Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
De Cunera-Toren
D e Wereld
van WEEK-tot-WEEK
Vijf jaar Chr* Openbare
Leeszaal in Veenendaal
r
Voortaan iedere dag open dank zij
rijkssubsidie
Wist 17...
I
Geen belangstelling
voor Kamerkoor
Geslaagde tweede streek-kaaskeuring
in Woudenberg
WAAR IS
DE VALLEI-RIKS?
Nieuws uit de
omgeving
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Slachtoffer van
aanrijding overleden
AGENDA
RHENEN
Bioscoop in het Eigen
Gebouw
Eén zwarte zwaan
terug
ACHTERBERG
Hij is 10,- waard!
SCHERPENZEEL
RENSfVOUDE
LEERSUM
INGEN
Een juweel van bouwkunst, een uiting van
die schone en onveranderlijke
bouwordede gothiek
Marktberichten
Voor betere uurwerken
31e jaargang
VRIJDAG 11 JANUARI 1957
No 4
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 5S3427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven bU
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 14 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3.60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent. eMc woord meer
7 cent
Familieberiohten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1.55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
1 januari j.l. was het vijf jaar geleden,
dat de Chr. Openbare Leeszaal en Biblio
theek te Veenendaal werd opgericht.
Dank zij de medewerking van het be
stuur der Kon. Julianaschool kon met de
uitlening worden aangevangen op de zol
der van deze school aan de Kerkewijk.
Daartoe in staat gesteld door een extra
subsidie van het gemeentebestuur, werd
deze ruimte begin 1954 verbouwd tot een
bij uitstek geschikte bibliotheekzaal, waar
de lezers uit lange rijen boeken hun keuze
kunnen doen.
Aan het einde van deze vijfjarige eriode
kan het bestuur met voldoening terugzien
op de bereikte resultaten. Het boekenbe
zit is enorm toegenomen en van een hoog
gehalte. Men vindt er steeds de nieuwste
romans van binnen- en buitenlandse
schrijvers, terwijl daarnaast een schat
van studieboeken is aangeschaft, zoals
reis- en levensbeschrijvingen, boeken op
het gebied van godsdienst, geschiedenis,
aardrijkskunde, techniek, sociale weten
schappen, sport en spel, kunst, taal en
letteren en nog vele andere onderwerpen.
Het is dan ook zeer belangrijk voor deze
plaatselijke instelling, dat het rijk thans
ook subsidie verleent en mede hierdoor
het gemeentelijk subsidie in belangrijke
mate stijgt.
Door het verkrijgen van deze subsidies
is het mogelijk geworden een lang ge-
De woensdagmiddag-op de Kerkewijk
door een personenauto aangereden 59-
jarige heer De K., ambtenaar van de
afdeling bevolking ter gemeentesecre
tarie alhier, is gistermiddag aan de ge
volgen hiervan overleden.
De heer De K. werd aangereden op
het moment dat hij, komende uit de
Patrimoniumlaan, de Kerkewijk over
stak. Waarschijnlijk heeft hij de grote
snelheid van de naderende auto niet
goed beoordeeld en was deze veel eer
der bij hem dan hij verwachtte. De
wagen, bestuurd door de heer Van W.
uit Gelders, reed ook zeer snel op het
moment dat deze de heer De K. schep
te en een vijftien meter meerukte.
Zij, die het ongeluk zagen gebeuren,
stonden versteld toen de heer De K.
meteen weer overeind ging staan en
even later als vrijwel ongedeerd naar
de auto van dokter Pilon liep en er
zonder hulp instapte om naar zijn wo
ning te worden vervoerd.
ONBEWOONBARE WONINGEN
OP GELDERS
Burgemeester en wethouders van
Ede hebben de gemeenteraad voorge
steld de woningen Prins Bernhardlaan
205 en 207 onbewoonbaar te verklaren
aangezien het niet meer verantwoord
is deze in desolète toestand verkerende
panden te herstellen.
Feest- en toneelavond van
voetbalvereniging VRC
Voor zaterdagavond 19 januari a.s.
heeft de voetbalvereniging VRC de
jaarlijkse feestavond georganiseerd, te
houden in gebouw „'t Trefpunt".
Aan deze avond zullen medewerken
de boerenkapel „De Zwoegers", de band
„The Three Happy's" en het toneel
gezelschap „NAO" dat het toneelspel
„Morgenrood" een spel uit het boeren
leven, zal opvoeren.
De avond begint om half acht. Toe
gangsbewijzen zijn verkrijgbaar bij het
secretariaat, P. H. van Rijnstraat 36.
dat deze week definitief is be
sloten tot het vormen van een commis
sie welke de algehele restauratie van
de Oude kerk op de Markt ter hand
zal nemen?
dat de restauratie en verbouwing
van kasteel „Prattenburg" waarschijn
lijk over drie maanden gereed zal zijn?
dat hier in grote lijnen al te zien
is hoezeer het kasteel fraaier en meer
als kasteel voor de dag zal komen?
dat reeds na de eerste week ge
zegd kan worden dat het bejaarden
centrum in gebouw „Eltheto" aan de
Fluitersstraat een succes is?
dat de beide kleine zalen steeds
volbezet waren, zelfs zo dat men over
uitbreiding van de beschikbare ruimte
zal moeten gaan denken?
dat er in de afgelopen dagen al
menig kaartje werd gelegd en met
enthousiasme gebiljart?
dat er verder een uitstekende en
zeer aangename sfeer heerst en de ver
zorgende dames reeds heel wat bakjes
thee hebben geschonken?
dat het einde van het fietspad
op de Industrielaan nabij de Kerkewijk
nog steeds niet duidelijk is aangegeven?
dat men, komende van de rich
ting Groeneveldselaan, hier onwille
keurig het geheel aansluitende trottoir
aanhoudt?
dat een wielrijder zo op een ge
geven moment tot de ontdekking komt
dat hij op het trottoir van de Kerke
wijk fietst?
ii
if Zaterdag 12 januari
i| (In Ritmeester-kantine) 2.30 uur
if Ritmeester-tafeltennistournooi.
If Donderdag 17 januari
ff (In Chr. Ger. Kerk, Beatrixstr.) jl
II 7.30 uur, ds. M. Baan van Dor-
drecht spreekt over „De prediking ff
van een zwijgend God".
(In café Vonk) 8 uur lezing ver.
Pluimveehouders voor Veenen- |f
daal en omstreken.
|I Zaterdag 19 januari
li (In geb. ,,'t Trefpunt") 7.30 uur.
ff feest- en toneelavond v.v. VRC. ff
Luxor theater
Van heden vrijdag t.m. zondag de
film „Marcella een circuskind".
van maandag t.m. woensdag „Het
loon der zonde" en donderdag
..Gevaarlijke liefde".
li
li
if
koesterde wens in vervulling te doen
gaan en vanaf 14 januari a.s. zal het aan
tal uitleningen belangrijk uit te breiden.
Er zal nu ook op middagen gelegenheid
zijn boeken te lenen.
Deze uitbreiding van de uitleenuren zal
zeker tot gevolg hebben, dat steeds meer
liefhebbers van een goed boek, zowel voor
ontspanning als voor ontwikkeling, de
weg naar de Chr. Openbare Leeszaal en
Bibliotheek zullen weten te vinden.
Voor nadere bijzonderheden omtrent de
uren van openstelling enz. verwijzen wij
naar de in dit blad voorkomende adver
tentie.
\'W
Het was werkelijk beschamend om
gisteravond als Veenendaler in de grote
zaal van het gebouw aan de Eikenlaan
te zijn toen daar het Nederlands Ka
merkoor onder leiding van Felix de
Nobel een prachtig-concert gaf. Van de
750 zitplaatsen in deze zaal waren er
welgeteld slechts 42 bezet. Deze be
langstellenden zalen voor een deel nog
balkon zodat ergens in de grote zaal
een plukje hoorders bij elkaar hokten
om althans de eenzaamheid wat te ver
drijven.
Ondanks dit hebben de 18 zangers
van dit koor van internationale ver
maardheid, die de avond tevoren in
Utrecht nog een zaal met 1800 mensen
hebben gehad, zich ook in Veenendaal
ten volle gegeven en hun 42 hoorders
in niets te kort gedaan. Laatstgenoem
den waren met hun enthousiast ap
plaus zelfs in staat het koor tot het
geven van enkele extra nummers te
verleiden.
Het publiek was dan niet omvang
rijk, maar wel dankbaar en zo werd
het toch een goede avond.
JAARVERGADERING VERENIGING
VAN PLUIMVEEHOUDERS
VEENENDAAL EN OMSTREKEN
De vereniging van pluimveehouders
voor Veenendaal en omstreken heeft
de te houden jaarvergadering vastge
steld voor donderdagavond 17 januari
a.s. in café Vonk.
Tijdens deze vergadering zal een van
de leden o.m. een praatje houden over
het houden van ras-eenden als vrije
tijdsbesteding.
Sedert enkele weken is Rhenen ver
stoken van bioscoopvoorstellingen. Het
bestuur van „Eigen Gebouw" is aan
houdend bezig geweest een nieuwe
exploitant aan te trekken en naar wij
vernemen is inmiddels uit een aantal
aanmeldingen een keuze gedaan op een
Amsterdamse ondernemer.
Er zullen nog enkele formaliteiten
moeten worden vervuld en dan hoopt
men volgende week zaterdag de eerste
voorstelling te kunnen geven.
Het is verheugend, dat tevens van de
gelegenheid gebruik wordt gemaakt de
bioscoop te verbeteren. Het doek zal
breder worden en verder naar achteren
worden opgesteld, opdat de voorste
rijen beter zicht zullen krijgen. De
apparatuur is veel moderner en met
full speed worden aan het gebouw
vertimmeringen doorgevoerd, die alle
verbeteringen mogen worden genoemd.
RHENUS BIJ VOETBALPOOL
De voetbalvereniging „Rhenus" is
thans aangesloten bij de Algemene Ne
derlandse Amateur Voetbalpool te Alk
maar.
Alleen leden van de vereniging mo
gen thans deelnemen. Men hoopt a.s.
maandag de eerste formulieren te kun
nen uitreiken. Wil men dus meedingen
naar een fortuin, dan zal men lid moe
ten worden van genoemde vereniging.
Van de directie van Ouwehands Die
renpark vernemen wij, dat één van de
twee zwarte zwanen, die enkele dagen
geleden spoorloos uit het park waren
verdwenen, „op zijn basis" is terug
gekeerd.
Het dier hield zich op in de Rijn ter
hoogte van de in aanbouw zijnde ver-
keersbrug, waar het werd gevangen.
Omtrent het lot van het andere kost
bare exemplaar verkeert men nog in
het onzekere.
WIJZIGING AANVANG KERKDIENST
NED. HERV. KERK
In verband met restauratiewerkzaam
heden aan het interieur van de Ned. Herv.
Kerk te Achterberg, worden de aanvangs-
uren van de Kerkdiensten met ingang
van a.s. zondag gewijzigd. De diensten
zullen worden gehouden in gebouw
„Bethel". Door de beperkte ruimte in dit
gebouw zullen des morgens twee diensten
worden gehouden en wel te 9 uur en
1Q.30 uur. De avonddienst blijft ongewij
zigd.
De commissie van kaascontrole, afdeling
Woudenberg en omstreken, hield dinsdag
avond in de zaal van de coöperatie de
tweede keuring van de streek-kaaskeu
ring. De voorzitter de heer H. Haanscho-
ten, sprak een welkomstwoord en heette
in het bijzonder welkom de heren Houter
man, voorzitter van de coöperatie en de
heren jurieleden D. Roseboom, technisch
ambtenaar voor kaasbereiding en J. Mole
naar, kaashandelaar, respectievelijk te
Utrecht en Breukelen. Ook de aanwezige
dames komt zeker een woord van hulde
toe, daar deze hoofdzakelijk de kaasmake
rij in stand houden. Hij memoreerde hier
bij, dat bij de kaasmakerij een achteruit
gang is te bespeuren wegens te lage prij
zen, want wij hebben reden tot dankbaar
heid tot Hem van wie alle dingen zijn.
Wij hebben maar te zien naar de gebeur
tenissen die zich hebben afgespeeld in het
buitenland met name België en Hongarije.
De heer Roseboom sprak er zijn vol
doening over uit, dat te Woudenberg een
kaaskeuring wordt gehouden. De inzen
dingen zijn wel niet vele, doch in de win
terdag is dit meestal het geval.
De bedoeling is, dat de keuring van de
ingezonden kaas zal plaats vinden door
een zgn. lekencommissie en de aangewe
zen jurie. De kaas moet worden gekeurd
op vorm, de korst, de boor, doorsnede,
reuk en smaak. Voor elk genoemd onder
deel worden punten toegekend van 0 tot
10. Het doel van deze kaaskeuring is
hoofdzakelijk gericht op techniek en han
del, waarbij tevens van voorlichting
wordt gediend.
De kazen zijn ingedeeld in drie klassen,
de eerste klasse met minstens 86 punten,
de tweede met minstens 85 punten en de
derde met minder dan 85 punten. Voor
degene die deze avond het kampioenschap
behaald, wordt een medaille beschikbaar
gesteld door het zuivelconsulentschap.
Vooral zindelijkheid is een van de voor
naamste factoren bij de bereiding van
kaas. Daarna gaf spreker een vergelijking
tussen de punten van beide keurings
commissies, waarbij hij zijn voldoening
uitsprak over dat er met veel kennis van
zaken door de damesleden was geoor
deeld.
Aan de heer Veldhuizen uit Lunteren
werd daarna de medaille uitgereikt voor
het behaalde kampioenschap met 96 ptn.
Nadat nog enige films vertoond waren
aangaande kaasgebreken en kaasbereiding
sloot de .voorzitter deze geanimeerde ver
gadering.
CHR. KWEEKSCHOOL
Voor de goede gang van zaken is het
gewenst, dat het bestuur van de stichting
Chr. Kweekschool op de Veluwe zeer
vroeg een overzicht krijgt van het toe
komstige aantal leerlingen. Het nodigt u
uit voor 1 februari uw zoon of dochter,
die lust heeft het Chr. onderwijs te die
nen, op te geven aan onderstaand adres.
Er is nog steeds een groot tekort aan leer
krachten bij het Chr. Onderwijs. De Mi
nister heeft reeds vermindering van de
leerlingenschaal in het vooruitzicht ge
steld, waardoor wel lang een grot^ be
hoefte zal blijven.
Aanmelding is mogelijk voor leerlingen
die examen mulo A of B hopen te doen
en voor hen die overgaan naar de vierde
klas van een inrichting voor middelbaar
onderwijs. Met eindexamen van een in
richting voor M.O. is toelating tot klas 3
(le klas 2e leerkring) mogelijk.
Adres voor inlichtingen en aanmeldin
gen: A. Beversluis, wnd. direkteur Chr.
Kweekschool op de Veluwe, Sysseltselaan
6. Ede.
De VALLEI-RIKS van de vorige week,
welke werd uitgegeven bU Weijers'
schocnhandel in de Hoofdstraat te
Veenendaal, werd niet gevonden. Hier
door is de waarde van de niuewe riks,
welke één dezer dagen weer in het
verspreidingsgebied van ons blad zal
worden uitgegeven, weer met 2,50
gestegen en is deze nieuwe riks intus
sen alweer tien gulden waard gewor
gestegen en is deze nieuw riks al weer
tien gulden waard geworden.
Het nummer van de nieuwe VALLEI-
RIKS is:
A 638085
Het is, om het zoeken te vergemakke
lijken, ook deze wetk weer een rijks
daalder van de oude serie, dus één
met rode letters en de beeltenis van
prinses Wilhelmina er op.
Kijkt u deze week daarom goed uit
naar de rijksdaalder met het rode
nummer AN 63085, want dat is deze
week de VALLEI-RIKS.
Indien u deze riks voor donderdag
morgen 12 uur a.s. aan het bureau van
ons blad kunt tonen wordt u de vin
derspremie, welke dus than s7,50 be
draagt, direct in contanten uitbetaald.
JAARFEEST JONGE BOERINNEN
EN BOEREN
Een tot alle hoeken gevulde sociëteit
zaal was woensdagavond deelgenoot
van het jaarfeest van de vereniging
van jonge boerinnen „Tot nut en ge
noegen" en de jonge boeren „De toe
komst". In zijn openingswoord verwel
komde de voorzitter, de heer W. van
Dijk, mevrouw Hosang, afgevaardigden
van diverse zusterverenigingen, de
heer K. van Laar, hoofd van de Land
bouwschool en de heer H. J. A. Reusink,
directeur van de boterfabriek „De
Vooruitgang". Na het staande zingen
van het bondslied der PJGU werd het
blijspel „Het slippertje" opgevoerd en
daarna nog weer het toneelstuk „De
vluchtelinge". Beide stukken werden
met de grootste aandacht gevolgd en
vormden de hoogtepunten van de
avond. Tussen de btdrijven door wer
den nog enkele nummers ten gehore
gebracht door „The Happy Singers" uit
Veenendaal. Al met al werd het een
zeer goede avond.
Scherpenzeel
FILMAVOND NEDERLANDS
BIJBELGENOOTSCHAP
Vanavond om half acht wordt in het
Verenigingsgebouw Ger. Kerk aan de
Molenweg een avond georganiseerd van
het Nederlands Bijbe genootschap. Mede
werking veiitféiil de A hi Gem. Zangver.
„Soll Deo Gloria" terwijl de heer B. Val
kenburg Jzn. aan de hand van filmbeel
den zal vertellen over zijn reis naar Pa
lestina.
WORDT LID VAN HET RODE KRUIS
Zoals ieder jaar werd ook dit jdar op
de dag voor Kerstmis door de afdeling
Scherpenzeel van het Nederlandse Rode
Kruis een kerstpakettenactie georgani
seerd. De zieken kregen op deze dag een
bloemstukje een versnapering of een
fruitschaaltje thuisbezorgd, hetgeen uiter
aard op zeer hoge prijs wordt gesteld.
Ook de zieken, die in een ziekenhuis of
sanatorium worden verpleegd, werden
niet vergeten. Dat de afdeling steeds voor
de zieken paraat is moge eveneens blijken
uit het feit, dat ook dit jaar weer een
patiënt een prettige vakantie heeft gehad
op de boot van het R.K. „Kasteel Sta-
verden".
Het bestuur deelde ons mede, dat indien
u dit mooie werk wilt steunen u zich als
lid van het Nederlandse Rode Kruis kunt
opgeven bij het secretariaat van de af
deling Scherpenzeel, Lijsterbeslaan 2 te
Scherpenzeel tegen een minimumcontri
butie van 1,— per jaar. Onlangs zijn te
dien einde door de gehele gemeente aan-
meldingskaarten verspreid en hoewel er
een aantal werden ingezonden, hebben
nog vele inwoners verstek laten gaan. Het
is de bedoeling dat binnenkort deze adres
sen worden bezocht.
D AM-UITSLAGEN
Dinsdagavond ontving in de kleine Ho
levoet het eerste tiental van de Scherpen-
zeelse damvereniging bezoek van DWS
uit Ede voor de competitie van de eerste
klas van de Gelderse dambond. Na een
spannende strijd werd met de stand 108
in het voordeel van DWS afgebroken. De
persoonlijke uitslagen waren:
Scherpenzeel DWS
H. G. Valkenburg J. Idema1—1
D. J. Iprenburg A. Fluit 02
J. Visser G. C. Gestel afgebr.
J. v. Dijk M. C. v. d. Brink2—0
A. Dusschoten H. v. Holland 02
G. ten Broek W. Beuker 20
G. Aarsen G. v. d. Berg02
R. Bakker V. Bruis0—2
Dr. Ekris M. Heikamp 1—1
G .Jansen H. Timmer20
„JAN, MIJN ZOON"
Dinsdagavond hopen de Ned. Herv.
Meisjes- en Jongelingsvereniging in ge
bouw „Rehoboth" hun jaarlijkse uit
voering te geven. Het programma ziet
er interessant uit, want voor de pauze
zullen de aanwezigen kunnen genieten
van zang, voordracht en dergelijke,
terwijl na de pauze het prachtige to
neelstuk „Jan, mijn zoon" zal worden
opgevoerd. Dit stuk, dat zich in het
dagelijkse leven afspeelt heeft een die
pere achtergrond. Het is een tragedie
van de beste soort. We geloven dan
ook, dat beide verenigingen met de
keuze van dit stuk weer een goede
greep hebben gedaan.
TRAININGSAVOND BILJARTEN
De biljartvereniging „Renswoude"
heeft deze week besloten voor de leden
een trainingsavond vast te stellen en
wel op iedere dinsdagavond in café
„De Zwaan", eigenaar de heer C. Vink.
Mocht het echter voorkomen dat het
eerste of tweede team dinsdags thuis
moet spelen, dan gaat deze trainings
avond vanzelf niet door.
FEESTAVOND BILJARTERS
Donderdagavond wordt in café „De
Zwaan" een feestavond gegeven voor
leden van de biljartvereniging „Rens
woude". Natuurlijk zullen de dames
van de betrokken leden hierbij tegen
woordig zijn. Het belooft een zeer in
teressante avond te worden.
LEZING OVER SAOEDIE-ARABIëE
Dinsdagavond houdt het departement
Leersum van het Nut een nutsavond in
de zaal van „Damlust". De oud-gezant
D. v. d. Meulen zal daar het onderwerp
Saoedie-Arabië in conflict met de mo
derne tijd, toegelicht met lantaarn
plaatjes, behandelen.
RAADSVERGADERING
Vrijdag 18 januari zal er ten ge
meentehuize een openbare raadsver
gadering plaats vinden. Aanvang 8 uur.
LOOP DER BEVOLKING
OVER
1956
Geboren
37
29
Overleden
18
9
Geboorte-overschot
19
20
Ingek. personen
232
302
Vertr. personen
174
215
Meer opg. dan afgev.
58
87
Totale vermeerdering
77
107
Stand per 1 jan. '57
1715
1780
Stand per 1 jan. '56
1638
1673
LEZING OVER ZIEKTEBESTRIJDING
Dezer dagen werd door de N.F.O. te
Ingen een avond georganiseerd met het
doel de ziektebestrijding in de fruitteelt
onder de loupe te nemen. Hiertoe was
uitgenodigd de heer Ir. W. P. N. Vlasveld
voor het houden van een lezing met als
onderwerp: De ziektebestrijding in 1957.
Vele fruittelers woonden deze belang
rijke avond bij en hebben ongetwijfeld
vele nuttige wenken op dit gebied mee
naar huis gekregen.
Spreker liet de bestrijding met bekende
en nieuwe middelen de revue passeren.
Uit de vergadering kwamen diverse vra
gen ten berde, waaruit we mogen con
cluderen, dat de belangstelling voor deze
belangrijke factor in het fruitbedrijf
steeds gaande wordt gehouden.
A.N.W.B.-WANDELING OMGEVING
MAARN ZONDAG 13 JAN. A.S.
De A.N.W.B. organiseert zondag 13
januari a.s. wederom een pandeling
voor individuele toeristische wande
laars, teneinde hen ondanks het zon
dagrijverbod in de gelegenheid te stel
len de natuur in te trekken.
De bond heeft het traject van deze
tocht over enige landgoederen tussen
Maarn en Doorn gevoerd, door het
plaatsje Austerlitz en langs het fraaie
kasteel Moersbergen.
De vertrekpost, tevens eindpunt, is
hotel Plattenberg in de nabijheid van
het station Maarn, waar van 9 tot 14.30
uur kan worden vertrokken.
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbeheer
Taxaties
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER,
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
LAT. Duizend onderwijzers
In de Ver. Staten hebben een
verzoek ingediend om voor de
klas de lat weer te mogen in
voeren. Het ontbreken van elke
methode in de opvoedingswijze
van de Amerikaanse ouders
maakt de jeugd zo bandeloos
dat de leraren niet meer bij
machte zijn de orde te handha
ven en als enige uitweg nog het
weer invoeren van een pak
slaag zien.
In een stadje in Illinois moes
ten van gemeentewege in een
maand 160 vernielde ruiten wor
den hersteld (kosten 2000) en
in Capecod was het schoolhoofd
tot de ontdekking gekomen dat
jongens van 12-14 jaar „vanda-
lismeclubs" hadden gevormd,
waarvan men alleen lid kan
worden als men kan bewijzen
voor minstens twee duizend gul
den te hebben vernield.
AMERIKAAN. De Amerika
nen houden van Europa (volgens
Jean Eskenazi in France Soir)
zoals men houdt van een kop
koffie na een goede maaltijd.
De Europeanen zeggen (altijd
nog volgens de heer Eskenazi):
Wat is dat? De Amerikanen:
Wat kost dat?
De Amerikanen werken om
rijk te worden, vele Europeanen
alleen maar om te eten.
Als de Amerikanen het geheim
van het geluk vonden, dan zou
den ze er een „digest" van ma
ken.
In Amerika heeft iedereen een
kans en daarboven he geluk in
Amerika te zijn.
ENGELSMAN. De bekende
Franse toneelspeler Jean-Louis
Barrault heeft bij terugkomst
uit Londen tegengesproken dat
de Engelsen flegmatiek zouden
zijn. De opvoeringen „Occupe
toi d'Amélie" duurden er een
kwartier langer dan in Parijs,
vanwege de lachsalvo's waar
mee de toeschouwers het stuk
onderbraken.
TEXAAN. Nu we zondags
niet mogen rijden (verdiende
straf, zegt Nasser), kunnen we
in onze zondagse stoel onze fan
tasie voeden met verhalen uit
Texas (het rijkste oliegebied van
de Ver. Staten). Nu dan: in
Houston, de grootste Texaanse
stad, rijden 500.000 auto's op
700.000 inwoners; men mag er
chaufferen vanaf het veertiende
jaar en de postbodes bezorgen
er de post in kerskleurige Ca
dillacs.
Welk verschil er is tussen een
rijke en een arme Texaan? De
arme wast zelf zijn wagen.
JAPANNER. De nieuw be
noemde ambassadeur van Japan
in Frankrijk zal niet voor eind
januari naar Parijs komen om
dat hl) eerst judo moet leren.
Het was hem ter ore gekomen
dat een Japanner die deze kunst
niet beheerst in Frankrijk niet
voor echt wordt aangezien.
IHAROS. De beroemde, zijn
vaderland ontvluchte Hongaarse
hardloper Iharos zegt, dat hij
het wereldrecord op de 5000 m.
heeft verbeterd, maar dat hij
het bij gebrek aan tijdopnemers
niet kan bewijzen. Hij zou die
prestatie hebben geleverd bij
zijn vlucht over de Hongaars-
Oostenrijkse grens. De enige ge
tuigen waren een paar Russen
geweest, maar, zei hij, Kuts
(winnaar van de 5000 m op de
Olympische Spelen) was er niet
bij.
AUTO. In de Amerikaanse
staat Kansas Wordt een grote
autoweg gebouwd waarop het
verboden zal zijn (behalve in
geval van gevaar) langzamer te
rijden dan 65 km per uur, wat
laag lijkt want de Amerikaanse
autofabrieken gaan rustig door
met steeds snellere wagens te
bouwen, waarbij wagens van 375
paardekracht met een snelheid
van 225 km per uur voor het
publiek. Wat men voor plezier
aan zoveel paardekrachten op
een weg als die in Kansas kan
beleven is ons niet goed duide
lijk.
Wetenswaard is verder, dat in
de Ver. Staten 80 pet. van alle
auto's ter wereld rijden: drie
van elke vier families houdt er
een op na.
KARAKTER. Niemand kent
zUn werkelijke karakter zolang
hU niet de volgende drie be
proevingen heeft doorstaan: on
derweg zonder benzine komen
te zitten, kopen op afbetaling en
het opvoeden van een puber.
(Anonymus.)
TOPPLAAT. „Just walking
in the rain", de nieuwste gra-
mofoonplaat met recordomzet in
Amerika, levert schatten op aan
de twee auteurs ervan. Een van
hen zal van het geld echter niet
kunnen profiteren, hij zit een
gevangenisstraf uit van 99 jaar.
HARDKOP. Het is weer eens
gebleken- dat de zuid-Afrikaners
harde koppen hebben, want toen
bij een voetbalwedstrijd van een
Zuid-Afrikaans elftal tegen
Londen een Engelsman zijn en
kel brak toen hij tegen 't hoofd
van een Zuid-Afrikaner trapte,
kon laatstgenoemde gewoon ver
der spelen.
E.n«n«.n Tfjg
l%ï
Lang, heel lang, meer dan vijftienhonderd jaren geleden deden
elfduizend maagden een bedevaart naar Rome. Op de terugweg,
zo verhaalt de overlevering, werd de karavaan aan de Rijn door
rovers overvallen. Tienduizendnegenhonderdnegenennegentig
maagden verloren het leven, slechts èèn, Cunera geheten, werd
door koning Radbodus gered en naar zijn residentie te Rhenen
gebracht. Daar leefde Cunera ongestoord de haar toegemeten
dagen des levens en stierf in een reuk van heiligheid. En toen de
kleine kapel, waar zij begraven was, door een kerk
werd vervangen, heette deze de Cunerakerk en
haar toren de Cuneratoren.
Als de traditie gelijk heeft met haar
lezing, dat de torens van Amersfoort,
Arnhem en Rhenen door een en dezelfde
bouwmeester zijn ontworpen, dan is die
van Rhenen voorwaar zijn chef-d'oeuvre.
Middeleeuwse torenbouwers waren meest
al te bescheiden om hun naam in hun
bouwwerken aan te brengen, maar zij
hadden de prijzenswaardige gewoonte wel
het bouwjaar te vermelden. Zo vindt men
ook in de Rhenense toren twee opschrif
ten, waarvan het ene vertelt, dat de
torenbouw op 12 mei 1492 begon, en het
andere, dat hij op 23 mei 1531 beëindigd
werd. Zodat de Cuneratoren thans men
duidt de ouderdom van kerktorens ge
makkelijker aan in eeuwen dan in jaren
in zijn vijfde levenseeuw is.
De kerk was reeds eerder gereed ge-
kpmen en als dank voor de schoonheid,
die alle bouwers tezamen aan het nieuwe
Godshuis hadden verleend, had kardinaal
Cusa aan alle werkers van hoofd en hand,
die zich bij de bouw. versiering en ver
groting der kerk bijzondere verdiensten
hadden verworven, honderd dagen aflaat
geschonken.
De historie van de Cunerakerk is gelijk
aan die van duizenden andere kerken.
Miljoenen gelovigen zijn tot haar opge
gaan, zijn er in gebed verzonken geweest
en hebben hun geloof in hun liederen uit
gezongen aanvankelijk in de Roomse
liturgieon, na de hervorming in de pro
testantse psalmen en gezangen. En boven
dit religieuze en aestetische schoon rees
jaar na jaar, eeuw na eeuw de toren om
hoog, als een trouwe hoeder over de kerk
gangers, als een vertrouwd richtpunt voor
vreemde reizigers, als een bloem van
middeleeuwse cultuur, een bloem van
stéen. Het is geen zwaar somber stuk,
schreef architect Ingwersen eens, dat door
zijn massiviteit en geslotenheid bruut een
stuk uit de lucht en horizon snijdt, neen,
het is als een kantwerk, dat hoog uit-
wappert in de lucht, doorzichtig en ijl.
In de jongste halve eeuw is de Cunera
toren enkele malen zo door het noodlot
getroffen, dat zijn einde gekomen en zijn
voortbestaan een illusie scheen. De rij
rampen opende op 7 september 1897 met
blikseminslag in de toren, die van binnen
volkomen uitbrandde, zodat men een foto
kon nemen van de geheel uitgeholde reus,
waaruit alle vloeren verdwenen waren.
Een plaatselijk poëet sneed ijlings zijn
dichtader open en daaruit vloeide:
Heel Rhenen is verplet, nu zoveel is
geschonden,
Nu zoveel is vergaan, verbijzeld ligt
terneer:
Wie brengt genezing aan, wie heelt
die diepe wonde?
De Nederlandse kerktorens zijn staats
bezit, de kerkgebouwen behoren aan de
respectievelijke kerkelijke gemeenten. Zo
ook in Rhenen. Beide partijen zagen om
naar een kundig restaurateur, met gevolg,
dat de kerk, die eveneens beschadigd was,
door architect Posthumus Meyes en de
tpren door zijn vakgenoot Cuypers werd
hersteld. De restauratie van de toren,
mogelijk gemaakt door subsidies van het
rijk en de gemeente Rhenen, was echter
BARNEVELD. Veiling 10 januari van de
stichting Binnenlandse Eierenafzet:
4853 kg per 100 stuks 8,tot 9,
53—57 kg9.— tot 9,80
57—51 kg9,80 tot 11,
6165 kg 11,— tot 12,50
Veiling 10 januari van de Veluwse Eier-
veiling:
4853 kg per 100 stuks 8,17 tot 9,25
53—57 kg9,25 tot 10,05
57—61 kg10,05 tot 11,24
61—65 kg11,24 tot 13.—
65—68 kg13,— tot 14,—
Markt 10 januari: Eieren van jongen
hennen 9,tot 12,gemiddeld ge
wicht 60 kg 10,60; eieren van oude kip
pen 12,tot 13,50; Gemiddeld gewicht
64 kg 12,50. Handel vlug met oplopende
prijzen.
niet doeltreffend. Er werd Bentheimer
steen gebruikt, een steensoort, welke niet
bestand is tegen ijzerroest, terwijl het
verwerkte ijzer niet bekleed was. Zo ging
het ijzer roesten, zette daardoor uit en
weldra ging de steen scheuren. In 1923
was derhalve reeds een herstelling nodig
van de ballustraden van de tweede en
derde omloop. Acht jaar later verdween
de gehele toren weer in „het houten pak"
en toen was de toestand reeds zo précair,
dat met het oog op trillingen en instor
tingen alle verkeer in de nabijheid ver
boden moest worden!
Weer drie jaar later, op de derde sep
tember 1934, 's middags omstreeks half
één sloegen de vlammen uit het kerkdak.
Eendrachtig streden de brandweercorpsen
van Rhenen, Arnhem, Wageningen en
Veenendaal tegen het vernietigende vuur
en gezamenlijk wisten zij de toren te be
houden hoewel de steigers reeds vlam ge
vat hadden. De oorzaak van de brand
werd gezocht in onvoorzichtigheid van
een loodgieter, die op het kerkdak sol
deerwerk verrichtte, maar de man hield
tot in hoogste instantie zijn zaak diende
tenslotte zelfs voor de Hoge Raad zijn
onschuld vol.
Nog was de brandschade niet geheel
hersteld, of de eerste meidag 1936 bracht
nieuwe ontsteltenis. Vier arbeiders, die
in de kerk aan het werk waren, hoorden
plotseling een eigenaardig geluid. Zij na
men terstond de vlucht en juist hadden
zij de uitgang bereikt, of achter hen stort
te met groot geraas een deel van het
kerkgewelf ineen. Een wrakke pilaar had
het begeven. In de kerk lagen de brokken
steen meters hoog, de vloer was met gruis
overdekt, de kostbare preekstoel uit 1676
werd bijna geheel verwoest. De solide
constructie der betonnen zoldering, die na
de jongste brand was aangebracht, voor
een collecte, maar de opbrengst was zo
bedroevend, dat het bedrag zelfs niet ge
publiceerd werd. Het restauratie-comité
liet een fraaie bronzen plaquette vervaar
digen, die geschonken zou worden aan
allen, die minstens vijf gulden in het res
tauratiefonds stortten.
De ijver bleef echter onbeloond en 3 juli
kwam een catastrophe: was de zoldering
(Zie verder pagina 2.)
WAGENINGEN. De directrice van de
huishoudschool te Wageningen heeft
een oproep gedaan om tolken die haar
kunnen bijstaan bij het geven van les
sen aan Hongaarse meisjes die in de
omgeving verblijven. Bedoelde lessen
worden gegeven op maandagmiddagen.
WAGENINGEN. Dinsdag 15 januari
a.s. komt de bekende radio-reporter en
journalist Alfred van Sprang in de
schouwburg Junushof alhier vertellen
over zijn avonturen in Alaska en ach
ter het IJzeren Gordijn.
W IJ ZE WOORDEN
EERZUCHT EN RUST
Wie eU" hart opent voor de eerzucht,
sluit het voor de rust.
(Chinees spreekwoord)
T BOg^
