Kleefsmans Boekhuis
HONDERDJARIGE
in Veeneiidaal
Officiële
bekendmaking
Ederveen
B.V.L. sterk gekant tegen dirigisme
in de landbouw
0 PffSlTlQ (Gids voor de Nederlandse kunst)
RHENEN
AMERONGEN
ACHTERBERG
SCHERPENZEEL
Getuig
emssen
De molenaar en de douarière
OVERBERG
VOOR DE BOER
Oud-directeur
W. N. A. van Schuppen
ter aarde besteld
Uit de raad van Rhenen
Drie kleuterscholen
Negen Veenendalers zijn op
Schrikkeldag jarig
Bij oversteken gegrepen
Ter ere van de verschijning van de
Rust in Rhenens binnenstad
gedeeltelijk teruggekeerd
Krijgt Amerongen een
ideeënbus
„Kunst en Vriendschap" gaf
goede uitvoering
Op de Kleine Heuvel
Overstroming in gymnastiek
lokaal
Een verdwenen weg
Uyt een haat van religie
Op de algemene begraafplaats te Vee-
nendaal is J.L vrijdag het stoffelijk
overschot van de heer W. N. A. van
Schuppen, in leven directeur van de
Ritmeester Sigarenfabrieken N.V., ter
aarde besteld. Om twee uur vond een
rouwdienst plaats in de Ger. Kerk aan
de Vaartbrug, welke geleid werd door
ds. D. van Enk.
De rouwdienst, waarvoor zeer veel
belangstelling bestond, werd o.m. bij
gewoond door burgemeester A. Bakker
en gemeentesecretaris D. Blankespoor,
directie en personeel van de Ritmees
ter Sigarenfabrieken, het bestuur van
de Ver. tot Bevordering van Chr. On
derwijs, personeel van deze scholen en
vele zakenrelaties.
Ds, Van Enk sprak een kort her
denkingswoord uit n.a.v. het tekstwoord
„Met Jezus in de storm".
Óp verzoek van de nabestaanden wer
den op de begraafplaats geen toespra
ken gehouden. Aan de groeve werd
door ds. Van Enk de geloofsbelijdenis
gelezen en zong men Psalm 72 14.
In de aula mochten de nabestaanden
zeer vele condolaties in ontvangst ne
men.
Op woensdag 9 maart krijgt Veencndaal
weer een 100-jarige in haar midden, want
op deze dag hoopt de weduwe Van Ojik-
van Remmerden, Molenstraat 11 te Vee-
nendaal haar 100ste geboortedag te vieren.
Mevrouw Van Ojik werd op 9 maart
1860 geboren. Haar gezondheid is nog
redelijk goed en zy heeft nog altyd de
volle belangstelling voor familiegebeur
tenissen. Haar man is op 20 maart 1946
overleden. Mevr. Van Ojik heeft 9 kinde
ren gehad, waarvan er nog 7 in leven zyn.
Zy wordt thans met volle liefde verzorgd
door haar 71-jarige ongehuwde dochter
Myntje. Deze 100ste verjaardag kan mevr.
Van Ojik vieren met 27 kleinkinderen.
GEPENSIONEERDEN HOUDEN
PROPAGANDAMIDDAG
De Algemene Ned. Bond van Gepen
sioneerden afd. Doorn belegt op donder
dagmiddag 3 maart een progagandamid-
dag in hotel de Korenbeurs aan de Markt.
Ook niet leden zijn op deze middag
welkom.
Gemeente Rhenen
BESTRIJDING AARDAPPEL
MOEHEID
De burgemeester der gemeente Rhenen
maakt bekend, dat op het gemeentehuis,
afdeling algemene zaken, voor een ieder
ter inzage ligt de beschikking van de
minister van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening van 29 oktober 1955, nr.
L/PA 670, zoals deze gewijzigd is bij de
beschikking van 24 november 1956, nr.
L/PA 3001, alsmede de bij eerstgenoemde
beschikking behorende, op deze gemeente
betrekking hebbende kaarten en lijsten,
waarop zijn aangegeven de krachtens
artikel 3, tweede lid, van het besluit be
strijding aardappelmoeheid aangewezen
gebieden en/of terreinen.
Op deze gebieden en terreinen is ver
boden de teelt van:
1. aardappelen en tomaten;
2. bloembollen en knollen, boomkweke-
rijprodukten, koolraapplanten, stek-
bieten en andere planten, die met de
ondergrondse delen worden gerooid,
een en ander voor zover zij kennelijk
bestemd zijn om te worden uitgeplant
In de aangewezen gebieden en terreinen
is sinds de vorige bekendmaking op 10
februari 1959 geen wijziging gekomen.
Rhenen, 20 februari 1960.
De burgemeester voornoemd,
L. BOSCH VAN ROSENTHAL.
(Vervolg van pagina 1)
Op een verzoek van de stichting Chris
telijke kleuterschool „Irene" om mede
werking voor de bouw van een tweede
Christelijke kleuterschool aan de Lariks-
laan in Rhenen-stad, werd gunstig be
schikt. Tegelijkertijd besloot de raad tot
de bouw van een tweede openbare kleu
terschool, terwijl verder nog werd be
sloten, zulks naar aanleiding van een ver
zoek van 23 te Achterberg woonachtige
ouders, een lokaal van de openbare lagere
school aldaar in te richten als kleuter
school, waarmee ongeveer 7000,— zal
zijn gemoeid. Op dit laatste besluit zal de
Veenendaal had zeven personen in haar
gemeente, die hun verjaardag op 29 febr.
vieren. Sinds 29 febr. 1960 komen er twee
bij, n.l. Cornelis, zoon van de familie
Sukkel in de Van de Pollstraat en Linda
Maria, dochter van dc familie Faber,
Ferdinand Bolstraat 42.
EIERMARKT
Op de wekelijkse eiermarkt waren
dinsdagmorgen te Veenendaal 108.000
eieren aangevoerd. De prijzen varieerden
van 9,tot 9,50 per 100 stuks. Handel
traag.
De biggenmarkt had een aanvoer van
55 biggen. Er werden prijzen besteed van
40,tot 60,per stuk. Handel rede
lijk.
Maandagochtend omstreeks half ne
gen had aan De Klomp, ter hoogte van
hotel Hupkcns, een aanrijding plaats
tussen een personenwagen en de jeug
dige wiclryder v. B. uit Veenendaal.
De jongeman kwam per rijwiel uit
de richting Ederveen en stak de rijweg
over zonder op het overige verkeer te
letten. Een personenwagen van de fir
ma v. B. uit Ede zag geen kans meer
het slachtoffer te ontwijken en greep
hem in de flank. Met een ziekenauto uit
Ede is v. B. naar het Julianaziekenhuis
te Veenendaal overgebracht.
In hotel Hupkes aan de Klomp vergaderde woensdagavond de vereniging voor be-
dryfsvryheid in de landbouw, kortweg B.V.L. De heer Kroes uit Waddinxveen advi
serend hoofdbestuurslid van de B.V.L. sprak over het onderwerp „Waar gaan we heen
met dit landbouwbeleid"?
De vergadering werd geopend door de voorzitter van de B.V.L., de heer Koekoek
uit Bennekom, die de spreker in leidde. De heer Koekoek zei dat de moeilijkheden in
de landbouw van jaar tot jaar groter worden en de laatste tyd zelfs van week tot
week, hierbü doelend op de lage pryzen, die pluimvee en varkenshouders voor hun
produkten ontvangen.
De organisaties, die ons zouden moeten
leiden hebben gegarandeerd dat ze alles
zouden regelen ook in slechtere tijden.
Waar blijven deze standsorganisaties
nu, zo vroeg de heer Kroes aan de ver
gadering.
De weg van de vrije economie kan de
boeren uit de impasse helpen en de boe
ren dienen in hun eigen belang zich aan
een te sluiten bij de vereniging die dit
voorstaat. Spreker drong er op aan te
Ederveen een afdeling van de B.V.L. op
te richten.
Vervolgens sprak de heer Kroes over
het landbouwbeleid na de tweede wereld
oorlog. Waarheen we gaan met dit beleid?
Spreker zou kort kunnen zeggen naar
de ondergang. Fel kantte spreker zich
tegen het dirigisme in de landbouw, dat
al direct na de oorlog onder de socialis
tische minister Mansholt begon. De heer
Mansholt kon wellicht niet anders, want
voortgekomen uit de P.v.d.A., moest hij
de weg van het staatssocialisme inslaan.
Wiens brood men eet wiens woord men
spreekt zal de heer Mansholt gedacht
hebben.
Men ging z.g. fondsen en potjes maken
voor slechtere tijden met geld door de
boeren betaald. Deze „potten" blijken nu
opgesoupeerd te zijn aan ambtenarij en
dergelijke, zodat men geen heil kan ver
wachten van het geld in al die jaren ge
stort via heffingen enz.
Men kreeg een leger van ambtenaren
en er werd kwistig met baantjes gestrooid
maar van enig nut bleken al deze maat
regelen niet te zijn aldus spreker.
De boeren hadden hun goede geld be
ter op de Boerenleenbank kunnen bewa
ren voor eventuele slechtere tijden, dan
was er thans tenminste wat geweest.
Sprekende over het Landbouwschap zei
de heer Kroes dat men de boeren niet
geraadpleegd heeft bij de instelling van
deze organisatie. Over ons en zonder ons
zei spreker.
Inderdaad rust ook op de landbouw een
wet, de wet op de P.B.O. Maar het Land
bouwschap is er een raam in en dat raam
wordt door het merendeel der boeren niet
gewenst. Overigens kan een dergelijk
raam pas gevormd worden indien de helft
der betreffenden hier voor is.
Aan de boeren werd niets gevraagd,
maar werd het Landbouwschap opgelegd.
In de praktijk blijkt dat 90 tot 95%> van
de agrariërs tegen die schap is.
De voorzitter van het Landbouwschap,
de heer Louwes, ziet dat ook wel in, ge
tuige zijn uitlating: Ik ben de grote werk
gever van de deurwaarders, die de hef
fingen moeten gaan innen.
Als men dan verplicht is heffingen te
betalen, dient men ook rechten te be
zitten aldus de heer Kroes. Gebleken is
echter dat het bestuur niet wordt geko
zen, maar benoemd.
Over de financiële zijde zei spreker dat
dit Landbouwschap in 1957 een begroting
van ruim 5 miljoen gulden vorderde en in
1959 zelfs 8 miljoen. De 24 bestuursleden
hebben ook een groot salaris aldus de
heer Kroes. Er kwamen voorts verschil
lende commissies te weten een akker
bouw, een veeteelt, een fruitteelt, een
sierteelt een pluimvee en een gezond
heidscommissie. Men stelde onlangs bo
vendien een buitenlandse commissie in
plus enkele planologen en twee veeartsen.
In een dergelijke papierwinkel wordt
niet op geld gezien.
Thans wil men de boeren dwingen de
heffing te betalen door beslag te leggen
hebben wij van 3 t/m 10 maart een SPECIALE
PRISMA-ETALAGE ingericht (Zandstraat 3)
Komt LI eens kijken en U staat verbaasd over
de grote verscheidenheid in Prisma-Pockets
Zandstraat 3 Patrimoniumlaan 22
op het melkgeld. Stap voor stap gaan we
verder naar de staatsdwang en het diri
gisme wordt tentoongespreid.
Men verwijt de boeren dat ze teveel
produceren en dezelfde regering spoorde
in de naoorlogse jaren aan tot verhoging.
Men kende de produktieslag 1946 en 1947.
Ook de ruilverkaveling herbergt ver
schillende onbillijkheden, aldus de heer
Kroes. Hier begint het waarschijnlijk te
dagen want in de tweede Kamer gaan
stemmen op deze wet op de helling te
zetten.
De monopolieheffingen vonden evenmin
genade in de ogen van de heer Kroes, die
hier ook naar zijn mening tal van on
billijkheden illustreerde. Spreker ver
klaarde dat geen enkel land een Land
bouwschap kent en toch draait men pri
ma. Het is geheel onnodig en men zou
zeer veel kunnen uitsparen als het werd
opgeheven. Met dit geld zou men beter
kunnen concurreren op de wereldmarkt.
Door al deze ambtenarij en dirigisme
worden onze produkten te duur en raken
wij ze niet kwijt, een ontwikkeling, die
thans zeer aktueel is.
De heer Kroes zag de toekomst donker
in, maar gaf te kennen dat er uitkomst
mogelijk is wanneer het roer radicaal
wordt omgebogen naar de vrije economie.
Na deze rede volgde een bespreking,
waarbij enkele aanwezigen vragen stel
den. De heer Koekoek gaf nog een slot
beschouwing, waarbij hij er nogmaals op
aandrong zich aan te sluiten bij de B.V.L.,
een suggestie, die door een aantal aan
wezigen werd opgevolgd.
Juist vóór het afgelopen weekeinde
werden op de Molenstraat, Muntstraat
en Mensostraat, in het hartje van het
winkelcentrum, de nieuwe verkeers
borden geplaatst, die aanduiden dat op
zaterdag- en zondagavond van 19.00 tot
24.00 uur deze straten in Rhenens bin
nenstad verboden zijn voor het verkeer
met alle voertuigen, ry- en trekdieren
en vee in beide richtingen.
Deze maatregel werd genomen om
tijdens de drukke weekendavonden de
vele voetgangers in bescherming te ne
men en paal en perk te stellen aan de
jeugdige bromfietsers, die er niet voor
terugdeinsden al maar rondjes te rijden
met hun knetterende voertuigen. Op de
nu voorbije zaterdag- en zondagavond
was er de rust weergekeerd.
De bromfietsers waren genoeg ge
waarschuwd om niet te weten, dat zij
zich op verboden terrein bevonden. Van
hen had de politie geen last meer.
Te goeder trouw zijnde weggebruikers
vergisten zich nog wel eens, doch zij
werden niet op de bon geslingerd. Het
bleef bij een zachte waarschuwing.
Het moet nu echter zo langzamer
hand bekend zijn bij de weggebrui
kers, dat Molenstraat, vanaf plantsoen
tot Fred. v. d. Paltshof, Muntstraat en
Mensostraat 's avonds voor het weekend
taboe zijn verklaard, zodat aanenomen
mag worden, dat zij komende week een
straatje om zullen rijden.
Kroon nog toestemming hebben te ver
lenen. Met betrekking tot de tweede
christelijke en de openbare kleuterschool
in Rhenen-stad deelde de voorzitter nog
mede, da't in verband met het beschikbare
bouwvolume de verwezenlijking van deze
plannen nog wel eens vier tot vijf jaar op
zich kon laten wachten.
Teneinde de Beatrixstraat, liggende in
het kernplan Eist, te kunnen doortrekken,
werd besloten tot goedkeuring van een
daartoe opgesteld onteigeningsplan, hoe
wel alsnog zal worden getracht tot over
eenstemming te komen met de eigenaren
van de betreffende grond. Een tweede
onteigening betrof een industrieterrein
op „Remmerden", waarop eveneens goed
keuring door de raad werd verleend. De
heer De Jong (arb.) stelde hierbij de voor
waarde, dat voor Eist zal worden uitge
zien naar sportterreinen. De voorzitter
kon mededelen, dat men daarin al ver ge
vorderd was.
De gemeenterekening 1958 sloot met een
nadelig saldo van ƒ93.254,54, een groot
verschil met 1957, veroorzaakt door de
stijging van de kosten van onderwijs. Dit
was voor de heer De Jong (arb.) aanlei
ding te informeren naar de stichting van
onderwijsinstellingen in Rhenen, waar
voor thans aan andere gemeenten moet
worden bijgedragen.
De voorzitter zag hier nog niets in. Ook
hij zag in Rhenen graag een HBS ver
rijzen, doch voorlopig is de huidige gang
van zaken financieel nog voordeliger. Wel
zijn er straks mogelijkheden voor de
nieuwe vorm van mulo.
De instelling van een grondbedrijf was
aanleiding dat de post onvoorzien op de
gemeentebegroting ruimer is geworden,
hetgeen de heer Deen (arb.) deed opmer
ken, dat het nu toch wel eens tijd werd
het bejaardenvraagstuk aan te pakken,
en daartoe in de eerstvolgende raad een
post te ramen. Spreker begon ongeduldig
te worden. De ouden van dagen dreigen
in de vergeethoek te geraken. B. en w.
zullen deze aangelegenheid terhand ne
men.
De heer Deen verzocht verder nog in
overweging te nemen de aanschaffing van
een bandrecorder als hulpmiddel bij het
samenstellen van de notulen van de
raadsvergaderingen, die niet voldoen.
Ook dit zal worden bekeken.
Tenslotte werd nog overeengekomen
meer regelmaat te brengen in de verga
deringen van de raad, door voortaan iede
re laatste dinsdag van de maand bijeen
te komen.
Achtereenvolgens gingen de volgende
punten nog onder de hamer door: in het
tijdvak van 1 april tot en met 30 juni 1960
kasgeldleningen aan te gaan tot een maxi
mum van 750.000,aan de kopen van
L. van Laar te Rhenen een perceel grond
groot 00.12.65 ha. aan de Franseweg te
Eist voor 5500,met inbegrip van het
daarop staande dubbele woonhuis; aan te
kopen van R. van Mourik te Eist een
perceel van 205 m- voor 205,—; terwijl
in de vakature Mr. J. Deen in de studie
adviescommissie werd gekozen de heer
H. J. van Dongen. De heer A. Radstaak,
die aftredend was, werd herbenoemd.
ROOMTABLETTEN
Binnenkort zal in de Deense staat
Tollose door de Presso Cream Com-
pagny A/S een begin worden gemaakt
met de bereiding van roomtabletten.
Naar verluidt zou de fabriek inmid
dels al in verbinding zijn getrteden met
's werelds luchtverkeersmaatschappijen
die voor dergelijke produkten blijkbaar
steeds belangstelling hebben.
Aan de verpakking van het produkt
blijkt zeer veel aandacht te zijn besteed
niet alleen met het oog op het hand
haven van de kwaliteit maar tevens
met het oog op de verkoop in de detail
handel waarvoor in onze dagen nu een
maal een toepasselijke en deugdelijke
verpakking strengste eis is.
VROUWENWERELDGEBEDSDAG
IN GEREFORMEERDE KERK
VAN RHENEN
Op 4 maart zullen weer de traditio
nele gebedsuren over de gehele wereld
worden gehouden. De liturgische dienst
voor deze wereldgebedsdag zal in Rhe
nen op die datum worden gehouden in
de Gereformeerde kerk aan de Nieuwe
Veenendaalseweg, aanvang 's avonds
kwart voor acht.
Hier zijn alle vrouwen uit Rhenen,
van welke gezindte zij dan ook mogen
zijn, hartelijk welkom.
Het gemeentebestuur is van plan een
ideeënbus in te stellen voor dc plaatse
lijke bevolking. Men wil hierdoor meer
belangstelling voor het gemeentewerk
gaan kweken. Bruikbare ideeën zullen
worden beloond met waardevolle boek
werken.
Iedere ingezetene van Amerongen kan
door middel van deze ideeënbus schrifte
lijk gedachten en wenken naar voren
brengen, welke voor het gemeentebestuur
voor een verdere ontwikkeling van de ge
meente in de ruimste zin van belang zou
den kunnen zijn. B. en w. gaan deze idee-
en beoordelen, zo nodig met behulp van
een deskundige. Als er ideeën van waarde
ingezonden worden, kan de indiener een
premie worden toegekend in de vorm
van één offcieer waardevolle boekwerken.
De resultateW yan deze bus zullen regel
matig, minstens éénmaal per jaar, wor
den bekend gemaakt. De bus zal geplaatst
worden in de hal van het gemeentehuis.
Vrijdagavond gaat de raad het één en
ander behandelen. Tegen een dergelijk
idéé kan men toch geen bezwaren heb
ben!
LAATSTE TOCHT WINTERSERIE
Aan de laatste tocht van de winterserie
(het leek nu meer op een voorjaarstocht)
werd deelgenomen door 160 wandelaars.
Hoewel het aantal deelnemers aan de
serie van dit jaar belangrijk lager lag
als vorige jaren, wellicht omdat Veenen
daal ook met deze serie is begonnen, zijn
de tochten nu toch ook een succes ge
worden, al was het alleen om de prachtige
parcoursen. De laatste wandeling eindigde
met de uitreiking van de diploma's, me
dailles en groepsprijzen.
AGENDA RAADSVERGADERING
Vrijdag 4 maart 's avonds om 7 uur
komt de Amerongse raad ter bespreking
van de volgende agendapunten bijeen:
Instelling ideeënbus; verordening ex
ploitatie bouwterrein; verkoop grond aan
de Ned. centrale voor huisvesting van
bejaarden; aanleg waterleiding langs de
Lekdijk; verlenen van zakelijk recht aan
de PUEM tot het leggen van kabels; aan
vulling politieverordening; garantiever
lening i.z. bouw van particulier huis;
rondvraag.
OPENINGSTOCHT NEDERLANDSE
WANDELSPORT BOND
De W.S.V. de Vrije wandelaars orga
niseert zaterdagmiddag 12 maart a.s. de
openingstocht van de N.W.B. in Zuidoost-
Utrecht. De start is tussen twee en half
drie vanuit de Ireneschool. Inschrijvingen
kunnen plaats vinden op de adressen Kon.
Julianalaan 83 en Zuylesteinseweg 29 te
Amerongen.
Zaterdagavond gaf de muziekvereniging
„Kunst en Vriendschap" haar jaarlijkse
muziek- en toneeluitvoering in het Buurt-
schapshuis. Voorzitter de heer Van Breda
sprak een kort welkomstwoord, in het
byzonder tot de afgevaardigden van ver
schillende verenigingen. Hy bracht dank
aan het hoofd der school voor alle mede
werking en aan de donateurs voor de
financiële steun.
Onder leiding van de heer P. Hoolhorst
werd een programma bestaande uit een
viertal muzieknummers uitgevoerd. On
danks de kleine bezetting van dit korps
was de uitvoering goed. Door de toneel
groep van deze vereniging werd op
gevoerd een dramatisch spel in 3 bedrij
ven „Mensen in nood" van Will Braken-
berg. Dit spel uit het vissersleven werd
door de spelers goed vertolkt, zij kregen
hiervoor een hartelijk applaus van de
aanwezigen.
Twee leerlingen van de heer Hoolhorst
mej. Van Breda en mej. Van Rhee, brach
ten tussen de bedrijven populaire accor-
deonmuziek. Het kap- en grimewerk ver
zorgd door de heer Rijsemus uit Rhenen,
zag er prima uit.
Aan het slot van deze zeer geslaagde
uitvoering, bracht de heer Van Breda
dank aan de spelers, in het bijzonder aan
de dames, die een fraai boeket bloemen
als blijk van waardering ontvingen.
Scherpenzeel
GESLAAGD
Op het dezer dagen te Den Haag ge
houden examen voor coupeuse slaagden
de dames K. Ploeg en B. v. d. Brandhof.
KIND AANGEREDEN
Het 7-jarig zoontje Jan van de fam.
Rijlaarsdam aan de Stationsweg, werd
maandagmiddag voor de ouderlijke wo-,
ning, toen hij een bal naliep, die over
de Stationsweg rolde, door een auto
aangereden. Ondanks krachtig remmen
en een poging om het kind te ontwij
ken, kon de bestuurder, de heer J. Ver
meulen uit Scherpenzeel, een aanrij
ding niet voorkomen. Wonder boven
wonder bekwam het kind slechts
enkele wondjes aan het hoofd.
FORTISSIMO GAF UITVOERING
Voor een goed gevulde Sociëteitszaal
gaf de accordeonvereniging Fortissimo
zaterdagavond haar tweede winteruit-
voering onder leiding van de heer B.
Pot uit Amersfoort. De Fortissimo
voorzitter, de heer G. v. d. Peut, sprak
een woord van welkom.
In vlot tempo werden hierna de ver
schillende nummers ten uitvoer ge
bracht en werd over het algemeen
verdienstelijke muziek ten gehore ge
bracht. Na ieder nummer volgde een
Wie een plaats gebouwd op heuvelen wil bezoeken, hoeft niet naar Jeruzalem
of Rome, of dichterby, naar Nijmegen of Rhenen te gaan. Hy blijve in Veenen
daal, wandele naar dc kerkheuvel op de Markt en vervolge zyn weg door de
Achterkerkstraat en de steile Molenstraat, waar het geaccidenteerd karakter van
de bodem zich duidelyk aftekent: 't is of men door een „gas" in Nijmegen gaat.
De huizen staan er op verschillend niveau, met stoepjes en trapjes aan de weg
verbonden.
Onze hoop is nu gesteld op hett
nieuwe Veenendaal. Zal dit een eigen
karakter ontvangen? De Hoofdstraat,
die we ons nog als een schaduwrijke
lindenallee herinneren, krijgt reeds een
zekere allure. De disharmonie tussen
straatbreedte en huizenhoogte, zo sto
rend in de Zandstraat, raakt er allengs
door de hoge moderne winkelpuien
overwonnen. Op de 'hoek van de Markt
verheft zich als een streng gesloten on
genaakbaar fort de Rotterdamse Bank.
Van gedurfde fantasie getuigen de hoog
klimmende pylonenachtige muren van
het modepaleis in het midden. Welk
effect zullen de Amsterdamse Bank,
de Korenbeurs en het kledingmagazijn
hoek Zandstraat - Hoogstraat eerlang
maken?
Zal het intieme karakter van het
marktplein, dat toch al geleden heeft
door de ontmanteling van de kerk, niet
grotendeels verloren gaan door de
nieuwbouw-De Haas?
Op drukke zonnige dagen heeft de
Hoofdstraat met omgeving iets van een
kaleidoscopische city. Ook in de avond
als de kleurrijke lichtreclames flitsen
en de neonlichten hun vurige letters
aan de duistere hemel schrijven,
heerst er sfeer.
In zuid doen de flats het betrekke
lijk goed: door de diagonale plaatsing
van üe blokken en het spel van licht en
slagschaduwen scheppen zij een pret
tige beweeglijkheid en levendigheid in
„het stenen landschap". De lage hori-
zontaalbouw ertussen wordt echter ver
pletterd door de hoge woonburchten.
Het labyrint van straten is helaas doods
en fantasieloos.
Gaan we door de Gortstraat, een der
oudste straten van Veenendaal, naar
de Munnikenweg en nemen we daar
het pad langs de begraafplaats, dan
hebben we rechts een imposant gezicht
op de hoge kant van de Vendel, een
terreinverhoging die nog rest van de
Grote Venlo (dat is Veenlo, bos bij of
tussen de venen) waar de pachters van
Emmikhuizen oorspronkelijk allerlei
hout mochten halen met toestemming
van de machtige jonker Jacob van
Gaasbeek. Merkwaardig is het veel
vuldig voorkomen van die naam in het
huidige Veenendaal en zijn omgeving:
waarschijnlijk zijn de eerste dragers
van die naam bouwlieden van die edel
man geweest.
Het verlangen het bodemniveau zo
veel mogelijk te egaliseren, heeft van
de Vendel weinig overgelaten. Toch
zijn de terreinverheffingen van de
Grote en Kleine Vendel - de laatste bij
de oude kerk en haar omgeving - naast
de aanlegstructuur van het dorp de
enige karakteristieke resten van het
oude Veenendaal, mèt enige oude na
men. Van haar grote luister, het water,
is onze plaats beroofd door de dempin
gen, waarbij m.i. de weg van de ge
ringste weerstand is gekozen. Het schil
derachtige Venetië in de venen is voor
goed verleden tijd geworden
Terwijl ik dit schrijf, hoor ik in ge
dachten al vele oudere lezers proteste
ren en spreken van kwalijk riekende
grachten en dergelijke. Maar had men
destijds de waterafvoer niet kunnen
verbeteren? Veenendaal zou zonder
dempingen een tweede Giethoorn ge
worden zijn, druk bezocht door min
naars van schoonheid.
Kiel voor reuzenschip gelegd op reuzen-
helling in Rotterdam. Op een nog in aan
bouw zynde nieuwe helling van de R.D.M.
te Rotterdam, welke met een breedte van
50 meter en een lengte van (voorlopig) 200
meter tot de grootste ter wereld zal be
horen, is maandagochtend de kiel gelegd
voor bouwnummer 290, een supertanker
van 48.000 ton welke hier voor Shell Tan
kers N.V. zal worden voortgezet, vooruit
lopend op de bouw van de tanker, zodat
dit schip ongestoord naar zyn enorme af
metingen zal kunnen groeien. Deze foto
van de kiellegging geeft een goede indruk
van de enorme afmetingen van de helling.
BRANDWEERNIEUWTJES
UIT RHENEN
Het uitgaansuniform van de vrijwil
lige brandweer Rhenen zal worden ver
anderd. Het zal naar wij vernemen
voorzien worden van een open kraag.
Enkele exemplaren van bevelvoeren
den zijn reeds afgeleverd. Na de bin
nenkort te houden jaarvergadering
zullen verdere wijzigingen worden uit
gevoerd. De wedstrijdploeg zal als eer
ste aan de beurt komen.
Voorts wordt een automatisch red
dingsapparaat aangekocht. Het ligt ten
slotte in de bedoeling dat van het werk
van de jeugdbrandweer een kleuren
film wordt vervaardigd.
MULO-AVONDEN IN RHENEN
MET MEER VAART
De vrijdag en zaterdag in gebouw
„Irene" gehouden mulo-avonden waren
van zeer goed gehalte. Er zat meer
vaart in dan vorig jaar en het pro
gramma was aantrekkelijk. Er werd
gezongen en muziek gemaakt, geturnd
en toneel gespeeld. De mulo-band, dit
maal onder leiding van de heer J. A.
Klumpes, had een gedaanteverwisse
ling ondergaan. Het was nu een orkest
in nieuwe stijl en het succes bleef niet
uit. Al met al weer heel gezellige avon
den, waarvoor buitengewoon veel be
langstelling bestond.
NIEUWE PAKKEN VOOR WATERSKI
EN IN DE WINTER
Een decorateur uit Yorkshire heeft een
nieuw soort duik en waterski-pak ont
worpen dat het enthousiasten voor deze
sporten mogelijk maakt hun sport het ge
hele jaar door te beoefenen. Het pak is
gemaakt van „ultra micro-cellular foam
neaprine", dat geen warmte verliest.
Vorige week is het pak in open water
beproefd door drie jonge leden van de
Yorkshire Ski Club. De leden klaagden
over de warmte terwijl toeschouwers op
de kant stonden te rillen van de koude.
De ontwerper, de heer Stanley Brad
ley - is zelf een enthousiast duiker. Hij
heeft bijna vier uur achtereen in zee
doorgebracht bij een temperatuur van 38
graden terwijl hij het pak droeg, zonder
nadelige gevolgen te ondervinden.
DAMMEN
Uitslagen onderlinge competitie:
Meijer De Groot
Faber Smits
G. v. Zomeren Swetselaar
E. v. Zomeren Van Ewijk
M. v. d. Grift De Greef
Reede Van Loon
R. Berkhof Van Veenendaal
A. v. d. Kolk E. v. d. Grift
Veldhuizen Viegen
Meijer Veenendaal
v. d. Berg Faber
2—0
2—0
2—0
2—0
2—0
0—2
2—0
1—1
2—0
2—0
0—2
een veertig per-
bezoek geweest
de bezoekers in
waarna de kluis
OVERBERGERS BEZOCHTEN
DIEPVRIESKLUIS
J.l. maandagavond ziji
sonen uit Overberg oj
bij de diepvriescentrale in Achterberg.
Eén en ander in verband met de toekom
stige plannen voor de bpuw van een der
gelijke centrale in Ovepberg.
Bij aankomst werden
twee groepen verdeeld,
bezichtigd werd.
Mevrouw Egberst-van Dalen lichtte de
aanwezigen uitvoerig tcfe en wist op alle
gestelde vragen een bevredigend ant
woord te geven.
Na-afloop dankte de vertegenwoordiger
van de Voorlichtingsdienst, de heer Har
deman, mevrouw Egberts voor de ge
nomen moeite. De Overbergers hebben nu
de praktische wijze van diepvries gezien.
TIJDSCHRIFT VOOR SUIKERZIEKEN
Het blad van de Nederlandse Vereniging
voor Suikerzieken te Den Haag is na 13
jaren in dezelfde vorm te zijn verschenen
thans in vergroot formaat uitgekomen.
Het Tijdschrift, dat in een oplaag van
23.000 ex. verschijnt, lijkt ons voor
diabetici zeer belangrijk.
In het toegezonden nummer schrijft de
medisch adviseur van deze vereniging,
Dr. F. G. Schlesinger, een lezenswaardig
artikel over „de suikerzieke en zijn dok
ter".
Het nummer bevat voorts een artikel
over het dieet, nieuwe recepten en een
reeks wetenswaardigheden omtrent het
veelomvattende werk van de vereniging.
gul verdiend applaus.
Het tiental nummers waaruit de mu
ziekuitvoering bestond, werd onder
broken door het optreden van het vro
lijke duo. Het waren de dames Steiman
en Bakker, die hun individuele kunnen
ten gehore brachten.
Na de pauze volgde de opvoering van
het blijspel „O Bella Donna Lucia"
door de toneelgroep van de B.O.G. en
B.O.L.H. afdeling Terschuur-Voorthui-
zen.
De aanwezigen vermaakten zich uit
stekend met dit stuk, dat verdienstelijk
voor het voetlicht werd gebracht.
WERK IN FABRIEK ARBEIDS-
THERAPIE
Volgende maand zal in Bristol een
nieuwe fabriek worden geopend waar
uitsluitend patiënten uit zenuwinrich
tingen tewerk gesteld zullen worden.
Dit plan voor de revalidatie van gees
teszieken is enig in zijn soort. De ar
beiders - 25 mannelijke en vrouwe
lijke patiënten uit een plaatselijke in
richting voor geesteszieken - zullen
kartonnen dozen en ballpoint pennen
in elkaar zetten. Zij zullen per week
ongeveer 10 kunnen verdienen, op
basis van stukwerk. Zij zullen maxi
maal 3.15s. betalen voor hun kost in
het ziekenhuis en de rest van hun ver
diensten mogen houden.
RESERVE-POLITIE PARAAT
Onder leiding van de groepscomman
dant, de heer Reedijk, en de instruc
teur-wachtmeester Van der Kamp, hield
de reserve-rijkspolitie te Scherpenzeel,
maandagavond een paraatheidsoefening
die werd bijgewoond door de burge
meester mr. C. P. Hoytema van Ko
nijnenburg en de districts-adjudant, de
heer Maasdam. In het gemeentehuis
sprak de groepscommandant, de heer
Reedijk, een inleidend woord. Er was
maar een merkwaardig zaakje aan de
hand.. De laatste weken liep er een
onbekend persoon in Scherpenzeel die
in het bezit zou zijn van vuurwapens
en hierin ook handel zou drijven. Vol
gens inlichtingen zou deze persoon zich
ophouden in een der kamers van de
onbewoonbaar verklaarde woningen
tegenover de gemeentelijke eierhal.
Na afloop werden de bijzonderheden
van de oefening besproken in het ge
meentehuis. Volgens de districts-adju
dant was het een geslaagde oefening
en de gemaakte fouten werden nog
eens onder de loupe genomen.
SCHOORSTEENBRAND
Zondagmorgen werd de vrijwillige
brandweer gealarmeerd voor 'n schoor
steenbrand bij de familie v. d. Vliert op
de boerderij Veelust aan de Barneveld-
seweg. Na het geven van wat water
door de schoorsteen was de brand spoe
dig geblust.
In de modern ingerichte gymnastiek
zaal heeft vorige week, een klas die klaar
was met lessen, vergeten de kranen van
het waslokaal dicht te draaien. Toevalli
gerwijze was ook de afvoerleiding ver
stopt, zodat zowel het was- als het kleed
lokaal blank kwam te staan.
Een geluk bij een ongeluk was dat dit
water niet in de gymnastiekzaal was ge
lopen. In dat geval zouden, met het oog
op de kostbare vloerbedekking, de ge
volgen niet te overzien geweest zijn. Ten-
volge van een misverstand was er bij de
betreffende klas geen toezicht geweest.
Om een voorbeeld te stellen ligt het in
de bedoeling de verantwoordelijke leiders
met hun klas tijdelijk het gebruik van
het gymnastieklokaal te weigeren.
Moederloze veulens
Evenals vorig jaar, zal de afdeling
Paardenhouderij van het Landbouwschap
haar bemiddeling verlenen bij het onder
brengen van moederloze veulens op die
adressen waar een merrie aanwezig is,
waarvan het veulen is gestorven.
In gevallen waar deze mogelijkheid niet
aanwezig is, zal op verzoek een circulaire
worden gezonden, waarin nadere ge
gevens zijn vermeld omtrent het kunst
matig opfokken van een veulen.
Schriftelijke verzoeken om een derge
lijke circulaire dient men te richten aan
de afdeling Paardenhouderij van het
Landbouwschap, Raamweg 25-28, 's-Gra-
venhage.
Telefonische aanvragen om zo'n circu
laire, alsmede berichten van moederloze
veulens en merries waarvan het veulen
is gestorven, dienen te worden gemeld
aan de Service Telefoon Centrale te
's-Gravenhage onder no. 010-322928.
Deze Service Telefoon Centrale is dag
en nacht bereikbaar en kan namens de
afdeling Paardenhouderij inlichtingen
verschaffen met betrekking tot moeder
loze veulens.
Wij wijzen er nog met nadruk op, dat
het leggen van contact tussen adressen
waar een moederloos veulen staat en die
adressen waar een merrie aanwezig is
waarvan het veulen is gestorven, pas
goed kan slagen als men duidelijk aan
geeft welk geval het betreft.
Het is in het belang van de paarden-
houders nodig van bovenstaand bericht
goede nota te nemen.
Verlichting van de trekker by mist
Verschillende malen worden bestuur
ders van landbouwtrekkers bekeurd om
dat bij mistig weer geen passende ver
lichting wordt gevoerd.
Wettelijk behoeft een landbouwtrekker
die bij donker op de weg wordt gebruikt,
slechts te zijn voorzien aan de voorzijde
van stadslichten en aan de achterzijde
(zowel de trekker als de aanhangwagens,
dus ook de getrokken landbouwwerktui
gen) van achterlichten.
Bij mistig weer overdag geldt voor
motorvoertuigen de verplichting om groot
licht te voeren. Uit het oogpunt van al
gemene veiligheid op de weg komt het de
commissie Wegenverkeersvraagstukken
van het Landbouwschap dan ook wense
lijk voor er met nadruk op te wijzen dat
ook landbouwtrekkers die voor transport
werkzaamheden tijdens mistig weer op de
weg worden gebruikt, bijv. voor melk-
ritten, ook zijn voorzien van koplantaarns
met groot licht. Men dient er rekening
mede te houden dat zowel de koplan
taarns als de daarin aanwezige gloeilam
pen van een rijkskeurmerk moeten zijn
voorzien.
Is de trekker slechts uitgerust met stads
lichten dan adviseert de commissie We
genverkeersvraagstukken in het belang
van de algemene verkeersveiligheid bij
mistig weer niet van de openbare weg ge
bruik te maken.
Maar laat ons terugkeren naar de
Kleine Heuvel, waar de molenaar or-
nelis van Coten en de douarière Van
der Hemm kibbelden over de uitweg
van het Kesseleveen. Mevrouw deed de
molenaar een civiele procedure aan bij
het Hof van Utrechtt, dat eigendoms
geschillen behandelde, in tegenstelling
tot de schepenbank te Rhenen, die mis
daden strafte. De adellijke familie had
vele getuigen: Louw Willemse, Corne
lis Joosten, Geurt Wouterse, Jacob van
Hien, Geurt Jansen, Tijmen Hendrickse,
allen Veenendalers, en Aert Dirckse van
der Geer, afkomstig uit Amerongen.
Louw Willemse, een man van 45 jaar,
had op 6 juli 1734 nauwkeurig gezien,
dat uit de scheigruppel tussen de gron
den van de molenaar en de douarière
aarde was weggestoken aan de zijde
van het Kesseleveen. Aan Van Cotens
kant waren zoden en turven gelegd en
daarachter was aarde gestort, zodat
de molenaar zijn gronden vergroot had
ten koste van de Van der Hemms. Ook
had de eerste grenspaaltjes bij de Kor-
tewijk geslagen met hetzelfde gevolg.
In een bosje grenzend aan de Molen-
werf had hij acht van de grootste en
schoonste bomen gezien, getuigde Wil
lemse voorts, waarvan de schors los
geklopt was, zodat zij z.i. wel zouden
sterven. Aan de overkant van het wa
tertje had hij de bomen ontworteld
zien staan. De onderbegroeiing was
verdwenen, maar aan Van Cotens zijde
was de voet van de heuvel „rouw ende
bewassen". Kennelijk had Van Coten
op de terreinen van zijn tegenstandster
huisgehouden.
Waarschijnlijk woonde de adellijke fa
milie op Huize De Geer en niet op Prat-
tenburg, dat toen al toebehoorde aan de
Van Asch van Wijcks. (Jacob van Asch
van Wijck, kanunnik van St. Marie te
Utrecht, bewindhebber van Westindische
Compagnie, hoogheemraad van de Lek
dijk Bovendams, die reeds meerdere goe
deren aan de Cuneraweg en het Veeneind
bezat, kocht in 1694 Prattenburg van de
familie Chuyt.) De Geer, dat nu als een
eiland ligt te midden van de huizenzee,
heeft nóg weinig van een hoeve, maar
bezit veeleer een landhuiskarakter. Van
Huize De Geer nu liep destijds een laan
of steeg naar de Molenweg, aan weers
zijden beplant met bomen, zowel eiken
als berken. De huidige Geerseweg is er
wellicht een armzalig overblijfsel van.
Uiteraard werden die bomen op last van
de weduwe en haar zoon gesnoeid. Ook
gebeurde dat wel door de pachters. Geurt
Jansen, die 20 jaar op het Kesseleveen
had gewoond en Aert Dirckse van der
Geer, verklaarden de bomen vaak ge
snoeid te hebben. Maar in november 1734
gebeurde dit op order van Cornelis van
Coten, die het hout tot bossen liet bin
den en weghalen. Aert Dirckse, een man
van 60 jaar, wonende te Amerongen, had
het Kesseleveen in huur gehad en de
uitweg lopende van de Cuneraweg nabij
Prattenburg - nog terug te vinden in de
mooie landelijke weg langs het voetbal
veld? - tot aan de Molenweg steeds vrij
en ongehinderd gebruikt. Zijn vader deed
dit ook al. Aert was in 1675 geboren. Dus
in het eind van de 17de eeuw was het
Kesseleveen reeds in het bezit van de
adellijke familie.
Een aardige bijzonderheid vormt nog de
ondertekening van een der getuigen.
Geurt Wouterse plaatste onder zijn ver
klaring zijn hand- of huismerk in deze
vorm: 4
Dit teken is de antieke 4, symbool voor
eigenerfdgoed.
De overige details in de stukken ge
noemd zijn onbelangrijk. We laten de
partijen daarom maar lustig voort pro
cederen.
In ons eerste opstel over het Kessele
veen haalden wij reeds Van Cotens woor
den aan: „alle welken vexatiën (plage
rijen) enkel en alleen voortkomen uyt een
haat van religie, soals sulks ook in gans
Veenendaal bekent is". Terloops herin
nerden wij toen aan de inval van de Rhe-
nense substituutschout en de Stichtse on
derschout in Huize De Geer, waar de
katholieken heimelijk de Mis vierden op
zondag 29 juni 1710. Mevrouw Van der
Hemm trad tegen beide heren op, veront
waardigd, omdat het recht daar te kerken
gekocht was. In weerwil daarvan volgde
toch een inval. Wij schreven toen, naar
aanleiding van dit voorval, over de anti
these. Waarheidsgetrouw erkenden wij
dat het lot der katholieken in de Neder
landen, minder hard is geweest dan in
andere landen, minder hard dan dat der
katholieken in Engeland of dat der protes
tanten in Frankrijk. Wij zouden daaraan
nog willen toevoegen, dat die verdraag
zaamheid waarvan de katholieken, de
dopers, de remonstranten en andere dis
senters de vruchten mochten genieten,
door de kringen van het bijbelse huma
nisme in de geest van Erasmus, Castellio
(Bellius) en Dirk Volkertsz. Coornhert,
één der „stiefkinderen van het christen
dom", verkondigd werd. Dit humanisme,
dat vooral aanhangers en verspreiders
vond in de klasse van regenten, is vol
gens de grote cultuurhistoricus Huizinga,
in de Nederlanden altijd de voedings
bodem der beschaving gebleven. Oog
luikend lieten baljuws, ambtenaren en
andere functionarissen tegen betaling de
katholieke eredienst toe. Wat op deze wij
ze, laat ons zeggen illegaal ontstond, werd
allengs gewoonterecht: een zekere vrij
heid van godsdienst. De ligging van de
schuilkerkjes was algemeen bekend, zo
ook te Veenendaal aan De Geer.
D. PHILIPS
