VEBOTEX
Hotel Gerth
T wee W onderklokken
AGENTSCHAPPEN
„DE VALLEI
35 alazen knikkers
37
r
r~
FAMILIEBERICHTEN
Elizabeth van Barneveld-van Zanten
VRAAG 6
AANROD
KRUIDENIER voert in samenwerking
met het VERBOND VOOR VEILIG VER
KEER een grote landelijke jeuqd-actie
Deze week: BETUWE HUISHOUDJAM, per pot
3. VERKEERSPLAATJES
DE VEILIG-VERKEERSKRUIDENIER is kenbaar aan de
ROOD - WIT - BLAUWE DRIEHOEK op het etalageraam.
Fa. A. G. v. d. Berg
Fa. R. v. d. Brink
Fa. Wed. Huibers
Fa. Wed. H. van de Kraats
Fa. M. v. d. Kraats
Fa. G. v. Ravenswaay
Fa. J. H. Scholtus
Fa. Wed. H. Sukkel
Fa. J. L. Welkzijn
Fa. A. B. Stoker
M. Voorthuizen
Fa. J. J. Methorst
Fa. B. Worst
Fa. Joh. Schimmel
voor
ZACHTBOARD
TEGELBOARD
GAATJESBOARD
ASBESTBOARD
EIKENTRIPLEX
BERKENTRIPLEX
OKOUMéTRIPLEX
HARDBOARD
MULTIPLEX
MICROFINEER
BOARDLIJM
ALLE SOORTEN
HOUT
Vrijdagavond
open tot
8.30 u. n m.
Zaterdag tot
5.30 u. n.m.
KERKEWIJK
Voor uw trouwpartij
zijn wij thans speciaal
ingericht.
Wed. A. W de Haas
Bakkersleerling
R. VAN SILFHOUT
bij aankoop van 3 stukken VéGé-toiletzeep
a 32 ct per stuk, samen in plastic knikker
zak met bovendien 18 geldzegels.
DRUKWERK
Dc Gelderse Vallei
ADVERTEERT
IN
„DE VALLEI"
net winkelmeisje
ADVERTENTIES EN ABONNEMENTEN
De Hollandia Wol- en Kousenfabrieken
a. vrouwelijk personeel
Vierhonderd en zestig jaar geleden bouwde Hanusch in Praag
zijn wonderuurwerk, dat hem het licht van zijn ogen zou kosten.
Vijf en dertig jaar geleden werd ter gelegenheid van Lier's 100-
jarige onafhankelijkheid de Jubelklok in werking gesteld.
Heden behaagde het de Heere nog onverwachts
van onze zijde weg te nemen, mijn innig ge
liefde Vrouw en der kinderen zorgzame Moeder,
Behuwd-, Groot- en Overgrootmoeder
in de ouderdom van bijna 79 jaar.
Dat wij niet behoeven te treuren als degenen die
geen hope hebben, lenigt onze diepe smart.
Uit aller naam:
H. J. VAN BARNEVELD
Veenendaal, 25 februari 1956.
Parallelweg 28.
De teraardebestelling heeft heden woensdag
middag te 2.30 uur plaats gehad.
Heden is van ons heen
gegaan onze broeder,
zwager, oom en vriend,
de heer
J. F. DRAAD,
in de ouderdom van 69
jaar.
Namens de familie,
F. J. Verkruissen-
Draad.
L. Verkruissen.
Amerongen, 24 febr. '56.
Kon. Wilhelminaweg 99.
De begrafenis heeft
plaats gehad heden
woensdag 29 febr. op de
Nwe. Alg. begraafplaats
te Amerongen.
95 ct. per advertentie f
t.m. 10 woorden, elk
J woord meer 7 cent j
Gevraagd flinke werkster
voor halve dagen. Mevr.
Kosters, „Hotel Gerth",
Kerkewijk, Veenendaal.
Vakman vr. financieel me
dewerker voor het oprich
ten van een pottenbakkerij.
Brieven letter IJ, Boek
handel C. Waiboer, Rhenen.
Te huur gevr. 50 tot 80 m2
opslagplaats te Rhenen.
Brieven letter Z, Boekhan
del C. Waiboer, Rhenen.
Te koop gevraagd nood
woning. Veenendaal of om
geving, liefst zo spoedig
mogelijk. Br. aan E. Ver
steeg, Prinsesselaan 17,
Veenendaal.
Te koop drachtige zeug, 3e
worp. Telling 10 maart.
Gebr. van Dijk, Den Eng,
Ommeren.
Te koop gevr. damesfiets,
in goede staat, niet gemof
feld. Brieven ond. nr. 2747
aan het bur. van dit blad.
Te koop een makke hit met
tuig en luchtbandenwagen.
A. Klumpenaar, Molenstr.
70, Veenendaal.
Op ons kantoor te Veenen
daal komt een interessante
betrekking vakant voor een
juffrouw van 18-22 jaar.
Bij voorkeur in bezit van
dipl. Mulo en Typen (tien
vingers). Na gebleken ge
schiktheid zeer aantrekke
lijk salaris. Prettige werk
kring. Brieven onder nr.
2748 aan het bur. v. d. blad.
Te koop een drachtige
vaars. T.b.c.-vrij. Gespoten
voor mond- en klauwzeer.
Aan de telling 5 maart. H.
Verseveld, Oudeweg 1, Eist
onder Amerongen.
Elke veertien dagen brengen wij een of meer aanbiedingen, UITSLUITEND
MERKARTIKELEN, met GRATIS PLAATJES voor het album „GOEDE
RAAD VOOR HET VERKEER OP STRAAT" (a 35 ct bij ons te verkrijgen).
Uw kinderen leren spelenderwijs de gevaren van het moderne verkeer
kennen. U laat toch geen enkele mogelijkheid om het LEVEN van Uw
kinderen te beschermen, onbenut voorbijgaan? De plaatjes kunt U ook
bestellen bij het VERBOND VOOR VEILIG VERKEER, dan betaalt U
echter 5 cent per plaatje.
H.H. winkeliers, heeft U interesse in deze actie, schrijft U dan even een
briefkaartje aan:
Fa. J. DE RUITER Jzn, Pr. BERNHARDLAAN 168, VEENENDAAL TEL. 2112
TE VEENENDAAL:
DAVIDSPLEIN 8
MIDDELLAAAN 99
DA COSTASTRAAT
PRINS BERNHARDLAAN 169
PAKHUISWEG 2
VALLEISTRAAT 2
NIEUWEWEG 47
SAV. LOHMANSTRAAT 100
ZANDSTRAAT 139
TE ELST:
FRANSEWEG 49
Fa. W. Viegen
VEENENDAALSEWEG 29
HOOFDWEG 136
EDERVEEN
DORPSSTRAAT 92
SCHERPENZEEL
CUNERAWEG 213
ACHTERBERG
RIJKSWEG 46
DE KLOMP
Telefoon 2 730
Nieuwe 68 pers. auto's
disponibel.
Zeer voordelige tarieven.
N.V. v/h Fa.
Markt 16
Veenendaal
GEVRAAGD BIJ
HOOFDSTRAAT 103
VEENENDAAL
CACAO, een echte drank bij sneeuw en kou. Per pak
van 100 gram: 79 cent met 44 geldzegels.
HAVERMOUT, geef Uw man en de kinderen 's mor
gens een stevig bord, dan kunnen ze er tegen.
Per karton van 500 g: 57 ct met 44 geldzegels.
Per pak van 500 gr: 53 ct met 44 geldzegels.
KRULVERMICELLI, voor een ouderwets „stevig" bord
soep. Per pak: 27 cent met 5 geldzegels.
Natuurlijk met SOEPBALLETJES. Per blik:
90 cent met Jg geldzegels.
BAK- EN BRAADVET, voor een malse stamppot. Per
tablet: 44 cent met 9 geldzegels.
BOUILLONBLOKJES, neem een kop hete bouillon als
U thuiskomt. 12 Krachtige bouillonblokjes in een
mooi plastic doosje (waar U honderd en één
andere dingen in kunt opbergen!).
30 cent met 7 geldzegels.
Vraag onze gratis gezlnt-krant met Interessante nteuwtfês
en tips voor het hele gezin.
VOOR
beter verzorgd
NAAR
DRUKKERIJ
Bezoekt Waaijenberg's mo
torenshow in „Eltheto".
Te koop 2 autosteps en 3
driewielige kinderfietsen.
Middelbuurtseweg 14, Vee
nendaal.
Te koop gevraagd i.g.st.z.
naaimachine. Brieven ond.
nr. 2749 aan het bur. van
dit blad.
Woningruil. Aangeboden:
woning te Geld. Veenen
daal, bev. 2 kamers, 3 slaap
kamers en keuken. Gevr.:
grotere woning te Veenen
daal of Geld. Veenendaal.
Inl. Pr. Bernhardlaan 151,
Veenendaal.
Te koop i.g.st.z. accordeon
merk „Hohner", 32 bassen.
Brieven onder nr. 2750 aan
het bur. van dit blad.
Bezoekt Waaijenberg's mo
torenshow in „Eltheto".
Wegens teleurstelling zo
spoedig mogelijk gevraagd
net meisje of werkster. D.
van der Meijden, Hoofd
straat 46, Veenendaal.
Gevraagd een dagmeisje.
Apoth. Zuidersma, Hoofd
straat 53, Veenendaal.
Te koop goed onderhouden
kinderwagen. N. v. Schaik,
Gortstraat 4, Veenendaal.
Bloeminks brillen: beter
zicht. Bloeminks glazen:
punctueel afbeeldend. Ker
kewijk 1. Veenendaal.
Gevraagd een werkster voor
2 a 3 dagen per week. Goed
loon. Fa. Gerritsen, „De
Spar", Dijkstraat 10, telef.
2960, Veenendaal.
SPECIAAL
in
BRILLEN
Hoofdstraat 51
Veenendaal
Verhuur zonder chauffeur.
Prima Volkswagens, Ford,
Chevrolet, Morris, Oxford.
Benzine- en Servicestation
„Renswoude", v.h. J. van
Wikselaar Zn., Dorps
straat 112, Ranswoude. Tel.
K 8387-254.
MET SPOED GEVRAAGD
in levensmiddelenbedryf, een
LIEFST MET VAK BEKEND
Niet beneden 18 jaar.
Brieven onder nummer 2746 aan het bureau van
dit blad.
tt
kannen worden opgegeven bjj de onderstaande adressen:
RHENEN: Boekhandel C. Waiboer, Herenstraat, Telefoon 478. Recl.bur.
J. Baars, Fred. v. d. Paltshof, Telef. 377, W. van Noort, Roghairweg 10.
EDERVEEN: M. G. Donkelaar, Hoofdweg 104a, Telefoon 301.
RENSWOUDE: Jan van Voorthuizen, Molenstraat 1, Telefoon 364, en
G. Barten, Barneveldsestraat 33.
ELST: F. Roks, Houweg 28. Joh. van Kooten, Rijksstraatweg 233, Tel. 204.
en bij Van Viegen, Rijksstraatweg 37.
ACHTERBERG: R. Rijkse, Dijk 8.
AMERONGEN: Boekhandel Visser, Overstraat B 354, Telefoon 386.
OVERBERG: De heer H. van de Brandhof, Haarweg 6.
VEENENDAAL: bij het Hulppostkantoor en Sigarenmagazijn „Zuid", Dr.
Slotemaker de Bruïneplein, Telefoon 2613.
En bij de bezorgers van „DE VALLEI".
Hierbij deel ik U mede dat ik met ingang van
1 maart mijn zaak heb verkocht aan de heer
P. KOSTER en beveel U deze ten zeerste in
Uwe gunst aan.
U dankend voor het genoten vertrouwen verblijf
ik met hoogachting,
M. M. GERTH.
HOTEL GERTH.
Verwijzende naar bovenstaande hoop ik het
vertrouwen waardig te mogen zijn. Daarbij zal
ik mijn uiterste best doen een goed gastheer
voor U allen te zijn.
Beleefd aanbevelend,
P. KOSTER.
HOTEL GERTH.
Prins Bemh rdlaan 186
Veenendaal
VRAGEN:
voor diverse afde'ingen, bij voorkeur spinsters, twijnsters en
vormsters.
b. meisjes
voor het nylon'cousen-atelier
Gunstige arbeidsvoorwaarden: hoog loon.
Aanmelden bij de personeelschef: dagelijks van 9-18 uur
op maandag en donderdag bovendien van 20-21 uur
Om de hoge toren van
het stadhuis in Praag la
waait het grotestadsver-
keer. Auto's suizen kris
kras door de hoofdstraten
Trams klingelen. Duizen
den mensen, duizenden
idealen, wensen en dro
men gaan voorbij.
In de oude stadhuisto
ren tikt rustig de oude
torenklok. Voordat het
hele uur slaat, luidt de
Dood, die rechts naast de
wijzerplaat staat, een
klokje en draait snel zijn
zandloper om. Tegelijk
wenkt hij de rijkgeklede
man, die naast hem staat.
Terwijl de slagen dof
dreunend verklinken bo
ven het stadsrumoer, gaan
twee raampjes boven de
wijzerplaat open en ko
men de twaalf apostelen
in stijve waardigheid naar
buiten. Zodra de laatste
slag is weggestorven, komt
bovenaan een haan te
voorschijn en slaat drie
maal kraaiend zijn vleu
gels. De omwonenden zijn
van vader op zoon gewend
aan deze oude klok. Het
astronomische uurwerk
van het Prager stadhuis
is een antiek kunstwerk.
Tegen het einde van de
15e eeuw werd het door
de Boheemse uurwerk
maker Hanusch gemaakt.
Hanusch was een zoon
van arme lieden, die een
viswinkeltje dreven. Het
lukte de jongen, verstan
dig als hij was, leerling te
worden bij een horloge
maker. Al gauw overvleu
gelde hij zijn leermeester
in het vak en vestigde
zich met een eigen werk
plaats in een ander stads
deel. In 1496 dus juist
460 jaren geleden be
sloot de gemeenteraad van
Praag de toren van het
stadhuis te voorzien van
een mooi uurwerk. De
jonge horlogemaker Ha
nusch meldde zich en
bood aan voor zijn vader
stad een wonderwerk te
maken. In geen ander
land van Europa zou zo'n
uurwerk te vinden zijn.
En Hanusch hield woord.
Het astronomische uurwerk, dat hij met
hulp van flinke gezellen in de stadhuis
toren bouwde, werd een wonder, zoals
men eeder nog niet had gezien. Van de
wijzerplaten kon men alles aflezen: de
datum, de verschillende feestdagen, op
en ondergang van zon en maan, de banen
der planeten, de tekenen van de dieren
riem. Op de rand was een cirkel aange
bracht, waarop de cijfers 1 tot en met 24
stonden, de oude dagindeling die begon
te tellen bij het opgaan der zon. Schone
■childerijen brachten het leven der boe
ren in beeld. Het geheel werd verleven
digd door enkele mechanische figuren.
Toen de klok klaar was, was men alge
meen vol bewondering. De gemeenteraad
overstelpte Hanusch met eerbewijzen en
ook de toenmalige koning van Bohemen
schonk de maker een vorstelijk geschenk
in geld.
De jonge Hanusch werd nu bezeten door
gloeiende eerzucht.. Hij wilde nog méér
klokken maken. Steeds nieuwe plannen
ontstonden in zijn vindingrijk brein.
Praag en Bohemen werden hem te eng en
in het geheim knoopte hij relaties aan
met vreemde edelen, om naar het hof van
keizer Maximiliaan te Wenen te worden
geroepen voor het vervaardigen van een
wonderuurwerk. Dit kwam echter de
Boheemse koning ter ore en het viel
viel bij hem in zo slechte aarde, dat hij
bij hem in zo slechte aarde, dat hij ge
bood zijn onderdaan Hanusch streng te
laten bewaken, opdat deze Bohemen niet
zou kunnen verlaten. Hanusch besloot nu
heimelijk te vluchten, maar handlangers
des konings lokten hem in een hinder
laag, waarbij Hanusch zo zwaar werd ge
wond, dat hij blind werd.
HANUSCH' WRAAK
Hanusch vernam al gauw, dat deze
overval op bevel des konings was geëns
ceneerd. Hij verzocht nog één keer naar
boven, naar zijn wonderklok. te worden
geleid. Vele uren bracht Hanusch bij zijn
klok door, eerst 's avonds laat liet hij zich
weer naar huis brengen.
Enige dagen later stond de torenklok
stil. En niemand was in staat haar weer
op gang te brengen. De knapste horloge
makers werden ontboden. Eindelijk vroeg
men Hanusch om raad. maar deze haalde
de schouders op: „Ik kan niet helpen! Als
u mij het licht mijner ogen had gelaten,
had ik u nu hulp kunnen bieden!"
Nog lang woonde Hanusch in Praag. Op
zijn sterfbed zou hij hebben bekend, dat
hij zelf de schroefjes had losgemaakt, die
het uurwerk tot stilstand hadden gebracht.
Na tientallen jaren gelukte het de klok
weer op gang te brengen. Nu, na zoveel
honderd jaren laat de oude torenklok nog
steeds zijn slagen weergalmen boven de
straten van Praag, waarmede talloze ge
heimen van een duizendjarige geschiede
nis zijn verbonden.
In het stille Vlaamse stadje Lier be
vindt zich eveneens een wonderlijk uur
werk. Lodewijk Zimmer, hologemaker
van wijlen koning Albert van België, gaf
zijn stad twee beroemde wonderuurwer-
ken: de Jubelklok en de Astronomische
Studio. In vijf jaren tijds vervaardigde hij
dit eigenaardige klokwerk ter ere van de
honderdjarige onafhankelijkheid van Bel
gië. Juist vijf en dertig jaar geleden, In
1921, werd in het bijzijn van de koning
het prachtige uurwerk onthuld.
Het stadsbestuur was met dit geschenk
zeer ingenomen en liet de middeleeuwse
Cornelissen op het Wilsonplein opnieuw
opbouwen om dit achtste wereldwonder,
zoals het werd genoemd, een passend on
derdak te verschaffen. Het Lierse volk
noemde de toren met recht de Zimmer-
toren, een benaming die door het stads
bestuur officieel werd bekrachtigd.
De overgrote toeristentoeloop naar de
Jubelklok, de onbekendheid van het ge
wone publiek met het zonnestelsel, de on
toereikendheid der astronomische leer
middelen in het onderwijs brachten Lode-
wijk Zimmer er toe ook een Astrono
mische Studio te vevaardigen. In 1932 gaf
hij deze „studio" geheel afgewerkt aan
Lier ten geschenke. Deze studio is dage
lijks te bezichtigen op de eerste verdie
ping in de Zimmertoren en bestaat uit 9
afdelingen met 57 astronomische onder
delen. Talrijke Belgische en buitenlandse
sterrenkundigen hebben het bezocht en
allen beaamden niet alleen, dat het een
merkwaardig kunststuk is, maar ook een
ideaal aanschouwingsmiddel voor het on
derwijs.
De Jubelklok in de toren is omgeven
door twaalf wijzerplaten. De middenplaat
geeft de Greenwichtijd aan, terwijl de
omringende platen aanwijzen tijdsvereffe-
ning, dierenriem, zonnecirkel en zondags
letter, week wereldbol, maanden, datum,
jaargetijden, watergetijden, ouderdom der
maan en tenslotte de maancikel.
Klokslag 12 uur 's middags verschijnen
in het vierkante venster (op de foto:
rechts) de Jaartallen 1821—1921, (jubel
klok), het Belgische wapen, de drie ko
ningen van België: Leopold I en II en Al-
bert I, het wapen van Lier „regeerden"
tijdens de 100-jarige onafhankelijkheid.
GECOMPLICEERD
Op de eerste verdieping in de toren is
de Astronomische Studio aangebracht:
een vierkant houten bord met 14 klokken,
alle verschillende tijden aangevende; de
waterbeweging op aarde van 10 verschil
lende plaatsen, een planetarium, de ka
lender van Cotsworth, die in november
1921 een ontwerp bij de Volkenbond in
diende tot het invoeren van een nieuwe
kalender; een Jaar zou bestaan uit 13
maanden elk van 28 dagen, de 13e maand
zou Sol heten en gerangschikt worden
tussen de maanden juni en juli; de 365ste
dag van het jaar zou als internationale
vredesdag worden gevierd. Ook zien we
daar nabootsingen van: de kometen van
Encke en Halley, vallende sterren, ster
renregens en een tellurium. De sterre-
beelden van het noordelijk halfrond be
vinden zich aan de zolder. Op de tweede
verdieping staat een groot mechanisme,
dat het astronomisch klokwerk in bewe
ging brengt.
TOEKOMSTBEELDEN
Het is te begrijpen, dat men maar
niet zo „in 's Blaue hinein" diepe boor
gaten maakt. Sinds jaren bestaat er in
Wyoming in de V.S. een prima func
tionerende oliebron op liefst 6666 meter
diepte.
Voorts meent men te weten dat de
temperatuur tot en met een diepte van
ongeveer 50 km steeds hoger wordt en
in die diepte reeds voldoende is om
alle rotsen in vloeibare lava om te
zetten.
Gelet op het feit, dat onze ontzet
tend goed op technisch gebied onder
legde wereld een stijgende behoefte aan
stationaire energie heeft, want auto's
en vliegtuigen zullen over 10.000 jaar
nog nauwelijks ruimte hebben, zou het
toch zaaks zijn, nu reeds het exploi
teren van deze energiebron te organi
seren. Al mocht het verlies bij het om
zetten in stoom of electriciteit een
kleine 99 bedragen, ook dan nog zou
den, bij de praktisch onbeperkte hoe
veelheden, de robots aan het werk
kunnen gaan.
„ECHTE" INDIANEN IN CANADA
Wat zijn echte Indianen? De rood
huiden van Lederkous, Karl May, enz.?
Wij zouden geen antwoord op die vraag
willen geven. Wat is een echte piraat?
Dat is ook zo'n vraag.
Waarschijnlijk zal een moderne piraat
gaarne met een onderzeeër op reis gaan,
mits deze op de hoogte is van de heden
daagse techniek. Een moderne Al Ca-
pone zou zeker gebruik maken van
decodeermachines enz.
Nu is er een nieuwe schrijfster, die
de kinderen vertelt, dat een echte In
diaan in Canada is te vinden, dat hij
flink moet strijden om aan de kost te
komen, enz. Het is mogelijk dat dames
die dergelijke boeken aan de markt
brengen, het goed bedoelen. Wij menen
echter dat Karl May de laatste was, die
een gedaante van de „denkbeeldige"
Indiaan heeft geschapen endie dat
goed heeft gedaan ook. Wat men ons
nu zal willen vertellen, heeft niets meer
met de Indiaan uit te staan. Want er
zit meer aan onze vraag vast. Een land
loper, die in alle ambachten enigszins
thuis is, is nog lang geen Indiaan, on
danks het feit dat hij misschien qua
prestaties de evenknie is van de In
diaan der voormalige prairiën van Ca
nadahet land der toekomst en van
de olie.
DE VERSTANDIGE HOND
Toen wij in een restaurant de hond
van een andere gast het restant van
onze portie worteltjes en doperwtjes
wilden aanbieden, zei de eigenaar van
de hond: „Die moeite kunt u zich be
sparen. Ook al eet deze hond thuis
praktisch alles, wat wij zelf gebruiken,
hij is wat kieskeurig, zelfs wanneer hij
echt honger heeft. Hij zal beslist geen
blikconserven aanraken."
Wij namen de proef op de som. De
hond snuffelde even en keerde zich
om. Het dier scheen te weten, dat in
dergelijke eetgelegenheden erwten en
worteltjes praktisch steeds uit het blik
komen.
Zouden alle mensen even kieskeurig
zijn, dan zouden de blikconserven-
fabrieken wel kunnen sluiten.
