Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
De Wereld
van WEEK-tot-WEEK
Franklin D.Roosevelt
MULDER
EDE
Opruiming in
Veenendaal
begint donderdag
man die de gevolgen van kinderverlamming
overwon
31e Jaargang
WOENSDAG 2 JANUARI 1957
No. 1
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenena Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Utrechts Byzantijns
koor naar Veenendaal
Nieuwe telefoon
aansluitingen
1352 Nieuwe leden
voor Veeiiendaals
Rode Kruis
T af el tennis tournooi
Ritmeester
Vergeten groep
AGENDA
WOUDENBERG
RH ENEN
SCHERPENZEEL
EDER VEEN
Nieuwe teiefoon-
aansluilmgen
LF.ERSUM
Qngeveer 35 jaar geleden werd de toen 39-jarige Franklin
D. Roosevelt door kinderverlamming getroffen. Maar zijn
wilskracht kwam de slag te boven. Niet zijn verlamde benen,
doch zijn lachende ogen zullen in onze herinnering voortleven.
De slag valt
Warm Springs
Tweede overweging
ASSURANTIEKANTOOR
ALLE VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 553427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven b\j
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 14 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag cn Aanbod 110
woerden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
Sinds de oprichting in 1951 treedt
de ensemble van mannenzangers in
binnen- en buitenland regelmatig op
en wekt overal stormachtig enthou
siasme.
Het is dan ook geenszins verwonder
lijk, dat het Utrechts Byzantijns Kooi
een enorme opgang heeft gemaakt. Hei
deed zich reeds meerdere malen horen
in Brussel, Lille, Luik, concerteerde te
Parijs, Strassburg, Metz, Bonn, trad op
voor de BBC, de Radio-diffusion-Tele-
vision frangaise, Radio Lille, Brussei,
Nancy, Strassburg, de Nederlandse om
roepen etc.
Ter gelegenheid van het Ritmeester
mannenkoor komt het Byzantijns Kooi
in Veenendaal een concert geven op
donderdag 4 februari a.s. in het gebouw
aan de Eikenlaan.
2444 Bouwbedr. Boers, direktiekeet flat-
bouw „Het Franse Gat".
3044 Hey fa. L.,filiaal, Frans Halslaan 26;
2648 Hiensch H., leeraar Chr. Lyceum,
Lindenlaan 34;
2311 Mourik en Co's Aann. Mij N.V. Joh.,
Direktiekeet Cungraweg 262a.
2611 Keman E., firmant W. J. J. Keman
en zn., Larikslaan 12;
2747 Zanin en Zn. R., graniet- en kunst-
steenbedrijf, Ger. Doustraat 7.
De ledenwerfactie, georganiseerd door
de afdeling Veenendaal van het Ned.
Rode Kruis is een groot succes geworden.
Telde de afdeling aanvankelijk 1050 leden,
thans zijn er niet minder dan 1352 nieuwe
leden ingeschreven, zodat het ledenaantal
meer dan verdubbeld werd.
Sterker dan voorheen gaat de afdeling
Veenendaal het nieuwe jaar in, het jaar
waarvan men grote verwachtingen heeft
met betrekking tot de bouw van een eigen
oefenlokaal.
Op zaterdag 12 januari a.s. wordt te
Veenendaal weer het jaarlijkse Ritac ta-
feltennistournooi georganiseerd door de
Ritmeester tafeltennisclub „Ritac". Een
record aeftital spelers en speelsters, nl. 140
hebben voor dit tournooi ingeschreven,
zodat in de Ritmeester kantine op 9 tafels
gespeeld zal worden.
De poule-indeling is bij loting vastge
steld door de bondsgedelegeerde, de heer
A. H. Hermans. Het tournooi begint om
half drie 's middags. Vorig jaar legde
Ritac beslag op de wisselbeker, die het
jaar daarvoor in het bezit was van Cli
max.
Wanneer u het ten einde lopende jaar
overziet, zal een zeer variërend beeld
aan uw oog voorbijgaan.
U zult tevens bemerken dat u offerde
voor de Hongaarse vluchtelingen, het
Rode Kruis, Emmabloemcollecte, voor
Sint-Nicolaasfeesten, kerstvieringen en
vele andere doeleinden. Daarmede hebt
u goed werk verricht.
U zult niet bedenken dat u niet hebt
gedacht aan de in uiterst sober levende
omstandigheden vergeten groep van
oud-verpleegsters. Op 55-jarige leeftijd,
na 25 30 dienstjaren ten behoeve van
zieken en hulpbehoevenden, was slechts
een karig pensioen voor hen weggelegd.
Zij die zich in dienst stelden van de
volksgezondheid, leven nu in wel zeer
moeiijke omstandigheden, ja velen in
grote nood.
U kunt nog dit jaar een goede daad
verrichten ter versterking van het ere-
fonds, doch u moet daartoe zelf han
delend optreden.
Er zal niet worden gecollecteerd, er
wordt u geen lijst voorgelegd, doch u
zult zelf iets moeten doen.
U kunt dit jaar nog goed besluiten,
met een bijdrage op giro 382714, ten
name van Rotterdamse Bank Veenen
daal, ten gunste van het erefonds voor
oud-verpleegsters, waarvoor dank na
mens het plaatselijk comitee
E. M. Diepeveen-Blom.
E. S. P. van Stuyvenberg-Reevers.
N. van der Walle-Klok.
N. Rodenburg.
J. J. Welle.
lillllMIIIIIIII'i
IItolt tof IIIINIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIII iMIIKIUMIIil
Donderdag 3 januari
(In geb. ,,'t Trefpunt") 8 uur, film
avond afdeling Veenendaal Ned.
Reisvereniging.
Zaterdag 5 januari
(In geb. Eikenlaan) Zang- en to
neelavond „Zang en vriendschap".
Laxor theater
Heden woensdag en morgen don
derdag de film „De misdaad van 1
kapitein Stuart".
i i
Om misverstand te voorkomen delen
wij mede dat, in verband met het feit
dat Nieuwjaarsdag op dinsdag viel,
de jaarlijkse balansopruiming ditmaal
niet begint op 2 januari maar op aan
staande donderdag 3 januari.
AUTO CONTRA MOTORRIJDER
De heer C. W. uit Amsterdam reed met
zijn personenauto in de Dorpsstraat, on
der de gemeente .Woudenberg, komende
uit de richting Scherpenzeel. W. wilde het
voor hem links van de rijweg gelegen
parkeerterrien van hotel „De nieuwe
poort" oprijden, waartoe hij enigszins
links aanhield. Hij lette daarbij onvol
doende op het overige verkeer, waardoor
hij op het midden van de rijweg in bot
sing kwam met de motorrijder H. J. M.
uit Utrecht, die van de tegenovergestelde
richting naderde. De motorbestuurder had
de manoeuvre van de autobestuurder ver
moedelijk niet begrepen en botste met
een harde klap tegen de voorzijde van de
auto. De motorrijder werd met de duo-
rijder de heer H. S. eveneens uit Utrecht
tegen het wegdek geslingerd. De bestuur
der had een gekneusd been en enkele
schaafwonden, de duorijder klaagde over
pijn in de heup. terwijl hij ontvellingen
x-.jn tic-non hu<i ..pg,lopen, Beide
voertuigen werden zwaar beschadigd.
VERKIEZING NOTABELEN
Bij de woensdag gehouden stemming
ter verkoezing van twee notabelen der
Ned. Herv. kerk wegens periodieke af
treding op 1 januari a.s. van de heren
P de Haas en W. van Kalkeren, werden
beide aftredenden met algemene stemmen
herkozen.
VAN GEND EN LOOS-RIIENEN
AANGESLOTEN
Aan het Isolement van het Rhenense
kantoor van Van Gend en Loos is een
einde gekomen. Sedert enkele dageb is
het onder het vroegere nummer 325 weer
aangesloten op het telefoonnet. Ook de
licht- en waterleiding zijn hersteld.
OOGST VAN DE STRAAT
Aan het politiebureau van Rhenen wer-
de de hierna volgende voorwerpen aange
geven als gevonden: bruine herenportem.
inh. f 47,50; een paar donkerrode wollen
kinderwanten; bruine heren glacé hand
schoenen; zilverbon van f 1,een paar
gebreide wanten.
Verloren: grijs wollen handschoen;
boodschappentas; rose zijden sjaal; paar
beige wollen kinder wanten; bruin lederen
herenportem.; rechter glacé herenhand
schoen merk Nappa; bruine jongenspet
m. beige bont; een pakketje.
GOEDKEURING GEM.-BEGROTING
Juist voor het einde van het jaar ont
ving het gemeentebestuur van Gedepu
teerde Staten van Gelderland de goed
keuring op de gebroting der gemeente
voor het dienstjaar 1956. Dit is wel uiter
mate laat. De door de gemeenteraad in
die begroting opgenomen subsidies aan
diverse muziek-, zang-, toneel- en atle
tiekverenigingen in de gemeente, die voor
1956 voor het eerst werden geraamd,
kunnen nu aan de betreffende verenigin
gen worden uitbetaald. Dat deze vereni
gingen hiermede in hun nopjes zijn, be
hoeft geen betoog. Al vertegenwoordigen
de subsidies geen kapitale bedragen, toch
zullen zij de zorgen voor de bestuurders
enigermate verlichten.
CURSUS PAARDENGEBRUIK
Vrijdagmiddag werd het eindexamen
afgenomen van zes candidaten, die een
cursus hadden gevolgd in het paardenge-
bruik, zowel praktisch als theoretisch.
Deze eerste cursus was georganiseerd
door het P.J.G.U. Utrecht, afdeling Wou
denberg van de vereniging de „Toekomst"
en stond onder leiding van de heer A.
Ramshorst te Barneveld. Het examen
werd afgenomen op de boerderij van de
heer D. Lokhorst, „Zevenmorgen", door
de examinator W. Spoelstra van het paar-
denassistentschap te Leeuwarden.
De cursisten konden de vragen beant
woorden, zodat alle zes deelnemers slaag
den. De leider kan dus terugzien op een
geslaagde cursus. Aan de volgende per
sonen kon dan ook een diploma worden
uitgereikt: B. Lokhorst met zeer veel
vrucht; R. van Ee met veel vrucht; A.
Blauwendraad met veel vrucht; J. van
Milligen met veel vrucht; J. ter Maaten
met vrucht, allen te Woudenberg en J.
Veldhuizen met veel vrucht te Scherpen
zeel.
De heer K. van Laar, hoofd van de la
gere landbouwschool te Woudenberg, was
eveneens bij dit examen aanwezig, deze
deelde nog mede, dat de tweede cursus
bestaande uit leerlingen van de vierde
klasse van zijn school begin januari 1957
hieraan zullen deelnemen.
BEKENDMAKING
Burgemeester en wethouders van Ede,
brengen ter algemene kennis, dat gele
genheid zei warden gegeven tot kosteloze
inenti.*s en b^rinenting tegeu uj pokken,
op dinsdag 8 januari 1957 te Ede, in het
gebouw van de Gemeentelijke Genees
kundige Dienst, Brouwerstraat 3. Ede,
van 15 tot 16 uur.
Het is dringend gewenst, dat de ouders
het trouwboekje meebrengen.
Ede, 2 januari 1957
Burgemeester en wethouders
voornoemd,
H. M. OLDENHOF, burgemeester
SIEVERS, secretaris
CONTRADICTIE
De Eskimo's in het koude noorden
van Labrador zijn de enige mensen op
deze aardbol die geen sterke drank
kennen. En toch zegt men dat alcohol
verwarmt
AFSCHEID DS. E. TORENBEEK
Ds. E. Torenbeek zal zondag 20 januari
a.s. afscheid nemen vs i de Gereformeer
de Kerk van Scherpenzeel in de classis
Amersfoort en veertien dagen later, nl.
zondag 3 februari a.s. na vooraf te zijn
bevestigd door zijn broer ds. H. Toren
beek van Den Ham in Overijsel zijn in
tree doen als predikant van de Gerefor
meerde'Kerk van Ter Apel, waar hij de
opvolger wordt van ds. M. Gravendijk,
die ongeveer drie maanden geleden na
veertig volbrachte dienstjaren met emeri
taat is gegaan.
Ds. Torenbeek werd op 30 mei 1909 ge
boren en deed op 10 augustus 1941 zijn
intree in zijn eerste gemeente Eist, waar
hij in verband met zjn benoeming tot
legerpredikanl in februari 1947 emeritaat
kreeg. Ds. Torenbeek v as toen enige ja
ren legerpredikant in Indonesië en na zijn
terugkeer in Nederland deed hij op 16
september 1951 zijn intree als predikant
van de Gereformeerde Kerk van Scher
penzeel.
Onderwijsbenoeming
Tot onderwijzer aan de school met
de Bijbel is benoemd de heer J. K.
Rees uit Genderen fN.B.)
462
463
Bos L., Landb. Nieuwerhuizerweg 13,
Lunteren;
Fliert E. J. van de, landb. Witten-
oord 2, Scherpenzeel (post Rensw.).
VERBREDING EN RIOLERING
MIDDELWEG AANBESTEED
Bij de aanbesteding van de verbreding
en riolering van de Middelweg en wat
daar aan vast zit was de enige inschrijver
de firma Erven P. Henzen te Eist (U.) met
132.980.De begroting was 130.500,
Aan genoemde firma is het werk door
b. en w. van Leersum gegund. Voorlopig
zal het riool, dat in de Middelweg gelegd
wordt alleen dienen voor de afvoer van
hemelwater. Later zal het worden ver
bonden met de hoofdriolering.
DS. M. VAN DER VEGTE TE ZEIST
OVERLEDEN
In de ouderdom van vierentachtig jaar
is te Zeist overleden ds. M. van der Vegte,
emeritus predikant van de Algemene
Doopsgezinde Sociëteit. Hij werd in 1872
geboren en in 1898 proponent bij de Alge
mene Doopsgezinde Sociëteit. Op 23 april
van het daaropvolgfr.d jaar (1899) deed
proponent Van der cy.e zijn intree in
zijn eerste gemeëdtê -Volvega. in 1913
verwisselde de thans overledene deze ge
meente met die van Drachten, waar hij in
1920 zijn ambtsbediening neerlegde. Drie
jaar later keerde ds. Van der Vegte weer
als dienstdoend predikant in de Algemene
Doopsgezinde Sociëteit terug en deed hij
op 1 september 1923 zijn intree als predi
kant van de Doopsgezinde gemeente van
Delft. Tenslotte stond de thans overledene
nog dertien jaar te Wageningen, waar
hem met ingang van 1 oktober 1940 op
achtenzestig-jarige leeftijd emeritaat
werd verleend.
CORSET
Volgens de elastiek-statistieken van
Amerika dragen er 55.000 mannen in
dat land een corset.
Ir. Kövago, gedurende 19451947 burgemeester van Budapest, brengt heden een
bezoek aan Nederland om de Hongaarse vluchtelingen te bezoeken. Vrydag
bracht hy een bezoek aan gebouw 's Heerenwegen by Zeist waar hy zich geruime
tijd met de daar vooral jongere vluchtelingen ophield. Ir. Kövago verbleef van
1950 tot half 1956 in verschillende Hongaarse gevangenissen. Tydens de opstand
werd hy door de revolutionairen bevryd en door Nagy wederom benoemd tot
burgemeester van Budapest. Toen na enkele dagen de Russen met groot geweld
terugkeerden vluchtte Ir. Kövago naar het vrye Oostenrijk.
GEMEENTESUBSIDIE VOOR
KERKBOUW?
De gemeenteraad van Ede zal zich bin
nenkort uitspreken over de vraag, of het
op de weg van het gemeentebestuur ligt,
subsidie te verlenen voor de bouw van
kerken. De kerkeraad van de Ned. Herv.
gemeente heeft zich nl. tot de raad ge
wend met het verzoek subsidie te verle
nen voor de bouw van een nieuwe kerk
in Ede-west.
Vermoedelijk zal ook door andere kerk
genootschappen wel spoedig een dergelijk
verzoek worden ingediend. De gerefor
meerde kerk heeft in diezelfde wijk al
eerder een kerkgebouw gesticht en van
Rooms Katholieke zijde heeft men cok
bouwplannen. Ook in andere delen van
de gemeente Ede zal men ongetwijfeld
met enige spanning de beslissing van de
raad op dit punt afwachten.
MILITAIREN ADOPTEREN
HONGAARSE FAMILIE
De militairen van hoog tot laag van de
luchtdoel-artillerieschool te Ede, alsmede
het in de kazerne werkzame burgerperso
neel hebben, mede dank zij de steun van
het gemeentebestuur en de Edese midden
stand, een uit vijf personen bestaand
Hongaars gezin een keurig ingerichte wo
ning aan de Van .Leeuwenstraat kunnen
aanbieden. Zij zorgden er tevens voor dat
het deze vluchtelingen voorlopig aan niets
zal ontbreken.
Het gemeentebestuur bleek direct be
reid een woning beschikbaar te stellen en
de middenstand maakte het mogelijk te
gen een sterk gereduceerde prijs voor een
complete, gezellige inrichting te zorgen.
Het initiatief van de militairen vond dus
wel weerklank.
De installatie van het Hongaarse gezin,
dat uit een kamp in Ootmarsum kwam, in
de nieuwe woning geschiedde zonder enig
officieel vertoon. De vluchtelingen wer
den begroet door overste De Wit.
OUDE CONCURRENTE VAN
AMSTERDAM
Wfl zijn ertoe geneigd, te veronder
stellen dat vóór de opkomst van de Hanze
in Noord- en Noordwest-Europa er geen
handelssteden aan de zeeën waren, die
thans niet meer bestaan, al voeren zij dan
ook een enigszins kwijnend bestaan, zo
als Stavoren, om dan maar dicht by huis
te blijven.
Uit een zeer grondig onderzoek is ge
bleken dat de stad Haithabu op z'n minst
één uitzondering op de regel vormt.
Deze stad moet het slachtoffer van een
enorme brand, direct aan de haven, zijn
geworden. In het slijk van het haven
bekken heeft men tal van eveneens door
Uw uidilü reïYilt-ïüO VikK.glri-.lClit'pei.
aangetroffen.
Aangezien het hier om historische ge
beurtenissen gaat, zou een reconstructie
binnen het bereik van de geschiedvorsing
liggen, te meer omdat bekend is, dat bij
de oorlogen tussen de koningen van
Noorwegen en Denemarken genoemde
haven een gedeelte van de inzet was.
Men heeft een groots werkplan voor
de jaren tot en met 1958 uitgestippeld,
om hierin licht te brengen.
Men is daarbij van de theorie uitge
gaan dat het veenachtige water dat de
oeroude meerpalen tot op heden in goede
staat doet verkeren, ook de bescherming
voor tal van gebouwen moet zijn geweest.
Mocht iemand op een oude historische
kaart de streek willen opzoeken, dan
moet hij beginnen met het plaatsje Slees-
wijk, iets ten noorden van de lijn Ham
burg-Kiel. In de nabijheid van Sleeswijk
treft men dan het meertje „de Haddy-
byer Noor" aan.
De stad Haithuba verdween omstreeks
1050. De Vikingers gebruikten haar als
transito-havenplaats tussen Noord- en
Oostzee. In het tijdperk van 850 tot 980
had de haven zulk een grote economische
betekenis, dat men van een wereldhaven
kon spreken. Zij werd eerst later over
vleugeld, toen Portugezen en anderen de
weg tot de rijkdommen van Afrika, enz.
wezen.
De radio-reporters van Finland, Zwe
den, Noorwegen, Denemarken en Duits
land hebben zich zeer verdienstelijk ge
maakt, door uitvoerige reportages aan
deze onderzoekingen te wijden.
BODE
In een afgelegen gehucht in Frankrijk
vond de postbode op een dag dat zijn
klanten veel te ver uit elkaar woon
den. Sindsdien beperkte hij er zich toe
alle poststukken netjes in alfabetische
volgorde in een kast in zijn huiskamer
op te bergen. Zo kreeg hij 's zomers tijd
om langs het strand te flaneren en
's winters om in het dorpscafé aan de
stamtafel te zitten. Eerst nu, na jaren,
begon een enkele inwoner het verdacht
te vinden nooit post te ontvangen. En
toen de klachten werden onderzocht
viel de postbode al gauw door de mand.
GELUKKIG NIEUWJAAR.
Als we de heer Richard Wagner
mogen geloven wordt 1957 een
gelukkig jaar, speciaal voor de
westelijke wereld, want deze
toekomstkijker voorspelt dat er
in het nieuwe jaar geen derde
wereldoorlog zal losbarsten, dat
Sowjet-Rusland een interne cri
sis krijgt te verwerken en dat
de beide Duitslanden zullen
worden herenigd. Afwachten nu
maar, in hoeverre bij deze Duit
ser de wens de vader van de
gedachte is geweest.
DATUM. Nieuws zal nieuwe
jaar al direct in de eerste
maand opleveren, want 19 janu
ari wordt als heel belangrijk
aangewezen. Die dag zal name
lijk een definitieve regeling
rengen, zowel inzake het Su-
ezconflict als in de Frans-Alge
rijnse oorlog.
Zoiets geeft de burger moed,
maar niet de kindertjes, die in
januari zullen worden geboren.
Deze zullen gedoemd zijn tot
een meer dan normaal geagi
teerd leven en wij zullen hen
vanaf hun geboorte extra goed
moeten bewaken om zenuwcri-
ses bij hen te voorkomen....
MEER AMERIKANEN. Een^
voorspelling die meer op feiten"
gebaseerd is, is die van de inter
nationale federatie van hotel
houders. Uitgaande van de gro
tere frekwentie van de ver-
keerslijnen over de Atlantische
Oceaan en de verlaging der
toeristentarieven op de lucht
lijnen op deze route, voorspelt
zij dat er in 1957 vijf maal zo
veel toeristen uit de V.S. en
Canada naar Europa zullen ko
men dan dit jaar.
KOPJE KOFFIErwÜ hebben
geen enkele reden om te twijfe
len aan het gewicht van de
woorden die vaak achter ge
sloten deuren op allerlei in
ternationale conferenties wor
den gesproken. Maar wat ver
telt daar de Italiaanse minister
van buitenlandse zaken? Ge-
vraagd naar het belangrijkste
'dat op de bijeenkomst van de
Atlantische raad te Parijs werd
behandeld, gaf hij ten antwoord
(na enig peinzen): het kopje
koffie. Hy lichtte dit als volgt
toe: Ik had juist koffie besteld
toen de raad in geheime zitting
ging en zag de ober achter de
glazen deur met het kopje ge
baren. Ik gebaarde toen terug,
waarop de ober zelf de koffie
opdronk. Het zou immers jam
mer zyn geweest als het koste-
Hjke nat koud zou zUn gewor
den
KOPJE THEE. De leden van
de Engelse ambassades in den
vreemde laten elk jaar met
Kerstmis en oud en nieuw een
paar jerricans met Engels wa
ter uit hun vaderland overko
men. Om er thee van te zetten.
Want zoals bekend is de supe
rieure kwaliteit van het Engelse
kopje thee alleen te danken aan
de kwaliteit van het eilanden
water.
MUUR. Te Antwerpen werd
een inbreker bij een kraakje in
het huis van een onderwijzer
gestoord en vluchtte door over
de hoge muur te klimmen die
de tuin afsloot. Aan de andere
kant gekomen bleef hij zeer
verrast staan; hij was op de
binnenplaats van een gevange
nis beland.
RASSENELLENDE. In Rho
desia is een neger met een
blanke vrouw getrouwd. Daar
na heeft hy zich als knecht by
zyn echtgenote verhuurd. Dit
was het enige middel om de
bepaling in de wet te omzeilen,
die verbiedt dat een blanke
vrouw met een zwarte man sa
menwoont.
FRANSMAN. De filmster
Ginger Rogers gaat voor de
vierde keer scheiden. Zij ver
klaarde: „Ik heb drie echtge
noten gehad vóór ik met een
Fransman trouwde; en één
Fransman laat een vrouw meer
lijden dan drie anderen."
KRITIEK. De toneelschrijver
Georges Ravon heeft gezegd:
„De toneelcritici hebben nog
nooit iets over mijn stukken
verteld waar ik wat aan had, of
het moest zyn dat als zij de
inhoud van een stuk navertellen
(dat ik dan onmogelijk als het
mijne kan herkennen) zij mij
inspiratie leveren voor 'n nieuw
stuk."
ROCK AND ROLL. „Koop by
ons een nieuwe auto. Als tegen
prestatie zullen wy dan in uw
byzyn vijftig grammofoonplaten
met Rock and roll aan stukken
smyten", staat te lezen op een
affiche in de Amerikaanse stad
Cincinnati.
£)e kalender wees 30 januari 1882 toen
in hun huis Hyde Park het enige
kind van James en Sara Roosevelt werd
geboren. Franklin Delano bleek spoedig
een oergezonde en levenslustige spruit.
Als jongen zwierf hij bij voorkeur met
pijl en boog in de bossen rond en op
zijn elfde jaar maakte hij zij moeder
aan het schrikken door een geweer te
vragen. Franklin kréég zijn vuurwapen,
maar op twee voorwaarden: dat hij
niet zou jagen in de broedtijd en dat hij
van iedere vogelsoort hoogstens twee
exemplaren zou schieten. In twee jaar
bracht de jeugdige schutter een collec
tie van 300 vogels bijeen, een prestatie
waarop menig ervaren Nimrod trots
zou zijn. Het opzetten en prepareren
van zijn jachtbuit had hij snel onder de
knie en de ganse verzameling is nog
steeds verspreid over de^ vele vertrek
ken in Hyde Park. Als beloning kreeg
Franklin van zijn grootvader het le
venslange lidmaatschap cadeau van het
Museum voor Natuurhistorie in New
Mork en de uitreiking van het certifi
caat was het grootste moment uit zijn
jongensjaren.
Al heel vroeg leerde Franklin zwem
men en spoedig daarna ook zeilen. Op
zijn veertiende jaar kreeg hij een zeven
meter lange boot. Hij leerde navigatie
en maakte steeds grotere tochten langs
de kust van de Atlantische Oceaan. Een
paar jaar later kruiste hij in zijn nieu
we jacht, de dertien meter lange „Halve
Maan", regelmatig tussen New York en
Halifax op en neer, een afstand van
ongeveer 1000 kilometer.
Teen Franklin op de HBS kwam,
leerde hij gemakkelijk en zo bleef er
meer dan genoeg tijd over voor sport.
Enthousiast gaf hij zich aan voetballen,
honkballen, roeien en hindernisrennen
in het vrije veld. Hij blonk uit in ten
nissen en was met hoogspringen kam
pioen van zijn school.
Op de HBS volgde de beroemde Har
vard universiteit, waar hij in een hele
serie sportteams zat en het studenten
blad redigeerde. Als advocaat en als
aanKome.ïd politicus r^aakic hij car
rière. Hij trouwde en vormde een ge
zin. Men ziet, een leven in snelle op
gang, een man, bruisend van emotie en
activiteit, mengeling van nog jeugdige
overmoed en reeds mannelijke zelfbe
wustheid, blakend van levenslust en
levensdrift.
gn dan midden in al zijn succesvolle
beslommeringen, valt de slag. Roose
velt is 39 jaar oud. In augustus 1921 is
hij aan boord van het jacht van een
vriend, als zij in slecht weer verzeild
raken. Roosevelt, die de Amerikaanse
kustwateren kent als zijn broekzak, gaat
naar de brug en staat uren achtereen
in mist en regen achter het stuurrad,
voordat hij de boot veilig een haven
binnenloodst. Als hij de volgende dag
een bosbrand helpt blussen, voelt hij
zich rillerig, maar na een stevige wan
deling knapt hij weer op en neemt een
bad in open, ijskoud water. De dag
daarna wordt hij zwaar verkouden
wakker met een vreemd gevoel in zijn
benen. Weer een dag later kan hij niet
uit bed komen: zijn beenspieren zijn
verlamd. Twee specialisten constateren
kinderverlamming.
Dat scheen het einde van alle succes
TAALMOEILIJKHEDEN
Voor grote groepen emigranten vormen
moeilijkheden met de vreemde taal een
bijna niet te overkomen slagboom. Door
dat deze mensen zich niet verstaanbaar
kunnen maken, hebben zij er moeite mee,
een betrekking te vinden zij krijgen in
het vreemde land geen vrienden en zij
zien er geen kans toe, deel uit te gaan
maken van de nieuwe volksgemeenschap.
Dit taai-probleem is door experts in
Australië, Canada en de Verenigde Staten
bestudeerd. Taai-specialisten van de
Unesco hebben thans een praktische on-
derwijs-methode samengesteld. Zij maak
ten een lijst van 200 woorden, die de emi
granten een maand voor hun vertrek
eventueel aan boord van het schip, dat
hen naar het nieuwe vaderland brengt
kunnen leren.
Deze woorden hebben de emigranten
het eerst nodig, zoals paspoort, bagage,
naam, beroep, voedsel enz.
Het boekje is geïllustreerd met gebeur
tenissen, die dagelijks in het vreemde
land kunnen voorkomen. De cursus kan
worden aangevuld met gramofoonplaten.
De nieuwe methode zal worden gepro
beerd in emigratie-centra van Italië en
Griekenland. Heeft zij succes, dan zal la
ter, behalve een Engelse cursus ook an
dere talen als Spaans, Portugees en Frans
aldus worden onderwezen.
GOEDE VRIEND
De postduiven van het Amerikaanse
leger staan te koop bij het ministerie van
oorlog in Washington. Zij zullen dus ver
der hun leven onder de gewone burgers
mogen slijten. Alleen jammer dat slechts
zij te koop staan en niet de verdere oor
logsboedel. Als dat wel het geval was ge
weest, dan zou elke Amerikaan zo'n duif
als relikwie aan een voorbij oorlogstijd-
perk hebben kunnen opkopen en zou elke
duif een echte vredesduif zijn geworden.
Nu moeten ze alleen plaats maken voor
elektronische machines, die de generaals
vlugger Inlichten dan de snelste vleugel
slag van welke duif ook.
Eenn van de voorvaders van de nu te
koop staande duiven redde in de eerste
wereldoorlog een hele Franse patrouille
van de ondergang. Hij ontving daarvoor
het Franse oorlogskruis en staat thans ge
balsemd te kijk in het Amerikaanse oor
logsmuseum. Zijn naam was „Cher Ami"
(Goede vriend).
en carrière. Verslagen en mistroostig
bespraken vrienden en verwanten de
situatie. De enige, die niet terneerge
slagen was, was Roosevelt zelf. Van den
beginne af was zijn grootste zorg zijn
ziekte te negeren en door anderen te
laten negeren. Vrolijk wuifde hij elk
spoor van medelijden weg en de vrien
den en zakenrelaties, die hem kwamen
opzoeken, gingen opgewekter van zijn
ziekbed weg dan zij gekomen waren.
Geen van hen heeft ooit een klacht ge
hoord. Mevrouw Roosevelt vroeg raad
aan de behandelende geneesheren en
ook die zeiden: „Behandel hem nooit
als een invalide."
Jn 1924, drie jaar na het intreden van
de verlamming, vertelde een van
Roosevelt's vrienden, de New Yorkse
bankier en philantroop, hem van een
jongeman, die ook door kinderverlam
ming was getroffen en van wie de
dokters hadden verklaard dat hij nooit
meer zou lopen. Een paar zomers had
hij in het plaatsje Warm Springs in de
staat Georgia gezwommen in een meer,
dat door bronnen werd gevoed. Hij
kreeg een zwemgordel om en werd dan
in het water neergelaten. Hij merkte
dat hij in het water zijn benen kon ge
bruiken en leerde langzaamaan zwem
men. Na de derde zomer kon de jonge
man, die volgens de dokter nooit meer
een voet zou verzetten, weer lopen, zij
het ook leunend op een stok.
Een paar weken later, ge begrijpt het
reeds, was ook Roosevelt in Warm
Springs. Hij bleef er zes weken en ging
in die tijd harder vooruit dan in de
drie afgelopen jaren samen. Het vol
gend voorjaar was hij er niet meer al
leen; het gerucht van het genezende
warme water had zich verspreid en tien
andere slachtoffers van kinderverlam
ming kwamen eveneens hun geluk be
proeven. Roosevelt pakte de zaak ener
giek aan: hij kocht de bronnen, het
enige hotel, alle villa's en 1200 acres
land cn richtte dc Warme Bronne
Stichting op. Doktoren, chirurgen, ver
pleegsters, masseurs en specialisten
werden aangesteld, de modernste me
dische uitrusting gerequireerd. Jaren
lang is het een geheim geweest, dat
Roosevelt tweederde van zijn persoon
lijk bezit aan deze zegenrijke onderne
ming had geschonken.
De stimulans, die Roosevelt op zijn
medepatiënten uitoefende, was enorm.
Hij kende de voornamen van iedereen
in Warm Springs. Na een gesprek had
men het gevoel het leven weer beter
aan te kunnen. Over zijn eigen kwaal
sprak hij nooit.
Jk hoor reeds uw bedenking, lezer,
een bedenking, die ook bij mij is op
gekomen. Wij zijn geneigd te zeggen:
„Zeker, Franklin Roosevelt hééft zich
met een bewonderenswaardige veer
kracht over zijn gebrek heengezet maar
had hij er ook niet alle middelen toe?
Hij was rijk, hij kon naar de duurste
specialisten gaan, hij kon naar de
plaatsen gaan, waar genezing te vin
den was, en er blijven zolang hij wilde
en zolang het wenselijk was."
Die bedenking is logisch en volkomen
juist. Zolang niet iedere zieke, onge
acht rang cn stand, ongeacht de inhoud
van zijn portemonnee het beste van het
beste krijgt tot bevordering van zijn
herstel, zolang mankeert er nog iets
aan de sociale rechtvaardigheid. Maar,
tegenover die bedenking kan men met
evenveel recht een andere overweging
stellen en dat is deze: „Roosevelt was
rijk, de behoefte van het dagelijks
brood dwong hem niet na zijn ziekte
weer aan de slag te gaan. Hij had de
politiek en de advocatuur er aan kun
nen geven en rustig en comfortabel
kunnen gaan rentenieren. Niets wat
hem dat belette, het lag zelfs voor de
hand."
Maar Roosevelt voelde dat zijn land
hem nog nodig had en daarom werkte
hij door, zolang het voor hem dag was.
Als president van de Verenigde Staten
bereikte hij niet alleen de hoogste
functie in eigen land. maar als stu
wende kracht, als drijfveer in de we-
reldstrijd tegen 't mensonterende nazi
dom verwierf hij de dankbaarheid niet
alleen van zijn landgenoten maar ook
die van de ganse beschaafde wereld.
Niet zijn verlamde benen, maar zijn
lachende ogen zullen in de herinnering
voortleven.
SPORTTELEFOON
Als men in Zwitserland het nummer
251 op de telefoon draait krijgt men het
belangrijkste sportnieuws uit de ge
hele wereld te horen.
WIJZEWOORDEN
BIJ HET NIEUWE JAAR
Het oude wordt nooit oud; oud wordt
alleen het nieuwe
(Rückert)
Ay
KERKEWUK 167 -TEL.3000 VEENE N DAAL