Wat ik vind waar u op letten moet? II.V. DRV CLEANING EXPRESS 1.60 1.90 2.50 DE MOLENAAR EN DE DOUARIÉRE L UX O R j SCHRIJVER Wist U dit al? 60 JAAR ERVARING AUTORIJLES 0.65 0.90 1.00 1.50 2.75 ZU KOCHTEN MIJN KIND HARDEVELD SYSTEEM „SOLVENT BAD" J Openbare aanbesteding Van Druten's wasserijen Op het garantiemerk van „HAVEP" in uw goed TWEEDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 5 FEBRUARI 1960 Nr. 10 Uit oude familiepapieren Waar lag liet Kesseleveen? SCHERPENZEEL BOEIEND SPREKEN (BINNEN 13 WEKEN I!) Theater Veenendaal i Jean Gabin - Nicole Courcel in De glorie van het moederschap Anthony Steel - Laurence Harvey in Storm over de iV(/I Ulla Jacobsson - Folke Sundquist in Eén zomer slechts heeft z{j gedanst Gemeente Ede vrl. kantoorbediende Alg. Ned. Metaal Bedrijfsbond ANMB CHR. HUISHOUDSCHOOL SPECIALE AANBIEDING A. de Kievid Confectie-atelier VAN OFFEREN borduursters en naaisters tï at^'n A. W. de H a a s Garage firma J. Hogendoorn Zn BEATRIXSTB.37 TEL24I5 VEENENDAAL Fa. Leewis GARAGEBEDRIJF A N.V. TEXTIELFABRIEKEN H. VAN PUIJENBROEK - GOIRLE monteur voor buitenwerk Woonhuis voor zelfbewoning DOE HET ZELF JOH. BOS Middellaan 89, Telefoon 3196, Veenendaal DE BETERE REINIGING VEENENDAAL PRINS BERNHARDLAAN 156 Er was eens een molenaarZijn molen verhief zich op een heuveltje, naast de landerijen van een edele VrouweAls een sprookje begint deze geschie denis, maar terwijl een sprookje een dichterlijke schepping is, waarin de fantasie volkomen vrij heerst, gebonden aan persoon noch tijd en alle lokale kleur missend, is ons verhaal niets dan nuchtere realiteit, zich afspelend te Veenendaal in 1734 en 1735. Maar geen nood. Wie geschiedenis beoefent, beseft steeds meer de juistheid van dr. Johan Brouwers constatering: „het leven is in zijn onver wachte wendingen en grillige, raadselachtige verwikkelingen rijker dan de menselijke verbeelding, en daardoor is de geschiedenis boeiender dan welke roman ook". Een oude Veenendaalse familie stelde ons welwillend haar archiefstukken ter lezing en bestudering af, waaraan wij dankbaar gegevens ontleend hebben. Wij horen hier namen van verre voor zaten van families, die soms nóg hier wonen: Louw Willemse, Cornelis van Coten, Cornelis Joosten, Geurt Wouters, Jacob van Hien (Hiens?), Geurt Jan sen, Aert Dirckse van der Geer (uit Amerongen), Tij men Hendricks, Corne lis van Barrevelt of Barnevelt, Pieter Rees, koopman te Rotterdam, Elis Bol derman, Andries Backer e.a. Meer dan de juridische kwestie waarover de jaartijden streden, interesseren ons de bijzonderheden die ons een beeld teke nen van mens en maatschappij in het vroeg-achttiende-eeuwse Veenendaal. Er was eens een molenaar die Cor nelis van Coten heette. Zijn molen stond op de pol aan de Molenstraat, of, om de oude naam te gebruiken, op de Kleine Heuvel, ongeveer op de plaats waar tot voor kort de geheimzinnige naam Heemsbergen op de daklijst ge schilderd stond. Deze molen, de Sticht- se genaamd, is heel oud, hetgeen niet verwonderlijk is: het leven in een dorp was namelijk ondenkbaar zonder ko renmolen. Met aan zekerheid grenzen de waarschijnlijkheid kunnen we aan nemen, dat de Stichtse molen gebouwd werd, zodra de bewoning langs de wij ken zich geconsolideerd had. De Gel derse molen aan de Mulderslaan is eveneens oud, maar de molen „De Vriendschap" nabij de Holleweg is evenals de verdwenen rosmolen op de hoek Holleweg-Nieuweweg 'n ros molen heet naar het paard, dat voor de beweging zorgde veel jonger. Op een kaart uit 1625 staat de Stichtse reeds getekend en wel als een standerd molen. Ook op de kaart van de fa- menge Nicolaes van Geelkercken uit 1655 en op een waterenkaart uit 1660 komt hij mèt de Gelderse voor. Komende van de Geersebrug wordt men altijd weer gefrappeerd door het gezicht op het massief van de Kleine Heuvel, waarop nu een rij lage en hogere huizen staat, een bont daken- mozaïek van rode en zwarte kleur, doorbroken door enige oprijzende bo men en een wirwar van schuur-tjes. Van de Kanaalweg af ziet men duide lijk de heuvelkam die de huisjes draagt en die wel tot een hoogte van 10 m plus N.A.P. oploopt. De Molenstraat, vroeger Molenweg genaamd, scheidde Van Cotens lande rijen in tweeën. Aan de zijde van het huidige Omleidingskanaal lag de reeds genoemde Kleine Heuvel, die zich uit strekte tot een watertje dat Kortewijk heette en voor turfvervoer diende. Het is mij niet bekend of van deze wijk nog iets in het terrein is terug te vin den. Aan de andere zijde van de Mo lenweg lag tot aan de Grift die door de huidige Zandstraat liep, een tweede bezit van de molenaar, de Grote Heu vel, waarnaar nu nog het merkwaar dige pad Heuvel heet. Zijwaarts grens de dit eigendom weer aan een water, het Costverloren, ook de sloot van Elis Bolderman genoemd, die daar ook terreinen had liggen. Het archiefstuk gebruikt hier de oude naam rading, dat grens betekent. Van Coten had deze landerijen, die hij gebruikte „hetzij met bewijden, gras daarvan maayen off diergelijken" in 1732 gekocht van een zekere Pieter Rees, koopman te Rot terdam. (Veel land te Veenendaal was in handen van vreemdelingen.) De edele dame-als-uit-een-sprookje was Vrouwe Geertruyd Margaretha van Blokland, douarière van der Hemm van Nedersteyn. Zij en haar zoon, ba ron van der Hemm, bezaten gronden, die zich uitstrekten van de Cuneraweg tot aan de Grift in de Zandstraat of het Zand - de Grift liep daar door de voet van de heuvel - een opstrekkend blok zoals men destijds zei, van ruim 2'/ï kip lengte, het Kesseleveen geheten naar de rentmeester Joannes van Kes- sel, die de gronden, bossen, wei-, hooi en turflanden beheerde. Uit de stukken blijkt dat de eigendommen van de adel lijke weduwe niet geheel tot aan de Grift doorliepen, maar tot aan de Kor tewijk. Bij het Costverloren lag oor spronkelijk een brugje, dat later ver vallen was en had plaats gemaakt voor een dam, waarover een uitweg „met wagen en paarden" leidde, meer dan honderd jaren oud. Op de gronden van Van Coten rustte namelijk een servi tuut, een erfdienstbaarheid ten bate van het aangrenzend erf, die hij vol doen moest aan een zekere Andries Backer, een jaarlijkse canon van vier entwintig guldens. Wat deden nu moeder en zoon? Zij lieten een tweede dam in de Korte- of Dwarswijk leggen, zodat zij in schuine richting op de Molenweg konden ko men, maarover het land van de molenaar. De eerste uitweg lieten zij afsluiten met een slag- of slotboom. Van Coten liet het er niet bij: onmid dellijk liet hij de boom verwijderen, waarop mevrouw Van der Hemm de molenaar aanklaagde bij het Hof van Utrecht, dat eigendomsconflicten be handelde. Het werd een onverkwikke lijke strijd. Om hem te plagen laat de molenaar zijn procureur later zeggen, zijn de douarière en de baron „dag en nagt op middelen bedagt om hem, ge daagde, alle tort (d.i. schade) en on gelijk aan te doen." Molenaar, heb je niets te malen? Waarom staat je molen stil? Op de vragen van dit kinderspeel- liedje zou Van Coten hebben geant woord: omdat de bomen, die mevrouw heeft doen planten en waarmee zij da gelijks bezig is, mij de wind ontnemen. Hij beschuldigt haar dus van wind- belemmering, het ergste wat een mole naar kan overkomen. Ook liet zij zijn land maaien, zeggend, dat dit haar eigendom was en voegde dit bij haar gronden door de oude scheidingsvoren met de ploeg te laten wegnemen. Ver zet Van Coten zich, dan dreigt zij hem met een nieuw proces, voorgevende „soveel duysenden te hebben als hij guldens heeft", hetgeen ons weinig adellijk in de oren klinkt. DE ANTITHESE Dan komt bij Van Coten via zijn pro cureur het hoge woord er uit: „alle welken vexatiën (d.i. kwellingen, pla gerijen) enkel en alleen voortkomen uyt een haat van religie, soals sulks ook in gans Veenendaal bekent is". De barones was namelijk katholiek en een nogal militante vrouw. Was zij het niet, die in haar jonge jaren, vijfentwintig jaar geleden, op 29 juni 1710, bij een inval van Rutger Buddingh, substituutschout van Rhenen, en van Willem Lambertus van Hardeveld, onderschout van Stichts Veenendaal, in het achterhuis van een huis, genaamd de Geer, deze mannen naar de keel vloog, verontwaardigd over het feit, dat het recht daar te ker ken van hen gekocht was voor 30 Ca- rolusguldens? Dat was lang geleden, maar de antithese tussen reformatori sche en katholieke christenen was er niet minder op geworden, 't Is een heel delicate kwestie. Objectief gezien, kre gen katholieken noch mennisten (do pers) in Veenendaal voet aan de grond, evenals in katholiek gebleven streken de protestanten alle vrijheid onthouden werd. Men kende destijds nog geen verdraagzaamheid, laat staan dat men oecumenische gedachten koesterde, die eerst de laatste tientallen jaren begin nen baan te breken. En uitzondering vormt Zevenbergen, waar reeds in 1557 de politieke tolerantie werd ingevoerd, die op 28 mei 1563 op de rijksdag te Torda werd bevestigd en aan katho lieken, lutheranen, calvinisten en anti- trinitariërs (vrijzinnigen dus) gelijke rechten verleende. Kerkhistorici, zowel reformatorische als katholieke, zien thans in, dat er zowel in als buiten de muren van Troje is gezondigd, d.w.z. dat protestanten èn katholieken tegen elkander misdeden in rechtlijnige godsdienstijver, dezen meer of minder dan genen, naar ge lang de omstandigheden. Waarheids getrouw moeten wij erkennen, dat het lot der katholieken in de Nederlanden, eeuwenlang een wijkplaats der ver drukten, minder hard is geweest dan elders. In 1953 getuigde de katholieke historicus Rogier openlijk: „Beroofd van burgerrechten, die ons in hun een voud natuurlijk lijken, hebben de Ne derlandse katholieken in die zeven tiende en achttiende eeuw terdege ge weten, dat hun lot minder hard was dan dat van dissenters in alle andere landen, katholieke in Engeland, pro testante in Frankrijk". Helaas, het leven in Veenendaal heeft eeuwenlang gestaan in het teken der controverse. Van Coten zinspeelde hierop. Het Hof velde een provisioneel, d.i. voorlopig vonnis: hij mocht de bo men die op de uitweg stonden niet meer snoeien, noch die op de lande rijen van de douarière groeiden, op straffe van 100 guldens. (Wordt vervolgd.) D. PHILIPS. GESPAARD Gedurende de maand januari 1960 werd bij de Rijkspostspaarbank alhier ingelegd 28.468,04 en terugbetaald 27.071,90. TEGELMANIAK OOK IN SCHERPENZEEL Het is een bekend feit dat ieder zo z'n bepaalde wijze van werken heeft, of dit nu een timmerman, schipper of misdadi ger is. Aan de hand daarvan kan de po litie bij een gepleegd misdrijf veelal be palen wiens werk het geweest is. Dit ondervond P. Hof die vorige week in het westen van het land werd gearresteerd als verdacht van het plegen van tal van diefstallen. Hof maakte er een gewoonte van om met een tegel een raam in te gooien vandaar zijn bijnaam „De tegel maniak" en wanneer dan reactie uitbleef van de bewoners, sloeg hij zijn slag. Hof bekende ongeveer een dertigtal inbraken te hebben gepleegd onder andere ook die een paar maanden geleden bij de fam. C. van Engelenhoven aan de Utrechtse- weg alhier, waar 25,en enkele doos jes sigaretten werden vermist. dringend NODIG voor IEDEREEN, reeds in dagelijks gesprek. Thans voor IEDEREEN ook MOGELIJK, door speciale METHODEN, in ongelooflijk korte tijd! vormt uw denken, geheugen, persoonlijk heid. is waard om er alles voor opzij te zetten: Uw gezin, uw toekomst, staan op het spel! U blijft cursist tot Getuigschrift is behaald! Geen enkel risico, reeds duizenden geslaagden! Bezoekt zonder schroom onze hoogst interes sante DEMONSTRATIE-avonden: DINSDAG 9 febr. a.s. in ,,'t TREFPUNT", Veenendaal. DONDERDAG 11 febr. REST. „MARKT- ZICHT" te EDE. MAANDAG 15 febr. HOTEL „WENTHOLT" Hoogstraat, WAGENINGEN. Toegang vrij! Geen enkele verplichting! Maar zorg, dat u erbij komt, want ieder staat ver steld over eigen mogelijkheden. Schrijf bij verhindering om inlichtingen aan: Inst. „Ned. Spreek-centrum" Zeist Tel. 3883 Het Instituut met de sprekende resultaten Van vrijdag 5 t.e.m. zondag 7 februari Vrijdag 7.30 uur, zaterdag 6.45 en 9 uur, zondag 3 en 7.30 uur Een gedurfd gegeven is op meesterlijke wijze tot een ontroerende film geworden Toegang 14 jaar Van maandag 8 t.e.m. woensdag 10 febr. Elke avond 7.30 uur Een groots, kleurig en boeiend avontuur Cinemascope en Technicolor Toegang 14 jaar Donderdag 11 februari 7.30 uur Een film, die ieder tot het uiterste zal boeien Toegang 18 jaar Rijwielstalling naast het theater Plaatsbespreken dagelijks van 1 tot 2 uur aan de kassa, a 10 cent, ook telefonisch: 2376 VENDELSEWEG, VEENENDAAL, TELEF. 2376 Ter secretarie kan worden geplaatst een jeug dige mannelijke kracht in de rang van Salaris nader overeen te komen. Ulo-diploma vereist. De gemeente heeft een regeling voor tegemoetkoming in studiekosten. Sollicitaties binnen 10 dagen na het verschijnen van dit blad aan de gemeente-secretaris, ge meentehuis te Ede. HOUTHANDEL EN TIMMERFABRIEK „De Stoomhamer" N. V. i.o. Rhenen vraagt voor de administratie. Leeftijd 18-23 jaar. Mulo diploma gewenst, accuraat kunnende werken, voldoende kennis van machineschrijven. Voor een goede kracht is er afwisselend werk. Be loning in overeenstemming met bekwaamheden. Schrift, sollicitaties te richten aan de directie van de N.V., Grebbe weg 16 te Rhenen. Afdeling Veenendaal Wij maken onze leden erop attent, dat zij die nog niet in het bezit zijn van een nieuwe C.A.O.- A-GROOTMETAAL, deze alsnog kunnen ont vangen op onze jaarvergadering d.d. 10 februari 1960 in hotel „De Korenbeurs", Namens het afdelingsbestuur: J. W. COBBEN, secretaris. Stationssingel 46 - Veenendaal - tel. 08385-2632 Gelegenheid tot inschrijving voor de volgen de cursussen: KOKEN EENVOUDIGE GERECHTEN (beginners) duur jaar 13,50 (cursusgeld) KOKEN FIJNERE GERECHTEN dilur 12 weken 11,(cursusgeld) NAAIEN (beginners duur Vs jaar 8,(cursusgeld) NAAIEN (gevorderden) duur Vi jaar 8,(cursusgeld) PATROONTEKENEN (beginners) duur 12 weken 5,50 (cursusgeld) NAAIEN (huisvrouwen) duur Vï jaar ƒ8,(cursusgeld) Aanvang der cursussen: half februari 1960. Spreekuren direktrice: dinsdag 2-4 uur; donderdag 7-8 uur. De direkteur van gemeentewerken Rhenen zal namens het gemeentebestuur van Rhenen op donderdag 18 februari 1960 des voormiddags 10 uur in het openbaar aanbesteden: HET BOUWEN VAN EEN GARAGE TEN ZUIDEN VAN DE BRANDWEERKAZERNE AAN DE KERKSTRAAT TE RHENEN Bestek en tekening vanaf heden verkrijgbaar op bureau gemeentewerken Rhenen 15, Restitutie 5,-, uitsluitend op de dag van aanbesteding. Dat van Druten's Wasserijen, met meer dan nu ook in Kerkewijk 35 een filiaal voor het laten reinigen van Uw kleding of witwas heeft? JAPONf 1,60 COSTUUM2,50 MANTEL1,90 MANTELPAK - 2,50 PANTALON- 1,00 TOPPERf 2,25 COLBERTJAS 1,50 REGENJAS incl. waterdicht 2,75 ROK- 0,90 JUMPER of VEST 0,90 Deze prijzen gelden alleen voor brengen en halen. U krijgt hiervoor een vol komen perfecte behandeling en dus geen snel- of spoelbad. Laat Uw kleding TRIPLONEREN, zeer geschikt voor dit jaargetij. Denkt U aan onze SPECIALE OVERHEMDENSERVICE 3 brengen; 2 betalen a 65 ct. Kerkewijk 35, Veenendaal. telefoon 3232. Fabrieken te Wageningen Voor al uw VERZEKERINGEN FINANCIERINGEN EN HYPOTHEKEN Dr. De Visserstraat 37 Veenendaal Telefoon 3136 vraagt enige of meisjes die hier voor opgeleid willen worden. Aanm.: Leinweberstraat 57, Veenendaal (tijdens kan tooruren). VOOR UW met auto's zijn wij SPECIAAL ingericht 4-8 pers. auto's disponibel Tevens inlichtingen ver krijgbaar (ook 's avonds) Dr. Colijnstraat 47 en J. P. C. Leinweberstraat 79 N.V. v/h Fa. Wed. Kerkewijk 91, Telef. 2845 VEENENDAAL Voor naar Telefoon 2454 Nieuweweg 151-155 STOMEPU Veenendaal, Nieuweweg 41 Telefoon 2535 Lykauto en begrafenis rijden Dealer v. d. Wartburg Taxi en autortfles Bruidsauto èn trouwr(jden .w, v». JU_ „1 Volle etalages met handdoeken, lakens, slopen, overhemden, enz. wekken de begeerte op van haast elke vrouw... Maar als textiel gaat kopen, denk dan na en vraag uitdrukkelijk naar HAVEP- artikelen! De naam „HAVEP" is uw garantie voor perfecte coupe en pasvorm, moderne afwerking! Voor schoonheid in uw linnenkast en voor duurzame kwaliteit tegen lage prijs! Let daarom in de winkel goed op het HAVEP-garantiemerk. Van de draad af tot het klare stuk worden alle HAVEP-artikelen in eigen fabrieken ge maakt. Vandaar die lage prijs! Vandaar die constante, uitstekende kwaliteit! Vandaar de garantie, die u wordt gegeven op alles wat van HAVEP komt: overhemden ■weekenders overalls stofjassen werkbroeken werkhemden spijkerbroeken kinderoveralls lakens slopen handdoeken luiers verpleegstersschorten OPGERICHT IN 1865 SPINNERS - WEVERS - FINISHERS - CONFECTIONAIRS MACHINEFABRIEK WIENER Co. N.V. Candialaan 4 - Rhenen vraagt Aanmelden aan de fabriek: Candialaan 4, Rhenen TE KOOP GEVRAAGD: een niet te groot gelegen aan de hoofdweg tussen Eist en De Grebbe te Rhenen. Eventueel als ruilobject aanwezig een prima ruim woonhuis (huurhuis) gelegen op goede stand in rustige laan te Rhenen. Brieven onder nr. 665 Boekhandel Stolk, Rhenen. VERLAAG UW UITGAVEN! ONS MOTTO IS: MET MATERIALEN VAN KLEIN HOUTWERK: sjoelschyven en speelfoedwie- len, gereedschapstelen, hechten en handvatten. DAKBEDEKKING: rubberold, asfalt, daklak, bitume, dum-dum voor sponningdichting enz. enz. KLEURENCARBOLINEUM (mat en glans), bruine carbolineum, koolteer, bruine teer, vruchtboomcarbo- lineum, paraffine (zwart en bruin), silolak. Buitenbyta mat en glans in div. kleuren, houtbjjts, waterbyts in versch. kleuren. Verder hebben wij alle soorten l(jm voor hout, board, plastic, steen, textiel, rubber, enz. IJZERWAREN: spijkers, schroeven, scharnieren, draad. enz. RONDHOUT: zaaghout, steigermasten, kortelingen, stempels, slieten, palen, klaverruiters, bonestaken. HEKWERKEN In verschillende modellen kunt u b(j ons zeer voordelig terecht. KOMT ZELF EENS KIJKEN wij dienen u gaarne van advies SHIRT SERVICE- OVERHEMDEN ROKKEN, TRUIEN VESTEN. BLOUSES PANTALONS KOLBERTS JAPONNEN vanaf MANTELS KOSTUUMS REGENJASSEN (incl. waterdicht) FEUILLETON DOOR HANOL SPOOR (42) „Denk er om, alles heel kalm en be daard en alleen vrolijke berichten." De laatste woorden deden Walter weer ineenkrimpen. Zacht, op zijn te nen, sloop hij de kamer binnen. Jane trok zich bescheiden terug en sloot de deur achter zich. Walter was met Iris alleen en bijna verlegen keek hij in haar donkere glanzende ogen. Zijn hart sprong op van vreugde, toen hij daarin iets van de warme gloed meende te be speuren, die hij al zo lang had gemist. Hij liet zich op de rand van het bed zakken en greep haar fijngevormde blanke handen. Iris, mijn lieveling, kun je me ver geven?" Hij keek haar smekend in de ogen en evenals voorheen, ontdekte hij nu weer, dat er zo weinig woorden no dig waren, om een volledig begrip tus sen hen te doen openbloeien. „Moet ik jou vergeven?" klonk haar stem heel zacht als vanuit de verte, maar de strelende klank van weleer was daarin weer terug. „Oh, Walter, jij moet mij zoveel vergeven. Uren van verkeerde lelijke gedachten. Hoe heb ik toch zo over mijn Walter kunnen denken? Ik wist toch hoe ik je kon ver trouwen. Dat je me nooit op zo'n lage gemene manier zou bedriegen. Wat heb ik mezelf gemarteld en gepijnigd en allemaal voor niets." „Niet helemaal voor niets, Iris", zei Walter met fel bonzend hart. „Er was al die tijd toch iets, dat ik voor je ver borgen hield. Dat moet je hebben aan gevoeld en daarom begon je aan mij te twijfelen. Je zocht echter in de verkeer de richting." Man en vrouw keken elkaar aan. Boordevol liefde waren hun harten. De een leefde voor de ander en met iedere vezel van hun lichaam waren ze aan elkaar verbonden. Hoe goed en mooi was het tussen hen. Opeens dacht Wal ter hoe dom en kortzichtig hij was ge weest, om te denken dat Iris hem met andere ogen zou beschouwen, om iets waar hij zelf geen schuld aan had. Het doktersrapport had hij beleefd als een veroordeling, terwijl het alleen een vaststelling van feiten was. Hij was toch oud en wijs genoeg om zijn minderwaardigheidscomplex voorgoed vaarwel te zeggen. Iris was toch wel het laatste persoontje, waarvan je liefde kon verwachten, die uitsluitend was gebaseerd op lichamelijk schoon of andere materiële dingen. Geest, verstand en een zuivere levenshouding kwamen bij haar op de eerste plaats. Natuurlijk had ze hem bewonderd om zijn robuste gestalte en zijn gezondheid, maar verder zou haar verering nooit zijn gegaan, als ze ook niet andere eigenschappen bij hem had ontdekt. Een van die eigenschappen was zijn eerlijkheid en juist daarin had hij nu een flinke deuk aangebracht. Hoe eer der hij daarmee in het reine kwam hoe beter. Alsof ze hem de les las, zo dui delijk zag hij de dingen voor zich. Een golf van geluk overspoelde hem. Hij was toch een bevoorrecht wezen, dat deze vrouw zijn echtgenote had willen worden en na al de gebeurtenissen nog steeds van hem hield. „Iris, ik moet je wat bekennen", sta melde hij. „Ja, toe maar", zei ze met een teer glimlachje. „Ik zie dat het je zal op luchten." „Iriszou je minder goed nieuws kunnen verdragen?" „Wanneer je me zo blijft aankijken als nu, kan ik alles verdragen", zei ze met iets van haar vroegere vleiende toon, waardoor hij haar altijd onweer staanbaar vond. Walter tilde Iris voor zichtig een weinig op en drukte haar hoofdje tegen zich aan. „Iris, je weet hoe we dokter na dok ter bezochten, omdat jij zo graag een kindje wilde hebben." Iris maakte zich even los, alsof ze iets terug wilde zeggen, maar dan be dacht ze zich en nestelde zich opnieuw dicht tegen hem aan. „Bij de laatste keer", vertelde Walter verder, „voelde ik mij bijzonder op mijn gemak en later ging ik nog eens naar die dokter toe. Want hoewel wij het vanzelfsprekend vonden, dat jouw tere gestel de oorzaak van ons kinderloos huwelijk was, begon ik steeds meer het gevoel te krijgen, dat we deze zaak te eenzijdig bekeken." Weer maakte Iris een beweging, nu van verbazing. „Ja kindje, dat we toch nooit eerder op dat idee gekomen waren. Het had ons achteraf misschien veel leed kun nen besparen. De dokter vond het he lemaal niet vreemd, dat ik kwam. Ik vraag me zelf trouwens af, of er van hem destijds geen stille wenk werd ge geven. De uitslag van het onderzoek liefstewas negatief. De wereld zag er zwart en donker voor me uit Niet, omdat ik zo graag nakomelingen wilde hebben, maar ik dacht aan jouw ver langens. Ik voelde me doodongelukkig, omdat ik niet in staat was, op normale manier je liefste wens in vervulling te laten gaan. Niet jij, maar ik vormde de belemmering. Iris, ik was zo bang, je te verliezen, daaromzette ik die scène met Jane in elkaar. Dat kind van Jane zou aan je voorwaarden voldoen, maar de manier waarop ik haar dwong het kind aan ons af te staan was alles behalve elegant. Ik heb jou en Jane op verschillende manieren een rad voor de ogen gedraaid. Ik dacht buiten gewoon slim te zijn, maar ik maakte mijn eigen lieve vrouwtje ongelukkig en ik ben ook de onmiddellijke oorzaak dat er een huwelijk stuk ging, al geloof ik, dat ik mij over dat laatste nu niet meer ongerust hoef te maken." Met een diepe zucht sloot hij zijn be kentenis af. Heel stil lag Iris in zijn armen. Grote tranen drupten over haar gezicht. Walter schrok hevig. „Liefste, ik had je moeten sparen. Maak je toch in vredesnaam niet zo van streek!" Iris snikte geluidloos en Walter zei wanhopig: „Wijwij zullen Jane's kindje wel moeten afstaan, maar wees daar niet zo verdrietig om schat We zullen niet rusten voordat we weer een lieve baby geadopteerd hebben. Een kindje, waar je rustig je hele hart aan kunt geven." „Maar ik wil helemaal geen kind", lachte Iris door haar tranen heen. Met angst op zijn gezicht keek Wal ter haar aan, alsof hij bang was, dat haar geest lichtelijk gestoord was. (Wordt vervolgd)

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1960 | | pagina 5