V.V.Z.
BODE
Autoschade?
Horlogerie Van Manen
Moeilijke voeten?
E. A. VAN DE BROEK
üy
ADVERTEREN DOET VERKOPEN A.w.deHaa,
Nachtzuster
Ingeborg
Dr» Petra speelt
het klaar
's Nachts kwam
de duivel
ARAM
De Laatste Eer
Meer dan 25 jaar in
gebruik bij de KLM
HflRDEVELD
THEATER J
CRACKFREE
jjïïlenóen ati, fccw-ftw-aaA
Hebt U
een nieuw
costuum of
regenjas
nodig?
Fa. D. v. d. Meijden
Verf met gemak en CETALAC
Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK
naar
J. de Kievid, Eist (IJ.), tel. 295
Hier wordt altijd snel en goed ge
werkt door prima vakmensen
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
Fa. Ant. de Ruiter
Fa. Jac. van Schuppen
Fa. Ant. de Ruiter
"Stichting
Samenwerkende Havenbedrijven
te Amsterdam
HAVENWERKERS
VOOR VERZEKERINGEN
OP ELK GEBIED
dan naar orthopaedist
W. S. RIJKE
Was uw behang!
PAINT-UP
OPENBARE
VERKOPING
RALSTON
RUIMTEVERF
voor muren
en behang
per flinke bus
Wat U ook wilt schilderen,
vraag altijd RALSTON verf bij:
SCHILDERSBEDRIJF
Gediplomeerd adviseur
in werk en kleur
Ewald Balser - Claus Bieder-
staedt - Edith Nordberg in:
Marianne Koch - Rudolf Prack
- Rudolf Vogel in:
Claus Holm - Mario Adorf -
Annemarie Düringer in:
De rode
burcht
van
Iphanca
FEUILLETON
C ALEX WEISSBERG
Wij kunnen U nu de ge
legenheid geven recht
streeks bij het confec
tiebedrijf Uw keus te
maken. Hier vindt U
een enorme collectie
Herenconfectie tegen de
meest concurrerende
prijzen.
Verkoop vlak bij het station te Utrecht. Alle in
lichtingen, tevens toegangsbewijzen zijn gratis
verkrijgbaar bij:
Hoofdstraat 46, tel. 2639, Veenendaal
Ter kennismaking ontvangt iedere koper uit
Veenendaal en omliggende plaatsen 10°/o korting
Als U even belt of een kaartje stuurt, wordt U
het toegangsbewijs per post toegezonden.
BIJ STERFGEVAL. U heeft hulp en verzorging nodig.
BEGRAFENISVERENIGING
Rhenen en omgeving.
Biedt U haar diensten aan. Voor begrafenissen, trans
porten en crematie.
Overal te ontbieden - dag en nacht bereikbaar.
Melddienstadressen:
J. Buitenhuis, Valleiweg 83.
A. Brand, Prins Bernhardstraat 41.
H. Puijk, Utrechtsestraat 58 - Telef. 479 (of 0 6760-14935)
Laat dt Lela-Bever u helften
HIT EXTRA CETALAC-K WARTIER
Geen haast. Geen risico. Want
Cetalac Plasticrerf blijft na het uit
strijken nog ruim een kwartier soepel
en hanteerbaar. Dus volop tijd voor
bijwerken. Daarna droogt Cetalac
snel en egaal, zonder kwaststrepen.
Nog meer voordeleni
1. Soepel, zodat de kwast werke
lijk glijdt.
2. Schitterend resultaat en 't zit
voor jaren
3. Keuze uit glanzend en zijdernat.
PLASTICVERF VAN CETA-BEVER
Het bestuur
van Vereniging voor
Ziekenhulsverpleging
Veenendaal en Omstre
ken te VEENENDAAL
roept sollicitanten op voor de funktie van
Leeftijd tot 40 jaar.
Sollicitaties uitsluitend schriftelijk voor 1 mei
1961 te richten aan: Administratie V.V.Z., Zand
straat 101, Veenendaal.
PRONTO
HOEK ZWAAIPLEIN
Verkrijgbaar bij:
Veenendaal:
Hoogstraat, Telefoon 2627
Gortstraat 39, Telefoon 2321
Scherpenzeel:
In de Amsterdamse haven kunnen
geplaatst worden.
Voor vast of tijdelijk werk.
Dagelijks vervoer met personeelbussen.
Goede loon- en arbeidsvoorwaarden,
o.a. 5 daagse werkweek
(C.A.O.- Haven- en aanverwante
bedrijven).
Aanmeldingen:
dagelijks van 9—11 uur (behalve zater
dags) aan ons HOOFDKANTOOR
JAVAKADE 21 te AMSTERDAM
of bij de arbeidsbureaux.
Reiskosten bij sollicitatie worden
vergoed
Voor uw wanden: CETAMUR. dekkende afwasbar. muurverf
AtrPIAAPSKANTOOR
Kerkewijk 110 - Telefoon 0 8385-2252
Veenendaal.
Spreekuur elke maandag van 3-5 uur n.m. In
café-rest. Vonk, Kerkewijk 13, Veenendaal.
Geen stalen steunzolen maar de nieuw ontwor
pen massagezolen. Vele adressen ter aanbeveling
in Veenendaal beschikbaar.
Schoon weg, die vuile kinderhanden! Dat X
kèn, als U uw behang schildert met de nieuwe V
verf zonder water
Van een keurig onderhou
den inboedel in de voor
malige brandweerkazerne,
Kerkewijk 7 te Veenendaal
op zaterdagmorgen 10 uur,
omschreven in advertentie
van woensdag j.l.
f3,65
met gratis wisselrol
Nóch water, nóch zeep, nóch enig wasmiddel
tast uw prachtige eischaal-egale verflaag aan
HOOFDSTRAAT 52 - TELEFOON 2017
Wu KOMEN
meer en
REINIGEN
UWKLEPIN6
STOMERU
BERTRIXSTR 37TEl:2*!5
VEENENDRRL
VOOR UW
met auto's zijn wij
SPECIAAL ingericht
4-8 pers. auto's disponibel
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerkewijk 91, Telef. 2845
VEENENDAAL
Ljxöri
Van vrijdag 14 t.e.m. zondag 16 april.
Vrijdag 7.30 uur; zaterdag 7 en 9 uur;
zondag 3 en 7.30 uur.
Een ogenblik van onbedachtzaamheid
maakte haar leven tot een hel! Toe
gang 18 jaar.
Van maandag 17 t.e.m. woensdag 19
april. Elke avond 7.30 uur.
De vrolijke geschiedenis van een
dorpsdokter. Toegang 14 jaar.
Donderdag 20 april 7.30 uur.
Wat gebeurde achter de schermen van
het Duitse Rijk? De meest bekroonde
film. Toegang 18 jaar.
Plaatsbespreken dagelijks van 1 tot 2 uur aan
de kassa, 10 cent, ook telefonisch: 2376
Rijwielstalling naast het theater
VENDELSEWEG, VEENENDAAL, TELEF. 2376
De ondervinding
heeft geleerd:
VOOR
HÉÉL UW WAS
HET VERTROUWDE PAK
EDELSTUFSEL
BETER,... EN GOEDKOPER
(29)
Velen beweerden, dat hij een vriend
van de joden was. Vast staat, dat hij
na mijn vertrek steeds hielp wanneer
mijn vrouw of andere leden van de
Waada zich tot hem wendden. En zoals
Kastner en mijn vrouw mij later ver
telden, had hij nooit geld gevraagd of
aangenomen. Er waren mensen, die be
weerden dat hij gesympathiseerd had
met de groep, die de opstand van 20 juli
tegen Hitier voorbereidde. Dit klopte
echter niet met zijn rol bij de arrestatie
van de zoon van Horthy. Maar daar
over later.
Hij ontving mij hoffelijk.
U bent Herr Brand? Wij hebben u
laten roepen opdat u uw verklaringen
kunt bevestigen.
Ik begreep niet waar hij het over had.
Ik had geen enkele verklaring afge
geven.
Welke beschuldigingen tegen dr.
Schmidt en zijn mensen hebt u in een
procesverbaal laten vastleggen?
Herr Obersturmbannführer, ik heb
in deze kwestie geen enkele beschuldi
ging geuit.
U hebt geen beschuldigingen geuit,
Herr Brand?
Neen, Herr Obersturmbannführer.
Niemand heeft mij verhoord.
U hebt dus werkelijk geen be
schuldigingen geuit, Herr Brand? her
haalde hij nog enige malen.
Ik hield vol niets gezegd te hebben.
Op dit moment kwam Laufer de kamer
binnen en sprak enkele ogenblikken
met de chef. Deze erkende zijn vergis
sing.
Ja, u hebt gelijk, Herr Brand. Ik
heb u verwisseld met Herr Grosz. Maar
er is een andere kwestie, welke u moet
ophelderen. U hebt, kort vóór de bezet
ting van Budapest door onze troepen,
aan overste Badjony een brief naar
Konstantinopel meegegeven. Wat stond
daarin?
Ik wist werkelijk niet hoe ik mij uit
deze situatie moest redden. Het was de
bewuste brief, waarin wij Konstantino
pel op de hoogte hadden gesteld van de
wending in het jodenvraagstuk, die dr.
Schmidt ons had aangekondigd, en van
de voor de deur staande bezetting van
Budapest. Mosche Schweiger had de
brief in het Hebreeuws geschreven.
Herr Obersturmbannführer, ik heb
die brief niet gelezen. Mijn chef, dr.
Schweiger, heeft hem in het Hebreeuws
geschreven. Ik ken geen Hebreeuws en
weet daarom niet, wat erin stond. Dr.
Schweiger zit gevangen. Wanneer u mij
toestaat hem te bezoeken, zal ik ant
woord op uw vragen kunnen geven.
U kunt het hem overigens ook zelf vra
gen.
Mosche Schweiger was de dag na de
intocht van de Duitse troepen gearres
teerd. Wij hadden al het mogelijke ge
daan om hem vrij te krijgen. Het lukte
ons niet. Hij werd er door de Duitsers
van beschuldigd dat hij zou hebben
aangezet tot moord op de Führer.
Schweiger had n.l. jaren geleden een
brochure laten verschijnen, waar enkele
zinnen in voorkwamen die men aldus
zou kunnen uitleggen. Bovendien ver
weten zij hem, dat hij in samenwerking
met Joegoslavische partisanen, de ko
renvelden van de Batschka in brand
gestoken zou hebben. Men moest
Schweiger kennen. Hij was een echte
boekenwurm, die niet in staat was zelfs
maar een vlieg kwaad te doen. Voor
opstandeling was hij niet in de wieg
gelegd. Maar de Duitsers waren niet be
reid naar rede te luisteren en brachten
hem naar Mauthausen. Als door een
wonder overleefde hij de oorlog. Ik
kom daar nog op terug. Op dat moment
was het mij er vooral om te doen
(40) Doch tot zijn grote verwondering voelde hij de
greep van zijn vijand verslappen. „Ge wilt u groot
houden", sprak de man in het zwart. „Er is niemand,
die het bestaan van de geheime gang kent! En bo
vendien waart ge alleen op Iphanca!" Er klonk een
lichte toon van bezorgdheid in zijn stem, welke
Aram niet ontging. „Ge vergist u!" antwoordde hij.
„Voordat ik door de gang uit Iphanca vertrok, heb
ik mijn schildknaap van het geheim op de hoogte
Schweigers rol in onze groep te over
drijven, om hem mogelijk vrij te krij
gen.
Von Klages begon weer met zijn rus
tige stem:
Herr Brand, u herinnert zich dus
werkelijk niet, wat er in deze brief
stond?
Ik heb de brief nooit gelezen, Herr
Obersturmbannführer.
Dat is onbegrijpelijk. Dat moet ik
uitzoeken. Wacht u een ogenblik in de
kamer hiernaast, Herr Brand.
Ik kwam nu in een ander vertrek en
voelde mij reeds vrij. Laufer kwam bij
mij. Ik behoefde mij niet ongerust te
maken - alles was in orde - men had
Kastner alweer vrijgelaten. Wij praat
ten nog enkele minuten en toen werd
ik weer binnengeroepen. Naast Von
Klages zat nu in een grote leunstoel
dr. Schmidt, die op zijn gemak een si
gaar rookte.
Maar Herr Brand, waarom vertelt
u aan mijn vriend, Herr Obersturm
bannführer, niet de volle waarheid?
Wij hebben hier immers niets te ver
bergen. Ik heb u toch opdracht gegeven
een dergelijke brief aan uw buitenland
se relaties te schrijven. U weet toch,
wat erin stond, nietwaar?
Ik stotterde verlegen een paar woor
den.
Wees maar niet bang, Herr Brand.
Vertel rustig de volle waarheid. In die
bewuste brief stond de mededeling die
gesteld en gisteren reeds heb ik een van mijn man
nen naar Barranca gestuurd om versterking te
halen, daar ik reeds vermoedde, dat er op Iphanca
dingen gebeurden, die het daglicht niet konden ver
dragen! Zij kunnen ieder ogenblik terugkeren en
dan kan mijn schildknaap hen de weg wijzen!" Wei
nig kon Aram vermoeden, dat Presto reeds dichter
bij de oplossing van het geheim was, dan Aram in
zijn uitvlucht had verteld. Nadat de schildknaap
heer Jaspo had wakker gemaakt en hem alles ver
teld had, was de oude man opgestaan. „Dan is er
dus toch iets waar van die geruchten", had Jaspo
gemompeld. „Kom mee, mijn jongen! als er een
geheime gang is, zullen wij die vinden!" Samen
waren ze naar de burchtzaal gegaan, waar heer
Jaspo nu zijn vingers zoekend over het snijwerk
van de schouw liet glijden.
(Wordt vervolgd)
wij u destijds gedaan hebben, nietwaar?
Wij hebben u toen verteld, dat de be
handeling van het jodenvraagstuk, vol
gens een besluit uit Berlijn, voortaan
onder de competentie van de Wehr-
macht zou vallen.
Ik was stom van verbazing. Eerlijk
gezegd, had ik de bewuste mededeling
van Schmidt voor je reinste bedrog ge
houden, nadat ik had gezien, hoe de SS
in Budapest de volledige macht over de
joden aan zich had getrokken. En nu
herhaalde Schmidt tegenover Von Kla
ges deze bewering. Er moest dus toch
wel iets van waar zijn. Terugblikkend,
herinnerde ik mij, dat de Duitsers tot
dan toe het systeem hadden gevolgd het
eigenlijke Rijksgebied jodenvrij te ma
ken. Dat was hun vrijwel volkomen ge
lukt. Daarna echter stuurden zij uit de
verschillende kampen steeds grotere
aantallen joden naar het Rijk, die daar
in voor het" leger belangrijke fabrieken
werden tewerkgesteld. Natuurlijk ver
bleven zij ook daar in kampen.
Schmidt maakte het mij gemakkelijk.
Ik vertelde Von Klages alles wat ik
wist en zag, dat hij voldaan was. Ik
werd kort daarop vrijgelaten. In mijn
woning trof ik Kastner aan. Hij had de
gehele nacht met Von Klages gesproken
en was ervan overtuigd, dat hij een
voor ons doel bruikbare figuur was. Het
gesprek had voor een deel plaatsgevon
den op het dak van een huis, waar de
SS-Führer het fantastische schouwspel
van een luchtbombardement had gade
geslagen.
De volgende dag vernamen wij dat dr.
Schmidt met al zijn agenten was vrij
gelaten en naar Wenen gebracht. Buda
pest was geen terrein meer voor de
agenten van de Duitse contraspionage.
Wij meldden onze vrienden in Kon
stantinopel telegrafisch mijn aanstaan
de bezoek. Wij ontvingen een antwoord-
telegram: Joel moet komen, Chaim ver
wacht hem.
Wij waren ervan overtuigd dat hier
alleen Chaim Weizmann, de president
van de Executieve, mee kon zijn be
doeld. De mensen in Konstantinopel
hadden dus begrepen hoe belangrijk de
zaak was. Met het telegram uit Kon
stantinopel ging ik naar Eichmann.
Herr Obersturmbannführer, ik kan
vertrekken. De president van onze or
ganisatie wacht mij in Konstantinopel.
Waar wacht u dan nog op, Herr
Brand?
Ik heb tot nu toe toch nog geen
vergunning of reispapieren voor mijn
reis ontvangen.
Dat is zo, men heeft u nog niets
gegeven. Maar de kwestie is helemaal
geregeld. Gaat u zich melden bij Ober
sturmbannführer Krumey; die zal u
alles geven wat u nodig hebt. U kunt
gaan.
Herr Obersturmbannführer, ik heb
nog één dringend verzoek. Terwijl wij
hier onderhandelen, worden onze men
sen in de provincie afgemaakt. Wij ont
vangen dagelijks de meest alarmerende
berichten. Wanneer u wilt dat Konstan
tinopel uw voorstel serieus zal over
wegen, moet u meteen iets doen om een
eind te maken aan die vernietigings
acties.
Dat zijn allemaal gruwelsprookjes,
Herr Brand. Ik ben de laatste dagen
kris-kras door het land gereden en
overal zie ik niets dan volbeladen
broodwagens, die levensmiddelen naar
uw kampen voeren. Kom me niet met
dergelijke verhalen aan boord.
Hij was woedend. Ik kon er niet ver
der op ingaan en veranderde van on
derwerp.
Herr Obersturmbannführer, men
heeft ons beloofd, dat wij achthonderd
mensen direct naar het buitenland zou
den mogen zenden. Wanneer dat ge
beurt, zal het een goede aanloop zijn
voor mijn besprekingen in Konstanti
nopel.
Hij stoof op:
Sinds drie weken zeurt u nu al
over dat transport. Wij hebben toege-
stepid en lijsten met namen van u ge
vraagd. Driemaal hebben wij daar nu
al over gesproken, maar de lijsten zijn
er nog altijd niet. Op dit punt had hij
gelijk. Wij waren eenvoudig bang ge
weest de mensen van de Gestapo namen
te geven. Wij hielden deze vast tot de
deportaties kwamen en wij geen andere
uitweg meer hadden.
(Wordt vervolgd)
I
