Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Voor de
KANTONRECHTER
mm& o m int
Alarm in de venen
MULDER
n
Veenendaal herdacht de gevallenen
Veel schoolkinderen met slecht gebit
Directeur kocht geboeide Lyceumleraren vrij
Stichting „Ontspanningscentrum Bejaarden"
binnenkort eigen gebouw
ELST
RENSWOUDE
ZEISS
PUNKTRL
32e jaargang
WOENSDAG 7 MEI 1958
Nr. 34
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per weck in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Menen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Hoofdstraat nog steeds
afgesloten
Jaarverslag „SchoolartsemJienst"
Bergbad open
water 15 graden
„Erbarmelijcke tijden" te Veenendaal
Prins Maurits verleent
sanvegarde
Lyceïsten werden gedropt
ALLE VERZEKERINGEN
HyPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Juiste glazen
J
I
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 553427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven by
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprys per mm 15 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie ƒ3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 1-10
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Abonnementsprijs 1,65 per kwartaal
Losse nummers 10 cent
Evenals voorgaande jaren herdacht Veenendaal aan de vooravond
van de bevrijdingsdag de gevallenen tijdens de laatste wereld
oorlog in alle eenvoud met een korte plechtigheid bij het monu
ment op het Stationsplein en een herdenkingssamenkomst in het
Verenigingsgebouw aan de Eikenlaan.
Voor het eerst dit jaar werd de stille
omgang achterwege gelaten. Verzamel
den andere jaren nabestaanden, autori
teiten, verenigingsvertegenwoordigers
e.d. zich in het gemeentehuis om daar
na gezamenlijk naar het monument te
gaan, j.l. zaterdagavond werd samen
gekomen vóór de garage van de N.V. De
Haas. Vanaf dit punt begaf de stoet
zich, in volkomen stilte, naar het monu
ment. Onder belangstelling van een
grote menigte, welke zich reeds in alle
rust om het plantsoen had verzameld
vond de kranslegging plaats. Burge
meester A. Bakker en Inspecteur van
Politie W. C. H. Dekker legden een
krans, namens de gemeente Veenen
daal. Voorts waren er kransen en bloe
men van de Vereniging „Oranjedag" en
diverse andere Veenendaalse verenigin
gen en organisaties.
Naast nabestaanden en familieleden
van de gevallenen waren bij de herden
king aanwezig: het voltallige college
van burgemeester en wethouders, met
de gemeentesecretaris, de heer D. Blan-
kespoor, bestuursleden van de Vereni
ging „Oranjedag", vertegenwoordigers
van de geestelijke macht en deputaties
van verenigingen.
Even na acht uur namen de aanwe
zigen twee minuten stilte in acht, waar
na de plechtigheid werd besloten met
het spelen van één couplet van het Wil
helmus door „Caecilia".
Als sprekers op de herdenkingssa
menkomst, welke onder auspiciën van
de vereniging „Oranjedag" in het na
genoeg geheel bezette verenigingsge
bouw aan de Eikenlaan werd gehouden,
traden op ds. Jac. Vermaas, Ned. Herv.
predikant, ds. R. Kok, chr. ger. predi
kant en ds. D. van Enk, geref. predi
kant.
Laatstgenoemde sprak in de plaats
van Ds. C. J. Smelik, predikant van de
Geref. Kerk, art. 31 K.O., die wegens
ziekte verhinderd was. Medewerking
verleende verder het gereformeerd
kerkkoor, o.l.v. de heer Kor Dijkstra.
Organist was de heer Gijsbert van
Zanten.
„Vergeet de historie niet." Over dit
onderwerp sprak ds. Jac. Vermaas en
hij begon met te zeggen, dat gedenken
aan de historie een roeping is. Het ge
slacht, dat dit alles niet heeft meege
maakt moet de historie ingescherpt
worden.
Vele volken kennen een tijd van ver
drukking. Ds. Vermaas noemde het
volk van Israël.
Wij zien in wat er gebeurd is: bruut
geweld van mensen. Doch dit moeten
we volgens Ds. Vermaas niet alleen
zien. Men moet er doorheen zien en dan
aanschouwt men het licht van Gods
Woord. En als men dan gedenkt aan de
daden van God, die in die dagen ver
wezenlijkt werden, dan ziet men hierin
toch ook iets van loutering. De levende
God presenteerde zich aan de wereld,
aan ons, aldus spreker. En als we zo
gedenken, dan is er uiteindelijk grote
winst. Dan gedenken we de uitredding,
die God ons door mensen - als middel -
heeft bereid.
Voorts mag bij het gedenken het ge
bed niet vergeten worden. De geschie
denis der wereld is geschreven door
het gebed van Gods kinderen. Men mag
niet vergeten, dat God door middel van
mensen, als verhoring op het gebed van
Zijn volk, ons heeft verlost. Vergeten
we dit, dan leven we als een vuurtoren
waar geen licht meer in schijnt, zo be
sloot ds. Vermaas.
„Vergeet de vijand niet". Is het de
bedoeling, zo begon ds. D. van Enk, die
over dit onderwerp sprak, dat we steeds
weer de Duitsers aan de kaak stellen
voor wat ons is gedaan? Hoe komt het
dat er steeds weer een vijand is? Dat
niemand oorlog wil en dat er toch altijd
weer oorlog komt? Dat nu, na 13 jaar
vrede, de dreiging weer groter is?
Hierom, aldus Ds. Van Enk, omdat de
vijand de duivel is. Die vijand is in uw
en in mijn hart. Die vijand is de dood
van liefdeloosheid en genotzucht, van
egoïsme en wantrouwen.
Wij zijn, zei Ds. Van Enk met nadruk,
na 1945 bezet gebied gebleven. Bezet
door de duivel.
In de Bijbel wordt gezegd: Vergeeft
uw vijand. Zegent die u vervolgen. Doch
anderzijds mag men naar de mening
van spreker de vijand van Hem niet
vergeten. Als ik denk aan de vijand, zo
besloot Ds. Van Enk, dan denk ik aan
de vijand in ons hart, in ons leven en
in de wereld
„Vergeet de Heere niet." Ds. R. Kok
die als laatste spreker optrad, zei naar
aanleiding van dit onderwerp o.a.
God heeft de mensen gestraft uit
liefde, opdat zij zijn heiligheid deel
achtig zouden worden. God heeft niet
gestraft, omdat hij graag slaat, maar
omdat wij dit verdiend hebben.
Spreker noemde het erg, God, de Va
der, de Weldoener, te vergeten. En als
men zich dan afvraagt of de mensen
er op vooruit- of op achteruit zijn ge
gaan, dan moet men zeggen: er op ach-
Ds. Kok riep daarom op tot terug
keer tot God. Evenals de verloren zoon.
Want Gods barmhartigheden zijn ge
weldig voor degenen die hem vrezen,
VEENENDAALSE AMATEURFOTO
GRAFEN HADDEN LEERZAME
AVOND.
In Veenendaal wonen een groot aantal
amateurfotografen: uiteraard geen men
sen, die zo af en toe familieleden en ken
nissen op de gevoelige plaat vastleggen,
maar zuiver mensen, die van de fotogra
fie een sport maken.
Een aantal van deze mensen beoefent
deze mooie kunst in clubverband en heeft
zich verenigd in de Veenendaalse Ama
teurfotograf envereniging „Camera Ob-
scura". Deze vereniging bestaat al jaren.
Maandagavond j.l. had het bestuur van
„Camera Obscura" een demonstratie
avond voor haar leden en belangstellen
den georganiseerd.
In 't Trefpunt gaf de N.V. Transconti-
nenta een demonstratie met de door haar
uit Amerika geïmporteerde kleurenmate-
rialen.
De voorzitter van „Camera Obscura",
de heer J. H. van Schuppen Sr.„ heette
in zijn openingswoord de goed bezette
zaal van harte welkom en hoopte, dat
het aantal van ongeveer dertig leden van
de Veenendaalse vereniging spoedig uit
gebreid zou worden.
Een vertegenwoordiger van de demon
strerende N.V. vertoonde, na een inlei
dende uiteenzetting een groot aantal fan
tastische kleurenplaatjes zowel be
roeps als amateurwerk op het projec
tiescherm. Speciaal werd de aandacht
gevestigd op de resultaten van 's werelds
snelste kleurenfilm (21 din).
Naast enkele werkstukjes van een van
de Veenendaalse leden vormde het ver
tonen van aan het begin van de avond
opgenomen plaatjes van verschillende
personen in de zaal een bijzondere attrac
tie. Deze opnamen werden tijdens de
bijeenkomst ontwikkeld.
Het „Bergbad" ontspanningsoord
by uitstek
In de Hoofdstraat mag nog steeds met
geen enkel voertuig worden gereden, ook
niet met een rijwiel.
Verschillende weggebruikers menen,
dat, nu het wegdek grotendeels, weer be
rijdbaar mag worden genoemd, ook de
afsluiting is opgeheven.
Verschenen is ween het jaarverslag van de schoolartsendienst
„Kring Veenendaal, omvattende de gemeenten Amerongen, Doorn,
Langbroek, Leersum, Maarn, Renswoude, Rhenen, Veenendaal en
Woudenberg, over 1957.
In het voorwoord schrijft de kringcommissie, dat de moeilijk
heden met betrekking tot de overbelasting van de dienst gelukkig
geheel zijn opgelost, in verband met het feit, dat sinds 1 januari
1957 twee schoolartsen, n.l. mejuffrouw F. G. S. Kruijne en me
vrouw M. B. Buenk-van Engelen en twee verpleegsters, n.l. zus
ter H. Sijsma en zuster A. Jansen, met een volledige dagtaak in
dienst zijn.
Het geneeskundig schooltoezicht strekte zich in 1957 uit over 76
scholen met een leerlingenaantal van 12145. De scholen waren
verdeeld in 17 kleuterscholen, 40 scholen voor gewoon lager on
derwijs, 6 ulo-scholen, 2 scholen voor buitengewoon lager onder
wijs, 9 nijverheidsscholen en 2 middelbare scholen. Over 1956
waren 74 scholen met een schoolbevolking van 11744 leerlingen
bij de dienst aangesloten.
In 1957 werden 5297 kinderen onder
zocht. 5168 van deze onderzochte kinde
ren vielen onder het gewoon periodiek
Dit is nog steeds niet het geval en de onderzoek in de klassen 1, 3 en 6, terwijl
politie let scherp op eventuele overtre
ders. Verschillende bekeuringen werden
reeds uitgedeeld.
Een vreemd schouwspel voltrok zich
zaterdagmorgen op het Chr. Lyceum te
Veenendaal. Even voor de ochtedpauze
kon men alle leraren hun diverse klassen
zien verlaten en daarna voor een won
derlijk uitgedost tribunaal zien verschij
nen. Geboeid en wel. Enkele met heuse
politieboeien.
Ter geruststelling: het was geen wer
kelijke overname van de macht door de
leerlingen van het Chr. Lyceum. Alles
geschiedde slechts in het kader van het
afscheid van de leerlingen van de hoog
ste klas, die binnenkort examen moeten
doen en op deze zaterdagmorgen van leer
ling tot „kandidaat" promoveerden. Op
het tijdstip van deze promotie hebben de
leerlingen een stilzwijgende vrijbrief om
de disiplinaire maatregelen een ogenblik
met voeten te treden. En hoe kan men dit
beter ten uitvoer brengen dan door het
lerarencorus in het ootje te nemen?
Dit jaar werden de leraren onder aan
wending van een smoesje door de con
cierge, in het complot betrokken natuur
lijk, naar buiten gelokt. Daar werden zij
de boeien geklonken en stuk voor stuk
meegevoerd door een Arabische slaven
handelaar, die hen op zijn beurt te koop
aanbood aan een sheik met verschillende
namen en nog meer Oosterse titels. Deze
sheik zetelde op een kunstig uitgevoerde
draagstoel omgeven door een groot aan
tal haremdames. De „marktmeester-sla-
venhadelaar" ging zijn intellectuele waar
aan 't verkopen. Gelaten stonden de M.
O. leraren, aan de fietsenrekken geke
tend, te wachten op hun verkoop. Een
enkele slaagde er in los te breken, doch
dit alles was slechts van korte duur.
Zij werden onmiddellijk weer gevangen
De overmacht was te groot
Een lerares ging van de hand voor
enige zilverlingen om aan de harem van
de sheik te worden toegevoegd. „Twee
lange jongens" onder de leraren werden
verkwanseld ter vorming van de lijf
wacht van de harem. De waarnemend
directeur werd aangeworven voor het
onderhoud van de paleistuin. En zo ging
schouwspel voort, natuurlijk onder hila
riteit van alle leerlingen.
Tot het lerarencorps, dat in aanmer
king kwam, was uitgeput. Toen deed
de directeur van het Chr. Lyceum het
aannemelijke bod de leraren weer over
te nemen in ruil voor een vrije morgen.
Dr. Bax ging hierop onmiddellijk in en
cshonk de rest van de zaterdagmorgen.
Het gezelschap uit „duizend en één
nacht" trok hierop, nog steeds in oosterse
kledij, met de leraren in optocht naar
hotel „De korenbeurs", waar het festijn
onder het genot van een kopje koffie-
aan een hoger alcoholpercentage in deze
uitgave Arabieren nog niet toe- werd be
sloten.
M
129 kinderen uit de overige klassen een
extra controle kregen. Bovendien werden
evenals dit in voorgaande jaren ge
schiedde, bij verschillende kinderen uit
de niet onderzochte klassen de oog- en
oorfunctie gecontroleerd.
Afwijkingen werden gevonden bij 5087
kinderen, waaruit blijkt, dat 210 kinderen
geen afwijkingen hebben. Dit grote aan
tal met afwijkingen wordt voornamelijk
veroorzaakt door het voorkomen van
slechte gebitten, houdingsafwijkingen,
platvoeten en schildklier-vergrotingen.
De algemene lichamelijke toestand is,
vergeleken bij het vorige verslagjaar, ge
lijk gebleven.
Het hoofdonrein is nu praktisch ver
dwenen. Slechts bij 22 kinderen, dit is
Het water was 15 graden j.l. zaterdag
middag en de temperatuur van de boven-
zal niet veel hoger zijn geweest. Toch
kon dit enkele honderden - voor het me-
endeel kinderen-er niet van weerhouden
zich voor de eerste maal in dit seizoen
in het water van het Bergbad te laten
zakken.
Al was het dan nog verre van aange
naam, de bekende Bergbadsfeer was er
al weer. Endit jaar wel op een uitzonder
lijke vroeg tijdstip.
Terwijl velen reeds genoten van glas
helder water, zon en (koude) wind ston
den voor de kassa's nog rijen voor een
abonnement.
Het is te hopen, dat het Bergbad deze
zzomer weer de grote trekpleister voor
zwemminnend Veenendaal gaat worden.
Met andere woorden: hopelijk laat de
natuur zich van de goede kant zien.
Voorlopig is ons een duik nog iets te
fris
.verkoop
van een der leraren door leerlingen van het Chr. Lyceum
in Oosterse stijl.
0.4 was ho.-f-i niet helemaal zuiver.
Een minder prettig verschijnsel is, dat
het aantal kinderen met een afwijking
van de gezichtsscherpte in 1957 weer veel
groter was dan in 1956.
Ten aanzien van het gebit, zo lezen wij
in het verslag, werd voor wat betreft een 1
goed gebit, een matig gebit en een slecht
gebit de navolgende percentages gecon
stateerd:
Op de kleuterscholen resp. 33.6 30.9%
en 35.5%; op de lagere scholen resp.
41.2 31.7 en 27.1 op de ulo-scholen
resp. 86 9.6 en 4.4 en op de nijver
heidsscholen resp. 67.1 21.3 en 11.6
Een goed gebit wil zeggen: 0-1 tand of
kies met zichtbare caries, een matig ge
bit: 2-4 tanden of kiezen met zichtbare
caries en een slecht gebit: meer dan 4
tanden of kiezen, die carieus zijn. Ver
geleken met vorig jaar valt ook hierin
echter weer een verbetering te constate
ren. Ook het aantal kinderen, dat onder
controle van de tandarts was, nam geluk
kig weer toe.
In 1957 werden 10373 kinderen gepjr-
quetteerd, d.w.z. met de zgn. pirquet-
reactie op tuberculose onderzocht. Dat
dit onderzoek wel degelijk van belang is,
bewijst het feit, dat de schoolartsen hier
bij drie kinderen opspoorden met een
actief tuberculeus longproces. In dit ver
band is het danook zeer te betreuren, dat
er nog ouders zijn, die om principiële
redenen hun kinderen niet laten pir-
quetteren, waardoor 20 kinderen van dit
toch zo belangrijke onderzoek verstoken
bleven.
Tot slot constateren de beide school
artsen met verheuging, dat de inenting
percentages, zowel voor pokken als voor
difterie gunstiger zijn dan in de afgelopen
jaren. Dat de noodzakelijkheid van in
enting tegen difterie wederom is geble
ken, zo schrijven de schoolartsen, blijkt
uit het feit, dat op één van de scholen
een kind met difterie in een ziekenhuis
moest worden opgenomen. Bij een nader
onderzoek bleek, dat nog meer kinderen
waren besmet en dat deze besmetting
vermoedelijk heeft plaats gevonden tij
dens de televisie-uitzending ten huize van
één der gezinnen.
BENOEMD TOT HOOFDONDERWIJZER
De heer W. A. Spaan, hoofd van de
openbare lagere school te Gelders Vee
nendaal is benoemd tot hoofd van de
openbare lagere school te Brucht (Over
ijssel).
IN DEZE MEIDAGEN, VOL HERINNERINGEN AAN ONDERDRUK
KING EN BEVRIJDING, AAN LEED EN VREUGDE, RIJST DE VRAAG-
HEEFT VEENENDAAL IN HET VERLEDN WEL EENS MEER IN NOOD
VERKEERD, ZOALS IN DE JAREN 1945-1950? HET ANTWOORD
LUIDT BEVESTIGEND. WIJ DENKEN HIER BOVENAL AAN DE
TACHTIGER JAREN VAN DE 16DE EEUW, IN HET BIJZONDER AAN
HET JAAR 1588, HET BEGIN VAN DE BEROEMDE „TIEN JAREN".
Het zijn namelijk niet de tumultueuze
beginjaren van de tachtigjarige oorlog,
van 15681578, hoewel vervuld van
krijgsrumoer en grootse wapenfeiten, dio
beslissend zijn geweest voor het lot der
Nederlanden. Evenmin het decennium,
volgend op het placaat van „Vertalinghe"
verkeerdelijk afzwering van Philips II
genoemd van 1581—1591. De grote
beslissing viel in de jaren 15881598.
Toen werd ons volksbestaan gevestigd,
de vijand verdreven, de staatsregeling
van de Republiek der Zeven Verenigde
Nederlanden vastgesteld. Handel en Nij
verheid kwamen tot bloei en de basis
werd gelegd voor onze macht in Indië.
Toch was de toestand van ons vader
land in 1588 uiterst hachelijk. Reeds in
1578 pakten zich donkere wolken samen
boven de worstelende Nederlanden, toen
Alexander Farneze, hertog van Parma,
op het toneel verscheen en het Staatse
leger verslagen werd bij Gembloux. Het
volgend jaar ging Maastricht verloren,
in 1580 gevolgd door Groningen en de
Ommelanden, Drente en Overijsel door
de overgang van Rennenberg. Het ban
vonnis tegen Oranje viel, vier jaar later
stierf de Vader des Vaderlands een ge
welddadige dood. In 1585 gingen Brussel,
Mechelen en Antwerpen te loor. Grave
valt in 1586. Tot overmaat van ramp
leveren de Engelse bevelhebbers Stanley
en York de schansen bij Zutfen en Deven
ter aan de Spanjaarden over, zodat bijna
de gehele Achterhoek in Parma's handen
valt. Ook Nijmegen capituleert en Arn
hem wordt zelfs frontierstad. De lands
grens gaat van zuid tot noord lopen,
dwars door de Nederlanden. Alleen Hol
land en Zeeland waren niet onmiddellijk
aan de strooptochten van de vijand bloot
gesteld. Vooral de Veluwe heeft hier
onder verschrikkelijk te lijden gehad. De
periode 15801590 wordt voor Gelder
land de meest rampspoedige van de ge
hele tachtigjarige oorlog genoemd. Van
de IJsellinie uit brandschatten de Spaan
se soldaten de Veluwe keer op keer. In
1507 werd de Nijkerker predikant op
afschuwelijke wijze door hen vermoord.
Veenendaal lag nu ook bereikbaar voor
de vijand. De ligging, ver van de IJsel
linie was destijds geen bezwaar: een
ravitailleringslijn kende men niet, want
proviand werd naar toenmalige gebrui
ken door plundering verkregen
Maar niet alleen de vijand plunderde,
ook de Staatse troepen lieten zich niet
onbetuigd. De financiën waren namelijk
in wanorde, zodat de troepen niet tijdig
betaald werden met het gevolg, dat zij
Nu de gemeente Veenendaal zich garant heeft verklaard voor rente en aflossing
van de door het bestuur van O.C.B. aangegane lening voor de bouw van een
eigen centrum, kan verwacht worden dat spoedig met de bouw van dit centrum
zal worden begonnen. Het wachten is nog op de goedkeuring van het raadsbesluit
door Gedeputeerde Staten. Zo spoedig deze goedkeuring afkomt zal de aanbe
steding van het mooie gebouw, waarvan de tekening reeds in ons blad werd
gepubliceerd, plaats vinden.
Het bewijs dat doorzettingsvermogen en gemeenschapszin tot iets belangrijks in
staat kan zijn is ook hier weer geleverd.
De nog jonge stichting heeft in de an
derhalf jaar van haar bestaan de bejaar
de Veenendalers reeds vele genoeglijke
uren verschaft, zowel door de ontspan
ningsmiddagen voor de heren en ook en
kele voor dames, als door de maandelijk
se ontspanningsavonden.
De organisatie hiervan kostte veel tijd
en geld. En voor dat laatste zorgde de
Veenendaalse bevolking. Spontaan werd
zowel door de burgerij als door midden
stand en bedrijfsleven geofferd om het
Stichtingsbestuur in staat te stellen dit
werk te doen.
Gesteund door dit meeleven heeft het
Stichtingsbestuur het besluit genomen
tot de bouw van een eigen centrum, te
meer omdat de huisvesting in „Eltheto"
voor de bejaarden niet ideaal is.
Ook de moeilijkheden om het kapitaal
te krijgen dat de bouw van het centrum
mogelijk moest maken konden worden
overwonnen. Na overleg tussen O. C. B.
en het hoofdbestuur van de Ned. Chr.
Bond van werknemers in de Textiel- en
de grond de bouw en de inventaris van
het centrum.
Het gebouw zal verrijzen in het cen
trum van Veenendaal in de omgeving van
het postkantoor. Dat deze centrale ligging
vele voordelen heeft is duidelijk.
Bovendien zal het gebouw van O.C.B.
welkome aanvulling zijn van de in Vee
nendaal beschikbare zaalruimte, daar het
gebouw, voorzover niet door de stichting
O.C.B. in gebruik zal zijn, beschikbaar
worden gesteld als vergaderruimte waar
de grote en kleinere zaal zeer geschikt
zijn.
Het meest gebaat zullen echter de be
jaarden zijn, die als alles vlot verloopt,
reeds met ingang van het winterseizoen
1958-1959 hun eigen Centrum kunnen be
trekken.
Het bestuur van O. C. B. is verheugd
over deze ontwikkeling en dankbaar voor
de medewerking die allerwege ondervon
den werd.
Het hoopt ook in de toekomst niet zon-
telkens aan het muiten sloegen en zich
aan allerlei gewelddaden schuldig maak
ten.
Het Veenradenarchief bevat een lias
stukken uit die tijd, vol klachten over
alle last en geweld de veengenoten aan
gedaan door het krijgsvolk van de gar
nizoenen Amersfoort, Rhenen, Wijk bij
Duurstede en Wageningen. Bij de Grebbe-
sluis werd de turfschipper geld afge
perst. Zij werden gevangen, geslagen,
verwond, zelfs bedreigd met de kogel.
Uit hun schepen roofden de soldaten
„hemden, slaeplaeckens, clederen ende
alles wat zij becomen coesten (konden),
alsoe hair schepen spoelierende" dat is:
plunderende. De buitenhuizen werden
eveneens beroofd, de bewoners naar Wa
geningen gevoerd, waar zij werden „ge-
tormenteert" d.w.z. gefolterd. Van achter
de heggen sprongen de soldaten te voor
schijn „op ons volck, soe mans als vrou
wen" en schoten er op los. Zo driest werd
de moedwil der Staatse troepen, dat de
ingezetenen van Veenendaal in 1585 bij
prins Maurits „claechlijck hebben doen
remonstreren, dat zy dagelicx bij onzen
crijchsvolcke zoe ruyteren als knechten
mit vangen, spannen (boeien), plunde
ren ende roven van have ende goederen
ten hoochsten bedroeft ende in zulcker
voegen gehandelt ende getracteert
(slecht behandeld) worden, dat di« ar-
beyders het velt ruymen ende zyluyden
heur veenmerek ende andere neringe,
daermede zij hen (zich) met wijff ende
keynderen onderhouden moeten, te ver
iaeten benoodicht (genoodzaakt wor
den)."
Maurits greep in en richtte een oekase
tot „allen denghenen die deze tegenwoor
dige zullen zien ofte horen lezen ende
ijegelicken Oversten, Colonnellen, Rit
meesters, Capitainen, Bevelhebberen, ge-
meijnen Crijchsluyden te voete ende te
peerde. Saluijt!
Soo ist dat wij om zulex aff te doen
ende ten eynde die arme luyden by den
hueren blijven in hueren veenwerek,
turffgraven ende andere haere hande-
linge ende neringe tot gerieff vanden ge-
meynen man alomme, zoe well in steden
als ten plattenlande voortvaeren mogen,
die vanden voorszegde dorpe van Venen-
daell mit allen hueren onder-, an- ende
toegehorigen buyrscappen ende ingesete-
nen vandien, zoe well die op den Gelder-
schen als Stichtsen bodem wonen, mits-
(Zie verder pagina 4.)
Kledingbedrijven „Unitas", verklaarde der resultaat een beroep op de Veenen
daalse bevolking te kunnen doen als het
gaat om het welzijn van de Veenendaalse
bejaarden.
laatsgenoemde organisatie zich bereid
aan O.C.B. een lening te verstrekken van
f 60.000, benodigd voor de aankoop van
Onder auspiciën van de vereniging van
leerlingen van het Crh. Lycum „El Do
rado" werd op vrijdagavond j.l. een z.g.
dropping georganiseerd voor leerlingen
van de beide hoogste klassen.
In een vrachtauto werden de deelne
mers naar een punt op de Amerongse-
berg gevoerd, Vandaar uit moesten zij
zich in het bezit van een kippeveer mel
den in het„Amerongse Berghuis".
De winnende ploeg deed er een kwar
tier over, terwijl de verliezers 55 min.
voor zich noteerden. Er waren orginele
voor de winnaars.
ASSURANTIEKANTOOR
KERKE WIJK 167 -TEL. 3000 VEE N E N DAAL
Gevolmachtigde van de Insurance
Company of North America
VEENENDAAL VIERDE 1 MEI
IN „DE SAMENWERKING"
Veenendaal vierde haar feest van de
eerste mei met een avondvergadering in
gebouw „De Samenwerking".
Na een kort openingswoord door de
voorzitter van het mei-comité, de heer
J. Kempen, bracht de arbeiderszangver
eniging „O.B.K." de aanwezigen al me
teen in de sfeer van de meiviering, door
enkele op wel buitengewoon gevoelige
wijze gezongen strijdliederen te brengen.
Daarna was het woord aan de spreker
van deze avond, de heer Van Wouwen,
van het N.V.V.
Beginnende met de allereerste meivie
ring, gaf spreker een overzicht van de
strijd en de verbeteringen tot heden ten
dagen toe.
Vervolgens stond hij stil, bij de resul
taten van de 1.1. gehouden statenverkie
zingen. Hij liet daarbij zijn blik gaan
over de huidige politieke toestand in Ne
derland en de moeilijkheden daaraan ver
bonden. Spreker besloot zijn betoog met
te wijzen op de houding van de P.v.d.A.,
aangaande de grote internationale pro
blemen.
Na de spreker zorgde „O.B.K." voor
een aangename verrassing, om na nog
enige strijdliederen, een werkelijk fan
tastisch goede vertolking te geven van
het meesterwerk van Strauss „Rozen uit
het zuiden".
Na de pauze bracht de Scherpenzeelse
toneelvereniging „A.T.S." op verdienste
lijke wijze het toneelwerk „Ik betaal de
reiskosten" voor het voetlicht.
Aan een voor hem van rechts uit de
Tuinstraat te Veenendaal komende auto
had R. S„ vertegenwoordiger te Veenen
daal, die zelf met een personenauto op
de Sandbrinkstraat reed, geen voorrang
verleend en deze verkeersovertreding
bracht hem voor het Wagenings kanton
gerecht.
Ik moest bij het postkantoor zijn, dat
juist voorbij de kruising ligt en daarom
reed ik stapvoets. De ander had een snel
heid van ongeveer dertig 5 veertig km.
Het uitzicht op dat punt is van beide
zijden echter zo slecht, dat ik de auto pas
zien kon op het moment, dat ik midden
voor het straatje was, vertelde verdachte,
die ter illustratie van deze moeilijke om
standigheden een aantal foto's overlegde.
Ik kom dikwijls op dat punt en daar
door wist ik van het bestaan van de
Tuinstraat, die eigenlijk alleen bij insi
ders bekend is. De weg, die ruim vijf
meter breed is, werd pas vorig jaar ver
hard. Hij loopt evenwijdig aan de Ker-
kewijk, maar wordt niet veel gebruikt.
De gegevens in het proces-verbaal,
verdachtes verklaring en het fotomate
riaal overtuigden de officier dermate van
de moeilijke omstandigheden op het
kruispunt, dat hij ver beneden de nor
male eis van 60,- a 75,- voor het niet
verlenen van voorrang en 25,- of 10 da
gen requireerde.
Rechter v. d. Brand wilde hier nog meer
rekening mee houden en verklaarde ver
dachte schuldig zonder hem een straf op
te leggen.
-ö-
A.K., fabrieksarbeider te Veenendaal,
had op de rijbaan van de Cuneraweg te
Rhenen gebromfietst inplaats van op het
ernaast liggende rijwielpad.
Het gebeurde ter hoogte van het
Julianaziekenhuis en daar was het fiets
pad opgebroken, vertelde K. voor het
Wageningse kantongerecht. Ik moest dus
wel hele stukken op de grote weg rijden,
maar toen er weer een gedeelte van het
fietspad kwam, dat nog intact was, ver
zuimde ik even daar weer te gaan rijden.
Eis 5,- of 2 dagen, doch rechter v. d.
Brand, die van de reconstructie van de
Cuneraweg afwist, verlaagde tot 2,50
of 1 dag.
■fr
Sigarenmaker W. van D. te Rhenen had
in zijn woonplaats met zijn bromfiets
over het voetpad langs de Herenstraat
gereden.
De situatie is nogal verwarrend, ver
telde verdachte voor het Wageningse
kantongerecht. De afscheiding tussen
voetpad en rijwielpad is moeilijk te zien
en bovendien was het jarenlang toege
staan ook op het voetpad te rijden. Er
zijn heel wat mensen in Rhenen, die nog
niet weten, dat het niet meer mag. De
agent gaf dat ook toe, maar volgens hem
hadden de zakenlieden geklaagd, dat de
winkelende voetgangers hinder van de
fietsers ondervonden. Voortaan moest nu
proces-verbaal opgemaakt worden.
Er werd echter ook veel waarschuwend
opgetreden en Van D. kon het niet waar
deren, dat ze hem nu net een bon ge
geven hadden.
Eis en vonnis luidden 5,- of 2 dagen.
B. v. d. V„ champignonkweker te Op-
heusden, was bij de oprit naar het Op-
heusdense veer met zijn scooter zo dicht
langs twee bromfietsers gereden, dat een
botsing ontstond.
Voor het Wageningse kantongerecht
vertelde v. d. V„ dat ze niet met z'n
tweeën, maar met z'n drieën naast elkaar
gereden zouden hebben, zodat het heel
best kon, dat niet hij te weinig ruimte
gelaten had bij het passeren, maar dat
één der bromfietsers een zwenking ge
maakt had.
Iets dergelijks had hij van een der om
standers gehoord, doch zelf wist v. d. V.
zich niets meer van het ongeval te her
inneren, daar hij een hersenschudding
had opgelopen. Bij dat soort letsel is dat
een vaak optredend verschijnsel.
De officier van justitie achtte aan de
hand van de getuigenverklaringen in het
proces-verbaal verdachtes schuld wel be
wezen en hij eiste 50,- of 20 dagen.
De zaak werd echter aangehouden om
dat v. d. V. er prijs op stelde enkele ge
tuigen persoonlijk te horen.
Toen J. G. V., landbouwer te Ubbergen,
onlangs op een avond met zijn auto de
afrit van rijksweg 12 bij Ede verliet om 10 dagen.
rijksweg 24 op te draaien, verzuimde hij
voorrang te verlenen aan een daar nade
rende tankauto. Er volgde een formida
bele botsing, daar de tankauto, na V.'s
wagen aangereden te hebben nog een
tegenligger greep en vrijwel kraakte. Er
vielen gewonden en de gezamenlijke
schade liep in de duizenden.
Voor het Wageningse kantongerecht
voerde V. vrijwel geen verweer. Het re
gende die avond en of het daardoor ge
komen was wist hij niet, maar hij had de
tankauto pas opgemerkt toen deze tegen
hem aanbotste.
Verdachtes raadsman echter opperde de
mogelijkheid, dat de tankwagen mis
schien onvoldoende verlichting gevoerd
had en vroeg aanhouding van de zaak
om nog enkele getuigen daarover te
horen.
Hoewel het proces-verbaal vermeldde,
dat de verlichting in orde was geweest,
volgde toch aanhouding om geen enkele
mogelijkheid te verwaarlozen. De finan
ciële consepuenties voor landbouwer V.
- of voor diens verzekering - zijn n.l.
zeer aanzienlijk.
■H- -
Op de hoek van Telefoonweg en Brou
wersstraat te Ede had M. J. v. d. B„ ma
kelaar te Ede, met zijn auto geen voor
rang verleend aan een andere van rechts
naderende auto, waardoor een lichte bot
sing ontstond.
Het was ontzettend glad die dag en
het sneeuwde, vertelde verdachte voor
het Wageningse kantongerecht. Ik remde,
maar schoof iets door, zodat ik de ander
net even raakte. Het gebeurde echter
allemaal heel kalm.
Eis 25,- of 5 dagen, vonnis 25,- of
ZATERDAGCLUBS VOOR DE TWEEDE
MAAL GEDUPEERD DOOR
TELEFOON-MANIAK
Was de vorige keer alleen de v.v. „Mus
ketiers" het slachtoffer van het optreden
van een onbekende telefoon-maniak. Nu
werden verschillende clubs gedupeerd
door het optreden van een onbekende die
de clubbestuurders opbelde met de mede
deling dat de wedstrijd was afgelast. De
onsportieve telefonist stelde zich voor
als. de heer Van de Pol, de competitie
leider van de afdeling Utrecht.
Alleen de voorzitter van Scherpenzeel
kreeg argwaan en toen hij inlichtingen
wilde hebben waarom, kreeg hij geen
antwoord meer, waarna hij zijn maatre
gelen nam, zodat de wedstrijd Scherpen-
zeel-B.V.C. wel doorging.
Musketiers dat de reis naar T.O.V.
maakte kon door dit bedrog weer naar
huis terugkeren, daar T.O.V. was afge
beld. Wat voor Musketiers een schade
post betekende van 75,-
Ook de wedstrijden GVVV-Jonathan en
Matjan-V.V.V.M. gingen door dit laffe
optreden niet door.
Te hopen is dat de dader wordt opge
spoord en dat er maatregelen worden ge
nomen waardoor dit kan worden voor
komen.
OPBRENGST COLLECTE
Vorige week werd in Renswoude de
bekende Emmabloemcollecte gehouden
ten behoeve van de bestrijding der tuber
culose. Deze huis-aan-huis collecte heeft
het prachtige bedrag van 268,53 opge
bracht.
WIJZIGING KERKDIENST
Met ingang van j.l. zondag 4 mei werd
de aanvangstijd des zondags voor de och
tenddiensten in de Ned. Herv. Kerk ge
wijzigd in 9.30 uur. Deze wijziging geldt
alleen voor de zomermaanden, terwijl
het aanvangsuur van de avonddiensten
geen wijziging ondergaat; dit blijft der
halve 6.30 uur.
De zondagsschool voor kinderen tot 13
jaar werd met ingang van deze datum
eveneens gewijzigd. Deze begint nu niet
meer des namiddags en 2 uur, doch wordt
in aansluiting op de kerkdienst gehouden
des voormiddags te 11.15 uur.
7A
LET OP DE
Laat uw ogen
regelmatig
controleren.
ZIEKENFONDS LEVERANCIER
Hoofdstr 51, tol. 31 84, Veenendaal
I