MjEHA
00K IN UW LEVEN PAST PHILIPS
SOLEX-04®
OPRUIMING
meubels 10 - 30*/0 korting
YE1
IOTEX
Schaatsplezier
begint bij GeHa
MARINO"
BOUWPAKKETTEN
HISTORISCHE SPROKKELS
MODERNE
KALVERMESTERIJ
EEN MEISJE
NET MEISJE
gevraagd
BIO RHENEN
Heimatlos
Fa. W. van SCHUPPEN Zn.
een kinderverzorgster
Eethoek 30%
VERF
10 °/0
D.-C. FIX
HALVE PRUS
Slaapkamer
I5°/0
Presso-strip
Tafels
10%
Schade zachtboard
1,60 per m2
Teenager bureau
Boeken planken
NIEUWS
10%
voor de huisvrouw
Plastic-doek
plastic keuken bakjes
vanaf 0,85 p. m.
Ruysch
Openwaaien van venen
Een Kennedy te Veenendaal
Tol aan de Munnikenweg
VOOR DE BOER
(i)
Wat oude kaarten vertellen
Tenslotte iets over straatnamen
Mevr. Ouwehand
AUTORIJLES:
„HET CENTRUM"
M. VAN BEEK
Suydendorp
Choc, koekjes
Zandmoppen
Tompoucen van 18 ct voor15 ct.
G. van Soest
DE RIDDER DER WRAAK
hotel „Rynzicht" renkum
zaterdagavond. 28 januari
Werkkrachten v. d. fabriek
Mé
RADIO EN TELEVISIE
„FANTASTISCH" zult u zeggen
S. J. VAN WIJK
TAFEL MET FORMICA-BLAD,
4 stoelen
f 160.- nu 112.*
OP ENKELE SOORTEN
RESTANTEN
ZELFPLAKKEND PLASTIC
LINNENKAST
en 2-pers. LEDIKANT
f 310.- nu
263.50
TOCHTBAND
1,50 per pakje
200 VERSCHILLENDE
IN VOORRAAD
96.50 HIEUW
KINDERBOX KINDERLEDIKANT BUREAU BOEKENREK COMMODE
SJOELBAK enz. enz.
STAAL EN HOUT
IN PLAATS VAN GLAS
(zoals in de Bruynzeel-keuken)
Voor broeiramen enz.
met 4 schroefjes onder iedere schap te bevestigen
2.40
KERKEWIJK 37
TELEFOON 2730
Bij het doorlezen van oude archiefstukken, familiepapieren, boeken en
dergelijke en bij de beschouwing van oude kaarten vindt men soms plots
iets bijzonders, 't Is als het ontdekken van een halfedelsteen temidden
van bergen grind, van een korreltje erts op velden vol as en sintels, een
stukje erts dat ons soms de weg wijst naar andere vindplaatsen. Hier
mogen enige dier sprokkels volgen.
In onze verhandeling over het Ruis-
seveen noemden wij de naam van de
adellijke familie Ruysch, aan wie het
veen zijn naam ontleent. Wij kunnen
daaraan nog toevoegen dat het ridder
matig geslacht Ruysch reeds in de elfde
eeuw genoemd werd. In de geschiedenis
van het Sticht worden de leden dier
familie van die tijd af voortdurend als
helden en als bekleders van aanzien
lijke ambten vermeld. Vele namen ook
deel aan de kruistochten. In rechte lijn
is de familie uitgestorven. Zij voerde
hetzelfde wapen als thans gebruikt
wordt door de familie Ruys (zonder ch),
die wellicht afstamt van een jongere
zoon. Opmerkelijk is dat op 13 decem
ber 1852 te Veenendaal Albertus Johan
nes Ruys geboren werd, die hervormd
predikant werd, zoon van Jacob Adolf
Ruys, eveneens predikant, te Putten
overleden.
In genoemd artikel was ook hiervan
sprake. Men bedoelde daarmee over
stroming tengevolge van dijkbreuk. Dit
had in de omstreken van Veenendaal
nogal eens plaats als de Grebbedijk
bezweek, zoals in 1595, 1599, 1602, 1643,
1651. Tijdens de 80-jarige oorlog werd
betaling van erfpachtgelden e.d. in
zulke omstandigheden wel uitgesteld,
maar later vaak niet meer.
In een testament uit 1846 vonden wij
enige namen: Bartholomeus van Altena,
logementhouder aan de Markt; Gerrit
van der Meyden, veldwachter,; Samuel
Abraham van Creveld, vleeshouwer en
een zekere Jacob Kennedy, schrijnwer
ker, allen te Stichts Veenendaal. Ver
moedelijk was Kennedy van Ierse af
komst. Is hij misschien met Thomas
Ainsworth en andere Engelsen in 1832
naar Twente gekomen en later naar
hier verhuisd? Thomas Spencer, direc
teur van de VSW, kwam eerst in de
zestiger jaren van de vorige eeuw met
enige Engelsen naar Veenendaal.
Jaren geleden hebben wij in dit blad
al eens geschreven over de bezittingen
der Karthuizermonniken, begrensd door
Nieuwe-, Holle- en Munnikenweg. Hun
klooster stond niet hier of te Emmik-
huizen, hebben wij toen aangetoond,
maar buiten de stad Utrecht nabij de
Vecht, waar de Laan van Chartreuse en
een fragment van een poortgebouw
slechts aan die monniken herinnert. De
Munnikenweg heet niet zo omdat de
monniken daarlangs gingen, maar om
dat hij de grens was van hun bezittin
gen. Hij is aangelegd voor de pachters
van Emmikhuizen om de Grote Venlo
of Vendel beter te kunnen exploiteren.
Op de Vendel, het vroegst bewoonde
deel van Veenendaal, groeiden „goede
balkeslieten, stalrepel, wagendissel en-
de diergelijcke" zegt een archiefstuk
uit 1502. En in 1479 verklaarde iemand
voor het gericht al meer dan veertig
jaar daar hout gehaald te hebben!
De boeren nu die landerijen der
Karthuizers aan de Munnikenweg
pachtten, genoten vrijdom van de tol,
staande aan die weg, maar alleen „voor
soo veel als het op- en afbrengen tot
verbetering van het erfpachtgoed en
anders niet", dus praktisch alleen voor
hun bedrijf.
Na de Reformatie gingen de Kart-
huizerbezittingen over aan de Staten,
die ook de tol overnamen. Uit het kan
toor van het Utrechtse Karthuizercon-
vent werden door de Staten jaarlijks
subsidies verstrekt aan de stad Utrecht
voor het onderhoud der Hieronymus-
school en later ten dele ook voor dat
der hogesschool, alsmede tot bezoldi-
„Een goed begin is het halve werk".
Zo ergens dit spreekwoord geldt, dan is
het wel b(J de kalvermestery. Wanneer
meerdere dieren gemest worden, dan zul
len deze aangekocht moeten worden en
vaak vaak op de markt. U bent dus ge
noodzaakt op het kalf zelf af te gaan om
te zien of het geschikt is voor de mesterU-
Soort en exterieur kalf.
Het kalf moet zoveel mogelijk het vlees
type benaderen: voldoende bespierd, kor
te brede rug, goed gewelfde ribben en
gevulde lendenen, breed kruis met diep
doorlopende en gespierde dijen. Hals en
kop (neus) moeten kort zijn. De zwaardere
dieren behoeven niet altijd het meest ge
schikt te zijn. Kalveren van vaarzen en
ook tweelingen zijn dikwijls heel goede
groeiers.
Gezondheid.
Het is van het allergrootste belang om
alleen gezonde kalveren te kopen. Een
kalf dat ziek is, kan niet alleen zelf ver
loren gaan, maar het kan ook de andere
kalveren besmetten. Let op een levendige
uitdrukking in de ogen; de navel moet
niet ontstoken en de gewrichten mogen
niet gezwollen zijn. Let er ook op, dat
de neus vochtig is. Traanogen mogen niet
voorkomen. Laat ter controle het kalf op
de vingers zuigen. Verder is het voor een
goede gezondheid noodzakelijk, dat de
kalveren voldoende biest en moedermelk
ontvangen. Biest bevat stoffen, die abso
luut onontbeerlijk zijn voor het gezond
blijven van het kalf en voor het op gang
brengen van de darmfuncties.
Informeer altijd of een kalf voldoende
biest ontvangen heeft en koop op de markt
geen kalveren, die niet tenminste 5 da
gen oud zijn. Ook bij de boer laat men
de kalveren tenminste 5 dagen. IJe leeftijd
van een kalf is vrij goed na te gaan aan
de toestand van de navel. Is deze droog
of afgevallen, dan is het kalf oud genoeg.
Te jongen kalveren hebben nog een voch
tige navelstreng. Veel opfokmoeilijkheden,
die de eerste dagen in het mesthok optre
den, kunnen worden voorkomen door de
kalveren lang genoeg op het oude bedrijf
te laten.
Afstamming en veeslag.
Meestal wordt aangenomen, dat M.R.Y.
stierkalveren beter geschikt zijn voor de
mesterij dan zwartbonte. Uit proeven en
in de praktijk is echter voldoende geble
ken, dat ook de goedsoortige zwartbonte
kalveren heel goed gemest kunnen wor
den. U dient evenwel bij de zwartbonte
scherp te letten op soort en strenger te
selecteren dan bij roodbonte. Goede zwart
bonte kalveren groeien goed en ook de
slachtkwaliteit is uitstekend. Verder speelt
ging der predikanten. Uit de rekenin
gen - de meeste zijn verloren gegaan -
blijkt dat grote uitgaven gedaan wer
den voor bezoldiging van tal van pre
dikanten ten plattelande, voor pensioen
aan predikantsweduwen en voor de be
taling van classicale en synodale on
kosten. In 1799 is het kantoor opge
heven en met het algemeen domein
fonds verenigd.
Op oude kaarten zijn vaak dingen
vastgelegd, die elders in het geheel niet
of moeilijk te vinden zijn. Hier volgen
enige zaken over Veenendaal.
De batterij aan de Nieuweweg en de
Daatselaar zijn natuurlijke heuvels. Op
een kaart uit 1655 staan zij al getekend
als Santheuvels en Hoochlant. Om
streeks 1786 werden beide opgenomen
in de Grebbelinie. Reeds in 1629 wer
den plannen gemaakt zulk een linie aan
te leggen. De schrijver Commelijn ver
telt hierover, maar zegt dat er toen niet
veel van terecht is gekomen.
Een blik op de stafkaart maakt dui
delijk dat de straatweg van Renswoude
naar De Klomp nieuw is: alle percelen
bouw- en weiland worden schuin door
sneden, in tegenstelling tot b.v. de
Nieuweweg, die vroeger Veltjens Graeff
heette en oorspronkelijk een sloot, een
scheigreppel was tussen Utrecht en
Gelre.
Waar thans het café „De Bijenkorf"
ligt, lag omstreeks 1650 reeds een huis,
bewoond door Aeltjen Crammer. Iets
noordelijker lag de „Groote Haer", dat
is de Grote Heide. Bij de Schalm lag
de Cleyne Haer. Tussen Slaperdijk en
Schalm bevonden zich de Groote en de
Cleyne Wolffshaer in de nabijheid van
Wagtendonck, een oude hoeve evenals
Ubbeschoten en De Vliers.
De Klompersteeg heette destijds
Buursteeg aan het eind waarvan bij het
Boveneind een herberg lag, De Swaen
geheten.
Op de hoek Holleweg-Munnikenweg
stond oorspronkelijk een teken - of li
miet - of grenssteen, de grens aan
gevend tussen de gewesten Utrecht en
Gelre.
Toen wij de discussies lazen in de ge
meenteraad gevoerd over de naam
geving van straten en flats in de toe
komstige Schrijvers wijk, vroegen wij
ons af, waarom niet de grote mannen
die Veenendaal deden ontstaan een
beurt krijgen. Wij denken aan de zeer
bekwame cameraar of penningmeester
Jan van Leeuwen AertSz., aan Floris
Foeijt, Johan van Culenborch, Bruy-
ninck van Cuijck, Cornelis Thin, aan
wie nog de Tinnenwei herinnert, aan
Joachim van Heumen, Jacob die Eedel
en vooral aan de man van wie de groot
ste inspirerende stimulerende werking
uitging: Frans van Nijenrode, aan wie
door zijn confraters in 1550 reeds een
zilveren beker werd aangeboden voor
al zijn „moyenisse", de man wiens
genie, mag men wel zeggen, Veenendaal
bouwde.
Hij en zijn medewerkers zijn de mannen
van het eerste uur, de jaren 1546-1550.
D. P h i 1 i p s.
het meestal bestaande prijsverschil tus
sen zwartbonte en roodbonte kalveren na
tuurlijk een grote rol in de uiteindelijke
winst.
Zwartbonte kalveren, afkomstig van
een rode stier, zijn doorgaans zeer ge
schikt als mestkalf. Deze kalveren groei
en snel en hebben een goede bevlezing.
Let, indien mogelijk, ook op de afstam
ming. Bepaalde stieren geven kalveren,
die bij de mesterij altijd blijken mee te
vallen.
Kopen op de markt en transport.
Aan het kopen rechtstreeks bij de boer
moet altijd de voorkeur worden gegeven.
U bent dan immers in staat zelf diverse
omstandigheden als verzorging, hygiëne,
afstamming en huisvesting na te gaan.
Grote mesters echter zullen veel op de
markt of van een handelaar moeten ko
pen. Wanneer op de markt gekocht wordt,
wees dan zeer voorzichtig op koude, re
genachtige en zeer warme dagen. Ook
kunnen de kalveren door een ondoelma
tig vervoer reeds veel geleden hebben.
Zorg voor een snel transport en een tocht
vrije wagen.
Blanke kleur.
Bij de vette kalveren gaat het om goe
de kwaliteit vlees met een blanke kleur.
Het blank worden van het kalf treedt op
door gebrek een ijzer en koper voor de
bloedvorming. Wanneer het kalf nu bij de
geboorte een grote voorraad van deze mi
neralen van het moederdier meekrijgt,
duurt het langer eer het voldoende blank
is. Een kalf dat rood is (rode kleur van
tandvlees, verhemelte en oogvliezen) bij
de geboorte, zal dan ook moeilijk blank
worden. Kalveren afkomstig van zwaar
dere gronden zijn meestal „roder", dan
kalveren afkomstig van zand- en ontgin-
ningsgronden.
(Wordt vervolgd).
TERUGBLIK OP DE STAND
VAN ZAKEN MET HOOI VENTILATIE
De toepassing van hooiventilatie, in 1956
begonnen, heeft een flinke uitbreiding
ondergaan, zodat er nu naar schatting
3500 installaties in gebruik zijn. Van de
2 miljoen ton hooi, die jaarlijks wordt ge
wonnen, kan met dit ventilatorenpark
echter maar 10 12*/# worden nagedroogd.
Gezien de ervaring met hooiventilatie een
beter produkt te winnen met minder werk
en minder weersrisico, is een sterke uit
breiding van dit systeem te verwachten.
Het jaar 1960 is een goed jaar voor be
proeving van het systeem geweest. Het
hooiseizoen begon met een droge periode.
In deze tijd is op vele bedrijven waar
hooiventilatie werd toegepast, een grote
hoeveelheid hooi van uitstekende kwali
teit gewonnen. De kwaliteit van dit hooi
doet heel weinig onder voor de beste
kwaliteiten van het droge Jaar 1959. Daar
met hooiventilatie wat eerder kan worden
begonnen en wat sneller kan worden ge
werkt is het kwantum prima hooi vrij
groot.
Na de droge periode volgde een regen-
rijke. Vanzelfsprekend is het in deze pe
riode gewonnen hooi van mindere kwali
teit. Noodgedwongen is het grotendeels te
laat gemaaid en heeft het bovendien aan
kwaliteit ingeboet tijdens de droogperiode
in het veld. Het nadrogen in de tas heeft
echter ook onder deze ongunstige weers
omstandigheden geen moeilijkheden op
geleverd, mits men over een ventilator
met voldoende capaciteit heeft beschikt.
Al te vaak worden nog ventilatoren met
een te geringen capaciteit aangeschaft en
wordt ook te weinig aandacht besteed aan
het luchtverdeelsysteem.
Wegens huwelijk der tegen
woordige, tegen 1 maart
gevraagd
voor dag of dag en nacht
Grebbeweg 109 - Rhenen
Een vertrouwd adres voor
Kostverloren 8
Jan Steenlaan 611
Veenendaal, Telefoon 3068
GRATIS THEORIE
voor de huishouding
voor de morgenuren
(van 8 tot 12)
Woning- en Stoffeerinr.
BERTUS VAN DAALEN
Middellaan 43, Veenendaal
Electrotecho. Install, bur.
Gortstraat 110 - Telef. 2867
VEENENDAAL
Koelkasten - centrifuges -
wasmachines - boilers - for
nuizen met pannen - enz.
Ook op crediet-service en
P.U.E.M. voorwaarden.
WEEKREKLAME
met nougatvulling
300 gram voor 1,00
van 0,75 voor 0,65
per 250 gram
ALS EXTRA REKLAME
Uw adres voor fijn gesneden BROOD
HET GEVULDE KOEKJESHUIS
Patrimoniumlaan 74 Veenendaal Telefoon 3233
Schaatsen met schoenen
in zwart, wit en bruin, zowel voor dames
als heren, in de bekende fabrikaten Nooit-
gedagt en Hudora
reeds vanaf49,50
Noren, merk Viking 62,50
Kinderschaatsen, compleet met tuig,
zeer voordelig.
Goede schaatsen gaan jarenlang mee!
Goede schaatsen vindt u bij
JC^UZEÖWAfiEN.
VEENENDAAL
HOOGSTRAAT
TELEFOON 2414
Zaterdag 28 jan. 7.30 u., zondag 29 jan.
1.30 en 4 u., vertoning van de span
nende avonturenfilm
In kleuren, met Tyrone Power, Gene
Tierney en George Sanders. De ro
mantische avonturen van een stal
jongen die koning van een Zuidzee-
eiland werd en de harten van schone
vrouwen veroverde. Toegang 14 jaar.
Zondag 29 januari 7.30 uur vertoning
van de aangrijpende film
met de bekende zanger Freddy Quinn.
Verder Marianne Hold, Rudolf Lenz,
Peter Weck. Een film over het ver
langen naar liefde en geluk.
Toegang 14 jaar.
In alle voorstellingen in ons voorprogramma: De geheel gekleurde reportage
van HET HUWELIJK VAN KONING BOUDEWIJN VAN BELGIE EN DONA
FABIOLA. Een prachtig schouwspel in schitterende kleuren.
II
Bezoekt onze leerzame VERKEERS-
LESSEN. Iedere maandagavond
hoek Spoorlaan-Sparrenlaan
WIJ LESSEN IN HOOFDZAAK IN ARN
HEM ZONDER PRIJSVERHOGING
Gediplomeerd instructeurs
met diploma V.A.M.O.R.
Wij wonen desgewenst uw examen bij.
VEENENDAAL:
Dr. Colijnstraat 14 Tel. 3153
Julianastraat 50 Tel. 3024
Dijkstraat 15
RHENEN:
Julianastraat 44 Tel. 812
Heden HEROPENING van ons Res
taurant en ingebruikneming van onze
in Oud-Hollandse stijl gebouwde
open haard, voor het braden van Kip
aan 't spit.
Deze gebeurtenis inspireerde Clinge
Doorenbos tot de volgende woorden:
Bij kip aan 't spit hoort niet alleen
Een kip, een vuur, een spit;
Daar komt nog veel méér aan te pas,
't Is onder and're dit:
Een „huiselijk" en mooi milieu,
Gezelligheid en zo,
Een prima service en, vooral
Rust, standing, sfeer, niveau;
Een keuken met een prima kok,
Een ruime keuze wijn,
U vindt het in Rijnzicht Hotel
In Renkum aan de Rijn.
Clinge Doorenbos.
N.V. NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ
VAN KOGELLAGERS
TE VEENENDAAL
zoekt voor spoedige indiensttreding
Gunstige arbeidsvoorwaarden en werk
tijdregeling
Goede sociale voorzieningen
Werkkleding vrij
Vergoeding van reis- of rijwielkosten
Speciale pensioenregeling
Schriftelijke sollicitaties en verzoeken om inlich
tingen aan SKF, afd. Personeelszaken, Postbus
37, Veenendaal.
Gegadigden (mann. zowel als vr.), leeftijd vanaf
20 jaar, kunnen zich mondeling aanmelden bij
de portier (ingang Groeneveldselaan 1), iedere
werkdag van 9-12 uur en van 14-17 uur en
's maandags bovendien van 19-20 uur.
.DE TALLEI'
UW BLAD
wm&
Philips super ontvanger met rechthoe
kige beeldbuis (59 cm „wijd") en con
trastautomaat. Extra spraakluidspreker
aan de voorzijde! Voor 1 1075.- (44 cm
lange aanschroefbare pootjes: 125.-extra)
Slanke notehouten Philips (slechts 38
cm diep!) met het „wijde" 59 cm beeld
en automatisch geheugen. Beeldkwa
liteit constant briljant tot in de uiterste
hoeken! Voor I 975 (met 53 cm
beeld: f 895.-)
/J5
m.
jBSJSSSJ?
Hoofdstraat lit - Veenendaal - Telefoon 2720
De betaling regelen w(j met u!
De stichting „De Opbouw", algemene instelling voor
kinderbescherming, zoekt voor haar tehuis voor nor
male kinderen „De Snoekheuvel" te Amersfoort
Leeftijd niet beneden 19 jaar. Salaris van 1.656,—
tot 2.556,per jaar, boven vrije voeding, inwoning
en bewassing, afhankelijk van ervaring en opleiding.
Vakantie 18 werkdagen per jaar.
Voor hen die geen opleiding hebben genoten bestaat
de mogelijkheid tot het volgen van een cursus kinder
bescherming.
Sollicitaties schriftelijk te richten aan het bestuur,
Burg. Reigerstraat 86 te Utrecht.
•la u de
heeft bereden. U kunt nu wegrijden zonder trap
pen door de vol-otomatische koppeling voor de
prijs van 305,Komt u eens kijken bij
Pr. Bernhardlaan 138, Veenendaal, Telefoon 3029
