Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken De Wereld van WEEK-tot-WEEK Franklin D.Roosevelt MULDER EDE Opruiming in Veenendaal begint donderdag man die de gevolgen van kinderverlamming overwon 31e Jaargang WOENSDAG 2 JANUARI 1957 No. 1 Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenena Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel Utrechts Byzantijns koor naar Veenendaal Nieuwe telefoon aansluitingen 1352 Nieuwe leden voor Veeiiendaals Rode Kruis T af el tennis tournooi Ritmeester Vergeten groep AGENDA WOUDENBERG RH ENEN SCHERPENZEEL EDER VEEN Nieuwe teiefoon- aansluilmgen LF.ERSUM Qngeveer 35 jaar geleden werd de toen 39-jarige Franklin D. Roosevelt door kinderverlamming getroffen. Maar zijn wilskracht kwam de slag te boven. Niet zijn verlamde benen, doch zijn lachende ogen zullen in onze herinnering voortleven. De slag valt Warm Springs Tweede overweging ASSURANTIEKANTOOR ALLE VERZEKERINGEN HYPOTHEKEN EN FINANCIERINGEN Redactie en administratie: Parallelweg 10 Veenendaal Telefoon K 8385-2023 - Girono. 553427 Redactie: W. F. ter Hoeven Advertenties en abonnementen kunnen ook worden opgegeven b\j de agentschappen van „De Vallei" in de plaatsen van verschijning ADVERTENTIES Advertentieprijs per mm 14 cent Speciale contractprijzen op aanvraag Minimum per advertentie 3,60 Rubriek Vraag cn Aanbod 110 woerden 95 cent, elk woord meer 7 cent Familieberichten 15 cent per mm Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal Losse nummers 10 cent Sinds de oprichting in 1951 treedt de ensemble van mannenzangers in binnen- en buitenland regelmatig op en wekt overal stormachtig enthou siasme. Het is dan ook geenszins verwonder lijk, dat het Utrechts Byzantijns Kooi een enorme opgang heeft gemaakt. Hei deed zich reeds meerdere malen horen in Brussel, Lille, Luik, concerteerde te Parijs, Strassburg, Metz, Bonn, trad op voor de BBC, de Radio-diffusion-Tele- vision frangaise, Radio Lille, Brussei, Nancy, Strassburg, de Nederlandse om roepen etc. Ter gelegenheid van het Ritmeester mannenkoor komt het Byzantijns Kooi in Veenendaal een concert geven op donderdag 4 februari a.s. in het gebouw aan de Eikenlaan. 2444 Bouwbedr. Boers, direktiekeet flat- bouw „Het Franse Gat". 3044 Hey fa. L.,filiaal, Frans Halslaan 26; 2648 Hiensch H., leeraar Chr. Lyceum, Lindenlaan 34; 2311 Mourik en Co's Aann. Mij N.V. Joh., Direktiekeet Cungraweg 262a. 2611 Keman E., firmant W. J. J. Keman en zn., Larikslaan 12; 2747 Zanin en Zn. R., graniet- en kunst- steenbedrijf, Ger. Doustraat 7. De ledenwerfactie, georganiseerd door de afdeling Veenendaal van het Ned. Rode Kruis is een groot succes geworden. Telde de afdeling aanvankelijk 1050 leden, thans zijn er niet minder dan 1352 nieuwe leden ingeschreven, zodat het ledenaantal meer dan verdubbeld werd. Sterker dan voorheen gaat de afdeling Veenendaal het nieuwe jaar in, het jaar waarvan men grote verwachtingen heeft met betrekking tot de bouw van een eigen oefenlokaal. Op zaterdag 12 januari a.s. wordt te Veenendaal weer het jaarlijkse Ritac ta- feltennistournooi georganiseerd door de Ritmeester tafeltennisclub „Ritac". Een record aeftital spelers en speelsters, nl. 140 hebben voor dit tournooi ingeschreven, zodat in de Ritmeester kantine op 9 tafels gespeeld zal worden. De poule-indeling is bij loting vastge steld door de bondsgedelegeerde, de heer A. H. Hermans. Het tournooi begint om half drie 's middags. Vorig jaar legde Ritac beslag op de wisselbeker, die het jaar daarvoor in het bezit was van Cli max. Wanneer u het ten einde lopende jaar overziet, zal een zeer variërend beeld aan uw oog voorbijgaan. U zult tevens bemerken dat u offerde voor de Hongaarse vluchtelingen, het Rode Kruis, Emmabloemcollecte, voor Sint-Nicolaasfeesten, kerstvieringen en vele andere doeleinden. Daarmede hebt u goed werk verricht. U zult niet bedenken dat u niet hebt gedacht aan de in uiterst sober levende omstandigheden vergeten groep van oud-verpleegsters. Op 55-jarige leeftijd, na 25 30 dienstjaren ten behoeve van zieken en hulpbehoevenden, was slechts een karig pensioen voor hen weggelegd. Zij die zich in dienst stelden van de volksgezondheid, leven nu in wel zeer moeiijke omstandigheden, ja velen in grote nood. U kunt nog dit jaar een goede daad verrichten ter versterking van het ere- fonds, doch u moet daartoe zelf han delend optreden. Er zal niet worden gecollecteerd, er wordt u geen lijst voorgelegd, doch u zult zelf iets moeten doen. U kunt dit jaar nog goed besluiten, met een bijdrage op giro 382714, ten name van Rotterdamse Bank Veenen daal, ten gunste van het erefonds voor oud-verpleegsters, waarvoor dank na mens het plaatselijk comitee E. M. Diepeveen-Blom. E. S. P. van Stuyvenberg-Reevers. N. van der Walle-Klok. N. Rodenburg. J. J. Welle. lillllMIIIIIIII'i IItolt tof IIIINIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIII iMIIKIUMIIil Donderdag 3 januari (In geb. ,,'t Trefpunt") 8 uur, film avond afdeling Veenendaal Ned. Reisvereniging. Zaterdag 5 januari (In geb. Eikenlaan) Zang- en to neelavond „Zang en vriendschap". Laxor theater Heden woensdag en morgen don derdag de film „De misdaad van 1 kapitein Stuart". i i Om misverstand te voorkomen delen wij mede dat, in verband met het feit dat Nieuwjaarsdag op dinsdag viel, de jaarlijkse balansopruiming ditmaal niet begint op 2 januari maar op aan staande donderdag 3 januari. AUTO CONTRA MOTORRIJDER De heer C. W. uit Amsterdam reed met zijn personenauto in de Dorpsstraat, on der de gemeente .Woudenberg, komende uit de richting Scherpenzeel. W. wilde het voor hem links van de rijweg gelegen parkeerterrien van hotel „De nieuwe poort" oprijden, waartoe hij enigszins links aanhield. Hij lette daarbij onvol doende op het overige verkeer, waardoor hij op het midden van de rijweg in bot sing kwam met de motorrijder H. J. M. uit Utrecht, die van de tegenovergestelde richting naderde. De motorbestuurder had de manoeuvre van de autobestuurder ver moedelijk niet begrepen en botste met een harde klap tegen de voorzijde van de auto. De motorrijder werd met de duo- rijder de heer H. S. eveneens uit Utrecht tegen het wegdek geslingerd. De bestuur der had een gekneusd been en enkele schaafwonden, de duorijder klaagde over pijn in de heup. terwijl hij ontvellingen x-.jn tic-non hu<i ..pg,lopen, Beide voertuigen werden zwaar beschadigd. VERKIEZING NOTABELEN Bij de woensdag gehouden stemming ter verkoezing van twee notabelen der Ned. Herv. kerk wegens periodieke af treding op 1 januari a.s. van de heren P de Haas en W. van Kalkeren, werden beide aftredenden met algemene stemmen herkozen. VAN GEND EN LOOS-RIIENEN AANGESLOTEN Aan het Isolement van het Rhenense kantoor van Van Gend en Loos is een einde gekomen. Sedert enkele dageb is het onder het vroegere nummer 325 weer aangesloten op het telefoonnet. Ook de licht- en waterleiding zijn hersteld. OOGST VAN DE STRAAT Aan het politiebureau van Rhenen wer- de de hierna volgende voorwerpen aange geven als gevonden: bruine herenportem. inh. f 47,50; een paar donkerrode wollen kinderwanten; bruine heren glacé hand schoenen; zilverbon van f 1,een paar gebreide wanten. Verloren: grijs wollen handschoen; boodschappentas; rose zijden sjaal; paar beige wollen kinder wanten; bruin lederen herenportem.; rechter glacé herenhand schoen merk Nappa; bruine jongenspet m. beige bont; een pakketje. GOEDKEURING GEM.-BEGROTING Juist voor het einde van het jaar ont ving het gemeentebestuur van Gedepu teerde Staten van Gelderland de goed keuring op de gebroting der gemeente voor het dienstjaar 1956. Dit is wel uiter mate laat. De door de gemeenteraad in die begroting opgenomen subsidies aan diverse muziek-, zang-, toneel- en atle tiekverenigingen in de gemeente, die voor 1956 voor het eerst werden geraamd, kunnen nu aan de betreffende verenigin gen worden uitbetaald. Dat deze vereni gingen hiermede in hun nopjes zijn, be hoeft geen betoog. Al vertegenwoordigen de subsidies geen kapitale bedragen, toch zullen zij de zorgen voor de bestuurders enigermate verlichten. CURSUS PAARDENGEBRUIK Vrijdagmiddag werd het eindexamen afgenomen van zes candidaten, die een cursus hadden gevolgd in het paardenge- bruik, zowel praktisch als theoretisch. Deze eerste cursus was georganiseerd door het P.J.G.U. Utrecht, afdeling Wou denberg van de vereniging de „Toekomst" en stond onder leiding van de heer A. Ramshorst te Barneveld. Het examen werd afgenomen op de boerderij van de heer D. Lokhorst, „Zevenmorgen", door de examinator W. Spoelstra van het paar- denassistentschap te Leeuwarden. De cursisten konden de vragen beant woorden, zodat alle zes deelnemers slaag den. De leider kan dus terugzien op een geslaagde cursus. Aan de volgende per sonen kon dan ook een diploma worden uitgereikt: B. Lokhorst met zeer veel vrucht; R. van Ee met veel vrucht; A. Blauwendraad met veel vrucht; J. van Milligen met veel vrucht; J. ter Maaten met vrucht, allen te Woudenberg en J. Veldhuizen met veel vrucht te Scherpen zeel. De heer K. van Laar, hoofd van de la gere landbouwschool te Woudenberg, was eveneens bij dit examen aanwezig, deze deelde nog mede, dat de tweede cursus bestaande uit leerlingen van de vierde klasse van zijn school begin januari 1957 hieraan zullen deelnemen. BEKENDMAKING Burgemeester en wethouders van Ede, brengen ter algemene kennis, dat gele genheid zei warden gegeven tot kosteloze inenti.*s en b^rinenting tegeu uj pokken, op dinsdag 8 januari 1957 te Ede, in het gebouw van de Gemeentelijke Genees kundige Dienst, Brouwerstraat 3. Ede, van 15 tot 16 uur. Het is dringend gewenst, dat de ouders het trouwboekje meebrengen. Ede, 2 januari 1957 Burgemeester en wethouders voornoemd, H. M. OLDENHOF, burgemeester SIEVERS, secretaris CONTRADICTIE De Eskimo's in het koude noorden van Labrador zijn de enige mensen op deze aardbol die geen sterke drank kennen. En toch zegt men dat alcohol verwarmt AFSCHEID DS. E. TORENBEEK Ds. E. Torenbeek zal zondag 20 januari a.s. afscheid nemen vs i de Gereformeer de Kerk van Scherpenzeel in de classis Amersfoort en veertien dagen later, nl. zondag 3 februari a.s. na vooraf te zijn bevestigd door zijn broer ds. H. Toren beek van Den Ham in Overijsel zijn in tree doen als predikant van de Gerefor meerde'Kerk van Ter Apel, waar hij de opvolger wordt van ds. M. Gravendijk, die ongeveer drie maanden geleden na veertig volbrachte dienstjaren met emeri taat is gegaan. Ds. Torenbeek werd op 30 mei 1909 ge boren en deed op 10 augustus 1941 zijn intree in zijn eerste gemeente Eist, waar hij in verband met zjn benoeming tot legerpredikanl in februari 1947 emeritaat kreeg. Ds. Torenbeek v as toen enige ja ren legerpredikant in Indonesië en na zijn terugkeer in Nederland deed hij op 16 september 1951 zijn intree als predikant van de Gereformeerde Kerk van Scher penzeel. Onderwijsbenoeming Tot onderwijzer aan de school met de Bijbel is benoemd de heer J. K. Rees uit Genderen fN.B.) 462 463 Bos L., Landb. Nieuwerhuizerweg 13, Lunteren; Fliert E. J. van de, landb. Witten- oord 2, Scherpenzeel (post Rensw.). VERBREDING EN RIOLERING MIDDELWEG AANBESTEED Bij de aanbesteding van de verbreding en riolering van de Middelweg en wat daar aan vast zit was de enige inschrijver de firma Erven P. Henzen te Eist (U.) met 132.980.De begroting was 130.500, Aan genoemde firma is het werk door b. en w. van Leersum gegund. Voorlopig zal het riool, dat in de Middelweg gelegd wordt alleen dienen voor de afvoer van hemelwater. Later zal het worden ver bonden met de hoofdriolering. DS. M. VAN DER VEGTE TE ZEIST OVERLEDEN In de ouderdom van vierentachtig jaar is te Zeist overleden ds. M. van der Vegte, emeritus predikant van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit. Hij werd in 1872 geboren en in 1898 proponent bij de Alge mene Doopsgezinde Sociëteit. Op 23 april van het daaropvolgfr.d jaar (1899) deed proponent Van der cy.e zijn intree in zijn eerste gemeëdtê -Volvega. in 1913 verwisselde de thans overledene deze ge meente met die van Drachten, waar hij in 1920 zijn ambtsbediening neerlegde. Drie jaar later keerde ds. Van der Vegte weer als dienstdoend predikant in de Algemene Doopsgezinde Sociëteit terug en deed hij op 1 september 1923 zijn intree als predi kant van de Doopsgezinde gemeente van Delft. Tenslotte stond de thans overledene nog dertien jaar te Wageningen, waar hem met ingang van 1 oktober 1940 op achtenzestig-jarige leeftijd emeritaat werd verleend. CORSET Volgens de elastiek-statistieken van Amerika dragen er 55.000 mannen in dat land een corset. Ir. Kövago, gedurende 19451947 burgemeester van Budapest, brengt heden een bezoek aan Nederland om de Hongaarse vluchtelingen te bezoeken. Vrydag bracht hy een bezoek aan gebouw 's Heerenwegen by Zeist waar hy zich geruime tijd met de daar vooral jongere vluchtelingen ophield. Ir. Kövago verbleef van 1950 tot half 1956 in verschillende Hongaarse gevangenissen. Tydens de opstand werd hy door de revolutionairen bevryd en door Nagy wederom benoemd tot burgemeester van Budapest. Toen na enkele dagen de Russen met groot geweld terugkeerden vluchtte Ir. Kövago naar het vrye Oostenrijk. GEMEENTESUBSIDIE VOOR KERKBOUW? De gemeenteraad van Ede zal zich bin nenkort uitspreken over de vraag, of het op de weg van het gemeentebestuur ligt, subsidie te verlenen voor de bouw van kerken. De kerkeraad van de Ned. Herv. gemeente heeft zich nl. tot de raad ge wend met het verzoek subsidie te verle nen voor de bouw van een nieuwe kerk in Ede-west. Vermoedelijk zal ook door andere kerk genootschappen wel spoedig een dergelijk verzoek worden ingediend. De gerefor meerde kerk heeft in diezelfde wijk al eerder een kerkgebouw gesticht en van Rooms Katholieke zijde heeft men cok bouwplannen. Ook in andere delen van de gemeente Ede zal men ongetwijfeld met enige spanning de beslissing van de raad op dit punt afwachten. MILITAIREN ADOPTEREN HONGAARSE FAMILIE De militairen van hoog tot laag van de luchtdoel-artillerieschool te Ede, alsmede het in de kazerne werkzame burgerperso neel hebben, mede dank zij de steun van het gemeentebestuur en de Edese midden stand, een uit vijf personen bestaand Hongaars gezin een keurig ingerichte wo ning aan de Van .Leeuwenstraat kunnen aanbieden. Zij zorgden er tevens voor dat het deze vluchtelingen voorlopig aan niets zal ontbreken. Het gemeentebestuur bleek direct be reid een woning beschikbaar te stellen en de middenstand maakte het mogelijk te gen een sterk gereduceerde prijs voor een complete, gezellige inrichting te zorgen. Het initiatief van de militairen vond dus wel weerklank. De installatie van het Hongaarse gezin, dat uit een kamp in Ootmarsum kwam, in de nieuwe woning geschiedde zonder enig officieel vertoon. De vluchtelingen wer den begroet door overste De Wit. OUDE CONCURRENTE VAN AMSTERDAM Wfl zijn ertoe geneigd, te veronder stellen dat vóór de opkomst van de Hanze in Noord- en Noordwest-Europa er geen handelssteden aan de zeeën waren, die thans niet meer bestaan, al voeren zij dan ook een enigszins kwijnend bestaan, zo als Stavoren, om dan maar dicht by huis te blijven. Uit een zeer grondig onderzoek is ge bleken dat de stad Haithabu op z'n minst één uitzondering op de regel vormt. Deze stad moet het slachtoffer van een enorme brand, direct aan de haven, zijn geworden. In het slijk van het haven bekken heeft men tal van eveneens door Uw uidilü reïYilt-ïüO VikK.glri-.lClit'pei. aangetroffen. Aangezien het hier om historische ge beurtenissen gaat, zou een reconstructie binnen het bereik van de geschiedvorsing liggen, te meer omdat bekend is, dat bij de oorlogen tussen de koningen van Noorwegen en Denemarken genoemde haven een gedeelte van de inzet was. Men heeft een groots werkplan voor de jaren tot en met 1958 uitgestippeld, om hierin licht te brengen. Men is daarbij van de theorie uitge gaan dat het veenachtige water dat de oeroude meerpalen tot op heden in goede staat doet verkeren, ook de bescherming voor tal van gebouwen moet zijn geweest. Mocht iemand op een oude historische kaart de streek willen opzoeken, dan moet hij beginnen met het plaatsje Slees- wijk, iets ten noorden van de lijn Ham burg-Kiel. In de nabijheid van Sleeswijk treft men dan het meertje „de Haddy- byer Noor" aan. De stad Haithuba verdween omstreeks 1050. De Vikingers gebruikten haar als transito-havenplaats tussen Noord- en Oostzee. In het tijdperk van 850 tot 980 had de haven zulk een grote economische betekenis, dat men van een wereldhaven kon spreken. Zij werd eerst later over vleugeld, toen Portugezen en anderen de weg tot de rijkdommen van Afrika, enz. wezen. De radio-reporters van Finland, Zwe den, Noorwegen, Denemarken en Duits land hebben zich zeer verdienstelijk ge maakt, door uitvoerige reportages aan deze onderzoekingen te wijden. BODE In een afgelegen gehucht in Frankrijk vond de postbode op een dag dat zijn klanten veel te ver uit elkaar woon den. Sindsdien beperkte hij er zich toe alle poststukken netjes in alfabetische volgorde in een kast in zijn huiskamer op te bergen. Zo kreeg hij 's zomers tijd om langs het strand te flaneren en 's winters om in het dorpscafé aan de stamtafel te zitten. Eerst nu, na jaren, begon een enkele inwoner het verdacht te vinden nooit post te ontvangen. En toen de klachten werden onderzocht viel de postbode al gauw door de mand. GELUKKIG NIEUWJAAR. Als we de heer Richard Wagner mogen geloven wordt 1957 een gelukkig jaar, speciaal voor de westelijke wereld, want deze toekomstkijker voorspelt dat er in het nieuwe jaar geen derde wereldoorlog zal losbarsten, dat Sowjet-Rusland een interne cri sis krijgt te verwerken en dat de beide Duitslanden zullen worden herenigd. Afwachten nu maar, in hoeverre bij deze Duit ser de wens de vader van de gedachte is geweest. DATUM. Nieuws zal nieuwe jaar al direct in de eerste maand opleveren, want 19 janu ari wordt als heel belangrijk aangewezen. Die dag zal name lijk een definitieve regeling rengen, zowel inzake het Su- ezconflict als in de Frans-Alge rijnse oorlog. Zoiets geeft de burger moed, maar niet de kindertjes, die in januari zullen worden geboren. Deze zullen gedoemd zijn tot een meer dan normaal geagi teerd leven en wij zullen hen vanaf hun geboorte extra goed moeten bewaken om zenuwcri- ses bij hen te voorkomen.... MEER AMERIKANEN. Een^ voorspelling die meer op feiten" gebaseerd is, is die van de inter nationale federatie van hotel houders. Uitgaande van de gro tere frekwentie van de ver- keerslijnen over de Atlantische Oceaan en de verlaging der toeristentarieven op de lucht lijnen op deze route, voorspelt zij dat er in 1957 vijf maal zo veel toeristen uit de V.S. en Canada naar Europa zullen ko men dan dit jaar. KOPJE KOFFIErwÜ hebben geen enkele reden om te twijfe len aan het gewicht van de woorden die vaak achter ge sloten deuren op allerlei in ternationale conferenties wor den gesproken. Maar wat ver telt daar de Italiaanse minister van buitenlandse zaken? Ge- vraagd naar het belangrijkste 'dat op de bijeenkomst van de Atlantische raad te Parijs werd behandeld, gaf hij ten antwoord (na enig peinzen): het kopje koffie. Hy lichtte dit als volgt toe: Ik had juist koffie besteld toen de raad in geheime zitting ging en zag de ober achter de glazen deur met het kopje ge baren. Ik gebaarde toen terug, waarop de ober zelf de koffie opdronk. Het zou immers jam mer zyn geweest als het koste- Hjke nat koud zou zUn gewor den KOPJE THEE. De leden van de Engelse ambassades in den vreemde laten elk jaar met Kerstmis en oud en nieuw een paar jerricans met Engels wa ter uit hun vaderland overko men. Om er thee van te zetten. Want zoals bekend is de supe rieure kwaliteit van het Engelse kopje thee alleen te danken aan de kwaliteit van het eilanden water. MUUR. Te Antwerpen werd een inbreker bij een kraakje in het huis van een onderwijzer gestoord en vluchtte door over de hoge muur te klimmen die de tuin afsloot. Aan de andere kant gekomen bleef hij zeer verrast staan; hij was op de binnenplaats van een gevange nis beland. RASSENELLENDE. In Rho desia is een neger met een blanke vrouw getrouwd. Daar na heeft hy zich als knecht by zyn echtgenote verhuurd. Dit was het enige middel om de bepaling in de wet te omzeilen, die verbiedt dat een blanke vrouw met een zwarte man sa menwoont. FRANSMAN. De filmster Ginger Rogers gaat voor de vierde keer scheiden. Zij ver klaarde: „Ik heb drie echtge noten gehad vóór ik met een Fransman trouwde; en één Fransman laat een vrouw meer lijden dan drie anderen." KRITIEK. De toneelschrijver Georges Ravon heeft gezegd: „De toneelcritici hebben nog nooit iets over mijn stukken verteld waar ik wat aan had, of het moest zyn dat als zij de inhoud van een stuk navertellen (dat ik dan onmogelijk als het mijne kan herkennen) zij mij inspiratie leveren voor 'n nieuw stuk." ROCK AND ROLL. „Koop by ons een nieuwe auto. Als tegen prestatie zullen wy dan in uw byzyn vijftig grammofoonplaten met Rock and roll aan stukken smyten", staat te lezen op een affiche in de Amerikaanse stad Cincinnati. £)e kalender wees 30 januari 1882 toen in hun huis Hyde Park het enige kind van James en Sara Roosevelt werd geboren. Franklin Delano bleek spoedig een oergezonde en levenslustige spruit. Als jongen zwierf hij bij voorkeur met pijl en boog in de bossen rond en op zijn elfde jaar maakte hij zij moeder aan het schrikken door een geweer te vragen. Franklin kréég zijn vuurwapen, maar op twee voorwaarden: dat hij niet zou jagen in de broedtijd en dat hij van iedere vogelsoort hoogstens twee exemplaren zou schieten. In twee jaar bracht de jeugdige schutter een collec tie van 300 vogels bijeen, een prestatie waarop menig ervaren Nimrod trots zou zijn. Het opzetten en prepareren van zijn jachtbuit had hij snel onder de knie en de ganse verzameling is nog steeds verspreid over de^ vele vertrek ken in Hyde Park. Als beloning kreeg Franklin van zijn grootvader het le venslange lidmaatschap cadeau van het Museum voor Natuurhistorie in New Mork en de uitreiking van het certifi caat was het grootste moment uit zijn jongensjaren. Al heel vroeg leerde Franklin zwem men en spoedig daarna ook zeilen. Op zijn veertiende jaar kreeg hij een zeven meter lange boot. Hij leerde navigatie en maakte steeds grotere tochten langs de kust van de Atlantische Oceaan. Een paar jaar later kruiste hij in zijn nieu we jacht, de dertien meter lange „Halve Maan", regelmatig tussen New York en Halifax op en neer, een afstand van ongeveer 1000 kilometer. Teen Franklin op de HBS kwam, leerde hij gemakkelijk en zo bleef er meer dan genoeg tijd over voor sport. Enthousiast gaf hij zich aan voetballen, honkballen, roeien en hindernisrennen in het vrije veld. Hij blonk uit in ten nissen en was met hoogspringen kam pioen van zijn school. Op de HBS volgde de beroemde Har vard universiteit, waar hij in een hele serie sportteams zat en het studenten blad redigeerde. Als advocaat en als aanKome.ïd politicus r^aakic hij car rière. Hij trouwde en vormde een ge zin. Men ziet, een leven in snelle op gang, een man, bruisend van emotie en activiteit, mengeling van nog jeugdige overmoed en reeds mannelijke zelfbe wustheid, blakend van levenslust en levensdrift. gn dan midden in al zijn succesvolle beslommeringen, valt de slag. Roose velt is 39 jaar oud. In augustus 1921 is hij aan boord van het jacht van een vriend, als zij in slecht weer verzeild raken. Roosevelt, die de Amerikaanse kustwateren kent als zijn broekzak, gaat naar de brug en staat uren achtereen in mist en regen achter het stuurrad, voordat hij de boot veilig een haven binnenloodst. Als hij de volgende dag een bosbrand helpt blussen, voelt hij zich rillerig, maar na een stevige wan deling knapt hij weer op en neemt een bad in open, ijskoud water. De dag daarna wordt hij zwaar verkouden wakker met een vreemd gevoel in zijn benen. Weer een dag later kan hij niet uit bed komen: zijn beenspieren zijn verlamd. Twee specialisten constateren kinderverlamming. Dat scheen het einde van alle succes TAALMOEILIJKHEDEN Voor grote groepen emigranten vormen moeilijkheden met de vreemde taal een bijna niet te overkomen slagboom. Door dat deze mensen zich niet verstaanbaar kunnen maken, hebben zij er moeite mee, een betrekking te vinden zij krijgen in het vreemde land geen vrienden en zij zien er geen kans toe, deel uit te gaan maken van de nieuwe volksgemeenschap. Dit taai-probleem is door experts in Australië, Canada en de Verenigde Staten bestudeerd. Taai-specialisten van de Unesco hebben thans een praktische on- derwijs-methode samengesteld. Zij maak ten een lijst van 200 woorden, die de emi granten een maand voor hun vertrek eventueel aan boord van het schip, dat hen naar het nieuwe vaderland brengt kunnen leren. Deze woorden hebben de emigranten het eerst nodig, zoals paspoort, bagage, naam, beroep, voedsel enz. Het boekje is geïllustreerd met gebeur tenissen, die dagelijks in het vreemde land kunnen voorkomen. De cursus kan worden aangevuld met gramofoonplaten. De nieuwe methode zal worden gepro beerd in emigratie-centra van Italië en Griekenland. Heeft zij succes, dan zal la ter, behalve een Engelse cursus ook an dere talen als Spaans, Portugees en Frans aldus worden onderwezen. GOEDE VRIEND De postduiven van het Amerikaanse leger staan te koop bij het ministerie van oorlog in Washington. Zij zullen dus ver der hun leven onder de gewone burgers mogen slijten. Alleen jammer dat slechts zij te koop staan en niet de verdere oor logsboedel. Als dat wel het geval was ge weest, dan zou elke Amerikaan zo'n duif als relikwie aan een voorbij oorlogstijd- perk hebben kunnen opkopen en zou elke duif een echte vredesduif zijn geworden. Nu moeten ze alleen plaats maken voor elektronische machines, die de generaals vlugger Inlichten dan de snelste vleugel slag van welke duif ook. Eenn van de voorvaders van de nu te koop staande duiven redde in de eerste wereldoorlog een hele Franse patrouille van de ondergang. Hij ontving daarvoor het Franse oorlogskruis en staat thans ge balsemd te kijk in het Amerikaanse oor logsmuseum. Zijn naam was „Cher Ami" (Goede vriend). en carrière. Verslagen en mistroostig bespraken vrienden en verwanten de situatie. De enige, die niet terneerge slagen was, was Roosevelt zelf. Van den beginne af was zijn grootste zorg zijn ziekte te negeren en door anderen te laten negeren. Vrolijk wuifde hij elk spoor van medelijden weg en de vrien den en zakenrelaties, die hem kwamen opzoeken, gingen opgewekter van zijn ziekbed weg dan zij gekomen waren. Geen van hen heeft ooit een klacht ge hoord. Mevrouw Roosevelt vroeg raad aan de behandelende geneesheren en ook die zeiden: „Behandel hem nooit als een invalide." Jn 1924, drie jaar na het intreden van de verlamming, vertelde een van Roosevelt's vrienden, de New Yorkse bankier en philantroop, hem van een jongeman, die ook door kinderverlam ming was getroffen en van wie de dokters hadden verklaard dat hij nooit meer zou lopen. Een paar zomers had hij in het plaatsje Warm Springs in de staat Georgia gezwommen in een meer, dat door bronnen werd gevoed. Hij kreeg een zwemgordel om en werd dan in het water neergelaten. Hij merkte dat hij in het water zijn benen kon ge bruiken en leerde langzaamaan zwem men. Na de derde zomer kon de jonge man, die volgens de dokter nooit meer een voet zou verzetten, weer lopen, zij het ook leunend op een stok. Een paar weken later, ge begrijpt het reeds, was ook Roosevelt in Warm Springs. Hij bleef er zes weken en ging in die tijd harder vooruit dan in de drie afgelopen jaren samen. Het vol gend voorjaar was hij er niet meer al leen; het gerucht van het genezende warme water had zich verspreid en tien andere slachtoffers van kinderverlam ming kwamen eveneens hun geluk be proeven. Roosevelt pakte de zaak ener giek aan: hij kocht de bronnen, het enige hotel, alle villa's en 1200 acres land cn richtte dc Warme Bronne Stichting op. Doktoren, chirurgen, ver pleegsters, masseurs en specialisten werden aangesteld, de modernste me dische uitrusting gerequireerd. Jaren lang is het een geheim geweest, dat Roosevelt tweederde van zijn persoon lijk bezit aan deze zegenrijke onderne ming had geschonken. De stimulans, die Roosevelt op zijn medepatiënten uitoefende, was enorm. Hij kende de voornamen van iedereen in Warm Springs. Na een gesprek had men het gevoel het leven weer beter aan te kunnen. Over zijn eigen kwaal sprak hij nooit. Jk hoor reeds uw bedenking, lezer, een bedenking, die ook bij mij is op gekomen. Wij zijn geneigd te zeggen: „Zeker, Franklin Roosevelt hééft zich met een bewonderenswaardige veer kracht over zijn gebrek heengezet maar had hij er ook niet alle middelen toe? Hij was rijk, hij kon naar de duurste specialisten gaan, hij kon naar de plaatsen gaan, waar genezing te vin den was, en er blijven zolang hij wilde en zolang het wenselijk was." Die bedenking is logisch en volkomen juist. Zolang niet iedere zieke, onge acht rang cn stand, ongeacht de inhoud van zijn portemonnee het beste van het beste krijgt tot bevordering van zijn herstel, zolang mankeert er nog iets aan de sociale rechtvaardigheid. Maar, tegenover die bedenking kan men met evenveel recht een andere overweging stellen en dat is deze: „Roosevelt was rijk, de behoefte van het dagelijks brood dwong hem niet na zijn ziekte weer aan de slag te gaan. Hij had de politiek en de advocatuur er aan kun nen geven en rustig en comfortabel kunnen gaan rentenieren. Niets wat hem dat belette, het lag zelfs voor de hand." Maar Roosevelt voelde dat zijn land hem nog nodig had en daarom werkte hij door, zolang het voor hem dag was. Als president van de Verenigde Staten bereikte hij niet alleen de hoogste functie in eigen land. maar als stu wende kracht, als drijfveer in de we- reldstrijd tegen 't mensonterende nazi dom verwierf hij de dankbaarheid niet alleen van zijn landgenoten maar ook die van de ganse beschaafde wereld. Niet zijn verlamde benen, maar zijn lachende ogen zullen in de herinnering voortleven. SPORTTELEFOON Als men in Zwitserland het nummer 251 op de telefoon draait krijgt men het belangrijkste sportnieuws uit de ge hele wereld te horen. WIJZEWOORDEN BIJ HET NIEUWE JAAR Het oude wordt nooit oud; oud wordt alleen het nieuwe (Rückert) Ay KERKEWUK 167 -TEL.3000 VEENE N DAAL

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1957 | | pagina 1