flinke werkster
LUXOR 1
SIMON DE WIT
Lukt het, mannen?
bezorger
.Heimathlos'
De Dokter
van Stalingrad
Wien de
Goden liefhebben
Adverteren doet verkopen!
Horlogerie Van Manen
„MARINO
De nieuwe
heeft 6 bijzondere pluspunten!
leerling-bediende
leerling-verkoopster E
Veenendaal
THEATER
Freddy - Marianne Hold -
Rudolf Lenz in
O. E. Hasse en Eva Bartok in
kkere koffie...
Hoogstraat 28 - Te eloon 2521
FIJNE DESSERT
ROOD MERK
Spaarbank voor Pntestants Nederland
Opening op dinsdag 7 februari 1961
KROONSTEEN n.v. te RHENEN
enige flinke werkkrachten
„HET HOORNTJE"
7 WONINGEN
A. H. VAN WAG ENS VELD
BUURTLAAN-W. 113 - VEENENDAAL
flinke werk
kracht voor
tuinaanleg en
onderhoud
Fa. A. P. van Ginkel
Nieuwsblad
„DE VALLEI"
Suydendorp
HUUR EEN
CARAVAN
meubelen
AUTORIJLES:
„HET CENTRUM"
M. VAN BEEK
Een R dio of T.
koopt men natuurlijk
bij een vakman
Fa. P. van Hoeflaken
en Zn.
De nieuwe Arel met dieptescherpte heeft J)_belangrijke pluspunten! Arel-ingenieurs
verzekeren U daarmee van volmaakt en langdurig televisiegenot! Kijk zelf waarin
de nieuwe Arel met dieptescherpte zich onderscheidt van alle andere merken en
laat U demonstreren door één van onderstaande televisiespecialisten.
SCHERPTE
Yïlenóen ati ko-o-piu-aak.
SIMON DE WIT N.V. heeft in haar filiaal
te Veenendaal plaats voor een ZZ
(14-17 jaar) -
of een
(15-17 jaar) E
De aanstelling geschiedt volgens gunstige Zi
arbeidsvoorwaarden. Enige daarvan zijn E
goed loon, balanspremie, gratis bedrijfs-
kleding in bruikleen, enz.
Persoonlijk aanmelden bij de chef van het
filiaal Hoofdstraat 93 te Veenendaal.
Van vrijdag 3 t.e.m. zondag 5 febr.
vrijdag 7.30 uur, zaterdag 7 en 9 uur,
zondag 3 en 7.30 uur
Nu kunt u Freddy zien. Het lied dat
iedereen kent. Toegang 14 jaar.
Van maandag 6 t.e.m. woensdag 8 febr.
Elke avond 7.30 uur
Meeslepend.... hartroerend en ont
roerend. Toegang 18 jaar.
Donderdag 9 febr. 7.30 uur
Hans Holt - Curd Jürgens -
Paul Hörbiger in
Het leven van Mozart met zijn storm
achtige liefdes.
Toegang elke leeftijd.
Rijwielstalling naast het theater
Plaatsbespreken dagelijks van 1 tot 2 uur aan
de kassa, 10 cent, ook telefonisch: 2376
VENDELSEWEG, VEENENDAAL. TELEF 2376
PRONTO
SWISS
HOEK ZWAAIPLEIN
In ieder geval komt moeder er even gezellig bij
zitten. En wie kan zich gezelligheid voorstellen zonder
een kop lekkere koffie?
Lekkere koffie! Dat betekent in talloze ncderlandse
gezinnen: Douwe Egberts koffie, het fijnste van de
plantages, op speciale manier voor u gebrand, -
en door de grote omzet altijd vers bij uw
winkelier verkrijgbaar.
De koffie voor fijnproever»;
werkelijk iets bijzonders.
Pak van 250 g .08
De kwaliteitskoffie
bij uitstek. Pak
van 250 g 1.56
N.V. NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ
VAN KOGELLAGERS
te Veenendaal
zoekt voor spoedige indiensttreding
voor schoonhouden kantoren, gangen,
trappen, enz.
Leeftijd boven 20 jaar.
Aanmelding bij de Portier (ingang Groeneveldse-
laan), 's maandags t/m vrijdags van 9-12 uur en
van 14-17 uur en 's maandags bovendien van
19-20 uur.
Correspondentschap Rhencn
Zitting elke zaterdagmiddag van 16.00 tot 17.00 uur in
gebouw „Irene", Grutterstraat te Rhenen.
Rentevergoeding, 3V«°/o ongeacht de grootte van het
bedrag.
Open een spaarrekening voor uzelf, voor uw kinderen
of voor de vereniging of organisatie waarvan u be
stuurder bent.
19
Bezoekt onze leerzame VERKEERS-
LESSEN. Iedere maandagavond
hoek Spoorlaan-Sparrenlaan
WIJ LESSEN IN HOOFDZAAK IN ARN
HEM ZONDER PRIJSVERHOGING
Gediplomeerd instructeurs
met diploma V.A.M.O.R.
Wij wonen desgewenst uw examen bij.
VEENENDAAL:
Dr. Colijnstraat 14 Tel. 3153
Julianastraat 50 Tel. 3024
Dijkstraat 15
RHENEN:
Julianastraat 44 Tel. 812
DE BETONSTEENINDUSTRIE
vraagt voor direct nog
Aanmelden mondeling Utrechtsestraatweg 188 te Rhe
nen (Remmerden), eventueel telefonisch 0 8376-853
In de nieuw aangelegde wijk „Het
Hoorntje" worden door de N.V.
VABO te Veenendaal
gebouwd.
Indeling: woonkamer, keuken, kel
derkast, w.c., hal, 3 slaapkamers,
douchecel, bergzolder, schuurtje
en tuin.
Afwerking: de woningen zijn gedeel
telijk voorzien van stalen ramen.
De hal wordt belegd met stro
ken parket. De keuken, w.c. en
douchecel zijn betegeld. De keu
ken wordt voorzien van een
roestvrij stalen aanrecht.
Prys: middenwoningen met schuur
tje 19.680,hoekwoningen
met garage ƒ22.080,(incl. alle
bijkomende kosten)
De woningen zijn gereed omstreeks
1 augustus 1961
Inlichtingen:
MAKELAARS- EN ASSURANTIEKANTOOR
TELEFOON 08385-3003
GEVRAAGD:
(ev. voor 3 4 dagen p. w.>
Nieuweweg 13, Veenendaal
Voor zo spoedig mogelijk
gevraagd
voor Veenendaal
Aanmelden:
zaterdagmorgen
Parallelweg 10, Veenendaal
Telefoon 2022»
Electrotechn. Install, bur.
Gortstraat 110 - Telef. 2867
VEENÊNDAAL
Koelkasten - centrifuges -
wasmachines - boilers - for
nuizen met pannen - enz.
Ook op crediet-service en
P.U.E.M. voorwaarden.
bij
Caravanbedryf „Leersum"
H. Slijkhuis
Kon. Julianalaan 54
Telefoon 03434-790
Verkoop Verhuur
Een flinke voorraad
waarvan veel als
nlauw, vindt u steeds
in het
VEENSE
VERKOOPHUIS
Verlaat 1 - Tel 2209
VEENENDAAL
Een vertrouwd adres voor
Kostverloren 8
Jan Steenlaan 61*
Veenendaal, Telefoon 3068
GRATIS THEORIE
Prins Bernhardlaan 163
Tel. 2398 - Veenendaal
Erkend Philips Radio en
TV-service. Gediplomeerd
voor radio en TV
Modern ingerichte werk
plaats met de nieuwste
meetapparatuur
super f 928.-
Arel brengt het beeld van 53 op 59 cm
terwijl de kast zelfs nog kleiner werd.
130 cm2 meer beeld: ónderschriften
bij t.v.-films nu pas duidelijk leesbaar!
Compact toestel: zeer ondiepe kast
(„slim-line"). Een charmant en stijl
vol toestel. Binnenhuisarchitecten
roemden de fraaie vormgeving.
2 luidsprekers, waarvan 1 speciale
hoge toon hi-fi tweeter naar voren ge
richt. Ook dieptescherpte in geluid!
Volautomatische afstelling (zonder ver
borgen knoppen!). Altijd dieptescherpte
zonder bijstelling.
Air conditioning radiator. Minimale
temperatuurwisseling der onderdelen
verlengt de levensduur aanzienlijk.
14 Kanalen. Het toestel kan in een
oogwenk worden aangepast op de
komende nieuwe (commerciële) zenders.
Bewonder de nieuwe
bij de volgende T.V.-specialisten:
ALKMAAR: Gebr. Fraay. Laat 166. AMERONGEN: N.V. Thorvia. Overstraat 19-21. AMERSFOORT: Radio Veer. Langestraat 82. AMSTERDAM: Discohoek
N.V., Brouwersgracht 139. Fa. J. Goezinne. Ferd. Bolstraat 5. Fa. Heemskerk, Ruysdaelstraat 9. Radio H. F. K. Hegeman. Overtoom 550. Radio Mawi,
Haarlemmerstraat 69. Peacock N.V.. Vijzelstraat 102. Fa. Redelaar. Lijnbaansgracht 166. Radio Zwartepoorte, Molukkenstraat 74-76. ARKEL: Fa. A. N. v. d. Nat.
Dam 22. BAARN: Radio en T.V. Eos. Brinkstraat 30-32. BERGSCHENHOEK: Fa. L. Teeuw. Dorpsstraat 72. BERKEL (Z.H.): Radio P. Kelzerswaard;
Vogelaarstraat 15. BEVERWIJK: de Lichthal. Zeestraat 70. BUNSCHOTEN: Fa. J. M. Vastenhouw. Venestraat 66. CAPELLE A/D IJSSEL: Electro Techn.
Bur. B. A. v. Staveren. Nijverheidsstraat 138. CASTRICUM: Fa. Oudejans, Torenstraat 4. DELFT: Fa. P. v. Driel, Buitenwatersloot 35. DOORN: Radio
Revall. van Bennekomweg 88. DORDRECHT: Radio Abé. Voorstraat 45. ENKHUIZEN: Fa. R. de Jong, Westerstraat 19. GORINCHEM: Fa. Attema. Wes
terwagenstraat 9-11.'s-GRAVENZANDE: Radio Mondt. Kasteelstraat 34. DEN HAAG: Radiohandel H. v/d Horst. Loosduinseweg 761 Radio Abé, Rijswijk-
seweg 70. Radio Krul. Thomsonlaan 118a. Radio Marringa N.V.. Fl. Burgwal 4. HAARLEM: Radio Kos, Kruisstraat 14. Radio Moors. Kruisstraat 38. HARDINX-
VELD: Fa. Attema. Rivierdijk A 426. HAZERSWOUDE: Radio J. v. Aalst. Dorpsstraat 82. "HILVERSUM: Radio Alter. Vaartweg 30. Radio J. P. de Boer.
Stephensonlaan 42 en G. van Amstelstraat 159. HOEK VAN HOLLAND: Fa. Hessels, Prins Hendrikstraat 188. HOOFDDORP: Fa. Gehrels. Kruisweg 987.
HUIZEN: Radiowerken Schippers. Havenstraat 17. KATWIJK A/D RIJN: Fa. C. J. de Jong. Kerkstraat, 52. KORTENHOEF: Techn. Bur. B.R.E.S., Egidlus
Bloklaan 3-5. KRIMPEN A/D LEK: Fa. G. v. d. Berg. Noord 16. KRIMPEN A/D IJSSEL: Radio T.V. Gego. IJsseldijk 428. KWINTSHEUL: Hageman
Matthijs. Past. Vinkensteynstraat 32. LAREN (N.H.): J. P. de Boer. Nieuweweg 27. LEIDEN: Radio Ligtvoet. Gangetje 12 Fa Peltenburg v. 1793. Bree-
straat 109. LOOSDUINEN: Radio Carrière. Emmastraat 88. MAASDIJK: Fa. A. v. Rijn. Wald. Piermontstraat 12. MAASSLUIS Fa. Stigter, Wagenstraat 9.
PURMEREND: Fa. Out Jbzn., Breedstraat 3. ROTTERDAM: Radio Abé. Schietbaanlaan 25. Atlas, Goudsesingel 29a -ito. de Slinge 27. Fa. H. B. Ebeli.
Berg8che Dorpsstraat 79. El. Techn. Install. Bur. M. J. Engelman, Oudedijk 184/Sionstraat 2. Radio Hendriks, G. v. Llndenstraac 91 Radiohandel W. v. Raayen.
Dordtselaan 151, Fil. Abtsweg 63 b. N.V. v. Santen. Goudsesingel 227-229. Fa. Uitbeyerse, Kleiweg 167. RIJNSBURGFa. Kromhout, Vliet N.Z. 32.
RIJSOORD: Radio J. Blaak. Mauritsweg 94. SCHIEDAM: Radio van Dijk. Grote Markt 17. UTRECHT: Fa. J. Mulder. Amsierdamsestraatweg 224. Radio
Succes. Marnixlaan 45. VOORHOUT: Huyts Post, Havenstraat 92. WASSENAAR: Radio Marringa N.V, Langestraat 76 WATERINGEN: Radio Strik.
<erklaan 49. WEESP: Gebr. Tovar, Nieuwstraat 25. WIERINGEN: Fa. P. C. Luyt, Westerlanderweg 126-137. WOERDEN: Fa. J. J. Neuteboom. Voorstraat 63
Er komen nog dagelijks nieuwe AREL-dealers bijl Vindt U in Uw omgeving niet
direct een AREL dealer, bel dan even:
AREL NEDERLAND N.V. - Straatweg 76-Rotterdam-Tel. (010) 18 99 40
ALEX WEISSBERG
(9)
Hij werd voor tal van zaken ons instru
ment en ik moest eerlijk bekennen, dat
wij door zijn bemiddeling in staat wa
ren lieden in dienst te nemen, wier
hulp eenvoudig van onschatbare bete
kenis was.
Toen Springmann hem voor het eerst
na vele jaren weer ontmoette, had hij
zoals altijd geld nodig. Ditmaal meer
dan anders. Hij was wegens het smok
kelen van tapijten tot twee jaar gevan
genisstraf veroordeeld en buitendien tot
een geldboete van 80.000 pengö. Hij
dacht er eenvoudig niet over in de ge
vangenis te gaan zitten, maar het geld
wilde hij die lui wel geven „om hen te
kalmeren", zoals hij het uitdrukte.
Springmann had het niet moeilijk. Hij
bood hem geld aan voor het organiseren
van een permanente, goed functione
rende verbindingsweg met Konstanti-
nopel. Bandi Grosz ging de eerste maal
persoonlijk en bracht ons prompt het
geld. Er ontbrak niets aan. Ook later
rekende hij voortdurend eerlijk af. Hij
ontving zijn deel - 10% - maar hij-
werkte betrouwbaar.
Bandi Grosz reisde vaak zelf met zijn
koerierspas naar Konstantinopel. Maar
dat was voor ons niet voldoende. Hij
bracht ons - en dat was wel zijn groot
ste prestatie - in contact met de leiden
de agenten van de Duitse contraspion-
nage in Budapest. Deze mensen brach
ten niet alleen voor ons de verbinding
met het neutrale buitenland tot stand,
zij namen ook het contact op zich met
joodse centra in Polen, in Tsjechoslo-
wakije, in het Rijksgebied en in andere
landen die onder het Duitse machts
bereik lagen.
De organisatie van admiraal Canaris
was in Budapest door een sterke groep
agenten vertegenwoordigd, die onder
bevel stond van een zekere dr. Schmidt.
Ik leerde deze man in een ietwat frivole
omgeving kennen, in een chambre sépa-
rée van het cabaret Moulin Rouge. Een
agent van dezelfde groep, Jozsi Win-
niger, stelde mij aan zijn chef voor.
Schmidt stuurde de halfnaakte meisjes
uit de kamer om de onderhandelingen
met mij ongestoord te kunnen beginnen.
U bent dus Herr Brand. Mijn men
sen hebben mij veel van u verteld. U
wilt dus de „kinderen" helpen. Ik zal
daarbij meedoen. Maar u begrijpt, dat
we daarbij alleen steeds over „kinde
ren" spreken en over niets anders, ak
koord?
Schmidt had geld nodig en was tot
alles bereid. Ook zijn mensen hielpen
ons ter wille van het geld. Zij be
schouwden het als een zaakje. Mense
lijke overwegingen speelden bij deze
lieden geen enkele rol, of hoogstens bij
heel weinigen.
Wij hielden ons stipt aan onze ver
plichtingen. Wij betaalden, maar pas nó
geleverde prestatie. Dat leidde dikwijls
tot conflicten. Ik zal daar een voor
beeld van geven.
Wij hadden besloten een groep waar
devolle mensen uit het getto van Sos-
nowicze, in Pools Opper-Silezië, naar
Budapest te halen. Maar Sosnowicze
was van de buitenwereld hermetisch
afgesloten. Het was praktisch onmoge
lijk de ring van SS-bewaking te door
breken. Wij stelden ons in verbinding
met de agent van de contraspionnage,
Rudi Scholz. Deze was nog de sympa
thiekste onder de Duitse agenten. Hij
nam op zich een brief het getto van
Sosnowicze binnen te smokkelen. In
deze brief gaven wij, zo duidelijk als
wij slechts durfden, te kennen op welke
manier zij konden vluchten, en noem
den wij de wachtwoorden voor de con
tactpersonen. Bovendien zonden wij
20.000 Mark.
Een van onze stelregels was aan
Duitse agenten nooit ons geld op reis
mee te geven. Zij moesten de bedragen
zelf voorschieten en kregen die, ver
hoogd met hun loon, pas terug nadat
zij ons een ontvangstbewijs brachten.
In het geval Sosnowicze verlangden
de Duitsers van ons een fantastisch
hoog bedrag. Wij gingen daarmee ak
koord.
Ruim een week later kwam Scholz
terug. Hij bracht afschuwelijk nieuws
mee. Hij had een Duitser, een oudere
man, als koerier naar het getto gezon
den. Deze man had onze brief en het
geld daar aan de geadresseerden over
handigd. Toen hij terugkeerde, werd hij
aan de grens van het getto door de
Gestapo gegrepen. Zij kleedden hem
tot op zijn huid uit en vonden de kwi
tantie. Daarop sloegen zij hem letterlijk
dood.
Scholz had het geld uitgegeven, maar
deze 20.000 Mark waren slechts een
kleinigheid. Het verlangde honorarium
was een veelvoud daarvan. Hij ver
langde nu het geld.
Wij hebben ons werk gedaan, zei
hij tegen Springmann. Het geld en
de brief zijn aan jullie mensen in Sos
nowicze afgegeven. Dat onze man later
gegrepen werd, is pech. Om die reden
kan ik geen kwitantie overhandigen.
U kunt mij echter geloven. Ik ben geen
bedrieger.
Springmann weigerde te betalen. Hij
verlangde de kwitantie. Scholz werd
woedend.
Ik begrijp u niet, Herr Spring
mann. Het is hier toch geen kwestie
van een overschrijving per bank, zoals
in normale tijden. U moet ons dat geld
geven. Het is er ons niet zozeer om te
doen ons eigen geld terug te krijgen,
maar wij hebben het geld nodig om de
sporen uit te wissen. De Gestapo daar
ginds zit ons op de hielen. Wij moeten
die lui omkopen, anders wordt onze
hele organisatie opgerold.
Wij hielden voet bij stuk. Zonder
kwitantie geen geld. Maar het was ons
ietwat onbehagelijk te moede.
De oplossing kwam onverwacht. Een
week later, het was Verzoendag van
het jaar 1943, kwamen na een avon
tuurlijke vlucht vijf kameraden uit Sos
nowicze onder aanvoering van Itzbitzki
en Liver in Budapest aan. De Duitsers
hadden de waarheid gesproken. Itzbitz
ki vertelde nadere bijzonderheden.
Een oude grijze Duitser heeft ons
jullie brief en 20.000 Mark overge
bracht. Maar de Gestapo had hem be
spioneerd. Toen hij het getto verliet,
wierpen de mensen van de Gestapo
zich op hem. Een half uur lang be
werkten zij hem. Toen sleepten zij hem
als een bloederig hoopje ellende op een
vrachtwagen. Springmann ging meteen
naar Rudi Scholz en bracht hem het
geld. Scholz was sprakeloos.
Hebt u zich toch maar bedacht?
Neen, wij hebben zojuist een
nauwkeurig bericht ontvangen. Wij
hebben van de verklaringen van de
koerier een protocol opgemaakt en dat
dient nu als kasstuk tegenover Kon
stantinopel. Nu kunnen wij het bedrag
uitbetalen.
De Duitsers konden het maar niet
begrijpen. Dat wij het geld betaalden,
versterkte onze reputatie als betrouw
bare zakenpartners. Dat wij in zo korte
tijd een nauwkeurig bericht hadden
kunnen krijgen, verhoogde de reputatie
van onze verbindingsdienst enorm.
Een andere agent van de contra
spionage, dr. Rudi Sedlacek, bracht de
verbinding met Krakau tot stand. Deze
Sedlacek was een intellectueel. Hij ge
neerde zich voor zijn kameraden. Hij
wilde beter schijnen dan zij en distan
tieerde zich, in gesprekken met onze
mensen, steeds van hen.
Sedlacek haalde de chef van de Duit
se produktiewerkplaatsen in het getto
en in de omgeving van Krakau, Herr
Schindler, over om naar ons toe te ko
men, in Budapest. Kastner en Spring
mann ontmoetten hem in hotel Hun-
garia. Hij lichtte ons uitvoerig in over
de situatie in Galicië. De Duitser was
van mening, dat het mogelijk zou zijn
diverse leidende Gestapomensen om te
kopen om het lot van de joden daar
ginds te verzachten. Hij verklaarde dat
hijzelf tot hulp bereid was.
Later heeft deze Herr Schindler, toen
de getto's werden opgeheven, een deel
van zijn joodse arbeiders naar Tsjecho-
slowakije en naar het Rijksgebied ge
bracht. Hij beschermde hen in een
dappere strijd tegen arrestatie door de
Gestapo. Sedlacek bracht vaak geld
van ons naar Krakau. Ik meen dat dr.
Hilfstein mij steeds de goede ontvangst
van de zendingen heeft gemeld. De
Duitsers kochten ook levensmiddelen
voor ons geld en brachten die in het
getto. In het getto zelf, dat in deze tijd
reeds volledig van de buitenwereld was
afgesloten, daalde als gevolg van deze
leveringen de zwarte prijs van het
brood met 25 Veel minder geluk
hadden wij bij onze pogingen om de
illegale joden in Wenen te helpen.
(Wordt vervolgd)
