Nieuwsblad voor Veenendaal Omstreken
Zuiveringsinstallatie aan Slaper
dijk van enkele miljoenen
Voor de
KANTONRECHTER
Veenendaal gaat Amersfoort van plaag verlossen
Theorie en praktijk
MU
1959 was een goed jaar voor het
Veenendaalse Roode Kruis
Een kleyn steedge en een deftig dorp
Bevolking vluchtte
ELST
34e jaargang
WOENSDAG 16 MAART 1960
Nr. 21
Uitgave: „De Gelderse Vallei" Veenendaal
Verschijnt tweemaal per week in: Stichts en Gelders Veenendaal, Amerongen, Eist, Rhenen, Achterberg, Overberg, De Haar, Kade, Maanderbuurt, Ederveen, Renswoude, Scherpenzeel
De druppel
Signaal van schip
breukeling
Nieuws uit de
omgeving
ASSURANTIEKANTOOR
ALLE VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN EN
FINANCIERINGEN
Grote beslissing
Nieuwe N.R.V.-film ook in
Veenendaal
De heer v. d. Linden besprak
emigratielanden
Uitvoering pijperscorps
„Prins Bernhard"
Jonge acteurs verzorgden
ontspanningsavond
bejaarden
Waardevolle hond is terecht
Bromfietser reed - na ongeval -
door
RHENEN EN AMERONGEN IN 1672
Tue, tue!
Onverwacht getuigenis
Terugtocht
Wat nu weer...
Redactie en administratie:
Parallelweg 10 Veenendaal
Telefoon K 8385-2023 - Girono. 583427
Redactie; IV. F. ter Hoeven
Advertenties en abonnementen
kunnen ook worden opgegeven bQ
de agentschappen van „De Vallei" in
de plaatsen van verschijning
VALLEI
ADVERTENTIES
Advertentieprijs per mm 15 cent
Speciale contractprijzen op aanvraag
Minimum per advertentie 4,50
Rubriek Vraag en Aanbod 1-10
ivoorden 1,elk woord meer
10 cent
Abonnementsprijs 1,65 per kwartaal
Losse nummers 10 cent
Tijdens de uitzonderlijke droge zomer van het vorig jaar kwam op zekere dag bij
Gedeputeerde Staten van Utrecht een brief binnen, die by het openen afkomstig
bleek te zyn van de stad Amersfoort.
Het was min of meer een klaagbrief en tussen de regels door kon het Provinciaal
bestuur lezen dat de stad van de Lange Jan genoeg had van de vervuiling en stank
van het Valleikanaal.
De „boosdoeners" Ede en Veenendaal moesten nu maar eens zorgen dat er een einde
kwam aan die ondraagiyke stank. En om dit roepen in de woestyn nog meer kracht
by te zetten ging een afschrift van de brief naar Ede en Veenendaal.
Ach natuurlijk, men was het er over eens dat deze toestand onhoudbaar was. Maar
er werd toch aan gewerkt? Er was toch niet voor niets een commissie ingesteld om
naar een afdoende oplossing te zoeken? Dat deze al in 1953 ingesteld was, was eigen
lijk tekenend voor de gehele vervuilings-affaire: er werd aan gewerkt maar hoe lang
het nog zou duren wist in feite niemand.
Nu, bijna een jaar later, is er meer uitzicht, want Veenendaal gaat aan de Slaper
dijk een waterzuiveringsinstallatie bouwen die, naar deskundigen zeggen, meer dan
vijf miljoen zal gaan kosten. Een aardig sommetje maar het resultaat zal zijn dat
Veenendaal in- plaats van stinkend water een glasheldere stroom naar Amersfoort
zal sturen.
Officieel staat het Valleikanaal te boek
als de waterboezem die van Rhenen tot
Amersfoort de afwatering van de Gel
derse Vallei waarborgt.
Dit houdt in dat de plaatsen Ede, Vee
nendaal, Renswoude, Scherpenzeel en
Woudenberg alle afvalprodukten in het
kanaal lozen. Bovendien doen Ede en
Veenendaal er nog een schepje bovenop
met het industriewater.
Het geduldige Valleikanaal vangt alles
op en brengt het om de stad Amersfoort
heen naar de Eem. Dit is natuurlijk theo
retisch en zou de praktijk hieraan gelijk
zijn, dan zou Amersfoort waarschijnlijk
nooit een boze brief aan het provinciaal
bestuur geschreven hebben.
Aan deze waterlozing zitten namelijk
veel meer gevolgen vast. De meeste ge
meenten zagen het als hun enige zorg het
rioolwater af te voeren en waar het blijft
of waar het overlast geeft is van mindere
zorg.
N Vandaar dat in 1953 al een ingestelde
commissie afvalwaterzuivering een rap
port uitbracht dat resulteerde in een pro
vinciale verordening op de waterveront
reiniging. Volgens deze verordening wor
den lozingen van afvalwater verbonden
aan vergunningen, welke voorwaarden
bevatten die de bevuiling op korte ter
mijn of direct tot maatregelen kunnen
dwingen.
Een werkelijk mooie verordening maar
krachteloos omdat het Rijk het, ook nu
nog niet, goedgekeurd heeft.
Het Valleikanaal kabbelde in al die
jaren rustig voort en op diverse plaatsen
nam zij dapper het vuile water van in
dustrie en gemeente op.
De grootste wond was de uitmonding
van de Zijdewetering, net even voorbij
de sluis aan de Roode Haan, waar het af
valwater van de AKU, van Ede en van
het vroegere Gelders-Veenendaal, zich
met het water van het Valleikanaal ver
enigde.
Zou het alleen aan de kleur van het
water gelegen hebben, dan waren de
moeilijkheden veel eerder op te lossen
geweest, maar juist de stank was de
druppel die de emmer in Amersfoort deed
overlopen.
Amersfoort ging naar het provinciaal
bestuur met de klacht dat de lucht
van de stadsgrachten niet te ver
dragen was. Een beschuldigende vin
ger werd uitgestrekt naar Ede en
Veenendaal. „Daar zitten de boos
doeners", zei Amersfoort. ^lle 'n~
stanties die met de watervervuiling
te maken hadden knikten instemmend
Zeker, zeker er moest iets aan ge
daan worden en er werd ook hard aan
gewerkt maar men kon toch geen
ijzer met handen breken?
Er werd vergaderd, voorstellen gedaan,
gedebatteerd en geconcludeerd. De stank
moest verdwijnen, dat stond vast. Toen
kwam de uitzonderlijke droge zomer van
vorig jaar. Het Valleikanaal was op som
mige gedeelten één rottende massa, waar
van water geen sprake meer was. De
landelijke pers ging zich er mee bemoeien
en schreef: Het verzoek van Amersfoort
aan Ged. Staten om een einde te maken
SOEST. Op de Steenhofstraat vonden
voorbijgangers een man die gevaarlijk
dicht bij de hoofdweg lag. Hulpvaardige
handen legden hem aan de kant van de
weg, zorgden voor een deken en kussen
en waarschuwden de politie. Vóórdat die
echter gearriveerd was kroop de Soeste-
naar overeind, stapte doodgemoedereerd
op zijn fiets en peddelde weg
LEERSUM. De Leersumse politie heeft
vorige week drie colporteurs uit Utrecht
aangehouden. Zij moesten huis aan huis
gratis pakjes zeep afgeven, maar klaar
blijkelijk vonden zij het winstgevender
om ze voor een kwartje per pakje te ver
kopen. Na onderzoek bleek dat zij in di
verse plaatsen al 2500 pakjes verkocht
hadden of geruild voor eieren e.d.
EDE. Waarschijnlijk tengevolge van een
militaire oefening is er brand uitgebroken
op de rijksheide achter het militaire
kamp aan de Driesprong. Door de harde
oostenwind ontstond er gevaar voor ern-
sige uitbreiding. De nevelspuit van Ede
wist echter het vuur spoedig te bedwin
gen.
KfRKFVvIJK 167 -TCl.3000 VEENE N DAAL
Gevolmachtigde van de Insurance
Company of North America
aan de onhoudbare toestand is als het
ware het signaal van een schipbreukeling
naar wie de reddingboot op volle kracht
onderweg is.
De reddingboot was inderdaad op volle
kracht onderweg. De AKU in Ede besloot
zijn eigen zuiveringsinstallatie te ver
beteren. Dit is inmiddels geschied met
gunstig resultaat. Toch kan men niet
voorkomen dat er altijd een bepaalde
hoeveelheid natriumsulfaat in het water
komt.
Op zichzelf is dit niet zo bezwaarlijk,
maar zodra dit water in aanraking komt
met het industriewater van Veenendaal
treedt er een chemisch proces op dat fu
neste gevolgen voor het water heeft. De
gemeente Ede ging ook praten. Men be
zag de mogelijkheid de gemeentelijke
zuiveringsinstallatie (de zgn. vloeivelden)
te completeren. (De installatie van Ede
is niet geheel compleet, het mechanische
deel is in werking maar hierbij behoort
nog een biologisch gedeelte Red.)
De financiële middelen lieten het ech
ter niet toe, hoewel het gemeentebestuur
de urgentie van de zaak zeer zeker in
zag.
De tweede aangeklaagde, Veenendaal,
ging de huidige situatie nog eens grondig
na. Het vroegere Gelders-Veenendaal
loost ter hoogte van de Stationsstraat in
de Zijdewetering (afvoer dus van Ede
en de AKU). Het centrum van Veenen
daal loost via een in de Zandstraat gele
gen hoofdriool, door de zgn. wolsloot die
vanaf het Panhuis tot aan de Munniken-
weg parallel loopt met het Valleikanaal,
en mondt ten noorden van de Munniken-
weg eveneens uit in de Zijdewetering.
Het afvalwater van Veenendaal-Zuid
loopt via de spoorsloot bij het Franse Gat
langs de houtopslagplaats van de fa. v.
d. Bosch rechtstreeks in het Valleika
naal.
Toen viel de grote beslissing. Veenen
daal zou een waterzuiveringsinstalla
tie gaan bouwen aan de Slaperdyk.
„Tussen Donau en Adria" is een nieuwe
kleurenfilm van de Ned. Reisvereniging
en ook Veenendaal is in het programma
waar deze film zal worden vertoond weer
niet vergeten. Men zal het filmwerk kun
nen zien op vrydag 18 maart a.s. in 't
Trefpunt.
Deze splinterniewe NRV-film zal even
afwisseling bieden als de zeer uiteenlo
pende aspecten van de zo fraaie land
streken die te vinden zijn tussen de Do
nau en de Adriatische Zee.
Om te beginnen de hoofdstad van Oos
tenrijk, Wenen, waar een bezoeker tot
het enthousiasme kan komen, waartoe
slechts weinig steden van Europa hem
in zo korte tijd kunnen brengen. Zuide
lijker gaat het door een schilderachtig
gebied naar het noorden van Joego
slavië en vandaar langs aardige dorpjes
en stadjes naar Rijeka en Opatija aan de
Adriatische Zee.
De kusten van Adria bieden een rijke
schakering van steile rotsachtige oevers
tot vlakke zonovergoten stranden. De
grote stad Triëst, die kan bogen op een
geheel eigen Rivièra aan de Adriatische
Zee, verschilt hemelsbreed van Venetië
met zijn kanalen, gondels enz.
Het romantische Italië komt er in
deze film goed af: het is teveel om op te
noemen en de afwisseling van meren,
steden, berglandschappen en wat dies
meer zij is zeer rijk.
Via de Italiaanse/Oostenrijkse grens
wordt Oostenrijk weer binnengetrokken,
met name het Bundesland Karnten.
Tenslotte laat de film de aparte schoon
heden van kleine stukjes Duitsland zien.
STOPTEKEN GENEGEERD
In de avond van 17 november van het
vorig jaar maakte de 19-jarige schilder
M. de B. uit Veenendaal een ritje op een
motor over de Kooiweg te Renswoude.
Hij was in gezelschap van een ongeveer
even oude vriend, met wie hij de kort-
tevorengekochte motor wat had opge
knapt. Helemaal gelukt was deze repara
tie echter niet, want het achterlichtje
werkte niet.
Dit mankement werd hem noodlottig.
Op een gegeven moment werd het twee
tal door de politie door middel van een
rode lantaarn tot stoppen aangemaand.
Maar indachtig rijn ontbrekend achter
licht en voorts in het schulbesef, dat hij
reed zonder rijbewijs, negeerde de jonge
schilder het stopbevel van de politie en
reed door.
Tenslotte werd hij toch achterhaald en
kreeg een dubbel proces-verbaal. Wegens
het doorrijden ondanks een stopbevel
moest de B. voor de Utrechtse Politie
rechter terchtstaan, die hem een boete
van dertig gulden, subs, zes dagen ge
vangenisstraf oplegde. „En als je nu nog
weer eens rijdt, zorg dan dat je achter
licht in orde is en dat je een rijbewijs
hebt", vermaande de Politierechter.
ONDER INVLOED
Zondag heeft de politie logies ver
leend aan de Veenendaler B., die zo
danig onder invloed was, dat hij zijn
fiets niet meer naar behoren kon be
sturen.
Alle riolen worden naar het Panhuis
getrokken waar een gemaal het afval
water via een aan te leggen moerriool
naar de Slaperdijk perst. Hier wordt
het door de installatie gevoerd, waar
na het gezuiverd in het Valleikanaal
terecht komt. Om een beeld te geven
van een dergelykc zuivering dient het
feit dat de boeren in Harskamp, waar
paar een installatie in gebruik geno
men is, zulk water aan het vee te
drinken gaven.
Het signaal van de schipbreukeling
Amersfoort is door de reddingsboot Vee
nendaal gehoord. Men is op volle kracht
onderweg
In de knusse vergaderzaal van het Ge-
westeiyk Arbeidsbureau aan de Kerke-
wyk besprak de emigratievoorlichtings-
ambtenaar de heer v. d. Linden maandag
avond voor een klein maar aandachtig
gehoor de mogeiykheden van de diverse
emigratielanden. Een en ander werd aan-
schouweiyk voorgesteld met behulp van
dia's.
Deze voorlichtingsavond werd ge
opend door de ambtenaar van het ge
westelijk arbeidsbureau, de heer Van
Giessen, die belangstellenden en spre
ker hartelijk welkom heette.
Hij wees erop dat van sommige zij
den kritiek geuit werd op het emigra-
tiebeleid in verband met de toenemen
de werkloosheid in bepaalde emigratie
landen. Volgens de heer Van Giessen
echter blijft emigratie op de toekomst
gezien een harde noodzaak voor ons
volk.
Aan de hand van lichtbeelden gaf
de heer v. d. Linden vervolgens voor
lichting over land, volk, lonen, sociale
voorzieningen etc. Hierna bestond er
gelegenheid tot vragen stellen.
De eerstvolgende voorlichtingsavond
wordt gehouden in mei a.s.
AUTO KLOM IN LANTAARNPAAL
In de nacht van zondag op maandag
is een personenauto, bestuurd door L.
uit Veenendaal, tegen een op de Berg
weg staande lantaarnpaal gereden. Er
ontstond zware materiële schade aan
auto en paal. De oorzaak van deze aan
rijding is onbekend.
BALDADIGE JEUGD
Een zestal jeugdige knapen die er be
hagen in schepten de plantsoenen bij
de Westersingel en omgeving te ver
nielen, zijn door de politie opgepakt en
overgebracht naar het bureau. Hier
kregen zij de opdracht de tuin bij het
bureau op te knappen.
Verheugende feiten konden worden geconstateerd tydens de ledenvergadering van
de afdeling Veenendaal van het Ned. Rode Kruis. Daarentegen was het aantal belang
stellenden voor deze vergadering, gerekend naar het aantal leden, bedroevend. Er was
slechts een handvol bezoekers.
Tot die verheugende feiten, gere
gistreerd in het jaarverslag van de se
cretaris de heer J. van Schuppen is
allereerst te rekenen een toeneming
van ledental, nl. van 2274 op 2341. Met
blijdschap werd ook medegedeeld, dat
dit de eerste vergadering was die in
het eigen gebouw aan de J. G. Sand-
brinkstraat kon worden gehouden. Dit
is namelijk vorig jaar gereed gekomen.
Gememoreerd werd verder de grote
activiteit, in het afgelopen jaar ont
plooid en de herdenking - in intieme
kring - van het 30-jarig bestaan van de
afdeling Veenendaal.
De jaarlijkse inzameling was in 1959
een groot succes; er kwam 6346,
binnen tegen 5854,in 1958. Even
eens stelden de resultaten van de
Het Christeiyk Tamboer- en Pypercorps
„Prins Bernhard" geeft op zaterdag 19
maart a.s. in gebouw Eltheto de jaar-
ïykse uitvoering met medewerking van
de toneelclub van het corps.
Vóór de pauze is een gevarieerd mu
ziekprogramma samengesteld met diverse
marsen en walsen, w.o. de Defileermars,
de Noordzeemars en de potpouri Popu-
laris.
Na de pauze volgt het optreden van het
Toneelgezelschap van de Pijpers met het
spel „De Truc van Tienus".
AANRIJDING IN BEATRIXSTRAAT
In de Beatrixstraat vond vrijdagmid
dag een aanrijding plaats tussen een
V W-bestel wagen en een personenwa
gen. Eerstgenoemde week onder het
rijden iets uit naar links voor een op
de weg voorkomend obstakel, precies
op het moment dat een tegemoetko
mende personenwagen passeerde. Er
ontstond alleen materiële schade.
bloedtransfusie- en de bloedplasma-
dienst tevreden; op de twee plasraa-
avonden was resp. 280 en 267'/i liter
bloed gegeven. In totaal heeft Vee
nendaal nu 8043 flessen bloed geleverd.
Aan de gevers werden in het afgelopen
jaar 37 Landsteinerplaquettes en 60
-penningen uitgereikt. Het totaal aan
tal onderscheidingen liep hierdoor op
tot 765 plaquettes en 138 penningen.
Ondanks deze tot voldoening stemmen
de geluiden bleek dat de behoefte nog
altijd groot is.
Het Jeugd Roode Kruis was actief.
22 meisjes van de Chr. Huishoudschool
slaagden voor het jeugd-E.H.B.O.-
examen, 4 meisjes van de v.g.l.o.-school
en 12 jongens van de Chr. Technische
school. Betreurd werd evenwel het niet
deelnemen aan de opleiding voor de
Jeugd E.H.B.O.-examens van de Chr.
Technische school.
Bij de lectuurinzameling stond Vee
nendaal met 5159 tijdschriften en 196
boeken op de negende plaats van de
124 lectuurdepots, die Nederland telt.
Ook hier sloeg Veenendaal een uitste
kende figuur.
Het financieel verslag van de pen
ningmeester, de heer Zielstra vertoon
de een batig saldo van pl.m. f 950,
De heer Rutten, aftredend als be
stuurslid, werd zonder stemming her
kozen.
De vergadering stond onder leiding
en werd geopend door de voorzitter,
de heer J. J. Welle.
Muziek en toneel vormden de hoofd
schotel van het programma van de j.l.
vrijdagavond gehouden ontspannings
avond voor bejaarden in gebouw Eltheto.
Voor opgewekte oude en nieuwe liedjes
zorgde de voortreffelijk spelende Veenen
daalse band „The Valley Mixers" met
medewerking van een lieftallige zangeres,
terwyl de jeugd-toneelgroep van de wan
delvereniging S.S.S. „Barend de Dief"
voor het voetlicht bracht.
Op het repertoire van „The Valley
Mixers" stonden zowel moderne teenager
melodietjes, als tophits uit de jeugdjaren
van de aanwezige bejaarden.
Dat alles evenwel op gelijk niveau op
prijs gesteld werd, wees het hartelijk en
welverdiend applaus na elk uitgevoerd
nummer wel uit.
Als conferencier trad een jongen op in
de creatie van de bekende radiofiguur
Dorus, compleet met bolhoed en streep-
hemd. Geheel in de stijl van zijn gevierde
collega, stond hij een klein kwartier al
leen op de planken en wist vooral door
het vertellen van dwaze gebeurtenissen
zijn aandachtig gehoor te boeien. Zijn
vertolking van de bekende Dorusliedjes
was minder geslaagd, wellicht een gevolg
van het feit dat hij niet muzikaal begeleid
werd.
Onder regie van C. v. d. Haar voerde
tenslotte de jeugdtoneelgroep van de
wandelvereniging S.S.S. het toneelspel
„Barend de Dief" op. De acteurs waren
jongens en meisjes in de leeftijd van
14 tot 17 jaar die voor het eerst in hun
leven op de planken stonden. Uitgezon
derd een enkele hapering werd het een
vlot en leuk stuk dat met een langdurig
applaus beloond werd.
Kroonprins Moulay Hassan bestudeert
plannen voor een nieuw Agadir. - Ter
wijl er nog steeds mensen onder de
puinhopen in Agadir vandaan gehaald
worden, bestudeert kroonprins Moulay
Hassan van Marokko plannen voor de
bouw van een nieuw Agadir. Tevoren
heeft de prins de leiding gehad bij de
reddingsoperaties.
Op het politiebureau te Veenendaal
kwam enige tijd geleden het signalement
door van een waardevolle hond, luiste
rend naar de naam Arco, die in Ooster
beek ontvreemd was.
Indachtig dit signalement zag een op
lettende politieman vorige week vrij
dag in de Achterkerkstraat een hond
lopen die aan de beschrijving voldeed.
Om nog zekerder van zijn zaak te zijn
riep de agent Arco, waarop de hond
vriendelijk kwispelend naar hem toe
kwam. Later bleek dat de hond door
de Veenendaler H. in Oosterbeek ont
vreemd was. Tegen hem is proces
verbaal opgemaakt.
VRACHTAUTO RAMDE PAAL
Een grote vrachtauto, bestuurd door
F. uit Veenendaal, heeft vrijdagavond
het rode knipperlicht op de hoek van
de Rembrandtlaan, dat dienst doet voor
de beveiliging van de spoorwegover
gang, omvergereden. Paal en auto wer
den flink beschadigd.
De politie zoekt momenteel naarstig
naar de bromfietser die j.l. vrydagavond
op het kruispunt Hoofdstraat-Hoogstraat-
Zandstraat de wielrydster mevr. B. uit
Veenendaal omver reed en zich zonder om
het slachtoffer te bekommeren, uit de
voeten maakte.
Mevr. B. reed vanaf de Nieuwe weg
het kruispunt op en volgens haar ver
klaringen stond het verkeerslicht in
haar richting op groen. Op hetzelfde
moment kwam vanuit de richting
Hoofdstraat een bromfietser het kruis
punt oprijden en ging linksaf de Zand
straat in. Hierbij verleende hij geen
voorrang, reed mevrouw B. aan en
ging er met onverminderde snelheid
vandoor. Het slachtoffer kwam zo on
gelukkig terecht dat overbrenging naar
het Julianaziekenhuis noodzakelijk ge
acht werd.
VROUWELIJKE AGENTEN OP DE
MOTORFIETS
Drie Londense vrouwelijke politie-agen-
ten die thans in opleiding zijn aan de
rijschool van de Metropolitan Police te
Hendon, nemen deel aan een experiment
dat er wellicht toe zal leiden dat de po-
litie-agenten zullen worden uitgerust met
lichte motorfietsen. De cursus zal waar
schijnlijk vijf 5 zes weken duren en in
dien het experiment slaagt zullen de
vrouwen motorfietsen gebruiken voor
patrouillewerkzaamheden en om zich snel
te verplaatsen.
IEDER HERINNERT ZICH ONGETWIJFELD UIT ZIJN JEUGD DE VERHALEN
OVER HET RAMPJAAR, DIE OP DE LAGERE SCHOOL VERTELD WERDEN,
WAARBIJ HET JAARTAL 1672 MOEST GEMEMOREERD WORDEN: OORLOG MET
FRANKRIJK, ENGELAND, MUNSTER EN KEULEN.
DENKEND AAN DIE RAMPZALIGE TIJD FLITSEN DE GEBEURTENISSEN ALS
EEN FILM AAN ONZE VERBEELDING VOORBIJ: DE KOMST DER FRANSEN EN
HUN TOCHT OVER DE RIJN, HET VERRAAD VAN DE BEVELHEBBER MONT-
BAS, HET VUURGEVECHT AAN DE RIJN, DE VERWONDING VAN CONDé, DE
VEROVERING VAN GELDERLAND EN UTRECHT, DE BEZETTING VAN NAAR-
DEN, WOERDEN EN SCHOONHOVEN, HET KAMP VAN ZEIST, DE TOCHT VAN
DE MUNSTERSE EN KEULSE TROEPEN, DE TRIOMFEN VAN DE RUYTER, MAAR
OOK DE DIEPE MOEDELOOSHEID DIE ZICH VAN DE NEDERLANDEN MEESTER
MAAKTE. TEN EINDE RAAD ADVISEERDE JOHAN DE WITT DE DIJKEN DOOR
TE STEKEN. MET RECHT KON MEN ZEGGEN: DE REGERING WAS RADELOOS,
HET VOLK REDELOOS EN HET LAND REDDELOOS
Nieuwe gebeurtenissen snellen voor
bij: de gebroeders De Witt vermoord
en de prins tot stadhouder en kapitein-
generaal en admiraal der Unie ver
heven. Van Rabenhaupt redt Gronin
gen en Mijndert van Thijnen overrom
pelt Koevorden. Mislukkingen vallen
Willem III ten deel: Naarden, Woer
den, Charleroi, maar de Fransen drin
gen over de bevroren wateren Holland
binnen via Woerden, Zwammerdam en
Bodegraven. De Nederlandse kolonel
Mozes Pain-et-Vin verlaat zijn post bij
Nieuwerbrug, zodat Luxembourg, de
Franse veldheer, de onzen niet in han
den kan vallen. Maastricht geeft zich
aan de vijand over, maar de prins her
overt Naarden en neemt Bonn in....
Op advies van de veldheer Turenne
besloot Lodewijk XIV de Rijn over te
steken en in de Betuwe te vallen met
het doel de troepen van Willem III aan
de IJsel te omtrekken, hen in de rug
aan te vallen en hun de pas naar Hol
land af te snijden. Een boer verried de
Fransen een doorwaadbare plaats bij
het Tolhuis te Lobit. De commissaris-
generaal der ruiterij Mont-Bas, die de
Rijn-overgang moest beschermen met
twee regimenten infanterie en twee
regimenten cavalerie, zond bij de na
dering van de vijand geschut en troe
pen weg en verliet 11 juni zijn post.
Een dag daarna doorwaadden 2000 rui
ters, beschermd door het vuur van
twee batterijen, de rivier. Paulus Wirtz
snelde met vier regimenten cavalerie
en één regiment Friese infanteristen
toe, maar zonder artillerie. Vergeefs:
de Fransen stroomden toe, zodat er vrij
spoedig 6000 ruiters in de Betuwe ston
den. De Friese infanterie strekte de
wapens, maar zij werd door een groep
Franse edellieden lafhartig aangeval-
STAKING EN VERPLICHTE
ZIEKENFONDSVERZEKERING
Arbeiders, die betrokken zijn bij de
staking in de bouwvakken, zijn in het al
gemeen niet verplicht verzekerd ingevolge
het Ziekenfondsenbesluit. Zij dienen hun
algemeen ziekenfonds hiervan, hetzij
rechtstreeks, hetzij via de bode in kennis
te stellen.
Indien vorenbedoelde arbeiders of hun
gezinsleden tijdens de staking ziek wor
den, zullen zij slechts op grond van een
vrijwillige verzekering recht op genees-
len. Hun leider, de hertog De Longue
ville, schreeuwde: „Tue, tue, point de
quartier pour cette canaille - Dood,
dood! geen genade voor dit gespuis! en
schoot eigenhandig een Friese hopman
neer. Daarop grepen de verontwaardig
de Friezen hun wapenen weer en le
verden een strijd op leven en dood. De
Longueville sneuvelde, evenals een
groot aantal Franse prinsen, hertogen,
graven en markiezen. De grote veld
heer Condé werd licht gewond. Intus
sen hadden de Fransen een ponton
brug geslagen, waarover Condé's troe
pen de Betuwe binnentrokken, nu on
der bevel van Turenne.
Door vele Franse geschiedschrijvers
is deze doortocht beschreven als een
grootse heldendaad hoewel hij slechts
„een stout ruiterstuk" was, verricht in
een rivierbed van ongeveer 1 meter
ondiepte, met een zeer zwakke tegen
partij op de andere oever. Niemand
minder dan de strateeg Napoleon
noemt in het vijfde deel van zijn mé
moires deze overtocht een militaire
operatie van de vierde rang, omdat de
stroom op deze plaats doorwaadbaar
was - de Waal onttrok het meeste wa
ter aan de Rijn - en het punt daaren
boven slechts verdedigd werd door een
handvol mannen
Toch is Turenne's plan mislukt, want
Willem III wist de IJselstellingen te
verlaten „also men den vijand op den
rugge en van voren heeft". Via Arn
hem, Wageningen, Rhenen, Amerongen
en Wijk bij Duurstede ontsnapte het
naar Utrecht, dat de troepen weigerde
binnen te laten en naar Holland: 4000
infanteristen en 5000 ruiters.
De oorlog naderde dus onze omge
ving: Rhenen kwam tweemaal in het
nauw. Veel heeft het te lijden gehad,
eerst van de stadhouderlijke troepen,
die direct aan het muiten sloegen. „Die
van Uitrecht zeiden, dat het platte
Land van hun Provintie, door eiye
Troepe alom was gepilleert (d.i. ge
plunderd) en nae de Franse de steden
verlieten heb ik van verscheide ge
hoord, dat zij meer overlast hadden
gehad van ons krijgsvolk, als van de
Franse, zelfs te Rotterdam zag men de
onordentelijkheit van de doortrekkende
Ruyters, dat zij den luyden de hoed
van 't hoofd naemen, en bij de Bak-
(Zie verder pagina 2)
Gezicht op Rhenen - Tekening door
Andries Schoemaker 1685.)
kundige hulp kunnen doen gelden.
De belanghebbenden wordt aangeraden
zich in verbinding te stellen met hun
ziekenfonds, dat in deze inmiddels van
wege de Ziekenfondsenraad is ingelicht.
FEESTAVOND MUSKETIERS
In de ontspanningsbarak van de jeugd
herberg „De Eikelkamp" houdt de v.v.
Musketiers op zaterdag 19 maart a.s.
haar jaarlijkse feestavond. Ditmaal zal
opgevoerd worden het toneelspel „Tot
wederdienst bereid" door de toneelver
eniging „N.A.O." uit Veenendaal.
Enige tijd geleden was Van D. fabrieks
arbeider te Leersum, in Veenendaal met
zijn bromfiets achter tegen een personen
auto, bestuurd door mej. K. uit Veenen
daal, gebotst. Hierdoor had de automobi
liste een schadepost van 162,- gekregen,
terwijl ook de bromfietser er niet zonder
kleerscheuren was afgekomen.
Vrijdag stond Van D. voor het Wage-
nings kantongerecht terecht voor zijn
vreemde manier van rijden.
Ik ben geen centimeter op de weg
geweest op dat punt. De auto kwam ech
ter plotseling het fietspad op, verdedigde
hij zich.
Een getuige, wiens verklaring in het
proces-verbaal is opgenomen, zegt, dat u
links en rechts om u heen keek en zo
slecht oplette, dat u de juist optrekkende
auto in het geheel niet zag, wist rechter
v. d. Brand.
Vijfenzeventig meter terug moest ik
om een melkwagen heenrijden, die op het
fietspad aan gestaan had, had ongeveer
middellijk weer op het pad gaan rijden,
't Is trouwens wel duidelijk, dat ik op
het moment van de botsing niet op de
rijweg was, want m'n bromfiets lag mid
den op het fietspad, betoogde Van D.
Het gerecht vond dat echter minder
vanzelfsprekend dan verdachte, want zo
wel mej. K. als haar vader, die bij haar
in de auto gezeten had, vertelden toen
zij als getiugen gehoord werden, dat de
auto aan de linkerachterzijde door de
bromfiets geraakt was. De auto, die aan
vankelijk op de rijbaan, dicht tegen het
fietspad aa ngestaan had, had ongeveer
twintig meter gereden toen de botsing
plaats vond en was steeds op de weg ge
bleven.
Gelet op de beschadigingen aan de
auto is verdachte helemaal op de rijweg
geweest en hy moet welhaast hebben
zitten slapen, dat hij zomaar tegen de
wagen van mej. K. is opgereden, zo zeide
de officier, mr. Leusink. in zijn requisitoir
De eis luidde 20,- of 4 dagen voor het
niet op het fietspad rijden en 40,- of
8 dagen voor de botsing.
Verdachte besefte echter nog steeds
niet, dat hij een fout had begaan door
niet voldoende op te letten en daarom
maakte rechter v. d. Brand er 20,- of
4 dagen en 50,- of 10 dagen van.
Van H., uitvoerder te Arnhem, werd
vrijdag voor het Wageningse kantonge
recht verantwoordelijk gesteld voor een
bedrijfsongeval, dat enige tijd geleden op
een bouwwerk, waar hij de leiding droeg,
plaats vond. Bij het losmaken van een
oude asbest-dakbedekking was namelijk
een der arbeiders, G. uit Arnhem, door
het dak gezakt en aan Van H. werd nu
verweten, dat hij niet voldoende veilig
heidsmaatregelen had genomen om dit te
voorkomen.
Verdachte stond reeds eerder hiervoor
terecht, doch hij verklaarde toen, dat op
het werkterrein dakladders en planken
aanwezig waren geweest, waar G. op had
kunnen gaan zitten. Dat hij door het on
sterke dak gestapt was, was dus aan de
arbeider zelf te wijten, meende hij.
Als getuigen werden daarom nu G. als
mede de verbalisant, De B., technisch
hoofdambtenaar bij de arbeidsinspectie,
gehoord. G. kon zich weinig meer van het
hele geval herinneren. De B. bevestigde
dat wanneer een ladder of loopplank was
gebruikt er inderdaad waarschijnlijk niets
gebeurd zou zijn.
G. had een ladder kunnen halen en
dat had hij toch zelf moeten bedenken,
vond verdachte. Dat doen de andere ar
beiders ook.
Verdachte is zich niet volledig be
wust van zijn taak als uitvoerder, oor
deelde mr. Leusink in zijn requisitoir. Hij
dient niet alleen de materialen beschik
baar te stellen, maar moet ook zelf aan
wezig zijn om leiding en aanwijzingen te
geven. Dat is hier niet in voldoende mate
gebeurd. Eis 100,- of 20 dagen.
Bij dergelijke kleine dingen is het
altijd gewoonte, dat de mensen zelf vei
ligheidsmaatregelen nemen, verdedigde
Van H. zich.
Het is voor uw verantwoording toe
zicht daarop te houden, oordeelde rechter
v. d .Brand. Aan de andere kant zit er
echter ook wel iets in, dat de mensen voor
hun eigen veiligheid moeten zorgen. Ik
zal er daarom 75,— of 15 dagen van
maken.
Reeds geruime tijd geleden werd F. uit
Groningen verbaliseerd, omdat hij met
zijn personenauto geen snelheid gemin
derd zou hebben bij de - nu inmiddels
opgeheven - beschermde voetgangers
oversteekplaats in de Utrechtseweg te
Oosterbeek. Toen hij de vorige maal voor
het Wagenings kantongerecht verscheen,
ontkende verdachte en daarom werd nu
(Zie verder pagina 2)
Bij verkeersongevallen zijn vorig jaar
in West-Duitsland bijna veertienduizend
mensen om het leven gekomen.
In Johannesburg hebben zuidafri-
kaanse aardkundigen een rotsgesteente
ontdekt dat volgens hen viermiljard jaar
oud zou zijn.
Op de Nijmeegse groenteveiling zijn
vorige week de eerste aardbeien aange
voerd. Ze werden verkoocht voor 57 ct.
per stuk.
Een geheim wapen van Hitier - 28.000
gasgranaten met een verlammende uit
werking op het zenuwstelsel - is een
week geleden in de Atlantische Oceaan
geworpen.
Op de dag dat zy achttien jaar gele
den in het huwelijk trad heeft mevrouw
Stone (Engl.) haar 18e kind gekregen. De
moeder is nu 36.
Zes Poolse jongens zijn om het leven
gekomen toen granaten uit de tweede
wereldoorlog, waarmee zij speelden, ont
ploften.
Een 64-jarige hoogleraar in Oxford
heeft op een lezing voor de Britse marine
gezegd, dat de mens vroeger een zee-aap
is geweest.
Een Franse vrouw, die haar zoontje
sedert een bombardement van Lyon dood
waande, heeft hem na vijftien jaar te
ruggevonden.
De vrouwen in het Zwitserse kanton
Genéve zullen voor het eerst in de ge
schiedenis kiesrecht hebben.