't is nu de tijd voor
een nieuwe Brommer
Fa. J. VAN HEERDT EN Zn.
GRATIS GLAZEN
hengelo's bier
hengelo's bier omdat 't zo vol van smaak is
JONGENS
Autoschade?
Horlogerie Van Manen
Caravan's
Ook hier
bij
A. W. de H a a s
G. J. HIENSCH
De Laatste Eer
J. de Kievid, Eist (U.), tel. 295
DE VALLEI UW BLAD!
SPARTA 1961
U«M
Fa. Loewis
V
S0LEX-°to f39s
VOOR BETER
DRUKWERK
Openbare aanbesteding
AANMELDING
Wijziging dienstregeling
jjïïlenöena&L ko-ajovu-aaA
It
AUTORIJLES
„HET CENTRUM"
M. VAN BEEK
Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK
naar
Hier wordt altijd snel en goed ge
werkt door prima vakmensen
PTT
GASTGEZINNEN
POSTINTERNAAT
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
KOOPT UW DRANKEN
MAAR DAN KIEST U NATUURLIJK EEN SNELLE, SOLIDE EN BETROUWBARE SPARTA
Die koopt U natuurlijk bij
KERKEWIJK 19
TEL.2646
het adres voor:
GARAGEBEDRIJF
(tot 10 juni 1961)
GRATIS GLAZEN...
HEEL GEMAKKELIJK
II
X Ook Uw melkslijter heeft hengelo's bier.
Komt U eens praten met:
Motorenhandel
WOUT
WAAYENBERG
^ZIMMERMA
„De Gelderse Vallei"
MIDDELBARE HANDELSDAGSCHOOL
Met ingang van zondag 28 mei a.s.
N.V. v/h FA. WED. A. W. DE H"AAS
FEUILLETON
VOOR UW
oVt^V
tv'n
met auto's zijn wij
SPECIAAL ingericht
4-8 pers. auto's disponibel
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerkewijk 91, Telef. 2845
VEENENDAAL
Een vertrouwd adres voor
VAMOR Instructeur
Jan Steenlaan 611
NIEUW telefoonnr. 3726
Kostverloren 8, Telef. 3068
GRATIS THEORIE EN
FILMPROJECTIE
Dat is de verbinding tussen u en ons.
Nee, tussen u en de wereld. "Want één
telefoontje is al voldoende om zo'n
modern televisietoestel uit onze rijke
Philips serie op proef te krijgen. De
automatic van de nieuwste Philips
apparaten, onze deskundige installa
tie en perfecte service zijn uw beste
garantie voor een feilloos contact
met binnen- en buitenland. Waar
miljoenen kijkers dagelijks van te
levisie genieten, daar kunt u toch
niet achter blijven? Uw hand, die
vandaag de telefoon bedient, kan
vanavond of morgen al uw eigen
Philips TV-toestel bedienen! Ge
bruik vandaag nog die logische
lijn.... bel ons op!
Zandstraat 111 - Telefoon 2678
Markt 17 - Telefoon 3486
VEENENDAAL
Philips super-ontvanger,
59 cm beeld en
automatisch geheugen.
f 1095.- v
a
BIJ STERFGEVAL. U heeft hulp en verzorging nodig.
BEGRAFENISVERENIGING
Rhenen en omgeving.
Biedt U haar diensten aan. Voor begrafenissen, trans
porten en crematie.
Overal te ontbieden - dag en nacht bereikbaar.
Melddienstadressen:
J. Buitenhuis, Valleiweg 83.
A.. Brand, Prins Bernhardstraat 41.
H. Puijk, Utrechtsestraat 58 - Telef. 479 (of 0 6760-14935)
van 16 jaar af met LO of MULO,
die in aanmerking willen komen voor een goede betrekking
bij het Districtspostkantoor te Rotterdam,
kunnen bij aanneming worden opgenomen in
van dezelfde gezindte als waartoe zij zelf behoren.
Deze gastgezinnen (geen beroepspensions) worden aan
bevolen door de jeugdorganisaties, die zich voorts ten
doel stellen ook in andere opzichten haar goede diensten
ten bate van de jongens te verlenen.
Jongens van 16 en 17 jaar kunnen ook op gunstige voor
waarden worden gehuisvest in het onder leiding van de
dienst staande
De jongens vinden hier een prettig en vertrouwd tehuis,
hulp bij de studie en diverse recreatiemogelijkheden.
Het weekend brengen zij bij hun ouders door.
Aan belangstellenden wordt op aanvraag gaarne een folder met
bijzonderheden toegezonden.
Inlichtingen en aanmeldingen bij de afd. Personeelszaken van het
Postdistrict Rotterdam, Delftseplein 31, Rotterdam-4.
PRONTO
HOEK ZWAAIPLEIN
bij de Speciaalzaak met de grootste sortering
Slijterij en Wijnhandel ,,DE ZWAAI"
Verlaat 2 - telefoon 3610 - Veenendaal
Voor naar Uw werk, voor plezier of
vakantietochten een splinternieuwe
met SPECIALE SPARTA SERVICE
BRINKLANDERWEG 2
EDERVEEN
DE SPARTA DEALER
IN DEZE
OMGEVING
ALLE MODELLEN
STEEDS
IN VOORRAAD
■ö-
DESGEWENST GEMAKKELIJKE BETALING
Huurt U het beste bij
Fa. SPIJK
Nw. Veenendaalseweg 234
Telefoon 08376-300
VERKOOP - VERHUUR
Dealer van de Wevo-Camper
SCHUIFRUITEN
VERZILVERDE
SPIEGELS
GESLEPEN
LEGPLATEN
en het moderniseren
van uw oude
SPIEGELS
Veenendaal. Nieuweweg 41
Telefoon 2535
Lijkauto en begrafenisröden
Dealer v. d. Wartburg
Taxi en autortjlea
Bruidsanto en trouwr(jden
Het toppunt van zuinigheid
Het toppunt van veiligheid
Het toppunt van comfort
Dat is de nieuwe SoIeX-ofo
met vol-otomatische koppe
ling. Nu wegrijden zonder
trappen.
Geniet van Hengelo's bier,
geniet er méér van.
Hengelo's bier is heerlijk, omdat
het niet gepasteuriseerd is.
Hengelo's bier uit de beugelfles is
pittig, is anders. Geniet er van
met volle teugen
Hengelo's bier omdat het zo vol
van smaak is.
Bij zes pullen Hengelo's bier een
kristalhelder bierglas totaal gratis.
U hebt dus in een wip een stel van zes
glazen bij elkaar. Zonder één cent te
betalen. Ga dus gauw Hengelo's bier
halen.
Hengelo's bier, heerlijk, edel gehopt,
krachtig en zo vol van smaak.
Brouwerij
Hengelo
Dr. Slotemaker de
Bruïnestraat 3
Veenendaal
KERKEWIJK 19 TEL.2646
VEENENDAAL
naar drukkerij
Namens het bestuur van de vereniging tot stichting
en instandhouding van Chr. Nijverheidsscholen voor
jongens en meisjes voor Veenendaal en Omstreken,
zullen ondergetekenden in het openbaar aanbesteden,
overeenkomstig het
AANBESTEDINGSREGLEMENT W.B.:
het bouwen van een lagere technische school te Vee
nendaal, met 16 theorielokalen, 12 praktijklokalen, di
rectie en administratie ruimten, C.V. kelders, archief
en kruipruimten, cantine, gymnastieklokaal, rijwiel
berging en alle bijkomende werken, op een terrein ge
legen aan de Industrielaan te Veenendaal, kadastraal
bekend: Gemeente Veenendaal, sectie „D" no. 1528.
Bestek en Voorwaarden met 31 tekeningen zijn van
af maandag 29 mei a.s.
A. Verkrijgbaar bij Schiks lichtdrukkerij, Dr. Nie-
meyerstraat 61 te Wageningen, tegen betaling van
65,per stel;
B. of zij worden door laatstgenoemde toegezonden, na
ontvangst van een postwissel, ten bedrage van
67,50.
Restitutie 50,per stel, bij ongeschonden inleve
ring binnen 5 dagen na de aanbesteding bij bovenge
noemde lichtdrukkerij.
De aanbesteding vindt plaats op donderdag 29 juni
1961 des n.m. om vier uur in hotel „De Korenbeurs"
te Veenendaal.
De aanwijzing zal plaats vinden op donderdtg 22
juni 1961 in hotel „De Korenbeurs" te Veenendaal. In
schrijvers moeten bestekhouders zijn en moeten kun
nen aantonen een werk van gelijkwaardige omvang
en overeenkomstig gewapend beton-constructie met
prefab betonelementen ten genoegen van een directie
te hebben opgeleverd.
Te Veenendaal, 24 mei 1961.
De architecten:
Ir. H. F. Mertens te Breukelen-
H. Brouwer BNA te Veenendaal.
MET 4-JARIGE CURSUS
voor Wageningen en Omstreken
voor nieuwe leerlingen voor alle klassen, iedere
werkdag aan de school van 9-16 uur (wo. en za.
van 9-12), Noorderplantsoen 17, Wageningen.
Telefoon 08370 no. 2963.
TOELATINGSEXAMEN OP WOENSDAG 5 JULI
Leerlingen met einddiploma M.U.L.O. kunnen
zonder examen in de 3e klasse geplaatst wor
den.
De Directeur,
A. Sirag
Otto van Gelreweg 15
Wageningen
wordt onze dienstregeling gewijzigd.
Volledige dienstregelingen zijn verkrijgbaar a 45
bij de chauffeurs en aan ons kantoor.
et.
C ALEX WEISBBERG)
(41)
Het ging allemaal zo snel, dat ik geen
tijd had mij te oriënteren. Voor
de coupédeur stopte een jeep met draai
ende motor. De Engelsen dwongen mij
in te stappen. Pas nu probeerde ik mij
te verzetten.
Ik draaide mij om en riep Echud,
maar die was nergens te bekennen. De
jeep zette zich in beweging. In snelle
vaart verlieten wij de stad. Buiten stop
te de wagen voor een leegstaande ka
zerne. Geen mens, geen schildwacht,
ook verder geen soldaten. Men bracht
mij naar een grote slaapzaal. Daar za
ten een paar Engelse sergeants om een
tafel couranten te lezen. Zij schonken
aan mij nauwelijks aandacht en be
groetten mijn begeleiders met een heel
onmilitair: Hallo boys!
Ik kon een van de tientallen bedden
langs de wanden uitkiezen en het mij
gemakkelijk maken. Niemand sprak een
woord tegen mij.
Een soldaat bracht mijn bagage binnen,
zette die naast mijn bed neer en vertrok
zonder iets te zeggen. Even later riep men
mij om bij de onderofficieren aan een ge
dekte tafel te komen zitten. Ik kreeg een
uitstekend ontbijt voorgezet. De Engelsen
spraken over het weer. Niemand probeer
de er zelfs maar achter te komen wie ik
was. Het waren inderdaad vreemde manie
ren. Ik kon met geen mogelijkheid ge
waar worden of ik gearresteerd was of niet
In elk geval was ik niet vrij. Ik dacht een
voudig dat men bezig was mijn papieren
te onderzoeken, waarna men mij naar
Mosche Shertok zou brengen.
De volgende dag werd ik eindelijk bij
een officier gebracht. Hij vroeg mij beleefd
naar mijn naam. Nu vatte ik moed.
Ik kan en mag u geen enkel antwoord
geven. Ik ben een joodse afgezant. Mijn
opdracht staat mij niet toe om zonder aan
wezigheid van een vertegenwoordiger van
de Jewish Agency verklaringen af te leg
gen.
De officier nam mijn antwoord nogal
goedmoedig op. Hij vroeg nog, of ik de
Engelse autiriteiten soms verder nog iets
had mee te delen. Ik ontkende. Hij ging
weg en kwam na enige tijd terug met een
goed nieuwtje.
We hebben besloten uw wens te ver
vullen. Morgen vroeg zult u mr. Shertok
ontmoeten en zult u mij in onze aanwezig
heid met hem te kunnen spreken.
De inwilliging van mijn wens en de grote
beleefdheid van de Engelsen stelden mij
zeer gerust. Ik was er al van overtuigd dat
mijn aanhouding geen arrestatie beteken
de. Ik was tenslotte uit het vijandelijke
buitenland gekomen en dat met een Duitse
pas. Elke oorlogvoerende natie heeft onge
twijfeld het recht zulk een man te ver
horen, al was het maar om inlichtingen te
krijgen.
bracht een jeep mij naar een Arabische
villa. In een vertrek, dat een tikje over
laden met oosterse élegance was gemeubi
leerd, zaten enkele Engelse officieren en
ook verscheidene burgers.
Bij mijn binnenkomst stond een slanke
man van middelbare leeftijd op en kwam
op mij toe. Het was Mosche Shertok. Hij
begroette mij uiterst hartelijk. Wij dron
ken iets. Toen opende Mosche Shertok het
gesprek. De Engelse spraken de hele tijd
geen woord, maar volgden het onderhoud
met gespannen belangstelling. Behalve
Mosche Shertok waren er, naar ik meen,
nog twee vertegenwoordigers van de Soch-
nuth aanwezig. Als ik mij goed herinner
waren dat Zwi Jechieli en Ruven Zaslany.
Mosche Shertok nam het woord.
Kameraad Brand, ik ken uw geschie
denis, maar ik verzoek u hier alles heel
nauwkeurig en met alle bijzonderheden te
vertellen. U kunt volkomen openhartig
spreken. Onze Engelse vrienden hebben
de grootste belangstelling voor uw bericht.
Wij hebben voor hen niets te verbergen.
Spreekt u gemakkelijk Engels?
Ik versta heel goed Engels, maar ik
heb het sinds lang niet meer gesproken. In
De volgende morgen na het ontbijt het Duits kan ik mij veel beter uitdrukken.
Dan kunt u rustig Duits spreken.
Ik sprak tien tot twaalf uur lang. Ik
schilderde onze nood. Het catastrofale lot
van onze broeders in Polen en in de Balti-
sche landen. Ik vertelde van de opbouw
van onze organisatie, van ons illegale
werk, van het infiltreren van het Hon
gaarse en Duitse apparaat met onze agen
ten van de onderhandelingen van Gisi
Fleischmann in Bratislava, van de eerste
dagen van de Duitse invasie en van onze
gesprekken met Wisliceny en Eichmann.
Ook de Engelse kwamen onder de indruk.
Zij spraken echter geen woord; men hoor
de enkel het vlugge geschrijf van hun ste
notypistes. Zo nu en dan viel Mosche
Shertok mij met een vraag in de rede, of
met de opmerking, dat hij over het een of
andere punt voldoende was ingelicht, zodat
ik daar geen verdere tijd aan behoefde te
verspillen. Wij onderbraken de zittingen
enige malen om te eten. Ik was echter nog
altijd niet bij de actuele vraag aangeland:
Wat kon ik de Duitsers antwoorden, welke
tegenvoorstellen kon ik hun doen? Mosche
Shertok onderbrak mijn betoog.
Joel Brand, ik zal nu drie vragen stel
len. Denk zorgvuldig en ernstig na, alvo
rens antwoord te geven.
Ten eerste: wat zal er in Budapest ge
beuren, wanneer u met een positief ant
woord terugkomt?
Ten tweede: wat zal er gebeuren, wan
neer u met een afwijzend antwoord terug
komt?
Ten derde: wat zal er gebeuren, wanneer
u helemaal niet terugkomt?
Ik dacht een tijdlang na, en nu weet ik,
dat dit heel lang was.
Kameraad Shertok, een week geleden
nog zou ik op de eerste vraag een kort en
duidelijk antwoord hebben gegeven, en
wel: Eichmann zal, wanneer wij zijn voor
stel accepteren, de gaskamers in de con
centratiekampen in de lucht laten vliegen.
Hij zal de deportaties stopzetten en hon
derdduizend joden over de Spaanse grens
sturen.
Nu heeft deze Bandi Grosz mij echter
enigszins onzeker gemaakt. Mogelijk heb
ben de Duitsers met hun toestemming voor
onze reis nog andere bedoelingen. Mogelijk
vinden zij het contact met de Geallieerden
belangrijker dan de onderhandelingen met
ons.
Mosche Shertok ging hier niet op in.
Daarom ging ik over op de tweede vraag.
Hier verklaarde ik beslist: Deze tweede
mogelijkheid bestaat voor mij eenvoudig
niet. Wanneer ik in Budapest terugkom
zal ik nooit toegeven dat mijn zending
mislukt is en dat u Eichmanns aanbod hebt
afgewezen zonder tegenvoorstellen te doen.
Want dat zou tegelijk moord en zelfmoord
betekenen. En voor de nog overlevende jo
den in Midden-Europa zou het een afschu
welijke catastrofe betekenen.
De derde vraag, die naar de reactie van
de Duitsers op mijn uitblijven, beant
woordde ik even scherp.
In dat geval zal Eichmann terstond
mijn vrouw, mijn familieleden en de ge
hele leiding van de Waada arresteren. Er
zullen dagelijks twaalfduizend mensen
naar Auschwitz worden afgevoerd. Na
twee maanden zal er van ons nog evenveel
over zijn als van het getto in Warschau.
Als ik er nu aan terugdenk moet ik toe
geven, dat ik de zaken toen te zwart heb
ingezien. Ik had de moed en de handig
heid van mijn vrienden in de Waada on
derschat, alsook de verschillen in de lei
dende kringen van de SS. Honderduizen
den zijn na mijn arrestatie de weg naar
de gasovens gegaan.
