Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
„BERGBAD" blijft op zondag dicht
Wist U...
Standpunt van Veenendaalse raad niet gewijzigdt
W. van Galen nam afscheid van de
gemeenteraad
ELST
WAAR IS
DE VALLEI-RIKS?
Het Bergbad beleeft hoogtijdagen
Sovjet-spionage groeide van kleine groep tot
grootste organisatie ter wereld
Uitgebreide en vernieuwde Gelderse
kleuterschool heropend
Autotocht ouden van dagen gaat dit jaar
jmegen en omgeving
naar
RENSWOUDE
AMERONGEN
EDERVEEN
33e jaargang
VRIJDAG 5 JUNI 1959
Nr. 45
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
Assurantie-, Hypotheek- en
Woningbureau BROUWER
Waarde 17,50
2 AH 936933
Temperatuur van het water 21°
Vijfjarige Frank Lansing knipte lint door
Kleuteronderwijs heeft
belangrijke functie
Oud-Veenendaler vernieuwde
Zuid-Afrikaans muziek
onderwijs
Ongeveer 3000 bezoekers
SPEEL NIET MET VUUR
2222
modc>m heren-
h00fdstr 91 veenendaal
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 5S3427
Redactie: W. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
fenimen ook worden opgegeven bfl
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 15 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 4,50
Rubriek Vraag en Aanbod 1-10
ivoorden 1,elk woord meer
10 cent
Abonnementsprijs 1,65 per kwartaal
Losse nummers 10 cent
Zoals reeds te voorzien was geweest zijn de
Prot. Christelijke fracties in de Veenendaalse
gemeenteraad niet ingegaan op het verzoek van
de KVP'er, de heer F. P. Stal, om het .Bergbad'
op zondagmiddag open te stellen.
Het verzoek van de heer Stal had b. en w. reeds
geen aanleiding te geven een voorstel in die
richting aan de raad te doen, aangezien^het col
lege van mening was dat de samenstelling van
de raad sedert de laatste verkiezing niet der
mate was gewijzigd, dat er van verandering van
het standpunt in deze sprake zou zijn. En bij de
behandeling van het verzoek tijdens de raads
vergadering van j.l. woensdagavond is dit weer
duidelijk gebleken.
De heer Stal had een mogelijke oplossing ge
zocht in een compromis tussen vóór- en tegen
standers. Hij stelde voor het bad uitsluitend
's middags te openen en bovendien alle ver
makelijkheden op zondag uit het bad te weren.
„Ik zou de raad willen vragen" zo sprak de heer
Stal ter vergadering, „mijn voorstel te willen
zien als een vriendelijk verzoek namens duizen
den Veenendalers, die ook op zondag graag
zwemmen. Met een klein beetje goede wil kan
men vele Veenendalers een groot plezier doen."
Het standpunt van het overgrote deel
van de raad, n.l. uit principe tegen alles
wat maar enigszins de zondagsrust ver
stoort, kon de heer Stal terdege respec
teren. En voor wat betreft vermakelijk
heden stond hij zelfs achter dit deel van
de raad. Maar in deze zwemmerij kon de
heer Stal toch geen bezwaar zien.
Ook de heer Joh. van Hardeveld (PvdA)
niet en met hem zijn gehele fractie. Hij
deed een klemmend beroep op de raad
dit „tussenvoorstel" te aanvaarden. We
moeten goed zien, aldus spreker, wat hier
staat te gebeuren. Van kleine boerenge-
meente groeien we straks - na de grens
wijziging - uit naar een stadsgemeente.
En al is dan de samenstelling van de raad
niet gewijzigd, zoals b. en w. beweren,
de gemeente is wèl gewijzigd.
Hoewel mevrouw H. Buddingh-de Vries
Lentsch (VVD) vóór opening van het bad
was - en dus het antwoord van b. en w.
niet ten volle kon waarderen - was zij
toch verheugd met dit antwoord. Het
opende perspectieven voor de toekomst,
naar haar mening, dat een voorstel on
dertekend door één lid van de raad in de
behandeling werd gegeven.
Dit bleek overigens niet geheel juist,
want het verzoek van de heer Stal werd
ondersteund door meerdere raadsleden,
al waren deze niet met name in het ver
zoek vermeld.
Voorts was zij het ook niet met de heer
Stal ten volle eens, want op zondagmid
dag is het ook zondag. Van een stemming
verwachtte zij niet veel.
DICTATUUR?
Aldus de redeneringen van drie voor
standers. Daarna kwamen de tegenstan
ders aan het woord.
De heer W. van Galen (CH) had mevr.
Buddingh even verkeerd begrepen. Ik
heb geen standpunt van mevrouw Bud
dingh gehoord, zei hij.
Ik heb duidelijk gezegd, aldus mevr.
Buddingh: ik ben het eens met het ver
zoek van de heer Stal.
Verder wilde de heer Van Galen heel
graag iets ondersteunen waar een ander
plezier van kan hebben, maar dan moet
dat niet tegen de geboden Gods indruisen.
En de heer Van Hardeveld kon wel zeg
gen, dat de gemeente veranderd was,
maar de principes bleven volgens de heer
Van Galen hetzelfde. Men kan het star
noemen en het lijkt op dictatuur - en mis
schien is het dat ook wel een beetje -
maar aan de andere kant is het een prin
cipe.
Evenzo de fractiegenoot van de heer
Van Galen, de heer M. Bastmeijer. Ook
erg jammer om andere mensen teleur te
stellen, maar het is zondag van midder
nacht tot middernacht.
Ten zeerste werd het verzoek betreurd
door de SGP-fractie. De heer G. J. van
Deelen: De KVP geeft zich uit voor
Christelijke partij, maar dan moet zij
ook weten, dat God ons geboden heeft
de zevende dag te rusten. Op het ont
heiligen van Gods dag is geen zegen, maar
oordeel te wachten.
Erg zoveel ontheiliging, zei de heer Vos.
Als raad moeten we streven naar rust
op Gods dag. Er is in de week genoeg
te zwemmen.
VERVELEND
Het begon vervelend te worden vol
gens de heer S. Kroesbergen. Als het
dat de jaarlijkse bijenmarkt in Vee
nendaal dit jaar zal worden gehouden op
14 juli a.s.?
dat de politie deze week tijdens
nachtpatrouilles drie onbeheerd staande
rijwielen heeft gevonden?
dat het alle drie damesfietsen wa
ren, die nog in vrij goede staat verkeren?
dat er nog twee op het politiebu
reau staan waarvan nog geen eigenaar
of eigenaresse is komen opdagen?
dat de rijwielen in een dergelijk ge
val drie jaar opgeslagen worden en dan
publiekelijk verkocht?
dat de eigenaar na die tijd geen
verhaal meer op het rijwiel kan doen?
dat het derde rijwiel is opgehaald
door een dame, die als oorzaak opgaf dat
haar dochtertje de fiets had gebruikt en
langs de openbare weg had laten staan?
dat er wat de verkeersongevallen
betreft betere berichten te vermelden
zijn?
dat het er in de maand mei „maar"
6 waren?
dat dit cijfer in andere maanden
gemiddeld 16 tot 18 bedraagt?
dat het opmerkelijk is, dat, hoe
drukker het verkeer wordt des te minder
ongevallen er gebeuren?
STRAATCOLLECTE BESLUIT
INZAMELINGSACTIE
Naar het zich laat aanzien verloopt de
inzamelingsactie van het Ned. Rode Kruis
zeer redelijk.
Zaterdag wordt het voorlopig eindresul
taat vastgesteld, doch nakomende giften
maken het pas mogelijk het definitieve
eindcijfer bekend te maken tijdens de bij
eenkomst op donderdag 11 juni in het
Rode Kruisgebouw.
De verwachting is, dat de tot slot te
houden straatcollecte op zaterdag 6 juni
a.s. het eindcijfer gunstig zal beïnvloeden.
Een aantal helpers van het RKK, geas
sisteerd door leden van 't Jeugd Rode
Kruis zal 's middags van 2 tot 6 uur in
het centrum collecteren.
Alle verzekeringen
Hypotheken
Verkoop vaste goederen
Woningbeheer
Taxaties
beëdigd als makelaar en taxateur
Veenendaal - Kanaalweg 2 - Tel. 2918
stichtingsbestuur van „Bergbad" nu zó
op opening op zondag staat, laten zij dan
trachten garantie-mogelijkheden buiten
de gemeente om te zoeken. Dan heeft
men niets meer met de raad te maken.
Het verwonderde de heer Stal, later
van AR-zijde een middel aan de hand te
krijgen om het bad alsnog open te krijgen
De heer Scholten trok de zaak sterk op
het kerkelijke vlak. Als een rooms-katho-
liek op zondag maar naar de kerk is ge
weest dan is verder alles goed, sport enz.
De RK-kerk geeft ten deze zelf het voor
beeld. Bij een toneelvoorstelling op zon
dag zijn de pastoor en de kapelaan ver
tegenwoordigd. Ik bedoel dit helemaal
niet als een hatelijkheid tegenover de
heer Stal of de andere RK-mensen, zei
de heer Scholten nadrukkelijk, maar men
vindt dit nu eenmaal heel gewoon en bij
ons ligt dit heel anders.
De heer Stal zou hier graag een ant
woord op geven, maar dan zou hij een
theologische beschouwing moeten gaan
houden en hij achtte de raadszaal hier
voor niet de aangewezen plaats. Overi
gens zou de heer Stal er graag met de
raadsleden over willen praten.
De heer W. van Galen, voorzitter van de C.H. raadsfractie, heeft woensdag
avond zyn laatste raadsvergadering in Veenendaal meegemaakt. De heer Van
Galen verhuist naar Wageningen.
Met een welgemeend afscheidswoord zei de heer Van Galen aan het eind van
de woensdagavond gehouden vergadering de raadsleden en burgemeester en
wethouders vaarwel.
Om twee redenen had het scheidende raadslid zyn afscheidsspeech niet op
papier gezet. In de eerste plaats omdat hy iets wilde zeggen, dat rechtstreeks
uit zijn hart opkwam en ten tweede, omdat het anders wellicht in de trant van
de algemene begrotingsbeschouwingen zou zyn geworden en die schrik wilde
spreker de raadsleden niet meer aandoen.
(Voor de niet-ingelichte lezers: de
heer Van Galen muntte altijd uit in
nogal lijvige algemene beschouwingen
tijdens de begrotingsdebatten.)
De heer Van Galen zei, dat hij erger
had opgezien tegen dit afscheid dan
destijds tegen zijn entree in de raad.
Hij had een erg plezierige tijd als
raadslid gehad. De politieke rompslomp
had hem nooit zó aangetrokken, maar
zijn werk als raadslid had hij altijd met
bijzondere liefde en toewijding gedaan.
En niet alleen op het terrein van de
jeugd- en sociale jorj, zoals een krant
in een afscheidsartikeltje aan zijn per
soon gewijd vermeldde, maar op aller
lei gebied, waaronder ook de bejaar
denzorg.
Graag wilde de heer Van Galen alle
raadsleden danken voor hetgeen zij
voor hem waren geweest. Een bijzon
der woord van waardering richtte de
spreker tot burgemeester en wethou
ders. De burgemeester had altijd de
brok humor, die er in de vergaderingen
was geweest ten volle kunnen waar
deren en had de humor ook zelf altijd
gehanteerd. Dikwijls had de heer Van
Galen zich verbaasd over de treffende
woorden van de voorzitter. Ook de
wethouders, die beiden nog zijn vrien
den zijn ook, sprak hij hartelijk toe.
Niet alleen zijn fractiegenoten, maar
alle raadsleden voegde de heer Van
Galen een hartelijk afscheidswoord
toe. De persoonlijke verhoudingen wa
ren naar de mening van spreker niet
vertroebeld door de politieke verhou
dingen en de raadsleden hebben altijd
waardering voor elkaar en eikaars
standpunten gehouden.
Al vertrek ik nu naar Wageningen,
zei de heer Van Galen, Veenendaal was
mij lief, is mij lief en blijft mij lief.
Burgemeester Bakker kon zich voor
stellen, dat het de heer Van Galen aan
't hart ging nu hij Veenendaal ging
verlaten. Hij is Veenendaler in merg
en been. Wederkerig kon de burge-
Eén der geheel gemoderniseerde kleu
terklassen van de Gelderse kleuter
school aan de Prins Bernhardlaan,
welke j.l. maandag officieel is her
opend. Links mej. Koetser en rechts
mej. Oostenwyk, de twee leidsters van
de school.
meester veel goeds aan het adres van
de heer Van Galen richten. Een ge
boren /aadslid en ervoor geknipt. Zijn
belangstelling voor Veenendaal was
heel groot en een goed verstand paarde
hij aan de gave van het woord. Daar
naast was de_ heer Van Galen geen
sulletje en kon hij scherp uitvallen.
Toch heeft dit nimmer wrok gezet
onder de politieke tegenstanders. De
partij verliest in hem een geharnast
strijder, gesierd met schone gaven voor
dit werk.
Onzerzijds vergezellen v onze beste
wensen en Gods beste zegen in Wage
ningen, besloot burgemeester Bakker.
„HET ZONNEHUIS" GAAT
COLLECTEREN
In de week van 8 tot en met 13 juni
wordt in Veenendaal een kollekte ge
houden ten bate van de vereniging Het
Zonnehuis. Dit is een vereniging, die
christelijke verpleging beoogt van de
langdurige zieke in „Zonnehuizen",
ongeacht hun godsdienst of gezindte.
Deze „zonnehuizen", waarvan er mo
menteel 4 zijn, zijn speciale ziekenhui
zen voor chronische patiënten. Het lof
waardig streven der vereniging ont
moet allerwegen grote waardering en
de kollekte verdient dan ook een bij
zondere aanbeveling.
PLANTEN -EXCURSIE
A.s. zaterdagmiddag 6 juni organi
seert de Cu't. Nat. Hist. Ver. „Zuid-
Oost Utrecht" e»n planten-excursie.
De start vindt om drie uur bij de
Boerenlaan (bushalte autosloperij van
Vliet) plaats.
Ook deze week weer is de Vallei
riks, die uitgegeven was by het
kruidenierswarenbedryf C. Kap aan
de Achterbergsestraatweg te Rhe-
nen, niet gevonden. Zoals gewoon
lijk stügt de waarde met 2,50, zo
dat de riks die ditmaal in het ver
spreidingsgebied van De Vallei uit
gegeven wordt en het rode nummer
draagt, ZEVENTIEN GULDEN
VIJFTIG waard is. Om de vinders
premie in ontvangst te nemen moet
de riks vóór a.s. donderdagmiddag
12 uur op ons bureau ingeleverd
worden.
Het natuurbad Bergbad, schitterend gelegen temidden van de bossen aan de
Cuneraweg en Veenendaalse Grindweg, mag zich vooral in de afgelopen dagen
in een enorme belangstelling van het zwemminnend publiek verheugen. Dui
zenden zoeken er verkoeling in het water dat door het prachtige zomerse weer
een temperatuur van 21° C. bereikte. Het grootste aandeel in deze drukte wordt
geleverd door de jeugd, die, zodra de schooldeuren achter hen gesloten z(jn, de
weg naar het Bergbad opzoekt om zich daar in het water en op het strand ver
der uit te leven. Ook van het kleuterbad wordt veel gebruik gemaakt door moe
ders die hun spruiten de eerste beginselen van de zwemkunst trachten by te
brengen.
DEN HAAG. De man, die de grondlegger is geweest van het huidige Russische
spionage-systeem, heeft het 40-jarig bestaan van zyn organisatie niet meer
mogen meemaken. Laurenti Pavlowitch Beria is enkele jaren geleden door de
party veroordeeld en gelikwideerd.
Beria, wiens eigeniyke naam Gababet Abamalek was, is de eerste communist
in Rusland geweest, die op het idee kwam infiltranten en spionnen te gebruiken
om de overwinning op de vyand te bewerkstelligen.
Hy zond tydens de Russische revolutie, toen de rode troepen oprukten tegen
de legereenheden van de Tsaar, een groep Oostenrykse communisten naar het
achterland van de tegenstander om hun valse inlichtingen te laten verstrekken
over zyn eigen sterkte en aanvalsplannen.
Dit schuchtere begin van een „geheime
dienst" - of, zoals de Russen het noemen,
Razvedka - is de geboorte geworden van
een organisatie die op het ogenblik over
alle landen verspreid is en haar werk
zaamheden heeft uitgebreid van militaire
spionage tot sabotage en politieke infil
tratie toe. Geen enkele Russische ambas
sade, waar ook ter wereld, werkt op het
ogenblik zonder militaire en economische
deskundigen, die hun rapporten moeten
doorgeven aan het centraal bureau in
het Kremlin.
Vooral sinds de overwinning op de
Tsaar en de vestiging van hun rode be
wind in Rusland hebben de spionage-ae-
tiviteiten van de communisten een grote
vlucht genomen. Aanvankelijk waren zij
vooral gericht op de grote groepen wit-
Russen, die na de omwenteling hun land
waren ontvlucht en van wie men vreesde
dat zij een tegenrevolutie zouden ontke
tenen. Later ging men zich steeds meer
interesseren voor de militaire en econo
mische sterkte van de Europese landen
Deze foto laat
zien hoe druk het
donderdagmiddag
in het Bergbad
was, toen onge
veer 3000 mensen
van zon en wat<r
genoten.
„Hierbij open ik onze nieuwe kleuterschool." Een beetje onder de indruk van
het plechtige gebeuren werden deze woorden j.l. maandagmiddag in de hal
van de Gelderse kleuterschool aan de Prins Bernhardlaan door de vyfjarige
Frank Lansink gesproken, terwyl hij met een grote schaar het lint dat de toe
gang tot de kleuterschool verhinderde, doorknipte. Met deze daad zette de
jongen tevens de kroon op het moeizame werk van het stichtingsbestuur van de
Gelderse kleuterschool, dat zyn plannen, na een jaar lang in de ambtelyke tred
molen te zijn geweest, eindelyk zag verwezenlykt, in de vorm van twee volledig
gemoderniseerde klassen waar de kleuters naar hartelust kunnen genieten.
Vooral de twee leidsters, mej. Koetser (tevens hoofd) en mej. Oostenwyk, waren
bijzonder in hun nopjes en het lydt geen twyfel dat de kleuters by deze dames
in goede handen zyn.
In een der schoollokalen waren
genodigden tegen vier uur bijeengeko
men, alwaar zy toegesproken werden
door de voorzitter van het stichtings
bestuur, de heer H. R. Steegen.
Zeer teleurstellend klonk zijn mede
deling dat zowel het gemeentebestuur
van Ede als dat van Veenendaal bericht
hadden gezonden dat men bij de offi
ciële heropening niet aanwezig kon
zijn. Ook de inspectrice van het kleu
teronderwijs stuurde bericht van ver
hindering.
Spreker noemde deze dag niet alleen
voor het kleuteronderwijs maar ook
voor het bestuur een heuglijke dag,
vooral ook omdat er ontzettend veel
werk aan voorafgegaan was. Als ant
woord op de eventuele vraag of er niet
de
In het lentenummer van „Emigratie"
een tijdschrift gewijd aan emigratievraag
stukken komt een artikeltje voor van de
volgende inhoud:
„Vernieuwer van verstard muziekon
derwijs - J. H. van Eek.
Door zijn vader bestemd voor land
arbeid op de pachtboerderij, verkoos J.
H. van Eek toch liever de muziek en
werd in 1930 tot organist van de Cunera-
kerk in Rhenen benoemd.
Na de oorlog vestigde hij zich in de
Unie. Door zijn jarenlange ervaring in
Nederland was hij in staat een vernieu
wing in het verstarde schoolmuziekonder-
wijs in Transvaal te verwezenlijken. Hij
bepaalde er zich niet alleen toe de metho
de van Willem Gehrels (algemeen vor
mend muziekonderwijs) in te voeren, hij
schreef zelf ook nieuwe leerboeken. Van
zijn hand verschenen „Suid Afrika Sing"
met 480 liederen, canons, spreekkoren en
recitatieven en een bundel met 480 les
voorbeelden voor het schoolmuziekonder-
wijs.
Tot 1957 was Henk van Eek nog orga
nist van de „Groote Kerk" in Pretoria.
Nu speelt hij alleen nog op zijn eigen
twee-klaviers pijporgel.
Deze oud-Nederlander heeft in Zuid-
Afrika voor Nederlandse culturele uitin
gen een nieuwe voedingsbodem gevonden,
die onze naam wederom een goede klank
heeft gegeven."
Tot zover het artikeltje in „Emigratie".
Wat hierin niet staat vermeld, dat is het
feit, dat de heer Van Eek van 1933 tot
1947 in Veenendaal heeft gewoond en ge
werkt. Vele Veenendalers zullen deze
musicus, die zijn muziekschool aan de
Kerkewijk had gevestigd, nog kennen.
teveel ophef van gemaakt werd, noem
de de heer Steegen het feit dat het
kleuteronderwijs een belangrijke func
tie heeft. „Het kleuteronderwijs slaat
een brug naar de lagere school en
vormt een verbinding tussen het kleine
kind thuis en de school waar later ge
leerd wordt. Vanzelfsprekend is dit
een enorme tegenstelling en het is dus
de taak van de leidsters de kleintjes
schoolrijp te maken. Zij moeten meer
aanpassingsvermogen kweken en hier
in ligt de rechtvaardiging van het feit
dat er momenteel zoveel geld besteed,
wordt aan het kleuteronderwijs," aldus
de voorzitter.
Hierna begaf de 5-jarige Frans Lan
sink, gewapend met een grote schaar,
zich naar de hal waar hij onder het uit
spreken van de eerder genoemde woor
den, het lint doorknipte. De genodigden
bezichtigden vervolgens de twee lokalen,
die er na de grote opknapbeurt fris en
gezellig uitzien.
De ouderwetse lokalen zijn met verf en
nieuwe meubeltjes omgetoverd in zij het
dan hoge, maar toch vrolijke klassen.
Het meubilair, leuke stoeltjes, tafeltjes
en bankjes, geeft een huiselijke sfeer en
de kleuters zullen zich er zeer zeker
thuisvoelen. De school die vanaf 1954 be
staat heeft momenteel 55 „leerlingen".
's Avonds was er gelegenheid voor de
ouders en andere belangstellenden om de
vernieuwde school te bezichtigen.
Meer dan tachtig personen maakten
hiervan gebruik, een opkomst waarvan
het bestuur zich kan overtuigen dat de
arbeid op kleuteronderwijsgebied gewaar
deerd wordt.
Na een kort openingswoord van de heer
Steegen, gaf het hoofd der kleuterschool
mej. Koetser, een interessante uiteenzet
ting van het doel en de werkwijze van
de kleuterschool.
Donderdagmiddag zijn wij eens een
kijkje gaan nemen in het Bergbad. Het
gegons van de duizenden stemmen liet
er, al van verre, geen twijfel aan be
staan dat het er enorm druk was.
De vrij stoffige Veenendaalse Grind
weg vormde een extra uitnodiging om
zo vlug mogelijk een duik in het heer
lijk koele water te nemen.
Op de brug, die de afscheiding vormt
tussen het diepe en ondiepe gedeelte
van het bad, troffen we badmeester
Rompes die met zijn assistent toezicht
houdt op de verrichtingen van de
zwemmers en vooral op die van de
niet-zwemmers. Af en toe liet hij een
waarschuwend gefluit horen als er een
zich te ver in het diepe waagde.
„Hebt u LI handelend op moeten
treden?" zo vroegen wij de heer Rom
pes. „Gelukkig niet", luidde het ant
woord, „alleen in de speeltuin gebeuren
nog wel eens ongevalletjes, zoals
schaafwonden e.d., maar deze zyn met
een beetje jodium en een pleister nogal
gauw verholpen".
Over het bezoek zei de heer Rompes
dat er op dat moment zeker 2.500 per
sonen waren. Het bad, dat van 's mor
gens 7 uur tot zonsondergang geopend
is, krijgt de grootste drukte te verwer
ken als de scholen uitgaan, terwyl ook
's middags veel moeders met kleine
kinderen een bezoek aan het bad bren
gen.
De grootste toeloop echter vormen
de vakantiegasten uit de omliggende
vakantie-centra. Van de jeugdherberg
te Eist, van het vakantiekamp Rood-
land in Rhenen, Van Ginkelduin in
Leersum, van Biesheuvel in Ameron
gen enz. komen ze in drommen, meest
al te voet, het Bergbad belegeren.
Het uitgebreide strand is een ideaal
oord om bruin te bakken, alhoewel het
merendeel der baders er eerder rood
dan bruin uitzag.
Juist voordat wij dit gesprek met de
heer Rompes voerden, was er een groot
gezelschap vertrokken, zodat er op een
bepaald moment meer dan 3000 baders
in het Bergbad vertoefden.
De leus: Bezoekt Bergbad Brandt
Bruin, waarmee het VVV op een van
zijn folders dit recreatie-oord by uit
stek aanbeveelt, heeft wel inslag ge
vonden!
De traditionele autotocht met de ouden
van dagen van Stichts- en Gelders-Vee-
nendaal zal dit jaar worden gehouden op
woensdagmiddag 8 juli a.s.
Het uur van vertrek is gesteld op 1 uur
namiddag. De route is als volgt: Veenen
daal via de nieuwe Noordzuidverbinding
over de brug bij Rhenen naar Kesteren,
Ochten met de stoompont over de Waal,
Weurtseweg, Van Heemstraweg naar Nij
megen, dat men binnenkomt langs het
Industrieterrein en het mooie Kronen
burgerpark. In het concertgebouw „De
Vereniging" gebruikt men een paar con
sumpties. Daarna maken de oudjes een
pracht autotoer over „de zeven heuvelen"
om zich dan te begeven naar het recrea
tiepark „Tivoli", teneinde de inwendige
mens te versterken. De terugtocht gaat
via de Waalbrug bij Nijmegen, de Rijn
brug bij Arnhem, Rijksweg no. 12 naar
Veenendaal, alwaar men omstreeks 9.15
uur namiddags hoopt te arriveren.
In dit blad is een advertentie opgeno
men, waarin een formulier voorkomt om
zich als deelnemer aan de tocht op te
geven. Eén van de vragen luidt: Kunt u
zonder hulp van anderen lopen? De be
doeling hiervan is, dat invaliden enz. dit
opgeven, opdat daarmede rekening kan
worden gehouden bij de indeling in de
verschillende auto's.
Eveneens is in dit nummer een adver
tentie opgenomen, bestemd voor de da-
mes- en heren-autobezitters met een
daarbijbehorend formulier. Hierin komt
de vraag voor, welk merk auto u bezit en
het aantal deuren van de auto, ook dit
in verband met de indeling van invaliden
enz.
en voor de politieke veranderingen die
zich daar achter de schermen voltrokken.
Voor dat doel werd de eerste onder
grondse organisatie van Beria gesplitst
in zelfstandige afdelingen, die ieder hun
eigen terrein kregen toegewezen. De, bui
tenlandse afdeling van de geheime politie
de Cheka of GPU, kreeg tot taak een
contra-spionage uit te voeren, die het
werk van eventuele buitenlandse sabo
tagegroepen in Rusland onmogelijk moest
maken. Het ministerie van buitenlandse
zaken verzamelde, via officiële en semi-
officiële vertegenwoordigingen, inlichtin
gen op politiek terrein, terwijl het volks
commissariaat voor de buitenlandse han
del vooral economische spionage via de
handelslegaties verrichtte.
De militaire spionage bleef in handen
van het vierde bureau van de generale
staf van het Rode Leger, dat uitgroeide
tot een van de meest geperfectioneerde
inlichtingendiensten ter wereld. Deze af
deling ontving later de naam GRU (Glav-
noye Razvedyvatelnoye Upravlenie - of
afgekort: Razveddupr.)
WEINIG ERVARING
Vóór Stalin had vooral de latere GRU
een zware taak. De Russen beschikten
niet over ervaren spionnen en konden
zich niet meten met de getrainde organi
saties van de Fransen, de Engelsen of de
Duitsers. Talrijke, soms lachwekkende
fouten zijn dan ook begaan. Een geval is
bekend, waarin een Russische spion via
een speciale koerier een bericht naar
Moskou verzond, dat vertelde dat tussen
Polen en Luxemburg een verdedigings
verdrag was gesloten, waarbij laatstge
noemd land zich verplichtte, in geval van
een gewapende overval op het eerste,
200.000 soldaten te zenden.
Meestal liepen de Sovjet-spionnen in
de val die was opgezet door de gerouti
neerde contra-spionagediensten. Zij kre
gen documenten in handen die waren op
gesteld met dezelfde bedoeling, die Beria
had, toen toen hij zijn geheime agenten
achter het front van de Tsaar liet ope
reren: het misleiden van de tegenstander.
Op het gebied van de ondergrondse po
litieke bewegingen waren de communis
ten beter thuis. Het plegen van sabotage,
het smokkelen van wapens en literatuur,
dat alles hadden zij, voordat zij aan de
macht kwamen, in hun, voornamelijk ver
borgen, strijd moeten toepassen en de
praktijk vulde aan wat zij aan scholing
misten.
Zodoende konden zij, toen het bevel
werd gegeven zich meer op het buiten
land te richten en zich niet te beperken
tot de gedragingen van de wit-Russen,
een organisatie opzetten die bijzonder
moeilijk te bestrijden was.
CENTRALISATIE
Aanvankelijk werkten, vooral door de
bevelen van Leon Trotsky, het hoofd van
het volkscommissariaat voor het leger, de
politieke en militaire afdelingen geheel
los van elkaar. Stalin was het echter met
de zienswijze van Trotsky niet eens en
zodra hij aan het bewind kwam, beval
hij de coördinatie van de werkzaamheden.
Tot op heden is deze centralisatie door
gevoerd. De ministeries van binnenland
se- en buitenlandse zaken, de Kominform
en het leger kennen nog wel hun eigen
zelfstandige afdelingen, die gespeciali
seerd zijn op het hun bekende terrein,
doch werken voornamelijk in samenwer
king met elkaar. De inlichtingen die zij
verzamelen gaan naar een centraal bu
reau, dat de gegevens naar hun waarde
beoordeelt en doorstuurt naar de leiden
de figuren.
BRUTAAL EN GESLEPEN
Van enig amateurisme in het Russische
spionagewezen is op het ogenblik geen
sprake meer. Men neemt niet meer ruw
weg zijn toevlucht tot inbraken in am
bassades om achter de geheimen van an
dere naties te komen, doch volgt de sluwe
bijna wetenschappelijke methoden, die
door de jaren heen ontwikkeld zijn. Daar
bij een ruim gebruik makend van de mo
derne technische hulpmiddelen, zoals
verfijnde microfoons en foto- en film
camera's.
Hoe brutaal en hoe geslepen men daar
bij, tot zelfs in Amerika, te werk gaat,
toont het voorval met de trein tussen
New York en New Yersey in oktober van
het vorig jaar. Een onbekende had - spre
kend over de diensttelefoon, aan de be
manning van één van de grote bruggen
over de New Yorkse havens opdracht ge
geven de brug open te draaien. De brug
wachters, die niet wisten dat de trein
naderde, voldeden aan het bevel, met
het noodlottige gevolg, dat de rijtuigen
in bet water stortten. Bij dit ongeval ver
loren 45 mensen het leven. Eén van hen
was een speciale koerier van het Ameri
kaanse ministerie van oorlog, die met
strikt geheime plannen inzake het atoom
onderzoek op weg was naar Pentagon.
Kikvorsmannen, die het wrak van de trein
onderzochten, hebben het lichaam van
de koerier gevonden. Het bleek dat de
documenten waren verdwenen. Men
meende te kunnen vaststellen, dat de koe
rier al vóór het ongeval was overleden.
Ten koste van 45 mensenlevens hadden de
spionnen getracht de CIA - de desbetref
fende afdeling van de Amerikaanse ge
heime dienst - op een dwaalspoor te
brengen.
VLUCHTELINGEN
Volgens gegevens van de westelijke in
lichtingendienst komen maandelijks zo'n
500 communisten, die op de een of andere
manier iets te maken hebben met spio
nage, vanuit Rusland via Duitsland naar
het westen.
Hun taken lopen uiteen van het een
voudige koerierswerk tot de specialisten
opdrachten, die slechts verstrekt worden
aan meesterspionnen. Zij komen over de
grens, vermomd als student, als reiziger,
maar vooral als vluchteling. Vooral wan
neer zij zich mengen onder de laatstge
noemden zijn zij* uiterst moeilijk te ont
dekken, zelfs wanneer men van hun
komst op de hoogte is - wat uiteraard
zelden het geval is.
Zij zijn de kleine of grote schakels in
de lange waarnemingsketen, die om de
vrije wereld gespannen is. Een keten van
waaruit wordt bespioneerd, gesaboteerd
en geïnfiltreerd en die bestaat uit zoveel
lagen, dat het doorbreken van een scha
kel nooit een breuk in het geheel, doch
slechts een zwakte in een bepaalde sec
tor veroorzaakt.
(Nadruk verboden).
WIJZIGING KERKDIENST
In de Ned. Herv. kerk te Renswoude
zal op zondag 7 juni a.s. des namiddags
te 3 uur kerkdienst worden gehouden,
zulks in plaats van des avonds om 6.30
uur. Deze wijziging houdt verband met
het afscheid dat Ds H. van der Linden op
deze dag hoopt te nemen van zijn ge
meente in Scherpenzeel.
Door de aanhoudende droogte zyn
bos en heide zeer brandbaar ge
worden. Een achteloos weggewor
pen lucifer, een peuk sigaar of siga
ret, het uitkloppen van een pyp, dit
alles kan er oorzaak van zyn, dat
ook in onze omgeving grote gebie
den natuurschoon in vlammen op
gaan.
Weest daarom uiterst voorzichtig
met vuur en rookt niet in bos of
heide. Vooral de dieren die om
streeks deze tyd hun jongen heb
ben, zullen u er dankbaar voor zyn.
Mocht er brand ontstaan, meldt dit
dan onmiddellyk telefonisch onder
nummer
zodat de brandweer zo spoedig mo-
gelyk het blussingswerk ter hand
kan nemen.
ERGERLIJKE BALDADIGHEID
Ook Amerongen kent e£h baldadige
jeugd. Ergerlijk was hetgeen men deze
week uithaalde. Moest voorheen de be
planting het ontgelden, nu zoekt men zijn
vertier in en om de in aanbouw zijnde
huizen aan de Beatrixlaan. Een aannemer
had deze week voor enkele honderden
guldens schade. Met een scherp voor
werp heeft men de stopverf langs de
ruiten weggehaald, gereedschapkisten
werden opengebroken en tegels van de
muur getrokken. Een erg staaltje van
vandalisme. De daders waren in de masse
opgelost. Een beroep op de ouders om
medewerking ten goede schijnt ook niet
veel te helpen.
KRIJGT EDERVEEN WATERLEIDING?
De inwoners van Ederveen ontvingen
dezer dagen een rondschrijven van het
gemeentelijk waterleidingbedrijf uit Ede,
waarbij gevraagd werd zich uit te spre
ken over een eventuele aansluiting van
Ederveen op de waterleiding. Dit betreft
een opinie-onderzoek om een overzicht
te verkrijgen van het aantal mensen dat
waterleiding wenst. De nieuwe woningen
in het uitbreidingsplan tussen Hoofdweg
en Nieuweweg, die wellicht dit jaar nog
gereed komen, zullen allen waterleiding
krijgen, waarvoor een installatie gereed
komt, die voor de wateraanvoer zorgt.
voor betere uurwerken
