SIMON DE WIT
DE VALLEI
Lx]
(lKtea
1
Volvette kaas CC
Prima gehakt pq
55
APPELM0ES39
Kapucijners
Augurkeirsneden
29
32
Huishoudkoffieq7
Zelf
Ook in hot
jaar
Veel Heil en Zegen
„La mode"
,De Grebbedienst'
H. van Bennekom
Fa. Gebr. v. Beek's
Magazijnbediende
Makreehatensau,
Voor de Jeugd
WITTE
KRUIS
HELPT
ECHT!
WITTE KRUIS
Wenst U firma BOUMAN
goedkoff&i!
Erwten wortelen
werkend middel 29
reeds f 1,55 verdiend!
li GRATIS 1
Dc Laatste Brug
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
WOENSDAG 31 DECEMBER 1958
Nr. 98
s 't
Jan Oliebol
RENSWOUDE
OVERBERG
OPTIEK WESTERA
EDERVEEN
Sig. Mag. „De Gezonken Hoek"
Prettige feestdagen
en een voorspoedig 1959
J. van Doldoren Zn
Verhuizingen
Transporten
Wij wensen een
ieder een
Gelukkig nieuwjaar
Kolenhandel
wenst U allen een
gezegend 19S9
Administratieve kracht
EUHO n.v.
R.V.V. „Rhenus"
gelukkig en
voorspoedig
19S9
jong 250 gram U W
een 3literpot
van 49 voorUv tfü
zoetzuur
Op deze boodschappen 480
Bovendien: waardevolle melkkoetjes
Verschijnt als bijlage van
het streekblad „De Vallei"
onder redactie v. tante Jos
Correspondentie te richten
aan tante Jos, per adres
Parallelweg 10, Veenendaal
JARIGE NEVEN EN NICHTEN
1 jan. Johannes Latul, Ederveen
3 Henk van Ravenswaaij
4 Ad. Mijnhardt
6 Marjo Walgering
7 Suusje Achterberg, Rhenen
7 Arie Diepeveen
7 Cor van Maanen
Allen weer gefeliciteerd!
Jongens en meisjes wier ouders „De
Vallei" lezen: Even een briefkaart met
je verjaardag en geboortedatum naar het
redaktiebureau, Parallelweg 10 en je ver
jaardag wordt óók in onze rubriek ver
meld.
Doe de blinden een plezier,
Spaar trouw capsules en zilverpapier!
RAADSELS
Voor ouderen:
I. Verborgen plaatsnamen:
1 Ik noem het een valk, maar Jan een
sperwer.
2 Hij kan met zijn stem mensen ont
roeren (2).
3 Heeft Abe er tanden mee verspeeld?
4 Wies luister je nou?
5 Mijnheer Lendering kwam vroeg thuis.
6 Hij bezwoer de neger naar huis te gaan.
II.
X - - - eigen gemaakte vogelwoning;
X - - - niet veel;
X - - - plaats waar iets ophoudt;
X - - - le woord van bekend Oude
jaarsavondlied;
X - - - dans in maat;
X - - - 12 maanden;
X - - - bekende naam v. voetbalclub;
X - - - heffer v. d. tiende penning;
X - - - niet vierkant;
X - - - gebakje met roomvulling;
X - - - iemand die steelt;
X - - - plaats aan de Rode Zee;
X - - - grote roofvogel;
Op de kruisjeslijn komt de naam van
één onzer kerkelijke feestdagen.
III. Ze slaan vaak maar doen niemand
Pijn,
Zou je ook weten wie dat zijn?
Voor jongeren:
I. Verborgen jongens- en meisjesnamen:
1 Ik heb er tussen drie en vier aan ge
werkt (2).
2 Ik moet ook altoos op je wachten.
3 Zing wat hoger, ritmisch en zuiver.
4 Ik vond oma rijk en deftig.
5 Ja, appels en peren zijn gezond (2).
6 Ik ben als laatste Venlo binnengereden.
II.
X - - - 's morgens steek je je voet
in je
X - - - voertuig met motor;
X - - - het tegenovergestelde v. kort;
X - - - de grootm. v. Kon. Juliana;
X - - - vrucht met harde schaal;
X - - - niet goedkoop;
X - - - doe je driemaal per dag;
X - - - schoorsteenzwart;
Op de kruisjeslijn komt de naam van
iets wat door velen de eerste dag van het
jaar aan de muur wordt gehangen.
III. Welk zwartje zal steeds bij je zijn,
Op straat bij held're zonneschijn,
Pal blijft ie staan, als jij ook staat,
En zal weer gaan als jij ook gaat.
Inderdaad, op Witte Kruis
kunt u zich rustig verlaten.
Witte Kruis de enige pijn
stiller In 3 vormen
verkrijgbaar.
•tabletten, poeders, cachets
Enkelen spelletjes voor Oudejaarsavond.
MIJN TANTE GING UIT LOGEREN
De spelers zitten om de tafel en de eer
ste speler begint:
„Mijn tante ging uit logeren en ze pakte
in haar koffer een tandenborstel". De
volgende herhaalt: „Mijn tante ging uit
logeren en pakte in haar koffer een tan
denborstel en een haarnet."
Zo voegt iedere speler een voorwerp
bij de serie artikelen, die tante in haar
koffer pakt, terwijl steeds de zin, zowel
als alle vooraf genoemde voorwerpen
moeten worden herhaald, in de juiste
volgorde. Zodra een speler de voorwer
pen niet in goede volgorde opnoemt, of
er één vergeet, valt hij uit. Zo gaat het
spel steeds rond tot er één winnaar over-
JE HOOFD ER BIJ!
Iedere speler is gewapend met een stuk
papier en een potlood. De leider heeft
een lijst van de dingen, die hij zal vragen.
Hij zegt b.v. „letter S", jongensnaam,
(iedere speler schrijft op een jongensnaam
beginnende met een S), meisjesnaam,
schrijver, staatsman, plaats in Nederland,
plaats in het buitenland, rivier (Ned.),
rivier (buitenl.), kleur, zoogdier, vis, vo
gel, insect, fruit of groente, bloem, vloei
stof, kruidenierswaren enz.
De spelers nummeren hun antwoorden,
dan zetten ze op hun papier het nummer
met een vraagteken. Voor de beantwoor
ding van elke vraag worden tien seconden
gegeven. Hij of zij, die aan 't eind de
meeste juiste antwoorden heeft, wint het
spel.
KETTINGWOORDEN
Iedere speler heeft ook hierbij papier
en potlood voor zich. Men schrijft nu een
willekeurig zelfstandig naamwoord op b.v.
bloempot. De tijd wordt nu opgenomen
en iedere speler moet proberen in de
volgende drie of vier minuten zoveel mo
gelijk zelfstandige naamwoorden achter
dit woord te zoeken.
Voorbeeld: bloempot, potlood, loodwit,
witvis, vishengel, hengelsport, sportblad,
bladgoud enz. Natuurlijk moeten het goed
Hollandse woorden zijn. Wie de meeste
woorden vindt is winnaar. Moeilijker is
het twee z.naamwoorden met zo weinig
mogelijk woorden te verbinden. Eerst
worden dus twee woorden op het papier
gezet, geheel willekeurig b.v. regen en
orgel. Deze woorden kunnen aldus met
elkaar verbonden worden: regenlucht,
luchtpijp, pijporgel. Wie de kortste ver
bindingen maakt is winnaar.
Hier ben ik weer, Jan Oliebol,
Ik ben heel vet en rond.
Ik ben gemaakt van kost'lijk meel,
Zo voedzaam en gezond.
Ze bakken mij in kokend vet,
Dat vind ik heus niet naar,
Van buiten word ik heerlijk bruin,
Van binnen word ik gaar.
Soms heb 'k rozijnen in mijn buik,
Of appelmoes of krenten.
Als 'k bij de bakker wordt gehaald,
Betaal je voor mij centen.
Ik kom maar zelden voor de dag,
De laatste dag van 't jaar,
Dan maakt een moeder met een schort
Mij in haar keuken klaar.
Dan kom ik op een grote schaal,
Met suiker fijn bestoven,
Dan staan er vaak al vingers klaar
Om gauw mij weg te roven.
Maar moeder zegt: „Nog wat geduld,
Blijf van mijn baksel af,
Want anders ga je vroeg naar bed
En krijg je niets voor straf.
Als d' avond dan gekomen is.
Zit men heel knus bijeen.
Papa en moe en kleine Piet,
Broer Govert en zus Leen.
„Nou jongens", zegt de moeder dan,
Tast toe, ze zijn er voor."
En ieder grijpt een oliebol,
Dan eet het hele koor.
Dat vaak een holle bolle Gijs
Teveel van ons soort smult
En Nieuwjaarsdag geen eten lust,
Ligt buiten onze schuld.
CEFA-AFDELING OPGERICHT
Tijdens een dezer dagen in Renswou-
de gehouden vergadering met een ver
tegenwoordiger van de Christelijke
Film Actie is besloten definitief tot op
richting van een plaatselijke afdeling
van de CFA over te gaan. Tevens wer
den hierbij de verschillende mogelijk
heden en moeilijkheden uitvoerig be
sproken, terwijl daarnaast het schep
pen van andere ontspanningsmogelijk
heden voor de oudere jeugd als een
noodzakelijkheid werd gezien.
Er zal worden begonnen met een
filmvoorstelling in het gebouw Reho-
both waaromtrent binnenkort nadere
bijzonderheden zullen worden bekend
gemaakt.
Voor dit doel moeten vanzelfsprekend
zoveel mogelijk leden en donateurs
worden gewonnen, aangezien een zekere
financiële basis vereist is. Het voor
lopig comité heeft verder de volgende
tijdelijke bestuursverdeling vastgesteld:
J. Vermeulen, voorzitter; E. Eskes, se
cretaris; H. van den Broek, penning
meester, terwijl de heren J. Lagerweij,
G. Valkenburg en J. Meijer zonodig ala
vervangers zullen optreden.
Bij deze personen kunnen derhalve
nadere inlichtingen worden verkregen
terwijl zij ook gaarne leden en dona
teurs zullen inschrijven.
STUURINRICHTING WEIGERDE
De heer T. U. uit Overberg reed op
Eerste Kerstdag met een bestelwagen
op de weg van Doorn naar Maarsber-
gen, toen plotseling de stuurinrichting
weigerde.
Door onmiddellijk te remmen kon de
bestuurder erger voorkomen alhoewel
hij niet kon verhinderen dat de wagen
door de langs de weg staande bomen
flink werd beschadigd. Zijn mede-in
zittende liep een bloeduitstorting aan
het been op.
Kies niet „in den blinde"
Uw opticiën!
Zomaar, op goed geluk af. Wij
prijzen ons gelukkig van onze
relaties te mogen horen dat zij
tevreden zijn en blijven over elke
bril door ons vervaardigd!
tegenover gemeentehuis, Rhenen
Eigenaar: H. v. d. Berg
HERV. SCHOOL AANBESTEED
In café v. d. Linden te Ederveen vond
de aanbesteding plaats van de nieuwe
zesklassige school voor de Ned. Herv.
'Schoolvereniging. Deze aanbesteding ge
schiedde door de architecten G. Harde
man te Ederveen en A. H. Nes te Barne-
veld.
Voor perceel I: metsel-, timmer- en
smidswerk hadden zich 18 gegadigden
aangemeld. De heer J. Slotboom uit Lun-
teren was met 158.784,— de hoogste in
schrijver; laagste was de fa. Kelderman
en v. d. Brink uit Ede met 121.700,
Voor het loodgieterswerk was de heer
H. Hartkamp uit Barneveld de laagste
inschrijver met 9.267,voor de elektr.
installatie de heer G. Jonker te Scher-
penzeel met 5.260,en voor het glas-
en schilderwerk de heer E. Kramer te
Woudenberg met 10.600,
De totale kosten werden door de archi
tecten begroot op 168.000,dat is on
geveer 20.000,meer dan de som van
de bedragen waarvoor de laagste inschrij
vers hebben ingeschreven.
maar maak een goed begin
neem een Sigaar, en
steek de brand er in
Sigaren te kust en te keur
Zowel luxe verpakt als miskleur.
W. v. ESSE - Cederlaan 2 - Tel. 2666
ZO ZIJN ONZE MANIEREN...
Help gerust oude mensen, die een
beetje weifelend op de stoeprand staan
met het oversteken van de straat. Ze
zullen jullie er dankbaar voor zijn.
Alle neven en nichten een biy en ge
zegend 1959 toegewenst!
Tante Jos.
WONINGBOUW GEGUND
De bouw van 18 woningwetwoningen te
Ederveen werd door het gemeentebestuur
van Ede aan de laagste inschrijver ge
gund. Het is de fa. G. Veenvliet te Geld.
V'daal voor een bedrag van 227.500,
KERSTFEESTVIERING NED. HERV.
VERENIGINGEN
De Ned. Herv. Jeugdverenigingen te
Ederveen, t.w. de Jongelings-, Meisjes-
en de Knapenvereniging kwamen bijeen
voor een gecombineerde kerstfeestviering.
De voorzitter van de J.V., de heer Koudijs
opende met gebed en liet zingen uit de
Lofzang van Zacharias vers 1 en 3.
Hierna hield het lid der Knapenvereni
ging B. Herikhuize een inleiding, gevolgd
door een levendige discussie.
De kleine meisjes zongen hierna enkele
bekende kerstliederen, waarna Jannie van
Beek een gedicht voordroeg getiteld: „Het
slapende Kind". Er volgde voorts een
kerstdeclamatie o.l.v. mevrouw Kloot.
Na de pauze bracht E. Nab het kerst
verhaal „Het Kind en de Boetgezant".
Na het zingen van de meisjes werd de
kerstavond door de heer Koudijs gesloten.
Hoofdstraat 108
Tel. 3324
Wenst zijn geach
te cliënten een
voorspoedig 1959
Transportbedrijf, Zand en Grind
Nieuweweg 229, Veenendaal
ENKELE
DEMONSTRATIE
oliehaarden
TE KOOP
tegen verlaagde prijs!
Fa. A. Bovenschen
Fred. v.d. Paltshof 12
Tel. 319 - RHENEN
Wij wensen allen een
Gelukkig Nieuwjaar
GEVRAAGD een
voor interne expeditie, schoonhouden, in
pakken etc.
Aanmelden tussen 17 en 18 uur.
Eerste Utr. Handelsonderneming n.v.
Utr.str.weg 224 - RHENEN
GEVRAAGD een
Vereisten: enig zakelijk begrip - leeftijd
23-35 jaar.
Uitsluitend schriftelijke sollicitaties
Postbus 6 - RHENEN
wenst haar leden,
donateurs en
begunstigers een
geldig vanaf
2 Januari
t/m 7 Januari
uifkt u ffiaar
bij de gemiddelde kruidenier
bij Simon de Wit
400 gramsblik UÜ
gramsblik
400 gramsblik
bij iedere f 3,- aan boodschappen
500 gramspak
per pot
literblik
250 gramspak ff
per pak
Elk artikel ook afzonderlijk verkrijgbaar
Ga deze week naar
SIMON
DE WIT
In Veenendaal komen wij gratis horen en
bezorgen: Tel. 201 5
HOOFDSTRAAT 93 - VEENENDAAL
FEUILLETON
door
N0RBERT KUNZE
(13)
Ja, zij begreep het. Zij had ook de
anderen begrepen, die tegen haar had
den geschreeuwd. Maar de commandant
had nauwelijks een kans gehad het er
levend af te brengen. Allen hadden het
geweten. Men kon haar toch nu niet
ineens de schuld daarvan geven. Alles
draaide als in een dolle wervelwind
voor haar ogen. Zij liep het hol binnen,
naar de brancard van de verzetsstrij
der. Sawa, de man met het uilengezicht
en een paar anderen stonden er naast.
Helga onderzocht de dode voor hun
ogen waar onverzoenlijke haat uit
sprak.
Hartverlamming.
Het hart moest het hebben afgelegd.
Zacht, zonder op te kijken, zei zij:
„De operatie was in orde. Het is niet
mijn schuld."
Toen zakte zij bij de baar ineen. Boro
tilde haar op en liet haar tegen de
koele rots aan leunen. De hele groep
kwam op haar af en bleef
haar staan. Allen keken op haar neer.
Sawa sprak haar snel en hard toe. Boro
vertaalde.
Voorzichtig formuleerde hij de wei
nige brokstukken die hij bij machte
was te vertalen: „Commandant zeggen,
wij alleen geloven „alles in orde", als
meegaan, dokterr. Zo niet, wij geloven,
jij schuld commandant dood."
Helga las Boro elk woord van de lip
pen af, maar ook daar zag ze geen ge
nade, geen begrijpen.
Plotseling kon zij zich niet meer be
heersen en zij moest de snikken die
schoksgewijze in haar opkwamen en die
haar de keel dichtknepen als een prop,
de vrije loop laten. De tranen rolden
haar over de wangen toen zij uitriep:
„Dat jullie ons zo haat! Dat jullie dat
kunt geloven?!"
Sawa en zijn mannen gingen heen.
Buiten, voor het hol, zagen zij elkaar
aan, maar geen van hen zei iets. Sawa
klopte Boro op de schouder alsof hij
zich wilde verontschuldigen. Zichzelf
en de anderen. Boro knikte. Hij wist,
wat de commandant daarmee wilde
zeggen: zij waren beschaamd over de
overwinning op de Duitse vrouw.
Een eindeloze stoet kroop langzaam
over het rotsachtige hoogplateau. Het
tegenover tempo werd bepaald door de gewon
den die meegesleept moesten worden.
Helga liep aan het einde van de rij
naast Boro en Miliza. Een paar solda
ten waren vooruitgestuurd en die had
den een ondiep graf gedolven. De bo
dem liet niet toe verder te gaan dan
een spadesteek diep. Daar zou de com
mandant dan zijn laatste rustplaats
vinden: voorwaar een hard bed. Er was
vrijwel geen aarde op de rots, slechts
distels en een paar bremstruiken kon
den er groeien, anders niets.
De voorsten waren blijven staan.
Langzaam sloot de lange rij zich aan
een tot een groep. Toen iedereen na
derbij was gekomen, legden zij de com
mandant in zijn graf. Sawa stond er
alleen voor, het geweer van de dode in
de hand. Hij schoof de haan terug en
liet de eerste patroon er uit vallen. Hij
gaf deze aan zijn buurman.
De tweede patroon viel in de hand
van Sawa. Weer kreeg een van de sol
daten deze.
Langzaam voltrok Sawa de rite van
het uitdelen van hun kostbaarste bezit:
munitie.
Munitie betekende vrijheid.
Toen stapte hij achteruit en salueer
de, zijn vuist aan de pet. Allen hieven
hun vuisten omhoog: voor de vrijheid,
commandant! Voor de vrijheid!
Helga stond iets verderop, de handen
krampachtig over de borst gekruist. In
het glinsterende zonlicht leek de groep
die om het graf heen stond tot een dik
ke muur ineen te vloeien. Een muur die
de vrijheid verdedigde, een laatste
weerstand die zich aan de karige grond
had vastgeklampt en hem met alle mid
delen vasthield. Het was het enige dat
zij bezaten.
Op hun lichaam droegen zij flarden;
aan hun voeten droegen zij flarden;
onder het verband bloedde hun aan
flarden gescheurde vlees. Zij waren de
aangevallenen en zij beten van zich af.
Zij waren in het nauw gedreven, naar
de bergen verjaagd, naar de bossen
verdreven. Zij maakten kuilen en groe
ven graven van slechts enkele hand
breedten diepte, waar zij in neerkniel
den en niemand kon hen er vandaan
krijgen.
Niet denken, had Rottsieper gezegd.
Niet denken. Misschien had hij gelijk.
Maar hij had de verzetsstrijders nooit
zo gezien: vastgeklampt aan hun schrale
grond, aan de stoffige door de zon ver
brande aardkorst! Als zij dit vrijheid
noemden, mocht men hun deze vrijheid
dan ontnemen? Moest men dan niet
mét hen zijn? Moest men dan niet
schreeuwen tegen iedereen die hen van
deze vrijheid wilde beroven? Want zo
lang dit nog gebeurde, zouden nog tal
loze kuilen worden gegraven. Ondiepe
en diepe. Telkens opnieuw.
Of had Rottsieper gelijk gehad?
Zij hadden het graf dicht geworpen,
niemand kon nu onderscheiden dat het
een graf was. De commandant was als
versteend. Een steen tussen stenen-
En de stoet kronkelde verder, nu
langgerekt, stagnerend en dan weer
iets vlugger, vermoeid, dorstig.
Helga's schoenen leken op het soort
dat zondagse hengelaars op humoristi
sche tekeningen, uit het water ophalen.
Haar voeten brandden en zij hadden
blaren. Haar benen bewogen zich al
leen nog maar mechanisch en strompe
lend voort en men voelde niet meer dat
zij met zijn tweeën waren om het
lichaam samen te dragen. Men waande
ze buiten het lichaam. Men kon zeg
gen, als ze nu blijven staan kan ik niet
meer verder. En dan ontdekte men,
dat men toch nog bij hen hoorde, dat
men afhankelijk van hen was. Of was
het omgekeerd?
De dalende zon doet zwarte vlekken
en kringen voor haar ogen dansen en
de voeten strompelen er in voort, de
knieën beven en willen niet meer door
buigen. Maar plotseling was er een
klein houvast. Een stuk hout midden
in het eindeloze rotsgruis, een soldaten-
kruis waarop een Duitse stalen helm
hing.
Helga was niet de eerste Duitse hier.
Franz Bichler, geboren op 11.IV.1923,
gesneuveld op 2.II.1943, was voor haar
langs deze steenachtige weg gegaan. Of
was erover gegleden of gekropen en
was blijven liggen. Helga stond voor
zijn graf en voor haar ogen nam het
haar onbekende gezicht van de jonge
Duitser de trekken van de dode com
mandant aan. Ofschoon deze wel veel
ouder was geweest dan Franz Bichler,
die niet eens de twintig jaar gehaald
had. Merkwaardig, hoe de majesteit
van de dood alle levenswetten onwer
kelijk liet schijnen. Maar toch, zo is de
loop der dingen: van het leven naar de
dood en van de dood naar het leven.
Boro had haar ingehaald en was
naast haar blijven staan. Zijn stem was
goed, diep en warm. Hij zei: „Jullie
graff - met kruis. Iedereen ziet, slaapt
dode soldaat. Ons graff - alleen aarde.
Steen. Niemand mag weten, slaapt dode
verzetsstrijder." Zijn hand raakte de
stalen helm, legde hem recht: „Jullie
kerkhof."
Daarna wees hij naar de scherpe sil
houetten van de bergen die in de zon
glansden. „Ons kerkhof. - Begrijp? -
(Wordt vervolgd).
