Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Grootse uitvoering van
„Die Jahreszeiten" in
Veenendaal
De Wereld
van WEEK-tol-WEEK
Wist U....
Een tocht van Rhenen naar
Veenendaaal
en terug in 1553
Fa. J. F. TAK
WAAR IS
DE VALLEI-RIKS?
Aantrekkelijk winterprogramma Cultuur-
Natuur-Historische Ver. Zuidoost-Utrecht
31e jaargang
VRIJDAG 18 OKTOBER 1957
No. 82
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen. Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
AGENDA
Vijfentwintig jaar organist
Reeds tienduizenden
broodjes verkocht
„Strijd en betekenis der
Erskines
Wederom dode op
overweg
Emmikhuizerlaan
Hij is 15,- waard
2 AN 939941
Instuifavonden op
nieuwe leest
geschoeid
ONTSPANNINGSAVOND
VEENENDAALSE
BEJAARDEN
DUITSE DEELNEMING AAN
VEENENDAALSE
SINGELLOOP
S. BOS
ACHTERBERG
Bezoek aan de Grift, Veltjens- en Abtsgraaf
en het Grote Venlo
„De puber van nu"
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER,
Lezing over tunnelbouw voor
Volksuniversiteit
Specialist in
dames-modeschoenen
Een verblinde bestuurder
is stekeblind
A \1EKO\C EN
spruiten van aardappelen
Neo Conserviet
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 5S3427
Kedactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven btf
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 14 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 110
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Familieberichten 15 cent per mm
Abonnementsprijs 1,55 p. kwartaal
Losse nummers 10 cent
Regelmatig kan men via de radio Chris
tine Spierenburg horen zingen. Reeds toen
twaalf jaar oud was klonk de stem van
deze zangeres door de aether. Maar voor
dat haar naam de bekendheid van thans
kreeg waren er heel wat moeilijkheden
te overwinnen. Welke deze waren en hoe
ze werden overwonnen hebt u ruim een
maand geleden kunnen lezen in enige
bekende Nederlandse weekbladen, waarin
aan deze sopraan uitgebreide artikelen
werden gewijd.
Er wordt hier daarom mede volstaan
te vermelden dat Christine Spierenburg
samen met de Zaaiers o.l.v. Jos Cleber
dit jaar veel succes oogstte met een lof
lied op Venetië, gezongen en gespeeld op
het muziekfestival teVenetië. Andere
bekende orkesten waarbij zij zingt zijn
het Cascade-orkest van Johnny Ombach,
het Promonade-orkest van Benedict Sil-
berman en het Metropole-orkest van Dolf
van der Linden.
Binnenkort bent u in de gelegenheid
deze bekende sopraan te beluisteren wan
neer in Veenendaal de „Jahreszeiten"
van Joseph Haydn wordt uigevoerd. Chris
tine Spierenburg zingt daarbij de partij
van het meisje Hanna. De aan deze uit
voering medewerkende tenor is Bert Rob-
be, welbekend van de radio. Als bas
heeft men Leon Combé kunnen engageren,
hetgeen speciaal de opera-liefhebbers wel
iets zeggen zal.
Bij de keuze van solisten als medewer
kenden voor een bepaalde uitvoering
houdt men rekening met het genre dat
door dezen als regel wordt gezongen. Dit
zegt in dit geval reeds iets over de aard
van de muziek van de „Jahreszeiten", n.l.
dat deze zo aantrekkelijk is voor degenen
die zeggen pertinent niet van klassieke
muziek te houden.
De „Jahreszeiten", eigenlijk geen ora
torium maar vier bij elkaar horende can
tates, geeft een muzikale beschrijving van
de lente, zomer, herfst en winter.
Na een orkestrale inleiding begint me
teen al een van die prachtige koren waar
aan dit werk zo rijk is: Kom, vriendelijke
lente! Hierna de bas (Leon Combé) in de
aria van Simon over de ploegende en
zaaiende boer die vrolijk fluitend zijn
werk doet.
De verleiding is groot elk der koren,
aria's enz. te bespreken, maar laten wij
ons tot enige der meest bekende gedeelten
bepalen. Heeft u in november al eens een
zomer meegemaakt? Haydn laat u wek
ken, door hanengekraai (gespeeld door
de hobo) en u krijgt het warm wanneer
de componist in zijn muziek en zang de
drukkende warmte van een hete zomer
dag beschrijft. U voelt het: dit draait uit
op onweer! En daar komt de bui al aan,
met de landbewoners voelt u zich klein
en bang tijdens het volgende noodweer.
Maar als het voorbij is en het alleen in
de verte nog wat rommelt, is alles en zijn
allen weer fris en monter.
In het deel over de herfst hoort u hoe
trots Lukas (Bert Robbe) op zijn meisje
(Christine Spierenburg) is en het beroem
de jagerskoor doet u een opwindende
jachtpartij meebeleven.
Wanneer de wijnoogst binnen is, wordt
er feest gehouden. Het z.g. wijnkoor laat
geen twijfel bestaan over de stemming
die er heerst.
Maar de winter, jaargetijde van nevel,
koude en sneeuw, breekt alweer aan.
Wanneer een eenzame wandelaar bijkans
de weg bijster is, ontdekt hij op het laat
ste ogenblik een huis waarin de dorpelin
gen gezellig bijeen zijn. De spinnewielen
dat in het komende weekeinde de
twee wekelijkse Instuifavonden weer be
ginnen?
dat het hier de Instuif op zaterdag
avond in gebouw ,,'t Trefpunt" en die op
zondagavond in gebouw Eikenlaan be
treft?
dat deze in beide gevallen vrij toe-
gangkelijk zijn?
dat beide avonden steeds om half
acht beginnen en dat de Instuif in ge
bouw Eikenlaan een algehele reorgani
satie heeft ondergaan?
dat de doorbraak Kerkewijk-Mid-
dellaan eigenlijk reeds een feit is?
dat de ondergrond voor de hier nog
te leggen weg al gereed is en zelfs ook
de riolering werd aangebracht?
dat de Volksuniversiteit Veenendaal
nog steeds in ledental toeneemt en er nu
reeds bijna 600 telt?
dat gisteravond in de Ritmeester
kantine weer een bloedplasma-avond van
het Rode Kruis werd gehouden?
dat deze avond weer 335 halve liters
kostbaar bloed heeft opgeleverd?
dat er bij de donors van gisteravond
niet minder dan 23 waren die voor de 15e
keer hun bloed gaven en voor de Land-
steiner-plaquette in aanmerking komen?
dat er verder 16 waren die het voor
de 5e keer deden en dus de Landsteiner-
penning verdiend hebben?
dat er echter ook donors bij waren
die na het ontvangen van de Landsteiner-
plaquette, vorig jaar, nu zelfs voor de
16e maal van de partij waren?
dat er, vooral gezien de vele griep-
patiënten, gisteren evenveel bloed werd
gegeven als vorige jaren?
VEENENDAAL
Zaterdag 19 okt. in geb. Eikenlaan,
8 uur, opvoering Ballet der Lage m
Landen, onder ausp. Arbeiders g|
Kunstkring. Op Boslaanplein 3.30
uur, regionale singelloop. Dinsdag n§
22 okt. in geb. ,,'t Trefpunt" 8 uur, m
laatste lezing Kinderpsychologie m
voor Volksuniversiteit Veenendaal.
In geb. „Ojové" Kostverloren 7.45 g§
uur dhr Luuring spreekt over „Wat
is het volle evangelie". Donderdag s
24 okt. in geb. ,,'t Trefpunt", 8 uur,
lezing met lichtbeelden over „Tun- m
nelbouw" voor Volksuniversiteit
Veenendaal. In Chr. Ger. kerk
Hoofdstraat 7.30 uur ds J. Brons uit gg
Mijdrecht spreekt over „De strijd s
en betekenis der Erskines." Vrydag
25 okt. in geb. „Eltheto" 7.30 uur, m
toneelavond voor Veenendaalse =s
ouden van dagen. Luxor theater,
van heden vrijdag t/m dinsdag de
film „High Society" en woensdag
en donderdag „Eskader 8 keert g
terug."
snorren, de meisjes zingen en één van
hen vertelt een guitig verhaal.
Denk na dit alles echter niet dat Haydn
steeds aan de oppervlakte blijft! Deze
componist was naast een vrolijk ook een
vroom man en in „die Jahreszeiten" ko
men dan ook meerdere gedeelten van be
zinning voor, waarin de dankbaarheid
van de mens voor het ontvangene tot
uiting komt.
De charme welke de „Jahreszeiten"
ademt doen niet vermoeden dat Haydn
reeds 67 jaar oud was toen hij dit werk
schreef. De componist stierf op 77-jarige
leeftijd, maar zoals de muziek van de
„Jahreszeiten" is, was tot het laatst zijn
hart: jong en fris.
Aan de uitvoering op 7 november in
het gebouw aan de Eikenlaan te Veenen
daal werken, naast de genoemde solisten,
mede de plaatselijke Christelijke Orato
riumvereniging en het Utrechts Stedelijk
Orkest. Het geheel onder leiding van
Gijsbert van Zanten.
Op 30 oktober
a.s. zal het 25
jaar geleden
zijn dat de
heer Kor Dijk
stra alhier voor
het eerst het
kerkorgel be
speelde in de
eredienst. De
eerste vijftien
jaar hiervan
was hij orga
nist te De
Glind en de
laatste 10 jaar
bespeelde hij
het orgel in de
Gereformeerde kerk te Veenendaal.
Naast zijn werk als organist geniet de
heer Dijkstra bekendheid in ruime kring
bij het muziekonderwijs. Van zijn hand
verscheen in 1946 o.a. een methode voor
het harmoniumspel (huisorgel) die tevens
geschikt is voor zelfstudie.
In de loop der jaren hebben verschil
lende leerlingen van de jubilaris met goed
gevolg hun muziekexamens afgelegd en
ook hebben wij hem zeer leren waarderen
als dirigent van verschillende koren.
Wij hopen dat de heer Dijkstra nog lang
zijn arbeid mag voortzetten zowel in de
eredienst als daarbuiten en zouden wen
sen dat hij weer mogelijkheden mag gaan
zien, zijn orgelconcerten, Wentc hij in 1947
gestaakt heeft, te hervatten.
Zoals de meeste gezinnen nu al wel
bemerkt zullen hebben, kan men deze
week bij de bakkers de „Ossenmarkt
broodjes" bestellen, die dan op dinsdag
29 oktober a.s. zullen worden afge
leverd.
Tot zaterdag 19 oktober a.s. kan men
bestellingen opgeven. Mocht uw bak
ker dus nog niet gevraagd hebben, hoe
veel broodjes u wenst, geef hem dit
dan zo spoedig mogelijk op.
Er zijn al enige tienduizenden brood
jes verkocht. Was uw bestelling er al
bij? Neen? Doe het dan zo spoedig
mogelijk. U ontvangt smakelijke brood
jes en steunt een zeer goed doel.
Onder auspiciën van de Mannenvereni-
ging spreekt ds J. Brons van Mijdrecht
a.s. donderdagavond om half acht in de
Chr. Ger. kerk aan de Hoofdstraat met
als onderwerp: „De strijd en betekenis
der Erskines."
Woensdagmiddag heeft de onbe
waakte spoorwegovergang in de Em
mikhuizerlaan onder Renswoude weer
een slachtoffer geëist. De heer G. uit
Heelsum, komende van Veenendaal,
stak op een bromfiets deze overweg
over en is tengevolge van een onbe
kende oorzaak door een trein uit de
richting De Klomp gegrepen en op slag
gedood. De heer G. was 65 jaar oud en
laat een weduwe met twee kinderen
achter.
De trein kon na een kort oponthoud
de reis in de richting Utrecht voort
zetten. De rijkspolitie van de post
Renswoude stelde onmiddellijk ter
plaaste een onderzoek in, terwijl ook
de burgemeester van Renswoude met
de secretaris op de plaats van het on
geval aanwezig waren.
Bedoelde spoorwegovergang is juist
aan de voet van de z.g. Emmikhuizer-
berg gelegen en derhalve zeer gevaar
lijk, speciaal met het oog op de trei
nen die uit de richting Utrecht komen.
Het uitzicht op de treinen die vanaf
De Klomp naderen, is echter veel
minder slecht en daarom is de oorzaak
van dit ongeval dan ook niet bekend.
Inmiddels komt het tijdstip, waarop
de overweg voor het verkeer wordt
afgesloten steeds nader. In opdracht
van de Ned. Spoorwegen wordt n.l.
bovenop de heuvel een verkeersbrug
gebouwd, die ter plaatse dan de enige
overgang zal worden. Na enig uitstel
is thans met de uitvoering der werk
zaamheden een aanvang gemaakt, ter
wijl de aansluitingen op de Emmik
huizerlaan en de Kooiweg reeds een
half jaar geleden gereed zijn gekomen.
De praktijk heeft intussen wel uit
gewezen, dat het treffen van deze
voorziening dringend noodzakelijk is,
daar eerst op 11 juli j.l. en thans weer
een mensenleven is opgeofferd.
De Vallei-riks van de vorige week
werd uitgegeven in de bus van de
N.B.M. tussen^ De Klomp en Rens
woude, maar niet gevonden. Het num
mer van de nieuwe Vallei-riks welke
weer in het verspreidingsgebied van
„De Vallei" wordt uitgegeven, en in
tussen 15 gulden waard is geworden, is
Kijkt u dus goed uit naar de rijksdaal
der met het rode nummer 2 AN 939941,
het is de Vallei-riks. Wanneer u deze
voor a.s. donderdagmiddag 12 uur aan
het bureau van dit blad kunt tonen,
ontvangt u direct de vinderspremie.
De bekende Instuifavonden voor jon
gens van 14 jaar en ouder beginnen 20
oktober a.s. in gebouw Eikenlaan, ach
teringang.
Er wordt gespeeld: tafeltennis, voet
balspel, volleybal, schaken, dammen,
sjoelen, enz., vanaf a.s. zondagavond.
Er zijn vele verrassingen; iedereen is
welkom. De toegang is open tussen
half acht en kwart voor acht.
De tweede ontspanningsavond voor
de Veenendaalse bejaarden, die wordt
georganiseerd door de Stichting O.C.B.
te Veenendaal, wordt gehouden op 25
oktober a.s., des avonds om half acht,
in de grote zaal van het gebouw „El
theto".
Het toneelgezelschap „K.N.A." uit
Amerongen verleent medewerking door
de opvoering van het toneelspel in drie
bedrijven, getiteld „De dorpsdokter".
Over de in te leggen busdienst, voor
hen die „Eltheto" niet op eigen gele
genheid kunnen bereiken, volgen nog
nadere mededelingen.
Onder het grote aantal atleten die
reeds hebben ingeschreven voor de
singelloop welke a.s. zaterdag aan de
Boslaan zal worden gehouden, bevin
den zich de Duitse atleten Ferd. Ru-
Ioffs en Frans Hassel uit Bocholt
(Westfalen).
Ofschoon de Veenendaalse Atletiek
Vereniging slechts goedkeuring heeft
voor deelname door Nederlandse at
leten, zullen zij alsnog trachten start
vergunning te verkrijgen voor deze
atleten. Indien de K.N.A.U. hiervoor
geen toestemming geeft, zullen de be
trokken atleten starten buiten mede
dinging van prijzen. Voorts hebben
voor deze wedstrijd ingeschreven de
bekende Nederlandse Maratonlopers J.
Frediriks uit Deventer en J. v. Ginkel
uit Hilversum, die de spanning danig
zullen verhogen. Verder zien we de
Nederlandse kampioen op de 5 en 10
km., de heer H. Viset uit Arnhem. De
bekende W. Lam uit Hilversum, lid
van de Nederlandse Atletiekploeg, en
K. de Ruiter uit Apeldoorn zullen met
behoorlijke tegenstanders rekening die
nen te houden.
Voor de A-B-klasse heeft het sport-
magazijn Albers een fraaie wisselbe
ker beschikbaar gesteld.
Horlogerie
VRIJWILLIGE BRANDWEER IN
NIEUWE UNIFORMEN
Zoals bekend heeft de vrijwillige
brandweer alhier ter gelegenheid van het
30-jarig jubileum een bazaar en een geld
inzameling gehouden. De opbrengst hier
van was bestemd om de onkosten ver
bonden aan de viering van het jubileum
en de wedstrijden te bestrijden. De ge
voerde actie heeft echter alle verwachtin
gen overtroffen en is financieel zeer ge
slaagd. Er was nog een behoorlijk saldo
over en aangezien het korps nog niet de
beschikking had over buitenmodel uni
formen, heeft men besloten van dit over
schot nieuwe uniformen aan te schaffen.
Deze nieuwe uniformen zijn inmiddels al
in bezit van de leden en zien er keurig
uit, compleet met overhemd, das en pet.
Zij zullen door het korps alleen bij offi
ciële gelegenheden worden gedragen.
Bestuur en leden brengen langs deze
weg aan allen die dit mogelijk hebben
gemaakt, hartelijk dank.
A.s. zaterdag zal het korps deelnemen
aan plaatselijke onderlinge wedstrijden,
welke te Eist zullen worden gehouden.
GESLAAGD ALS COUPEUSE-LERARES
Bij een dinsdag te Haarlem gehouden
examen uitgaande van de modevakschool
„Haarlem", slaagde onze plaatsgenote
mevrouw B, Huidink-v. d. Scheur, als
coupeuse-lerares. Eind deze maand hoopt
geslaagde een knipcursus te beginnen. Zie
voor verdere bijzonderheden omtrent de
ze cursus de advertentie in dit blad.
In zijn van heimwee en geluksverlangen vervulde boek Zuid-Zuidwest
karakteriseerde de Surinamer Albert Helman de weelderige plantengroei van
zyn geboorteland met de woorden: Waar zelfs een condor verwonderd is over
zóveel groen... Het klinkt wellicht wat overdreven om met een variant hierop
de schoonheid van de Gelderse Vallei te kenschetsen als: Waar zelfs een buizerd
verwonderd is over zóveel groen..., maar iedere Valleikenner en -minnaar zal
het beamen.
Wie van het Veluwse heuvelland komend de Vallei binnentreedt, ziet de
bossen, heidevelden en stuifzanden geleidelijk plaats maken voor velden in een
mozaïek van vele nuances groen. Beklimt men vervolgens de Utrechtse heuvel
rug, dan bemerkt men dat het groene Valleitapijt eindigt in het donker der
Stichtse bossen: men laat de Vallei achter zich, die als een majestueuze groene
wig zich tussen de Utrechtse en Gelderse heuvelen wringt.
geleidelijk naar boven groeiend. Zodoen
de raakte het afgesloten van het grond
water en groeide het door op het regen
water: een dikke verraderlijke mat van
veenmos kwam de bodem bedekken.
Waar zelfs een buizerd verwonderd is
over zóveel groenMeer dan voor het
heden gold dit voor de Vallei in vóór
historische en historische tijd. Door de
gestadige toevoer van grond- en drang-
water en van overstromend beekwater
ontstonden hier weelderige bossen, in de
diepste depressies bij het huidige Vee
nendaal, Emmikhuizen en Ederveen af
gewisseld door venen. Daar was de bodem
nóg vochtiger, zodat er veen ontstond,
Donderdagmiddag even na één uur is het
laatste gat in de dyk van Noord-Holland
naar het eiland Marken gesloten De
burgemeester van Marken, de heer B. G.
van Hout (rechts) plantte de Nederlandse
driekleur als teken van sluiting in het
sluitgat. Links de burgemeester van de
gemeente Broek in Waterland, de heer
H. G. M. te Boekhorst.
De Cultuur-Natuur-Historische Ver
eniging „Zuidoost Utrecht" komt ook
deze winter uit met een goed verzorgd
programma.
Het seizoen wordt geopend met een
filmavond, gepresenteerd door de af
deling Public Relations van de Shell
Nederland. „De geboorte van een olie
veld" is de titel der eerste film. „Een
bezoek aan Aruba" en tenslotte een
film over de beroemde klassieke dans
kunst van India.
Deze avond wordt gehouden op
woensdag 23 oktober.
Op 13 november ontvangt de ver
eniging een goede bekende in de per
soon van mr. C. C. Neugerman, de be
kende amateur-cineast.
Uit Spanje en Portugal bracht hij
een aantal kleurendia's mee over
folklore enz.
Verder hoopt hij een tweetal films
te vertonen: „De witte dood" en „Wan
deling langs onze kusten".
Eind november komt de heer Tonke-
laar, bekend van het televisie-weer-
overzicht. Zag u tot dusverre alleen
zijn rechterhand op het scherm ver
schijnen, ditmaal kunt u hem ten voe
ten uit aanschouwen, als hij spreekt
over: „Hoe ontstaat ons weerbericht?"
Een zeer belangrijke gast is vervol
gens Dr. B. H. Strieker, Egyptoloog en
conservator van het Rijksmuseum te
Leiden, op 10 december.
In zijn lezing met dia's over het
onderzoek der eeuwenoude konings
graven worden wij dan verplaatst in
de sfeer van piramiden en sfinx. Ook
het mummificeren zal Dr. Strieker be
handelen.
Dinsdagavond was de zaal van gebouw
,,'t Trefpunt" geheel gevuld, toen daar de
tweede lezing van de serie van drie over
Kinderpsychologie werd gehouden, voor
de Volksuniversiteit Veenendaal verzorgd
door Dra R. Jessurun Cardozo-van Hoorn.
Na de behandeling van het eerste on
derwerp „Het kleine kind en zijn ouders",
een week geleden, waarvoor grote belang
stelling bestond, was het aantal belang
stellenden dinsdagavond nog weer groter.
De deskundige spreekster besprak toen
onsociale gedragingen bij kinderen. Op
vallend was dat nu ook meer vaders acte
de présence gaven. Dit kan waarschijnlijk
verklaard worden doordat het onderwerp
zich deze keer bepaalde tot de kinder
leeftijd waarin de vader een actief aan
deel krijgt in de opvoeding. Spreekster
belichtte n.l. meerdere verschijnselen in
de ontwikkeling bij het kind van 6 tot 12
jaar welke bijzondere aandacht en zorg
vragen, zoals moeilijkheden bij het op
nemen in de kring van leeftijdgenoten,
het jokken, de angsten enz.
Interessant was vooral ook de samen
vatting van de verschillende ontwikke
lingsstadia in de vormen en de volgorde
zoals bij elk normaal kind die doormaakt.
Ook werd gebruik gemaakt van de ge
legenheid de docente vragen te stellen
waar het moeilijkheden, en de opvoeding
van de eigen kinderen betrof.
Het lijdt geen twijfel of ook voor de
derde en laatste lezing van deze causerie,
op a.s. dinsdagavond 22 oktober, eveneens
in ,,'t Trefpunt", zal de belangstelling
weer groot zijn. Temeer aangezien dan
het onderwerp de titel draagt van „De
puber van nu". Hierin zal dan de veel
besproken jeugd van tegenwoordig, zo in
de leeftijd van 12 tot 18 jaar worden be
schouwd. Behandeld worden het verloop
van de puberteit bij jongens en meisjes,
werkende en schoolgaande puber, en
uiteraard komt aan de orde de vraag: „Is
de tegenwoordige jeugd anders dan die
van vroeger?"
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbeheer
Taxaties
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
Voor de Volksuniversiteit Veenendaal is
voor donderdag 24 oktober a.s. 's avonds
om acht uur in het gebouw ,,'t Trefpunt"
een lezing met lichtbeelden vastgesteld
te houden door een deskundige op dit
gebied, n.l. de heer C. C. Smit.
Aan de hand van ca. 120 lantaarnplaat
jes zal de spreker toelichten hoe ten
eerste de Velsertunnels (auto- en spoor
tunnel) tot stand werden gebracht en ten
tweede hoe men destijds de Maastunnel
heeft gebouwd. De heer Smit heeft zich
reeds bij herhaling doen kennen als een
prettig en boeiend spreker, die een zowel
voor de leek als meer ingewijde interes
sant beeld weet te scheppen inzake pro
blemen en technische bijzonderheden om
trent de in ons land en elders gebouwde
en nog te bouwen tunnels. Stellig zal dan
ook voor deze interessante lezing van de
Volksuniversiteit weer grote belangstel
ling bestaan.
Voor toegangskaarten dient men zich te
vervoegen bij boekhandel Davelaar in de
Hoofdstraat.
Het nieuwe jaar wordt dan ingezet
met een unieke film, getiteld „Diep
Nederland". Film en lezing handelen
over het geologisch ontstaan van ons
land. Datum 20 januari.
De voormalige Zuiderzee geeft zijn
geheimen prijs! Reeds in een vroeg
stadium van het inpolderingswerk
kwamen tal van bodemvondsten aan
het licht.
Over dit onderwerp spreekt in fe
bruari het hoofd van het archeologisch
onderzoek, de heer G. D. van der Heide.
In maart is de heer Tonkelaar weer
van de partij. Dan als gids bij een reis
door de Balkan, met o.a. originele
volksmuziek.
Eveneens in maart komt de planten
en kruidenvakman de heer H. J. v. d.
Schaaf uit Rhenen. Aan de hand van
dia's hoopt hij te spreken over „Wilde
planten, hun folklore en geneeskracht".
Als dan in april de natuur herleeft,
komt de vogeldeskundige bij uitstek,
Prof. Dr. D. M. do Vries, het seizoen be
sluiten met lezing en kleurenfilm over
„De vogels om ons huis".
De avonden welke worden gehouden
in de bruidszaal van hotel Stuyvenberg
te Eist, zijn vrij toegankelijk, ook voor
belangstellende niet-leden.
Eeuwen lang waren niet alleen deze
venen onbegaanbaar, maar ook de woeste,
gevaarlijke en geheimzinnige wouden.
Ontoegankelijk waren de laatste door de
moerasbodem waarin zij geworteld ston
den. Alleen bij vorst kon men ze betreden.
Vandaar dat zij eerst laat ontgonnen wer
den, toen men de techniek van de ont
watering begon te beheersen. Een dier
wouden was het Rhenense, dat zich van
de Grebbe tot voorbij het tegenwoordige
Renswoude uitstrekte en dat samenhing
met het Nederwoud. In een oorkonde uit
855 wordt het genoemd en wordt er ge
sproken van een recht om er dertig zwij
nen te hoeden. Er moeten dus eiken ge
groeid hebben, want het zoeken van
eikels door de dieren was bij het recht
van zwijndrift hoofdzaak. Opmerkelijk is
dat vele boerderijen bij Renswoude,
Scherpenzeel en Woudenberg nog namen
dragen die de heugenis aan het oerwoud
bewaren, namen eindigend op - laar en -
horst.
In latere stukken wordt van dit woud
niet meer gerept, maar is alleen sprake
van broek- en veengronden, die de plaats
gingen innemen van de oorspronkelijke
wouden. De zich uitbreidende venen ble
ven niet improductief. Ondanks de econo-
Onder dit motto zal van 23 tot 29 okt.
a.s. een internationale actie tegen ver
blindende verlichting in het wegverkeer
worden gevoerd. Naast Nederland ne
men West-Duitsland, België, Luxem
burg en Frankryk aan deze actie deel.
De politie in deze landen zal tydens de
actie speciaal de verlichting van voer
tuigen controleren.
Gedurende tien dagen, aan deze actie
voorafgaande, worden de bestuurders
evenwel in de gelegenheid gesteld hun
voertuigen te laten nakyken. Voldoen
deze aan de eisen, dan ontvangt men
een bewijsje, dat in de week van 23 tot
29 oktober a.s. vrywaart van politie
controle.
In Veenendaal zal deze vóórcontrole
worden uitgebreid tot een voertuigen-
controleservice van de afdeling Veenen
daal van het Verbond voor Veilig Ver
keer. Auto's b.v. worden bij deze con
trole op ongeveer twintig onderdelen
onderzocht. Zijn enkele onderdelen niet
in orde, dan kan men deze later, na
reparatie, wederom laten controleren. j
Deze uitgebreide service van het Ver
bond voor Veilig Verkeer zal plaats
hebben op zaterdag 19 en woensdag 23
oktober a.s., telkens aanvangende om
14 uur, op de Wageningselaan, ter hoog
te van de Zuivelstraat.
Op woensdag 23 oktober bestaat te
vens gelegenheid om voertuigen, die op
zaterdag 19 oktober onbevredigend zijn
bevonden, opnieuw te laten controleren.
DRUKKE TIJD. Een erg
drukke tijd van zaaien en po
ten komt aan. Economen zeg
gen dat een nieuw technisch
snufje in de afgrond der ver
getelheid verdwijnt als het
geen economisch nut afwerpt.
Dat zal dus het lot van het
nieuwste van het nieuwste, de
aardsatelliet worden, want wat
hebben we eraan...? Er zijn al
satellieten genoeg (zegt minis
ter Dulles!). Tenzij de Russen
er de volgende keer mee naar
de maan vliegen. En daar
gaan zaaien en poten. Want
wat hebben we aan een on-
bezaaide maan? Er zullen bloe
men moeten komen voor het
bevorderen van het vreemde
lingenverkeer, maar de eerste
bloem zal wel de bloemkool
worden, want te eten dient er
te zijn... ook in het interpla
netaire verkeer. Het wordt een
drukke tijd.
Bij dit alles is het jammer
dat de Fransen hun geld niet
in de eerste satelliet hebben
gestoken in plaats van hun
portemonnee in de koloniën
leeg te schieten. Denk eens in:
het oude Europa het eerst naar
de maan! Rusland en Amerika
zouden dan onze satellieten
zijn geworden. Dan zou er écht
iets veranderd zijn. Nu zitten
we maar af te wachten of de
Amerikanen de Russen in het
luchtruim zullen achterhalen.
(Dat zullen ze, zegt Eisen
hower.) En alle cultuurgrond
op Venus enz. zullen inpikken
met hun „sterren en strepen".
Of dat allemaal zo gemakke
lijk zal gaan? Er dreigt al on
voorzien gevaar, want een
Canadese radio-amateur heeft
op dezelfde golflengte waar
op hy het chip-chip van de
satelliet opving, de volgende
boodschap ontvangen: „Hier
het mannetje in de maan. Pas
op je tellen of ik laat de kwa
de zwarte beer op jullie los".
(Er werd niet by gezegd of de
Grote dan wel de Kleine Beer
werd bedoeld.) Men houdt dit
voor een grap. Maar: waar
om?
Misschien valt alles zelfs
nog in duigen. Want wat zal
het gevolg zijn als de ziekte
zich uitbreidt waaraan nu
reeds Japanse astronomen
lijden? Door het luisteren
naar de geluiden van de
satelliet zijn hun oorvliezen
aangetast en raken ze dag
noch nacht het chip-chip-
gefluister kwijt. Bovendien
knipperen ze voortdurend
met het linker oog dat ze tij
dens het staren met het rech
ter door de kijker te stijf en
te lang dichtknepen.
Ondertussen zingen de Russen:
„Niet om angst en sensatie
[te zaaien
zonden we onze satelliet
[in het ruim;
wy willen slechts vrede
[maaien,
Trots, maar zonder drukte
[of veel geluid,
gaan we de hemelruimte
[in en uit..."
HONDS. In Poedelstad,
een modemagazijn voor hon-
dekleding te New York kan
men een aardig nertzmantel-
tje voor het lievelingsdiertje
kopen voor duizend gulden.
Tegeef, zeggen de rijke Ame
rikaanse dames, want ze ge
ven graag veel geld uit voor
hun troetelrasdiertjes. Dat is
immers een zaak van „stan
ding".
Dat heeft de Engelse miss
Joan Kruger goed begrepen en
door elk seizoen met een
steeds extravanganter collec
tie (die zy door mooie hond
jes op haar shows laat „sho
wen") te komen, haalt zy een
goed deel binnen van de hon
derd miljoen gulden die de
Amerikanen jaarlyks aan
hondekleding uitgeven.
Dat is eigenlijk nog niet zo
heel veel als men bedenkt dat
er in de Ver. Staten 25 mil
joen honden zijn. Waarvan
vele nog ongekleed gaan...
ZICH DOODLACHEN. De
dokters op Nieuw-Guinea be
studeren 'n mysterieuze ziek
te - kuru - die men tot kort
geleden voor een soort para
lysie hield en die het slacht
offer naar de dood voert
binnen zes k negen maanden,
waarbij het ten prooi is aan
snel elkaar opvolgende crises
van hysterische lachbuien.
ZOUT. Het water van de
Dode Zee is het zoutste van
de aarde, heeft men altijd be
weerd. Nu heeft men echter
bij Sodom een waterput ont
dekt waarin het water nog
zouter is: 430 gram per liter
tegen dat van de Dode Zee
slechts 273 gram.
ROODHUID. Men schat
het aantal Roodhuiden dat
in Noord-Amerika woonde
toen de eerste Europeanen er
landden, op een miljoen. Nu
zyn er nog 400.000.
PUSKAS. De voetbalbond
van West-Duitsland heeft de
aangesloten clubs verboden
de Hongaarse voetballer Pus
kas aan te trekken en boven
dien verboden tegen een bui
tenlandse club te spelen
waarin Puskas zou zijn op
gesteld. Puskas heeft zich dit
op de hals gehaald omdat hij
gezegd zou hebben dat alle
spelers van het Duitse elftal
voor de wedstrijd tegen Hon
garije om het wereldkam
pioenschap in '56 verdovings
middelen hadden ingenomen
om in deze wedstrijd boven
hun krachten te kunnen
spelen.
Puskas zit ondertussen af
te wachten of hij spoedig
weer zal mogen spelen. De
Hogaarse voetbalbond schijnt
nu geneigd te zijn hem te ver
geven. Aan zijn uitnodiging
om naar Hongarije terug te
keren wil Puskas echter geen
gehoor geven - „daarvoor is
er te veel in Hongarije ge
beurd", zegt hij - hij geeft
de voorkeur aan een Itali
aanse club (en die betalen
goed!).
KASTJE. Een zeekapitein
die al jaren voer, wekte al
tijd weer de nieuwsgierigheid
van zijn bemanning omdat hij
om het uur naar zijn hut ging,
daar een sleuteltje voor de
dag haalde, er een kastje mee
opende en dan aandachtig
naar iets in dat kastje keek.
Niemand had ooit begrepen
wat dat te betekenen had.
Toen op een dag de kapi
tein dood ging, was het eerste
wat de bemanning deed, het
kastje openen. Het bleek al
leen maar een papiertje te
bevatten. Daarop stond ge
schreven: „Bakboord, links;
stuurboord, rechts".
KREEFT. Een vliegtuig
werd onlangs gedwongen een
noodlanding te maken mid
den in Afrika. Spoedig merk
ten de inzittenden dat zij tus
sen menseneters terecht wa
ren gekomen. Men hoorde een
jonge kannibaal aan zyn
grootvader betreffende het
vliegtuig vragen:
„Is dat eetbaar of niet?"
„Dat is", antwoordde de
oude heer, „als de krabben
en de kreeften, men eet alleen
het binnenste op."
mische crisis omstreeks 1550. de achter
uitgang van de landbouw en de nijverheid
het toenemend pauperisme, sloeg men
het oog op de venen in de Vallei: het
turfgraven begon en Veenendaal kreeg
zijn karakteristiek veenkoloniale karakter
die lange raie, laege huisies- om met
JefLast te spreken - langs de Grift en
de wijken.
Helaas, de gewestelijke grens liep door
de venen, maar was niet vastgesteld noch
bebakend. Uiteraard ontstonden hierover
geschillen met het naburige Gelre. In
vorige artikelen over de „Landtscheydin-
ge tusschen die Gelderschen ende die van
Utrecht" hebben wij daarover geschreven
(„De Vallei" van 2 en 7 aug. '57).
Vier commissarissen door Karei V be
noemd besteedden aan het onderzoek der
stukken in het proces tussen de Gelder
sen en de Stichtsen zes dagen teweten
van 20 tot 26 september 1553. De partijen
konden het niet eens worden. Daarom
besloten de keizerlijke commissarissen
tot een bezoek ter plaatse. „Soo heeft ons
goet gedocht, aleer te treden in commu
nicatie van accordt, noch eens gelijcke-
lijcken ons te vijnden op te grifte ter
plaetsche contentieux, (op de omstreden
plaatsen) omme de selffde te besichtijgen"
Op 27 september 1553 reisden de com
missarissen, vergezeld van de procureur
en enige vertegenwoordigers van beide
partijen uit Rhenen naar het Grote Venlo,
de heuvel bij de Munnikenweg-Holleweg-
Vendelseweg. (De beide Venlo's worden
vaak verward: de Markt ligt op het kleine
Venlo) De Gelderse mombaar of zaakge
lastigde was door ziekte verhinderd.
Eerst begaf het gezelschap zich naar de
Veltgensgraaf, een water dat liep waar nu
de Nieuweweg zich ongeveer bevindt,
(Zie verder pagina 2.)
KAMERMUZIEKCONCERT IN
AMERONGEN
Ook in Amerongen zal thans een begin
worden gemaakt met de uitvoering van
kamermuziek op basis van de bestaande
provinciale en gemeentelijke subsidie
regeling. Een der voortreffelijke ensem
bles, gevormd uit prominente krachten
van het Utrechts Stedelijk Orkest, zal op
zaterdagavond 26 dezer in de zaal het
Clubhuis een mooi en interessant pro
gramma uitvoeren, dat tevens mondeling
zal worden toegelicht. Het betreft hier
het bekende U.S.O. Barok-ensemble, be
staande uit: Leni van der Lee. clavecim-
bel; Sander Hesselink, viool; George Lin-
denman, viool; Theo de Wolf, altviool;
Max Werner, viola da gamba.
Waar zij opgetreden zijn, werden
zij weer teruggevraagd. Het programma
zal werken bevatten van enkele zeer
grote componisten, o.a. J. S. Bach, Tele-
mmann (de beroemde Don Quixote-Suite),
Manfredini en eindigt met een verrukke
lijk klavierconcert van Dittersdorf (tijd-
WIJZE WOORDEN
VELERLEI BRON
Verdraagzaamheid kan voortsprui
ten zowel uit minachting als uit
hoogachting of toegenegenheid.
(Wynandts Francken)
VOORKOMT
door
Neem NU vooral Vitamines en Lever
traan in ter voorkoming van Griep
Hoofdstraat
Veenendaal
