Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
melis'optiek
Voor de
KANTONRECHTER
Alarm in de venen II
MULDER
Nog steeds zwaait een van Kessel de scepter
over de Veenendaalse bijenmarkt
Chr. Technische School Veenendaal werpt
eerste vruchten af
Ondanks zaalmoeilijkheden toch attractief
programma van Arbeiderskunstkring
32e jaargang
WOENSDAG 16 JULI 1958
Nr. 52
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, O verberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Redelijke aanvoer en levendige handel op bijenmarkt 1958
Veel animo voor vakantie
week bij Veenendaalse jeugd
Goede Veenendaalse prestaties
bij Valkenheide wandeltocht
Imitatie-wild-west in
Veenendaal
Geslaagden kregen diploma in
bijzondere bijeenkomst
Onveilige wegen tussen Veenendaal
en Rhenen
Met courtelasse en busse
Evacuatie van
Veenendaal?
SPAAR UW OGEN
ASSURANTIEKANTOOR
ALLE VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Redactie en administratie;
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 Girono. 563427
Redactie; W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven by
de agentschappen van „De Vallei" ln
de plaatsen van verschijning
DE VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 15 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 1-10
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Abonnementsprijs 1,65 per kwartaal
Losse nummers 10 cent
Er is, door de jaren heen, wel het een en ander veranderd aan de aloude
Veenendaalse byenmarkt. Hoelang deze oer-traditionele Veenendaalse instelling
nu in feite bestaat kunnen wij onze lezers echt niet vertellen en daar zullen we
ook niet over redetwisten, maar wel is het een feit, dat de bijenmarkt in de
loop der jaren aan belangstelling heeft ingeboet. Belangstelling van handelaren
dan. Buiten de vakmensen om bestaat er nog wel degelyk animo voor dit his
torische gebeuren. Veel is er over geschreven door plaatselijke historici en uit
al deze geschriften is een macht aan gegevens te putten over het verloop van
de byenmarkten in vroeger tijden.
De gemeentelijke eierhal aan de Ach
terkerkstraat leek maandagmorgen wel
op een fabriek van vliegers toen daar een
150 meisjes en jongens op tafels en op de
grond zaten om verschillende soorten
vliegers in elkaar te fabriceren.
Dit vliegers-maken was tevens de start
van het kindervakantiewerk in Veenen
daal en met één slag was de vraag „hoe
staat de jeugd er tegenover en voelen ze
er iets voor?" beantwoordt.
De schooljeugd loopt warm voor deze
vorm van ontspanning. Dat is met deze
eerste activiteit bewezen, terwijl boven
dien gisterenmorgen reeds ongeveer 400
kaarten waren verkocht a één gulen per
gezin. Hoeveel kinderen zich nu precies
hebben opgegeven is uiteraard niet be
kend, aangezien deze kaarten per gezin
worden uitgegeven. De kinderen van 400
gezinnen maakt niettemin reeds een res
pectabel aantal uit.
Het vliegers plakken dan, werd een
enthousiaste bezigheid. Er werden exem
plaren gemaakt van 30 centimeter tot
tweeënhalve meter en er was er niet één
gelijk aan een ander.
A.s. zaterdagmiddag gaan ze de lucht
in, tijdens de vliegerwedstrijd achter het
postkantoor op het gemeentelijke sport
terrein en dan zullen naast de kinderen,
de heren Van Beek en de jeugdwerkleider
Van Pijpen, die de leiding hadden bij dit
onderdeel, met voldoening kunnen kijken
naar hun werk en zullen de kinderen met
elkaar wedijveren om de beschikbaar-
gestelde prijzen.
Het programma voor de rest van de
week, van donderdag tot en met zaterdag
vermeldt nog de volgende punten:
Donderdag 17 juli om 9 uur 's morgens:
speurtocht in de omgeving van Veenen
daal. Start bij de Bisschop Davidsbank
aan het Davidsplein (aan het eind van de
Zandstraat).
's Middags van 2 tot 4 uur: vertelmid-
dag voor de kleintjes van 5 tot 8 jaar
(uitsluitend voor de kinderen vanaf de
spoorlijn tot aan de Bergweg).
Vrijdag 18 juli van 9 tot 12 uur: bad-
mintonwedstrijden op het gemeentelijk
sportterrein achter het postkantoor.
Rackets moeten worden meegebracht.
Zaterdag 19 juli van 3 tot 5 uur: vlieger
wedstrijd. Kinderen, die maandagmorgen
in de eierhal geen vlieger gemaakt heb
ben, maar er deze week nog één thuis
maken, kunnen ook meedoen.
In verband met de fabrieksvakantie-
week ligt het werk volgende week stil,
doch voor de tweede en derde week wor
den nog enkele medewerkers gezocht.
Opgeven bij de jeugdwerkleider, de heer
A. H. van Pijpen, Westersingel 23.
Zaterdagmiddag werd onder vrij goede
weersomstandigheden de zevende Val
kenheide wandeltocht gelopen. Bij de
4600 deelnemers waren evenals voorgaan
de jaren, weer een groot aantal Veenen-
dalers en de bereikte prestaties mochten
er weer zijn.
We hebben de wandelaars en dan vooral
de Veenendalers gadegeslagen tijdens
deze tocht door de prachtige bosrijke
omgeving van Valkenheide en hier en
daar even een praatje gemaakt. De con
clusie die we daaruit trokken luidt dat
ondanks het vrij warme weer, de stem
ming prima was.
Aan de finish hebben we alle groepen
zien binnenkomen. Dit is trouwens een
schouwspel, dat men bij een Valkenheide
wandeltocht beslist niet missen mag.
Steeds weer was de Scheepjeswolhar-
monie in touw om de groepen die in de
nabijheid gesignaleerd waren, binnen te
halen. Dit was voor de harmonie een ver
moeiende opgave, want die intocht duur
de door de verschillende afstanden die er
te lopen waren uren achtereen.
De uitslagen waren voor de Veenen
daalse groepen werkelijk verrassend. Bij
de 10 km voor scholen kregen de Groen
tjes uit Veenendaal de vierde prijs, de
vijfde prijs was voor de Willem de Zwij-
gerschool en de zesde prijs voor de Re-
hobothschool.
Bij de 15 km junioren waren alle prij
zen voor de Veenendalers, 1. Chr. Tech
nische school, wisselbeker; 2. Koningin
Julianaschool, onder leiding van de heer
v. Asselt; 3. V.G.L.O.-school I; 4. V.G.L.O.
school III; 5. V.G.L.O.-school II.
15 km senioren werd Pehavee eerste,
terwijl de Hollandia Trico op de tweede
prijs beslag wist te leggen.
Bij de grootste afstand van deze tocht,
de 25 km, was het de groep van de
Scheepjeswol die de tweede prijs in ont
vangst kon nemen.
Van Kessel, die dit beroep weer heeft
overgenomen van zijn vader Johan van
Kessel, die enkele jaren geleden is over
leden, doch tot op hoge leeftijd de wil
gentakjes op de korven stak ten teken
dat ze verkocht waren.
En ook in de plaats kwam geen ver
andering. Nog steeds wordt de Markt
gehouden aan de Nieuweweg, de plaats
Maandagavond reed over de Kerkewijk
een nogal slingerende fietser, die bij
nader beschouwen een stengun op ver
vaarlijke wijze voor zich uit zwaaide on
der het uiten van nogal dreigende kreten.
Er waren dus redenen te over om aan
te nemen dat deze imitatie-gangster wei
nig goeds in de zin had. Bovendien kon
in het donker niet worden uitgemaakt of
het wapentuig intact danwel ongevaarlijk
was.
Het doel van deze vreemdsoortige fiet
ser bleek een café te zijn, waarvan de
eigenaar hem des middags geweigerd had
te tappen, daar ook toen reeds uit diens
wijze van doen viel op te maken, dat hij
te veel aan Bachus had geofferd.
Langs de achterdeur trachtte hij binnen
te kornen, wat echter door de bezoekers
ken worden verhinderd. Inmiddels was
ook de politie gewaarschuwd, die - om
alle risico te vermijden - de man met
een goed gemikte slag buiten gevecht
stelde, waarna deze voorlopig werd opge
borgen om zijn roes uit te slapen.
Bij nader onderzoek bleek, dat de sten-
gun niet alleen ongeladen was, doch ook
dat deze niet meer werkte. Een en ander
valt in het donker echter moeilijk te con
stateren, zodat het kordate ingrijpen van roem is gevestigd. Eerst dan juichen de
deze agent zeer zeker op zijn plaats was. zeven gewesten hem toe en wordt hij uit
Onder handgeklap verwisselt een goed gevulde bijenkorf van eigenaar
Er mag dan veel veranderd zijn en
het houden van bijen mag als beroep
een beetje op de achtergrond zijn ge
raakt bij alle moderne bronnen van in
komsten van de huidige tijd - enkele
zaken beheersen nog, precies als in
vroeger jaren, de bijenmarkt. Enkele
daarvan willen wij u noemen.
Nog steeds zwaait een Van Kessel de
scepter over de markt. En nog immer
is het geslacht Van Kessel nauw ver
bonden bij dit unieke gebeuren in heel
West-Europa. En dit alles minstens
vanaf 1711 toen op de plaats waar thans
nog de bijenmarkt jaarlijks wordt ge
houden, de Sint-Cunerastatie werd ge
sticht.
Jaren achtereen werden de imkers
ontvangen in de oude herberg van de
Van Kessels „De Bijenkorff" en brach
ten zij de dag door in deze gelegenheid,
onder het genot van de nodige ver
versingen en de traditionele maaltijd:
peultjes met worteltjes. Lange trek
tochten maakten de imkers- o.a. uit de
Betuwe - met hoog beladen wagens
met bijenkorven, 's Nachts ging men
uit de Betuwe al rijden en overdag liet
men bij Van Kessel de bijen vrij los
vliegen.
Andere tijden, andere zeden.
Het vervoer gaat nu niet meer met
paard en wagen, maar moderne vracht
wagens voeren de korven en kasten in
een minimum van tijd aan.
Maar wat onveranderd bleef, dat was
- we zeiden het u reeds - een Van
Kessel als marktmeester. Wim van
Kessel, de zoveelste marktmeester in
successie uit het marktmeestersgeslacht
waar in vroeger jaren de imkers samen
kwamen en - naar men aanneemt -
uit deze samenkomsten op deze plaats
de bijenmarkt is ontstaan.
Nu iets over de bijenmarkt 1958, welke
gistermorgen plaats vond. Het was - wat
men noemt - uitstekend bijenmarktweer.
Weinig wind en een niet zó geladen tem
peratuur. Bij heet weer worden de bijen
namelijk gemakkelijk dol en gaan steken.
De aanvoer van 30 kasten en 700 korven
was redelijk. Vooral de ronde korf was
weer sterk in de meerderheid. Er heerste
een levendige handel en de prijzen waren
in vergelijking met vorig jaar iets aan de
lage kant.. In verhouding tot voorgaande
jaren zou men van een stilstand in de
prijzen kunnen spreken.
Voor de kasten werd 22,50 tot 25,-
betaald; de korven brachten 10,- tot
f 13,- op. Er werden slechts enkele boog
korven aangevoerd - een tiental - die
voor 12,50 van de hand gingen.
De jury overtuigde zich - in tegenstel
ling tot vorig jaar, toen men wat slordig
te werk ging - nu terdege van het inge
zonden werk. Het was geen gemakkelijke
taak voor de jury, bestaande uit de heren
J. van Bemmel te Woerden, A. Blom te
Rhenen en G. Schrijver te Veenendaal
om een keus te doen.
Tenslotte vielen de prijzen als volgt: le
prijs: kasten: H. Brullemans (Breukelen);
le prijs ronde korven: C. van Eek (Bru-
chem, Bommelerwaard); 2e prijs ronde
korven: J. de Wit (Zoelen).
De kwaliteit van de boogkorven was
van dien aard, dat geen prijs kon worden
toegekend.
De diploma-uitreiking aan de eerste groep geslaagden van de Chr.
Technische School, de „Talmaschool" alhier, is met enige feestelijkheid
gepaard gegaan. Voor dit doel waren vrijdagavond niet alleen de ge
slaagden in ,,'t Trefpunt" bijeengekomen, doch ook burgemeester A. Bak
ker, ouders van de leerlingen en vertegenwoordigers van het bedrijfs
leven.
De directeur der school, de heer C. Th. H. Kroes, reikte persoonlyk en
met een voor iedere leerling toepasselijk woord de getuigschriften uit.
Er waren drie groepen van geslaagden, n.l. van de afdeling machine
bankwerker houtbewerken en de avondtextielopleiding. Vermeldens
waard is, dat deze textielopleiding aan een technische school enig is in
Midden-Nederland. Behalve in Veenendaal worden in de wyde omtrek
niet dergelijke cursussen gegeven.
IN ONS ARTIKEL VAN 7 MEI J.L. HERINNERDEN WIJ AAN DE ERBARME
LIJKE TIJDEN, DIE VOOR VEENENDAAL OMSTREEKS 1580 AANBRAKEN,
JAREN VAN LEED, VEROORZAAKT DOOR ROOF, GEVANGENSCHAP,
BRANDSCHATTING, MOLESTATIE EN MISHANDELING, DOOR DE ANGST
VOOR DIT ALLES EN DOOR DE GEVOLGEN ER VAN: ACHTERUITGANG
EN STILSTAND VAN HET VEENWERK EN DE HANDEL, HETGEEN WEER
ARMOEDE EN ELLENDE MET ZICH BRACHT. AL DIT LEED WERD DE
VEENENDALERS AANGEDAAN, NIET DOOR DE VIJAND, MAAR DOOR DE
STAATSE TROEPEN. WEL HAD PRINS MAURITS OP VELER VERLANGEN
IN 1585 DE PLAATS VAN ZIJN VADER INGENOMEN, MAAR DE TIJD VAN
LEGERHERVORMING LAG NOG IN EEN VER VERSCHIET.
de verte van het buitenland bewonderd
en bezocht. In 1585 echter was zijn tijd
nog niet gekomen: het leger bleef voor
lopig ongedisciplineerd, een leger van
huursoldaten. Kazernes kende men des
tijds niet en toen de Spanjaarden Gelder
land gingen bedreigen en als gevolg in
het oosten van Utrecht en aan de
Veluwezoom veel Staatse troepen werden
gelegerd, werden deze bij burgers inge
kwartierd. Wel ontvingen de kwartier
gevers als vergoeding z.g.n. serviesgeld,
wel profiteerde een plaats van vertier en
nering der soldateska en van de hogere
opbrengst der accijnzen, toch was in
kwartiering en bezetting vooral in de
eerste periode van de vrijheidsstrijd een
schrikbeeld van wege het wangedrag der
soldéniers.
Onze plaatsgenoot dr. J. Bax, die in 1940
in zijn proefschrift een onderzoek instel
de naar de volksmening over prins Mau-
rits in de 16de en 17de eeuw, constateert
daarin, dat na de tocht van 1591 zijn
LAAT ZE TIJDIG
CONTROLEREN
Hoofdstr. 51 - Tel. 3184 - Veenendaal
ZIEKENFONDS LEVERANCIER
Enige tijd geleden nam het bestuur
van de Ned. Herv. Evangelisatievereni
ging „Sola Fide" het besluit, dat de
uitvoeringen, welke met ingang van
september a.s. in haar verenigingsge
bouw werden gegeven aan bepaalde
voorwaarden moeten voldoen. Enkele
van deze voorwaarden zijn, dat in het
verenigingsgebouw geen cabaret- en
dansvoorstellingen meer zullen mogen
worden gehouden.
Eén van de verenigingen, welke het
zaal bepaalde eisen worden gesteld,
waaraan buiten het verenigingsgebouw
geen enkel gebouw in Veenendaal vol
doet.
Niettegenstaande al deze moeilijkhe
den is het bestuur van de Arbeiders
kunstkring er toch in geslaagd om voor
het komende seizoen haar leden een
verantwoord programma aan te bieden.
Het bestuur van „Sola Fide" heeft hier
bij haar medewerking verleend.
Het programma voor het seizoen
Vóór de overhandiging van de getuig
schriften voerden verschillende sprekers
het woord.
Bij verhindering van de voorzitter van
het schoolbestuur, de heer H. G. Heij, wer
den de aanwezigen welkom geheten door
de heer S. Kroesbergen, tweede voorzitter
ran het schoolbestuur, die het een groot
voorrecht noemde, dat Veenendaal mag
beschikken over een Christelijk tech
nische school, zodat de leerlingen naast
het verstrekken van een vakopleiding ook
kan worden gewezen op het Evangelie,
dat de bron is van alle leven.
Dit is een bijzondere dag, aldus de di
recteur der school, de heer Kroes. Niet
alleen voor de leerlingen, maar ook voor
hun ouders, de leraren, het bedrijfsleven
en de gemeente Veenendaal. Immers, zo
vervolgde deze spreker, door de aanwe
zigheid van een vakopleiding zullen de
bedrijven in staat zijn zich verder te ont
wikkelen, terwijl tevens de noodzakelijke
vestiging van nieuwe industrieën moge
lijk zal worden.
Een groot voordeel noemde de heer
Kroes de goede opleidingsmogelijkheden
in Veenendaal op elk terrein en voor
ieder kind, afhankelijk van zijn intelli
gentie.
Burgemeester Bakker betrok in zijn ge
lukwens niet alleen de leerlingen met het
behaalde resultaat, maar ook de directeur
de leraren en het Veenendaalse bedrijfs
leven. Het was de burgemeester gebleken,
dat bij vestiging van nieuwe industrieën
steeds gevraagd wordt naar de eventuele
aanwezigheid van een technische school
in Veenendaal. Voorts zei burgemeester
Bakker zich bij bezoeken aan de Chr.
technische school verbaasd te hebben
over de inrichting daarvan. Hij noemde
o.a. de moderne inrichting van de werk
plaatsen en sprak tenslotte de hoop uit,
dat de Talmaschool spoedig de beschik
king zal hebben over een definitief ge
bouw voor de opleiding van haar leer
lingen.
Namens de ouders sprak, na de diplo
ma-uitreiking, de heer De Lange een
dankwoord tot het lerarenkorps en overig
personeel van de school. Een vertegen
woordiger van de leerlingen, Floris Hol,
bracht niet alleen dank aan bestuur en
personeel, maar ook aan de ouders, voor
hetgeen zij voor hen - de leerlingen - ge
daan hadden. De woordvoerder van de
leerlingen hoopte, dat zij in de toekomst
in staat zouden zijn om te laten zien, dat
zij leerlingen waren geweest van de Chr.
technische school te Veenendaal.
De heer C. Goote, die als laatste het
woord voerde, wees op de grote moeilijk
heden, welke aan de stichting van deze
school waren voorafgegaan, doch hij
hoopte, dat de school zal groeien en
bloeien tot in lengte van jaren, maar
bovenal tot eer van God.
De directeur der school, de heer C. TH.
H. Kroes, overhandigt een der leerlingen
het diploma.
zwaarst door dit besluit werd „getrof- 1958/1959 zal evenwel uitsluitend uit
fen" was de Arbeiderskunstkring, uit-1 toneelvoorstellingen bestaan, doch in
gaande van de afdeling Veenendaal van dit, op het eerste gezicht vrij eenzijdige
het N.V.V. Deze kunstkring gaf n.l. in programma heeft men toch nog vol-
het verleden per seizoen een aantal doende variatie weten te brengen door
culturele en ontspanningsavonden wel
ke, hoewel op een goed peil staande,
ook cabaret- en balletvoorstellingen in
hielden.
Het liet zich dan ook aanvankelijk
aanzien, dat het verenigingsgebouw ta
boe was verklaard voor de Arbeiders
kunstkring en daarmee deze organi
satie voor een schier onoplosbaar pro
bleem werd geplaatst, omdat zij haar
grote aantal leden alleen maar in het
verenigingsgebouw aan de Eikenlaan
kan bergen, terwijl bovendien voor de
de keuze van de in totaal drie op te
voeren stukken.
Het programma wordt geopend op 22
september a.s. Het toneelgezelschap
„Puck" zal dan het bekende blijspel
„Taloehla" opvoeren, met welk stuk
reeds daverende successen werden be
reikt. Hetzelfde gezelschap komt op 22
november naar Veenendaal met het
melodrama „Terug naar Bountyful",
terwijl het seizoen zal worden besloten
met een ernstig stuk, getiteld „De
mooiste ogen van de wereld" door het
uitvoeringen van de kunstkring aan de gezelschap „Studio'
In Veenendaals Hoofdstraat wilde T. v.
L., kolenhandelaar te Veenendaal, met
zijn vrachtauto achter drie wielrijdsters
voor de stoplichten stil gaan staan, doch
op dat moment weigerde de rem en het
gevolg was, dat de drie meisjes aange
reden werden en min of meer ernstige
verwondingen kregen. Zo liep de een o.a.
een sleutelbeenfractuur, de andere kneu
zingen en schaafwonden en de derde een
bloeduitstorting aan het been op.
Vrijdag verscheen Van L. voor het Wa-
genings kantongerecht om zich voor de
gebreken aan zijn rem te verantwoorden.
Hoe 't kan begrijp ik niet, maar ik
trapte er doorheen, vertelde verdachte.
Hij was steeds goed geweest en daarna
deed hij 't ook weer prima.
aanrijding kunnen veroorzaken. U mag
nog blij zijn, dat u er ditmaal zonder
hechtenis afkomt.
Het vonnis luidde hierna conform de
E. J. van S., elektro-technicus te Vee-
~t;BlJu^t!!ÏL!C^°ndeiJ„0e.k^^rie nendaal. reed met zijn personenauto in
de bocht van de Vendelseweg naar de
Lijnweberstraat in zijn woonplaats te
veel links en daardoor kwam hij in bot
sing met een wielrijder.
Ik ging voorsorteren en op die smal
le weg betekent dat dadelijk, dat je vrij
ver naar links komt, legde verdachte
vrijdag voor het Wagenings kantonge
recht uit. 't Was bovendien al flink don-
politie bleek anders, dat u de wagen ab
soluut niet goed onderhouden hebt, an
ders hadden deze gebreken niet voor
kunnen komen, wist de officier.
Eis 150,- of 30 dagen.
Wat veel voor zoiets gerings, schrok
verdachte. Als ik nu roekeloos gereden
had.
Dit was ook roekeloos, vond rechter
v. d. Brand. U had evengoed een dodelijke ker en het regende tamelijk hard en mede
daardoor kwam het, dat ik de wielrijder
ook te laat opmerkte.
De fietser was de straat uitgekomen,
die verdachte juist in had willen slaan
en hij was van plan geweest om eveneens
naar links te gaan. De fiets, waarop hij
reed, had hij geleend van S. uit Veenen
daal en deze verscheen vrijdag eveneens
voor de balie, echter niet in de functie
van verdachte doch om een schadevorde
ring in te stellen.
De fiets was nog niet hersteld, doch de
schade was door een deskundige bepaald
op 53,30 en daar verdachte hiermede
akkoord ging, kon de vordering dadelijk
toegewezen worden.
Behalve deze schade kreeg verdachte
nog - conform de eis - een boete van
40,- of 16 dagen te betalen alsmede een
bedrag van 8,50 voor reiskosten en ver
zuim van S.
•R-
C. W., los werkman te Rhenen, overtrad
de gulden verkeersregel door op het
kruispunt Prinsesselaan-Stationsweg te
Ede met zijn bromfiets geen voorrang te
geven aan een auto, die op de Stations
weg reed.
Ik zag de auto wel, gaf verdachte
toe, maar hij moet wel veel te hard ge
reden hebben, want hij was er heel wat
eerder dan ik dacht. Ik meende dat ik er
nog makkelijk voor langs kon.
Dat verweer is wel aannemelijk,
vond rechter v. d. Brand toen de zaak
vrijdag voor het Wagenings kantonge
recht behandeld werd. De bestuurder van
de auto geeft zelf toe boven de maximum
snelheid gereden te hebben. Dat zal dus
wel waar zijn. Dat neemt natuurlijk niet
weg, dat u des ->danks voorrang had die
nen te verlenen.
De eis luidde 20,- of 10 dagen doch
rechter v. d. Brand wilde iets meer reke
ning houden met het feit, dat de auto een
te grote snelheid had, waardoor verdachte
in de war werd gebracht en hij maakte
er daarom 15,- of 6 dagen van.
Op de monsterrol kwamen lieden van
velerlei landaard voor, die vaak niet eens
wisten, waarvoor zij vochten. De huur
soldaat in 't algemeen volgde de soldij
en stelde geen belang in de zaak waar
voor gestreden werd. Verscheen de be
taalmeester niet op tijd, dan plunderden
de manschappen, zowel bij vriend als
vijand; of zij deserteerden en verrieden
de zaak. Onvoldoende geoefend en even
onvoldoende uitgerust, gespeend van
geestdrift, vechtend alleen om geld en
soms alleen om de in uitzicht gestelde
plundering, was de huursoldaat spoedig
geneigd tot muiten, wat de slappe krijgs
tucht niet beletten kon. De memoriën van
schade door Veenendaal, Rhenen, Wage-
ningen, Woudenberg, Amerongen, Eem-
nes enz. geleden, spreken boekdelen
De eerste klachten geuit te Veenendaal
n& .de sauvegardebevelen van prins Mau-
rits, van de stadhouder Adolf van Meurs,
graaf van Nieuwenaar en van de Hol
landse algemeen-veldoverste Hohenlo,
dateren uit begin 1586. Enige ruiters be
roofden Veenendalers op de weg naar
Rhenen, destijds de grote marktplaats,
van proviand, geld en kleren. Engelse
soldaten „de heere van qualiteit ende
respect", Leycester had er 6000 meege
bracht! uit het garnizoen Wageningen
waren met wagens naar 't Veen gekomen
om turf te halen, dé brandstof dier tij
den. Zij drongen de buytenhuysen, de
boerderijen, binnen en roofden het vee.
De Veenendalers boden weerstand, maar
de Engelsen namen drie mensen gevan
gen en brachten hen naar Wageningen,
waar zij meer dan honderd guldens
„voor haer ransoen" d.l. als losprijs
moesten betalen. Zij kregen de waar
schuwing mee naar huis, dat er met de
Engelsen onderhandeld moest worden om
tot een financieel vergelijk te komen. Zo
niet, dan zouden de Engelsen de Veenen
dalers vangen en spannen (boeien). Men
ging er hier natuurlijk niet op in, zodat
lange tijd niemand de wegen tussen
Veenendaal en Rhenen en in de omgeving
durfde te betreden. Ook de Grift kon al
leen met grote voorzorg bevaren worden.
De turfnering begon te kwijnen, licentie-,
impost- en tolgelden verminderden. De
zoutketen, brouwerijen, ververijen, bak
kerijen e.d. kregen tekort aan brandstof,
zodat de toestand kritiek werd, zó
kritiek, dat er stemmen opgingen om
Veenendaal te verlaten en een gïted heen
komen te zoeken in de Hollandse ste
den
De Engelsen uit Wageningen wensten
een sauvegardeakte in hun landstaal,
gaven zij voor. Daarom adviseerden de
bewoners van Veenendaal die aan Ley
cester of aan zijn generaal sir John No-
ritz te vragen.
Enige dagen later kwamen de Engel
sen 's nachts weer met wagens om turf
te halen, maar ze moesten onverrichter-
zake terugkeren. Toch zagen zij nog
kans de boerderijen binnen te dringen en
de bewoners mee te voeren. In die dagen
werden ook twee Veenendalers door
Engelse ruiters naar Rhenen gebracht en
daar mishandeld.
't Was winter en bitter koud. De mis
lukte turftocht deed de Engelsen pro
testeren. Zij beweerden dat de Veenen
dalers „heure garnlsoenen souden hebben
dootgesmeten". Ook zouden Engelsen die
Amersfoort passeerden door Veenenda
lers gedood zijn. De Veenendalers ver
weerden zich en verhaalden, dat op 3
februari vierentwintig Engelse soldaten
uit een huis en van achter de heggen te
voorschijn springende de Veenendalers
hadden aangevallen. Een grote vecht
partij was ontstaan, wederzijds raakten
velen gewond. De Engelsen dreigden, met
(Zie verder pagina 2.)
KERKEWIJK 167 -TEt. 5000 V E E N E N OA A L
Gevolmachtigde van de Insurance
Company of North America
