DE ARMALITE
AUTORULES
De nieuwe
manier
van
theezetten I
L UXOR Veenendaal
Theater
P F A F F
Dc Laatste Brug
ECHT!
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1959
Nr. 12
Nieuw Nato-geweer wordt in Nederland
gefabriceerd
700 schoten per minuut
Zware beproevingen
TAFELTENNIS
DAMNIEUWS
J. Edink weer een plaats hoger
ROUW-
Itrouwkleding I
hoofdstraat 46
VERMEULEN
U°
A. W. de Haas
Garage firma
J. Hogendoorn Zn
.de vallei'
uw blad
STENO-TYPISTE
JONGEMAN
SER VICE-monteur
nette en
RECTER's
actieve meisjes
FABRIEKEN N.V.
Orertreding
art. 251 bis
Zij, die het lieht
schuwen
PAF van de moderne
Al ruim een jaar worden by de Artillerie-inrichtingen aan de Hembrug
voorbereidingen getroffen voor de produktie van een nieuw infanteriegeweer,
dat ontworpen is door de Amerikaanse Fairchild vliegtuigfabrieken.
De naam van dit nieuwe wapen, dat opvalt door het opmerkelijk lage ge
wicht, is „Armalite A.R. 10". Het zal hier in Nederland in licentie worden ver
vaardigd.
De „Legerkoerier", het officiële orgaan
van de Koninklijke Landmacht, heeft en
kele nadere gegevens over dat opzienba
rende wapen verstrekt. Het lage gewicht
(3,25 kg.) kon worden bereikt door ge
bruik te maken van zeer lichte vlieg
tuigmetalen en plastic. De Fairchild fa
briek, die nauwe contacten met de Ne
derlandse maatschappijen onderhoud en
onder andere ook de Nederlandse Fokker
Friendship in licentie vervaardigt, heeft
in de verwerking van deze materialen
ervaring opgedaan bij de productie van
een „survival rifle", een geweer, dat in
de tweede wereldoorlog door piloten
werd gebruikt en dat zodanig was ge
construeerd, dat het op het water bleef
drijven.
Vooal de kolf van de ruim een meter
lange Armalite heeft een belangrijk aan
deel in de gewichtsbesparing. De buiten
wand is gemaakt van een plastic-variant
versterkt met glas (fiber-glas) en de vul
ling is gevormd uit een soort verhard
schuimplastic. De vreemde materie kan
misschien argwaan wekken en het (ta
melijk smalle) uiterlijk de veronderstel
ling doen leven, dat het geheel nogal
zwak is; het tegendeel is waar. Proeven
hebben aangetoond, dat de kolf bijzon
der sterk is. Wel is door het gebruik van
deze lichte materialen het zwaartepunt
van het wapen meer naar voren verlegd,
een factor waaraan men in het gebruik
wel even zal moeten wennen. Wanneer
men het geweer bij de draagbeugel, waar
in het vizier is ingebouwd, pakt, helt het
wapen dan ook onder het dragen naar
voren.
Ook de vorm van de kolf wijkt van de
traditionele af. Bij de tot nu toe gebruik
te handvuurwapens vormde de kolf een
lichte hoek met de loop. Bij de Armalite
is dit niet het geval. Kolf en loop vormen
één lijn, waarmee wordt voorkomen, dat
het wapen, wanneer vanuit schouder
positie automatisch vuur wordt gegeven,
omhoog gaat. Men moest hierbij wel de
handicap aanvaarden, dat het vizier ten
opzichte van de loop hoger moet staan
dan bij andere types het geval is.
Wéér die pijn?... dat, maar
ook die andere plagende pij
nen vaagt u snel weg met
WITTE KRUIS.
tabletten, poederi
of cachets
Het nieuwe Amerikaans-Nederlandse
geweer is automatisch. Dit wil zeggen,
dat het voortdurend vanuit het magazijn
wordt bijgeladen zonder verdere in
grepen van de man, die het wapen han
teert. Om dit te verwezenlijken heeft
men gebruik gemaakt van het gasaftap-
systeem. Op ongeveer vijftien centimeter
afstand van de monding van .de loop
werd een gat geboord van waaruit een
gedeelte van het gas, dat zich achter de
pas afgevuurde kogel bevindt, in een
buis wordt geleid. De kracht van dit gas
stelt het laadmechanisme in werking. Op
deze manier kunnen per minuut 700 scho
ten worden gelost. In de praktijk zal dit
natuurlijk nooit voor kunnen komen,
omdat het standaard magazijn slechts 20
patronen bevat. De mogelijkheid bestaat
om een inrichting aan te brengen waar
mee met losse patronen van het Nato-
kaliber 7,62 m.m. automatisch vuur kan
worden gegeven. Dan nog zit men echter
met het probleem van de wrijvingshitte.
Natuurlijk kan ook semi-automatisch
worden geschoten, terwijl tevens de mo
gelijkheid bestaat geweergranaten van
het gebruikelijke type af te vuren.
Voor men besluit een bepaald wapen
in produktie te nemen wordt het aan
heel wat, beslist niet malse, proeven on
derworpen. Ook de Armalite heeft moe
ten tonen, dat zij onder alle omstandig
heden dienst kan doen. Zo heeft men het
wapen bijvoorbeeld ondergedompeld in
water en het daarna afgevuurd - het
werkte normaal. Bij temperaturen van
min zestig graden Celsius voldeed het
eveneens aan alle eisen, die men aan een
automatisch geweer kan stellen.
Dat de A.R. 10 niet door stof, zand en
water kan worden aangetast, dankt zij
aan de vernuftige constructie van een
beschermend klepje, dat bij de opening
in het staartstuk is ingebouwd. De uitlaat
waardoor de hulzen naar buiten worden
geworpen, is de plaats waar stof en vuil
in gevaarlijke hoeveelheden naar binnen
kunnen dringen. Deze opening kan bij de
Armalite worden afgesloten door een
stofklep die, als men gaat schieten, auto
matisch wordt geopend vóórdat de eerste
huls wordt uitgeworpen.
Bij het uiterlijk van het nieuwe auto
matische geweer vallen vooral de draag
beugel, met ingebouwd vizier, de koel-
wand om de loop en de pistoolgreep vlak
achter de trekker op. Door de bijzondere
constructie van de kolf, die zoals gezegd
één lijn vormt met de loop, moest men
een houvast monteren in de vorm van
deze greep.
Deze Amerikaans-Nederlandse bijdrage
- het prototype is door de Artillerie in
richtingen voor de produktie gereedge
maakt - aan de bewapening van de Nato-
landen is in verscheidene kringen enthou
siast ontvangen. Verscheidene landen
hebben proefbestellingen gedaan. In de
Legerkoerier wordt echter benadrukt,
dat men hieruit en uit het feit, dat het
Directoraat Materieel Landmacht ook
een exemplaar bezit, niet de conclusie
mag trekken, dat het Nederlandse leger
al besloten heeft de Armalite in haar be
wapening op te nemen.
Nadruk verboden.
Geheel in de lijn der verwachtingen
is het Climax niet gelukt om uit de verre
reis naar Kaatsheuvel enige winst te be
halen. Toch is Climax ook deze keer lang
niet kansloos geweest. Van Dam was uit
stekend op dreef en won tweemaal. Hij
moest echter in Balvers zijn meerdere
erkennen. Jammer dat Vos deze avond
ondanks goed spel alleen van Berends
kon winnen. Van Manen leed tegen alle
drie Kat-spelers een nederlaag.
Doorda Van Dam en Vos in het dubbel
spel hun tegenstanders Balvers en Klein
geen kans gaven, werd de nederlaag tot
het kleinst mogelijke verschil beperkt.
In verband met het Ritac-toernooi
speelt Climax pas weer zaterdag 21 febr.
en wel tegen Well-Shot in Nijmegen. Ook
dan verwachten wij geen succes maar in
de vier nog resterende wedstrijden be
horen de tegenstanders tot de zwakkere
teams en heeft Climax de kans zich de
finitief veilig te stellen.
In de eerste klasse A behaalde Ritac
een verdienstelijke overwinning op RTTV
De Ritmeestermensen hadden weer de
beschikking over T. van de Weert, die
meteen maar ongeslagen bleef.
Climax 2 leed een 6-4 nederlaag tegen
Swift. Hier bleef Heikamp al zijn tegen
standers de baas.
Morgen organiseert Ritac haar jaarlijks
toernooi in de Ritmeesterkantine. Hier
zullen weer tal van spelers uit de Gelder
se Vallei elkaar op sportieve wijze be
strijden om kampioen te worden in de
verschillende klassen. De vereniging die
daarbij de meeste punten behaalt komt
dan weer voor een jaar in het bezit van
de fraaie beker. De eerste tot en met
de vierde plaats in elke klas leveren
respectievelijk 4, 3, 2 en 1 punt op.
De wedstrijdleiding berust weer bij de
heer De Waal, die met zijn assistenten
zijn sporen op dit gebied al wel heeft
verdient. Bondsgedelegeerde is de heer
A. H. Hermans.
De prestaties van de Veenendaalse
dammer J. Edink om het damkam
pioenschap van Nederland zijn vorige
keer beter geweest dan in zijn beide
partijen van veertien dagen geleden.
Nu speelde hij de twee partijen re
mise en kwam zodoende een plaats ho
ger op de ranglijst. n
Om bij de eerste zes te komen moet
Edink nog enkele partijen winnen,
waarvan er hedenavond een gespeeld
wordt tegen M. H. Vos en zaterdag 14
februari tegen T. Gordijn. Voor de on
derlinge competitie werden de volgen
de wedstrijden gespeeld:
G. van Dijk J. Gaasbeek 20
H. v. d. Brandhof C. Heikamp 20
H. Diepeveen D. Bouman 02
R. Rotterdam E. de Kleuver 0—2
W. van Manen J. de Kievid 20
B. Valkenburg A. Keyman 02
A. Kalten D. van Baaren 02
J. Edink B. van Ruiswijk20
J. van Leeuwen J. Gaasbeek 20
W. v. d. Hor R. Rotterdam 02
TSJECHOSLOWAKIJE BOUWT ILJU-
SHINS Wat de Convair en Friend
ship zijn voor het westen, is de Iljushin
voor de communistische landen. De Ilju
shin, van oorsprong Russisch, wordt in
Tsjechoslowakjje in licentie gebouwd. De
Tsjechen hebben tevens enige verbete
ringen aangebracht. Foto links: De mon
tagelijn van de TL-14. Foto rechts: Het
inbouwen van de motoren.
VERHUUR
D. v/d Meijden - Veenendaal
Het juiste adres voor alle
VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN
VERKOOP VASTE
GOEDEREN
WONINGBEHEER
TAXATIES
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau
Beëdigd als makelaar
en taxateur
Mr. Heemskerkstraat 9
Veenendaal
VOOR UW
met auto's zijn wij SPE
CIAAL ingericht. 4-8 pers.
auto's disponibel.
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerke wijk 91, Telef. 2845
VEENENDAAL
iSPECIAAL
in
BRILLEN
Hoofdstraat 51
pi Veenendaal
Voor
naar
Telefoon 2454
Nieuweweg 151-155
Veenendaal
Zet nu thee op de nieuwe manier.met nieuwe
groot formaat Pickwick Theezakjes die in het gebruik
zo voordelig zijn. De zakjes zijn dubbel en geven daar
door snel een maximum aan smaak en geur af.
Het staat bovendien zo
keurig en verzorgd.
Neem de proef
H« theezikje blijft bovenin dé
theepot drijven, wair het water
het heetst Is. Outdoor trekt de
thee veel beter af.
Altijd thee van precies
sterkte door de nauwkeurif
piste hoeveelheid.
4 Ni 51 6 minuten, aft de
thee voldoende getrokkeo
Is, kin het theezikje f«mak
kelijk worden verwijderd. De
thee blijft dm hier fijne geur
en volle smuk geheel behouden.
N.V. NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ
VAN KOGELLAGERS
TE VEENENDAAL
ZOEKT EEN
die tevens werkzaamheden aan de
telex zal kunnen verrichten.
Hiervoor wordt gezocht een jonge
dame met bij voorkeur H.B.S.-5-jarige
cursus, leeftijd tot ca. 23 jaar.
Behalve zij, die ervaring in boven
genoemde werkzaamheden bezitten,
komen ook aankomende krachten,
mits voldoende geschoold, in aanmer
king.
Zo nodig wordt door ons bij het zoe
ken van huisvesting bemiddeling ver
leend.
Sollicitaties met gegevens aangaande leeftijd, op
leiding, ervaring enz. te richten tot de afdeling
Personeelszaken van bovengenoemde maatschappij.
Bij ons is plaats
voor een
min. leeft. 16 jaar. voor opleiding
Werkzaamheden in Veenendaal en omg. bij particulieren
Bromf.ets beschikbaar. Enige kennis als loodgieter, auto
monteur of b.v. Ambachtschoolopl. strekt tot aanbeveling
Br. onder no 4319 bur. van dit blad
Voor het verpakken van ge
neesmiddelen kunnen wij nog
enkele
tot 21 jaar plaatsen
Gunstige arbeids-voorwaarden
Prettige werkkring
Aanmelden bij de Portier van
Parallelweg 50 - Veenendaal
Van vrjjdag 13 februari t.e.m. maandag 16 februari
Elke dag 7.30 uur, zaterdag 7 en 9 uur,
zondag 3 en 7.30 uur
MARIANNE KOCH KARLHEINZ
BöHM HEIDEMARIE HATHEIJER
in:
Een jonge dokter zwicht voor de
smeekbeden van wanhopige vrouw
en offert zijn carrière. Een film met
een actueel onderwerp.
Toegang 18 jaar.
Van dinsdag 17 febr. t.e.m. donderdag 19 febr.
Elke dag 7.30 uur
CORINNE CALVET ANTONIO
CIFARIELLO in:
De wegen die men doorkruist, in het
duistere van de nacht. Een met span
ning „geladen" film.
Toegang 18 jaar.
Rijwielstalling naast het theater
Plaatsbespreken dagelijks van 1 tot 2 uur aan de
kassa, a 10 cent, ook telefonisch: 2376
VENDELSEWEG, VEENENDAAL, TELEF. 2376
IEDERE VROUW
STAAT
VRA'AGT VRIJBLIJVEND DEMONSTRATIE
Kerkewijk 9 - Veenendaal - Tel. 3043
Reparatie aan alle merken
FEUILLETON
door
NORBERTKUNZE
(24)
Weet je, dat alleen datgene helpt, wat
je zelf hebt gevonden. Dat het alleen
je eigen geboden zijn die werkelijk
heid hebben. En dat je ze geheel alleen
moet leren, allengs allengs, en dat eerst
dan beslist wordt, wie je bent en wat.
En je kunt naar niemand toe gaan en
zeggen: spreek er mij vrij van, geef mij
rust, wanneer je je niet zelf kunt vrij
spreken, wanneer je zelf geen rust
vindt. En had je kunnen dromen, dat
al die „eeuwige dingen" zo weinig
duurzaam zijn? Dat er nauwelijks nog
iets van over is? Dat je ze allen hebt
moeten begraven, je goden en afgoden
en dat toen eerst de schaarse tekenen
zijn gekomen, d'e je zijn bijgebleven?
En had je kunnen dromen, dat je het
lachen moest verleren en het huilen,
om te kunnen lachen en huilen? Had
je dat ooit kunnen dromen?
Zou je ooit getwijfeld hebben aan de
raad, aan de wijsheid van de ouden?
Zou je het ooit hebben kunnen dromen,
dat zij overal hulpeloos tegenover ston-
dat ik aan de oorlog te danken heb?
Weet je, dat al het andere verschrik
kelijker is dan je het je kunt voorstel
len, zo verschrikkelijk, dat het ieder
een zou moeten ombrengen, iedereen!
En weet je, dat je buurman reeds, de-
geen, die je iedere ochtend groet en die
tegen je glimlacht en die dezelfde kle
ren draagt als jij, dat die er van af
weet, maar er niets van weten wil?
Weet je, dat hij nog kan slapen, rustig,
en het eenvoudig vergeet? En weet je
dat je vele buren hebt en dat zij allen
vergeten, niet omdat zij het vergeten,
maar omdat het eenvoudig hinderlijk
voor hen is. Omdat het hun zou kun
nen storen daaraan te denken. En weet
je, dat je de armste bent, wanneer de
oorlog je dwingt jezelf eerst te vinden,
wanneer de oorlog je dwingt, je af te
zonderen van de anderen, die zich in
deze oorlog kunnen handhaven? Want
je kunt je niet doen gelden in deze tijd,
je kunt alleen telkens weer falen, om
dat niets zo groot is, dat het anderen
zou doen verstommen.
Weet je, dat ik niets ter wereld kan
haten, werkelijk haten?
Maar de oorlog haat ik!
Weet je, dat geen enkel dier zo arm
is als jij
In de vroegte kwam Miliza en bracht
het meisje mee, dat gisteren getrouwd
was. Het zou op een van de beide af-
den en dat het niets was, niets, dat ze delingen helpen. Haar man was tege-
je op de weg meegaven? En weet je, lijkertijd vertrokken, als bode naar het
dat dit, en niets anders, het enige is, vrije grondgebied. Hij had opdracht
dat ik in de oorlog heb ondervondenjgekregen,- de mensen daar nogmaals
de vraag om hulp over te brengen.
Men wist niet of hij kans had er door
heen te komen. Van de andere boden
had men tot dat ogenblik niets meer
gehoord.
Het meisje - neen, het was immers
geen meisje meer - de jonge vrouw
was ongedurig en weinig geconcen
treerd. Het was de eerste keer, dat
Helga zich de sterkste voelde en zon
der het te willen, drukte zij de jonge
vrouw tegen zich aan, een ogenblik
slechts, en streek haar over de haren.
Miliza stond er wat verlegen bij en liet
haar begaan. Toen de jonge vrouw
echter hevig begon te huilen en in een
hoek moest gaan zitten omdat het snik
ken haar zozeer schokte, snauwde zij
haar toe en zei dat iedere dag nieuw
was en met de vorige niets te maken
had en dat haar bruiloft voorbij was.
Helga wist dat Miliza daarmede het
jonge vrouwtje alleen wilde helpen en
zei niets. Het meisje knikte en begon
met haar werk. Zij haalde water en
waste de gewonden.
Tevoren echter waren Miliza en het
meisje Momcillo voorbij gekomen en
hij was wakker geworden en had weer
getracht, zijn bericht mede te delen.
Hij was opgestaan, nog suf van de
slaap, was stram in de houding gaan
staan en had zijn hand aan de pet ge
zet, toen de beide vrouwen voorbij
gingen. Toen had hij zijn armen zij
waarts uitgestrekt en weer gefladderd
ïvenals gisteren en er bij gebromd. En
:cen Miliza hem verbaasd had aange
keken, had Momcillo tegen haar ge
sproken. Met zijn vingers natuurlijk,
met de handen, en Miliza had hem ge
zegd, dat zij hem niet verstond.
Nu vroeg zij Helga, of die het stom-
menalfabet kende, want zij was toch
dokter en moest het eigenlijk kennen.
Ja, Helga kende de tekens, en Miliza
was naar buiten gegaan en had Mom
cillo geroepen.
Hij kwam en Miliza zei hem, dat hij
met Helga kon spreken. Momcillo was
voor haar in postuur gaan staan, ge
heel soldaat, zich zijn betekenis vol
ledig bewust; toen Miliza hem toeblafte
deze fratsen toch eindelijk achterwege
te laten en te zeggen, wat hij wilde,
was Momcillo beginnen te spreken.
Helga had de letters van zijn vingers
afgelezen.
M-e-d-
M-e-d-i-, ja medicijn betekende dat!
Helga zei: „Begin nog eens!" Maar
Momcillo had haar niet verstaan, en
pas toen Miliza het vertaalde, had hij
het woord herhaald: M-e-d-i-z-i-n! Ja,
zo heette het, er was geen twijfel meer
mogelijk.
Plotseling had ook Miliza begrepen,
waar het misschien over ging, en zo
waren zij gedrieën naar het huis ge
lopen, waarin Sawa en zijn staf waren
ingekwartierd. Miliza had gerappor
teerd en men had Momcillo, die reeds
weer, als een militair standbeeld, stijf
en vol waardigheid in postuur was
gaan staan, verzocht, de Duitse te ver
tellen wat hij wist. Sawa had hem aan
de tafel gezet, waar anders de kaarten
op lagen, en Momcillo keek trots om
zich heen, zegevierend over zijn klaar
blijkelijke promotie.
Eindelijk begon hij!
Een spannende film werd voor hen
afgedraaid. Momcillo's handen, zijn
vingers maakten zo snel het ene teken
na het andere, dat Helga ze nauwe
lijks kon volgen. Miliza moest hem
enige malen remmen, in het bijzonder
in het begin. Hij sprak te snel. Maar
toen klopte het eindelijk. Helga las de
ene letter na de andere van zijn vin
gers af, zei hardop, wat zij gelezen had
en dicteerde Miliza op deze wijze de
afzonderlijke tekens. Miliza schreef ze
op en sprak de woorden in hun ver
band uit. Allen hingen aan haar lippen.
En om de Duitse verder te helpen, ver
taalde Miliza tegelijkertijd, wat Mom
cillo hun allen vertelde. Zo begreep
ook Helga het verband en na enkele
aanvankelijke moeilijkheden, speelde
alles zich snel, als een demonstratie,
voor hen af.
Momcillo begon:
Het eerste dat Miliza voor Helga
vertaalde was duister genoeg. Momcillo
verstond het onbewust, de opwinding
van alle deelnemers op de spits te
drijven.
De eerste woorden luidden: Momcillo
weide liggen
Verder dansten de vingers, werden
op elkaar gelegd, geopend, sloegen
zacht op de andere handpalm. De stom
me kruiste telkens de armen over de
borst waarmede het einde van de af
zonderlijke woorden werd aangewezen.
Door de snelheid van het aflezen vie
len echter de woorden gedeeltelijk sa
men en werden tot woordconstructies
vervormd, die pas in het zinsverband
te ontraadselen waren.
Helga las. Zij was zelf zo opgewon
den, dat zij slechts zeer zacht sprak.
Eerst uit de mond van Miliza, die de
afgelezen letters opschreef, klonken zij
bijna nuchter, hardop in het vertrek.
Allen luisterden mee:
N-e-m-i-s-l-i-t-i:
Niet denken.
M -o-m-c-i-l-l-o-c-u-t-i-
Momcillo horen
N-i-s-t-a-v-i-d-e-t-i j-o-s n-i-s-t-a-
v-i-d-e-t-i-:
Niets zien - nog niets denken
I-z-n-e-n-a-d-a-v-i-d-e-t-i-:
Plotseling zien!
De woorden die op zo wonderlijke
wijze ontstonden, schetsten voor ieder
der aanwezigen taferelen. Taferelen,
die even fragmentarisch, mozaïek
achtig waren samengesteld, als zich
uit Momcillo's eigenaardig verhaal iets
zinrijks, samenhangends liet verklaren.
Het was, alsof een zeer primitieve
kunstenaar voor zijn doek stond en de
grote onsamenhangende penseelstreken
langzaam in hun gezamenlijkheid toch
een geheel zouden opleveren.
Momcillo's vingers bewogen voort.
Helga las.
Miliza schreef en vertaalde.
D-z-a-k-l-e-t-i-t-i m-o-m-c-i-l-l-o
t-a-m-o:
Zak vliegen - Momcillo er heen!
S-t-r-a-h-:
Angst!(Wordt vervolgd.)