loketambtenaar
noem 'T
uw
regenmantel..
fijnsteW zomermantel
Autoschade?
Horlogerie Van Manen
YïlesLóen, ati ^cw^pumaA
MEISJES,
V E E N S E
AVOND-ULO
D. v. d. Meijden
Fa* Leewis
PTT
a. Arbeidskrachten
b. Expeditieknecht
c. Meisjes of
gehuwde vrouwen
HAVENWERKERS
J. de Kievid, Eist (U.), tel. 295
A. W. de H a a s
THEATER
De trots en de
hartstochten
De hond van de
Baskervilles
Anna Lucasta
AANGIFTE LEERLINGEN
HET KONFEKTIEVAK
Damesmode-ateliers „SPECIAAL"
Volledige mondelinge opleiding
MULO-DIPLOMA A en B
MIDDENSTANDSDIPLOMA
P. MAASBOMMEL
GARAGEBEDRIJF
N. V. RECTICEL
Stichting
Samenwerkende Havenbedrijven
te Amsterdam
(want 'n buitje rolt eraf)
Voor eerste klas AUTO-PLAATWERK
naar
Hier wordt altijd snel en goed ge
werkt door prima vakmensen
VAN WAGENSVELD
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
RITMEESTER SIGARENFABRIEKEN N.V. VEENENDAAL
Voor de fabriek,
Kerkewijk 115 zoeken wij een
Sollicitanten kunnen voor deze betrekking inlichtingen verkrijgen op de
afdeling Personeelszaken, Kerkewijk 115 te Veenendaal.
S0LEX-°to fsfls-
WOUT
WAAYENBERG
A. de KIEVID
Vt
luxor 1
Cary Grant - Frank Sinatra -
Sophia Loren in:
Peter Cushing - André Morell
in:
Eartha Kitt - Sammy Davis Jr.
in:
FEUILLETON
Kies nu een echt vrouwelijk beroep
waar jullie je hele leven veel aan
hebt, want
biedt juist meisjes zoveel meer.
In ons bedrijf verdien je goed, je
bent prima verzorgd en je hebt werk
dat geheel bij je past.
Kom eens bij ons praten, je krijgt
alle inlichtingen en het verplicht
tot niets.
Tuinstraat 10 - Veenendaal
voor het
het beperkt Mulo-diploma voor P.T.T., Girodienst en
Ned. Spoorwegen en het
De cursussen beginnen de eerste week van september.
Prospectus, inschrijfbiljet en inlichtingen bij de cur
susleider: T. v. d. Kamp, Westersingel 157, Veenendaal.
Telefoon 08385-3425.
Aangiften:
vóór 29 juli a.s., daarna uitsluitend schriftelijk.
Hiervoor verhuren wfj
DE NIEUWSTE
TROUWCOSTUUMS
MET ALLE
TOEBEHOREN
U ZOEKT
FINANCIERING?
Dan nu schrijven aan:
Planetenbaan 15, De Bilt
(Post Bithoven).
Bemiddeling bij, en tot
standbrengen van: Huur
koopzaken Bedrijfskredie-
ten, 2de hypotheken, etc.
Ook geld beschikbaar voor
aankoop woninginrichting,
televisie, enz. enz. Zeer
aantrekkelijke voorwaar
den, vlugge afwikkeling.
Veenendaal. Nieuweweg 41
Telefoon 2535
LJJkauto en begrafenisrjjden
Dealer v. d. Wartburg
Taxi en aatortflM
Bruidsauto en trouwrtJéen
bij de
POST- EN TELEGRAAFDIENST
In het
DISTRICT UTRECHT.
De cursus voor opleiding tot dit Interessante en af
wisselende werk begint omstreeks 1 september a.s.
vereiste: diploma MULO (met Frans, Duits en Engels) of
daarmede gelijkgesteld diploma of bewijs
leeftijd: 16 tot ca 25 jaar
gedurende de opleiding, waarin theorie wordt afgewisseld
met praktijk, ontvangt men het normale salaris. Bij goede
vorderingen wordt dit salaris na 6 maanden aanzienlijk
verhoogd
eventuele vergoeding van reiskosten
een vijfdaagse werkweek
een verzekerde toekomst met goede vooruitzichten.
Ook zij, die dit jaar het MULO-diploma hopen te
behalen, kunnen nu reeds solliciteren.
Indiensttreding vóór 1 september a.s. Is mogelijk.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de directeur
van het Postdistrlct te Utrecht.
Mondelinge aanmeldingdagelijks - behalve op zaterdag -
tussen 9 en 12 of 14 en 17 uur bij de afd. Personeels
zaken van het Postdistrlct Utrecht, Laan van Punten
burg 5 Utrecht.
SPOORSTRAAT 13 KESTEREN
Vraagt voor spoedige indiensttreding:
voor de Schuimrubber-afdeling.
voor de confectieafdeling.
Ook voor halve dagen.
45-L'RIGE WERKWEEK - GOED LOON
Aanmelden: dagelijks aan het fabriekskantoor van
8.00 - 17.30 uur.
In de Amsterdamse haven kunnen
geplaatst worden.
Voor vast of ttjdelQk werk.
Dagelijks vervoer met personeelbnssen.
Goede loon- en arbeidsvoorwaarden,
o.a. 5 daags* werkweek
(C.A.O.- Haven- en aanverwante
bedrijven).
Aanmeldingen:
dagelijks van 911 uur (behalve zater
dags) aan ons HOOFDKANTOOR
JAVAKADE 21 te AMSTERDAM
of bij de arbeidsbureaux.
Getuigschriften meebrengen.
Reiskosten bij sollicitatie worden
vergoed.
Voorlichting op woensdag 12 juli a.s.
's avonds 7 uur, in Café B. Vonk,
Kerkewijk 13 te Veenendaal.
a Poplin zon- en regenmantel
met opvallende mode-ac
centen: kraagloos. asym
metrisch. royale opgestikte
zakken en met twee knopen.
In de nieuwe combinatie ma
rine met rode voering en
stiksels, en in beige of bruin.
Maten 36/44. 55.-
Mantel van waterafstotende
poplin, met grote, speels-
verwerkte zakken en met
kittige stiksel-garnering. In
de nieuwe combinatie ma
rine met rode voering en
stiksels, en in beige of bruin.
Maten 36 t/m 44. 49.7«
AMSTERDAM-ROTTERDAM-BNDHO VEN-HA ARLEM-UTRECHT-NJJMEOEN-AMERSFOORT S TRlCMT
FINANCIERINGSPROBLEMEN
bij de aankoop van Uw woning?
Hypothecaire leningen
tot ca 85*/o van de taxatie-waarde.
MAKELAARSKANTOOR
Buurtlaan-West 113 - Veenendaal
Telefoon 08385-3003 - b.g.g. 3751
PRONTO
Het toppunt van zuinigheid
Het toppunt van veiligheid
Het toppunt van comfort
Dat is de nieuwe SoleX-ofo
met vol-otomatische koppe
ling. Nu wegrijden zonder
trappen.
HOEK ZWAAIPLEIN
nachtwaker
Komt U eens praten met:
Motorenhandel
Dr. Slotemaker de
Bruines»aat 3
Veenendaal
VOOR ALLE VERZEKE
RINGEN, HYPOTHEKEN
EN FINANCIERING
Dr. de Visserstraat 37, Tel.
08385-3136 - Veenendaal
VOOR UW
met auto's zijn wij
SPECIAAL ingericht
4-8 pers. auto's disponibel
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerkewijk 91, Telef. 2845
Veenendaal
Van vrijdag 7 t.e.m. zondag 9 juli. Vrij
dag 7.30 uur; zaterdag 6.45 en 9 uur;
zondag 3 en 7.30 uur.
Het verhaal van drie mensen, door een
grillig lot bij elkaar gebracht. Toegang
14 jaar.
Van maandag 10 t.e.m. woensdag 12
julL Elke avond 7.30 uur.
Anderhalf uur griezelsensatie, die U
aan Uw stoel zal kluisteren. Toegang
14 jaar.
Donderdag 13 juli 7.30 uur.
Zij beminde met de felheid van een
tijgerin. Toegang 14 jaar.
Plaatsbespreken dagelijks van 1 tot 2 uur aan
de kassa, 10 cent, ook telefonisch: 2376
Rijwielstalling naast het theater
VENDELSEWEG, VEENENDAAL, TEL.EF. 2376
Voor de nieuwe Hervormde kleuterschool „T GEER-
HOFKE" aan de Aart de Gelderstraat, welke onge
veer 1 oktober a.s. zal worden geopend, kunnen leer
lingen worden aangegeven op a.s. dinsdag 11 juli te
7-30 uur in de Sionskerk.
Leerlingen moeten voor 1 oktober a.s. 4 jaar zijn.
Ter voorkoming van abuizen, worden de ouders welke
hun kinderen reeds eerder hebben opgegeven ver
zocht, dit dien avond nogmaals te willen doen.
ALEX WEI88BERG
(53)
Des te feller was ik erop gebrand vast
te stellen wat er tijdens mijn gevanen-
schap in Hongarije allemaal was ge
beurd. Ik bestudeerde al het materiaal,
dat zich op de diverse bureaus had op
gehoopt. Ik wierp mij op de binnen
komende telegrammen uit Konstanti-
nopel en uit Zwitserland.
De mededelingen kwamen op ver
schillende bureaus binnen, die geen
contact met elkaar onderhielden en
welke gedeeltelijk ook in verschillende
steden waren gevestigd.
In Jeruzalem zat de Sochnuth, in Tel
Aviv de Alija Beth, in Haifa kwamen
de schepen uit Konstantinopel met im
migranten en met brieven aan. De im
migranten werden door de Engelsen
naar een gesloten opvangkamp in Athlit
gebracht. Ik moest daar een fictief
baantje als latrinereiniger accepteren
om het kamp te mogen binnenkomen.
Ik nam voor de mensen, die uit de Hit-
lergebieden kwamen, fruit en sigaretten
mee om hen aan het praten te krijgen.
Vaak legde ik tweemaal per dag de weg
van Tel Aviv naar Jeruzalem af om de
laatste telegrammen op te vangen.
In de bureaus kreeg men er genoeg
van mij te woord te staan. Men hield
mij voor een monomaan, die bezeten
was door een idéé fixe. De onderge
schikte beambten en secretaressen poei
erden mij hooghartig af. Vaak moest ik
een uur op een telegram wachten. Vaak
kreeg ik het helemaal niet.
Uiteindelijk organiseerde ik mijn
eigen berichtendienst. Wekelijks stuur
de ik tientallen telegrammen naar Zü-
rich, naar Konstantinopel en indirect
naar Budapest. Mijn geld raakte op. Ik
liet mij uit Konstantinopel 4300 pond
nasturen, voor welk bedrag ik de tegen
waarde in Budapest had gedeponeerd.
Het grootste deel van dit geld gebruikte
ik in deze tijd om de nodige inlichtin
gen te verkrijgen. Ik geloofde niet meer
dat ik nog maar iets zou kunnen doen
om de gang van zaken te beïnvloeden.
Maar de zucht om alles te weten wat
zich daarginds afspeelde, liet mij niet
los.
Uit honderden verschillende losse
mededelingen gelukte het mij de ge
schiedenis van de Hongaarse joden tij
dens het laatste jaar van de oorlog te
reconstrueren.
Het drama gaat verder
In de randgebieden van Hongarije, in
Karpato-Rusland en in het noorden
van Zevenburgen was de moordpartij
op grote schaal begonnen. Op 13 mei
1944 was de overbrenging van de 320.000
joden uit deze gebieden naar getto's
voltooid. Enige dagen daarna begon de
algemene deportatie. De Duitsers voel
den dat zij niet veel tijd meer hadden.
Een procedure, die in de kleine stadjes
van Polen enkele maanden had gevergd,
verliep hier met de snelheid van een
afdraaiende filmstrook. De bewoners
van de getto's werden in spoorweg
wagons samengeperst. Ongeveer hon
derd mensen in één veewagen. Zij kre
gen twee emmers per wagon. Eén voor
water en één voor het verrichten van
noodzakelijke behoeften. Dan werden
de wagons gesloten en verzegeld. Nie
mand verzette zich tegen de deportatie.
De getto's lagen vaak in het vrije veld,
in verlaten steenfabrieken, soms aan
een zijlijntje van de spoorweg. De le
vensvoorwaarden in deze geïmprovi
seerde verzamelplaatsen waren zo on
dragelijk, dat de mensen ernaar snak
ten eindelijk uit deze omgeving te wor
den verlost. De Hongaarse gendarmen
folterden ontelbaren om in het bezit te
komen van hun verborgen bezittingen.
Toen de wagons voorreden, haalden de
meesten dan ook opgelucht adem. Zij
waren ervan overtuigd dat de reis hen
naar het een of andere kleine stadje
in het Hongaarse moederland zou bren
gen. De Duitsers zelf zorgden voor de
verspreiding van dat soort geruchten.
Onze Waada spande zich in om de men
sen juist in te lichten, te waarschuwen,
tot vlucht en verzet aan te sporen. Het
was alles vergeefs. De mensen geloof
den ons niet, omdat zij ons niet geloven
wilden. Elk levend wezen bant het
denkbeeld van een naderende onder
gang maar liefst uit zijn gedachten. De
afgevaardigden van de Waada, Hanna
Ganz, Saje Rathsprechner, Hansi Brand
Fritz Knoll, Menachem Klein, Ingenieur
Kirchner en tal van anderen spraken
in deze stadjes voor dovemansoren.
Naar Munkócs hadden wij een Duitser,
een ingenieur van de I.G. Farben ge
zonden. Hij kweet zich uitstekend van
zijn taak. En daar ontstond het eerste
verzet. De Duitsers smoorden dit met
weersalvo's. Het ontbrak ons aan strijd
bare jongemannen. Die waren allemaal
ingelijfd in de arbeidsdienst.
De Duitsers maakten gebruik van alle
ondervindingen, opgedaan bij de ver
nietiging van drie tot vier miljoen
Poolse joden. Eerst de aanplakbiljetten,
waarbij de mensen gelast werd hun
woonsteden te verlaten en zich op aan
gegeven verzamelplaatsen te melden.
Daarmee rukte men de wortel van het
verzet meteen uit. In hun woonplaatsen
zouden de joden nog tal van mogelijk
heden hebben kunnen vinden om zich
te verzetten. De Hongaarse en de Duitse
politie zou te zwak zijn geweest om
duizenden ondergedoken joden op te
sporen en weg te voeren. Onder bedrei
ging met de doodstraf dwong men de
dodelijk beangstigde mensen zich naar
de afvoerplaatsen te begeven. Het ver
zet had moeten beginnen bij de eerste
poging van de Duitsers om de joodse
bevolking te scheiden van de niet-jood-
se. Maar wie is bereid zich in doods
gevaar te begeven, alleen omdat van
hem verlangd wordt zich bij de joodse
raad te laten registreren of een joden
ster op de borst te dragen? Dat deze
eerste stap automatisch het begin be
tekende van de weg naar de gaskamers
van Auschwitz wisten maar weinigen,
en de anderen geloofden het niet. Men
had tegen de Duitsers een onzichtbare
muur moeten optrekken. Zij zouden
iedere jood temidden van de grauwe
massa van de Hongaarse bevolking heb
ben moeten zoeken. Maar ondanks de
verschrikkelijke ervaringen van de
Poolse joden weigerde het merendeel
in Hongarije een weg te betreden, die
onmiddellijke nood en ontbering bete
kende, om komende gevaren af te wen
den. De meeste mensen durven niets
illegaals ondernemen vóór direct ge
vaar dreigt. En dan is het al te laat.
De vernietiging van de Hongaarse jo
den uit de provincie verliep met een
keiharde zakelijkheid en snelheid, die
het zelfs de beste organisatie onmoge
lijk zou hebben gemaakt krachtige te
genmaatregelen te nemen. Philipp von
Freudiger beschrijft het schrikbewind
van die dagen als volgt:
De nuchtere feiten zijn, in het kort
samengevat en voor alle of bijna alle
deportatiecentra geldend, de volgende:
De slachtoffers werden op de ruwste,
beestachtigste en met alle menselijke
gevoel spottende manier naar de klaar
staande wagons gejaagd. Alle bagage
werd hun afgenomen. Hun brieven, do
cumenten en legitimatiepapieren wer
den door de politie voor hun ogen ver
scheurd. Vrouwen werden in het open
baar spiernaakt uitgekleed en moesten
in tegenwoordigheid van zich daarover
vrolijk makende gendarmen aan een
door vroedvrouwen of vaak ook door
de gendarmen zelf uitgevoerd lichame
lijk onderzoek onderwerpen. Zieken,
pas geopereerden, barende vrouwen,
stervenden en zwakzinnigen, zij allen
werden in de letterlijke betekenis van
het woord in de wagons geperst.
In Nyireghyhaza bijvoorbeeld dreef
men hen uit louter boosaardigheid door
straten, die blank stonden door een pas
tevoren over het plaatsje losgebroken
wolkbreuk. Kinderen boven één jaar
moesten in hetzelfde marstempo, dat
door zweepslagen werd aangegeven,
meemarcheren.
In Satoraljaujhely gingen veel man
nen op de rails liggen en weigerden in
de wagons te gaan. Allen werden zij
ter plaatse doodgeschoten.
In Tata greep men een jonge moeder,
die nauwelijks tien minuten tevoren
een tweeling ter wereld had gebracht
en om die reden niet kon lopen, aan
handen en voeten en smeet haar met
een grote zwaai in de wagon. De pas
geboren kinderen wierp men haar één
voor één achterna.
In Kasa bracht men de 84-jarige
moeder van een vooraanstaand burger,
wier voet juist geamputeerd werd, zó
van de operatietafel in de wagon. Haar
zoon, die erbij stond, wilde zich voor
het hoofd schieten. Ze sloegen hem het
wapen uit de hand, zodat hij de ene
helft van zijn gezicht wegschoot. Be
wusteloos en overdekt met bloed werd
hij in de wagon gesmeten.
Er werd speciaal jacht gemaakt op
leden van de arbeidsdienst, die met een
militaire reispas juist met verlof thuis
waren. In Nagyvórad, Hatvan en vele
andere plaatsen werden deze leden van
de arbeidsdienst door de gendarmen
uit de treinen gehaald en meteen bij
het eerstvertrekkende deportatietran
sport gevoegd. Dit ging zó lang door,
tot de minister van landsverdediging
bepaalde, dat geen lid van de arbeids
dienst zonder militaire begeleiding de
kazerne meer mocht verlaten.
(Wordt vervolgd)
