IPdlSidldlïP
Durger
Vroon
N.V. DRV CLEARING EXPRESS
1.60
1.90
2.50
GLAS r-rj
0.65
0.90
1.00
1.50
2.75
KONTAKT
4
AUTORULES
„DE COUREUR"
V oetspecialist
«RH E N US»
Flinke arbeidskrachten
SYSTEEM „SOLVENT BAD"
MACHINES EN
MENSEN
de tentoonstelling
„DE VALLEI"
UW BLAD
BIO RHENEN
Myn teas is
inderdaad
koninklijk
behandeld
H. B. GAASBEEK
Voor verhuur van
Volkswagens
jongste bediende
S. J. VAN WIJK
DE EED AAN DE
BLOEDVLAG
THE BIG COUNTRY
Iv.
WASSERIJ
BURGER in Zeist is niet zo
maar „een wasserij" - Burger
is de meest moderne wasserij
van NederlandDaar zijn
was-experts, aan wie u niet
alleen uw huishoudwas, maar
ook uw fijne herenwas in volle
gerustheid kunt toevertrouwen
Wanneer u rekening houdt met
uw arbeid èn met de uiterst
zorgzame en deskundige wijze,
waarop Burger uw was verzorgt -
en spaart 1 - bent u zonder enige
twijfel goedkoper uit met de was
aan Burger te geven, dan die
thuis zélf te doen.
Weet u b.v. dat overhemden,
piekfijn afgeleverd, bij Burger
slechts 45 ct kosten, wanneer
ze met de huishoudwas worden
meegegeven
1
PffMHIlffN
Behalve in Opel en vrachtwagen geven wij
nu ook
WIJ LEREN HET U BETER!
Eerste Veenendaalse Autorijschool
MAANDAG 30 MEI ZITTING
Hoofdstr. 105, Veenendaal, Tel. 3170
of onder vele ogenDe man in
Oxford-kleding heeft altijd succes!
Een werkelijk perfect costuum behoeft niet
duur te zijn. Dat heeft Oxford - tezamen
met Terlenka - in haar nieuwe collectie wil
len bewijzen. Vraag uw vrouw of verloofde
om haar mening en toets deze uitspraak aan
uzelf. U voelt dat zo'n Oxford-Terlenka zit
prettig, soepel en comfortabel. Draag Oxford,
dat is het begin van een succesvolle periode.
C. BOLDERMAN
N.V. CHEMISCHE FABRIEK
RHENEN
GEVRAAGD
in een TEXTIELGROOTHANDEL te
Veenendaal, een
SOLEX DE LUXE 375,—
VEENENDAAL
PRINS BERNHARDLAAN 1;-
FEUILLETON
De tentoonstelling „Paraat"
trok grote belahgstelling. Zij,
die zich tot leger en lucht
macht aangetrokkén gevoe
len, kunnen zich wenden tot
de garnizoenscommandant
te Ede, Kazernelaan 43
Kantooruren:
dagelijks van 8.30 tot 17.00 u.
zaterdags van 8.30 tot 12.00 u.
AAN de afdeling Personeelspubliciteit,
Grote Marktstraat 40 - Den Haag.
Ik verzoek u mij schriftelijk/thuis1) nadere inlichtingen
te verstrekken over mogelijkheden bij leger/luchtmacht1)
NAAM K*38.3.2..
ADRES
PLAATS
SCHOOL/VAKOPLEIDING
GEBOORTEDATUM
doorhalen wat niet van toepassing is.
Als brief verzenden.
TELEFOON 3515
RIJWIELEN
uw rtjwielspecia&lsMk RIJWIELREPARATIE
Jan Steenlaan 65 ONDERDELEN
IN IEDERE DIKTE i
VOOR ELK DOEL
SPECIAALZAAK In
GLAS,VERF cn BEHANG
Zaterdag 28 mei 7.30 uur, zondag 29
mei 3 uur, vertoning van de sensatio
nele avonturenfilm
In cinemascope en kleuren. Robert
Newton, Connie Gil Christ. Het span
nende verhaal van de meest kleur
rijke zeerover aller tijden, die met
volle zeilen het avontuur tegemoet
stormt. Toegang 14 jaar.
Zondag 29 mei 7.30 uur, vertoning
van de grote dramatische wildwest
film
In cinemascope en kleuren. Met Gre
gory Peck, Jean Simmons, Carrol
Baker, Charlton Heston. Hij verover
de het wilde westen, waar het vuur
wapen en het mes regeerde. Een mo
numentaal schouwspel met een ver-
toningsduur van 3 uur. Toeg. 14 jaar.
99
Vraagt u eens inlichtingen
over onze prijzen en over onze
spreekwoordelijke service
Stipt op tijd - geen zoekraken-
kraakhelder - goedkoop
HOFLEVERANCIER
ZEIST - TEL. £240
SXy&Z*"'
VOOR FINANCIERING VAN MOTOR
VOERTUIGEN, LANDBOUWMACHINES,
DRAGLINES, BULLDOZERS, ENZ.
l».AiPUANTQQB
Veenendaal - Ingang tijdelijk achterom
in de Groen van Prinstereratraat
Kerkewijk 110 - Tel. 0 8385-2252
beëdigd als Makelaar en taxateur
in roerende en onroerende goederen,
verzorgt gaarne voor U
VERZEKERINGEN
HYPOTHEKEN
WONINGBEHEER
TAX ATIR^
AAN- EN VERKOOP VAN
VASTE GOEDEREN.
Hoofdweg 101a Telef. 259 Ederveen
IN VOLKSWAGENS 1960
Kerkewijk 29 - Telefoon 2596 - Veenendaal
Elke dinsdagavond 8 uur, aanvang van onze zeer leer
zame theorielessen, toegelicht met film. Entree ƒ1,
per persoon.
HEREN- EN JONGENSKLEDING
zonder chauffeur, 16 cent per km inclusief
benzine, all-risk verzekerd, is het adres:
W. C. Beeremanstraat 21, Achterkerkstraat 60,
Telefoon 2937, Veenendaal.
Vraagt:
Hoog uurloon.
Diverse toeslagen op het loon.
Reiskostenvergoeding.
Vergoeding werkkleding-
Aanmelden kantoor, Zwarteweg 3, Rhenen
Niet ouder dan 16 jaar.
Brieven onder nr. 5374 aan het bur. van dit blad.
Nu nóg
VEILIGER en nóg
COMFORTABELER
Komt u eens kijken bij
PRINS BERNHARDLAAN 158 - VEENENDAAL
DE BETERE REINIGING
SHIRT SERVICE
OVERHEMDEN
ROKKEN, TRUIEN
VESTEN, BLOUSES
PANTALONS
KOLBERTS
JAPONNEN vanaf
MANTELS
KOSTUUMS
REGENJASSEN
(incl. waterdicht)
DOOR WESSEL SMITTER
31
„Nee, je hebt me niet van alles ver
teld," zei hij. „Wat wou je me nou wijs
maken? Me vertellen dat we niet het
goede werk voor die man hebben, al
leen omdat hij in de maat met die
drijfriem blijft? Ga nou maar terug aan
je werk. En zeg tegen je vriend, dat er
morgen een drijfriem is met wat meer
vaart - die hem helpen zal de anderen
bij te houden." Ik lette niet meer op
hem, zelfs niet om te zien, of hij van
zijn plaats afkwam of niet. En 's avonds
toen we naar huis gingen, zei ik niets
Wat geeft het, dacht ik. Ik wou niet,
dat Russ zou denken, dat ik er iets mee
te maken had gehad, wou zelfs niet,
dat hij wist, dat Norm er met mij over
gesproken had.
Toen we de volgende ochtend aan het
werk gingen, was er een nieuwe drijf
riem aan de ventilator. Of misschien
was het ook dezelfde van vroeger met
meer verbindingen. Het rythme was
veranderd - hij liep vlugger. Er waren
geen vier slagen maar minstens zes,
telkens als de drijfriem over de ka
trollen liep. Inplaats van vier duidelij
ke slagen gingen ze in elkaar over - te
vlug om te kunnen volgen. Norm en de
machineknechten hadden het goed op
geknapt, vond ik.
Ik moest toegeven, dat Norm's idee
beter was dan het mijne van over
plaatsing. Het kost geld om een man
weer in iets nieuws in te werken. Vol
gens mij zou het nu wel met Russ gaan
en zou hij geregeld en normaal door
werken.
Onze ploeg begon en Russ ging naar
zijn plaats. Hij merkte de verandering
keek naar de ventilator en zijn lippen
bewogen. Als Norm zijn gezicht gezien
had, zou hij hebben moeten lachen.
De band liep direct al vlug. Ik wist
dat het zo zou zijn. Alles ging gesmeerd
alle kleine moeilijkheden, die ons
dwars gezeten hadden, waren opgelost
en van vandaag af zouden de grote ba
zen elke dag een nieuw record willen
halen.
De cijfers zouden stijgen zoals de ge
tallen op de kaart van een stoomketel,
die zich met stoom vult. Acht duizend-
acht duizend vier honderd - acht dui
zend vijf honderd - misschien wel acht
duizend zes honderd.
Theoretisch was de produktie-capa-
citeit van de band negen duizend mo
toren in vier en twintig uur, maar tot
dusver was dat aantal nog nooit be
reikt. Misschien nu. Voor meneer Holt
en de opzichters zou het heel wat bete
kenen. Zelfs wij, helpers, zouden een
klein beetje van de eer krijgen.
Russ schoot geweldig op. Voor het
eerst spande hij al zijn krachten in,
deed zijn portie, gaf zijn hele aandacht
aan het werk. Hij stond wijdbeens, de
tanden op elkaar met het gezicht naar
de stroom van motoren, die op hem af
kwamen. Hij was weer de oude Russ
- Horatio op de brug - droeg zijn steen
tje bij - werkte zo hard als hij kon aan
een moeilijk werk.
Ik begon al te denken dat alles op
zijn pootjes terecht zou komen, toen hij
me even voor twaalf uur wenkte om
hem af te lossen. Ik ging naar hem toe
en voordat ik op mijn plaats stond, had
ik al gezien, dat hij nijdig genoeg was
om me op te vreten.
„Wie heeft me verraden?" vroeg hij.
„Je hebt het over het veranderen van
de drijfriem?"
„Je weet best, waarover ik het heb."
„Gunst, Russ, ik niet."
„Wie dan?"
„Hoe weet ik dat, de een of andere
opzichter denk ik."
„Enig idee, wie?"
„Wel nee, Russ. Er rijden er hier
wel een dozijn per dag. Ze worden be
taald weet je, om de voormannen din
gen te vertellen. Hoe weet je boven
dien, dat het speciaal om jou gaat?
Drijfriemen duren ook niet eeuwig.
Verbindingen sluiten - dat weet je
ook."
„Ach, onzin", zei hij. „Doe niet zo
kinderachtig. Je weet best waarom die
drijfriem veranderd is. En ik ook. En
ik zou wel eens willen weten wie het
bedacht heeft. Ik zou het hem betaald
zetten en mijn straf afwachten."
En toen ging hij weg en bleef langer
dan drie minuten. En toen hij terug
kwam, ging hij weer op zijn plaats en
ik bleef even naast hem werken al wist
ik ook, dat Norm zijn oog op ons had,
maar ik wilde met hem spreken en
hem weer redelijk maken.
„Nu heb je de kans", zei ik, „om dit
werk behoorlijk te doen. Vergeet die
drijfriem, laat je meeslepen door het
geraas van de werkplaats en dan gaat
het vanzelf. Dat een-twee-drie-vier-
gedoe heeft je bijna je baantje gekost.
Ik weet niet wie die drijfriem veran
derd heeft en het kan me niet schelen
ook. Maar ik ben er blij om, want nu
kan je gewoon gaan doen en Norm
laten zien dat je het werk aan kan."
Hij gooide een handvol moeren bij het
afval en het klonk als een schot tegen
de metalen kant van het vat.
„Hoepel op", zei hij, „je maakt me
stapel. Hoepel op, voor ik je te lijf ga."
RUSS HOUDT VAN MACHINES
k
Russ kon nu gemakkelijk gelijk met
de anderen opwerken, maar nadat de
drijfriem veranderd was, werd hij sjag-
rijnig en slecht gehumeurd. Als hij des
avonds van de fabriek thuis kwam
speelde hij een poosje met het kind,
maar als dat naar bed was, werd hij
somber en zenuwachtig, verlangde
naar een woordenwisseling of vloog
weg naar de een of andere kroeg. Hij
gaf meer geld uit dan hij kon. Soms
sleepte hij me mee, maar meestal kwam
ik het eerst thuis en alleen. Als hij
dan later het huis binnenkwam had je
alle kans dat Rita wakker was en wil
de weten, hoeveel geld hij had uitge
geven. Dan kregen ze ruzie en 's och
tends, als ik opstond lag hij dan op de
sofa te slapen. Het kwam zo ver, dat
hij al zijn vrije tijd iets dwaas en avon
tuurlijks moest doen. Rustig thuis zit
ten na het avondeten en de krant le
zen, of Rita over de gebeurtenissen van
de fabriek vertellen, kwam eenvoudig
niet meer voor. Nog vóór hij de huis
baas betaald had, spendeerde hij zijn
hele weekloon aan een auto, die niet
meer rijden kon en toen de kerel er
mee kwam aanslepen, stopten we hem
in de schuur achter het huis; binnen
drie dagen uit elkaar genomen. Rita
had liever een coupé gehad en zei:
„Waarom een reisauto, Russ?"
„Kan je meer rommel in meenemen,"
zei hij.
„Wat voor rommel?"
„De buitenboortmotor en andere din
gen."
Een paar dagen later begon hij uit
een paar ruwe stukken ijzer een haak
voor een aanhangwagen te slaan en
toen wist ze dat hij nog altijd het
clams vissen in zijn hoofd had. Ik
hield mij er wel eens mee bezig, hoe
dat zou aflopen.
Hij was erg onrustig, had meer dan
ooit het land aan zijn werk en maakte
er een gewoonte van om, als hij er lust
in had, of als hij hoorde dat een andere
fabriek mensen aannam, ergens anders
werk te zoeken.
Ze vcoegen hem altijd, waar hij het
laatst gewerkt had en altijd als hij hun
de waarheid vertelde, maakte een tele
foongesprek met de Holtfabrieken een
eind aan zijn vooruitzichten. Het was
onzinnig, want de Holt-fabrieken wa
ren er bekend om, dat ze goed betaal
den en geregelder werk gaven dan de
anderen. Het maakte Rita dol. De tijd,
die hij verprutste met dat rond gaan,
hakte grote stukken uit zijn loon.
En toen, op een dag, in februari, toen
de laatste sneeuw weggesmolten was
en een zacht briesje over de meren
kwam, nam hij eens zo maar zonder
reden, een hele dag vrij. Laat in de
middag kwamen we tegelijk thuis. Hij
kwam het huis binnen met modder
van de rivier aan zijn schoenen en hij
had een bos groen in zijn hand, die op
spinazie leek. Waterkers, noemde hij
het, Rita wist dat hij niet op de fabriek
geweest was en nadat hij een poosje
gezeten had zei hij tegen haar; „hoe
staat het met het eten?"
„Ik heb mijn vrije dag vandaag," zei
ze, „ik werk niet."
„Dat is jammer," zei hij, „dan moe
ten Bennie en ik ergens anders eten."
We gingen en aten in een restaurant
en daarna wandelden we tot bij een
brug over het kanaal achter de Holt
fabrieken. De avondlucht was zacht en
vochtig; het leek of het zou gaan rege
nen en het hele uitgestrekte complex
met zijn honderden schoorstenen en,
geweldig lange gebouwen, badend in
in hun eigen licht lag daar op het vlak
ke land en stak af tegen de donkere
avondhemel van Michigan.
Alle geluiden smolten samen tot het
geruis van een grote rivier; kleine
blauwe vlammetjes van de elektrische
lasmachines in het stalen hoofdgebouw
flitsten scherp. De sputterende gloed
van de Bessemers kleurde de lucht
donker rozerood. We konden duidelijk
de hooguitstekende hoogovens zien, de
lange donkere omtrek van de pletterij,
de honderden verlichte ramen van de
slotmontage. Het dichtst bij ons, was de
smederij en de glasfabriek en de werk
plaats, waar ze de achterassen maak
ten, en heel in de verte de cokesovens
en de geweldige centrale, met zijn bos
hoge zilverachtige schoorstenen, dertig
meter hoog, met in verlichte letters
de woorden „Holt Fabrieken N.V." Ho
pen ijzererts en kolen staken tegen de
donkere lucht af als bergen en de
stoom die in golven uit de blustorens
rolde, dreef er als een wolkenmassa
over heen.
„Soms", zei Russ, „maak je me be
droefd, Bennie. Op mij werkt dit alle
maal erg deprimerend. Jij denkt alleen
aan de nieuwe auto's, die ze daar van
nacht maken; ik denk aan de duizen
den mannen die al heel gauw naar
buiten zullen stromen met vermoeide
trekken en doodse gezichten, eruit
ziend, alsof ze uit een martelkamer
komen. Ze gaan naar huis, hun bloed
verhit van lawaai en de razernij van
de machines.
(Wordt vervolgd)