PIJNSTILLER IS KI ODD Autoschade? SPEELGOED KOLLEKTIE mjajaSkMeltyuif X'/jT' deaAty'itfwme/i WATERDICHThaken (Ham&L'ó q,eAcAetikenPiuti TABLETTEN POEDERS CACHETS AFRIKA HEEFT HONGER Opening „De Korenbeurs" Competitiewedstrijd Wageningen - Blauw-Wit AUT0RULES D. v. d. Meijden HRRDEVELQ OPVliK spoelsters stopsters een bankwerker TWEEDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 4 NOVEMBER 1960 Nr. 88 Er wordt tegenwoordig allerwege over Afrika gesproken. Meer dan ooit wil men Afrika leren kennen. Iedere week verschijnen er boeken over het Zwarte Werelddeel en men houdt niet op er archieven, bibliotheken en musea voor in te richten. Maar alleen hij die Afrika met de volle kracht van zijn sympathie benadert, zal het werkelijk leren kennen. Honger naar recht vaardigheid Honger naar volks gezondheid De-kolonisatie eerste vereiste Honger naar weten schap Voor betrouwbare tijdmeting Horlogerie VAN MANEN Hoogstraat 28 - Telefoon 2521 Vrijdag 18 nov. 1960 hopen wij ons nieuwe hotel te openen. N.V. v.h. Fa. Wed. A. W. de Haas Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK naar J. de Kievid, Eist (U.), tel. 295 Hier wordt altijd snel en goed ge werkt door prima vakmensen ZONDAG A.S. - AANVANG 2.30 UUR Elektro-technisch bedrijf Aanleg van licht- en krachtinstallaties Verkoop van elektr. artikelen BOSLAAN 18 VEENENDAAL Firma Garage Hogendoorn Auto-schade? van Herk, POON Fa. Lee wis GARAGEBEDRIJF Gezinscrediet „De Voorzorg" Fa J. A. E. v. Offeren enige nette meisjes REPARATIES KUNSTGEBITTEN Laat Uw ogen tijdig Icontroleren MARINO MAJONI PLASTICS Rhenen, vraagt jeugdig mannelijk personeel Firma PULL Sen van onze dichters, Aimé Césaire, heeft het meesterlijk uitgedrukt: „Op de weegschaal van de kennis zullen zelfs al le musea ter wereld niet opwegen tegen één vonkje menselijke sympathie". En Afrika kennen, het Afrika van vandaag, dat betekent: de honger begrijpen die dit werelddeel verslindt, de onmetelijke hon ger van Afrika naar volwaardigheid, naar rechtvaardigheid, naar begrip. Nee, wij vragen niet om aalmoezen. Wij bedelen niet om een oppervlakkig en hoaghartig medelijden, dat zelfs voor de bij te verdienen. En dit is dan een gun stig geval! Over heel Afrika, maar voor al in de geïndustrialiseerde gebieden en de grote fabriekscentra, lijdt de bevol king aan een ernstige ondervoeding, die geleidelijk aan hele generaties te gronde dreigt te richten. Zelfs de officiële me dische instanties in Frans West-Afrika geven toe, dat de helft van de inlanders daar nog geen 1000 kalorieën per dag verbruiken, terwijl een arbeider dagelijks drie tot vierduizend kalorieën nodig heeft. armste oerwoudbewoner beledigend is. Het gaat om iets anders, om méér. Ons aller verantwoordelijkheid staat op het spel. De idee van wereldeenheid zal nooit vaste voet krijgen, zolang honger en el lende onder miljoenen mensen in de on derontwikkelde gebieden haat zaaien. En de volksgemeenschap zal van iedere Afri kaanse bijdrage verstoken blijven, zolang dit kontinent binnen die volkengemeen schap slechts een etterende wond is. Afrika in materieel opzicht steun ver lenen, de helpende hand reiken aan onze volksontwikkeling, dat betekent mede werken aan een ontplooiing van krach ten die onontbeerlijk zijn in de wereld- produktie. De honger van de neger naar menselijke waardigheid bevredigen, dat betekent evenwicht en zekerheid schep pen in een werelddeel, dat zowel voor zijn bewoners als voor de internationale volkengemeenschap over aanzienlijke toe komstmogelijkheden beschikt. Bedenken wc alleen maar eens, dat de Afrikaanse bodem de hele wereld van minstens éénderde van verscheidene zeer gezochte mineralen kan voorzien, of dat de Afrikaanse rivieren in staat zijn 200 miljoen kilowatt stroom te leveren, dat is tweevijfde van de elektrische energie die de wereld in totaal kan voortbrengen ofwel twee-derde van de huidige wereld behoefte. Deze en tal van andere mogelijkheden rechtvaardigen een wei-doordachte en konstruktieve aktie van langere en on onderbroken duur. Afrika is niet afkerig van samenwerking, integendeel. Wat het van de hand wijst, is overheersing, uit buiting en pauperisme. Als ideaal zweeft de Afrikaan gelijkwaardigheid met alle andere mensen voor ogen, en wel op een universeel plan van integrale humaniteit. Niets menselijks immers is hem vreemd. Op dit ogenblik echter is Afrika van deze ideale toestand nog angstwekkend ver verwijderd. Want een maatschappij, waarin aan de éne kant heren en mees ters, kolonisten staan, aan de andere kant onderbetaalde dwangarbeiders en inboor lingen, en waarin beide kampen even zeer door angst en haat worden gedre ven, kan op de duur zelfs niet levens vatbaar zijn. Afrika hongert naar sociale rechtvaardigheid voor de boer, die 500 gulden per jaar verdient, terwijl de on dernemingen waarvoor hij werkt, hun in komsten in 5 jaar tijds met het 30-vou- dige weten te verhogen. Afrika hongert naar sociale rechtvaardigheid voor de ar beider en kantoorbediende, die in Sene gal 3680 frank en in de Sudan 4994 frank toegestopt krijgt, terwijl zijn blanke kol- lega in die gebieden minimaal 30.000 frank per maand ontvangt. Afrika hon gert naar menselijke waardigheid in naam van de Kongolese huisvaders die tot voor kort nog niet beschermd werden tegen lijfstraffen, om van de wantoestanden in de Zuid-Afrikaanse goudmijnen niet eens te spreken. Laten we liever als konkreet voorbeeld een Senegalese beambte nemen, die - naar verhouding vrij hoog gesalarieerd - een bedrag van 10.000 franks per maand verdient. Beperken we zijn gezin tot een vrouw en twee kinderen. Welke zijn nu zijn allernoodzakelijkste uitgaven? De ge wone volkskost in Senegal bestaat uit rijst, vis en aardnotenolie. Voor een huis houden van 4 personen is er per dag min stens 2 kilo rijst, 1 liter olie en 1 kilo vis nodig. Zo scherp mogelijk berekend, maakt dit een bedrag uit van 6930 frks. Als absolute noodzakelijke uitgaven moe ten daaraan worden toegevoegd: 10 liter petroleum en de huishuur, tezamen 2680 frks., het geen een totaal vormt van 9610 frks. Iedereen begrijpt dus, dat de beambte er met zijn hoog salaris dus lang niet van komt. De tubel zwijgt volkomen over kleding, meubels, keukengerief, belasting, thee, fruit, kruiderijen, suiker, lucifers enz., en houdt ook geen rekening met ziekten, oude dag en sociale verplichtin gen. Het ls duidelijk, dat de vrouw des huizes zich onder dergelijke omstandighe den gedwongen ziet als werkster of was vrouw of wat dan ook minstens 3000 frank Zoals gezegd, is de noodtoestand in de steden het grootst. De vlucht van het platteland naar de stad brengt niet enkel een geestelijke ontworteling teweeg, ver breekt niet alleen het oude stamverband, de religieuze traditie of in veel gevallen het kontakt met missie en zending, maar eerst en vooral tast zij ten gevolge van eenzijdig voedsel, eenzijdig werk en een zijdige ontspanning het lichamelijk even wicht aan. Want in tegenstelling tot de plattelandsbewoner, die in de vrije na tuur nog vruchten, wild, vis en gevogelte ter beschikking heeft en die altijd nog een zekere bewegingsvrijheid geniet, is de psychisch en sociaal toch al uit-het- lood-geslagen stedeling louter aangewe zen op levens- en bestaansmiddelen, die handel en industrie hem in uiterst be perkte mate bieden. Vanzelfsprekend vormt deze toestand de beste voedingsbodem voor alle mogelijke ziekten. Ik wil geenszins de grote ver diensten miskennen van blanke dokters, missionarissen, en missiezusters, die zich iedere dag weer opofferen aan de be strijding van malaria, gele koorts en me laatsheid. Maar ook zij staan machteloos tegenover de ondervoeding, en het ont breekt hun aan middelen. Hun aantal is trouwens veel en veel te klein. In Equa toriaal-Afrika beschikt men over hon derd dokters op 3 miljoen inwoners; in West-Afrika over één dokter op 35.000 inwoners. Men behoeft maar een wande ling te maken door bepaalde wijken van onze grote steden, om vast te stellen dat Afrika nog nauwelijks heeft geprofiteerd van de triomfen die hygiëne en medische wetenschap in onze tijd vieren: duizen den gezinnen en eenlingen leven opeen gepakt in de slums van Dakar, Nairobi, Johannesburg, en dagelijks neemt hun aantal toe, ondanks de verwoestingen die er door geslachtsziekten en alkoholisme worden aangericht. Volgen we bijvoor beeld de twee in lompen gehulde meis jes, die over de trottoirs van de Avenue William Ponty in Dakar slenteren. Nie mand schenkt nog aandacht aan het tries te klaaglied, waarmee ze heel de lange dag om een aalmoes bedelen, aan de le ge schoudertas die alleen hun ellende karakteriseert. Maar heb de moed hun in de ogen te kijken, en met een schok zult u in hun uitgedoofde pupillen het teken herkennen, dat u met enkele van de vele duizenden slachtoffers van de syfilis te doen hebt. Ga naar Dahomey, naar Adjarra bij voorbeeld, u zult er de armzalige krot ten zien, die een bevolking van 100.000 zielen tot apotheek en kliniek dienen. U zult tot tranen bewogen worden bij het schouwspel van zwangere vrouwen, ver schrompeld neergehurkt op een veranda of onder weerzinwekkende dekens op de naakte grond liggend, bij de aanblik van moeders die hun kind onder de meest mensonterende omstandigheden ter we reld brengen. Onlangs schetste Simon Kiba daarvan in een weekblad het volgende beeld: „Er zijn gebieden van 200.000 tot 300.000 in woners, die maar één dokter en maar één kraaminrichting hebben. Er zijn dor pen die zich uit stilstaande poelen van drinkwater moeten voorzien. De apothe- hen in het binnenland hebben niet zelden gebrek aan de allernoodzakelijkste ge- neesmidelen, zoals aspirine en kinine. Men kan wel raden, hoe het met de ge zondheidszorg in de dorpen staat. Me dicijnmannen, kruidendokters en kwak zalvers nemen de plaats in van apothe kers, geneesheren en chirurgen. Pas als de toestand van een zieke bedenkelijk wordt en de tovenaar begint te vrezen dat men hem de dood van de patiënt in de schoenen zal schuiven, neemt men zijn toevlucht tot een apotheek. Maar die apo theek bevindt zich vaok 20-30 km verder op. De moeder bindt haar stervend kind op de rug, pakt een kalebas en dan be gint de eindeloze tocht over kronkelende voetpaadjes en door striemend struikge was. Een oudere jongen of meisje draagt men meestal op een baar van takken. Zo worden zieken van allerlei aard door de wildernis gesleept naar de grotere plaat sen, waar men aan een hut de weidse naam van apotheek of ziekenhuis gege ven heeft." Dit is de realiteit na 300 jaar kolonisatie en westerse beschaving. Missie en zen ding, voor zover zij door het koloniaal systeem onaangetast gebleven zijn, heb ben hier in al hun edelmoedigheid wei nig aan kunnen veranderen. De christe lijke organisaties hebben weliswaar de grondslag gelegd voor een praktische toe passing van de sociale leer van het chris tendom, maar zij missen de greep op de massa. Gebrek aan middelen en zowel aan blanke als zwarte leiders zijn daarvan de voornaamste oorzaken. Bovendien staan deze organisaties voor grote psy chologische moeilijkheden. De denkende Afrikanen wantrouwen namelijk iedere onderneming die Juist door diegenen aan bevolen en bevorderd wordt, die tot nu toe profijt getrokken hebben van het ko loniale systeem. Zij spreken openlijk van paternalisme bij ieder hulpaanbod dat van het buitenland komt, vooral wanneer dit buitenland zich uit de hoogte gedraagt en trots op zijn eigen rijkdom wijst. Hier ligt ook de reden waarom bepaalde „fi lantropische" instellingen in Afrika vaak een koel onthaal vinden. Al te gemakke lijk wekken ze het gevoel van „bedeeld worden" dat met de honger naar vol waardigheid, vooral in de ontwikkelde kringen, rechtstreeks in strijd is. Het sociaal-economisch probleem hangt dus ten nauwste samen met het politie ke. Wij geloven dat sanering enkel mo gelijk is in een volledig gedekoloniali- seerd Afrika. De essentiële vraagstukken kunnen uiteindelijk alleen opgelost wor den op parlementair niveau in de boe zem van de nieuwe Afrikaanse staten zelf, nadat deze zich bevrijd hebben van alle minderwaardigheiscomplexen uit de koloniale tijd. Alleen zij zijn in staat effi ciënte maatregelen te treffen en door te voeren, zoals de konkrete situatie van hun landen ze vereist. Daarnaast echter valt een belangrijk deel van deze taak ongetwijfeld toe aan de ontwikkelde enkeling en de intellek- tuele elite als maatschappelijke groep. Juist uit dit bevolkingsdeel zal de toe komstige leiding zowel van de industri ële en kommerciële ondernemingen als van de bestaande christelijke organisa ties op sociaal gebied moeten voortkomen. Evenals de missie er naar streeft de ker kelijke leiding over te dragen aan een zelfstandige inheemse hiërarchie, dient zij ook het bestuur van de door haar in het leven geroepen sociale bewegingen in handen te geven van zwarte leken. Maar zijn deze leken daartoe bekwaam? De moeilijkheid ligt niet in een gebrek aan kapaciteiten, maar in het tekort aan voldoende mate tot ontwikkeling te bren gen. Zo hangt het sociaal-ekonomische pro bleem vervolgens samen met de al even netelige vraagstukken van wetenschap en kuituur, in het bijzonder met het onder wijsprobleem. Afrika lijdt ook aan gees telijke ondervoeding. Het zegt u mis schien al genoeg dat in vele streken van ons werelddeel, Senegal bijvoorbeeld, nog geen 10 procent van de bevolking door de school wordt bereikt. Het gemis aan mid delbare, hogere en ook aan technische onderwijsinstellingen is uiteraard nog veel ernstige. Een gebied als Frans- West-Afrika, zo groot als half Europa, heeft maar een universiteit. De Europe se pers wil de laatste tijd wel eens een hoge borst opzetten, omdat er zoveel Afri kaanse studenten „gelegenheid krijgen" in Londen, Parijs, Leuven, Leiden of Hei delberg hun hogere studies te voltooien. Maar in werkelijkheid verlenen alleen de zelfstandige Afrikaanse staten toerei kende studiebeurzen. De studenten uit de koloniale of semi-koloniale gebieden worden voor het grootste deel door an dere dan staatsinstellingen of door hun eigen werk onderhouden. Hun moeilijk heden zijn echter niet enkel van finan ciële, maar ook van sociale aard. Niet zelden blijft de blanke studentengemeen schap voor hen gesloten. Als werkstu dent zien zij zich vaak genoodzaakt min derwaardige baantjes aan te nemen. En in vele Europese landen heeft de Afri kaanse student de grootste moeite om een kamer te vinden. Geen wonder dat zij jaarlijks met tien tallen het IJzeren Gordijn over wippen waarachter althans in materieel opzicht aan hun menselijke waardigheid volko men recht wordt gedaan. Uit Tanganyika studeren nog geen 100 Afrikanen aan En gelse universiteiten, terwijl er uit dat zelfde land duizend jonge mensen, ar beiders zowel als vakbond- en jeugd leiders, gratis in de Sovjet-Unie worden opgeleid. Afrika wordt van westerse zijde tel kens opnieuw gewaarschuwd tegen de ge varen van de kommunistische propagan da. Maar deze gevaren zullen niet wijken, zolang Afrika honger heeft naar begrip, naar broederlijk samengaan, en zolang het Westen daaraan niet anders tegemoet komt dan met halfslachtige daden, die enkel door prestigegevoelens, kommer- cieel eigenbelang, kortom door egoïsti sche overwegingen worden ingegeven. Albert Tévoédjré. REDEVOERINGEN VAN DE HERTOG VAN EDINBURGH Tussen februari en december 1959 heeft de Hertog van Edinburgh 230 toespraken gehouden in vrijwel elk deel van het Ge menebest, over een groot aantal verschil lende onderwerpen en voor even sterk uiteenlopende groepen toehoorders. Een vierde van dit aantal toespraken is thans uitgegeven in een boek dat de vroegere lector in de geschiedenis aan het Royal Naval College te Greenwich, Richard Ol- lard, is samengesteld. Het boek, waarvan de titel luidt „Prince Philip Speaks" toont aan dat de Hertog van Edinburgh een onfeilbaar vermogen heeft om te we ten waar zijn toehoorders zich voor in teresseren. De drie voornaamste kwali teiten die al deze toespraken bezitten zijn eenvoud, geest en bondigheid. „EUROPA SINDS DE OORLOG" GESCHIEDENIS OP DE PLAAT De vooruitstrevende Argo Grammofoon- schitterende reputatie heeft verworven platenmaatschappij, die zich reeds een met de opname van Shakespeare's toneel stukken en de zang van het King's Col lege Choir, heeft zich thans op een nieuw terrein gewaagd, namelijk dat van de po litiek. De maatschappij heeft een gram mofoonplaat uitgebracht, die getiteld is „Europa sedert de Oorlog". Op deze 12- inch plaat wordt de geschiedenis van de Europese samenwerking in de afgelopen 15 jaar nagegaan. Lord Boothby stelt de stemmen voor van 20 politieke leiders die een grote rol hebben gespeeld in de be trekkingen van Groot Brlttannie met zijn Europese buren. Het zijn de stemmen van o.a. Sir Winston Churchill, General Mars hall, Ernest Bevin, Selwyn Lloyd en Re ginald Maudling. SNELLE BEDIENING EN 100 SERVICE NAAR HOEK ZWAAIPLEIN Ter gelegenheid van deze opening stellen wij wij ons voor op deze dag van 19.00 tot 21.00 uur een receptie te houden, waarbij de ge legenheid zal bestaan het hotel te bezichtigen. Wij zullen uw bezoek op hoge prijs stellen. Directie N.B. In verband met deze opening zal ons hotel ge sloten zijn van dinsdag 15 november na 14.30 uur tot en met vrijdag 18 november 1960. Terrein Wageningse Berg A. v. Klompenburg Telefoon 0 8385-3717 Voor naar Telefoon 2454 Nieuweweg 151-155 Hiervoor verhuren wij DE NIEUWSTE TROUWCOSTUUMS MET ALLE TOEBEHOREN Hoofdstraat 46, Veenendaal Uitdeuken-lassen Dorpsstraat 8 - Renswoude Tel. 08387-502 5IOMFPU BfRTRiXSTR 37 TEL 2^15 VEENENDRRL Veenendaal, Nieuweweg 41 Telefoon 2535 LJjkauto en begrafenisrUden Dealer v. d. Wartburg Taxi en au tort) les Bruidsauto en trouwrUden Bijkantoor Utrecht Begijnekade 16 Telefoon 0 30-18614 Leinweberstraat 57 Veenendaal Wij vragen voor ons borduuratelier Sneller, beter en... goedkoper! ACHTERBERG Jan Steenlaan 71, V'daal Telefoon K 8385-2969 HOOFDSTR. 51. TEL. 3184 VEENENDAAL Spreekuur oogartsen: Dr. M. Kooyman: maandag, dinsdag, donderdag 2-3 uur. Dr. J. van de Drift: woens dag en vrijdag van 2-3 uur in het oude Groene Kruis gebouw. Tricotfabriek HAR WIG N.V. Rhenen vraagt voor directe in diensttreding en Persoonlijk aanmelden aan ons adres Candia- laan 3-5, Rhenen. Op deze avond is er GEEN VERKOOP Maak gebruik van deze gelegenheid om vast een indruk te krijgen van ons assortiment en prijzen. A.s. dinsdagavond van 7 tot 9 uur wordt u in de gelegenheid gesteld onze complete en andere cadeau-artikelen voor de a.s. Sint Nicolaas te bezichtigen. Er zal tevens een traktatie worden aangeboden. Voor U bcr.lkbaarl holpt U omhoog. OH. «rk.nd. rljichool m.« g.dlploma.rd. Inilructaur*. VEENENDAAL Dr. d. Vl.i.r.»r, 5 T.1.08385-2949 RHENEN Jull.n.itr.at 44 T«l. 08376-812 HOOG LOON PRESTATIE-PREMIE REISKOSTENVERGOEDING ZATERDAGS VRIJ Aanmelden dagelijks aan de fabriek, Trambaanweg 23 Gevraagd: VOOR ONDERHOUDSWERK EN NIEUWBOUW C.V. ISOLEERMATERIALEN INDUSTRIE Utrechtsestraatweg 222, Rhenen Telefoon 0 8377-333, 's avonds Valleiweg 103, Rhenen ^4 lp feumatische PM-n, Tegen hoofdpM", .fe WWe Kru.s om moeilijke dagen. O Snelle en afdoende werk.ng. |naagstoornis«.n 2e Door uitgebalanceerde stimu|eer, en wek. -rf,°fV -keur,want wordt .rvaa, °P e nemen naar per.oonl.lk. 46 digd in drie vormen:

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1960 | | pagina 3