Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
melis ©mm
MULDER
Ds. J. de Pree bevestigd als voorganger van
Protestanten Bond Rhenen en
Veenendaal
Vergadering gemeenteraad a.s. woensdag
UITVERKOOP
Geheimzinnige tekens in het Veenendaalse
oud-archief
DE SCHOTEN VAN SERAJEWO
32e jaargang
DINSDAG 14 JANUARI 1958
Nr. 4
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, O verberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Ontspanningsavond
Veenendaalse
Bejaarden
Goede prestaties
op Ritmeester
rook wedstrijd
Ned. Herv. Ulo-school met 8 lokalen
Salarisverhoging gemeentepersoneel
Personenauto tegen truck met
oplegger
Veenendaal leed
nederlaag tegen
Tielse Theole
Merino's Altius 1-1
Matjan V.V.V.M. 7-1
AMERONGEN
Merkwaardige rechtsgebruiken
RENSWOUDE
SCHERPENZEEL
ASSURANTIEKANTOOR
ALLE VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8305-2023 - Girene. 533427
Eedactie: W. F. ter Boeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven bg
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschoning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 15 cent
8peciale contractprijzen op aanvraag
Minimam per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 1-10
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Abonnementsprijs 1,65 per kwartaal
Losse nummers 10 cent
Het was afgelopen zondag een vreug
devolle gebeurtenis voor de afdelingen
Rhenen en Veenendaal van de Neder
landse Protestanten Bond, toen in de
ochtenduren in de achterzaal van hotel
„Het Wapen van Rhenen" een eigen
predikant werd bevestigd in de per
soon van de weleerwaarde heer Ds. J.
de Pree, em. predikant, laatstelijk te
Hoorn. De afdeling Rhenen zowel als
die van Veenendaal hebben nog nooit
tevoren een eigen voorganger gehad,
hetgeen des te duidelijker spreekt bij
de wetenschap, dat Veenendaal reeds
meer dan vijftig jaar bestaat.
Het kleine zaaltje was tot aan de
laatste plaats bezet, toen Ds. Mr. G. D.
Boerlage uit Amsterdam de dienst
opende met het laten zingen van de
verzen 1 en 2 van lied 30 uit de bun
del van de Nederlandse Protestanten
Bond. Voor zijn Schriftlezing had Ds.
Boerlage gekozen Lucas 9 vers 62: „En
Jezus zeide tot hem: Niemand, die zijn
hand aan de ploeg slaat, en ziet naar
hetgeen achter is, is bekwaam tot het
Koninkrijk Gods."
In zijn inleiding op de predikatie
bond spreker dit de beide afdelingen
wel in het bijzonder op hun hart. Ziet
niet achterom, maar stel u in op het
onbekende dat komen gaat. Ook uw
voorganger heeft een nieuw begin in
zijn leven moeten maken, aldus Ds.
Boerlage.
Na de korte toespraak vond de be
vestiging plaats van Ds. De Pree, in de
vorm van een handdruk tussen beide
dominees.
Ds. De Pree hield daarna zijn intrede
met als tekst 1 Kor. 3 vers 9: „Want
wij zijn Gods mede-arbeiders; Gods
akkerwerk, Gods gebouw zijt gij."
Het verheugde de nieuwe predikant,
dat zoveel leden uit beide afdelingen
waren opgekomen om deze bijzondere
dienst te kunnen bijwonen. Onder hen
bevonden zich de burgemeester van
Rhenen, Jhr. Mr. L. H. N. F. M. Bosch
ridder van Rosenthal, het voltallige
college van burgemeester en wethou
ders van Veenendaal, afgevaardigden
van de Hervormde Evangelisatie „Sola
Fode" te Veenendaal en vele vertegen
woordigers van afdelingen uit de Stich
ting Neder Veluwe van de Nederlandse
Protestanten Bond.
Ds. De Pree dankte collega Boerlage
voor de hartelijke inleiding. Het gemeen
tebestuur van Veenendaal, waar de nieu
we predikant gaat wonen, werd dank ge
bracht voor het beschikbaar stellen van
een huis.
De voorzitter van de afdeling Rhenen,
de heer G. J. Bleumink noemde het feit,
dat beide afdelingen - hij sprak mede
namens Veenendaal - nu een eigen predi
kant hebben, zeer belangrijk, temeer om
dat beide afdelingen nu zelfstandigheid
krijgen. Wij vertrouwen u het werk gaar
ne toe, aldus besloot de heer Bleumink,
waarbij wij de hoop uitspreken dat dit
zal mogen leiden tot verbreiding en ver
dieping van de vrijzinnige Christelijke
beginselen.
Namens de stichting Neder-Veluwe
sprak Ds. N. Padt uit Ede de bevestigde
predikant toe. Ik ben hier nu zes jaar
werkzaam, zo sprak hij en het zijn de
mooiste jaren van mijn leven geworden.
Hoopvolle woorden voor de nieuwe pre
dikant.
Namens de afdelingen in de Neder Ve
luwe sprak de heer Sevenster, die hoopte
op nauw contact met Rhenen en Veenen
daal ook in de toekomst.
De heer v. d. Watering, oud-voorzitter
van de Neder-Veluwe, memoreerde dat
het hoofdzakelijk is te danken aan de
heer Slotboom, secretaris van de afdeling
Veenendaal, dat hier een predikant kan
worden aangetrokken.
Namens het hoofdbestuur van de Ned.
Protestanten Bond riep de secretaris van
de bond, Ds. Mr. Boerlage, de nieuwe pre
dikant een hartelijk welkom toe in zijn
nieuwe standplaatsen en bovendien in de
Bond zelf. Ds. De Pree dankte tenslotte
alle sprekers en wel in het bijzonder de
heer Slotboom, waarna staande de verzen
1, 2 en 3 werden gezongen van lied 212,
waarmee deze bijzondere dienst werd be
ëindigd.
De eerstvolgende ontspanningsavond
voor de Veenendaalse bejaarden, welke
wordt georganiseerd door de stichting
„O.C.B." wordt gehouden op vrijdag
24 januari a.s. des avonds om half acht in
de grote zaal van het gebouw „Eltheto"
aan de Fluitersstraat.
De toneelclub N.A.O., die op vorige
avonden met de stukken „Morgenrood"
en „De klomp en de goudvis", zoveel
succes had, verleent medewerking. Op
gevoerd wordt een spel in drie bedrij
ven, waarvan de titel nog nader bekend
zal worden gemaakt.
Tijdens de pauze is er de gebruikelijke
traktatie. De dienstregeling van de „bus
dienst" voor hen die de zaal niet op eigen
gelegenheid kunnen bereiken, wordt nog
nader bekend gemaakt.
De Veenendaalse kampioen-sigarenroker,
de heer J. Ph. Wijnberger, is geslagen!
De heer M. Stuivenberg wist j.l. vrijdag
tijdens de eerste rookwedstrijd voor het
Ritmeesterpersoneel gedurende 2 uur, 26
minuten en 20 seconden rook uit zijn wed
strijdsigaar te zuigen. Hiermee versloeg
hij de heer Wijnberger glansrijk. De laat
ste hield op de onlangs gehouden rook
wedstrijd voor gemeentepersoneel zijn
sigaar 2 uur, 13 minuten en 57 seconden
brandende.
Ook de Ritmeestermensen rookten in
twee klassen. 17 rokers streden om de
langste askegel en 27 deelnemers zochten
de winst in het tijdroken.
Het was in de Ritmeester-kantine een
uiterst amusante boel. Vooral toen vijf
minuten na de gongslag als startsein al
een deelnemer tevergeefs aan zijn sigaar
zat te trekken. Hij was uit.
En toen één van de heren onder enorme
belangstelling en met een wankele as
kegel voor zich om een controleur zat te
roepen. Maar voordat de controleur ter
plaatse was om de stand op te meten
stortte de askegel in elkaar. Hartelijk
werd er om deze „pechrokers" gelachen.
Niet in het minst door één der direc
teuren van de Ritmeester, de heer F. H.
van Schuppen, die met een vergenoegd
gezicht de wedstrijd gadesloeg en overal
waar iets te beleven viel te vinden was.
Omstreeks half elf kon de jury, be
staande uit de heren H. G. A. van Os, W.
van Amerongen en Woldman, geassisteerd
door een aantal controleurs, de uitslag
bekend maken.
Toen bleek, dat ook de langste askegel
van de heer Blok tijdens de gemeente
lijke rookwedstrijd overtroffen was. De
heer A. van de Berg rookte 8,8 cm. as bij
elkaar. Nr. 2 en 3 waren de heren C. Wes-
sels en H. Hovestad met elk 8,7 cm. Hier
bij dient te worden vermeld, dat tijdens
de rookwedstrijd van het gemeenteper
soneel de as werd gemeten en nu bij de
Ritmeester het overgeschoten peukje als
maatstaf gold. Deze laatste meting is na
tuurlijk in het voordeel van de roker.
Nr. 2 en 3 bij het tijdroken waren resp.
de heren Kr. van Lienden (2 uur, 11 mi
nuten en 35 seconden) en D. Veer (2 uur,
10 minuten en 45 seconden). Deze tijd-
rokers hebben inderdaad tot de laatste
snik gerookt. De heer Van Lienden bij
voorbeeld zat op het laatst met niet meer
dan een smeulend stukje dekblad tussen
zijn lippen.
De prijzen bestonden uiteraard weder
om uit sigaren. Tegelijkertijd werd de
officiële Ritmeester-rookploeg geformeerd
Deze bestaat uit de tien besten van iedere
klasse en zal binnenkort de strijd aan
binden met de gemeentelijke „dampers."
VERGADERING C.J.B.T.B.
Op vrijdag 10 januari hield de plaatse
lijke afdeling van de C.J.B.T.B. te Vee
nendaal een vergadering.
Behandeld werd de staatsinrichting. Op
dit onderwerp volgde een zeer belangrijke
en interessante bespreking. Duidelijk
kwam uit de discussie de gecompliceerd
heid van de huidige politieke constellatie
naar voren. Een ieder werd opgeroepen
zijn politieke taak in de komende jaren
in overeenstemming met zijn religieus
belijden te aanvaarden. Als elke stem
gerechtigde Nederlander van reformato
risch belijden zijn taak verstaat, zal hij
strijden voor de eenheid op het protes
tantse politieke erf, want het gaat om de
geestelijke waarden in ons volk en niet
om de stof, aldus luidde de conclusie. Ook
kwam de S.E.R. nog even ter sprake. In
dit orgaan bleek de klassestrijd, tot heil
van ons volk, overleden!
Vervolgens werd het programma van de
jaarvergadering, die op 5 februari in het
Trefpunt gehouden wordt, besproken. Een
blijspel zal opgevoerd, een propaganda-
rede en een verloting gehouden worden.
De vergadering omvat de C.B.T.B., de
C.B.P.B. en de C.J.B.T.B.
Hoofdstr 51, tel. 3184, V««nendaal
De Centrale kerkeraad van de Ned.
Herv. gemeente alhier, heeft aan de
gemeenteraad een verzoek gericht om
een ulo-school te bouwen met acht
lokalen, in plaats van vier.
B. en w. achten dit verantwoord,
aangezien deze aanvraag moet worden
beschouwd als een verzoek om uit
breiding van de nog te bouwen school.
De Herv. Ulo-school is thans gehuis
vest in de Prinses Beatrixstraat en in
het gebouw achter de Chr. Geref. kerk
aan de Beatrixstraat.
Veel dames stelden reeds hun hoop
Op de aanstaande uitverkoop.
Wachten vaak met ongeduld
Dat hun garderobe wordt aangevuld.
Twee keer in elk kalenderjaar
Ziet men veel dames hier en daar.
De etalages bewonderen en bekijken
En de prijzen vergelijken.
Dames, doet daar uw voordeel mee.
U betaalt één stuks, krijgt er vaak twee.
En voor de heren, desgevraagd,
Ook wat extra's, als hun kopen slaagt.
Elkeen kan daar koopjes halen.
Men hoeft veel minder te betalen.
Er is keus genoeg voor jong en oud.
Voor elk, die van wat anders houdt.
Men slaagt vaak voor een zachte prijs,
Waarmee de zakenman bewijst:
Zijn service is vaak ongekend,
Zodat u vast tevreden bent.
Na het kopen valt 't vaak niet mee,
Heeft men vaak pijn in de portemonnee.
Maar de dames zijn steeds goed
geslaagd,
Als men naar hun koopjes vraagt.
Mag ik je koopje ook eens zien?
Vraagt de man dan vaak misschien.
De dame in kwestie zegt dan vaak:
Heb ik geen goede keus gemaakt?
Maar los Van dat, is 't toch wel fijn,
Wanneer er uitverkopen zijn.
Vind je 't niet prettig, denk er niet
aan,
En laat je vrouw haar gang maar gaan.
Wanneer zij zegt, verrukt en blij:
Wat een koopjes staan in „De Vallei"
J. M.
OPRICHTING A.V.O.-AFDELING
ZUIDOOST-UTRECHT
In ,,'t Trefpunt" zal hedenavond een
vergadering worden gehouden tot op
richting van een afdeling Zuid-Oost
Utrecht van de Ned. Ver. Sociale Zorg
voor minder-validen (A.V.O.).
In dit samenzijn, dat om 8 uur aan
vangt, zal een film worden vertoond,
welke betrekking heeft op de arbeids
mogelijkheden voor gehandicapten.
Door een vertegenwoordiger van de
A.V.O. zullen de hoofdlijnen van doel
en taak worden uiteengezet, alsmede de
plannen voor de naaste toekomst van
de nieuwe afdelingen.
Er is gelegenheid tot het stellen van
vragen.
GESLAAGDEN
Voor het diploma Engelse conversatie
van de bij Kon. besluit goedgekeurde
Vereniging van Leraren, slaagden te Den
Haag de dames C. Koekoek, H. G. J. Nel-
lestijn en A. Verkerk en de heren J. Bos
en C. Kleefsman.
De geslaagden werden opgeleid door
het handelsinstituut Van Rijswijk te Vee
nendaal.
T. M. v. BEEK RAADSLID VOOR S.G.P.
In de vacature ontstaan door het ver
trek van de heer A. Budding naar Gelders
Veenendaal is benoemd tot lid van de
gemeenteraad (voor de S.G.P.) de heer
T. M. van Beek.
De heer Van Beek heeft inmiddels zijn
benoeming aangenomen. In de raadsver
gadering van morgen zal zijn geloofsbrief
worden onderzocht en over zijn toelating
worden beslist.
Wordt de heer Van Beek toegelaten tot
lid van de raad dan zal hij in de eerste
daaropvolgende vergadering worden ge
ïnstalleerd.
EEN GREEP UIT DE NIEUWE AAN
WINSTEN DER CHR. OPENBARE
LEESZAAL
Mens: „Godt alleen d' eere"; Fabricius:
„Luie stoel"; Lofts: „Gezegend zij dit
huis"; Romijn: „We beginnen toch pas";
Campbell Barnes: „Mary van Caris-
brooke"; Rasmussen: „De hemel beware
ons"; Djilas: ,De nieuwe klasse'; Ianowic:
„In Boedapest hadden wij een zoon"; De-
marest: „Het naakte risico"; Oosterbroek-
Dutschun: „Ik wil niet eenzaam zijn";
Maurier: „De zondebok"; Huipinga: „Va
demecum voor puzzelaars"; Atsma: .Tech
nische schetsen voor houtbewerkers'; Zui-
dema: „Communisme in ontbinding";
Vriesinga: „Hockey en hockeytraining";
Jager: „Jeugd en evangelie"; Stuvel: „Het
Deltaplan"; Oud: „Honderd jaren, 1840-
1940"; Hobbink: „Inleiding tot de bijbel";
Waterink: „Aan moeders hand tot Jezus";
Hooftman: „Start in de toekomst"; Jame
son: „Zó maakt men miljoenen"; Wigman:
„De Hoge Veluwe"; Noordzij: „Kamer- en
voliërevogels"; Uitenbogaard: „De we
reldeen verbijsterend avontuur."
Uit het voorstel van b. en w. blijkt
verder, dat de school thans wordt be
zocht door 118 leerlingen. Per 1 septem
ber 1958 wordt een toeloop van onge
veer 100 leerlingen verwacht. Het totale
aantal leerlingen zal dus per 1 septem
ber 1958 ongeveer 218 leerlingen be
dragen en reeds bij 211 leerlingen zijn
8 leerkrachten en dus ook 8 lokalen
nodig.
Het verzoek voldoet aan de eisen van
de lager-onderwijswet en de centrale
kerkeraad heeft verklaard de waar
borgsom van 15 °/o van de stichtings-
kosten, voordat de bouw begint, in de
gemeentekas te storten.
Verder krijgt de raad a.s. woensdag
avond nogal wat interne zaken, het
gemeentepersoneel betreffende, te be
handelen.
Een voorstel tot wijziging van de sa
larisverordening, met een daaraan ver
bonden salarisverhoging voor het ge
meentepersoneel. De vaststelling van
een nieuwe rechtstoestandregeling voor
de ambtenaren (ambtenarenreglement,
enz.) en een. wijziging van de studie
toelagen voor ambtenaren.
Voorts stellen b. en w. voor de ge
meentelijke vertegenwoordigers in de
commissie voor het georganiseerd
overleg een presentiegeld toe te ken
nen van ƒ5,per vergadering. Door
deze commissie worden aangelegen
heden betreffende de ambtenarensala
rissen e.d. behandeld.
Overigens is het een magere agenda,
welke ter tafel komt.
Het blijft verder bij de verhuring
van een gemeentewoning; de verkoop
van een perceeltje grond; een rekening
courant-overeenkomst en kasgeldlenin
gen; de vaststelling van de waarde der
eigendommen in het grondbedrijf en
een wijziging van de instructies van
het personeel van de vleeskeurings
kring „Rhenen".
De onoverzichtelijke hoek J. G. Sand-
brinkstraat-Tuinstraat (nieuwe gedeelte
vanaf Omleidingskanaal tot Postkantoor)
heeft vrijdag een botsing opgeleverd.
De heer S. uit Veenendaal reed met zijn
personenauto in de J. G. Sandbrinkstraat
in de richting van het Postkantoor. Van
rechts kwam uit de Tuinstraat een truck
met oplegger. De personenauto vloog met
volle vaart tegen de truck. Persoonlijke
ongevallen kwamen niet voor, doch de
personenauto liep flinke schade op.
Het staat er na de nederlaag tegen
Theole met Veenendaal niet zo best
voor. Zij zijn nu zover afgezakt, dat het
de grootste moeite zal gaan kosten, om
zich in de tweede klasse te handhaven.
Als we nu echter de gehele com
petitie gaan bekijken, dan kunnen we
toch niet zeggen, dat het nu allemaal
aan slecht spel te wijten is. Nee, want
verschillende wedstrijden werden wer
kelijk ook door pech verloren. Zo ook
zondag weer tegen het Tielse Theole.
Hoewel de Veenendalers practisch de
gehele wedstrijd in de aanval waren,
was het toch, na een doelpuntloze eer
ste helft, Theole, dat de leiding nam en
de voorsprong door een strafschop zelfs
op 2-0 wist te brengen. Wel maakte de
thuisclub, juist voor tijd, het verdiende
tegenpuntje, maar de wedstrijd werd
toch verloren.
Het begin was werkelijk verheugend
en gaf direct alle hoop op een goed resul
taat, temeer daar na verschillende wed
strijden, ook Rebergen en P. Muller, weer
van de partij waren. Er werd al meteen
aardig gecombineerd, waardoor de Tielse
achterhoede die het overigens goed deed,
al spoedig in moeilijkheden kwam. Toch
bleek toen al dat de Veenendaalse voor
hoede ondanks enkele doelrijpe kansen,
wel bijzonder slecht op schot was.
Na een kwartier spelen werd het wel
even critiek voor de Veenendalers. De
gasten drongen sterk op en het was dan
ook per geluk dat doelman Spies een
zeker schijnend doelpunt kon redden.
Veenendaal kon daarna het spel weer
verplaatsen en werd iets sterker, doch
goede scoringskansen werden of vergokt,
of door de keurig werkende Tielse doel
man v. d. Wetering, onschadelijk gemaakt.
Na de thee was het meteen weer de
thuisclub die ten aanval trok. Er werden
keurige aanvallen opgebouwd, waaraan
bijna alle spelers deelnamen. Het eerste
doelpunt, kwam h ter aan de andere
kant, want toen de Veenendaalse achter
hoede even treuzelde, was het v. d. Garde,
die daar handig van profiteerde en zijn
club de leiding gaf (0-1).
Direct daarop kreeg Kees Heikamp de
kans om de partijen weer op gelijke voet
te brengen, maar ook nu ging zijn schot
weer naast.
Toen de strijd ongeveer een kwartier
oud was, kreeg Corry Heikamp een ju
weel van een kans, maar het fantas
tisch optreden van v. d. Wetering ver
stoorde ook deze illusie weer.
Wat Veenendaal ook probeerde en on
danks dat zij steeds in de aanval waren,
't lukte niet; meer dan enkele mislukte
corners zaten er niet in. Zes minuten voor
tijd was het uit een wat al te zwaar ge
strafte penalty dat Van Ewijk de stand
op 0-2 bracht.
Juist voor het einde kwam het zo zeer
verdiende tegenpuntje. Uit een vrije trap
van de rand van het strafschopgebied
schoot Rebergen hard in. Toen de bal te
rug kwam wist een der Veenendaal-spe-
lers deze nog juist langs v. d.Wetering te
werken (1-2).
De Merino's aanhang, die in grote ge
tale naar de Wageningselaan getrokken
was, heeft waar voor haar geld gehad. Zij
zag namelijk haar club op verdienstelijke
wijze gelijk spelen tegen koploper Altius,
uit Hilversum.
Aanvankelijk leek het of er niet ge
speeld zou worden, daar de scheidsrech
ter verstek had laten gaan, maar na on
derling overleg werd besloten, dat de
Veenendaalse scheidsrechter Blanken-
spoor de leiding dan maar op zich moest
nemen.
Hoewel de Veenendalers goed begonnen,
liepen zij toch in de tiende minuut door
een misverstand in de achterhoede een
achterstand op (0-1).
Altius kreeg daarna een volledig over
wicht, maar wist dit niet uit te buiten.
Na een half uur spelen was het v. Dol-
der, die onder groot gejuich, uit een verre
trap, de bal over de uitgelopen doelman
heen in het doel trapte (1-1).
In de tweede helft waren de Merino's
het eerste half uur overwegend in de
meerderheid, maar door gebrek aan
schutters bleven doelpunten uit.
Het laatste kwartier van de wedstrijd
was weer voor de bezoekers. De Veenen
dalers wisten echter stand te houden en
zodoende een kostbaar puntje in de wacht
te slepen.
Driekoningen in Rome: feest voor de po
litie. De politieagenten in Rome worden
eens per jaar, op driekoningen, danig in
het zonnetje gezet. Van alle kanten
komen de weggebruikers om met gulle
gaven hun dankbaarheid jegens de die
naren van de heilige Hermandad te be
wijzen. Ook zaken doen hieraan dapper
mee. (Een beetje reclame kan nooit
kwaad). En zo kon het gebeuren, dat deze
agent in Rome nauwelijks over de stapel
cadeaus heen kon kijken.
Met 7-1 ging Matjan in Bussum ten
onder tegen V.V.V.M. Nu moet er direct
bij verteld worden, dat Matjan met vijf
invallers de strijd begon. De pech be
gon echter al vroeg, want op de reis
naar Bussum werd de autobus onklaar,
waardoor zij meer dan een half uur
te laat op de plaats van bestemming
aankwamen. Ondanks dat de scheids
rechter al weer naar huis gegaan was,
werd er na onderling overleg toch ge
voetbald, met bovenstaand resultaat.
Vanzelfsprekend was in deze omstan
digheden de Bussumse club geen partij
voor de Pantermensen. Na een kwartier
spelen was het dan ook al 30 voor de
tegenpartij. Toch werd het voor de rust,
na goed voorbereidend werk van J.
Heikamp, door Van Ekeris nog 3-1.
Met de rust was het echter, na op
dringen van de V.V.V.M.-voorhoede,
alweer 5-1.
Na de thee was het weer precies het
zelfde. Matjan kon er nu eenmaal niet
tegenaan. Dat de gastheren in de twee
de helft dan ook maar twee doelpunten
meer maakten, had niets met bijzon
dere capaciteiten van de sigarenmakers
te maken.
Vermelding verdient nog, dat de
wedstrijd onder vrij gunstige weersom
standigheden gespeeld werd. Ook het
prachtige terrein was in prima staat.
VEENENDAALSE SUCCESSEN IN DE
VELDLOOPCOMPETITIE
In het kader van de veldloopcompetitie,
welke dit jaar door district oost van de
K.N.A.U. wordt georganiseerd, werden
zaterdag j.l. wedstrijden gehouden voor
junioren en senioren te Zutphen.
In de afdeling Junioren B. kwamen
voor Veenendaal drie deelnemende le
den met uitstekende prestaties voor de
dag.
In een sterk veld van lopers wist Jan
Edink beslag te leggen op de tweede
plaats, terwijl Wim ter Haar vierde werd.
Hun tijden waren over de 2000 m. lange
bijzonder zware cross, recpectievelijk 7
minuten 9,4 seconden en 7 minuten 15,6
seconden.
Een bijzondere prestatie leverde ook
At van Dolderen, door als bijna jongste
deelnemer beslag te leggen op de 10e
plaats.
SCHAKEN
„Ritmeester II „Rhenen" II 9—1
Het tweede tiental van Ritmeester
speelde donderdagavond een schaakwed
strijd voor de bondscompetitie tegen
Rhenen II. Doordat Rhenen II maar met
zes spelers aantrad had Ritmeester II
voor de aanvang reeds reglementair een
4-0 voorsprong. De persoonlijke uitslagen
waren:
Chr. van Dijk P. Zijderveld regl.
M. Hoesen D. J. Bovenschenregl.
J. Veenhof R. W. van Zwieten regl.
J. H. Meulenbroek G. J. Koops 0—1
Chr. Baars H. Spaan 10
G. Koudijs B. van Doorn 10
H. J. Ditewig A. Rijkse10
H. J. v. d. Berg A. Baarsregl.
E. Slotboom A. J. v. Doorn 1—0
KL v. Dijk J. v. Beek1—0
DAMMEN
De uitslagen voor de onderlinge com
petitie luiden deze week:
Groep A:
v. Ewijk Ploeg 02
E. v. Zomeren M. v. d. Grift1—1
C. v. d. Kolk A. v. d. Grift02
Meijer Maris 1—1
Groep B:
Swetselaar De Groot 11
Visser De Greef 02
Kleinveld Rebergen 02
v. Veenendaal v. Wamel 0—2
Smits E. v. d. Grift02
Wildeman v. Loon 02
Meerwijk G. v. d. Grift0—2
RENTESPAARBRIEVEN
Bij onze gemeente bestaat de mogelijk
heid zich in te schrijven op rentespaar-
brieven voor woningbouw. Deze spaar-
brieven zijn ten gemeentehuize te ver
krijgen en betekenen een goede beleg
ging voor de deelnemers. Zij zijn ver
krijgbaar in waarden van 100,- en 25,-.
Op het gemeentehuis geeft men gaarne
nadere inlichtingen.
CURSUS E.H.B.O.
Het ligt in de bedoeling, bij voldoende
deelname, een E.H.B.O.-cursus te begin
nen.
DE WERELD HEEFT GEEN
WACHTKAMER
Dit bekende toneelstuk van de niet min
der bekende auteur Maurits Dekker, zal
binnenkort in Amerongen te zien zijn en
wel op 18 januari a.s. in het Clubhuis.
Het stuk wordt gebracht door de nog
jonge toneelvereniging „De Vrije Spelers"
te Amerongen.
Het stemt tot vreugde dat een amateur
gezelschap het nu eens aandurft om een
werkelijk goed stuk voor het voetlicht te
brengen, zodat ook de inwoners van Ame
rongen kennis kunnen nemen van een
dergelijk werk.
Toen wij indertijd met u, lezers, in gedachten vertoefden op de scheidslijn
tussen het Sticht en Gelre (zie „De Vallei" van 2 augustus 1957 „Landtschey-
dinge tusschen die Gelderschen ende die van Utrecht") haalden wij een attestatie
van Beernt Jansz. aan, waarin hij verhaalde dat drie Geldersen poogden een
Stichtenaar, een zekere Schadijck, mee te voeren, hetgeen mislukte. Bekijkt men
het oude stuk uit 1697 nauwkeurig, dan blijkt dat een geoefende hand het keurig,
zij het niet kunstzinnig, heeft geschreven in gothisch-cursief schrift, zoals dat in
de palaeografie heet.
Het zal wel werk geweest zijn van de
secretaris van notaris J. Boumeister en
niet van Beernt zelf, die hoogstwaar
schijnlijk analfabeet was, daarom niet
zijn handtekening kon zetten, maar
zich bepaalde tot het tekenen van zijn
handmerk. Het slot van de attestatie
ziet er als volgt uit: (no. 150 Archief
Veenraadschap)
Dit merek
bij Beernt
Attestant
voorsz.
geseth
Aert Jansz.
als
getuyge
is aldus
Jansz.
selffs
My preesent
J. Bou
meister
1697
Notaris
Zulk een handmerk bezat rechts
kracht als handtekening, mits het
eigenhandig in aanwezigheid van een
getuige werd gezet. Als zodanig trad
Aert Jansz. op. Notaris Boumeister
legde zijn tegenwoordigheid vast in de
woorden My preesent, d.i. in mijn te
genwoordigheid. De handmerken wer
den ook gebruikt om eigendommen
zoals huizen, vee, gereedschappen, te
merken. In het derde deel van het
Groot Placaatboek van Utrecht luidt
b.v. het slot van het achttiende „point
by die van het Grutters en Gorters
Gild beraamt, en bij de Vroedschap
geapprobeert (goedgekeurd) den 20 Oc-
tob. MDCLVI" (1636) aldus:
VERGADERING N.C.V.B.
De Nederlandse Christen Vrouwenbond,
afdeling Renswoude, hoopt op 16 januari
a.s. in het gebouw „Rehoboth" haar
maandelijkse vergadering te houden on
der leiding van de presidente, mevrouw
W. A. Hosang-Kassenaar.
De Edelachtbare heer J. A. Hosang, bur
gemeester van Renswoude, zal die avond
spreken over het onderwerp: „Burger
schap en burgerzin."
VAN HET GROENE LAKEN
Het eerste viertal van de biljartvereni
ging Renswoude blijkt zich In de hogere
klasse, waarin het dit seizoen is ingedeeld,
steeds beter te gaan thuisvoelen. Zo moest
Nieuw Ede I uit Ede dit donderdagavond
j.l. ervaren, daar zij met een 6-2 neder
laag naar huis moesten terugkeren. De
uitslag was:
J. Vink J. Klarenbeek 2—0
C. Vink J. Strakenbroek 2—0
C. de Fluiter C. Bogert 02
G. v. d. Kaa J. Kampert 20
Renswoude III speelde in de afgelopen
week tevens haar laatste wedstrijd in de
eerste competitiehelft en wel tegen Poe
dels IV in Rhenen. Deze wedstrijd leverde
voor beide ploegen een verdeling der
punten op daar de uitslag 4-4 was.
SCHIETUITSLAGEN
De schietuitslagen van de afgelopen
week zijn als volgt:
1. R. v. Eist 46 p.; 2. H. K. Berendse
43 p.; 3. P. Engelenburg 42 p.; 4. H.
Methorst; 5. G. v. Eist 42 p.; 6. J. v.
Eist 41 p.; 7. M. Berendse 39 p.; 8. A.
v. Dusschoten 39 p.; 9. N. Klumpenaar
37 p.; 10. J. Koudijs 37 p.
VLEERMUIZEN VLIEGEN OOK
OVERDAG
Het is niet waar dat de vleermuizen
slechts gedurende de schemering en mis
schien ook gedurende de nachtelijke uren
op insectenjacht uitgaan. In West-Duits-
land heeft men kunnen vaststellen dat ze
tegen hun gewoonte in ook overdag, bij
zonneschijn, hun best deden om aan de
kost te komen. Men heeft ook kunnen
vaststellen dat dit verschijnsel verband
hield met het feit dat het op die dagen
praktisch uitgesloten was, gedurende de
normale „jachturen" insekten aan te
treffen.
HET WATERORGEL IS OEROUD
Het waterorgel heeft in de laatste tien
jaren in ons land een zekere bekendheid
gekregen. Dit instrument (in het Grieks
hydraulus) werd door de Griek Ktesibios
in de 2e eeuw v. Chr. uitgevonden. Het
verbeterde instrument werd door de oude
Romeinen overgenomen.
Pas sinds 1885 weten wij iets af van de
werkwijze van het waterorgel. In dat
jaar heeft men namelijk een model daar
van in de ruïnes van Carthago gevonden.
De lucht werd in een half met water ge
vuld reservoir gepompt en hydraulisch
samengeperst. De klaviatuur bestaat uit
19 toetsen. Het instrument heeft drie re
gisters met metalen pijpen.
Franz Ferdinand, de Oostenrijkse troonopvolger, staat als nummer één op de
dodeniyst van het geheime Servische genootschap „De Zwarte Hand". En
wanneer hy op de Servische nationale rouwdag, de verjaardag van de slag by
Kossovo, uitdagend een bezoek brengt aan Serajewo, de hoofdstad van het door
Oostenryk brutaalweg bezette Bosnië, wordt het vonnis uitgevoerd!
Manoeuvres in Bosnië. Bezweet, stof
fig en vermoeid staan de troepen aan
weerskanten van de weg, waar de
troonopvolger hen zal inspecteren vóór
zijn bezoek aan Serajewo. Daar komt
Franz Ferdinand. Hij is tevreden en
gelukkig temidden van zijn soldaten.
Hij vergeet voor een ogenblik zijn zor
gen en maakt grappen met de mili
tairen.
Zorgen... geen dag, geen uur is hij
zonder zorgen. Hij heeft ze gehad in
zijn jonge jaren, toen hij zo ernstig ziek
was dat ieder aan zijn herstel twijfelde.
Ze namen toe, toen zijn broer, kroon
prins Rudolf, in gezelschap van een
jong gravinnetje dood in het slot
Mayerling werd gevonden, en hij erf
genaam werd van de troon. Ze zijn nog
vermeerderd, toen hij koppig zijn wil
doorzette en trouwde met Sophie Cho-
tek, de Boheemse gravin. Het werd een
morganatisch huwelijk, en knarsetan
dend moest hij aanzien hoe een jaloerse
hofkliek alles in het werk stelde om
zijn geliefde vrouw te vernederen. Dat
zijn z'n particuliere zorgen. Het zijn de
enige niet.
Oostenrijk verenigt tal van volken
onder zijn vlag: Polen, Hongaren, Tsje
chen, Roemenen, Slowaken, Serven,
Kroaten. Het nationaliteitsbesef van
deze volken neemt toe, het minder
hedenprobleem wordt met de dag meer
acuut. Franz Ferdinand wil een oplos
sing in federatieve zin, zelfstand:ge
staten binnen Oostenrijks imperium.
Maar op de Ballhausulatz wil men
daarvan niets weten.
Zie vervolg pagina 2 bijblad.
„Gijsbert Jansze Verwey, was getee-
kent met zijn merk; Maayehie Joosten,
was geteekent met haar merek; nog
geteekent met dit +merk by Gysbertie
Aelten; deze man bezat dus geen
eigen handmerk, maar volstond, als
analfabeten in onze tijd, met een een
voudig kruisje als nog met zijn
merek, by Jan Jansze de Wit, mits
gaders met zijn merek by Cornelis van
Vuuren." Ook is daar sprake van „de
samentlycke grutters en gorters, wiens
getekende en geschreve handen ende
mereken d.w.z. handtekeningen en
handmerken onder de poincten en
articulen zyn staande."
Oorspronkelijk moeten de merken
magische betekenis gehad hebben, ge
luk aanbrengend en onheil afwerend.
In de vóór-christelijke tijd zouden ze
ontleend zijn aan de runentekens. De
gaffelvormige figuur in Beernts hand
merk gelijkt wel op de rune, colhxsecq
geheten. Volgens kenners zou hier de
levensboom zijn aangeduid. Het lijntje
rechts duidt op een jongere familietak.
Want alleen de oudste zoon van een
geslacht mocht het merk van de vader
voeren. De jongere zonen voegden een
of ander lijntje toe. Het lijntje dwars
door de as aan de onderzijde kan ook
op een jongere linie wijzen, maar is
waarschijnlijker een teken van ker
stening van het heidense zinnebeeld.
De studie van de handmerken is nog
vrij jong, zodat vele raadsels nog niet
zijn opgelost.
Uit de ondertekening blijkt dat het
handmerk later werd opgevat als fa
milieteken. Men spreekt daarom ook
wel van huismerk, waarbij huis ver
staan moet worden in de betekenis van
stam of geslacht, zoals wij nog spre
ken van het Hollandse huis of het huis
Oranje-Nassau.
In het Veenradenarchief komt on
der no. 166 een stuk voor van 31 juli
1650, waarin Jan Adriaensen, Dirck
Cornelissen en Jan Basteansen, drie
samoureusschippers, beloven alle scha
de te zullen vergoeden aan de geërf
den of pachters van de Nude en van
de Achterbergse hooilanden die zij aan
de Grebbesluis met hun samoureus-
schepen zouden kunnen aanbrengen.
De eerste tekent als volgt:
Dit merek heeft
Jan
Adriaens
selffs geseth.
Het vertoont de antieke 4, wellicht
het oude oorspronkelijke odalteken,
aanduidend erfgoed, eigenerfd of allo-
diaal bezit. De overige lijntjes duiden
op jongere takken.
Schipper Cornelissen doet het zó:
Dit merek heeft
Dirck
Cornelissen
selffs
geseth.
Dit merk geeft twee haken te zien,
z.g. lagu's. Het is de linar-laukar of
dubbelvlegel, nog voorkomend in het
familiewapen van het Groningse ge
slacht Bleeker. De haak moet een wa
terteken geweest zijn, hetgeen uiter
aard bij een schipper past. Het is ook
het oude' huismerk van een eigen
erfde, oorspronkelijk riddermatige fa
milie uit de omgeving van Veenen
daal, nl. van de familie Van Eek te
Eek en Maurik in de door grote rivie
ren omspoelde Neder-Betuwe. Meer
dere families voeren daar dit water
teken, al of niet gecombineerd of ge
varieerd met dwarslijnen en schuine
strepen. Een lid van deze oud-adellijke
stam van Eek heeft op zijn landgoed
Kortenhoeff te Ossendreeht dit huis
merk in ere hersteld door het in zijn
wapenschild op te nemen.
Schipper Basteansen tekent:
Dit merek heeft
Jan
selffs
Basteanssen
geseth
Zijn merk vertoont in het stuk uit
1650 rondingen. Wij hebben ze door
rechte lijnen vervangen èn om het
merk typografisch te kunnen zetten èn
omdat de merken oorspronkelijk hoe
kig waren, aangezien zij in hout, steen,
metaal of leer werden gekerfd. Het
laatste merk schijnt dezelfde figuur te
vertonen als dat van schipper Adriaens
n.l. de antieke 4, nu omgekeerd ge
plaatst.
Tenslotte een verzoek aan onze lezers
vooral aan de bewoners van oude boe-
rehoeven om eens uit te zien naar der
gelijke tekens in balken of binten ge
sneden. Voor berichten hieromtrent is
bij voorbaat dankbaar schrijver
u
dezes.
D. PHILIPS
Huize „De Kooy'
Nieuweweg 247,
Veenendaal
KERKEWIJK 167 •TEl.SOOO VE E N E N DA A L
Gevolmachtigde vali de insurant
Company of North America
