Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Grote ledenwerf-actie
van het Rode Kruis
F. TAK
D Wereld«
van WEEK-tot-WEEK
Een nieuwe
forensenbelasting?
WAAR IS
DE VALLEI-RIKS?
NIEUWEWEG LEVENSGEVAARLIJK!
Wist U.
ELST
EDERVEEN
Nieuws uit de
Omgeving
30e jaargang
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1956
No. 83
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, O verberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Te weinig leden in Veenendaal
Ook voor nieuwe
Rode Kruis-gebouw
90 jaar Rode Kruis
AGENDA
I taS" II
i:/
Verrassend grote opbrengst
oliebollenactie van „Sparta"
Kerkconcert Ger. Kerkkoor
Vorige werd
gevonden
2 AG 02047
Inleg en terugbetaling der
Rijkspostspaarbank
Chr. Nat. School II te klein
Instandhouding openbare
scholen van Gelders en
De Klomp tot 1959
Twee doden in
korte tijd
GUMMY
WARM WATERZAKKEN
Geen schuurtjes en
hokjes zonder
vergunning
Wethouder Van Kuijk
voorzitter adviescommissie
Arbeidsbureau
Herdenking
Hervorming
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER,
Vermindering van rijksbelasting zou als
compensatie noodzakelijk zijn
Herv. School en riolering
op urgentieplan
T BO&^
Voor betere uurwerken
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 563427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven bft
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 14 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
In hun bekende uniformen zullen de
leden van de plaatseiyke Rode-Kruis-
colonne zich dezer dagen aan alle Vee-
nendaalse woningen vervoegen met het
verzoek tot de bewoners lid te worden
van de Veenendaalse afdeling van het
Nederlandsche Roode Kruis.
Het is namelijk zo dat Veenendaal voor
wat betreft het ledental achterblijft bij
het landelijk gemiddelde. Dat is het Rode
Kruis, gezien de steeds weer grote op
brengst hier van de jaarlijkse inzame
ling, van Veenendaal niet gewend. In de
provincie Utrecht b.v. zien wij dat 5.50
procent van de bevolking lid is, en in
Veenendaal beloopt dit percentage 4.26.
Nu heeft het Veenendaalse bestuur tot
doel gesteld met een in de komende
weken te houden ledenwerfactie deze
achterstand niet alleen in te lopen maar
ook het landelijke gemiddelde zo moge
lijk te overschrijden. Als minimum aan
tal heeft men 500 nieuwe leden gesteld.
Dat deze opzet niet te hoog gegrepen
is, moge blijken uit de cijfers welke het
hoofdbestuur in Den Haag zich voor ogen
stelt. De Veenendaalse activiteit vormt
namelijk een onderdeel van de landelijke
ledenwerf-actie. In het gehele land heeft
het Rode Kruis op het ogenblik 500.000
leden en men wil nu het dubbele aantal,
dus een miljoen, bereiken, dat is tien
procent van de bevolking.
Men hoopt in Veenendaal op meer,
maar, maar ook hier wordt het op 10 pro
cent gehouden. De Veenendaalse afde
ling telt thans 1050 leden, en wij moeten
ons vergissen of in de komende weken
zal het aantal hier wel met minstens 500
toenemen.
Het resultaat van de ledenwerfactie
mogen wij niet alleen zien als zomaar
een cadeau voor het Rode Kruis dat
volgend jaar 90 jaar bestaat, ook al wordt
die ter gelegenheid van dit jubileum ge
houden. In de eerste plaats dient deze
uit de noodzaak van dat er meer geld no
dig is. Een betere basis waarop men kan
werken. Het gaat dus om meer contri
buerende leden, die met een jaarlijkse
bijdrage helpen het prachtige Rode-
Kruiswerk mogelijk te maken.
Ook telt de Veenendaalse Rode-Kruis-
colonne op het ogenblik te weinig leden
dat het Edes Nieuwsblad de grens
wijzigingsplannen ongemotiveerde expan-
siezucht van Veenendaal noemt?
dat dit blad „De Vallei" aanvalt
over de bewering dat de wijziging van de
gemeentegrenzen voor Veenendaal een
opluchting betekent voor wat betreft de
grond voor woningbouw?
dat volgens het Edes Nieuwsblad in
Veenendaal-West nog zoveel ruimte voor
woningbouw over zou zijn dat daar wel
een verdubbeling van de bevolking op
gevangen kan worden?
dat het best mogelijk is dat de stede-
bouwkundige van Veenendaal hier nog
niet gedacht heeft aan de mogelijkheid
van wolkenkrabbers
dat de redacteur van genoemd blad
in ieder geval goed zou doen met zijn
bouwplannen even naar Veenendaal te
komen?
dat men als regel zuinig pleegt te
zijn op dingen welke nog nieuw zijn?
dat het dan ook gewoon is dat
iedere Veenendaler trots en zuinig is op
z'n nieuwe Kerkewijk?
dat er blijkbaar toch nog inwoners
zijn die daar anders over denken en de
ruiten van het wachthuisje bij huize „De
Tol" op de Kerkewijk vernielden, enkele
dagen nadat deze er waren ingezet?
dat wij ons nog een dergelijk staal
tje van vandalisme herinneren geleverd
enkele dagen na de onthulling van het
wAersnood-monument aan de Kerkewijk?
dat toen een aantal kostbare bron
zen letters werden afgerukt en vernield
van het opschrift van dit monument?
dat de verdwenen en gebroken let
ters door nieuwe werden vervangen?
dat, nu al weer enkele maanden
geleden, opnieuw een aantal van deze
letters werden afgerukt?
dat het ons niet bekend is of men
er vanaf ziet deze andermaal te ver
vangen, maar dat ze in ieder geval nog
steeds ontbreken?
dat wij hopen dat de vandalen deze
keer hun straf niet zullen ontgaan?
dat voor het jubileumconcert van
het Mannenkoor „De Veenzangers" vol
gende week zaterdagavond, alle plaatsen
reeds zijn uitverkocht?
I IIIIMIIIIIIMIil
iiiiliuiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiii milium mui
llllllllllllllll 11IIIIIIIIIIIIU lllllllIKIIIIflIlHIVI•IMIltllllllll) IlllfllUflllll1
en 7 uur,
Metaalbe-
ii
Zaterdag 3 november
(In geb. „Eltheto") 3
I filmvoorstelling Chr.
drijfsbond.
1| Woensdag 7 november §s
(In geb. „Eltheto") Feestavond en
opvoering van toneelstuk „Chris-
tien" Chr. Textielarbeidersbond
„Unitas".
Donderdag 8 november
I(In geb. „Eltheto") Feestavond en
opvoering toneelstuk „Christien" H
Chr. Textielarbeidersbond „Uni-
tas"
II Vrfdag 9 november
(In geb. „Eltheto") Feestavond en
opvoering toneelstuk „Christien"
1| Chr. Textielarbeidersbond „Uni- 11
tas"
Zaterdag 10 november
(In geb. Eikenlaan) Jubileum- 11
concert Mannenkoor „De Veen-
II zangers".
(In geb. „Eltheto") Feestavond en |1
opvoering toneelstuk „Christien"
1= Chr. Textielarbeidersbond „Uni- l|
Luxor Theater
Van heden vrijdag t.m. zondag de
film „De vrouw die haar man =1
verkocht", van maandag t.m.
woensdag „Tralies van bamboe" |1
en donderdag „Carrie".
en kan men er ook hier best wat mensen
bij gebruiken. Bij de ledenwerfactie gaat
het echter dus eerst om contribuanten.
Uiteraard is een groot deel van de con
tributie bestemd voor het hoofdbestuur
in Den Haag, maar vanzelfsprekend komt
de hogere opbrengst ook ten goede aan
de Veenendaalse afdeling welke straks
bij het in gebruik nemen van het aan de
Spoorlaan te bouwen Rode-Kruiscentrum
voor hogere kosten komt te staan.
De minimum-contributie bedraagt een
gulden per jaar, en wanneer wij weten
wat het Rode Kruis allemaal voor de
mensheid doet is dit bedrag stellig niet
teveel. Vóór de oorlog was de minimum
contributie ook al een gulden en het be
hoeft geen betoog dat onze tegenwoor
dige gulden niet meer de oude is.
Het Rode Kruis heeft een bekende en
goede naam onder ons. Wij denken er
slechts aan hoe het Ned. Rode Kruis de
eerste was om ten koste van veel geld
bloedplasma en andere medicamenten
naar Hongarije te zenden. Wij zijn er dan
ook van overtuigd dat er niemand is die
geen lid van het Rode Kruis zoü willen
zijn wanneer men maar voldoende op de
hoogte was en zelf eens iets gezien had
van wat het Rode Kruis doet voor de
mens in nood. Dat is zoveel omvattend
en zoveel dat wij nog vele kolommen
nodig zouden hebben om dit te omschrij
ven. Wij moeten ons dan ook beperken
tot een korte opsomming van enkele on
derdelen hiervan, en dan noemen wij de
invalidenzorg (o.m. de boottochten voor
chronisch zieken welke een enorm succes
zijn); het Welfare-werk (bezighouden van
patiënten); hulp bij rampen; bloedplasma-
dienst; oogvliestransplantatie; beentrans
plantatie; eerste hulp bij ongelukken; ge
zondheidszorg moedermelkvoorziening
lectuurdepöt; opsporing vermiste perso
nen; pakketten verzending; uitvoering en
naleving van verdragen van Genève enz.
Naar wij vernemen heeft de olie
bollenactie gehouden door de gymnas
tiekvereniging „Sparta" een verrassend
groot bedrag opgebracht ten bate van
het instrumentenfonds van deze ver
eniging.
Aangezien het juiste bedrag nog niet
kan worden medegedeeld waar men
dit officieel aan het „Sparta"-bestuur
wil overhandigen moeten wij alleen
volstaan met het verheugende bericht
dat de evenwichtsbalk en de brug met
ongelijke leggers, waarom het hierbij
ging, met de opbrengst gemakkelijk
kunnen worden betaald.
Het Gereformeerd Kerkkoor heeft
voor woensdagavond 21 november a.s.
in de Gereformeerde Kerk aan de
Burgemeester Van Schuppenbrug een
kerkconcert op het programma staan.
Onder leiding van de koordirigent,
de heer Kor Dijkstra, zal hierbij o.m.
worden uitgevoerd cantates van Buxte-
hude en Smilde. Hallelujakoor van
Handel en Ave Verum van Mozart.
Aanvankelijk zou de tenor Kees De-
nik aan dit concert medewerken maar
aangezien deze verhinderd is neemt de
eveneens bekende tenor Bert van 't
Hof diens plaats in. Verder zullen als
solisten optreden mevrouw Van Doorn-
Lindeman, sopraan, en Joh. van Dom-
mele, organist.
De premie van de VALLEI-RIKS,
welke vorige week werd uitgegeven,
was tot 20,opgelopen en nu was
mevrouw Van der Helm van dr. Slote-
maker de Bruïneplein te Veenendaal
de gelukkige de riks te vinden. Het
premiebedrag kreeg zij direct in geld
uitbetaald. Mevrouw Van der Helm
vertelde nog hoe het haar gewoonte
is om steeds rijksdaalders met rode
nummers opzij te leggen en te con
troleren of de VALLEI-RIKS er by is.
Deze keer was het dus raak en werd
haar moeite beloond.
De VALLEI-RIKS welke wy dezer
dagen weer in omloop brengen is
dezelfde die mevrouw Van der Helm
heeft gevonden, nl. die met nummer
Doordat de vorige gevonden werd is
de waarde van de VALLEI-RIKS van
deze keer dus weer 5,geworden.
Wanneer u deze vindt en vóór a.s.
donderdagmiddag aan het bureau van
ons blad kunt tonen ontvangt u direct
de vinderspremie.
Aan het postkantoor Veenendaal en de
daaronder ressorterende postinrichtingen
werd gedurende de maand oktober 1956
ontvangen 35072,76 uitbetaald 129.109,08.
Aantal geopende rekeningen 34.
In het verenigingsgebouw 't Trefpunt
kwam dinsdagavond de vereniging voor
Chr. Nat. schoolonderwijs in een jaar
vergadering bijeen.
Een nieuwe kascommissie werd aan
gewezen, terwijl voorts namens het be
stuur mededelingen werden gedaan
over de noodzaak van uitbreiding der
schoolruimte door het toenemende aan
tal leerlingen.
Op verzoek van het gemeentebestuur
werd aan de gemeente tegen de oor
spronkelijke aankoopprijs van f 3876,
terugverkocht een perceel grond naast
de chr. nat. school II aan het Dr. Slot.
de Bruïneplein, zodat het gemeente
bestuur in de toekomst daar zelf een
gymnastieklokaal kan doen bouwen,
hetgeen aanvankelijk door het school
bestuur gebeuren zou.
De heren W. van Amerongenen A.
Berends werden in het bestuur her
kozen, terwijl in de vakatures W. de
Kruiff en J. Meijer werden benoemd
de héren J. van de Nadort jr. en M.
Koen, terwijl het bestuur werd uitge
breid met de heren J. E. van Schuppen
en P. Scherrenburg.
De openbare scholen aan de Prins
Bernhardlaan te Gelders Veenendaal en
de school aan de Stationsstraat aan De
Klomp hebben niet meer het volgens de
wet vereiste aantal leerlingen van hon
derd. Ingeval nu de gemeenteraad de in
standhouding van deze scholen op dit
moment vordert, kunnen genoemde scho
len in ieder geval nog tot 1959 geopend
blijven.
Een groot gedeelte van de Nieuwe-
weg, nl. van de Hoofdstraat tot aan de
Melm is voor het verkeer eigenlijk on
begaanbaar. De weg is rond en smal,
met opstekende randen, terwijl een
trottoir geheel ontbreekt. Als twee
auto's elkaar moeten passeren, moet
dat voorzichtig gebeuren, want anders
raken de banden de opstaande rand.
Een wielrijder rijdt evenmin prettig,
omdat auto's en autobussx vlak langs
hem heen scheren. En de voetganger
moet zich hiertussen maar op leven en
dood wagen. Dat het inderdaad zeer
gevaarlijk is, blijkt reeds uit het feit
dat in de maand oktober twee dode
lijke ongevallen op dit weggedeelte
hebben plaats gevonden, terwijl gewone
aanrijdingen schering en inslag zijn.
De Nieuwe weg vormt voor een groot
gedeelte de scheiding tussen de ge
meente Veenendaal en Ede, maar ligt
geheel op Gelders gebied. Over de ver
betering van deze weg is reeds veel te
^een koude voeten meer=>
in diverse prijzen.
Hoofdstraat 106
VEENENDAAL
Telefoon 2576
doen geweest. De weg is van de Rijks
waterstaat, maar ook de gemeente Ede
zal bij deze weg moeten bijdragen. De
winter staat voor de deur, terwijl deze
weg nog altijd in dezelfde toestand
blijft, nee, zelfs slechter wordt, want
de laatste jaren gebeurt er niets meer
aan omdat hij verbeterd zal worden!
Wij vragen ons bezorgd af, nu de
annexatieplannen in een ver gevorderd
stadium zijn geraakt, ook de plannen
van de reconstructie van de Nieuweweg
weer verschoven worden. Elke dag dat
deze situatie langer duurt, kan funest
zijn. De betrokken autoriteiten laden
een grote verantwoordelijkheid op zich
door deze rekonstructie langer uit te
stellen.
Burgemeester en wethouders van Vee
nendaal brengen de ingezetenen nogmaals
in herinnering, dat voor alle bouwwerken
(w.o. schuurtjes, hokken en hekjes) een
schriftelijke vergunning van hun college
i3 vereist.
Aanvragen om een vergunning moeten
schrifteiyk worden ingediend bij de
dienst van gemeentewerken, Kerkewijk 4
alhier. De hiervoor benodigde formulie
ren zijn eveneens op het bureau van deze
dienst verkrijgbaar.
Voorts wordt een ieder gewaarschuwd,
dat tegen overtreders proces-verbaal zal
worden opgemaakt, terwijl het zonder
vergunning gebouwde, onherroepelijk zal
moeten worden afgebroken. Zonodig zal
dit afbreken van gemeentewege, op kos
ten van de overtreders, geschieden.
Bij beschikking van de Minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid Vap
22 oktober 1956 is benoemd tot voorzitter
van de Commissie van Advies voor de
Directeur van het Gewestelijk Arbeids
bureau te Veenendaal de heer C. N. van
Kuijk, wethouder der gemeente Veenen
daal, zulks in de plaats van wijlen de
heer W. van Stempvoort.
In de goed gevulde Oude Kerk op de
markt werd woensdagavond een inter
kerkelijke samenkomst ter herdenking
van de kerkhervormding gehouden.
Deze dienst werd door ds. A. Vroeg-
indewey, Hervormd predikant geopend,
die wees op het wonder van Gods ge
nade, dat de Bijbel weer opengeslagen
werd onder ons volk en het evangelie
van Gods souvereine genade in Chris
tus Jezus weer verkondigd werd. Ds.
Vroegindewey tekende daarbij de strijd
van Maarten Luther, die tenslotte rust
en vrede vond in Christus, doordat hij
in het geloof leerde schuilen achter de
gerechtigheid van Christus.
Ds. W. Heerma, Chr. Geref. predi
kant sprak daarna over Reformatie,
geen revolutie. Van r.k. zijde wordt wel
eens beweerd, aldus spreker, dat de
reformatie als vrucht afgeworpen heeft
de revolutie. Ds. Heerma tekende ech
ter een geheel andere weg. Reformatie
en revolutie hebben niets met elkaar
te maken. De Reformatie is anti-revo
lutie.
Ds. J. Overduin sprak tenslotte over
„De diepste nederigheid". Hij wees er
daarbij op, dat Luther dit geleerd heeft
In de woestijn
Slnaï
Israëlische troe
pen onder dek
king van een
rookgordijn in de
aanval.
dat voor het aangezicht van God de
diepste nederigheid past en dat wij
enkel van genade moeten leven. Gods
genadegave in Christus kunnen we al
leen door genade aannemen.
Met het zingen van twee coupletten
van het Luthelrlied werd deze samen
komst besloten.
LEZING OVER DE VALKENJACHT EN
FILMAVOND LEERSUMSE PLASSEN
Op dinsdag 6 november organiseert de
Cult. Nat. Hist, ver „Zuid-Oost Utrecht"
een lezing over de valkenjacht van vroe
ger en nu. Deze lezing wordt gehouden
door de valkenier, de heer H. Strijland
uit Driebergen. De heer Strijland is één
van de weinigen in ons land, die de val
kenjacht nog beoefenen. Op deze interes
sante avond, welke wordt gehouden in
hotel „Stuivenberg" te Eist, wordt ook
nog een kleurenfilm vertoond over de
valkenjacht, door de amateurcineast Ar.
P. Witjes uit Hilversum. Tevens zal de
heer Strijland zijn twee jachtvogels, n.l.
een slechtvalk en een havik, mee naar
hotel „Stuijvenberg" brengen.
BEROEPEN
De kerkeraad van de Ned. Herv. ge
meente alhier heeft toezegging van be
roep uitgebracht op ds. Jac. Plomp van
Gouderak.
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbeheer
Taxaties
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
OPRECHT. „Aristocrate,
XlVe eeuw, grondbezitster, zou
willen trouwen met gefortu
neerd pgrsoon die er in toe
stemt haar geboortehuis terug
te kopen. Snobisme geen be
zwaar, als het hart oprecht is".
(Advertentie in het Franse ja
gersblad.)
HOOFDPIJNTOON. In de
uitzending „Tien miljoen luiste
raars van Radio Luxemburg"
heeft men een toon uitgezon
den, die zo dicht mogelijk lag
bij de geluidsgrens Er werd
bij verteld, dat deze toon de
eigenschap heeft hoofdpijn te
genezen. Zeshonderd achttien
luisteraars zonden de volgende
dag een brief aan de radio-
omroep waarin zij verklaarden
bij het horen van de toon hun
hoofdpijn te zijn kwijtgeraakt....
ANTI-T.V. Zwitsers hebben
een „Actiecommitee tegen de te
levisie" gesticht. Het doel is
„het Zwitserse volk voor te
lichten over de gevaren die de
t.v. meebrengt, op dit gebied de
rechten van het volk te verde
digen en te waken dat het be
lastinggeld niet nutteloos wordt
weggesmeten." „Want," zeggen
zij, „het uur is gekomen ein
delijk! dat de mens zich zal
bevrijden van de tyrannie van
de techniek en terug zal keren
tot meer essentiële waarden."
PUBERHELD. Een jaar ge
leden verongelukte de 24-jarige
Amerikaanse filmster James
Dean en sindsdien worden er
aan zijn adres meer brieven van
bewonderaarsters bezorgd dan
b:; enig andere filmheld, omdat
doodgewoon geen Amerikaans
meisje wil of kan geloven dat
haar droomheld met zijn ogen
vol weemoed en zijn verwaar
loosd uiterlijk, die voor haar de
incarnatie was van de Ameri
kaanse jongen van deze tijd,
dood zou kunnen zijn.
NIEUWE SNUFJE^
In Engeland oogst men de
eerste „atoom"-rogge. Het be
treft een proefveld van 1200 ha,
waarop men rogge heeft gezaaid
die van te voren een atoom
bombardement in het atoom-
centrum te Harwell heeft on
dergaan.
Jongelieden die 'n film wil
len gaan zien, waarvoor zy nog
niet de leeftyd hebben, hebben
aan een foefje om de contröle
te passeren niet langer genoeg.
Tenminste niet in New-York,
waar in de bioscopen een elek
trisch oog hen beloert en ieder
aanwyst die het te jong ïykt.
Aldus „geoogmerkt", moeten zy
zich legitimeren.
Het Amerikaanse leger be
schikt over een projectiel, dat
bij zijn eerste proefvlucht op
een hoogte van 128 kilometer
een snelheid van 6000 kilometer
per uur bereikte.
Als middel om mager te
blijven en toch een lekker ge
vuld gevoel in de maag te heb
ben wordt in Frankrijk een
kwart liter water gedronken,
waarin een aftreksel van Ja
pans zeewier is opgelost. Dit
drankje nestelt zich gelei vor-
mig in de maag, waardoor het
verhindert dat men zich hon
gerig voelt, terwijl het geen
calorieën aan het lichaam toe
voert.
Te Complègne is een fabriek
in gebruik gesteld, die 1.200.000
tubes tandpasta per dag maakt.
HET DAGBOEK VAN ANNE
FRANK. Toen te Dusseldorp
het gordijn zakte na de laatste
scene van het toneelstuk „Het
dagboek van Anne Frank",
klonk er geen applaus, maar be
gaven de toeschouwers zich in
eerbiedige stilte naar de uit
gang van het theater. Dit stuk,
dat door twee Amerikanen is
gemaakt naar het gelijknamige
boek, dat het dagboek is van
een joods meisje van 15 jaar,
opgeschreven tijdens de periode
dat zij zich in Amsterdam voor
de Duitse bezetters schuil hield,
werd dezer dagen op zes plaat
sen tegelijk in het voormalige
Hitlerrijk ten tonele gevoerd, en
wel behalve in Dusseldorf in
nog drie steden van het Rijn
land, in Wenen en in Oost-
Duitsland. En in al die plaatsen
heeft het dezelfde uitwerking:
eerbied voor de schrijfster en
schaamte over een voorbij tijd
perk. Bij deze reactie mogen
we aan de woorden van Anne
Frank zelf denken: „Ik geloof",
schreef zij, „uit het diepste van
Voor het eerst na vele jaren wordt
er in de Nederlandse gemeenten en
we bedoelen daarmee de inwoners van
de gemeenten en niet de gemeente
besturen weer gesproken over ge
meentelijke zaken. Dat is op zichzelf
een verheugend verschijnsel, want al
veel te lang hebben de gemeentenaren
zich niet geïnteresseerd voor dergelijke
aangelegenheden. De belangstelling is
opgelaaid toen er door de commissie-
Oud is gesproken over een woonplaats
belasting. Men ziet dus, dat de belang
stelling nu niet direct moet worden ge
zien als een positief verschijnsel. Er is
ongerustheid ontstaan na de geruchten,
dat een soort forensenbelasting zou
herleven. Daardoor zouden in het bij
zonder de forensen zeer gedupeerd
worden. Het is een algemeen verschijn
sel, dat de bewoners zich maar bitter
weinig aantrekken van hetgeen door
hun dagelijks bestuur wordt gedaan.
Dit is en we kunnen het niet vaak
genoeg zeggen betreurenswaardig,
want nog altijd moeten we de Neder
landse gemeente zien als de wortel van
onze democratie. Maar goed, bij het
vraagstuk van een eventuele invoering
van een woonplaatsbelasting komen
meer problemen om de hoek kijken.
Wat zullen de gevolgen er van zijn? Zal
de burgerij meer belangstelling gaan
tonen voor gemeentelijke zaken? Zullen
de gemeenten er beter van worden? Is
een dergelijke belasting aanvaardbaar?
Vragen en nog eens vragen, die we in
dit artikel in het kort willen behan
delen.
Doch men kan de woonplaatsbelas
ting niet los zien van de geschiedenis
van de gemeenten. Daarom eerst iets
over het verleden. Vroeger was het zo,
dat de gemeenten een eigen belasting
gebied hadden met alle voor- en na
delen van dien. Het werd mogelijk ge
maakt een eigen beleid te voeren, een
beleid, dat niet aan alle mogelijke be
perkingen werd gebonden door het rijk.
Dit had veel aantrekkelijks. Men kon
zelf iets ondernemen. De gemeente
raden met de colleges van b. en w. wa
ren bevoegd zelf uit te maken wat wel
en wat niet moest gebeuren. Het voor-
zieningspeil van een gemeente was af
hankelijk van de financiële mogelijk
heden en de financiële mogelijkheden
waren afhankelijk van de belasting
druk, die op de gemeentenaren werd
gelegd. Hoe hoger de belastingen hoe
groter het gemeente-inkomen en hoe
meer er gedaan kon worden.
Dit systeem heeft niet voldaan, want
er is een andere regeling voor in de
plaats gekomen. Waarom voldeed het
eigen belastinggebied niet?
GROTE VERSCHILLEN
Het antwoord op deze vraag valt in
twee gedeelten uiteen. Het systeem van
het eigen belastinggebied zoals we dat
vroeger kenden, hield in, dat we in
Nederland zowel steenrijke als straat
arme gemeenten kenden. Neem een
plattelandsgemeente zonder industrie,
met een arme bevolking. De belasting
opbrengst en dus ook de inkomsten
waren vrijwel nihil. Aan de andere
kant waren er de rijke gemeenten, die
hoge belastingopbrengsten de gemeen
tekas zagen binnenstromen. Een on
bevredigende situatie, dat is zonder
meer duidelijk. De andere kant van de
zaak mogen we evenmin uit het oog
verliezen. Men zal zich herinneren,
hoeveel er vroeger werd gedaan om
mensen te trekken. „Kom bij ons, want
hier zijn de belastingen laag" was een
reclamezin, die men dikwijls kon aan
treffen. Ogenschijnlijk nobel en goed,
maar In werkelijkheid onjuist Want
een gemeentebestuur, dat de belastin
gen zo laag mogelijk hield, kon nooit
in staat zijn op behoorlijke wijze voor
de toekomst te zorgen. Hier kon men
dus spreken van zuinigheid, die de
wijsheid bedroog.
ANDER UITERSTE
In plaats van te gaan zoeken naar
een andere oplossing, heeft het rijk het
mes radikaal in de materie gezet. We
kregen een stelselmatige afbraak van
de gemeentelijke autonomie, van de
gemeentelijke verantwoordelijkheid.
Het eigen belastinggebied werd meer
en meer ingekrompen en in plaats
mijn hart, dat de mensen goed
zijn".
Zy en haar familie kwamen
in Bergen-Belsen om het leven,
alleen haar vader keerde terug
en vond na zijn thuiskomst de
volgeschreven velletjes papier
van Anne, die hij daarop liet
publiceren.
Het stuk zal binnenkort in
ons land door het toneelgezel
schap „Theater" worden opge
voerd.
LASSIE. Lassie „verdient
ze" zonder een poot uit te ste
ken. Een televislemaatschappy
heeft drie miljoen dollar neer
geteld voor het recht om alleen
maar zyn naam en zyn per-
sooniykheid te mogen gebrui
ken. Maar Lassie is dan ook een
beroemde hond, die alle Ame
rikaanse harten veroverde door
zyn optreden in diverse films.
SPORTSNIPPERS
Om de wereldkampioen
schappen voetbal te kunnen or
ganiseren heeft de Chileense re
gering de belasting op luxe
artikelen, tabak en alcohol ver
hoogd en de bevolking is zo
voetbal-minded, dat het geen
protest heeft laten horen. Men
is er wel vroeg bij, want dit
wereldkampioenschap zal eerst
over zes jaar plaats vinden.
In het Olympisch stadion te
Melbourne worden 600 luid
sprekers aangebracht. De kos
ten hiervan bedragen een half
miljoen gulden.
VERGADERING EDESE
GEMEENTERAAD
De raad der gemeente Ede komt in
openbare vergadering bijeen op woens
dag 7 november a.s. 's middags om 2 uur
in „De Bergpoort" te Ede.
WONING AAN STATIONSSTRAAT
ONBEWOONBAAR VERKLAARD
B. en W. van Ede hebben de gemeen
teraad voorgesteld de woning Stations
straat 98 te Gelders Veenendaal onbe
woonbaar te verklaren aangezien de kos
ten van herstel hier nie meer verant
woord zijn.
De door burgemeester en wethouders
van Ede bij de gemeenteraad ingediende
begroting 1957 gaat vergezeld van een ur
gentieplan voor het uitvoeren van grote
werken. In dit plan is o.m. opgenomen
het leggen van een riolering in het dorp
Ederveen. Vorig jaar besloot de raad een
crediet van 60.000,beschikbaar te
stellen voor het leggen van. een riool in
de sloot langs de Schras waarna deze
sloot gedempt zou worden. Nu echter
hebben B. en W. de raad al voorgesteld
dit crediet te verhogen tot 120.000,—. In
verband met de grote rioleringsplannen
namelijk, moet het riool langs de Schras
veel zwaarder worden om als afvoerlei-
ding te dienen.
Verder is in het urgentieplan opgeno
men de bouw van een Hervormde school.
daarvan kwamen uitkeringen uit 's
rijks kas of uit het gemeentefonds. Het
is nu zover dat de gemeenteraden niet
besturen, maar worden bestuurd, al
blijft er vanzelfsprekend altijd nog
wel een plaatsje over voor het eigen
beleid. Het is de minister, die beslist
wat er in een gemeente moet gebeuren.
De bewindsman maakt zelfs uit hoe
veel politiemensen een gemeente nodig
heeft. Dat mag die gemeente zelf niet
meer doen. En zo zijn er veel meer
voorbeelden.
HUIDIGE SITUATIE
Zonder ons al te veel in details te
begeven moeten we toch even de
huidige situatie onder ogen zien. De
gemeente is op dit ogenblik een huis
houding met een vast inkomen. Wan
neer er een prijsverhoging komt dan
komt er een verhoogde uitkering uit
Den Haag, die kleiner is dan de ge
stegen kosten. Het wordt dus steeds
moeilijker de touwtjes aan elkaar te
knopen en het aantal gemeenten met
een tekort op de begroting neemt zien
derogen toe.
Bezuinigingen zijn noodzakelijk. Lukt
het dan nog niet een sluitende be
groting te krijgen, dan moet een ver
hoogde uitkering worden gevraagd.
Deze situatie blijft men houden, want
een jaar later zijn de uitgaven weder
om gestegen.
Vele gemeenten in Nederland wach
ten dan ook op een oplossing van dit
vraagstuk. De commissie-Oud, bestaan
de uit ter zake kundigen, is echter al
tien jaar bezig om die oplossing te
vinden. Ze is er nog niet in geslaagd.
Wel een bewijs hoe groot de moeilijk
heden zijn. De gemeenten zoeken naar
uitwegen om tot een stukje eigen be
lasting te geraken. De commissie zoekt
naar een oplossing en het rijk doet dat
ook. Maar 'of men.er in zal slagen is
een heel andere vraag.
CONSEQUENTIES
Het invoeren van veranderingen
brengt vele consequenties met zich
mee. We denken in de eerste plaats
aan de regeringspolitiek, die er hele
maal niet op gericht is de gemeenten
zoveel vrijheid te geven. Minister Suur-
hoff heeft onlangs nog verklaard, dat
de conjunctuur al enigszins overspan
nen is. We zullen ons moeten beperken.
Dat geldt voor de individu, maar ook
voor de gemeenten, de provincies en het
rijk. Met het huidige systeem kan de
regering de gemeenten volkomen aan
banden leggen terwijl door de invoering
van een woonplaatsbelasting of een
andere soort eigen inkomsten de ge
meenten zelf maatregelen kunnen gaan
(Zie verder pagina 2.)
EDE. Het bestuur van het Marnix-
college te Ede, is van plan een middel
bare meisjesschool op te richten. Het
schoolgebouw, dat in 1950 werd gesticht
en waarin een HBS en een gymnasium
afdeling is ondergebracht, is dermate be
zet, dat naar een tweede middelbare
school moet worden omgezien. Omdat
vooral het aantal vrouwelijke leerlingen
voortdurend toeneemt ligt de stichting
van een middelbare meisjesschool het
meest voor de hand. Naast het gewoon
middelbaar onderwijs zal op deze school
ook practisch en huishoudelijk onder
richt worden gegeven.
LIENDEN. Alhier werd bij de landbou
wer B. een geval van varkenspest ont
dekt. Enkele dagen geleden werd een ge
val geconstateerd in het dorp Ommeren
(gem. Lienden). De nodige maatregelen
tegen uitbreiding van deze ziekte zijn ge
nomen.
KESTEREN. Dezer dagen hebben inbre
kers zich toegang weten te verschaffen
tot een klein bouwvallig huisje in de Lede
en Oudewaard alhier. De enige manne
lijke bejaarde bewoner. Een bedrag van
4000 gulden werd meegenomen. Men
neemt aan dat de daders ter plaatse zeer
goed op de hoogte geweest moeten zijn,
ook al ontbreekt tot op heden nog ieder
spoor.
WAGENINGEN. In de schouwburg Ju-
nushof alhier zal morgen, zaterdag 3 no
vember optreden de bekende Amsterdam
se zanger Johnny Jordaan, terwijl a.s.
maandagavond 5 november het toneel
gezelschap Johan Kaart in dezelfde
schouwburg zal komen met een voor
stelling van „De vier Mullers".
RENKUM. Donderdagavond 8 novem
ber om half acht wordt in hotel „Rijn-
zicht" alhier een bijzondere modeshow
gehouden door een viertal bekende mo
demagazijnen. Verder zullen hierbij een
aantal bekende sportfiguren aanwezig
zijn die aan de olympische spelen te Mel
bourne deelnemen. De radio-verslaggever
Peter Knegjens zal hen een interview af
nemen dat enkele uren later, om half elf,
via de AVRO-microfoon wordt uitgezon
den. Aan deze avond, waarvan de baten
bestemd zijn voor het fonds van het
Olympisch Comitee, is verder een tom
bola met prachtige prijzen verbonden.
- WIJZE WOORDEN -
MENSENKENNIS
Het ia nodiger de mensen te
bestuderen
dan de boeken
(La Rochefoucauld)
