VAN STEMPVOORT
Als iemand
verre reizen doet
Horlogerie Van Manen
Autoschade?
„ïïlenóen c
Mannelijk en
Vrouwelijk
Personeel
G. J. HIENSCH
,Renswoude'
Adverteren doet verkopen!
TROUWEN
Wij staan borg voor een vlugge,
vlotte, en veilige verzending
N.V. Kon. Scheepjeswolfabrieken
Zandstraat 9, Veenendaal
Wij onderhouden dagelijks diensten op
VEENENDAAL
Voor uw weekend en vakantie
KUNSTGEBITTEN
Zorgeloze kleding voor een zomers lang
weekend! Praktisch en plezierig, luchtig
en modern.
ONBREEKBARE
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
Week-Ends
Vakantie?
Douwe Egberts
SERVICE STATION
J. LOURENS
A. W. de H a a s
Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK
J. de Kievid, Eist (U.), tel. 295
Hier wordt altijd snel en goed ge
werkt door prima vakmensen
Kleinere maten,
kleinere prijzen
FEUILLETON
itiu (hcwrf)uutaA;'
DAGELIJKS
DESPAKING
VEENENDAAL
op stroomgebruik met het triom'?rende
koelkastmerk Frimatic
Gepatenteerd koelsysteem
Neemt weinig plaatsruimte in
Aantrekkelijke prijien door
produktie van 1000 stuks p. dag
A Ook in iwart en kleuren
vragen voor diverse afdelingen
VEENENDAAL, EDE, WAGENINGEN,
RHENEN, AMERONGEN, LEERSUM,
DOORN, DRIEBERGEN, ZEIST,
UTRECHT, 's-HERTOGENBOSCH,
TILBURG, BREDA, EINDHOVEN
EN HELMOND.
verkrijgbaar hjji
Ook verzending door geheel Nederland
en België.
Goederen worden aan huis afgehaald.
Zandstraat 111 Telefoon 2678
Markt 17 Telefoon 3486
Aanmelden bij de Personeelsafdeling tijdens de
kantooruren, Zandstraat 2, Veenendaal.
Sneller, beter en
goedkoper'
ACHTERBERG
Jan Steenlaan 71, V'daal
Telefoon K 8385-2969
SWISS
<«w
MET
- X/PPD
Deze speciale
PICKWICK theepot
is verkrijgbaar tegen 750
waardepunten (of 650 voor de
kleinere pot).*
1. Tuit kan niet lekken
2. Ruime opening, dus ge
makkelijk schoonmaken
3. Hoog kraagdeksel blijft
stevig op zijn plaats.
Op elk pak koffie en potje
Moccona 10 punten. Op elk
pakje thee en doosje theezakjes
4 punten.
Als iemand verre reizen doet, dan kan hij veel verhalen.
En weet u, dat in zo'n geval dikwijls Pickwick Thee een
rol speelt? Wat een verrassing, als moeder in vreemde
en verre streken plotseling een fijn kopje Pickwick Thee
tevoorschijn tovert. Verstandige moeders kunnen dat
altijd. Zij vergeten immers nooit ook zo'n handig doosje
Pickwick Theezakjes in te pakken!
HOEK ZWAAIPLEIN
Hiervoor verhuren wfl
DE NIEUWSTE
TROUWCOSTIJUMS
MET ALLE
TOEBEHOREN
Voor dergelijke uitstapjes kunt U het voordelig
ste een Volkswagen huren.
VOOR UW
V.W. de LUXE 1960-'61
(12 ct per km z. benz.)
V.W. SAMBA BUSJE
V.W. BESTELWAGEN
Onze wagens zijn All Risk verzekerd en voor
zien van papieren voor het buitenland.
Dorpsstraat 112 - Renswoude,
Telefoon 08387-254.
Depót Veenendaal:
J. P. C. Leinweberstraat 39 - Telefoon 3529.
met auto's zijn wij
SPECIAAL ingericht
4-8 pers. auto's disponibel
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerkewijk 91, Telef. 2845
VOOR FINANCIERING VAN MOTOR
VOERTUIGEN, LANDBOUWMACHINES,
DRAGLINES, BULLDOZERS. ENZ.
AÏF.AARSKA
Modieuze
schoentjes voor
moeilijke
voeten
Kerkewijk 110 - Telefoon 0 8385-2252
Veenendaal.
VOET-VORM
Pantalons voor
zon en zomer
light weight
v.a. 24.-
Luchtige
zomerkolberts
v.a. 29.-
MOMENTEEL KUNNEN IN DE BEDRIJVEN TE
AMSTERDAM, DEN HAAG, ROTTERDAM en ZAANDAM
GEPLAATST WORDEN:
die de
internationale
mode op de
voet volgt.
Alleen bi)
Sportshirts
v.a. 9.75
MET MOGELIJKHEDEN VOOR VERDERE OPLEIDINGEN O M. TOT VORKTRUCKRIJDER,
If^.^fc-VOLLEDIGE PENSION- EN REISKOSTENVERGOEDING;
VRIJE WERKKLEDING VOOR EXPEDITIEPERSONEEL EN MONTEURS;
^|p GRATIS UNIFORM VOOR CHAUFFEURS;
TOESLAGEN VOOR EVENTUEEL OVERWERK. AVOND- OF NACHTARBEID;
EEN LOONWEEK VAN 45 UUR;
VOOR HET GEHELE PERSONEEL (OOK VOOR ECHTGENOTE) JAARLIJKS ENIGE
AANTREKKELIJKE MOGELIJKHEDEN VOOR BINNENLANDSE REIZEN;
IN RUIME MATE VRIJE ZATERDAGEN.
LAAT U EENS NADER INLICHTEN, U KUNT ZICH DAGELIJKS VAN 9 TOT 19.00 UUR
VERVOEGEN BIJ HET DICHTST BIJ UW WOONPLAATS GELEGEN
VAN GEND LOOS-KANTOOR, OF TE:
Achterkerkstraat 32
Veenendaal. Tel. ?043
Voor
BETERE SCHOENEN
VAKKUNDIGE
REPARATIES
1 minuut vanaf de Markt
SPECIAAL
VEENENDAAL - STATIONSPLEIN 2
BRILLEN
HoofdMrut 51
Veenendaal
(51)
Wie is de onderhandelaar?
De vertegenwoordiger van de
Joint in Zwitserland, Sally Mayer, een
zeer ervaren man.
Nu werd ik woedend.
En dat vertelt u mij zo doodkalm,
kameraad Ben Goerion? Weet u, wie
Sally Mayer is? Dat is een oude man,
die eenvoudig niet in staat is derge
lijke onderhandelingen te voeren. Sally
Mayer, dat is toch een nationale ramp!
Ik had geen aandacht geschonken aan
de witte haren van Ben Goerion. Te
laat bemerkte ik mijn tactloosheid.
Vaak is een oude man beter ge
schikt voor zo'n taak dan drie jonge,
zei Ben Goerion terechtwijzend. Ik
gunde hem geen rust.
Wat is er tijdens mijn afwezigheid
in Hongarije gebeurd?
De zaken staan er beter voor dan
ALEX WE188BEBG
je denkt. Wij hebben heel wat bereikt.
Honderdduizenden zullen tenslotte ge
red worden.
Ik moet terstond terug. U moet
mij nu laten gaan. Mijn plaats is ginds.
Teddy Koliek zal alles in orde
brengen, regel het maar met hem. Wij
zullen je helpen.
Teddy Koliek bezorgde mij voorlopig
een kamer in het hotel.
Dc volgende dagen waren een en al
verwarring. Ik had twee taken te ver
vullen. Op de eerste plaats moest ik mij
zo goed mogelijk op de hoogte stellen
van alles wat er tijdens mijn gevangen
schap in Hongarije was gebeurd. Op de
tweede plaats moest ik rekenschap vra
gen voor alle fouten en verzuimen van
het laatste halfjaar. Maar vergeefs
zocht ik naar de daarvoor verantwoor
delijke personen. Ik zocht de man, bij
wie alle draden samenkwamen. Er was
zo iemand niet. Er was geen overkoe
pelende afdeling bij de zionistische exe
cutieve, of bij het Jewish Agency of bij
de Vakverenigingcentrale, die het werk
van de Hazalah controleerde. Er waren
ontelbare bureaus, die allemaal naast
en langs elkaar heenwerkten.
Inlichtingen, die uit Budapest bin
nenkwamen, werden al naar het uit
kwam aan verschillende organisaties of
personen doorgegeven, die elkaar niet
op de hoogte hielden. Dagenlang liep ik
alle mogelijke bureaus in en uit en
langzaam kwam ik tot het besef, dat ik
gevaar liep een Michael Kohlhaas te
worden, die voor zijn recht strijdt en
een fantoom najaagt. Ik wil het mezelf
en de lezer besparen de toestand te
schilderen, die ik op deze bureaus aan
trof. Doch enkele voorvallen en ge
sprekken uit deze maanden moet ik
weergeven.
Er was een afdeling van de Jewish
Agency. Waada Ezra we Hazalah, de
Raad voor Hulp en Redding: dus een
bureau, dat dezelfde naam droeg als
onze organisatie in Budapest. Het was
de centrale voor het reddingswerk,
waar alle afdelingen, zoals die in Kon-
stantinopel, in Budapest, in Bratislava
of waar ook ter wereld onder resorteer-
den. Ik verwachtte een generale staf
voor het geheime reddingswerk aan te
treffen. Hoe werd ik teleurgesteld!
Aan het hoofd van dit bureau stond
Jizchak Grünbaum. Deze voormalige
afgevaardigde van de Poolse Sejm
sprak slechts een paar minuten vluchtig
met mij over de kwesties, die mij zo
zeer ter harte gingen. Ik mocht aan
nemen dat deze man, die inzage van al
onze rapporten kreeg, het probleem van
alle kanten bestudeerd had. Enige we
ken later stelde ik echter vast dat hij
absoluut geen standpunt innam betref
fende hetgeen er in Hongarije was ge
beurd. Hij kende maar één zorg, het
lot van zijn zoon, die in Polen was
achtergebleven. Het tragische lot van
de honderdduizenden scheen hem niet
te raken. Het gesprek liet een pijnlijke
indruk bij mij achter.
Waarom hebt u mijn zoon niet ge
red, Herr Brand? U hebt toch de moge
lijkheid gehad hem uit Polen naar Hon
garije te laten brengen?
Wij hebben ons in het algemeen
niet met de redding van afzonderlijke
personen beziggehouden.
Voor mijn zoon had u moeten zor
gen, Herr Brand. Dat was uw plicht.
Ik antwoordde maar niets meer. Ik
had eerbied voor zijn grijze haren
Wij hebben in tal van gevallen alles
gedaan om afzonderlijke personen te
redden. Wij hebben onze beste mensen
en alle middelen ingezet om de nog in
leven zijnde leiders van de opstand in
het getto van Warschau in veiligheid
te brengen. Maar dezen weigerden toen
hun post te verlaten. De zoon van Jiz
chak Grünbaum kenden wij niet. Hij
had zich op geen enkele manier bijzon
der verdienstelijk gemaakt voor de be
weging.
Dezelfde dag bezocht ik ook nog,
Eliahu Dobkin, leider van de immigra
tie-afdeling van de Jewish Agency.
Deze man was het beste ingelicht van
allemaal en had ook achter de scher
men grote invloed. Hij was uitgekozen
om met de directeur van de Joint, dr.
Joe Schwarz, naar Portugal te reizen
om daar Kastner en de vertegenwoor
diger van de Duitsers, Standarten-
führer Becher, te ontmoeten. Daar in
Portugal zouden de onderhandelingen,
die wij in Budapest met de SS hadden
geopend, eindelijk worden beëindigd.
Dobkin sprak geruime tijd met mij,
maar ik had de indruk dat hij niet
helemaal oprecht was. Hij verklaarde
dat ik het beste met hem mee kon rei
zen naar Portugal. Hij vreesde echter
dat de Engelsen mij geen reispapieren
zouden willen geven. De Engelsen wa
ren tot alles bereid, maar op het laatste
ogenblik verhinderde Eliahu Dobkin
dat ik een visum kreeg. Ik stelde alle
mogelijke pogingen in het werk om een
pas te krijgen. Tenslotte verstrekten de
Engelse autoriteiten mij een pas ten
name van Eugen Band, zoals Eichmann
mij had gedoopt.
De samenkomst in Portugal was toen
al lang niet meer actueel, aangezien de
onderhandelingen waren verplaatst
naar Zwitserland. Het Zwitserse con
sulaat verklaarde zich bereid mij een
visum te geven, mits twee leden van
de Sochnuth borg voor mij bleven.
Dobkin weigerde zulks.
Je begrijpt toch zeker wel, Joel,
dat ik niet voor een zekere Eugen Band
borg kan blijven, terwijl jij Joel Brand
bent.
Eliahu, bij ons in midden-Europa
zijn veel joden de gaskamers binnen
gegaan, omdat sommige beambten ge
weigerd hadden valse papieren te on
dertekenen.
De centrale van het illegale werk was
de Moszad Alija Beth - bureau voor
illegale immigratie - Theoretisch res
sorteerde dit bureau onder de vakver
enigingscentrale. In werkelijkheid ech
ter voerde dit bureau alle illegale op
drachten uit van de gehele beweging.
Het leidde de strijd tegen de Engelsen
en doorkruiste «Je bepalingen van het
Witboek. De mensen van de Alija Beth
waren van ons slag. Jonge mensen, die
de werkelijke eisen van een buitenge
wone tijd begrepen hadden en die be
reid waren alle middelen aan te wen
den om aan deze eisen te voldoen. Er
zaten daar geen lieden van het type
Sally Mayer.
Na de feestdagen reed Teddy Koliek
met mij naar Tel Aviv. Naast het im
posante nieuwe gebouw van de Vak
verenigingscentrale stond een half ver
vallen huis. De ingang deed heel ge
heimzinnig aan. Men opende een deur
voor mij, die toegang gaf tot een ver
borgen trap. Hier bevond zich het
hoofdkwartier van de Alija Beth. Alles
was er even geheimzinnig. Bijna elk
meubelstuk had verborgen geheime
vakjes en laden. Alles herinnerde mij
aan onze illegale bureaus in Budapest.
(Wordt vervolgd)
