v°"%A°us
PAUK
„ïïlenóen ati fawrffumaA
MARINO
GLAS
m»
JONGENS
Setter Set
ARAM
Dipo,
de donkere
dwerg
AMERIKA HEEFT OOG IN DE RUIMTE
Burgerlijke stand KERKDIENSTEN
Gevonden en verloren
Fa. Lee wis
Machinebankwerker
Onderhoudsmonteur
SCHERPENZEEL
ZIG ZAG
PFAFF
NAAIMACHINEHUIS
Schoonmaakster
0. v. d. Meijden
DINSDAG KOOPJES
THEEPOT
KOP EN SCHOTELS
KEUKENSTOEL
Gevaarlijke U-2-vluchten niet meer nodig
Ingekomen en
vertrokken
BEKENDMAKING
PANTER SIGARENFABRIEKEN
GARAGEBEDRIJF
ZONDAGDIENST
doktoren en apothekers
FEUILLETON
ELEKTR. IN KOFFER COMPL.
I 498.-
AUTORIJLES
„HET CENTRUM"
M. VAN BEEK
le KAPSTER
PTT
GASTGEZINNEN
POSTINTERNAAT
FA. L. HEY
Zoo, we zitte dus te wachte op de
minse die de kunst van Ameronge naar
et Veen toe haale. De tentoonstelling
van de kunst wurdt op et mement in
Ameronge gehouwe en is ok et Veen
angebooje, mar et nieuwe Kultereele
Convent vond ze eige nog niet kepaabel
en de gemeente zei et nog veul mooier:
daar hebbe ze dur gien behoefte an om
op dit terrein et inisjetief te neeme.
Daar zitte we. We zouwe de kunst
wel wille hebbe, mar wie neemt em?
Waar blijve nou de blaffers, die et
Veen zoo achter vinde loope op dit ge
bied? Veuruit, nou een stappie naar
veure mit ze alle en de koei bij de
hoorens vatte.
Wie is dur wel kepaabel en wie heb
dur wel behoefte? Antreeje veur de
kunst. We kenne toch niet achterblijve
bij Ameronge. Hoe heb ik et nou.
An de eene kant mot ik et gemeente
bestuur gelijk geeve, as dat zeit, dat de
ooverheid hier niet de eerste stappe
mot doen. Dur wurdt ons al genogt
kunst en wat daar veur deur gaat op-
gedronge, dat zwaar belast is mit cente
van de gemeenschup. Daarom zou ie ok
zegge: nee, niet de gemeente mot dit
doen. Dur mot toch effe blijke, dat de
partikkeliere mins dur ok belangstel
ling veur heb.
Mar an de andere kant zeg ik toch
ok weer: je mot de minse leere eete.
Wie weet dat ze dur nou niks omgeeve,
mar as ze dur es een paar keer nader
kennis meemake, dan ken dat wel es
anderst wurde. En zoo bezien zou dur
wel een taak veur de gemeente zijn.
Hoe et ok mag zijn, ik hoop dat et
gien kwestie van afschuive is. Want
in dat geval wurdt dur net zoo lang
geschoove tot de lange baan in zicht is
en dan ken iedereen et slot wel raaje;
dan gebeurt dur heelegaar niks.
Wat dur nou percies gebeurt mit de
ooversteekplaatse veur de zandhaaze
in onze maatschappij, dat is me ok nog
niet recht duidelik.
We hadde van die vriendelik knip
perende bollegies en daar mochte dan
de schoenzooliste tusse ooversteeke. In
de praktijk kwam van die veurrang
weinig terecht. Et rijdende en snuiven
de verkeer kronkelde mar zoo'n bietjie
tusse de voetgangers deur. Dat mocht
ok, hebbe ze me later es verteld.
Nou Heit et dur dik boovenop, dat et
geknipper mit de bolle niet voldaan
heb. Vurt mit de bolle dus en alleenig
streepe. Mar streepe in de bebouwde
kom en de 'bolle houwe we toch nog een
bietjie an, mar dan buite de dichtbe
woonde weereld. Bij de streepe komme
borde en boove die borde mag dan ok
nog een geel knipperlicht. De bolle
make plaats veur lichte. Knippere blijft
et.
Nou vraag ik m'n eige toch in ge-
moede af wat dur in feite verandert?
Wat «hebbe de bolle gedaan dat ze vurt
motte? Hadde we ok niet gewoon die
bolle kenne late staan en dan de zand
haaze oover de streepe volleedig veur
rang kenne geeve?
Ik begrijp heus wel, dat de gebruikers
van de beenewage dur op veuruit zijn
gegaan. Die hebbe nou op de zeebraas
veurrang boove alles, mar waarom dur
nou gien bolle meer magge staan dat
ken ik onder me pet niet klaar krijge.
Eén ding staat veur mijn alweer vast:
et gaat een hoop geld koste. Bolle in de
bebouwde kom rooie en waar noodig
dur buite poote. Bolle die oover zijn in
de motteballe.
Dat vin ik veur mijn: zund van de
cente. In et vervolg mot dur eerst es
goed gedocht worde, veurdat dur wat
gebeurt.
Op deeze menier klopt dur gien bol
van.
Wout Blauwkous.
(6) Rusteloos dwaalde Aram die avond door de
burcht. Voortdurend werden zijn gedachten bezig
gehouden door het zonderlinge bezoek. De streek
van het zengende zand had de kleine man gezegd.
Dat kon in het Oosten zijn, maar ook in het Zuiden!
Enfin, morgen zou hij meer weten. Voor hij zich
ter ruste begaf, sloop hij nog eenmaal op zijn tenen
VOORUITGANG BIJ HET
PENICILLINE ONDERZOEK
De British Medical Association heeft
de ontdekking van een nieuwe Britse
penicilline een „grote doorbraak" ge
noemd. Het geneesmiddel, dat Penbri-
tine is genoemd, is ontwikkeld door de
Beecham Research Laboratories. Met
Penbritine kan een zeer groot aantal
infecties worden behandeld die tot op
heden slechts gevoelig waren voor ge
heel andere soorten antibiotica.
In een verklaring van Beechams Re
search Laboratories wordt gezegd, dat
Penbritine stabiel blijft bij de aanwe
zigheid van zuur en niet in de maag
wordt vernietigd. „De ontdekking van
Penbritine betekent dat er thans een
peniciline bestaat dat niet alleen in
staat is om met organismen af te reke
nen die normaal gevoelig zijn voor pe
nicilline, maar ook met organismen die
in verband worden gebracht met infec
ties van de urinebuis en met chroni
sche bronchitis. Laboratoriumproeven
met Penbritine tonen ook een hoge ac
tiviteit tegen de bacteriën die verant
woordelijk zijn voor typhus en voed
selvergiftiging".
De voorraden Penbritine zijn beperkt
en in de nabije toekomst zal het ge
neesmiddel uitsluitend beschikbaar zijn
voor ziekenhuizen opdat de therapeu
tische waarde ervan verder kan wor
den onderzocht.
Flinke maat, vuurvast
aardewerk, vlot model.
Modern dubbel kleurig, O 1 Q
geel-zwart. Koopjesprijs
Van prima aardewerk,
handig model, vlot stip-
decor. 6 verschillende
kleuren verpakt in show- *-> IQ
doos, per 6 stuks 7
Zeer sterke stalen stoel
In frisse kleuren gelakt,
met plastic stootdoppen. Q CQ
Fantastische aanbieding
Alleen dinsdag 8 aug.
Hoofdstraat 7. Veencndaal, Tel. 3103
N.N.P. De Amerikaanse luchtmacht is er eindelijk in geslaagd een spionage-
kunstmaan in een baan boven Rusland te brengen. Met dit technisch kunststuk
is een nieuwe periode ingeluid van militaire waarnemingen. Op 12 juli werd
vanaf de spiksplinternieuwe basis Point Arguello, in de nabijheid van het grote
Vandenberg, de Midas-3 gelanceerd. De satelliet is tien meter lang en heeft een
gewicht van maar liefst 1.575 kilo. De kunstmaan heeft een langgerekte kegel
vorm en is volgestopt met allerlei electronische en infra-rode apparatuur.
Lang geleden - direct na de historie
rond piloot Powers, die in Rusland te
rechtstond nadat zijn Lockheed U-2
boven de U.S.S.R. verongelukte - is de
lancering van de Midassatellieten al
aangekondigd. Door twaalf van deze
satellieten omhoog te brengen en de
aarde te omgeven met een net van
automatische waarnemingsposten wil
len de Verenigde Staten op een veiliger
manier aan hun inlichtingen komen.
Het zal van de resultaten van de Mi
das-3 afhangen of het plan doorgaat.
Jarenlang is zowel door Amerika als
door Rusland met vliegtuigen boven
eikaars grondgebied gespioneerd. De
V.S. gebruikten daarvoor de U-2. De
Russen hadden een viermotorig tur
boprop-toestel, dat eveneens op grote
hoogte over grote afstanden kon vlie
gen. De U-2's opereerden veelal vanuit
Aziatische bases om vanuit het zuiden
door te vliegen naar Noorwegen. De
Russische toestellen hebben het altijd
heel wat moeilijker gehad. De U-2 had
het absolute hoogterecord en was in
normale omstandigheden onbereikbaar
voor de Sovjet-afweer, die alleen maar
verbeten kon toekijken en op een kans
wachten. Die kans heeft ze tenslotte
gehad toen de U-2 van Powers motor
storing kreeg.
De viermotorige Russische Iljoesjins
kwamen meestal boven Amerikaans
grondgebied via Alaska. De eerste vlieg
tuigen werden waargenomen in 1954.
Hun doel was duidelijk: het maken van
foto's van de Amerikaanse afweerstel-
lingen en radarposten, die in het noor
den werden aangelegd. Maar ongetwij
feld zijn de vliegtuigen ook verder het
land ingedrongen. In de loop der jaren
is deze vorm van spionage voor de Rus
sen te gevaarlijk geworden. De Ameri
kaanse bases in Alaska zijn zo uitge
breid, dat ogenblikkelijk straaljagers
kunnen opstijgen wanneer een indrin
ger wordt waargenomen. De straal
jagers kunnen hoog genoeg komen om
de vliegtuigen te bereiken. Slechts zo
nu en dan komt het nog tot een ont
moeting, maar de Russen verdwijnen
schielijk, zodra ze op hun radarscherm
de jagers zien naderen.
GEHEIME APPARATUUR
De Amerikanen hebben vrij veel los
gelaten over de lancering van hun
Midas-3. Voor het eerst is zo'n zware
satelliet ih een cirkelvormige baan op
een hoogte van maar liefst 2.960 km
gebracht. Alle vorige satellieten be
schrijven ellipsvormige banen, waarbij
de afstand tot de aarde telkens toe- en
afneemt. Voor het doen van waarne
mingen is dat vanzelfsprekend bijzon
der lastig. De baan van de kunstmaan
voert de Midas-3 over de grote Rus
sische lanceerbasis in Zuid-Siberië en
nabij de Kaspische Zee.
Aan boord van de kunstmaan bevindt
zich een infra-rood oog, dat reageert op
de warmte-uitstraling van een raket
die pas gelanceerd is. Het (radar)-waar-
schuwingssysteem, dat de Verenigde
Staten nu gebruiken tegen raketaan-
vallen, heeft een kwartier nodig om
alarm te maken. Met de Midas kan ech
ter binnen zeven minuten het land zijn
gewaarschuwd. In de tien meters lange
romp van de kunstmaan bevindt zich
ongetwijfeld nog een andere appara
tuur, die eveneens waarnemingen doet.
Daarover wordt echter geen woord
losgelaten. Dat het een filmapparaat is,
achten de deskundigen onwaarschijn
lijk. Daarvoor dient immers de Samos,
die binnenkort ook de ruimte ingaat.
De kunstmaan heeft vanzelfsprekend
een radio voor het doorseinen van de
gegevens. Misschien heeft de Midas een
fototoestel van het soort dat ook is ge
plaatst in de Tiros-3, die dezelfde dag
van Cape Canaveral omhoog werd ge
bracht. Deze satelliet wordt gebruikt
voor meetkundige waarnemingen. Van
ongeveer 650 kilometer hoogte worden
foto's genomen, die een oppervlakte be
strijken van 2000 vierkante kilometer.
De Midas-3 is beveiligd tegen pogin
gen van de Russen om de satelliet neer
te halen. Bij de start hebben de Ameri
kanen de raketmotor laten uitvallen,
om hem even later via een radiobevel
weer aan te zetten.
Het belang van deze proef ligt voor
de hand. Wanneer de Russen een raket
afschieten om de kunstmaan neer te
halen, kan de baan zodanig gewijzigd
worden, dat Midas net aan haar nood
lot ontkomt.
VEENENDAAL
Geboren: Evert Auke, z. v. J. Ham-
minga en H. Wieringa; Karin, d. v. D.
J. Thung en H. W. te Winkel; Dina Kla-
zina, d. v. T. Tanis en J. J. W. van de
Weerthof; Franciscus Gcrardus, z. v.
G. J. Meurs en H. Ballast; Johanna,
d. v. C. J. van Ingen en H. Oldenhuis;
Peter Martin, z. v. A. van Manen en
N. Stam; Gerard, z. v. C. Achterberg
en J. W. van Hunen.
Ondertrouwd: C. Sukkel en W. H.
Lindeboom.
Getrouwd: C. Boers en G. Schreuder;
D. J. Bastmeijer en D. van den Heuvel.
Overleden: Teunis van Doorn, oud 87
jaar, wed.naar van M. P. van Zoest;
Benjamin Oskam, oud 74 jaar, echtgen.
van B. Minnen.
RHENEN
Geboren: Lodewijk, z. v. W. van den
Hatert en F. van Toorn; Jacqueline, d.
v. R. J. Sipkema en L. Winnubst; Klaas
z. v. W. C. van den Brink en R. Schans.
Ondertrouwd: J. van Riemsdijk en
J. T. C. Honders.
Overleden: Grietje Kuijper, 82 jaar,
geh. gew. met A. van Kruistum; Neeltje
Verhagen, 80 jaar, geh. gew. met T. van
Maurik; Klaas Klaassen, 82 jaar, geh.
gew. met J. Jacobs.
EDERVEEN
Geboren: Gijsbertha W., d. v. S. Beker
en G. W. Klok.
Getrouwd: G. G. van Wakeren en C.
Westland; A. M. Hagenaars en G. Ploeg.
Overleden: Cornclis Berkhof, 69 jaar.
AMERONGEN
Geboren: Jan Willem Hermanus, z. v.
H. P. van Ree en J. Veen; Gerrit, z. v.
W. A. Brouwer en C. Schuurman.
Getrouwd: J. H. Visser en J. Ter-
schegget; B. A. Huigen en H. Blumink.
Overleden: Johanna Jozepha Wessel-
dijk, 80 jaar.
RENSWOUDE
Geboren: Willempje, d. v. O. Hols en
J. van de Weerthof; Anthonie Hendri-
kus, z. v. J. Veldhuizen en G. E. Dite-
wig.
RHENEN
Ingekomen: St. Veenhof (gez.) van
Canada; H. Bosch van Groningen; B.
K. Greveling (gez.) van Heiloo; M. A.
van Noorden (gez.) van Ommen; C. E.
van Ginkel van Veenendaal H. v. Wijk
van Veenendaal; F. G. Sleebos, wed. v.
Lankamp van 's-Gravenhage; T. Dirk-
sen g.m. De Jong van Rcnkum; J. C.
den Besten g.m. Quint van Apeldoorn.
Vertrokken: J. L. Nienhuis naar Em-
meloord; A. U. M. Bekker naar Duits
land; R. Cornelisse naar Wageningen;
M. C. M. van Zweden g.m. Robertus
naar Duitsland; Adr. J. M. van Iperen
naar Leeuwarden; H. P. Ritzema (gez.)
naar Leiden; H. Lentze naar Zwijn-
drecht; J. A. Morèe naar Haarlem; H.
Ramaker naar Hardenberg.
VEENENDAAL
j Gevonden voorwerpen van 26 juli tot
en met 2 augustus 1961: halskettinkje;
dameshorloge; bruine portem.; autoped;
rieten hoedje; blauwe hoed; bruine
j portem. met inh.; 2 kontaktsleutels,
i grijs-beige regenjas; wieldop; rode por
tem. met inh.; hereoglacé's; witte kin
derschoen; doek, inhoudende gereed
schap; 10 gulden.
Verloren: rood zeil, waarin maillot en
damespantalon; paar motorhandschoe
nen; wit fietspompje; groene regenjas;
corset; damesparaplu; tas inh. rok en
portem. met 5 gld; zijden shawl; por
tefeuille inh. 60 a 70 gld., foto's en brie
ven; wit schoentje; wit-zwarte foxter-
rier; Mechelse herder; groene rand van
koplamp; blauwe kinderfiets.
RENSWOUDE
Verloren: gouden collier; damesre
genjas (beige); schoudertas met inh.;
trouwring (goud) waarin gegrav. Dick.
Gevonden: herenportem. met inhoud
(bruin leder).
VEENENDAAL
Eltheto 9.30 uur ds. Zethof van Koeken-
gen, 5 uur ds. J. N. de Ruiter van
Beekbergen.
Julianakerk 9.30 uur ds. P. de Jong,
5 uur ds. H. Harkema van Zeist.
Vredcskerk 9.30 uur ds. H. Roelof sen
van Zeist, 5 uur ds. P. de Jong.
Sionskerk 9.30 uur ds. D. van den Berg,
5 uur ds. H. Roelofsen van Zeist.
Veeneind 3 uur ds. J. N. de Ruiter van
Beekbergen.
Dijkstraat 2.45 uur ds. L. v. d. Peut van
Renswoude.
Ger. Kerk Petrakcrk 9.30 uur ds. Over-
duin, 5 uur ds. Couveé van Bennekom
Ger. Kerk Vaartbrug 9.30 uur ds. Cou
veé van Bennekom, 5 uur ds. Over-
duin.
Ger. Kerk geb. O.C.B. 9 en 3 uur kand.
Noort, ber. pred. te Drogeham.
Chr. Ger. Kerk Beatrixstraat 9.30 uur
Prof. Oosterhof van Apeldoorn, bev.
ds. Langbroek, 7 uur intrede ds.
Langbroek.
Chr. Ger. Kerk Hoofdstraat 9.30 en 4.30
uur ds. Keuning.
Sionskerk geen dienst.
Ger. Gem. syn. geb. O.C.B. 10.40 en 5
uur leesdienst.
Ger. Gem. in Ned. Fluitersstraat 9.30
en 5 uur ds. Mallan.
Ned. Prot. Bond 10.30 uur ds. Immink
van Utrecht.
Leger des Heils 10 uur heiligingsdienst,
12 uur zondagsschool, 6.45 uur open-
luchtsamenkomst, 7.30 uur verlos-
singssamenkomst.
R.K. Kerk, Salvatorkerk, Patrimonium
laan 7.30 en 9.30 uur H. Mis, 7 uur Lof.
Willibrordkerk, Nicuweweg 8 en 10.15
uur H. Mis, 5 uur Lof.
Ned. Herv. Kerk „Sola Fide" 10 uur
ds. Bos, 5.30 uur ds. Peters van Den
Haag.
RHENEN
Ned. Herv. (Ger.) Evang. 10 uur ds.
Monster van Barneveld, 5 uur cand.
Lèkkerkerker van Lunteren.
Herv. Gem. 10 uur ds. J. Dijkstra, 6.30
uur ds. N. Kooreman.
Prot. Bond geen dienst.
Ger. Kerk 10 en 5 uur ds. S. de Vries
van Bennekom.
Ger. Gem. (synodaal) 10 en 5.30 uur
leesdienst. Donderdag 10 aug. 7.30 u.,
ds. B. v. d. Bijl van Barneveld.
Ger. Gem. (Plantsoen) 10 en 5.30 uur
leesdienst.
Oud Ger. Gem. 10 en 6 uur leesdienst.
ELST
Ned. Herv. Kerk 10 en 6 uur kand. A.
Schipper van Ede.
Ger. Gem. 9.30 en 6 uur leesdienst.
Oud. Ger. Gem. 10 en 6 uur leesdienst.
OVERBERG
Ned. Herv. Kerk 9, 10.30 en 6.30 uur
ds. v. Viegen.
Oud Ger. Gem. 10 en 6.30 uur leesdienst.
ACHTERBERG
Ned. Herv. Kerk 10 uur dhr. A. Blijle-
ven van Utrecht, 6 30 uur ds. Dijk
stra van Rhenen.
Oud Ger. Gem. 9.30 en 7 uur leesdienst.
EDERVEEN
Ned. Herv. Kerk 9.30 en 6.30 uur ds.
Schipper.
Ger. Gem. 9.30 en 6.45 uur leesdienst.
Oud Ger. Gem. 9.30 en 7 uur leesdienst.
SCHERPENZEEL
Ned. Herv. Kerk 9.30 uur dhr. Meijer
van Veenendaal, 6.30 uur ds. L. A.
Klootwijk. H.D.
Ger. Kerk 10 en 6.30 uur cand. A. Bor-
man van Den Haag.
Vrije Evang. Gem. geen dienst.
RENSWOUDE
Ned. Herv. Kerk 9.30 en 6.30 uur ds.
L. v. d. Peut.
Ger. Kerk 10 en 6.30 uur ds. J. Verspui
van Amersfoort.
AMERONGEN
Herv. Kerk 10 en 6.30 uur ds. De Jager.
Ger. Kerk 10 en 6.30 uur ds. Zwaan.
Ned. Prot. Bond en R.K. kerk geen opg.
Het hoofd van het gemeentebestuur van Veenendaal
brengt ter openbare kennis, dat op 7 augustus 1961
ter gemeente-secretarie (2e afdeling), Hoofdstraat 92,
voor een ieder ter inzage wordt gelegd het door Ge
deputeerde Staten dezer provincie goedgekeurde
raadsbesluit d.d. 27 april 1961, nr. 3285, tot vaststel
ling van het partiële uitbreidingsplan, getiteld: „Par
tieel uitbreidingsplan sectie H nr. 1741 en K nr. 2
(gedeeltelijk)", alsmede de daarbijbehorende tekening,
bebouwingsvoorschriften en toelichting.
Het onderhavige plan betreft de bouw van een garage
bedrijf aan de Nieuweweg.
Veenendaal, 4 augustus 1961.
Het hoofd van het gemeente
bestuur voornoemd,
J. Hazenberg
H. J. van Schuppen N.V. - Veenendaal
vragen voor één van de
machine-afdelingen
Veenendaal, Nieuweweg 41
Telefoon 2535
Lykauto en begrafenisrjj-
den - Bruidsauto en trouw-
r ij den - Taxi en autorijles.
MORRIS DEALER
«SPECIAAL
in
.•BRILLE N
Hoofdstraat 51
Veenendaal
OF
Het werk zal, na een leertijd, bestaan uit
het verrichten van onderhouds- en revi
sie-werkzaamheden en het opheffen van
machine-storingen.
Diploma L.T.S. is vereist.
Enige ervaring strekt tot aanbeveling.
Mondelinge of schriftelijke sollicitaties met volledige
inlichtingen vóór 19 augustus 1961 te richten aan de
Personeelsafdeling der Panter Sigarenfabrieken, Ker-
kewijk 111, Veenendaal. Telefoon 2141.
MARKTBERICHTEN
Aanvoer eieren: 1.000.000 stuks. Prijs
kippeëieren 15,50 tot 15,90. Henne-
eieren 8,tot 13,Alles per 100
stuks. Handel vlug.
Aanvoer biggen: 196 stuks. Prijs 60,-
tot 82,- per stuk. Handel vlug.
het gastvertrek binnen, waar de dwerg verbleef.
Het geluid van een diepe en regelmatige adem
haling bewees hem, dat zijn gast in een vaste slaap
verzonken was en gerustgesteld trok Aram zich
terug. Het duurde die avond lang, eer hij zelf de
slaap kon vatten en toen de zon nog maar even
boven de kim stond, liep de jonge burchtheer al
weer op het binnenplein. Langzamerhand kwam de
burcht tot leven en eindelijk kon Aram zich niet
langer bedwingen. Hij gaf een bediende bevel, de
gast te gaan wekken. Binnen enkele ogenblikken
was de man terug en meldde met een ontdaan ge
zicht: „Heer, de gaster is hij is weg
(Wordt vervolgd)
VEENENDAAL: Dr. C. P. Engel, Tel.
2529. APOTHEKER vanaf zaterdag-
dagmiddag 6 uur: Apotheek Zuiders-
ma, Hoofdstraat 53. Tel. 2123.
RHENEN: dr. Almrklnders Tel. 432.
ELST, AMERONGEN, LEERSUM: dr.
Bakker, Leersum, Tel. 03434-495.
EDERVEEN, DE KLOMP, RENSWOU
DE: dr. Th. S. ter Velde, Renswoude,
Tel. 08387-450.
SCHERPENZEEL: dr. W. v. Vulpen,
Tel. 03497-220.
ALEX WEIB8BEBQ
(60)
Dat gebeurde op dezelfde dag waarop
Eichmann, de tegenspeler, de chef van
de Hongaarse gendarmerie Ferenczy, en
de staatssecretaris van binnenlandse
zaken Endre, de meest beruchte anti
semiet van Hongarije, tot een bespre
king had uitgenodigd teneinde een ge
detailleerd plan voor de evacuatie van
de ongeveer 200.000 joden in Budapest
uit te werken.
In deze bespreking was het besluit
genomen deze joden in één enkele week
tussen de 5e en de 12e juli 1944 naar
Auschwitz te zenden. Het jodencom-
mando van Eichmann en zijn Hongaar
se lakeien Endre en Ferenczy besloten j
dat de joden naar 1200 met de gele ster 1
gemerkte woningen moesten verhuizen, j
Sztójay durfde zich niet openlijk tegen 1
Eichmann verzetten en het besluit van
de kroonraad van 26 juni uit te voeren, j
Eichmann triomfeerde. Hij zei tegen I
Kastner; j
Ik roei alle joden in Budapest uit.
Er zullen nog circa 30.000 joden in wes
telijk Hongarije overblijven. Naar ik
verneem, is dit materiaal dat etnolo
gisch niet veel waarde heeft. Wanneer
u wilt kan ik hen naar Oostenrijk laten
sturen. Zij worden gereed gehouden
voor de transactie met de Sochnuth,
waarvan u steeds beweert dat zij in
Instanbul tot stand komt, doch waar ik
niets van belief te geloven.
Maar het verzet van de Hongaren
wordt nu met de dag sterker. Zelfs de
leiders van de Hongaarse gendarmerie
weigeren vrijwel allen nog troepen voor
de deportaties ter beschikking te stel
len. Horthy kan geen rechtstreekse be
velen geven, maar in het Hongaarse
regeringsapparaat ontwikkelen zich
machtige groepen, die onder invloed
van Horthy en diens zoon voor de af
scheiding van Hongarije van de As
werken en die alles in het werk stellen
om de acties van de jodencommando's
van Eichmann te saboteren. Het komt
zover, dat Eichmann gedwongen is klei
nere deportaties illegaal uit te voeren.
Nog op 14 juli, toen de deportaties door
de Hongaarse regering reeds lang wa
ren verboden, probeert hij in samen
werking met Baky, een andere antise
mitische staatssecretaris van binnen
landse zaken, 1500 joden uit het inter
neringskamp in Kistarcza in het geheim
het land uit te smokkelen. De Joodse
Raad waarschuwt ogenblikkelijk de
KerlcewIJk 9 - Veenendaal
Tel. 0.8385-3043
kabinctskanselarij van Horthy en de
trein wordt van Hatvany naar Kistar
cza teruggezonden. Dat was echter
een schijnsucces. Een paar dagen later
laat Eichmann de leden van de Joodse
Raad op zijn hoofdkwartier ontbieden
en houdt hen tot 's avonds laat vast. In
die tussentijd wordt de gehele bevol
king van het kamp afgevoerd. Op de
zelfde achterbakse manier liquideert
hij dezelfde dag het kamp van Szarvas.
Minister-president Sztójay bevindt zich
in een moeilijk parket. Hij is banger
voor Eichmann dan voor de Rijksbe
stuurder. Maar Eichmann voelt in deze
periode overal de groeiende tegenstand
van de Hongaren. Hij wordt zelf nog
feller en verlangt nu uitlevering van
de joden, die in de Hongaarse arbeids
dienst werken. Maar hoewel hij voor
geeft deze mensen nodig te hebben voor
belangrijke militaire opdrachten in het
Rijk, stuit hij op ijzeren weerstand.
Csatay, de Hongaarse Honvédminister,
is niet te overreden. Wanneer hij van
Eichmanns plan hoort om de deporta
ties in de hoofdstad op 5 juli te begin
nen, laat hij op stel en sprong alle
joodse mannen in Budapest tot en met
48 jaar voor de arbeidsdienst oproepen,
om hen zo aan de greep van de Duitsers
te ontrukken.
Eichmann is gedwongen zijn slacht
offers van elders te halen. Hij „zuivert"
in de' eerste dagen van juli westelijk
Hongarije - 30.000 joden - .Dan probeert
hij de hoofdstad binnen te dringen. Het
lukt hem in de voorsteden van Buda
pest, Ujpest, Kispest, Pest-Szent-Erzsé-
bet zijn slag te slaan. De daar wonende
joden worden naar de tegelbakkerijen
van Budakalész en Monor gevoerd.
Tegelijk probeert hij een kleine privé
Putsch te organiseren om de regering
van Horthy omver te werpen. Hij con
spireert met de staatssecretarissen van
binnenlandse zaken Baky en Endre en
met enige hoofdofficieren van de gen
darmerie. De staatsgreep zou van de
gendarmerie moeten uitgaan, zonder
dat de SS zou ingrijpen. Hij wilde het
doen doorgaan voor een binnenlandse
Hongaarse aangelegenheid. Horthy zou
worden gearresteerd en wel met behulp
van dezelfde gendarmes, die voor het
deporteren van de joden uit de hoofd
stad waren bestemd. Lészló Endre werd
aangewezen als de aanstaande minis
ter-president. Maar de aanhangers van
de Rijksbestuurder kwamen tijdig ach
ter deze plannen. Zij trokken in het ge
hele land de troepen samen en bezetten
voor een deel de kazernes van de gen
darmerie. Een tank- en een infanterie-
regiment werden uit de provincie naar
Budapest gedirigeerd. Op 8 juli kreeg
de gendarmerie het bevel Budapest te
verlaten.
Deze 8e juli 1944 brengt de omme
keer. De tekst van de voorlopige over
eenkomst, die de mensen in Konstanti-
nopel langer dan een maand onder zich
hebben gehouden, arriveert in Buda
pest. De Waada zendt afgevaardigden
naar Eichmann en Becher en eist on
Voor gemeentehuis en secretarie te
VEENENDAAL
wordt gevraagd een
Vijfdaagse werkweek.
Salaris, afhankelijk van leeftijd en
ervaring, maximaal 200,per
maand.
Nadere inlichtingen:
secretarie, Hoofdstraat 92.
Sollicitaties
binnen 7 dagen aan de burgemeester.
Hiervoor verhuren wtj
DE NIEUWSTE
TROUWCOSTUUMS
MET ALLE
TOEBEHOREN
Hoofdstraat 46 Telef. 3926
Een vertrouwd adres voor
VAMOR Instructeur
Jan Steenlaan 61'
NIEUW telefoonnr. 3726
Kostverloren 8, Telef. 3068
GRATIS THEORIE
7,— PER UUR
10 LESSEN 54,—
NAAR ARNHEM
ZONDER PRIJSVERHOGING
IEDERE MAANDAG THEORIE
GED. INSTR. MET DIPL. VAMOR
Dus bekwaam om uw gehele examen te mo
gen bijwonen.
VEENENDAAL
Dijkstr. 15, Julianastr. 50 - Tel. 3024
RHENEN
Julianastraat 44 - Tel. 812
VERHUUR ZONDER CHAUFFEUR
SPECIAALZAAK In
GLAS,VERF cn BEHANG
GEVRAAGD:
in een voor eind augustus
te openen nieuwe zaak:
Aanb. Buurtscheuterlaan 20
EDE
van 16 jaar af met LO of MULO,
die in aanmerking willen komen voor een goede betrekking
bij het Districtspostkantoor te Rotterdam,
kunnen bij aanneming worden opgenomen in
van dezelfde gezindte als waartoe zij zelf behoren.
Deze gastgezinnen (geen beroepspensions) worden aan
bevolen door de jeugdorganisaties, die zich voorts ten
doel stellen ook in andere opzichten haar goede diensten
ten bate van de jongens te verlenen.
Jongens van 16 en 17 jaar kunnen ook op gunstige voor
waarden worden gehuisvest in het onder leiding van de
dienst staande
De jongens vinden hier een prettig en vertrouwd tehuis,
hulp bij de studie en diverse recreatiemogelijkheden.
Het weekend brengen zij bij hun ouders door.
Aan belangstellenden wordt op aanvraag gaarne een folder met
bijzonderheden toegezonden.
Inlichtingen en aanmeldingen bij de afd. Personeelszaken van het
Postdistrict Rotterdam, Delftseplein 31, Rotterdam-4.
verwijlde stopzetting van de deporta
ties. Eichmann is gedwongen toe te
geven. De „joodse prestaties", die in de
overeenkomst worden genoemd, ge
bruikt Becher om te proberen Himmler
te bewegen tot een voorlopige stopzet
ting van het vergassen van de nog le
vende joden. Alles werkt thans mee
om een gunstige atmosfeer te scheppen
voor de onderhandelingen van de ver
tegenwoordigers van het wereldjoden-
dom met de afgevaardigden van de
Duitse SS in Zwitserland. Maar hoeveel
waarde men ook mag hechten aan de
verschillende neutrale interventies, één
ding staat vast:
Tot aan de 8e juli 1944 rolden de trei
nen zonder onderbreking naar Ausch
witz. Op de 8e juli verliet de laatste
officiële deportatietrein het land.
In de periode tussen 15 mei 1944 en
8 juli 1944 werden 434.000 Hongaarse
joden naar Auschwitz gedeporteerd en
daar vermoord. Er bleven nog ongeveer
evenveel in het land over en om dezen
te redden voerde de Waada haar laatste
wanhopige strijd.
Onderhandelingen aan de Zwitserse
grens
De gebeurtenissen in Budapest volg
den elkaar in een adembenemend tem
po op. Dagelijks wijzigde zich de oor-
logs situatie, dagelijks doken nieuwe
gevaren op. Historisch was het lot van
de Duitsers bezegeld, maar het tot on
dergang gedoemde apparaat van het
Duitse fascisme, dat aan alle fronten en
in het moederland machteloos de ver
nietigende slagen der geallieerde legers
over zich heen moest laten gaan, was
nog altijd sterk genoeg om in hun on
dergang het laatste restant van ons
volk mee te sleuren. Toen de ergste
schok van de 20e juli was overwonnen,
begon Eichmann opnieuw zijn strijd
met de Hongaarse regering om de de
portaties in de hoofdstad te kunnen
laten beginnen. In Bratislava gelukte
het hem na het uitbreken van de parti-
sanenopstand de verdelging van de Slo
waakse joden te voltooien.
(Wordt vervolgd)
kies uw
nylons bij
in do
nieuwe
bella-ltaliaj
linten
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
Frans Halslaan 26, Telefoon 3044
