PIJNSTILLER
IS KI ODD
Autoschade?
SPEELGOED
KOLLEKTIE
mjajaSkMeltyuif
X'/jT'
deaAty'itfwme/i
WATERDICHThaken
(Ham&L'ó q,eAcAetikenPiuti
TABLETTEN POEDERS CACHETS
AFRIKA HEEFT HONGER
Opening
„De Korenbeurs"
Competitiewedstrijd
Wageningen - Blauw-Wit
AUT0RULES
D. v. d. Meijden
HRRDEVELQ
OPVliK
spoelsters
stopsters
een bankwerker
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1960
Nr. 88
Er wordt tegenwoordig allerwege over Afrika gesproken. Meer
dan ooit wil men Afrika leren kennen. Iedere week verschijnen
er boeken over het Zwarte Werelddeel en men houdt niet op
er archieven, bibliotheken en musea voor in te richten. Maar
alleen hij die Afrika met de volle kracht van zijn sympathie
benadert, zal het werkelijk leren kennen.
Honger naar recht
vaardigheid
Honger naar volks
gezondheid
De-kolonisatie eerste
vereiste
Honger naar weten
schap
Voor betrouwbare tijdmeting
Horlogerie VAN MANEN
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
Vrijdag 18 nov. 1960
hopen wij ons nieuwe
hotel
te openen.
N.V. v.h. Fa. Wed. A. W. de Haas
Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK
naar
J. de Kievid, Eist (U.), tel. 295
Hier wordt altijd snel en goed ge
werkt door prima vakmensen
ZONDAG A.S. - AANVANG 2.30 UUR
Elektro-technisch
bedrijf
Aanleg van licht- en
krachtinstallaties
Verkoop van elektr.
artikelen
BOSLAAN 18
VEENENDAAL
Firma
Garage Hogendoorn
Auto-schade?
van Herk,
POON
Fa. Lee wis
GARAGEBEDRIJF
Gezinscrediet
„De Voorzorg"
Fa J. A. E. v. Offeren
enige nette
meisjes
REPARATIES
KUNSTGEBITTEN
Laat Uw ogen
tijdig Icontroleren
MARINO
MAJONI PLASTICS Rhenen, vraagt
jeugdig mannelijk personeel
Firma PULL
Sen van onze dichters, Aimé Césaire,
heeft het meesterlijk uitgedrukt: „Op de
weegschaal van de kennis zullen zelfs al
le musea ter wereld niet opwegen tegen
één vonkje menselijke sympathie". En
Afrika kennen, het Afrika van vandaag,
dat betekent: de honger begrijpen die dit
werelddeel verslindt, de onmetelijke hon
ger van Afrika naar volwaardigheid, naar
rechtvaardigheid, naar begrip.
Nee, wij vragen niet om aalmoezen. Wij
bedelen niet om een oppervlakkig en
hoaghartig medelijden, dat zelfs voor de
bij te verdienen. En dit is dan een gun
stig geval! Over heel Afrika, maar voor
al in de geïndustrialiseerde gebieden en
de grote fabriekscentra, lijdt de bevol
king aan een ernstige ondervoeding, die
geleidelijk aan hele generaties te gronde
dreigt te richten. Zelfs de officiële me
dische instanties in Frans West-Afrika
geven toe, dat de helft van de inlanders
daar nog geen 1000 kalorieën per dag
verbruiken, terwijl een arbeider dagelijks
drie tot vierduizend kalorieën nodig
heeft.
armste oerwoudbewoner beledigend is.
Het gaat om iets anders, om méér. Ons
aller verantwoordelijkheid staat op het
spel. De idee van wereldeenheid zal nooit
vaste voet krijgen, zolang honger en el
lende onder miljoenen mensen in de on
derontwikkelde gebieden haat zaaien. En
de volksgemeenschap zal van iedere Afri
kaanse bijdrage verstoken blijven, zolang
dit kontinent binnen die volkengemeen
schap slechts een etterende wond is.
Afrika in materieel opzicht steun ver
lenen, de helpende hand reiken aan onze
volksontwikkeling, dat betekent mede
werken aan een ontplooiing van krach
ten die onontbeerlijk zijn in de wereld-
produktie. De honger van de neger naar
menselijke waardigheid bevredigen, dat
betekent evenwicht en zekerheid schep
pen in een werelddeel, dat zowel voor
zijn bewoners als voor de internationale
volkengemeenschap over aanzienlijke toe
komstmogelijkheden beschikt.
Bedenken wc alleen maar eens, dat de
Afrikaanse bodem de hele wereld van
minstens éénderde van verscheidene zeer
gezochte mineralen kan voorzien, of dat
de Afrikaanse rivieren in staat zijn 200
miljoen kilowatt stroom te leveren, dat
is tweevijfde van de elektrische energie
die de wereld in totaal kan voortbrengen
ofwel twee-derde van de huidige wereld
behoefte.
Deze en tal van andere mogelijkheden
rechtvaardigen een wei-doordachte en
konstruktieve aktie van langere en on
onderbroken duur. Afrika is niet afkerig
van samenwerking, integendeel. Wat het
van de hand wijst, is overheersing, uit
buiting en pauperisme. Als ideaal zweeft
de Afrikaan gelijkwaardigheid met alle
andere mensen voor ogen, en wel op een
universeel plan van integrale humaniteit.
Niets menselijks immers is hem vreemd.
Op dit ogenblik echter is Afrika van
deze ideale toestand nog angstwekkend
ver verwijderd. Want een maatschappij,
waarin aan de éne kant heren en mees
ters, kolonisten staan, aan de andere kant
onderbetaalde dwangarbeiders en inboor
lingen, en waarin beide kampen even
zeer door angst en haat worden gedre
ven, kan op de duur zelfs niet levens
vatbaar zijn. Afrika hongert naar sociale
rechtvaardigheid voor de boer, die 500
gulden per jaar verdient, terwijl de on
dernemingen waarvoor hij werkt, hun in
komsten in 5 jaar tijds met het 30-vou-
dige weten te verhogen. Afrika hongert
naar sociale rechtvaardigheid voor de ar
beider en kantoorbediende, die in Sene
gal 3680 frank en in de Sudan 4994 frank
toegestopt krijgt, terwijl zijn blanke kol-
lega in die gebieden minimaal 30.000
frank per maand ontvangt. Afrika hon
gert naar menselijke waardigheid in naam
van de Kongolese huisvaders die tot voor
kort nog niet beschermd werden tegen
lijfstraffen, om van de wantoestanden in
de Zuid-Afrikaanse goudmijnen niet eens
te spreken.
Laten we liever als konkreet voorbeeld
een Senegalese beambte nemen, die -
naar verhouding vrij hoog gesalarieerd -
een bedrag van 10.000 franks per maand
verdient. Beperken we zijn gezin tot een
vrouw en twee kinderen. Welke zijn nu
zijn allernoodzakelijkste uitgaven? De ge
wone volkskost in Senegal bestaat uit
rijst, vis en aardnotenolie. Voor een huis
houden van 4 personen is er per dag min
stens 2 kilo rijst, 1 liter olie en 1 kilo
vis nodig. Zo scherp mogelijk berekend,
maakt dit een bedrag uit van 6930 frks.
Als absolute noodzakelijke uitgaven moe
ten daaraan worden toegevoegd: 10 liter
petroleum en de huishuur, tezamen 2680
frks., het geen een totaal vormt van
9610 frks.
Iedereen begrijpt dus, dat de beambte
er met zijn hoog salaris dus lang niet van
komt. De tubel zwijgt volkomen over
kleding, meubels, keukengerief, belasting,
thee, fruit, kruiderijen, suiker, lucifers
enz., en houdt ook geen rekening met
ziekten, oude dag en sociale verplichtin
gen. Het ls duidelijk, dat de vrouw des
huizes zich onder dergelijke omstandighe
den gedwongen ziet als werkster of was
vrouw of wat dan ook minstens 3000 frank
Zoals gezegd, is de noodtoestand in de
steden het grootst. De vlucht van het
platteland naar de stad brengt niet enkel
een geestelijke ontworteling teweeg, ver
breekt niet alleen het oude stamverband,
de religieuze traditie of in veel gevallen
het kontakt met missie en zending, maar
eerst en vooral tast zij ten gevolge van
eenzijdig voedsel, eenzijdig werk en een
zijdige ontspanning het lichamelijk even
wicht aan. Want in tegenstelling tot de
plattelandsbewoner, die in de vrije na
tuur nog vruchten, wild, vis en gevogelte
ter beschikking heeft en die altijd nog
een zekere bewegingsvrijheid geniet, is
de psychisch en sociaal toch al uit-het-
lood-geslagen stedeling louter aangewe
zen op levens- en bestaansmiddelen, die
handel en industrie hem in uiterst be
perkte mate bieden.
Vanzelfsprekend vormt deze toestand de
beste voedingsbodem voor alle mogelijke
ziekten. Ik wil geenszins de grote ver
diensten miskennen van blanke dokters,
missionarissen, en missiezusters, die zich
iedere dag weer opofferen aan de be
strijding van malaria, gele koorts en me
laatsheid. Maar ook zij staan machteloos
tegenover de ondervoeding, en het ont
breekt hun aan middelen. Hun aantal is
trouwens veel en veel te klein. In Equa
toriaal-Afrika beschikt men over hon
derd dokters op 3 miljoen inwoners; in
West-Afrika over één dokter op 35.000
inwoners. Men behoeft maar een wande
ling te maken door bepaalde wijken van
onze grote steden, om vast te stellen dat
Afrika nog nauwelijks heeft geprofiteerd
van de triomfen die hygiëne en medische
wetenschap in onze tijd vieren: duizen
den gezinnen en eenlingen leven opeen
gepakt in de slums van Dakar, Nairobi,
Johannesburg, en dagelijks neemt hun
aantal toe, ondanks de verwoestingen die
er door geslachtsziekten en alkoholisme
worden aangericht. Volgen we bijvoor
beeld de twee in lompen gehulde meis
jes, die over de trottoirs van de Avenue
William Ponty in Dakar slenteren. Nie
mand schenkt nog aandacht aan het tries
te klaaglied, waarmee ze heel de lange
dag om een aalmoes bedelen, aan de le
ge schoudertas die alleen hun ellende
karakteriseert. Maar heb de moed hun
in de ogen te kijken, en met een schok
zult u in hun uitgedoofde pupillen het
teken herkennen, dat u met enkele van
de vele duizenden slachtoffers van de
syfilis te doen hebt.
Ga naar Dahomey, naar Adjarra bij
voorbeeld, u zult er de armzalige krot
ten zien, die een bevolking van 100.000
zielen tot apotheek en kliniek dienen.
U zult tot tranen bewogen worden bij het
schouwspel van zwangere vrouwen, ver
schrompeld neergehurkt op een veranda
of onder weerzinwekkende dekens op de
naakte grond liggend, bij de aanblik van
moeders die hun kind onder de meest
mensonterende omstandigheden ter we
reld brengen.
Onlangs schetste Simon Kiba daarvan
in een weekblad het volgende beeld: „Er
zijn gebieden van 200.000 tot 300.000 in
woners, die maar één dokter en maar
één kraaminrichting hebben. Er zijn dor
pen die zich uit stilstaande poelen van
drinkwater moeten voorzien. De apothe-
hen in het binnenland hebben niet zelden
gebrek aan de allernoodzakelijkste ge-
neesmidelen, zoals aspirine en kinine.
Men kan wel raden, hoe het met de ge
zondheidszorg in de dorpen staat. Me
dicijnmannen, kruidendokters en kwak
zalvers nemen de plaats in van apothe
kers, geneesheren en chirurgen. Pas als
de toestand van een zieke bedenkelijk
wordt en de tovenaar begint te vrezen
dat men hem de dood van de patiënt in
de schoenen zal schuiven, neemt men zijn
toevlucht tot een apotheek. Maar die apo
theek bevindt zich vaok 20-30 km verder
op. De moeder bindt haar stervend kind
op de rug, pakt een kalebas en dan be
gint de eindeloze tocht over kronkelende
voetpaadjes en door striemend struikge
was. Een oudere jongen of meisje draagt
men meestal op een baar van takken. Zo
worden zieken van allerlei aard door de
wildernis gesleept naar de grotere plaat
sen, waar men aan een hut de weidse
naam van apotheek of ziekenhuis gege
ven heeft."
Dit is de realiteit na 300 jaar kolonisatie
en westerse beschaving. Missie en zen
ding, voor zover zij door het koloniaal
systeem onaangetast gebleven zijn, heb
ben hier in al hun edelmoedigheid wei
nig aan kunnen veranderen. De christe
lijke organisaties hebben weliswaar de
grondslag gelegd voor een praktische toe
passing van de sociale leer van het chris
tendom, maar zij missen de greep op de
massa.
Gebrek aan middelen en zowel aan
blanke als zwarte leiders zijn daarvan
de voornaamste oorzaken. Bovendien
staan deze organisaties voor grote psy
chologische moeilijkheden. De denkende
Afrikanen wantrouwen namelijk iedere
onderneming die Juist door diegenen aan
bevolen en bevorderd wordt, die tot nu
toe profijt getrokken hebben van het ko
loniale systeem. Zij spreken openlijk van
paternalisme bij ieder hulpaanbod dat van
het buitenland komt, vooral wanneer dit
buitenland zich uit de hoogte gedraagt
en trots op zijn eigen rijkdom wijst. Hier
ligt ook de reden waarom bepaalde „fi
lantropische" instellingen in Afrika vaak
een koel onthaal vinden. Al te gemakke
lijk wekken ze het gevoel van „bedeeld
worden" dat met de honger naar vol
waardigheid, vooral in de ontwikkelde
kringen, rechtstreeks in strijd is.
Het sociaal-economisch probleem hangt
dus ten nauwste samen met het politie
ke. Wij geloven dat sanering enkel mo
gelijk is in een volledig gedekoloniali-
seerd Afrika. De essentiële vraagstukken
kunnen uiteindelijk alleen opgelost wor
den op parlementair niveau in de boe
zem van de nieuwe Afrikaanse staten
zelf, nadat deze zich bevrijd hebben van
alle minderwaardigheiscomplexen uit de
koloniale tijd. Alleen zij zijn in staat effi
ciënte maatregelen te treffen en door te
voeren, zoals de konkrete situatie van
hun landen ze vereist.
Daarnaast echter valt een belangrijk
deel van deze taak ongetwijfeld toe aan
de ontwikkelde enkeling en de intellek-
tuele elite als maatschappelijke groep.
Juist uit dit bevolkingsdeel zal de toe
komstige leiding zowel van de industri
ële en kommerciële ondernemingen als
van de bestaande christelijke organisa
ties op sociaal gebied moeten voortkomen.
Evenals de missie er naar streeft de ker
kelijke leiding over te dragen aan een
zelfstandige inheemse hiërarchie, dient
zij ook het bestuur van de door haar in
het leven geroepen sociale bewegingen
in handen te geven van zwarte leken.
Maar zijn deze leken daartoe bekwaam?
De moeilijkheid ligt niet in een gebrek
aan kapaciteiten, maar in het tekort aan
voldoende mate tot ontwikkeling te bren
gen.
Zo hangt het sociaal-ekonomische pro
bleem vervolgens samen met de al even
netelige vraagstukken van wetenschap en
kuituur, in het bijzonder met het onder
wijsprobleem. Afrika lijdt ook aan gees
telijke ondervoeding. Het zegt u mis
schien al genoeg dat in vele streken van
ons werelddeel, Senegal bijvoorbeeld, nog
geen 10 procent van de bevolking door de
school wordt bereikt. Het gemis aan mid
delbare, hogere en ook aan technische
onderwijsinstellingen is uiteraard nog
veel ernstige. Een gebied als Frans-
West-Afrika, zo groot als half Europa,
heeft maar een universiteit. De Europe
se pers wil de laatste tijd wel eens een
hoge borst opzetten, omdat er zoveel Afri
kaanse studenten „gelegenheid krijgen"
in Londen, Parijs, Leuven, Leiden of Hei
delberg hun hogere studies te voltooien.
Maar in werkelijkheid verlenen alleen
de zelfstandige Afrikaanse staten toerei
kende studiebeurzen. De studenten uit
de koloniale of semi-koloniale gebieden
worden voor het grootste deel door an
dere dan staatsinstellingen of door hun
eigen werk onderhouden. Hun moeilijk
heden zijn echter niet enkel van finan
ciële, maar ook van sociale aard. Niet
zelden blijft de blanke studentengemeen
schap voor hen gesloten. Als werkstu
dent zien zij zich vaak genoodzaakt min
derwaardige baantjes aan te nemen. En
in vele Europese landen heeft de Afri
kaanse student de grootste moeite om
een kamer te vinden.
Geen wonder dat zij jaarlijks met tien
tallen het IJzeren Gordijn over wippen
waarachter althans in materieel opzicht
aan hun menselijke waardigheid volko
men recht wordt gedaan. Uit Tanganyika
studeren nog geen 100 Afrikanen aan En
gelse universiteiten, terwijl er uit dat
zelfde land duizend jonge mensen, ar
beiders zowel als vakbond- en jeugd
leiders, gratis in de Sovjet-Unie worden
opgeleid.
Afrika wordt van westerse zijde tel
kens opnieuw gewaarschuwd tegen de ge
varen van de kommunistische propagan
da. Maar deze gevaren zullen niet wijken,
zolang Afrika honger heeft naar begrip,
naar broederlijk samengaan, en zolang
het Westen daaraan niet anders tegemoet
komt dan met halfslachtige daden, die
enkel door prestigegevoelens, kommer-
cieel eigenbelang, kortom door egoïsti
sche overwegingen worden ingegeven.
Albert Tévoédjré.
REDEVOERINGEN VAN DE HERTOG
VAN EDINBURGH
Tussen februari en december 1959 heeft
de Hertog van Edinburgh 230 toespraken
gehouden in vrijwel elk deel van het Ge
menebest, over een groot aantal verschil
lende onderwerpen en voor even sterk
uiteenlopende groepen toehoorders. Een
vierde van dit aantal toespraken is thans
uitgegeven in een boek dat de vroegere
lector in de geschiedenis aan het Royal
Naval College te Greenwich, Richard Ol-
lard, is samengesteld. Het boek, waarvan
de titel luidt „Prince Philip Speaks"
toont aan dat de Hertog van Edinburgh
een onfeilbaar vermogen heeft om te we
ten waar zijn toehoorders zich voor in
teresseren. De drie voornaamste kwali
teiten die al deze toespraken bezitten zijn
eenvoud, geest en bondigheid.
„EUROPA SINDS DE OORLOG"
GESCHIEDENIS OP DE PLAAT
De vooruitstrevende Argo Grammofoon-
schitterende reputatie heeft verworven
platenmaatschappij, die zich reeds een
met de opname van Shakespeare's toneel
stukken en de zang van het King's Col
lege Choir, heeft zich thans op een nieuw
terrein gewaagd, namelijk dat van de po
litiek. De maatschappij heeft een gram
mofoonplaat uitgebracht, die getiteld is
„Europa sedert de Oorlog". Op deze 12-
inch plaat wordt de geschiedenis van de
Europese samenwerking in de afgelopen
15 jaar nagegaan. Lord Boothby stelt de
stemmen voor van 20 politieke leiders die
een grote rol hebben gespeeld in de be
trekkingen van Groot Brlttannie met zijn
Europese buren. Het zijn de stemmen van
o.a. Sir Winston Churchill, General Mars
hall, Ernest Bevin, Selwyn Lloyd en Re
ginald Maudling.
SNELLE BEDIENING EN
100 SERVICE
NAAR
HOEK ZWAAIPLEIN
Ter gelegenheid van deze opening stellen wij
wij ons voor op deze dag van 19.00 tot 21.00
uur een receptie te houden, waarbij de ge
legenheid zal bestaan het hotel te bezichtigen.
Wij zullen uw bezoek op hoge prijs stellen.
Directie
N.B. In verband met deze opening zal ons hotel ge
sloten zijn van dinsdag 15 november na 14.30 uur tot
en met vrijdag 18 november 1960.
Terrein Wageningse Berg
A. v. Klompenburg
Telefoon 0 8385-3717
Voor
naar
Telefoon 2454
Nieuweweg 151-155
Hiervoor verhuren wij
DE NIEUWSTE
TROUWCOSTUUMS
MET ALLE
TOEBEHOREN
Hoofdstraat 46, Veenendaal
Uitdeuken-lassen
Dorpsstraat 8 - Renswoude
Tel. 08387-502
5IOMFPU
BfRTRiXSTR 37 TEL 2^15
VEENENDRRL
Veenendaal, Nieuweweg 41
Telefoon 2535
LJjkauto en begrafenisrUden
Dealer v. d. Wartburg
Taxi en au tort) les
Bruidsauto en trouwrUden
Bijkantoor Utrecht
Begijnekade 16
Telefoon 0 30-18614
Leinweberstraat 57
Veenendaal
Wij vragen voor ons
borduuratelier
Sneller, beter en...
goedkoper!
ACHTERBERG
Jan Steenlaan 71, V'daal
Telefoon K 8385-2969
HOOFDSTR. 51. TEL. 3184
VEENENDAAL
Spreekuur oogartsen:
Dr. M. Kooyman: maandag,
dinsdag, donderdag 2-3 uur.
Dr. J. van de Drift: woens
dag en vrijdag van 2-3 uur
in het oude Groene Kruis
gebouw.
Tricotfabriek
HAR WIG N.V.
Rhenen
vraagt voor directe in
diensttreding
en
Persoonlijk aanmelden
aan ons adres Candia-
laan 3-5, Rhenen.
Op deze avond is er
GEEN VERKOOP
Maak gebruik van deze
gelegenheid om vast
een indruk te krijgen
van ons assortiment en
prijzen.
A.s. dinsdagavond van 7 tot 9 uur
wordt u in de gelegenheid gesteld
onze complete
en andere cadeau-artikelen voor de
a.s. Sint Nicolaas te bezichtigen.
Er zal tevens een traktatie worden
aangeboden.
Voor U bcr.lkbaarl
holpt U omhoog.
OH. «rk.nd. rljichool m.«
g.dlploma.rd. Inilructaur*.
VEENENDAAL
Dr. d. Vl.i.r.»r, 5 T.1.08385-2949
RHENEN
Jull.n.itr.at 44 T«l. 08376-812
HOOG LOON
PRESTATIE-PREMIE
REISKOSTENVERGOEDING
ZATERDAGS VRIJ
Aanmelden dagelijks aan de fabriek, Trambaanweg 23
Gevraagd:
VOOR ONDERHOUDSWERK EN
NIEUWBOUW
C.V. ISOLEERMATERIALEN INDUSTRIE
Utrechtsestraatweg 222, Rhenen
Telefoon 0 8377-333,
's avonds Valleiweg 103, Rhenen
^4
lp
feumatische PM-n,
Tegen hoofdpM", .fe WWe Kru.s om
moeilijke dagen. O
Snelle en afdoende werk.ng. |naagstoornis«.n
2e Door uitgebalanceerde stimu|eer, en wek.
-rf,°fV -keur,want wordt .rvaa,
°P e nemen naar per.oonl.lk.
46 digd in drie vormen: