Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Veenendaalse sigarenindustrie
is niet pessimistisch
Voor de
KANTONRECHTER
MULDER
Hogere produktie, een goedkopere sigaar,
maardezelfde kwaliteit
Een Amerikaans drogist met fantasie
32e jaargang
WOENSDAG 6 AUGUSTUS 1958
Nr. 57
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Mechanisatie reeds
toegepast
Acht jaar gedeeltelijk invalide
door verborgen scherf
ASSURANTIEKANTOOR
ALLE VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Geen sprake van
werkloosheid
Vooruitzichten niet
somber
SPAAR UW OGEN
Tragische gebeurtenis op
vakantiereis
14-jarige Albert Geerenstein
in Noordoostpolder
om het leven gekomen
Bromfietsrijder geslipt
Zeepkistenrace met
valpartijen
Veenendaalse familie in
Oostenrijk in moeras
gereden
Marktberichten
Voor zeventienhonderd
dollar
Oogsttijd
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Glrono. 563427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven by
de agentschappen van „De Vallei" In
de plaatsen van verschoning
DE VALLES
ADVERTENTIES
Advertentieprqs per mm 15 cent
Speciale contractpryzen op aanvraag
Minimum per advertentie 3,60
Rubriek Vraag en Aanbod 1-10
woorden 95 cent, elk woord meer
7 cent
Abonnementsprys 1,65 per kwartaal
Losse nummers 10 cent
Enkele dagen geleden heeft de dagbladpers melding gemaakt van het „re
volutionaire industriële proces" in de sigarenindustrie. Dit proces zou bestaan
uit volledige mechanisatie, waardoor het oude handwerkambacht „sigaren-
maken" geheel zou verdwijnen, met het gevolg dat vele arbeiders in deze indu
strie werkloos zouden worden. Omdat Veenendaal hier ook zeer nauw by be
trokken is, hebben wij bij bevoegde zijde geïnformeerd wat deze mechanisatie
voor onze plaats te betekenen zou kunnen hebben.
Om tot een juist beeld te komen van de
mechanisatie in de sigarenindustrie moe
ten we deze eerst verdelen in twee groe
pen. De eerste groep is die van de fabri
cage van kleine sigaren (senoritas), ter
wijl de tweede groep de grotere (bolknak-
ken) sigaren vervaardigt. De senoritas-
industrie nu heeft reeds lang de compleet-
fabricage ingevoerd. Dit betekent dat de
sigaren machinaal gemaakt worden, zon
der handenarbeid. Bij de bolknak-fabri-
cage ging dit niet zo snel. Het was de
technici tot voor kort .nog niet gelukt een
compleet-bolknak-machine te construeren
We schrijven: tot voor kort, want men is
er nu in geslaagd deze machines te ma
ken. Het logische gevolg is dat de me
chanisatie nu als het ware als een padde-
Om te beginnen is de mechanisatie in
de sigarenindustrie helemaal niet nieuw.
Dat is te zeggen, ze dateert reeds van
vóór de oorlog, doch i.v.m. de toenmalige
problemen van de werkgelegenheid, is de
mechanisatie van overheidswege stopge
zet. Om te kunnen voldoen aan de steeds
dringender naar voren komende proble
men ten opzichte van rationalisatie, d.w.z.
efficiënte bedrijfsvoering, is de mechani-
satiestop kort na- de oorlog opgeheven.
Toen pas mochten de sigarenfabrikanten
hun machinepark opbouwen en uitbrei-
KONINKLIJKE GASTEN IN CANNES.
Een beeld van de vakantie van de Ne-
In onze tijd van mechanisatie en mo- derlandse koninklijke familie in het
,rni.orin«r"c 0r wmnio mop,- waarnvflr irebied van de Middellandse Zee. De
foto toont wandelend in de oude haven-
dernisering is er weinig meer waarover
wij ons verbazen. Zo langzamerhand
wordt bijna alles mogelijk. Ook op me
disch gebied presteert men steeds
meer. Ziekten, waarvoor vroeger geen
genezing was, worden nu met de mo
dernste middelen intensief en veelal
met succes bestreden. Toch gebeurt het
wel eens dat de theorie niet altijd ge
lijk is aan de praktijk.
Zo kwam ons ter ore dat in 1945, bij
een granaatinslag in een woonhuis een
inwoner van Veenendaal werd getrof
fen door rondvliegende scherven. Op
name in ziekenhuis volgde en bij ope
ratie werden vijf scherven verwijderd.
De man is, na hersteld te zijn, weer
aan het werk gegaan, maar langzamer
hand kreeg hij pijn in zijn schouder
streek. Na verloop van acht jaar be
sloot hij zich weer te laten onderzoe
ken. Veel X-foto's werden gemaakt en
de uitslag hiervan was dat er toch nog
een scherf achter het dikste deel van
het schouderblad werd gevonden. De
scherf werd met goed resultaat door
pröf. dr. Nuboer te Utrecht verwijderd,
waarna de patiënt volkomen arbeidsge
schikt was.
Het merkwaardige voor de artsen
was, dat de scherf 22 gram woog en
dat deze, na 8 jaar, nog dezelfde scherp
heid bezat. Ook de betrekkelijk geringe
arbeidsongeschiktheid was voor hen
een raadsel.
KERKE WIJK 167 -TEL. 3000 - V E E N E N DA A L
Gevolmachtigde van de Insurance
Company of North America
wijk Le Suquet in de Zuidfranse stad
Cannes, v.l.n.r.: Z.K.H. Prins Bernhard,
H. K. H. Prinses Margriet en
H.M Koningin Juliana.
VERTREK BIJENVOLKEN
De Vereniging tot Bevordering der
Bijenteelt in Nederland, afd. Veenen
daal, is voornemens de bijenvolken a.s.
donderdagavond 7 augustus naar de
Ginkelse hei te verzenden.
De volken dienen vóór half tien
's avonds gebracht te worden bij A. van
Essen, Nieuweweg 138, Veenendaal.
stoel uit de grond schiet om de verloren
tijd in te halen. Hierdoor komt het dat de
Algemene Ned. Bedrijfsbond voor de ta
bakindustrie (A.N.B.) zich zorgen maakt
om de te verwachten werkloosheid.
Werkloosheid is nu niet bepaald een
gunstig vooruitzicht en de eerste gedachte
bij deze mechanisatie zal natuurlijk zijn,
dat vele mensen overbodig worden. Het
tegendeel is echter waar. Met name in
Veenendaal wordt dit bewezen door het
feit dat de senoritas-industrie, die reeds
van voor de oorlog mechanisatie doorge
voerd heeft, nog steeds personeel aan
trekt. Het zou natuurlijk anders worden
als een bedrijf ineens een groot aantal
van deze nieuwe machines zou gaan ge
bruiken. De A.N.B. heeft daarom hande
lend naar het gezegde: „beter voorkomen
dan genezen" aan de werkgevers verzocht
het mechanisatie-proces te temporiseren,
wat dus inhoudt dat, indien men deze
machines gaat gebruiken, dit geleidelijk
aan geschiedt. In de eerste plaats om het
personeel om te scholen, maar ook omdat
het verbruik van sigaren ogenschijnlijk
teruggelopen is. Dit vindt zijn oorzaak
voornamelijk in de bestedingsbeperking.
De sigarenrokers zijn in aantal vermin
derd omdat de verdere levensbehoeften
duurder zijn geworden. De sigarenindu
strie wil dit opvangen door goedkopere
sigaren te maken, die echter dezelfde
kwaliteit behouden als voorheen.
In dit licht gezien heeft er eigenlijk
geen vermindering, maar verschuiving
van consumptie plaats. De verwachting
is dan ook, dat de goedkopere sigaar, de
rokerskring weer zal vergroten. Juist een
dezer dagen zijn de eerste goedkopere
sigaren in de handel gebracht. Dit brengt
met zich mee, dat de vraag naar sigaren
spoedig zal stijgen en dus verhoging van
produktie, met het gevolg meer werkge
legenheid. En dit laatste is toch het be
strijdingsmiddel tegen werkloosheid.
Wie bovenstaand gelezen heeft komt
tot de conclusie dat de fabrikanten, vooral
ook in Veenendaal, alles in het werk stel
len de werkgelegenheid op peil te houden,
zo mogelijk te vergroten. Reeds eerder
heeft de Veenendaalse tabaksindustrie
donkere dagen gekend toen de aanvoel
van tabak uit Indonesië stagneerde en er
sprake was van drastische inkorting van
de werkweek, maar ook toen is men er
voortreffelijk in geslaagd de moeilijkhe
den te overwinnen. De tabaksaanvoer is
weer iets ruimer geworden en naar het
zich laat aanzien zal dit binnenkort weer
op een redelijk peil teruggebracht zijn.
Voorwaar geen slechte vooruitzichten voor
de mensen welke in de sigarenindustrie
hun werk vinden. Vermoedelijk hebben
zij bij het lezen van de onrustbarende
berichten al het spook van de werkloos
heid zien ronddwalen, maar naar men
ons van bevoegde zijde meedeelde, zal
de sigarenindustrie in Veenendaal geen
nadelige gevolgen hebben van het me-
chanisate-proces. V/el wordt verwacht
dat deze industrie over tien jaar een ge
heel ander beeld zal tonen, maar door
een juist beleid zal dit voor niemand
nadelig behfteven te zijn. Het beste bewijs
dat de Veenendaalse tabaksindustrie
bloeit is, dat deze buiten onze plaats nog
vele filialen heeft en zelfs een deel van
de orders uitbesteed moet worden aan
andere fabrieken.
COLLECTE KANKERBESTRIJDING
In de periode van 18-31 augustus zal
de jaarlijkse huis-aan-huiscollecte ten
bate van het Koningin Wilhelmina-
fonds weer te Veenendaal worden ge
houden. Er zal wel niemand zijn die
niet sympathiek staat tegenover deze
collecte, die beoogt gelden bijeen te
brengen ter bestrijding van onze volks-
vijand nr. 1, de kanker.
LAAT ZE TIJDIG
CONTROLEREN
Hoofdstr. 51 - Tel. 3184 - Veenendaal
ZIEKENFONDS LEVERANCIER
De 52-jarige kleermaker de heer J. van
Manen uit de Savornin Lohmanstraat
te Veenendaal is tijdens zijn vakantie
in het Schwarzwald aan een hartver
lamming overleden.
De heer Van Manen was met zijn
echtgenote en een ander echtpaar even
eens uit Veenendaal, vrijdagmiddag in
de Schlugsee gaan zwemmen.
Vermoedelijk heeft hij door de te
grote afkoeling een hartaanval gekre
gen. Hij is naar een ziekenhuis te Frei
burg overgebracht, waar hij zondag
middag is overleden.
De 14-jarige Albert van Geerenstein
uit de Dr. Kuyperstraat is maandag
middag in de Noordoostpolder op tra
gische wijze om het leven gekomen.
Hij logeerde met zijn vriendje L.
Roks uit Veenendaal bij een vroegere
klasgenoot, wiens vader, de heer J.,
thans in de Noordoostpolder woont.
Bij het rijden van mest is de wagen
waar hij op zat plotseling gekanteld
waardoor hij onder de wagen kwam en
onder de lading werd bedolven. Toen
men hem onder de wagen vandaan had
gehaald bleken de levensgeesten reeds
te zijn geweken.
Vrijdag zal hij op de algemene be
graafplaats aan de Munnikenweg ter
aarde worden besteld.
De bromfietsrijder L. uit Kampen slipte
zaterdagavond op de hoek van de Rem-
brandtlaan en de Paulus Potterstraat,
waardoor hij op de trottoirband terecht
kwam. Hij werd daardoor zo ernstig ge
wond, dat hij naar het Julianaziekenhuis
te Veenendaal moest worden overge
bracht.
Veel jeugdige toeschouwers waren za
terdagmiddag cp de Geerseweg aanwezig
om hun favorieten in de zeepkistenrace
aan te moedigen. Deze race was uitge-
(chreven door het comité vakantiewerk
e Veenendaal en het moet gezegd wor
den dat de jongens hun uiterste best heb
ben gedaan als eerste uit de strijd te ko
men. Dat dit gepaard ging met enkele,
niet ernstige valpartijen lag meer aan
het feit, dat de „coureurs" nog te weinig
ervaring hadden in het besturen van een
zeepkist. De kisten waren vooraf door
de politie gekeurd, waarna elke deel
nemer een officieel keuringsbewijs ont
ving.
Als eerste eindigde P. Rebergen, die
daarvoor een mooie schemerlamp ont
ving. De tweede prijs, een vulpenset,
werd gewonnen door H. Ballast. De lager
geklasseerden ontvingen ook allen een
prijs.
De wereld en inzonderheid de drankbestrijding heeft wel iets te
danken aan de drank „op armslengte". Per dag worden er meer
dan 60 miljoen flesjes bruin prikkel water gedronken. De directie
geeft niets om kritiek of lof. Iedere keer dat men onze naam noemt
is dat reclame voor ons produkt zeggen ze met een veelbetekenend
knipoogje.
John S. Pemberton, een arme maar met veel fantasie geladen drogist uit Atlanta
(Georgia), is de uitvinder van de bruine Amerikaanse prikkeldrank „Coca Cola".
Behalve zijn bescheiden drogisterij, bezat hy ook een fabriekje, waarin hij aller
lei anti-hoestmiddeitjes, haarverf en een soort gemberlimonade produceerde. De
fabrieksgebouwen bestonden uit twee houten loodsen, de installatie was zeld
zaam primitief (een potkachel en wat potten en pannen). Rijk was Pemberton
evenmin. Op 53-jarige leeftijd balanceerde hij op het randje van een faillisse
ment en zqn slechte gezondheidstoestand maakte hem het leven zuur. Maar
dapper hield hij vol...
Thans wordt het wereldverbruik van
Coca Cola geschat op 60 miljoen flesjes
per dag. Elfhonderd bottelarijen in
Amerika en 20.000 grossiers werken dag
en nacht als paarden om de verkoops-
cyfers omhoog te stuwen.
De maatschappij steunt zijn verko
pers jaariyks met een reclame-budget
van 225 miljoen dollars, heeft volkomen
lak aan lof en critiek en lacht om alle
concurrentie.
Pemberton was zo bezeten van de
idee van die uitvinding, dat hij meer
en meer de allures aannam van een
alchimist uit de Middeleeuwen. De om
wonenden zagen en hoorden hoe hij
vaak midden in de nacht in zijn fa
briekje bezig was. Soms werkte hij
zelfs in de open lucht met een vuurtje
BURGEMEESTER A. BAKKER BIJ K.B.
HERBENOEMD VOOR ZES JAAR
Bij Koninklijk Besluit van 12 juli 1958,
nr. 10, is burgemeester Bakker herbe
noemd als burgemeester van Veenen
daal.
Deze herbenoeming geldt voor een tijd
van zes jaren en zal dus waarschijnlijk
de laatste ambtsperiode van burgemees
ter Bakker zijn daar hij voor het verstrij
ken van deze termijn de pensioengerech
tigde leeftijd zal hebben bereikt.
Vorige week is de heer H. Baars van
de Nieuweweg toen hij met zijn gezin
de vakantie in Oostenrijk doorbracht, in
de omgeving van Seeboden in een moeras
gereden.
De heer Baars moest uitwijken voor
een vrachtauto die zijn wagen „sneed"
daar hij anders een botsing met deze
vrachtauto niet meer had kunnen voor
komen.
Hoewl de auto behoorlijk werd bescha
digd werd geen van de inzittenden ge
wond.
VEENENDAAL. Eiermarkt: aangevoerd
120.000 stuks eieren. Prijzen grote eieren
14,50 tot 15,25 per 100 stuks. Kleine
eieren 9,- tot 12,- per 100 stuks. Handel
vlug. Biggenmarkt: aangevoerd 75 biggen.
Prijzen van 50,- tot 68,- per stuk. Han
del redelijk.
onder een ketel. Hij mengde allerlei
grondstoffen, proefde af en toe eens,
mompelde dan wat in zienzelf en stook
te zijn vuur wat op.
Op nieuwsgierige vragen over dat
vreemde gedoe, antwoorddé hij, dat hij
bezig was een drank te brouwen, die
alle dorst versloeg.
En dat lukte.
Op een dag in het jaar 1886 kwam hij
in de winkel van zijn collega en vriend
Jacobs binnen met een grote pot stroop
in de handen.
In Jacobs' Drugstore werd spuitwater
bij de stroop gedaan. Daarna mochten
vaste klanten eens proeven. Op hun
aanwijzingen werd het brouwsel ver
beterd en kreeg het tenslotte een naam,
door de nieuwsgierigheid van een van
hen. Een klant, F. M. Robinson, van
beroep boekhouder, wilde gaarne de
samenstelling van de drank weten. Men
vertelde hem, dat de drank - de limo
nade - hoofdzakelijk was bereid uit
cacao- en colabladeren.
Robinson opperde daarop de idee de
drank cocoa-cola te noemen.
Pemberton schreef de naam op een
stuk papier en schreef het eerste deel
van het woord zonder o. Zo ontstond
de naam „Coca Cola".
De produktie van de nieuwe drank
bedroeg het eerste jaar 115 liter en het
daaropvolgende jaar 4500 liter. Veel
leverde het nieuwe produkt niet op.
Pemberton werd trouwens steeds zie
ker en zwakker en was hoe langer hoe
minder in staat zich met zijn bedrijfje
bezig te houden. Tenslotte deed hij
tweederde van zijn Coca Cola-fabriekje
voor twaalfhonderd dollar van de hand.
Op zijn ziekbed verkocht hij tenslotte
het resterende deel voor vijfhonderd
vijftig dollar. Drie weken later stierf
hij.
De koper was een zekere meneer
Chandler, eveneens een drogist. Maar
daarmee hield de hele overeenkomst
dan ook op.
Want de nieuwe eigenaar was een
voortvarend man. Hij zorgde er al heel
gauw voor, dat Coca-cola niet alleen in
Atlanta verkrijgbaar was, maar door
heel Amerika bekend werd. Van 1888
tot 1919 bleef hij in de zaak, toen vond
hij het tijd om er mee óp te houden.
Hij was toen 68 jaar. Voor 25 miljoen
dollar verkocht hij het handelsmerk en
(Zie verder pagina 2.)
Een der „coureurs" heeft zijn kist tijdens de race niet onder controle
Onlangs op een avond was A. v. d. D.,
katoensterker te Veenendaal, met zijn
bromfiets op de Parallelweg in zijn woon
plaats in botsing gekomen met een voet
ganger, waardoor diens kleren schade op
liepen en zijn bril brak. Er stond een
auto geparkeerd, die licht op had en
daardoor ben ik waarschijnlijk even ver
blind, vertelde verdachte vrijdag voor het
Wageningse kantonger. Bovendien was
het erg donker en regende het en ook
was de man geheel in het zwart gekleed.
Ik heb hem beslist niet opgemerkt voor
het te laat was. Veiligheidshalve reed ik
ook nog een anderhalve meter van de
kant af, omdat er ter plaatse geen trottoir
is en men dus rekenen kan op voetgan
gers.
De officier wilde rekening houden met
de omstandigheden en eiste f 25.- of 10 d.
Rechter v. d. Brand liet de opgesomde
en door het proces-verbaal bevestigde
moeilijkheden nog wat duidelijker spre
ken en vonniste met f 10.- of 4 d.
J.S., een jeugdige machine-bankwerker
uit Rhenen, was in zijn woonplaats tot
tweemaal toe zonder rijbewijs op een
motor gesignaleerd, ook had hij niet vol
doende rechts gereden en had op zijn
voertuig een kentekenplaat ontbroken.
Vrijdag voor het Wageningse kanton-
gerecht bleek er moeilijk te praten te zijn
met deze verdachte. Niet omdat hij on
willig was of zoiets. Integendeel, hij zei
juist veel te vaak ja als er nee gezegd
moest worden, maar hij sprak en ver
stond nog plecht Nederlands. Hij be
hoorde namelijk tot degenen, die tijdens
de Hongaarse opstand in den vreemde
de vrijheid gezocht hadden.
Duidelijk werd dat hij de motor had ge
repareerd en hem had willen proberen
maar dat verklaarde nog niet het feit
dat hij daarna nog eens zonder papieren
gereden had. Toen had hij toch kunnen
weten dat dit niet mocht. Misschien dat
hij vertrouwd had op zijn Hongaars rij
bewijs, maar dat is in ons land niet gel
dig. Men kwam er niet uit en daarom
werd de zaak aangehouden, opdat een
volgende maal een tolk assistentie kan
verlenen.
-»-
De zaak tegen A.K., vuilnisophaler te
Ede, die in Veenendaal zonder rijbewijs
in een driewielige bestelauto was aange
troffen, werd aangehouden voor het ho
ren van enkele getuigen. Vrijdag voor
het Wageningse kantongerecht beweerde
K. nl. dat de wagen afgesteld was en niet
harder dan 16 kilometer zou kunnen rij
den. Ik heb het aan de Edese politie ge
vraagd en in zo'n geval behoef je geen
rijbewijs te hebben, zeide hij. De politie
heeft anders geconstateerd, dat u een
vaart van 35 a 40 km had, onthulde rech
ter v. d. Brand. Dat kan de politie
niet geconstateerd hebben, want ik kwam
van de S.K.F.-fabriek vandaan en ik be
vond me nog maar net op de weg, repli
ceerde verdachte.
T. W. van S., landbouwer te Bennekom,
zwenkte onlangs op de Dorpsstraat in zijn
woonplaats met zijn auto zo plotseling
naar links om een inrit in te rijden, dat
een juist inhalende motorist in moeilijk
heden kwam en een botsing niet meer
wist te vermijden.
Het gebeurde vlak bij een splitsing
van wegen en volgens de wet had die
motorrijder me daar niet mogen inhalen,
betoogde verdachte vrijdag voor het Wa
geningse kantongerecht.
Of die motorrijder ook een fout be
gaan heeft doet niet ter zake, zei rech
ter v.d. Brand. Op het ogenblik staat u
hier voor de balie omdat u linksaf ge
slagen bent toen het met het oog op het
andere verkeer niet meer veilig kon ge
beuren. Ik zie niet in wat ik ver
keerd gedaan heb, hield van S. vol. De
motorrijder mocht niet inhalen en door
zijn fout is de botsing veroorzaakt.
Ik kan evengoed zeggen, dat het door
uw fout gekomen is, want u mocht niet
linksaf slaan. Dat is een van de normale
rijrichting afwijkende beweging en men
moet het rechtdoor gaande verkeer nu
eenmaal voorrang verlenen, besloot de
rechter. Eis en vonnis f 40.- of 16 d.
-8-
P. J. K., een jeugdige machine-bankwer
ker uit Lunteren, was onlangs op een
avond in zijn woonplaats nog al raar aan
het rossen geweest. In een, zonder toe
stemming van de eigenaar „geleende"
auto, had hij met een vaartje van naar
schatting zo'n 70 kilometer over Lunte-
(Zie verder pagina 2.)
Men staat vaak te weinig stil
bij wat oogsttijd zeggen wil.
En velen denken: na het zaaien
komt ook wel de tijd van maaien.
Men vertrouwt het zaad aan moeder
[aarde
(echter niet als monster zonder waarde)
in de hoop op een geslaagd gewas;
doch dat constateert men later pas.
Men ziet nu weer het rijpe graan,
als korrels in de grond gegaan,
wordt het nu als koren gemaaid,
wat in het voorjaar is gezaaid.
Dat klinkt nu allemaal wel simpel,
doch op menig gezicht verschijt een
[rimpel,
waneer men tegenslag ondervindt,
hetzij door hagel, storm of wind.
Hoe belangrijk is de boerenstand
als producent voor heel het land.
De oorlog heeft ons dat geleerd,
toen werd de boer ook gewaardeerd.
Nu reeds ziet men veel rog op schoven,
wachtend op zon, die 't graan gaat
[stoven.
waarna 't verdwijnt in berg of schuur.
De boer leeft dicht bij de natuur.
Hiermee trachtte ik uit te leggen
wat oogsttijd ons allen heeft te zeggen,
en hoe het de korrels is vergaan
eer 't akkers zijn met goudgeel graan.
J. M.