
Dan duurt het nog maar even
En roept men wel een vakverbond
Of zo iets in het leven.
Dat kan niet anders, dat staat vast,
Dat is een axioma
Je krijgt er ook examens bij,
Voor een Sinterklaasdiploma.
Maar wat te doen als d' E.V.C.
Zijn plannen waar gaat maken?
En als men straks met Sinterklaas
Als Sinterklaas gaat staken?
Dan loop je kans dat men niet meer
Van Sint nog kan genieten
En zitten wij op Sinterklaas
Alleen maar met de Pieten.
het vriespunt. Er zijn automobilisten
die 's morgens en 's avonds bij het weg
rijden even een paar keer voorzichtig
op de rem trappen om te voelen of de
weg ook glad is. Een goede gewoonte,
mits dit voorzichtig en niet op een
drukke weg gebeurt.
BRUGGETJES GEVAARLIJK
Doordat bruggen van alle zijden de
warmte kunnen uitstralen daalt daar
de temperatuur het eerst beneden het
vriespunt. Tal van noodlottige slip
partijen hebben plaats op (vooral hou
ten) bruggetjes. Men zij bij een kans op
gladde wegen juist daar dubbel voor
zichtig. Zodra er ergens in ons land
kans is op gladde wegen waarschuwt
het K.N.M.I. hier via de radio herhaal
delijk voor, zodat iedere weggebruiker
vroegtijdig op slipgevaar is geatten
deerd. (Nadruk verboden.)
hebben wij een ruime keuze in
Eau de Cologne, Parfum, Dozen zeep,
Lavendelwater enz. enz.
o.a. van Boldoot, 4711. Yardley.
Soir de Pad", Vinolia, Piver, Ma-
ja, Sanders enz. enz.
Lipsticks, Poeder, Creme, Haarbor
stels, Kammen, Tandenborstels, Tand
pasta, Scheerkwasten, Scheermes
jes, Scheerstiften voor na 't scheren
enz. enz.
DROGISTERIJ
Hoofdstraat 106 Telefoon 2576
VEENENDA AL
WIJZE WOORDEN
IN SINTERKLAASTIJD
Hoe de klanten te helpen „ja" te
zeggen, en zo, dat zy er geen spyt
van hebbendat is een goede
definitie van koopmanschap.
(Zakenwereld.)
