1 mi Zandkoekjes
SCHOENSMEER
45
DE
5/vrC° •»-
DUTIM N.V. OEGSTGEEST
Mr"
SA^C°
SS» tSS
r-'-S-vï-*
begrafenis
YïleJttóen atb, faw-ftumaA
TYPISTE
FABRIEKSARBEIDERS
Adverteren doet verkopen!
mannelijk personeel
Postdienst Amsterdam
4 Ccent voordeel
I O op 2 doosjes
Deze week lage SPAR-PRIJZEN
door 20°/o zegelkorting
op normale prijzen
f£3
s'. -
ÜSSSr»"
N.V. KNOPENFABRIEK RHENEN
Flinke Arbeidskrachten
bedrijfsruimte
1 pak Frou-frou en
nu
-OOK OP WEEKRECLAMES-10°/o KORTING
EXTRA
belegen
belegen KAAS
jonge KAAS <|oqct-
...EN ALTIJD HET SNOEPJE VAN DE WEEK*
flinke hulp
Van der Wee
Voor een
A. W.de Haas
BIJ GARAGE H. REEDE
TWEEDE MONTEURS
LEERLING MONTEURS
POMPBEDIENDE
FEUILLETON
C.V. Isoleermaterialen Industrie Firma Pull
Luxe melange 200 gram 72
Smul en Smak samen 45
Wrijfwas doos 82
Zelfglanswas grote bus 260
104 zegels 52 ct in de zegelpot
Schouderham 150 gram 67 -10%
Chocoladehagel aa32
Dessertpudding pakje 32
Bouillonsoep blik voor 4 borden 95
38 zegels 19 ct in de zegelpot
Andalino vruchtenwijn fles 150
Postdistrict Amsterdam vraagt
voor bestel werkzaam treden
biAm
ARMOEDE?
bto«4vo^;
GLOB\^t
kr,cWtonlcu<«
he, b°"enopmoel 1
he\pt u i V\Ug
SUP- -et°Cl^hten k°"Cn 1
Ho- I
g GV bevat
r v/orócn- dc
win u*\\\ke stoffe a,e voor <i«
„u...
«■'-"
.W aP°the"
^'tïoe.r
s vp.nftv J;a
«•rtBhfc- -T-if'tVff-illir" ;i
RADBOUDWEG 10 - RHENEN
In onze produktie-afdelingen hebben
wij nog plaats voor enkele
Reiskosten worden vergoed en bij
vaste aanstelling wordt werkkleding
verstrekt.
Aanmelden dagelijks aan de fabriek
Te koop aangeboden te
Veenendaal
ca. 250 m2 met 2 kantoren
woonhuis en garage
Brieven onder nr. 5763 aan
het bureau van dit blad.
DE GRUYTER weekreclame
DEZE AANBIEDINGEN
ZIJN GELDIG VAN
22 T/M 28 FEBRUARI
1961
Geniet van de thee
die u 't liefst
drinkt en geniet
van dit extraatje:
25 cent voordeel.
Of neem
theezakjes
als U die
gemakkelijker vindt.
bij aankoop van f. 4.-
samen
voor
Koekje bij de koffie,
koekje bij de thee:
1 pak frou-frou
van 50 ct. en fft
1 rol zandkoekjes fe
van 52 ct.
Opgeteld 102 ct.
Neen. deze week
maar 89 ct.-
Profiteer!
En dan nog 10°Jo korting..
Kies Uw kleur: bruin, licht
bruin. zwart.
Denk om uw voordeel:
twee doosjes 30 ct.
samen voor
En wat een
610222
tiert,pronext
aJJeertdeff-u^
CENT
t 1 s
glans!
\N
500 gram van 180 voor
500 gram van 165 voor Itt#
500 gram van 150 voor
Voor slechts 15 cent bij aankoop van 4.- De Cruyter-artikelen-
Gevraagd
voor huishouding en
winkel.
Aanbiedingen
Zandstr. 84 - Veenendaal
Telefoon 3102
met auto's zijn wij speciaal
ingericht
4-8 persoons auto's
disponibel
N.V. v/h Fa. Wed
Kerkewijk 91, Telef. 2845
GEVRAAGD
Kon. Wilhelminaweg 111
te Amerongen
in ieder geval de tegenligger, een zware
personenauto, niet gezien. Ik rijd al 13
jaar zonder aanrijdingen.
Een bijna verzwarende omstandigheid,
meende de officier. Met zo'n rijervaring
mag iets dergelijks je eenvoudig niet over
komen.
Eis en vonnis 50,— of 10 dagen.
P., chauffeur-monteur te Veenendaal,
reed enige tijd geleden op de Stations
straat te De Klomp met zijn vrachtauto de
rechts van de weg met de fiets aan de
hand staande mevrouw M. uit Ede aan
en dat bracht hem vrijdag voor het Wage-
nings kantongerecht. Het gebeurde onge
veer op het moment, dat verdachte een
tegenligger, een bestelauto, passeerde. De
bestuurder hiervan merkte wat er ge
beurd was, keerde zijn wagen en waar
schuwde P., die niets gevoeld of gezien
had en dus doorgereden was.
Op het stof van mijn wagen was zelfs
geen veegje te bekennen, zodat mevr. M.
hoogstens door de iets uitstekende sier
lijst geraakt kan zijn, zei P. Misschien
heeft zij juist op willen stappen en is ze
daardoor iets naar links gekomen. De uit
laatpijp van de auto was onderweg de
fect geraakt en 't is mogelijk, dat ze van
het lawaai, dat daardoor veroorzaakt
werd, geschrokken is. Ik had in ieder ge
val de overtuiging, dat ik er royaal langs
kon.
Wat u royaal noemt! riep de officier
uit. De weg was 5.40 meter breed en de
bestelauto en vrachtauto namen samen al
meer dan vier meter in beslag. Mevrouw
M. stond of liep naar schatting 70 80
cm van de wegkant op uw rijbaan, zodat
u om de bestelauto en haar te passeren
in totaal maar een centimeter of zestig
over had. Die afstand moest u tussen u
en de bestelauto alleen al aanhouden, me
de gezien het feit, dat u beiden 50 km
reed. De getuigen zeggen dan ook volgens
het proces-verbaal, dat u op het laatste
ogenblik sterk naar rechts uitweek. Het
gevolg daarvan was, dat mevrouw M. te
gen haar linkerschouder een klap van de
laadbak kreeg. Eis 60,— of 12 dagen.
Mevrouw M., die bij haar val gewond
was geraakt, had een flinke schade op
gelopen, doch zij bleek bereid haar vorde
ring tot 100,— te beperken om deze tij
dens de zitting te kunnen indienen.
Rechter v. d. Brand beperkte de straf
tot 50,— of 10 dagen, terwijl hij tevens
de civiele vordering van 100,plus de
reiskosten van mevrouw M. 1,50 toe
wees.
D., fabrieksarbeider te Heelsum, zou
met zijn auto geen voorrang hebben ver
leend aan een andere, van rechts komen
de auto op het kruispunt Doornekampse-
weg - Bennekomseweg te Heelsum. Er
was een aanrijding ontstaan en vrijdag
verscheen D. voor het Wagenings kanton
gerecht.
Ik stopte onmiddellijk toen ik de au
to zag naderen en pas daarna is hij te
gen mij opgereden, zei verdachte.
Dat zegt niets, verwierp de rechter.
U stond al veertig centimeter op de Ben
nekomseweg op het moment van de bot
sing.
Niet waar, weersprak verdachte, ik
was nog geheel op de Doornekampseweg.
Deze helt echter naar beneden en door de
schok liep de wagen iets door.
Aan de hand van het remspoor van de
andere auto achtte mr. Tromp Meesters
het bewijs geleverd. Hij eiste 40,of
8 dagen.
Rechter v. d. Brand meende evenwel,
dat de mogelijkheid bestond, dat de aan
rijding inderdaad juist voor de kruising
had plaats gevonden. De getuigenverkla
ringen hierover waren niet voldoende
duidelijk. D. profiteerde van deze twijfel
en kreeg vrijspraak.
Van B., vertegenwoordiger te Scher-
penzeel, was enige tijd geleden op de ou
de rijksweg te Ede met zijn auto in bot
sing gekomen met een hem van achteren
naderende personenauto toen hij rechts-
afsloeg om een inrit in te rijden. Om dit
gemakkelijker te kunnen doen was hij
eerst wat naar links uitgeweken en bij
het afzwenken had hij daarna de bestuur
der van de andere auto de pas afgesne
den. Deze had geen richtingaanwijzer ge
zien en was daarom rechts gaan inhalen,
daar hij meende, dat Van B. bezig was
voor te sorteren. Een botsing was het ge
volg geweest.
Vrijdag verscheen Van B. voor het Wa
genings kantongerecht om verantwoording
af te leggen voor zijn onvoorzichtig ge
manoeuvreer.
Ik heb de richtingaanwijzer 50 60
meter voor de inrit al uitgezet, dan had
die auto achter me toch niet rechts mo
gen passeren, meende verdachte.
Twee getuigen hebben geen richting
aanwijzer gezien en een derde verklaart,
dat hij hem alleen tijdens het naar rechts
kantelen van uw auto opgemerkt heeft,
voren ook al zo was, antwoordde de offi-
Er is dus geen enkel bewijs, dat dat te-
cier. Overigens hebt u tegen de politie
verklaard, dat u tijdens het afslaan niet
in uw spiegel gekeken hebt.
Dat klopt, gaf verdachte toe, maar
die ander moest toch zorgen tijdig te kun
nen remmen?
Alleen over het stuk weg, dat hij kon
overzien en dat vrij was, voltooide de
officier. Er was hier echter geen sprake
van remmen, want u ging tegen de weg-
as rijden, zodat hij de gehele buitenste
helft van de rechter rijbaan vrij voor zich
had liggen. Uw manoeuvre was boven
dien niet nodig geweest, want de politie
heeft geconstateerd, dat naar links uit
wijken overbodig is bij het inzwenken van
die inrit wanneer men maar voldoende
snelheid vermindert. Kennelijk hebt u
het dus met een te grote vaart willen
doen. Eis 60,of 12 dagen.
Rechter v. d. Brand wilde rekening
houden met de mogelijkheid, dat verdach
te zijn richtingaanwijzer toch tijdig uitge
zet had. In dat geval had de personen
auto niet rechts mogen passeren. Hij von
niste met 40,of 8 dagen.
Van H., loodgieter te Veenendaal, had
met een auto gereden, waarvan het lin
ker koplicht te hoog afgesteld was, zodat
tegenliggend verkeer verblind werd.
Ik wist er niets van, zo verdedigde
Van H. zich vrijdag voor het Wagenings
kantongerecht. Een week tevoren was de
auto nog in de garage geweest voor een
controlebeurt, maar daar hebben ze het
blijkbaar ook niet gezien.
Eis en vonnis 25,of 5 dagen.
C ALEX WEISSBERG
(14)
Hij zorgde voor het vervaardigen en
naar Konstantinopel sturen van de ver
langde documenten. Wij gaven hem Me-
nachem Klein als assistent. Tot enige
sabotage-actie is het nooit gekomen.
De parachutisten, die tot ons kwamen,
vonden een tragisch einde. Daarover
later meer.
Hier moet ik enige woorden zeggen
over de samenwerking der joodse par
tijen en van de leidende persoonlijk
heden.
Er kwamen bij ons inderdaad veel
geschillen en partijtwisten voor. De
bron van alle verschillen was de zoge
naamde partij sleutel. Hoe moesten de
gelden verdeeld worden? Moest men
ze voor Tiul (redding) of voor Ezra
(hulp, ondersteuning) uitgeven? Om de
certificaatplaatsen werd steeds verbit
terd en wanhopig gestreden. Zelfs de
Chaluzische groepen leden onder deze
naijver. Samu Springmann had daar
het nodige mee te stellen. Als fanatiek
Mapeinik (jood soc.-democraat) streed
hij om elke kleinigheid met andere
joodse partijen. Rezsö Kastner was mi
nister van buitenlandse zaken van de
Waada. Hij controleerde de betrekkin
gen van de Waade met andere joodse-
zionistische en niet-zionistische - groe
pen. Wrijvingen waren daarbij onver
mijdelijk.
Ik had het gemakkelijker. Ik was
geen politicus; aanvankelijk beperkte
mijn arbeidsterrein zich tot de redding
van de vluchtelingen. De Chaluzim
stonden mij menselijk heel na. Daaren
tegen waren er wel vaak meningsver
schillen in ons bestuurscomité tussen
mij, Samu Springmann en Rezsö Kast
ner. Mosche Schweiger beijverde zich
steeds om deze tegenstellingen uit de
weg te ruimen. Maar al deze verschil
len vonden hun oorsprong in proble
men van het lopende werk van alledag.
Wij verloren nooit het grote doel uit
het oog; het inspannende werk bond
ons aaneen tot een groep van vrienden.
Er was echter één tegenstelling, die
nooit uit de weg kon worden geruimd:
M.
Bij het Depot Electronisch Materieel der Konink
lijke Luchtmacht te Rhenen kan worden ge
plaatst een:
in het bezit van het diploma typen en bij voor
keur met enige practische ervaring.
Sollicitaties (schriftelijk zowel als mondeling) bij
de Commandant Depot Electronisch Materieel,
Rijksstraatweg U A 230 te Rhenen, telefoon
0 8377-345 en 346.
GEVRAAGD: ENIGE FLINKE
Aanmelden:
overdag aan de fabriek;
's avonds na half 7 Valleiweg 97 te Rhenen
Utrechtsestraatweg 222 - Rhenen - Telefoon 0 8377-333
geldig van 23 februari -2 maart
100 SPAPZEGELS GRATIS
bij aankoop van
1 pak Sparkoffie roodmerk
en i fiesSparkoff iemelk
0.5 liter
bij 1 pak rijst voor 56-10%
250 gram Tütti-frutti voor 79 -10%
28 zegels 14 ct in de zegelpot
18 zegels 9 ct in de zegelpot
32 zegels 16 Ct in de zegelpot
puur, zak|e 25Ö gram ÖUlóet (n de zegelpot
O C 34 zegels
melk, zakje 250 gram OeJ 17ct In de zegelpot
12 zegels 6 ct in de zegelpot
60 zegels 30 ct in de zegelpot
k..k|. m., io% jan Hagel 250 52-10%
WERKELIJK VOORDEEL - 10°'. KORTING - 100*1. KWALITEIT
Geboden wordt
een verzekerde toekomst,
goede sociale voorzieningen,
een loon, dat op 25-jarige leeftijd f391,01 bruto per maand kan
bedragen,
een toeslag voor onregelmatige diensten van gemiddeld f 12,-
tot f 30,- per 4 weken (afhankelijk van de leeftijd en de plaats
van tewerkstelling),
een verdienstebeloning, welke voor goede en zeer goede
krachten resp. 5, 8 of 12% van het salaris kan bedragen,
een vakantie van 15 werkdagen met 4% vakantietoeslag per |aar,
voor gehuwden met eigen huishouding een volledige vergoeding
van de reiskosten voor gezinsbezoek eenmaal per week en een
vergoeding van 90% van de pensionkosten totdat te Amsterdam
een (voorkeurs) woning is toegewezen,
voor jeugdige ongehuwde krachten een gedeeltelijke doch
gunstige vergoeding van reis- en/of pensionkosten.
Sollicitaties te richten aan de directeur van het Postdistrict Amsterdam.
Indien u eerst nog nadere inlichtingen wilt ontvangen kunt u onderstaand formu
lier, na invulling en ondertekening in een ongefrankeerde omslag zenden aan:
De chel van de afdeling Personeelsadministratie,
Postdistrict Amsterdam, N.Z. Voorburgwal 182,
Amsterdam-C.
Ondergetekende...
..(naam)
„...(adres)--(geboortedatum)
gehuwd*/ongehuwd* zal gaarne nadere inlichtingen ontvangen omtrent de func
tie van besteller te Amsterdam.
(plaats)
(datum)
(handtekening)
doorhalen hetgeen niei van toepassing is.
PTT
de verhouding van Kastner tot Mosche
Kraus, de secretaris van het Palestina-
bureau. Beiden waren intelligent, bei
den waren zij eerzuchtig. En beiden
hadden een andere opvatting omtrent
de vraag, welke groepen het allereerst
gered dienden te worden. Na mijn ver
trek hing Mosche Kraus bovendien de
theorie aan dat men zich in eerste in
stantie op de Hongaren moest oriën
teren, terwijl Kastner voor rechtstreek
se onderhandelingen met de Duitsers
was om de joden vrij te kopen.
De verdeling van de Palestina-certi-
ficaten leidde voortdurend tot een ver
bitterde strijd tussen Kastner en
Mosche Kraus. Kraus was Misrachist
(de Misrachi in de partij van zionisti
sche orthodoxie). Hij wilde de certifi
caten allereerst uitgereikt zien aan
Vooraanstaande (ook welgestelde) or
thodoxe joden, vooral rabbijnen. Kast
ner vocht voor het principe, de certifi
caten bij voorkeur onder Chaluzim en
buitenlandse vluchtelingen te verdelen.
Hierbij kwam het tot groteske coali
ties. Hashomer Hazair, een links-socia
listische, bijna communisctische jeugd
groep, werkte in de Waada zeer nauw
met ons samen en steunde tegelijker
tijd Mosche Kraus en de Mirachi in het
Palestina-bureau, om als beloning daar
voor enkele certificaten méér te ont
vangen. Overigens haatten de Chaluzim
de secretaris-generaal van het Pales
tina-bureau. Er waren tijden dat Kraus
de illegaal in Hongarije verblijvende
Chaluzim zelfs het betreden van zijn
kantoor verbood, hoewel dit bureau een
uitstekend toevluchtsoord voor de ver
volgden was.
Na het binnentrekken van de Duit
sers verminderde de strijd tussen Kast
ner en Kraus, tenminste in de eerste
weken. Wij kregen in die tijd Masche
Kraus nauwelijks nog te zien. Eenmaal
echter verscheen hij. Zijn secretaresse
Rozsi Binet was gearresteerd en hij
zelf werd door de politie gezocht. Hij
kwam onze hulp in roepen. Het gelukte
Kastner en mij van SS-Hauptsturm-
führer Wisliceny gedaan te krijgen, dat
de vervolging tegen Kraus werd inge
trokken en dat zijn secretaresse uit de
gevangenis werd ontslagen. Kraus vond
een veilige schuilplaats in het Zwitser
se consulaat. In de eerste weken na
het binnentrekken van de Duitsers
waagde hij het nauwelijks het huis te
verlaten. Later werd hij opnieuw Kast-
ners tegenspeler in de beweging.
In Konstantinopel bracht ik deze te
genstelling ter sprake en wist een be
sluit te forceren, hetwelk Kraus werd
opgedragen tot onze Waada toe te tre
den en met ons samen te werken. Maar
tot een eerlijke samenwerking kwam
het toch nooit.
Het ontbreken van een goede ver
standhouding met het Palestina-bureau
leidde hier en daar tot smartelijke of
fers Hierbij was Kraus heer en mees
ter over leven en dood. Het bezit van
een Palestina-certificaat betekende voor
de bezitter een vrijwel zekere redding,
terwijl de illegale wegen van de Waada
alleen gevaarvolle en provisorische ze
kerheid boden. Kraus bezat onbeperkte
macht. In enkele gevallen voerde zijn
politiek tot werkelijke catastrofen. Ik
wil hier niet spreken over het geval van
de zeventig joodse kindepen uit Kroatië,
dat moet nog worden opgehelderd.
Maar over het verlies van onze kame
raad Eli Sajo moet ik wel spreken - het
trof mij persoonlijk en onze leidende
groep al te smartelijk. Eli Sajo was een
uit zijn krachten gegroeide, magere,
ziekelijke jongen van nauwelijks twin
tig jaar. Hij was de erkende leider van
de Slowaakse Makabi Hazair (socialis
tische jeugdorganisatie). Lichamelijk
uiterst zwak, was hij geestelijk een
reus, het type van een zeer ontwikkelde
intellectueel. Wij allen voorspelden
hem een grote toekomst in Erez Israël.
Zijn ideeën, zijn rake analyse van de
toenmalige situatie en zijn raadgevin
gen waren ons van heel veel nut Maar
lichamelijk was hij niet opgewassen
tegen de vermoeienissen en ontberingen
van de illegaliteit en wanneer hij eens
zelf een illegale actie leidde, werd hij
voortdurend achtervolgd door de meest
ongelofelijke pech. Driemaal hadden wij
geprobeerd hem uit Tsjechoslowakije
naar Budapest over te brengen. Wij we
zen hem de veiligste wegen en de be
trouwbaarste grensposten, maar telkens
werd hij gegrepen en jammerlijk afge
ranseld. Slechts met de grootste moeite
gelukte het hem weer te bevrijden. Bij
de vierde poging lukte de grensover
schrijding. Hij kwam al lang in aan
merking voor een Palestina-certificaat
en hij zou met het laatste legale tran
sport vertrekken. Maar Kraus had zijn
plaats voor een ander bestemd. De strijd
om deze plaats werd met een onverge
lijkelijke verbittering gevoerd. Niets
hielp, de ander vertrok, Eli bleef achter.
Na het binnentrekken van de Duitsers
probeerden wij hem via een van onze
„veilige" kanalen naar Roemenië te
sturen. Zijn traditionele pech bleef hem
echter trouw; hij werd gepakt en op
onmenselijke manier gefolterd. Ditmaal
hielp geen reddingspoging. Eli Sajo
stierf de martelaarsdood. Zijn vrienden
zullen hem nooit vergeten.
Dergelijke gevallen hadden tot gevolg
dat de verhouding van de Chaluzische
groepen tot Kraus zeer slecht, ja zelfs
vijandig was.
Wanneer men de tegenstelling Kraus-
Kastner niet meerekende, beperkten de
wrijvingen zich tot zakelijke menings
verschillen. Persoonlijke eerzucht speel
de vanzelfsprekend een rol, maar was
toch nooit in staat onze samenwerking
in gevaar te brengen. Dat zou eerst
g»ed blijken, toen het uur van de groot
ste nood aanbrak.
De heldin Gisi Fleischmann
Wat wij in deze tijd ook vermochten
te doen, het bleef toch steeds een drup
pel op een gloeiende plaat. Wij hadden
een geweldig apparaat geschapen. Enige
honderden landgenoten namen aan dit
illegale werk deel. Misschien wel tien
duizenden konden zich redden, maar
miljoenen gingen in diezelfde tijd te
gronde. De wanverhouding tussen onze
bemoeiingen en ons succes smartte ons.
Wij zonnen op middelen om door moge
lijke grootscheepse acties, misschien
zelfs door onderhandelingen met leiden
de personen van het Duitse vernieti
gingsapparaat, het noodlot van het laat
ste restje van ons volk af te wenden.
Wij waren niet de eersten die op deze
gedachte kwamen. Aan het hoofd van
de Wizo (joodse kinder-hulpactie) in
Bratislava stond een moedige vrouw,
Gisi Fleischmann. (Wordt vervolgd)
