J. BAARS
Autoschade?
42
Gebruik niet teveel kunstmest
publiek verkopen
Spit, Spierpijn
I-Jifsïsl-J
Speciale aanbieding
GRUNDIG
RECORDER
fa. W. v. Schuppen en Zn.
ARAM
Banketstaaf
Sint Martinus Bisschop... roem van
alle landen
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG II NOVEMBER 1960
Nr. 90
De heer Werner sprak voor C.J.B.T.B. te Scherpenzeel:
Wilt U 't beste voor Uw geld,
dan bij Baars Uw bed besteld!
EEN BLOK VAN DRIE VERHUURDE
WONINGEN
In één koop 13.000,
Jeugdige magazijnbediende
enige krachten
Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK
naar
J. de Kievid, Eist (U.), tel. 295
Hier wordt altijd snel en goed ge
werkt door prima vakmensen
7.75
TK 20 tijdelijk van 468,
voor
Dit aanbod
is voorlopig geldig tot
16 november a.s.
Alléén bij
RADIO EN TELEVISIE
Hoofdstraat 102 - Veenendaal - Telef. 2729
Amerikaanse PTT-vakbonds-
leiders beëindigen Europese
studiereis
VOOR DE BOER
Machinaal melken in binnen-
en buitenland
ooooooooooooooo
Het geheim
van de
stalknecht
i blikje Aardbeien
i pak Spar-macaroni
Schouderham 59
Bloedworst 200 gram van 44 voor 35 -10%
Lunchworstb,ik34\flr?i2voof 98'o%
Voordelige Sint Nicolaas-tractaties!
Chocoladebeestjes 100 gram slechts 55 -10%
Koffietaai 300 gram slechts 57 -10%
Speelgoedletters 200 gram slechts 50 -10%
St. Nicolaasschuim 200 gram slechts 49 -10%
Op 11 november branden de kaarsjes weer
Strijd uit liefde voor een
heilige
Een prachtige wollen A?Be
ruit met warme mouton
teddy in de capuchon.
Blauwgroen, roodgroen
of geel/blauw. Leeftijd 6
t/m 12 jaar v.a. 33.75
Leuk jurkje met pettycoat
in flannel de laine - op de
rug samengestrikt met een
ceintuurtje.Grijsmetblaq.w
of geel met rood. Leeftijd
6 t/m 12 jaar v.a. 17 90
•Amsterdam Rotterdam - eindhoven Amersfoort haarlem UTRecHTnijmeqen Maastricht
Op uitnodiging van de C.J.B.T.B., die vrijdagavond In het verenigingsgebouw aan
de Molenweg vergaderde onder leiding van voorzitter W. Willemse, sprak de heer
J. Werner, directeur van de lagere landbouwschool te Scherpenzeel over „Bemesting
vroeger en nu." Nadat de voorzitter een inleidend woord had gesproken en de be
stuursaangelegenheden waren afgehandeld werd de spreker in de gelegenheid gesteld
iets te vertellen over de bemesting.
Spreker ging terug in de historie toen
de mens jager, visser en voedselverzame
laar was. Langs de grote rivieren in Azië
en Egypte was de vruchtbaarheid afhan
kelijk van overstromingen die water en
slib aanvoerden. De schrale bevolking in
de historische tijd leefden van roofbouw.
De Etrusuirs kenden reeds het gebruik
van stalmest en afval der steden, waar
door zij tot grote welvaart kwamen. Zo
kenden de Romeinen de bemesting reeds.
In onze streken was toen nog geen be
hoefte aan bemesting, aldus spreker. Ka-
rel de Grote voerde reeds het stelsel van
een jaar braakligging in. In de middel
eeuwen begroeven de monniken aanvan
kelijk de stalmest in de terpen en dicht
ten er zelfs grachten mee. Later kon deze
terp-aarde schrale gronden vruchtbaar
maken.
Pas in het begin der 19e eeuw stelde
de stad Groningen de eis dat de afgegra
ven veen gronden met stadsvuil moesten
worden bemest. Dit was een wegwijzer
voor de stadsvuilbemesting der lage ve
nen. De Duitser Albrecht Thaer stelde
NIEUWE WERVELSTORM TROK OVER
OOST PAKISTAN. Een dezer dagen werd
Oost Pakistan wederom door een wervel
storm getroffen. In verschillende distric
ten werd grote materiële schade aange
richt, niet alleen aan inlandse huizen,
doch ook aan solide, stenen gebouwen.
De bijgaande foto toont de ontreddering
bij de school van Sanwip nadat de
storm langs was getrokken.
dat de olanten de humus verbruikten als
koolstofbron. Deze theorie hield het lang
uit, ook nog toen bekende geleerden aan
toonden dat planten hun koolstof hehoef-
te uit het koolzuurgas der lucht dekten.
Een periode van kalkgebruik mergelde
veel gronden uit, gevolg: Rijke ouders:
arme kinderen. In verband met de toene
mende bevolking 1816/1817 hongersnood,
waardoor vele Europeanen naar Amerika
trekken. De beroemde scheikundige Jus
tus van Liebig toonde aan dat de planten
hun mineralen uit de stalmest haalden.
Aanvankelijk hechtte men hieraan geen
geloof, doch toen in 1847 wederom een
hongersnood in centraal Europa uitbrak
werden proeven genomen met zouten in
water opgelost als voeding voor planten.
Hieruit bleek duidelijk dat planten in
derdaad mineralen voor hun opbouw no
dig hadden. De humus theorie wankelde
en de natuurlijke kunstmeststoffen zoals
chilisalpeter leiden de kunstmest in. Tot
op heden neemt het gebruik hiervan nog
steeds toe zodat men bevreesd is voor te
korten. Op den duur gaan de kunstmest
stoffen overheersen en met vergeet de
overige waarde der organische meststof
fen, tot nadeel der structuur en bodem
vruchtbaarheid, aldus spreker.
Spreker waarschuwde voor overbemes
ting in deze streken met veel kippen en
varkens. Grondonderzoek zal richting aan
onze bemesting moeten geven, zowel in
organische al onorganische vorm en hij
raadde aan dit onderzoek minstens 1 maal
in de 5 jaar te laten verrichten.
Nieuweweg 28-30 - Veenendaal - Telefoon 2667
MATRASSEN EN MATRASSENREPARATIESI
Notarissen Th. A. E. Trijssenaar te Arnhem en S. J.
Vleer te Rhenen zullen op donderdag 24 november
1960 bij inzet en donderdag 1 december bij toeslag,
telkens 's middags 12 uur, in hotel „Het Wapen van
Hardenbroek" te Rhenen,
van de heer J. H. Opperman:
1. het aakschip „Jansje", groot ca. 120 ton, met roef
en stuurhut, zijschroefinstallatle 92 PK Kromhout-
Gardner. Zeer geschikt voor zandvaart.
2. het aakschip „Maurik", groot ca. 105 ton, met roef
en zijschroefinstallatie 35 PK Hatzdiesel, losinstal-
latie voor zand en grind.
De schepen liggen te Kesteren in het grindgat bij de
fabriek Superstroef t.o. Rhenen en zijn aldaar te be
zichtigen dinsdag 15 en 22 november 1960 van 2 tot 4
uur. Aanvaarding onverhuurd. Betaling 29 dec. 1960.
Voorts zal door notaris Vleer tezelfder tijd worden
verkocht voor de gemeente Rhenen de onbewoonbaar-
verklaarde woning aan de Servetstraat 15 te Rhenen,
sectie F no. 566, groot 45 centiare. Aanvaarding als
voor.
TE KOOP: in centrum van Veenendaal
Inlichtingen bij de makelaars:
H. BROUWER, Kanaalweg 2, Telefoon 2918
P. R. BROUWER, Adr. v. Ostadelaan 34, tel. 3325
Voor directe indiensttreding gevraagd:
ter assistentie van de magazijnchef.
Tevens kunnen geplaatst worden
voor spoelerij, weverij, ververij,
voor tijdelijke of in vaste dienst.
Aanmelden dagelijks aan de fabriek
tot 17.30 uur.
Na 19 uur Bantuinweg 58, Rhenen.
L. van Wijngaarden Zonen's
Tapijten- en Mattenfabrlek - Rhenen
werd opgehangen aan een „mousstom-
mel" - boerenkoolstengel.
Nu zijn het meest blikken sigaren-
doosjes, waar met een scherpe spijker
gaatjes in worden geslagen in de vorm
van een molen of een kerk, een boom
of een huis, al naar de kinderfantasie
ingeeft.
Bij elke huisdeur zingen de kinderen
het St. Maartenslied:
„Sunt, Sunt Meerten,
Kolver droagen steerten,
Koyen droagen horens
Kerken droagen torens
Verder gaat het kettingrijm, totdat
het verzoek van de jeugdige zangers
opklinkt:
„Hier woont ain rieke man
Dei ons wel wat geven kan."
Als ik u was zou ik maar wat geven,
een kleinigheidje is al voldoende en het
is per slot van rekening maar één keer
Sint Maarten.
„Geef mie 'n appel of 'n peer,
koom van 't haile joar noit toeer"
Wilt u niets geven? Ook goed, maar
dan moet u niet kwaad worden als u
wordt toegezoftgen:
„Hier woont juffrouw Kikkerbll,
die niets geven wil.
Hier woont juffrouw Kaalkop,
die eet alles zelf op
In Bolsward, de stad met de St. Maar
tenskerk, wordt op de „road reugeltsje-
joun, een St. Maarten-optocht gehou
den. Voorafgegaan door de harmonie
trekken honderden kinderen en verken
ners met hun drumband - lampions en
toortsen met zich ffite voerend - naar
het Hengstepad. Hieif wordt het St.
Maartensvuur ontstoken. Tal van liede
ren begeleiden het knetteren der vlam
men.
Ook in West-Friesland trekken de
kinderen er met hun lichtjes op uit en
menig „Rijke man" geeft de kinderen,
die te „Keuvelen" zijn gegaan, kleinig
heden en spoedig is het de „stikkezak"
of „Sint Maartenbuul", die ieder kind
bij zich heeft, gevuld met koekjes, no
ten, appels, peren, centenen nog
veel meer
Eigenlijk vindt men overal in ons
land plaatsen waar de „Sint Maarten-
viering" een folkloristische gebeurtenis
is, die door de jeugd elk jaar in ere
wordt gehouden. Vooral ook in Lim
burg. Zo zal ook dit jaar weer de naam
van de officier MartinSint Maar
ten op deze feestdag in november
van noord tot zuid worden bezongen.
En het is zoals de Limburgse kinderen
zingen:
Sinter Merte, 't is zo koud,
geef een stukje turf of hout
om mij aan te warmen
met mijn blote armen.
Geef wat, hou wat.
't Volgend jaar al weer wat.
Alle bakkerij, alle bakkerij,
geef me een centje, dan ga ik
[voorbij"
AUTOMATISCHE AARDAPPEL
OOGSTMACHINE
Een Britse landbouwer heeft een aard
appeloogstmachine uitgevonden die bijna
geheel automatisch werkt zonder gebruik
making van elektronische hulpmiddelen.
Tom Powell, de uitvinder, beweert dat
zijn machine het werk van twintig man-
en reumatische pijnen
wrQft eveneens weg met
nen overneemt. De machine weegt 30
cwts en kan gemakkelijk door een tractor
worden getrokken; de minimum capaci
teit is ll/« tot V/t acre per dag. De ma
chine kan gemakkelijk door twee perso
nen worden bediend, en bestaat uit een
graafmechanisme, een schoonmaaktafel
en een lift die de aardappelen uiteinde
lijk in zakken terecht doet komen.
PANTALONS
effen, of in fantasie-dessins.
Leeftijd 7 t/m 15 jaar
(compleet met band
en dynamische microfoon)
Vijf Amerikaanse PTT-vakbondsleiders,
die een studiereis van vijf weken door
zeven Europese landen hebben gemaakt
zijn teruggekeerd naar de Verenigde Sta
ten. Deze reis, die was georganiseerd door
het Europese Produktiviteits Centrum,
had tot doel het bestuderen van de socia
le en economische gevolgen van de tech
nische ontwikkeling en een onderzoek
naar de wijze, waarop de politiek en de
activiteiten van de vakbonden aan deze
ontwikkeling in de PTT-diensten worden
aangepast.
Dit bezoek was in twee opzichten van
bijzonder belang. In de eerste plaats was
dit de eerste keer, dat onder auspiciën
van het Europese Produktiviteits Cen
trum een reis werd georganiseerd, waar
aan werd deelgenomen door Amerikanen
die van de Europeanen wilden leren. Wel
heeft de O.E.E.S. na de oorlog een groot
aantal studiegroepen naar de Verenigde
Staten gezonden om daar waardevolle in
lichtingen te verkrijgen, die zouden kun
nen bijdragen tot een versnelling van de
Europese economische ontwikkeling. In
de tweede plaats vormt deze reis een eer
ste aanzet tot het tweerichtingverkeer,
dat regel zal worden als de Verenigde
Staten en Canada volledig lid zullen zijn
van de organisatie, die in de plaats van
de O.E.E.S. zal komen.
De bezoekers waren het er over eens,
dat meer van deze reizen zouden moe
ten worden georganiseerd. Zij verklaar
den verrast te zijn over de hoge stan
daard, die de Europese PTT-diensten had
den bereikt. Zij hadden opgemerkt, dat
Europa op technisch gebied in vele op
zichten een voorsprong heeft, in het bij
zonder wat betreft het automatisch sor
teren van brieven, het aantal postbestel
lingen en het automatische interlokale
telefoonverkeer. Eveneens waren zij on
der de indruk van de behandeling die het
personeel geniet. Hoewel in de Verenig
de Staten de bezoldiging misschien ho
ger is en de werktijden korter, zijn in
Europa de sociale verzekeringsmaatrege
len, de pensioenstelsels en de betaalde va
kanties in het algemeen gunstiger.
De heer Arthur LeFevre, regionaal ad
junct-secretaris van de Amerikaanse
bond van PTT-arbeiders, die een samen
vatting van de verschillen gaf, zei o.m.,
dat de Europese vakbonden meer succes
lijken te hebben bij het verkrijgen van
bevredigende arbeidsverhoudingen via de
nationale wetgeving, maar minder suc
ces wanneer het gaat om directe contrac
tuele overeenkomsten met de werkgevers.
Hij voegde hieraan toe, dat de Europese
vakbonden zich te veel schijnen bezig te
houden met algemene problemen en te
weinig met de moeilijkheden van de in
dividuele arbeiders.
Onder deze titel is door het Landbouw-
Economisch Instituut een publikatie uit
gegeven. Deze publikatie verschijnt als
No. 37 in de serie „Bedrijfseconomische
Mededelingen".
Op het weide- en gemengde bedrijf
wordt een belangrijk deel van de be
schikbare arbeid gebruikt voor het mel
ken. Vandaar dan ook dat reeds veel aan
dacht is besteed aan de mechanisatie van
deze tweemaal daags terugkerende werk
zaamheid. De steeds dringender noodzaak
tot arbeidsbesparing voortvloeiend uit
het gebrek aan arbeidskrachten en de
steeds stijgende lonen noopt tot het vin
den van middelen welke de arbeidspro-
duktiviteit verhogen. Tevens kan men het
streven waarnemen om tot verlichting en
veraangenaming van de werkzaamheden
te komen.
In het buitenland heeft men bij de ont
wikkeling van het machinaal melken
vooral het accent gelegd op de arbeids-
produktiviteit.
In Nederland wordt bij het machinaal
melken - meer dan in het buitenland -
gelet op de kwaliteit van het werk. Dit
komt tot uiting in de veelal gehuldigde
opvatting dat voor een doelmatige werk
wijze elk apparaat zo volledig mogelijk
moet worden benut. In deze opvatting
dienen primair de wachttijden voor de
machine tot een minimum te worden be
perkt, terwijl - in tegenstelling tot het
buitenland - minder gewicht wordt toe
gekend aan het ontstaan van wachttijden
voor de melker.
Ten gevolge van het feit, dat in vele
landen - en ook in Nederland - de laat
ste jaren de arbeidskosten veel sterker
waardoor de arbeid relatief duur is, is
zijn gestegen dan de machinekosten,
het probleem bij het melken in de eerste
plaats een probleem van een zo efficiënt
mogelijke benutting van de mantijd. Het
is dan ook bedrijfseconomisch gezien van
meer belang de wachttijd voor de man
dan de wachttijd voor de machine te be
perken.
Tegen deze economische achtergrond
worden de geconstateerde belangrijke
verschillen in arbeidsprestaties bij het
machinaal melken in Nederland en in het
buitenland geanalyseerd en verklaard.
In de publikatie komt onder meer naar
voren dat de hogere manprestaties in het
buitenland worden verklaard door:
a. de methode machinaal namelken welke
in het buitenland op veel ruimere
schaal wordt toegepast;
b. een meer efficiënte benutting van de
mantijd. Dit wordt bereikt door het
gebruik van een groter aantal appa
raten per man;
c. het feit, dat de besproken buitenlandse
studies veelal betrekking hebben op
het melken met de melkleiding.
Op elk van de genoemde factoren wordt
uitvoerig Ingegaan, terwijl de invloed op
de hoogte van de manprestatie wordt
aangegeven en gekwantificeerd. Door toe
passing van de onder a. tot en met c. ge
noemde methoden kunnen in Nederland
gelijke manprestaties worden verkregen
als in het buitenland.
De publikatie kan worden besteld door
overschrijving van 3,50 op de giroreke
ning no. 41.22.35 t.n.v. het Landbouw-
met de vermelding: „Verzoeke toezending
van B.E.M. No. 37."
EEN KALKOENENZIEKTE IN
ENGELAND
Duizenden kalkoenen zijn gedood door
een geheimzinnige ziekte die zich in Z.-
O. Engeland heeft verbreid. De sympto
men variëren in even belangrijke mate
als de sterftegraad die per stapel van 20-
80*/» bedraagt.
Na onderzoek is weliswaar gebleken
dat de ziekte met de voeding verband
houdt, maar niet kan worden terugge
voerd op mengvoeders zoals eerst werd
gedacht.
Het Europese Produktiviteits Centrum
zal verder gaan met het organiseren van
bezoeken van vakbondsgroepen uit de
Verenigde Staten. Hierbij zal rekening
worden gehouden met de suggesties, die
door de eerste groep werden gedaan en
in het bijzonder met de wens van de heer
J. Curtis-Fletcher, nationaal secretaris
van de vakbond van telefoonemployès,
niet behorend tot de Bell-maatschappij,
om meer besprekingen te houden met
vertegenwoordigers van werkgevers en
werknemers tezamen.
(67) Doch voor hij kan toestoten, maakt Aram een
bliksemsnelle beweging met zijn zwaard en Lorca
stort getroffen neer. Een laatste reutelende zucht
komt over zijn lippen en dan heeft de dood een
einde gemaakt aan het leven van de schurk. „Ik
dank u, heer Aram," zegt Lard, terwijl hij de an
der de hand toereikt. „Voor de tweede maal hebt
ge mij het leven gered! Doch thans heeft de schurk
zijn gerechte straf!" Plotseling dringt Presto zich
tussen de anderen door en fluistert tot Aram:
„Heer Aram, de hertog! Weet ge, dat hij gewond
is? Hij is op het binnenplein!" Aram slaat zijn arm
beschermend om het kereltje heen en zegt bewo
gen: „Wij gaan direct naar hem toe, maar eerst
moet ik u zeggen, dat ge u als een ware schild
knaap gedragen hebt!" En Lard voegt er aan toe:
„Er zal nog eens een dapper strijder uit u groeien I
Heer Aram kan trots op u zijn!" Presto bloost bij
al deze lof en maakt zich haastig uit de voeten.
Terwijl Aram hem volgt om naar de gewonde her
tog toe te gaan, spreekt Lard zijn mannen toe.
(Wordt vervolgd.)
bij 1 Kak Spar-eustard van 60-10°/o
van 60 voor
-10°/o
bij Spar-koffie
of Spar-poederkoffie
voor 39 -10°/o
bij 2 busjes tomatenpuree
voor 56ct-10°/o
van 30 voor 15 -10°/o
7 koekje met 10%
Choco-oublies
78-io%
230 gram
Verse vhemartn. extra voordelig!
150 grom
Kopen bij De Spar is sparen bij de koop
Werkelijk voordeel -10% kort! ig - 100% kwaliteit
Op een koude winterdag van het jaar 338 zijn twee soldaten op weg naar
Amiens. Het zijn officier Martin en zijn wapendrager. Het is bitter koud.
De officier trekt de dikke oppermantel wat strakker om zich heen en spoort
zijn paard iets aan. Spoedig zullen ze de stadspoort hebben bereikt. Daar
achter wacht de warme kazerneHet is stil op de weg en het enige wezen
dat zich bij de poort bevindt, is een oude zwerver. De bedelaar tracht wat
beschutting te vinden in de luwte van de wallen. Zijn kleding is haveloos en
de arme stumper rilt van de kou. De militairen schenken geen aandacht aan
de bedelaar. Bij elke stadspoort zijn immers altijd bedelaars te vinden. Maar
dan bedenkt de officier zich. Hij houdt zijn paard in. De bedelaar heeft het
al begrepen en komt naderbij, klaar om een geldstuk in ontvangst te nemen.
Maar Martin tast niet naar zijn buidelHij grijpt zijn zwaard. De wapen
drager schrikt... Zijn meester zal toch niet...? Maar tot zijn grote ver
bazing ziet hij, dat de officier zijn mantel afdoet en het warme opperkleed
met één slag in tweeën snijdt. De ene helft van het kleed geeft hij aan de
bedelaar, de andere helft hangt hij zo goed en zo kwaad als het kan weer
over zijn harnas
De geboorteplaats van Martin lag ver
van Amiens. Het was in de plaats Sa-
baria in Zevenburgen, waar de officier
in 316 het levenslicht aanschouwde.
Zijn vader had een hoge rang in het
Romeinse leger en het was dus begrij
pelijk, dat zijn zoon ook het soldaten-
vak koos. Hij maakte snel promotie en
zou zeker nog verder carrière maken
Misschien werd hij wel beroemdeen
veldheer, wiens naam genoemd zou
worden in verscheidene veldslagen
Het zou echter geheel anders lopen
Het delen van zijn mantel met de arme
bedelaar betekende een keerpunt in zijn
leven. De officier Martin zou zeker
naam maken maar als Sint Maar
ten. Na die wonderlijke gebeurtenis
daar bij Amiens stonden deze woorden
van Christus in zijn hart gegrift: „Wat
gij de armsten uwer broeders aandoet,
dat doet gij mij aan". Hij verwisselde
de kazerne met het klooster. Als mon
nik van het door hem gestichte klooster
bij Poitiers werd hij bekend om zijn
naastenliefde. Zó zelfs, dat de gelovigen
van Tours hem tot bisschop kozen. Na
een lang en zeer werkzaam leven over
leed Sint Maarten op 8 november 397
te Candes. De bisschop was zo bemind,
dat er een strijd ontstond tussen de in
woners van Poitiers en Tours over de
plaats waar Sint Maarten zou worden
begravenTenslotte werd hij in
Tours begraven op 11 november 397.
SUNT, SUNT MEER TEN
Het is deze 11e november die elk jaar,
voornamelijk in het noorden van het
uiterste zuiden van ons land, bekend is
als „Sint Maarten". „Sunder Meerten",
zoals de Groningers zeggen of, zoals het
in Bolsward heet: ,road reugeltsje-joun'
of, op zijn Westfries: „Keuveltjesdag".
Als in het Groningerland de zon ten
onder is gegaan, en dat is al vroeg op
de 11e november, dansen de lichtjes
door de straten en klepperende kinder
klompjes over de keien. Vroeger was
het een uitgeholde biet of knolraap, die
als lichtje werd gebruikt. De mooiste
figuren werden uitgesnedeneen
kaarsje erin gezet, terwijl de „lampion"
