PFAFF
N.V. BOXAL
SOLEX-oto
N.V. BOXAL
Naaimachinehuis
Cleaning Q- Express
Dry
MARINO
PRIJSVERLAGING
1372°/O RENTE
MNL. WERKKRACHTEN
GEHUWDE VROUWEN
NAAIMACHINES
JONGEREN
Horlogerie Van Manen
Pfaff heeft de prijzen van verschillende typen
machines aanzienlijk verlaagd.
Profiteer van deze uitzonderlijke kans om Uw
hartewens in vervulling te laten gaan. Wat een
plezier, wat een voordeel zult U hebben van
Uw Pfaff... Gun U zelf zo'n Pfaff!
PFAFF) is
handnaaimachine
DE BETERE GOEDKOPE S N E L R E I N I G I N G
Prins Bernhardlaan 56
VEENENDAAL
Jumpers - vesten.0.90
Pantalons - rokken.. i.io
Japonnen - colberts.I.7J
Kostuums (d. en h.)2.65
Regenjassen (ind. waterdicht) 3.25
Overhemden
Wynbar
„Rust Wat"
A. de KIEVID
enige nette jongens
MEUBELFABRIEK
Fa. M. Boot
voor diverse fabriekswerkzaamheden
MEISJES EN JONGENS
RECTER'S Fabrieken N.V.
Motorenhandel
WOUT
WAAYENBERG
af
A. W. de H a a 8
2 bijrijders
FANTASTISCH" zult u zeggen
S. J. VAN WIJK
van Merk.
Stichting
Samenwerkende Havenbedrijven
te Amsterdam
HAVENWERKERS
Tricotfabriek Harwig N.V,, Rhenen
mannelijke- en
vrouwelijke krachten
Fa. G. Koomen Zn.
van 15 tot en met 20 jaar
NUTSSPAARBANK
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
KOOPT UW DRANKEN
FEUILLETON
jjÏÏlenóen
fcuiftUMaA"
VERLAAGDE PRIJZEN!
v "iY iy
KERKEWIJK 9
TELEFOON 3043
gewassen en gestreken (fljnwas)
Hotel Café Restaurant
RHENEN
leder weekend v.a. 8 uur
BESCHAAFDE MUZIEK
door de bekende
pianist
COR HUYDINK
VOOR ALLE VERZEKE
RINGEN, HYPOTHEKEN
EN FINANCIERINGEN
Dr. de Visserstraat 37, Tel.
08385-3136 - Veenendaal
GEVRAAGD:
Radboud weg 9 - Telefoon 924 - Rhenen
ALLUMINIUM EMBALLAGE FABRIEK
VEENENDAAL
Vraagt voor directe indiensttreding:
'S ZATERDAGS VRIJ
WERKKLEDING WORDT DOOR ONS VERSTREKT.
VOLLEDIGE REISGELD VERGOED ING
GOEDE SOCIALE VOORZIENINGEN
Inlichtingen en aanmelden dagelijks,
Rozenstraat 19, Veenendaal.
Voor het verpakken van geneesmiddelen kunnen
wij nog enkele
nette en actieve
plaatsen.
■B- Gunstige arbeidsvoorwaarden.
•B- Prettige en rustige werkzaamheden
-B- Zaterdags vrij
-B- Desnoods ook voor halve dagen.
Aanmelden bij de portier van
Parallelweg 50 Veenendaal.
7,— PER UUR
10 LESSEN 54,—
NAAR ARNHEM
ZONDER PRIJSVERHOGING
IEDERE MAANDAG THEORIE
GED. INSTR. MET DIPL. VAMOR
Dus bekwaam om uw gehele examen te mo
gen bijwonen.
VEENENDAAL
Dijkstr. 15, Julianastr. 50 - Tel. 3024
RHENEN
Julianastraat 44 - Tel. 812
VERHUUR ZONDER CHAUFFEUR
Het toppunt van zuinigheid
Het toppunt van veiligheid
Het toppunt van comfort
Dat is de nieuwe SoleX-oto
met vol-otomatische koppe
ling. Nu wegrijden zonder
trappen.
$0LEX-°tO f395.
Komt U eens prmen met:
Dr. Slotemaker de
BruTnestraat 3
Veenendaal
VOOR UW
met auto's zijn wij
SPECIAAL ingericht
4-8 pers. auto's disponibel
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerkewijk 91, Telef. 2845
Gevraagd
door transportbedrijf
Brieven onder nr. 1137 aan
het bureau van dit blad
als u de
heeft bereden. U kunt nu wegrijden zonder trap
pen door de vol-otomatische koppeling voor de
prijs van 395,Komt u eens kijken bij
Pr. Bernhardlaan 158, Veenendaal, Telefoon 3029
IH denken lassen
Po-'psslinat 8 Rt-nsu o»He
I *1. 0*387 S0*
US SPECIAAL
in
BRILLEN
Hoofditraat 51
Veenendaal
In de Amsterdamse haven kunnen
geplaatst worden.
Voor vast of ttydeiyk werk.
Dagelijks vervoer met personeelbussen.
Goede loon- en arbeidsvoorwaarden,
o.a. 5 daagse werkweek
(C.A.O.- Haven- en aanverwante
bedrijven).
Aanmeldingen:
dagelijks van 911 uur (behalve zater
dags) aan ons HOOFDKANTOOR
JAVAKADE 21 te AMSTERDAM
of bij de arbeidsbureaux.
Getuigschriften meebrengen.
Reiskosten bij sollicitatie worden
vergoed.
Voorlichting op dinsdag 15 aug. a.s.
's avonds 7 uur, in Café Rest. B. Vonk,
Kerkewijk 13 te Veenendaal.
vraagt voor directe indiensttreding:
voor diverse werkzaamheden
5 daagse werkweek
Mondelinge of schriftelijke sollicitaties aan ons adres,
Candialaan 5, te Rhenen.
ALLUMINIUM EMBALLAGE FABRIEK
VEENENDAAL
Vraagt voor directe indiensttreding:
en MEISJES,
voor verschillende fabriekswerkzaamheden,
voor hele, eventueel halve dagen.
'S ZATERDAGS VRIJ
WERKKLEDING WORDT DOOR ONS VERSTREKT.
VOLLEDIGE REISGELD VERGOEDING
GOEDE SOCIALE VOORZIENINGEN
voor gehuwde vrouwen speciale regeling.
Wij verwachten u gaarne aan de fabriek voor het
verschaffen van inlichtingen. Aanmelden dagelijks,
Rozenstraat 19, Veenendaal.
ANKER ZIG-ZAG elektr. compl. v.a. 438,—
ANKER RECHTSTEEK elektr. in koffer,
voor slechts 285,—, ingebouwde motor en
lamp. Onbeperkte garantie.
Kerkewijk 17a Telefoon 2924
indien UI spaart volgens de jeugdspaarwet
1958
Inlichtingen bij
.Polderhuis" Hoogstraat 19, telefoon 2198
PRONTO
HOEK ZWAAIPLEIN
bij de Speciaalzaak met de grootste sortering
Slijterij en Wijnhandel „DE ZWAAI"
Verlaat 2 - telefoon 3610 - Veenendaal
(62)
De tweede bespreking aan de
Zwitserse grens
Op 1 september reisden Kastner en
dr. Billitz, een gedoopte jood, directeur
van het Manfred-Weisz-Concern, weer
naar de Zwitserse grens. Standarten-
führer Becher had geweigerd om een
tweede maal op de brug aan de grens
te onderhandelen. Van de Zwitserse
kant verscheen Sally Mayer in gezel
schap van zijn advocaat, dr. Wyler. Hij
kon echter weer geen concreet voor
stel doen. Dr. Wyler verklaarde:
Wij kunnen u niets positiefs zeg
gen. Wij hebben alleen van de Ame
rikaanse autoriteiten opdracht gekre
gen om niet neen te zeggen. Becher
had zijn adjudant, Hauptsturmführer
Grüson, eveneens naar de brug gezon
den. Deze richtte zich tot Sally Mayer.
Herr Mayer, wanneer u dan al
niets concreets kunt voorstellen, doet
u dan tenminste een toezegging, waar
op mijn chef, Herr Becher, zich kan
beroepen. Anders zal het hem onmoge
lijk zijn het tegenover de Reichsführer
c ALEX WEISSBERQ
voor de joden op te nemen en zullen
de deportaties voortgaan. Doe tenmins
te de een of andere toezegging - het
zijn toch maar woorden. Voor wij u
daaraan zullen kunnen houden, hebt
u nog tijd genoeg en inmiddels kan er
heel veel gebeuren.
Een Zwitsers staatsburger belooft
alleen datgene wat hij kan houden, zei
Sally Mayer.
Becher stoof op, toen zijn adjudant
hem dit mededeelde.
Het spijt me, mijne heren, maar
ik kan niet méér voor de joden doen
dan waartoe Herr Sally Mayer bereid
is.
Billitz en Kastner probeerden Becher
te vermurwen. Deze stelde echter zijn
eisen:
Er valt niets meer te onderhan
delen. Ik zal in Budapest op een dui
delijk positief of negatief antwoord van
Sally Mayer wachten. Tot aan de ont
vangst van dat telegram doe ik niets.
Mocht het antwoord positief luiden,
dan verlang ik een Zwitsers visum om
met de vertegenwoordigers van de jo
den aan een conferentietafel te kunnen
gaan zitten. Ik ben niet van plan voor
een derde maal op vage beloftes in te
gaan.
De wijziging in de oorlogssituatie was
van grote invloed op de houding van
Becher. Een jaar tevoren zou hij zich
een dergelijke behandeling waarschijn
lijk absoluut niet hebben laten welge
vallen. Thans echter had hij om twee
redenen belang bij het tot stand komen
van een overeenkomst.
Hij was tenslotte officier der SS. Het
daarom voor hem ontegenzeggelijk van
groot belang om zich door een goed
besluit, waardoor het leven van hon
derdduizenden joden zou worden ge
red, na een verloren oorlog een gun
stige positie te verzekeren. Aan de an
dere kant had hij tegenover Himmler
reeds min of meer verklaard, dat de
onderhandelingen tenslotte met succes
zouden worden bekroond en dat
vrachtauto's en andere voor de oor
logsvoering belangrijke goederen zou
den worden geleverd. Het zou voor hem
dan ook uiterst pijnlijk zijn alsnog te
moeten toegeven, dat Eichmann het bij
het rechte eind had en dat alles enkel
joodse bluf was geweest. In deze
dwangpositie deed hij dus alles om de
contacten niet te laten verbreken. Zijn
ondergeschikten beweerden zelfs dat
hij zijn leven had geriskeerd, toen hij
de Reichsführer bewust vals had voor
gelicht, alleen om tijd te winnen en
een hervatting van de deportaties te
vermijden. In hoeverre dit juist is, zal
moeilijk zijn vast te stellen.
In deze tijd breekt de opstand uit
van de Slowaakse partisanen. Vele jo
den grijpen naar de wapens tegen de
onderdrukkers. Eichmann verlangt toe
stemming om de gehele joodse bevol
king van Slowakije direct te liquide
ren. Gisi Fleischmann en haar vrien
den zetten in grote paniek Kastner aan
het werk. Deze wendt zich tot Becher,
die echter niet bereid is bij Himmler te
interveniëren.
Ik heb aan de Zwitserse grens
letterlijk niets bereikt. Ik kan nu niet
naar Himmler gaan. Reis zelf maar met
mijn adjudant naar Preszburg om te
proberen of u ter plaatse iets kunt be
reiken.
Na de aankomst van Kastner in Bra
tislava besluit de daar gevestigde Waa-
da uit eigen middelen geld en goederen
bijeen te brengen en aan Becher aan
te bieden als tegenprestatie voor het
stopzetten van de deportaties. Becher
verklaart dit voorstel slechts dan te
kunnen accepteren, wanneer Sally
Mayers langverwachte telegram bin
nenkomt. Maar Sally Mayers telegra
feert niet tijdig en niet positief ge
noeg. De Slowaakse joden worden af
gemaakt.
Op 28 september kwam men tot een
derde bespreking aan de grens, die
eveneens zonder resultaat verliep. Sal
ly Mayer ergerde zich erover dat men
hem ,bij deze verdomde Slowaakse
kwestie wilde betrekken'. Hij liet zich
niet chanteren. Tenslotte beloofde hij
Becher geld.
Het politieke klimaat in Budapest
was veranderd. Horthy had minister
president Sztójay, die voortdurend tus
sen de Duitsers en de Hongaren heen
en weer slingerde, ontslagen en de lei
ding van de regering opgedragen aan
de liberale generaal Lakatos. Lakatos
bereidde de overgang naar de kant van
de Geallieerden voor. Horthy en hij ge
droegen zich al net eender als de sa
menzweerders van de 20e juli in Duits
land. Zonder enige voorzichtigheid en
zonder zelfs de meest elementaire sa
menzweerdersfantasie, wilden zij de
Duitsers uit Hongarije manoeuvreren.
Horthy ontving op de Burg in Buda
pest delegaties van de linkse partijen
en besprak met hen de vorming van
een democratische partijenregering. La
katos zond luitenant-generaal Faragó,
commandant van de Hongaarse gen
darmerie, die vroeger militair attaché
in Moskou was geweest, naar het front
om de Russen een voorstel tot capitu
latie te overhandigen. In de cafés van
Budapest werd openlijk over al deze
stappen gesproken. De Duitsers, die
door het afvallen van Bulgarije en
Roemenië gewaarschuwd waren, had
den volop tijd om tegenmaatregelen te
treffen.
In deze weken wijzigde zich ook de
positie van de joden op een zeer merk
waardige wijze. Het leek wel, alsof in
genieur Komoly blijvend zijn intrek
had genomen in de Hongaarse minis
teries. Hongaarse staatssecretarissen
raadpleegden hem over de vooruitzich
ten van de aanstaande wapenstilstand.
Kastner werd uitgenodigd om samen
met een Hongaarse communist, die
Russisch sprak, als onderhandelaar met
een witte vlag door de frontlinie naar
de Russen te gaan. Daar is niets van
gekomen. De contacten van de Waada,
met de Hongaarse verzetsbeweging
werden versterkt. De Waada verstrek
te deze groepen geld, valse papieren,
illegale woningen, ja zelfs wapens en
munitie. De Chaluzim bereidden zich
voor op de mogelijkheid van een ge
wapende opstand.
Plotseling bleken onze mensen ook
in aanmerking te komen om aan het
hof te verschijnen. De Rijksbestuurder
ontving de president van de vereniging
van joodse gemeenten, Hofrat Samu
Stern, in audiëntie op de Burg. Inge
nieur Komoly onderhandelde urenlang
met de jonge Horthy.
In deze tijd forceerde Kastner met
verbeten vasthoudendheid de emigra
tie van de groep Bergen-Belsen. Eich
mann had per hoofd slechts 200 dollar
losgeld verlangd. Becher, die er vooral
op gebrand was zijn chef te laten zien
hoeveel hij aan Joodse tegenprestaties'
wel kon gedaan krijgen, verlangde 2000
dollar per hoofd. De Waada bood 100
dollar. De SS-leiders brachten dit aan
bod telegrafisch aan Himmler over. Een
week later werd een eigenhandig door
Himmler ondertekend antwoord ont
vangen. Dit luidde:
,De tegenpartij is blijkbaar gek
geworden. De emigratie van een
Europeaan naar Amerika kost 1000
dollar. De emigratie van een jood
uit Europa kost ook 1000 dollar.
Himmler'
Horthy had het plan gemaakt Hon
gaarse troepen uit de provincie naar
Budapest te laten komen en dan de
capitulatie te proclameren. De Duitsers
waren van zijn voornemen op de hoog
te. Zij organiseerden een provocatie,
teneinde Horthy tot een voortijdig be
sluit te dwingen. Duitse agenten lokten
de zoon van de Rijksbestuurder in een
val.
(Wordt vervolgd)
