Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Debat over behoefte aan
tweede ULO-school
1
Het VREEMDE FEEST
Veenendaal bestuurd
door**** vreemdelingen
pONTIAC
Kerkelijke tegenstellingen ter sprake
de VALLEI-riks
VEENENDAALS RAAD VERGADERDE
m
f
Wiat 17.
AGENDA
RENSWOUDE
Fa. J. F. TAK
Waar is
RHENEN
Nieunva uit de
Omgeving
30e jaargang
VRIJDAG 30 MAART 1956
No. 26
Uitgave: „De Gelderse Vallei'' Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen* Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
i
ii
Let op de kleintje»
dus voor een nieuwe BRIL
HIJ IS 12,50 WAARD
Arrestatie wegens fabrieks-
diefstal
Geheimzinnig bezoeker doodt
dieren in Ouwehands
Dierenpark
Massa-damkamp Utrecht en
Gelderland
HET TIJDVAK 1575-1580
LEVEN EN BEDRIJF VAN DE KLEINE MAN
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER,
1 T^erse precisie
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 5S3427
Redactie; W'. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven btf
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertcntieprys per jnm 14 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
Naar aanleiding van de aanvraag van de Kerkeraad der Ned. Herv. gemeente
om medewerking van het gemeentebestuur bij het bouwen van een Hervormde
ULO-school, ontstond in de woensdagavond gehouden raadsvergadering een
breedvoerig debat over de vraag of aan deze Hervormde ULO behoefte bestaat
Verschillende raadsleden voerden ovfer deze aangelegenheid het woord. Aan
gevoerd werd o.m. dat deze aanvraag een gevolg was van strijd tussen enkele
hervormden en dat de gemeenschap nu maar voor de hoge kosten moet opdraaien.
Ook werd gezegd dat men liever een christelijk nationale school gezien zou
hebben welke door leerlingen van alle gezindten bezocht zou kunnen worden.
Weer andere sprekers stelden zich op het standpunt dat de gemeenteraad in het
verleden steeds aanvragen om nieuwe scholen goedkeurde, zelfs het stichten
van een katholieke school, en dat deze ULO er dus ook maar moet komen. Er zijn
voor deze ULO-school 28 ouderverklaringen en dat werd wel wat mager ge
noemd. Was er werkelijk behoefte aan deze school, dan zouden het er stellig
meer geweest zijn. Ook werd gesproken over het misbruiken van de huidige
onderwijswet.
De heer Van Hardeveld (PvdA) opent voorzitter juicht deze ULO-school even-
de rij van sprekers welke aan het school- min toe, maar als de raad afwijzend be
debat deelnemen. Hij vraagt zich af of schikt gaat de aanvrager in beroep en
de aanvraag wel aan de door de wet ge- krijgt toch zijn zin. Daarom is het mis-
stelde eisen voldoet. Naar zijn mening is schien verstandiger toch maar toestem
dat in ernstige mate niet het geval. Spr. ming te geven.
geeft dan een overzicht van wat hij De heer Van der Woerd (PvdA) merkt
noemt de geschiedenis welke aan de aan- op dat het hier gaat om slechts 28 kinde
ren. Het is toch wel wat erg om hiervoor
weer een nieuwe school te bouwen. Van
de VGLO-school nabij de Kanaalweg
staan enkele lokalen leeg. Kan de Her
vormde ULO dan niet daarin worden on
dergebracht. Voorzitter meent dat dit
zeer goed mogelijk is. De heerVan Harde
veld weet van gevallen dat een aanvraag
voor een school van hogerhand werd af
gewezen toen bij het beroep bleek dat
zich dingen voordeden als door hem ge
noemd. Laat men in beroep gaan. Men
kan ons de school beter opleggen dan er
vrijwillig aan meewerken. Ik heb nog
nooit gehoord van een veroordeelde, die
zelf het hoofd in de strop stak, men
moest deze er in leggen. De heer Van
Ojik (chu) merkt op, dat die 28 leerlingen
alleen bedoeld zijn voor de eerste klas.
Hij heeft wel gemerkt dat vele raadsle
den tegen de ULO zijn, maar hij in geen
geval. Wat het verder zal worden zullen
wij wel zien, zo zegt de heer Van Ojik.
Ook kan hij nog mededelen dat de inspec
teur van het onderwijs de bestaande
ULO-school te groot heeft genoemd. De
voorzitter was bij het van huis gaan
voornemens geweest over deze zaak niets
scherps te zeggen maar nu de heer Van
Ojik dit zegt moet hij pertinent verkla
ren dat de inspecteur de bestaande ULO-
school juist zeer heeft geprezen om het
prima onderwijs. De heer Slok (ar) zegt
vervolgens dat Veenendaal overwegend
Hervormd is. Er zijn ook plaatsen die
overwegend gereformeerd zijn en daar
vinden wij gereformeerde scholen. Dat is
juist de fout, zegt de heer Kroesbergen.
De heer Bastmeijer (chu) vindt het hele
debat overbodig. De aanvraag voldoet
aan de eisen dus heeft de raad maar te
aanvaarden. De raad treedt nu in de
rechten van de aanvrager. De heer Ver-
pi
Van Hardeveld:
Versplintering
onderwijs kost
veel geld
vraag van deze ULO-school vooral ging.
Een geschiedenis van strijd, aanvankelijk
tussen Hervormd en Gereformeerd en
waarschijnlijk gaat het nu nog maar al
leen tussen enkele personen van Her
vormde richting. Enkele drijvers, die er
niet tegenop zien het onderwijs te ver
splinteren en de gemeenschap voor de
kosten te laten opdraaien. Het wil er bij
spr. niet in, dat, gezien het strijdkarakter
dat deze aanvraag als grondslag heeft,
het gemeentebestuur volgens de wet ver
plicht zou zijn aan het tot stand brengen
van deze school mede te werken. De heer
Kroesbergen (ar) zegt dat het hem spijt
dat het geen chr.-nat school wordt. De
dat ouders er goed aan doen in deze
dagen bijzonder goed op het doen en la
ten van hun kinderen te letten?
dat het op het ogenblik namelijk
onder de jeugd weer een manie is overal
de brand in te steken?
dat het blijkbaar ook de jeugd niet
ontgaan ist dat het dode gras in de ber
men en het walhout thans kurkdroog zijn
en gemakkelijk willen branden?
dat verschillende van dergelijke
brandjes al gevaarlijke gevolgen hebben
gehad?
dat b.v. zondagochtend de politie er
in slaagde een brandje nog juist op tijd
te blussen toen een grote berg cokes op
op het stationsemplacement in brand
dreigde te raken?
dat toch ook, dank zij het snelle
en doortastende ingrijpen van de Vee-
nendaalse brandweer, op een haar na
dinsdagmiddag bij het kasteel Pratten-
burg een ernstige bosbrand kon worden
voorkomen, nadat jongens ook hier aan
het vuurtje stoken waren?
dat elders zelfs gebouwen en wo
ningen gevaar liepen door het vuur te
worden aangetast?
dat, hoewel deze brandjes thans
doen denken aan folkloristische paasvu
ren, de ouders van die vuurtjes stokende
lieverdjes toch altijd nog voor de schade
moeten opdraaien?
dat er in Veenendaal in de na-oor-
logse jaren weinig meer aan paasvuren
werd gedaan?
dat nu echter een groep personen
voornemens zijn op eerste Paasdag (dus
niet zoals gewoon op tweede Paasdag)
's avonds om 8 uur, een enorm paasvuur
te onts^ken op het open terrein, gelegen
naast het hulp-voetbalveld van „Veenen
daal" aan de Bergweg en in het verleng
de van de Westersingel?
dat men het hier niet kinderachtig
gaat aanpakken want dat men namelijk
ongeveer zes vrachtauto's vol afvalhout
e.d. wil opstapelen tot een hoogte van
wel 10 meter?
dat Veenendaal waarschijnlijk nog
niet eerder een dergelijk paasvuur heeft
gezien?
dat men de brandstapel eerst op het
laatste moment zal aanvoeren en opbou
wen om te voorkomen dat kwajongens
ook hier te vroeg de brand in zullen
steken?
dat de brandweer er goed aan zal
doen ook bij dit enorme vuur een oogje
in het zeil te houden?
dat de moderne en massale straat
verlichting van de Industrielaan dinsdag
avond voor het eerst brandde?
dat toen het licht om ongeveer half
negen aanging het dagelijks gemeente
bestuur en een deputatie van de PUEM
uit Utrecht hierbij tegenwoordig waren?
liSiiimSllllli! mm!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!I!!!!!!"III""IH"111 """■"nix,
WiiiiiiiiiiMiNi niiiiiiiiim.l
Heden, vrijdag 30 maart
(In Ger. Kerk) 7.30 uur, ds. J.
Overduin spreekt over „Levens
program en stervenszang van
Christus".
Tweede Paasdag
(In Ger. Kerk) 9.30 uur v.m.,
Paaszangdienst met als spre
kers ds. D. van Enk en de heer
D. Dillingh.
Zaterdag 7 april
(In geb. „Eltheto") uitvoering
van Chr. Dameskoor „De Lof-
stem" o.l.v. de heer C. Budding.
Lnxor Theater
Van heden vrijdag t.m. eerste 11
Paasdag de film „Muiterij op de 11
Caine"; tweede Paasdag en H
dinsdag „De Tiran van Cali-
fornië". en woensdag en don
derdag „De man met het dub
bele leven".
uenmssnixas;»
Van Ojik:
3eslaande ULO-
school is te groot
kuyl (PvdA) laat dat niet op zich zitten
en hij wijst de heer Bastmeijer terecht.
De gemeenteraad is soeverein en kan in
deze beslissingen nemen en over deze
zaak spreken als hij wil, en dan is er
geen sprake van het treden in de rechten
van de aanvrager. De heer Bastmeijer
verdedigt zich door er aan te herinneren
dat de raad steeds bij dergelijke aanvra
gen goedkeuring gaf. Zelfs voor de Ka-
EERSTE KIEVITSEI GEVONDEN
DOOR MEISJE
Dinsdag werd ook in Renswoude het
eerste kievitsei gevonden. Meestal zijn
de jongens al heel vroeg aan het zoe
ken en ook dit jaar is dit wel weer het
geval geweest. Het werd echter dit jaar
gevonden door het tienjarig dochtertje
van de heer Overeem van „De Wolfs
haar" aan de Arnhemseweg.
BILJARTERS VERLOREN
Het eerste team van de biljartvereni
ging „Renswoude" speelde thuis tegen
„Ons Hoekje" uit Ingen. De Renswou-
denaren waren, ondanks het voordeel in
eigen huis te spelen, niet best op stoot
en verloren met 62. De eerste partij
werd direkt reeds een stevige nederlaag
en de heer J. Vink moest zich met een
totaalgemiddelde van ruim 2>/ï gewon
nen geven. De heer C. Vink verloor op
ongelukkige wijze. Met nog drie ca
ramboles te scoren mistte hij en maakte
zijn tegenstander de partij met een
goede serie uit. De heer C. de Fluiter
speelde een niet slechte partij, maar na
geregeld gelijk op te zijn gegaan kwam
hij toch juist dat laatste beetje te kort,
om zijn partij in winst om te zetten. De
laatste partij leverde nog een overwin
ning op voor de Renswoudenaren. De
heer G. van de Kaa, die zich de laatste
tijd in een steeds betere vorm vertoont,
won verdiend en met een goed gemid
delde. Einduitslag 26.
VOETBALVERENIGING GEEFT EEN
FEESTAVOND
De voetbalvereniging „Renswoude" is
voornemens in april a.s. een feestavond
naar
WIJ ZIJN ALTIJD
VOORDELIGER
HOOFDSTRAAT 106 - TEL. 2576
VEENENDAAL
Opticien sedert 1904
ZIEKENFONDSLEVERANCIER
REPARATIES VLUG EN
GOEDKOOP
De VALLEI-riks van vorige week
werd uitgegeven bij rijwielhandel
Van de Bijl in de Molenstraat te
Rhenen. Deze riks werd niet gevon
den en daardoor is de VALLEI-riks
welke dezer dagen, weer in het ver
spreidingsgebied van DE VALLEI
wordt uitgegeven 12,50 geworden.
Het nummer van deze nieuwe VAL
LEI-riks is 2 AH 651581.
Het is weer een rijksdaalder met een
rood nummer. Kijkt u dus goed uit
naar een rijksdaalder met het rode
nummer 2 AH 651581. Indien u deze
rijksdaalder vóór a.s. donderdagmid
dag 12 uur aan het bureau van ons
kunt tonen ontvangt u direkt de
vinderspremic, welke thans dus 10
gulden bedraagt, in kontanten uit
betaald.
tholieke school. De heer Van Ojik wil de
heer Verwoerd nog even beter inlichten
door mede te delen dat de Hervormde
ULO-school per 1 september a.s. gaat be
ginnen. Een school kan dan nog niet ge
bouwd zijn en daarom is het oog dan
ook gevallen op de door de heer Van der
Woerd bedoelde leegstaande lokalen van
de VGLO-school.
Zo zijn er altijd mensen, die nog weer
meer weten dan een ander, zo roept de
heer Van Hardeveld uit. Ik vind 28 leer
lingen maar zeer magertjes. Indien er
werkelijk zoveel belangstelling bestaat
voor deze Hervormde ULO-school waren
het er stellig meer geweest. Er blijkt
Bastmeijer
Raad gaf ook
toestemming voor
Katholieke school
hieruit, dat er ook onder de hervormden
zovele zijn die hun verstand gebruiken
in plaats van de gemeenschap op kosten
te jagen alleen om onderlinge strijd. De
heer Van Ojik is blij te behoren tot die
(Zie verder pagina 2.)
Dinsdag werd een 30-jarige Betuw-
naar gearresteerd verdacht van diefstal
van wol, ten nadele van zijn werkgever.
De man was pas kort bij een der Vee-
nendaalse wolfabrieken werkzaam en
is vader van een groot gezin.
Hij heeft intussen zijn daad bekend en
bevindt zich nog steeds onder arrest.
EREGROEP RITMEESTER SCHAAK
TOERNOOI 1956
Naar men ons mededeelde zal de „ere-
groep" van het „Ritmeester Schaaktoer
nooi 1956" uit de volgende bekende scha
kers bestaan:
T. D. van Scheltinga (Naast dr. Euwe
winnaar van het Riteester Schaaktoer
nooi 1955); Fr. van Roessel (jeugdkam
pioen van Nederland); Drs. C. B. v. d.
Berg; C. Orbaan.
Getracht zal worden ook nog een re
serve groep samen te stellen, welke scha
kers hierin zullen uitkomen kon men ons
nog niet meedelen.
te geven voor de leden. Deze feestavond
zal dan worden gegeven in verband met
het 10-jarig bestaan, dat de vereniging
op 6 april a.s. herdenkt. De feestavond
wordt gegeven in het clubhuis bij de
heer C. Vink. Nadere bijzonderheden
volgen nog in ons volgend nummer.
WERKZAAMHEDEN AAN DE OUDE
HOLLEWEG VLOTTEN SNEL
Nu het bijzonder mooie voorjaars
weer zijn intrede heeft gedaan, vlotten
ook de werkzaamheden aan de Oude
Holleweg zeer snel. Dit verheugt ons
zeer, daar de vorstperiode van de af
gelopen winter veel stagnatie in de af
werking van een en ander heeft ver
oorzaakt. eW verwachten, dat de Oude
Holleweg nu zeer spoedig gereed zal
zijn.
Wat betreft de werkzaamheden aan
de bijzonder slechte Wittenoordseweg,
ook deze zijn in allerijl ter hand ge
nomen. Ook hier wordt voor een vlotte
afwerking zorg gedragen, alhoewel het
nog wel enige tijd zal aanlopen voordat
deze weg geheel gereed zal zijn.
De laatste aanwinst van Ouwehahds
Dierenpark was een prachtig paartje
zwarte zwanen. Deze zeldzame dieren
voelden zich al geheel thuis in de nieuw
aangelegde vijver tegenover het ka
melen- en wolventerras. Na ongeveer
een week in deze vijver vertoefd te
hebben, werd het vrouwtje plotseling
vermist. Alle oppassers werden inge
schakeld om het kostbare dier te vin
den. Helemaal aan de andere kant van
het park werd de zwarte zwaan ge
vonden; daarbij bleek dat de kop geheel
verdwenen was. Het onderzoek wees
uit, dat een klein roofdier, misschien een
fret of wezel, de zwarte zwaan onver
hoeds heeft overvallen en het dier heeft
trachten mee te slepen. Het is echter
niet alleen bij de zwaan gebleven, want
afgelopen nacht zijn in een ander deel
van het park een paar zeer kostbare
fazanten het slachtoffer geworden van
deze moordenaar. Men is nu in het
park zeer waakzaam, daar de vrees be
staat, dat nog meer slachtoffers zullen
vallen. Daar het vrijwel uitgesloten
moet worden geacht, dat een fret of
wezel de kracht zouden hebben een
zwaar dier als de zwarte zwanen mee
te slepen, tast men nog volkomen in het
duister wie de dader kan zijn.
Rhenen
Op zaterdag 28 april wordt voor de
zesde maal in successie de massadam-
kamp tussen Utrecht en Gelderland in
Ouwehands Dierenpark op de Grebbe-
berg gespeeld. Aan weerskanten zullen
de provincies worden vertegenwoordigd
door 100 dammers.
Tot nu toe bleek Utrecht over de
sterkste spelers te beschikken, getuige
het feit, dat de Stichtenaren viermaal
de overwinning uit het vuur sleepten.
Éénmaal werd er gelijk gespeeld.
„D.V.J." ORGANISEERT
WANDELTOCHTEN
De wandelsportvereniging „De Vro
lijke Jantjes" organiseert op zaterdag 14
april een wandeltocht over afstanden
van 5, 10, 15 en 25 km. Er wordt gestart
bij gebouw „Irene" in het Kon. Eliza-
bethplantsoen.
De marsen zijn zodanig uitgestippeld,
dat men de mooiste plekjes in de na
tuur passeert. Het wandelclubbestuur
verwacht dan ook een groot aantal
deelnemers.
ONDERWIJZERS NAMEN AFSCHEID
Woensdagmiddag hebben twee onder
wijzers van de School met de Bijbel aan
de Ach'terbergsestraatweg officieel af
scheid genomen, in tegenwoordigheid van
het schoolbestuur en collega's.
De voorzitter van het bestuur, ds. N.
Kooreman, sprak de heren J. Bolsen-
broek en A. Will, die respektievelijk zijn
benoemd in Hoogezand en Zeist, in har
telijke bewoordingen toe onder dankzeg
ging voor de vele door hen bewezen
diensten aan de school in Rhenen.
Het hoofd van de school, de heer H.
W. van Dam, sloot zich bij de voorzitter
aan, waarna de vertrekkende onderwij
zers van bestuur en personeel als aan
denken aan hun Rhenense tijd, enkele
boeken in ontvangst mochten nemen.
PROVINCIALE BONDSDAG VOOR
JONGEREN OP TWEEDE PAASDAG
Op tweede Paasdag wordt in Rhenen
een provinciale bondsdag gehouden, die
uitgaat van het CJMV en de CJVF.
In de ochtenduren wordt in de Cunera-
kerk een kerkdienst bijgewoond met als
voorganger ds. N. Kooreman en met me
dewerking van de christelijke zangver
eniging „Eben Haezer". Na afloop van
deze dienst wordt de kerk bezichtigd,
waarna in gebouw „Irene" gelegenheid
wordt gegeven de broodmaaltijd te nut
tigen.
Ook de middagbijeenkomst wordt ge
houden in gebouw „Irene", waar de heer
C. v. Viegen Jr., voorzitter van de regio
nale commissie, een welkomstgroet zal
uitspreken. Het openingswoord spreekt
de voorzitter van het provinciaal bestuur
van de CJMV de heer C.' P. Klap.
Ds. G. van Leeuwen, studentenpredi
kant te Amsterdam, spreekt over het on-
derwerwp „Wij staan niet alleen".
Onder leiding van mej. A. Wolf, pro
vinciaal sekretaresse van de CJVF en de
heer G. Dorland, provinciaal sekretaris
van de CJMV, vindt spel en samenzang
plaats.
Henk Zoutendijk voert een poppenspel
op, getiteld „Elcerlic".
De provinciaal presidente van het
Meisjesverbond, mej; M. W. Stoffels,
spreekt het sluitingswoord.
Prinses Marijke, die in september j.l. toetrad tot de „Kleine Totemkring" van de
afdeling Soest van het Nederlandse Padvindstersgilde en in november geïnstal
leerd werd tot kabouter, ging woensdagmiddag met de 16 kinderen tellende groep
naar het kindertehuis voor licht-debiele kinderen „Oranjehof" te Huizen. In alle
stilte, zoals dat kabouters past, dekten ze voor een 40-tal kinderen, die op school
waren, een feestelijke paastafel. Nadat de kabouters met haar werk klaar waren
deden ze nog geruime tijd spelletjes en werden Paasliedjes gezongen met de
(niet-leerpllchtige) kleuters, die thuis waren.
QP DE KEEPER beschouwd hebben de
eerste paasgangsters toch niet zo
veel meer gekregen dan wij. Het ver
rassende is dit, dat iemand als zo'n ge-
heeL ander mens thuis kan komen dan
dat hij de deur is uitgegaan. Maar dan
ook radikaal anders.
En dat alles dan in de tijdsruimte van
amper een half uur!
De grootste beslissingen in elk men
senleven liggen in de kortste momenten.
Maar dat de eeuwigheid er mee ge
moeid kan zijn!
De dood van Christus overschaduwt
alles, iets wat eigenlijk in ieder men
senleven nog wel kan worden nage
voeld. Waar Christus wordt dood ver
klaard, worden nu eenmaal heel wat
deuren van blijdschap gesloten. En de
gewone mens lijdt er dan nog het
meeste aan.
De natuur wordt altijd verdonkerd
van binnenuit. Wat de vier vrouwen op
de korte weg naar het graf ook onder
gaan hebben. Het is het uur, dat vogels
tjuiken gaan en de leeuwerik opstijgt
in het hoge blauw. De kelken zijn nog
nat van dauw en van de Olijfberg is de
laatste schemer nog nauwelijks weg
gekropen. Alles wacht alleen maar op
het grote licht, de zon.
NATUURKINDEREN als ze zijn, heb
ben de vrouwen uit het Galilese
achterland daar zelfs geen aandacht
meer voor. Als de zon van binnen
is ondergegaan, is Gods licht van bui
ten niet anders dan een onbelangrijke
gebeurtenis, zo niet voor fijner voe
lende zielen een kwelling en een
wrede pijn van God.
Die trieste grafgang bewijst in ieder
geval, dat wanneer God zélf niet meer
het licht der mensen is, de schoonste
dageraad tot duisternis wordt.
Laten wij het leven er maar op aan
kijken. Hoeveel licht en vreugde is al
gestorven eer het nauwelijks geboren
is? Hoeveel mensen zijn nu eens waar
achtig jong en blij geweest? En hoe-
velen hebben hun blijdschap mogen
bewaren op een kruisweg van ont
goocheling tot ontgoocheling en van
desillusie tot desillusie?
£)E VROUWEN wandelen met trage
voeten in de vroege paas dezelfde
kruisweg af van de goede vrijdag. Toen
is het enige licht, Christus, voor ze
ondergegaan. Wie weten wil wat de
dood nu eigenlijk inhoudt, doet ver
standig om deze vrouwen volkomen au
serieux te nemen. Zij gaan met hun
balsem en reukwerk de dood dan
toch maar bestendigen en hun ge
dachten zijn doodsgedachten, die in
derdaad ook doodlopen. Al is het
maar tegen een logge zerk, die zij met
geen mogelijkheid te vertillen weten.
De dood van Christus verduistert maar
niet alleen, maar hij verlamt ook nog.
In een van de Noord-Franse kathe
dralen is het graf van een koningskind
met deze woorden op de eenvoudige
zerk: Usque hue luctus meus; tot hier
gaat mijn klacht. Eén van tweeën, dit
woord is het summum van ongevoelig
heid, öf het getuigt van een weten, zó
diep, zó puur, dat het alleen door een
openbaring verstaan kan worden.
jyjOGELIJK kan het paasverhaal ons
helpen. Zijn de doodsgedachten van
die benauwde vrouwen ook veel verder
gegaan dan tot aan de grote zerk? Zij
hebben het ondervonden, dat hun rouw
daar haar einde gevonden heeft.
Het gaat op Pasen alleen om deze
vraag wie het gedaan heeft. Het enige
antwoord, dat aan mensen op de doods-
weg en wie behoort er eigenlijk niet
bij te geven is, is alleen maar
Christus.
De Christus van Pasen heeft zijn
eigen goddelijk geweld gemeten met het
geweld van de dood. En Hij is zege
pralend tevoorschijn gekomen.
Dat de mensen het amper geloven
kunnen, komt, omdat ze altijd maar
filosoferen over een „stervende God",
die ze op Golgotha goenacht hebben
gewenst.
Maar, wie neemt nu eigenlijk met
zulk een geloof genoegen? 't Geloof in
een God, die sterven kan, is het niet te
dwaas om het één sekonde ernstig te
nemen?
£)AT IS JUIST PASEN. Ieder, die het
horen wil, moet dan weten, dat God
niet sterft. Nooit sterven kan. God
heeft geen behoefte om door ons voor
eeuwig goedenacht gewenst te worden.
Dat wij het doen op duizend manieren,
dat er mensen zijn, die met God op hun
wijze wel te verstaan, radikaal hebben
afgerekend, dat hoeft God toch niet te
raken? Is de man, die in de volle zomer
zijn huis verduistert, alle luiken toe en
alle gordijnen dicht, toch eigenlijk geen
zielepoot? Daar zal de zon zich iets van
aantrekken!
J)E OPSTANDING van Christus zegt
me alleen maar, dat God zich van de
dood niets aantrekt en van alle nare
doodsgedachten. Voor God is de dood
een verslagen vijand. Christus is op
gestaan uit de doden.
De vrouwen bij het graf hadden al
leen maar iets heel belangrijks vergeten,
n.l. dat God er ook nog is. God als de
eeuwig levende. God en dood zijn twee
begrippen, die niet met elkander te ver
binden zijn.
Dat is het simpele wat Pasen vraagt:
praat toch niet van Christus als van
mens onder alle mensen. Houd toch op
met Hem tot een ideaal-projectie van
jezelf te maken, een wijze, een idealist,
een held, een socialist van groot for
maat, meer niet. Wie Christus noemt,
noemt God. Dat is de klare taal van de
evangeliën.
Beteuterd staan de vrouwen bij het
open graf. Inderdaad, dood en God zijn
niet te verbinden. Ze hebben de be
wijzen vlak voor ogen. De zerk is af
gewenteld. En de spelonk is leeg. God
is alleen maar te kennen aan zijn da
den en aan zijn werken.
Maar wie is niet beteuterd als hij
werkelijk met God in aanraking komt?
De dood is maar niet iets uitwendigs.
In dit blad van 24 februari j.l. pu
bliceerden w(j de namen der veen-
eigenaars, merendeels Utrechtenaren.
Uit hun midden kozen wy een kollege
van zeven Veenraden, in 1563 door ko
ning Philips II officieel erkend. In feite
was hierdoor de unieke toestand ont
staan, dat Veenendaal bestuurd werd
doorvreemdelingen! Uiteraard was
de cameraar of penningmeester, die een
borgstelling moest doen van ten min
ste 1500 gulden aan onroerende goede
ren een geweldig bedrag voor die
tyd ook een vreemdeling. Hoe zou
men ook onder de armelijke bevolking
een zo welgesteld man gevonden heb
ben? Als cameraar fungeerde in 1550
Jan van Leeuwen Aertszoon, in 1575
Lubbert van Compostelle, in 1576 Aert
Foeyt, in 1577 Wouter van Leeuwen.
De Veenraden benoemden voorts een
direkteur, twee kerkmeesters, die een
jaar hun functie vervulden, een bode,
een koster, een vaartmeester en- een
sluiswachter aan de Grebbe. De leidende
functies echter bleven in handen van
niet-Veenendalers, wier namen men her
haaldelijk in de oude stukken ontmoet.
Greep er iets belangrijks plaats, dan was
dit geen bemoeienis voor de inwoners,
maar voor de Veenraden en anderen b.v.
de Landcommandeur van de Duitse Orde
te Rhenen, de proost van St. Jan, de gra
vin van Culemborch, de markgraaf van
Veere (nl. Willem van Oranje als stad
houder), de domproost mr. Dirck Pijnssen
van der Aa, de landmeter Evert van
Schayck, de kanselier van Gelder, ja zelfs
Margaretha van Parma en de befaamde
Viglius, lid van de Consulta of Achter-
raad. Braafjes reisden elk Jaar in begin
augustus de kerkmeesters naar Utrecht
om aan het eind van het boekjaar hun
rekening te doen goedkeuren ten huize
van Jacob die Evel, waar het college ver
gaderde.
Overdenken wij deze vreemde toestand,
waarbij onderhandeld werd over en zon
der de Veenendalers, dan vragen wij ons
af: wie waren toch de kleine luiden op
de achtergrond? hoe heetten ze en wat
was hun bedrijf? Wie waren ze, de turf
gravers en baggeraars, de turf- en hout
schippers, scheepsbouwers, zeilmakers en
touwslagers?
Een aantal van hun namen is bewaard
in de rekeningen en manualen (dat zijn
dagregisters of journalen) van de came-
raars, maar vooral in de rekeningen van
de kerkmeesters. In „De Vallei" van 6
jan. j.l. hebben wij namen van Veenen
dalers uit de jaren omstreeks 1590 ge
noemd. Thans willen we de oudste reke
ningen onder de loupe nemen nl. die uit
15751580. Bij de familienamen valt het
op dat de meeste afgeleid zijn van de
voornaam van de vader, zgn. patrony-
mica. We vinden b.v. de namen Gelissen
(de zoon van Gelis), Gerritsz, Adriaans,
(An)Thomisz, Gorisz (de zoon van Goris),
Ghijsbertsz, Aelbertsz, Huygens (de zoon
van Huig, Hugo), Lodder (afgeleid van
Klodger, Luther, Loder), Remmeltsen (de
zoon van Remmelt), Arisz (de zoon van
Aris, een friese voornaam) enz. Namen
als Jacob Willemszoon Kuyper en Ot de
Brouwer wijzen op beroepen; Steven
Joostzoon van Ommeren, Jan Huybert
van Rhenen, Jacob op de Vendel, Ghijs-
bert Janszoon Hespel, Adriaen Ariens-
zoon Brabander op de oorspronkelijke
woonplaats. Interessanter is een veel
oudere naam die in de rekeningen op
duikt. n.l. die van Budding. Het achter
voegsel ing, in Twente en de Achterhoek
(Zie verder tweede blad.)
De dood is iets wat heel diep in de
mens zelf zit.
DAT IS PASEN VIEREN. Dat is met
Christus in aanraking komen. Het is
het als een duizelende verrukking on
dergaan dat de dood van binnen weg is.
Hoe? Dat weet God alleen. Maar het is
zo. Het is alleen als een juichende
vreugde te kennen. Leven, dat voortaan
alleen in God geleefd wordt. Het zekere
weten: jij, dood, maakt me niets meer.
En altijd blijft de paasboodschap de
meest ongelooflijke, die er bestaat. Vrat
de dood dan niet alles in ons stuk?
We moesten eens weten, wij met onze
kritiek en ons hoge woord, welke „stuk-
gevreten" mensen wij eigenlijk zijn.
Wij gaan aan alles kapot. Het aller
meest aan dat wat wij „ons leven" be
lieven te noemen.
Zouden we maar niet naast de boe
renvrouwen aan het graf gaan staan?
Heus, ze zijn niet zo geëxalteerd. Ze zijn
even nuchter met hun doodsgedachten
als u en ik.
'pENSLOTTE doet het er ook niet zo
veel toe of een engel het zegt of een
magazijnchef van een Amsterdamse
firma. Mits de man maar weet, dat de
dood uit zijn ziel is weggejaagd. -
Gelukkig, ze zijn er nog voor wie het
begrip dood eenvoudig niet meer be
staat zelfs. Ondanks kanker. Ondanks
misdaad. Ondanks hartverscheurend
verdriet.
De onbegrepenen, de dwazen en de
halve zachten, maar wier leven Chris
tus is. Zou het niet veiliger zijn aan hun
kant te gaan staan dan aan de kant van
hen bij wie de doodsgedachte uitein
delijk toch alles vergalt en telkens op
nieuw vergalt?
Pasen vieren is heel eenvoud'g ge
zegd dit: de dood voorgoed je rug toe
keren.
Of anders uitgedrukt: leven vanuit de
levende Christus.
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbeheer
Taxaties
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
LUNTEREN. De Lunterse winkeliers
vereniging heeft weer de verzorging van
het Lunters paasvuur op zich genomen.
Het paasvuur in Lunteren heeft in de
omgeving bekendheid om de afmetingen.
Dit jaar echter zal op Tweede Paasdag
een vuur worden ontstoken dat alle vo
rige in de schaduw zal stellen. Met be
hulp van draglines heeft men hier na
melijk een enorme berg afvalhout opge
stapeld.
EDE. De Ger. Gem. van Ede heeft be
sloten een eigen predikant te beroepen.
Intussen is reeds een beroep uitgebracht
op ds. Malan van Bruinisse.
WIJZE WOORDEN
BEGIN VAN HET EINDE
Wie zich wil spoên naar zijn
verderf,
Die lene geld en kope een erf.
(Rollenhagen)
fa. s BOS
Goud. Zilver en Uurwerken
Hoofdstr. 91 93. Tel. 3034, Veenendaal
