DE VALLEI
Voor de Jeugd f\
\BEmlrww
mm
Yïlesiöeji atb fcoapumciA"
D.O.V.O. was sterker dan V.R.C.
en won met 5-2
Uw remmen èn de
menselijke factor
bekwame
motorbankwerkers
Speelgoed voor je kleine broer
of zusje
Een beeldhouwer in kurk
Lopen op het water
Raadselachtig!
G.V.V.V. verloor van snel
spelend S.E.C. met 1-0
AFSTAND HOUDEN
De jeugd
van
Hans
Christiaan
Andersen
HOOGOVENS IJMUIDEN
beschikbaar
VRAAG EN
AANBOD
DIVERSEN
WINKELMEISJE
Henny Jansen
Met adverteren
werden de grootste
zaken gebouwd,
met niet adverteren
de beste vergeten
JAC. VAN SCHUPPEN
FEUILLETON
Verschijnt als bijlage van
het streekblad „De Vallei"
onder redactie v. tante Jos
Correspondentie te richten
aan tante Jos, per adres:
Parallelweg 10 Veenendaal
Wie zijn er deze week jarig?
16 aug. Lettie Bos
17 Tonnie Moesbergen
18 Adrie Stokers
19 Henny van Holland
20 Johnny van Leeuwen
20 Dikkie Wortman
21 Benno v. Ginkel
22 Jan Quint
22 Coby Hogendoorn
22 Gert van Beek
Allemaal van harte gefeliciteerd en ik
hoop dat jullie een hele leuke dag zul
len hebben. Tante Jos.
Zilverpapier en capsules
Zilverpapier kregen we deze week
weer van: Anton en Hennie Wijnber
ger, Henkje v. d. Stel, Johan en Anton
v. d. Klift en van Ada Viegen. Fijn
hoor, dank je wel voor al jullie moeite.
Figuuf a.
Vraag aan je moeder of zij wat blik
jes van verschillende grootten voor je
wil verzamelen. Die blikjes moeten dan
zo zijn, dat zij in elkaar passen, dus
precies zoals bijvoorbeeld nestschalen.
Verwijder eerst al het papier van de
blikjes en maak deze dan goed schoon.
Daarna moet je elk blikje apart heel
goed nakijken en als je ook maar het
kleinste scherpe hoekje vindt dan
moet je dat met een hamer plat slaan,
opdat je broertje of zusje zich er niet
meer aan zal kunnen bezeren. Vervol
gens plak je voor alle zekerheid nog
Z'
een strookje doorzichtig plakband aan
de binnenkant van elk blikje, daar
waar het deksel er uit is gehaald. Dan
is het beslist niet meer mogelijk om je
er aan te snijden.
Als je met deze dingen klaar bent,
verf je de blikjes van buiten en van
binnen in verschillende heldere kleuren
(je kunt hiervoor de restjes verf ge
bruiken, die in verfblikjes zijn overge
bleven). Boor dan twee gaatjes in het
grootste blikje. Daardoor bevestig je
het hengsel, dat je maakt van een stuk
boombast of sterk koord. Als je dan de
kleine blikjes in elkaar past en in het
grote blik zet, dan heeft je kleine broer
tje of zusje een prachtig stel emmers
en vormpjes voor op het strand.
Figuur b.
Dit werk, of je mag wel zeggen deze
kunst, heeft eigenlijk geen toelichting
nodig. Je gebruikt er kurken voor van
verschillende grootte, lijm, dun staal
draad (of pijpreinigers) en wat karton.
In het voorbeeld zie je een man te
paard, maar je zult zonder moeite zelf
andere voorbeelden kunnen verzinnen
die nog mooier zijn dan deze stoere
ruiter.
Figuur c.
Er zijn waterskies, waterfietsen en
watervliegtuigen en nu en dan zien wij
foto's van vreemdsoortige wagens, die
zowel te land als ter zee kunnen wor
den gebruikt, maar nu heeft men iets
geheel nieuws uitgevonden: waterschoe
nen.
Deze waterschoenen zijn uitgevon
den en worden vervaardigd in de Ver.
Staten van Amerika. Zij zijn gemaakt
van fiberglas en plastic. Van hiel tot
teen zijn zij ongeveer 168 cm. lang en
zij zijn dus groot genoeg in vergelijking
Do oefenwedstrijd die DOVO en VRC zaterdagavond op het Panhuis speelden
ter voorbereiding op de as. competitie was van beter gehalte dan enkele maan
den geleden op het VRC veld. Behoudens - het eerste kwartier toen er nogal
fel werd gespeeld - was het een sportief duel. DOVO speelde iets beter voetbal
dan VRC, dat echter enthousiast tegenspel gaf en zo won DOVO verdiend met
5-2. De rood-witten hadden achterspeler v. d. Kraats in de voorhoede opgesteld.
Een onverdeeld succes was dit experiment niet al had v. d. Kraats kennelijk
opdracht teruggetrokken te spelen. By VRC stond van Engelenburg rechtsback
en overigens hetzelfde team van vorig seizoen.
tot gewone schoenen. Bovendien zijn
zij in staat om het gewicht te dragen
van iemand, die van ongeveer 22'/a tot
114 kg. weegt.
Maar het vereist wel enige oefening
voor je zonder ongelukken met water
schoenen kunt lopen. Zij moeten beslist
horizontaal gehouden worden en je
loopt of glijdt over het wateroppervlak
met een snelle schuifelende gang. On
der de schoenzolen zijn een paar spe
ciale vinnen bevestigd. De makers van
de schoenen beweren, dat het gemak
kelijker is om met deze schoenen op het
water te lopen dan bijvoorbeeld om te
skieën.
Figuur d.
Dat dit onbewoonde eiland gedurende
de nacht geheimzinnig bezoek heeft ge
had is op zichzelf al een opwindende
zaak. Maar dat is niet het belangrijkste
waar je naar moet kijken; je moet eens
De VRC defensie kreeg al spoedig
last van de snelle rennen van rechts
buiten Klaas van Hall. Daar dreigde
het gevaar voor VRC. Men liet daarom
van Hal niet los en linksback Landman
kleefde als een terrier aan zijn man.
Reeds in de eerste minuten liet men
van Hal kennismaken met de grasmat
en vooral spil v. d. Kraats van VRC
trad wel eens wat hardhandig op. In de
14e minuut moest men van Hal toch
laten gaan. Een scherpe voorzet van de
DOVO man, precies op het hoofd van
midvoor Schoeman, die keeper v. d.
Kolk geen kans gaf. 1-0. Het felle spel
van de VRC defensie duurde voort en
een vrije trap werd weer door Schoe
man benut. VRC kreeg ook kansen,
maar drie VRC'ers misten.
Spil v. d. Kraats van VRC veroor
zaakte weer een vrije trap en nu was
het halfspeler v. d. Pol die inkogelde.
30. De VRC-spil verliet nu wegens
een knieblessure het veld en P. Reber-
gen kwam vervangen. Nog voor rust
wist Bep Jansen een fout van keeper
Hardeveld uit te buiten en het stond
3—1.
Na de rust was de strijd minder le
vendig. Jansen van VRC was nu ver-
Competitie-programma DOVO le
helft
9 sept. DES-DOVO; 16 sept. DOVO-
DETO; 23 sept. DOSK-DOVO; 30 sept.
DOVO-Enter Vooruit; 7 okt. DOVO-
Owios; 14 okt. Genemuiden-DOVO; 21
okt. DOVO-Go Ahead K.; 28 okt. WHC-
DOVO; 4 nov. DOVO-SVZW.
uitvinden welke zeven dingen in de on
derste tekening anders zijn dan in de
bovenste.
OPLOSSING
De bladeren van de palmboom zijn
zwart. Er is een wolk aan de horizon
bijgekomen. Er is een schip verschenen.
De trui van de ene man heeft strepen.
Diezelfde man is ineens kaal. De ande
re heeft een keurige lange broek aan.
Er kijkt een vis uit het water.
GVVV moest in de oefenwedstrijd
tegen SEC uit Soest de winst aan de
gasten laten, zij het met de oneven gooi
10. De ploeg uit Soest speelde snel,
had goede vleugelspelers en een uit
stekende keeer. Hoewel GVVV vooral
in de tweede helft een serie aanvallen
opzette kon men de Soester doelman
maar niet passeren.
Na een gelijkopgaande strijd met aan
weerskanten scoringskansen werd na
een half uur spelen de score geopend
door SEC na een goede aanval op links
waarbij rechtsback Diepeveen werd ge
passeerd en middenvoor De Bruin de
bal in het doel kon jagen. 1-0.
GVVV kreeg een unieke kans op de
gelijkmaker. Linksback Kooy van SEC
kreeg de bal tegen zijn hand, waarop
een strafschop volgde. Hoedeman knal
de echter tegen de staander.
Na rust heeft GVVV serieus gepro
beerd een doelpunt te scoren, maar men
kon geen richting geven aan de schoten.
De meeste schoten gingen recht op
keeper Adams af, die daar wel raad
mee wist. Hoe Bertus Kroesbergen en
zijn medevoorwaartsen ook zwoegden
zij konden het net van SEC niet door
boren. Het bleef 10 voor de Soeste-
naren.
vangen door van Kooten. VRC begon
door te stoten en na een goede aanval
wist B. Keuken de stand op 3-2 te
brengen.
Toch was merkbaar dat DOVO winst
wilde behalen. Gevaarlijk waren nog
steeds de voorzetten van rechtsbuiten
van Hal. In de 35ste minuut draaide
midvoor Schoeman die ook uitblonk
om een VRC-er heen en schoot op
doel, waarbij keeper v. d. Kolk zich
verkeek op het vrij zachte schot. 42
voor DOVO. Even voor tijd werkte men
van Hal weer naar beneden en de vrije
trap werd door Slotboom in een treffer
omgezet. 52.
Advendo gelijk tegen Veluwse
Boys
De voetbalver. Advendo speelde za
terdag een oefenwedstrijd tegen Ve
luwse Boys uit Garderen. Enkele we
ken geleden leed Advendo in Garderen
een grote nederlaag, maar nu in eigen
omgeving werd een verdienstelijk 1-1
gelijk spel bereikt. Advendo had in de
ze wedstrijd twee nieuwe spelers ter
beschikking, linksbinnen Dorland en
linksbuiten Landman, beiden overge
komen van de opgeheven voetbalclub
Triangel Boys uit Veenendaal. Dit duo
op de linkerwing deed nuttig werk.
Ofschoon de club uit Garderen voor
rust de leiding nam en ook een tikje
beter speelde, kon Advendo in de twee
de helft tot beter spel komen en Dor
land de partijen op gelijke voet bren
gen. Advendo 2 verloor van de reserves
van Veluwse Boys met 4-0.
remmen niet in orde zijn kan het u uw
leven kosten. Rijdt u op de „Autobahn",
op weg naar uw vakantie-oord, dicht
achter uw voorganger, en die gaat plot
seling remmen; als
In deze trant zijn er nog tal van an
dere voorbeelden te noemen. Als uw
remmen niet in orde zijn, speelt u met
mensenlevens. De koel-nuchtere statis
tieken geven aan dat door onvoldoende
of te laat remmen veel mensen in een
fractie van een seconde de kille dood
werden ingezonden.
Volgens het Wegenverkeersregele-
ment moet de remvertraging van een
voertuig ten hoogste zijn 3,86 m/sec2
bedragen. In meer huislijke taal: de
remweg van een voertuig mag in me
ters maximaal bedragen uw snelheid in
km/uur gedeeld door tien in het kwa-
Zijn uw remmen in orde? Deze vraag
stelt het Verbond voor Veilig Verkeer
in de loop van deze maand op talloze
wijzen aan de orde. Komt er plotseling
een bromfiets uit een zijstraat? Als uw
remmen niet in orde zijn kost het hèm
zijn leven misschien. Komt er op een
onoverzichtelijk punt een vrachtwagen
uw voorrangsweg oprijden? Als uw
draad. Dus bij een snelheid van 20 km/
uur mag uw remweg ten hoogste bedra
gen (20 10)'- 4 m. bij 50 km/uur (50
10)2 25 m, bij 80 km/uur (80 10)* 64
m, enz.
Uiteindelijk is dit maar een richtlijn,
want bij ongunstige toestand van het
wegdek kan uw remweg aanmerkelijk
langer zijn; men denke eens aan val
lend gebladerte in de herfst, opvriezen
in de winter, hagelbuien in het voor
jaar, regen in de zomer; voorts aan
olievlekken en „kinderhoofdjes", enz.
Bij dit alles is wel de technische fac
tor, maar niet de menselijke in over
weging genomen. Tot nu toe werd uit
sluitend gesproken over de remweg dus
de afstand die uw voertuig aflegt in de
tijd die verloopt tussen het indrukken
van het rempedaal en het stilstaan van
uw voertuig. Maar hoe is het nu met de
afstand die uw voertuig aflegt in het
tijdsbestek dat ligt tussen het moment
van waarnemen van een obstakel en
het moment dat u de remmen in wer
king stelt?
De tijd die verloopt tussen het waar
nemen van een obstakel, het „vertalen"
van deze zintuigelijke waarneming in
de gedachte „gevaar"!, het geven van
het „bevel" aan de ledematen, en het in
werking komen van de desbetreffende
spieren?
In het mobiel teststation van het Ver
bond voor Veilig Verkeer kon geen en
kele „geexamineerde" sneller reageren
dan 0,32 seconde dus 32/100 seconde
verliep tussen het opflitsen van een
rood lampje en het moment dat de rem
werd ingedrukt. En deze onderzochten
wisten wat hen te wachten stond! Hoe
veel langer zal dan deze reactietijd zijn
voor diegenen, die juist van een con
ferentie komen en die nog even hier
over zitten na te denken, en zij die in
druk gesprek zijn met hun passagiers,
en de bestuurder die juist zijn lieve
lingsprogramma op zijn radio beluistert
Men mag deze periode veilig stellen op
1 seconde. En dan volgt onmiddellijk
de volgende vraag: hoeveel meters legt
uw voertuig af in één seconde bij een
gegeven snelheid? Bij 20 km/uur is dat
bijna 10 m, bij 50 km/uur bijna 14 m en
bij 80 km/uur niet minder dan 22 m. En
deze afstanden dient men op te tellen
bij de berekende remweg. Uitgaande
van de minimale, in de wet vastgelegde
remvertraging en een reactietijd van
één seconde, dient men bij de volgende
snelheden per uur rekening te houden
met onderstaande remweg voor uw
voertuig: bij 20 km/uur 9,6 m, bij 50
km/uur 38,9 m, bij 80 km/uur 86,2 m, en
bij 110 km/uur 151,6 m. Rijdt dus ge
concentreerd; houdt u op een afstand!
Publikatie van het
Verbond voor Veilig Verkeer.
(23) Terwijl hij op reis was zond Andersen steeds ma
nuscripten van gedichten en boeken naar huis. De mees
te daarvan werden echter terzijde gelegd. Toen eindelijk
één van zijn boeken werd aangenomen en geprezen, be
gon hij onmiddellijk meer te schrijven en van toen af
gingen de zaken voor hem heel wat beter In 1835 werd
zijn eerste sprookje gepubliceerd; echter zonder veel
succes. De mensen waren er nogal door geschokt, dat
een dichter de moeite nam om zulke onzin voor kinderen
op te schrijven. In weerwil van de protesten van zijn
vrienden ging Hans Christian Andersen echter door met
het schrijven van sprookjes en twee jaren later werden
zij verzameld en uitgegeven onder de titel: „Sprookjes,
verteld voor kinderen". Geen moment veronderstelde
Hans Christian Andersen dat hij nu tenslotte de weg
naar de roem had gevonden, waarvan hij zolang had ge
droomd. Langzamerhand begonnen de mensen te begrij
pen welk een prachtig geschenk hij hun had gegeven.
Eens, na een bezoek met Koning Frederik VII aan diens
kasteel, waar hij de Koning en zijn hof had voorgelezen,
zond de Koning hem een bedankbrief, waarin hij schreef:
„Ik wens mijn land en zijn koning geluk, omdat het een
dichter heeft als U".
(24) Hans Christian Andersen ging nog vele jaren door
met het schrijven van sprookjes. Maar zelfs al werd hij
nu van alle kanten erkend, behield hij toch een zekere
angst om voor belachelijk te worden gehouden. In Zwe
den brachten de studenten te Lund hem een ovatie. Zij
zongen een serenade om hem te prijzen en de spreker
vroeg hem om, als zijn eigen land en andere Europese
landen hem lof toezwaaiden, zich te herinneren, dat zij,
de studenten van Lund, zijn genie het eerst erkend had
den. Andersen, die zenuwachtig was geweest bij de ge
dachte, dat de mensen hem zouden uitlachen trok zich
terug in een hoek en huilde van vreugde. In 1876 kreeg
hij het ereburgerschap van zijn geboorteplaats Odense.
De gehele stad was versierd, de schoolkinderen hadden
vrij en de mensen stonden opeen gepakt toen de sprook
jesschrijver naar het stadhuis reed. 's Avonds waren'er
feestelijkheden op het plein voor het stadhuis en Hans
Christian Andersen viel de eer te beurt van een fakkel-
ODtocht. Toen herinnerde hij zich de woorden van de
oude vrouw, die hem de toekomst had voorspeld en die
hem gezegd had: „Eens zal Odense te zijner ere verlicht
worden.
SLOT
De Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en
Staalfabrieken N.V. te IJmuiden vraagt voor de
LOCO-WERKPLAATS
van haar afdeling Transportwezen
voor reparatie- en onderhoudswerkzaamheden
aan het rollend materieel (motorlokomotieven
en motorrailkranen).
Praktische ervaring op het gebied van diesel
motoren is vereist.
Het diploma van de lagere technische school
strekt tot aanbeveling.
Het werk wordt in dagdienst verricht
Voor gehuw
den die op een
te groteafstand
van het bedrijf
wonen om da
gelijks heen en
weer te reizen
komt een
Sollicitaties (schriftelijk) te
richten aan: Hoogovens -
IJmuiden, Personeelsza
ken, gebouw „Buitenhof",
met vermelding van naam,
voornaam, geb. datum,geb.
plaats, volledig adres en
de werkzaamheden die
werden verricht.
Gedurende de wachttijd op de woning worden de
reiskosten voor het wekelijks gezinsbezoek ver
goed.
Gunstige loon- en arbeidsvoorwaarden.
1,per advertentie
tm. 10 woorden, elk
woord meer lf cent
Te koop aangeboden: 2 Et-
na kolenfornuizen. Chr.
Huishoudschool, Veenen
daal. Inlichtingen bij de
concierge.
Te koop een prima haard
kachel. Klaas Katerstraat
121, Veenendaal.
Te koop wegens overcom
pleet z. g. a. n. herenry-
wicl, merk Fongers, prijs
95,Larikslaan 15,
Veenendaal.
Te koop dubbele witte en
perzikpruimen. Wed. J.
Budding, Meentwalle, Vee
nendaal.
Te koop Tafelspoorbaan
Trix, in prima staat. Te
bezichtigen bij M. van Dijk
Binnenweg 2, Rhenen.
Te huur aangeboden: klei
ne bedrijfsruimte, geschikt
voor atelier, kantoor enz.,
omg. Hoofdstraat. Brieven
onder nr. 1148 aan het bur.
van dit blad.
Te koop gevraagd 5 a 10
ha. bosgrond voor het
plaatsen van zomerhuisje.
Brieven onder nr. 1154 aan
het bur. van dit blad.
Net pers., 65 jaar, gepen
sioneerd zoekt werk in ma
gazijn of pakhuis voor hal
ve dagen of enkele uren
per dag. Brieven onder nr.
1155 aan het bur. van dit
blad.
Woningruil: Tiel-Veenen
daal. Aangeboden vrij huis
met tuin in Tiel. Gevraagd
huis in Veenendaal (flat
geen bezwaar). Inl. H. van
Haaften, Gruttostraat 27,
Tiel.
Bijverdienste. Monsterne
mer gevraagd omgeving
Kade/Benedeneind. Inl. M.
v. d. Top, Halderbrinkweg
30, Bennekom, Tel. 08379-
2583.
Spiegels in elke gewenste
vorm en afmeting, in
drie kwaliteiten, als pas-
wand- en gangspiegels le
vert U direkt uit voorraad
de Glasslijperij van Zim
merman Zn., Sandbrink-
straat 1, Veenendaal, Tel.
2261.
Voor al Uw lederen kle
ding naar de U.S.A. Hal.
Alles uit eigen atelier's,
dus onder volledige garan
tie. Gazenbeek's U.S.A.
Hal, Holleweg 32, Veenen
daal.
Restanten slaapzakken
17,50. Gazenbeek's U.S.
A. Hal, Holleweg 32, Vee
nendaal. Tel. 3662.
Ta koop: glaskisten in alle
maten, steeds voorradig bij
Jansen „De Geerboer", Co-
lijnstraat, Veenendaal.
Pasfoto's in 10 sekonden.
ART1FOTO, Dick Hup.
Hoofdstraat 84. Veenendaal.
Tel. 2289.
Huize „De Hoek", Spoorlaan.
hoek Sparrelaan. Zaalver
huur. Tel. 3557.
Mevr. van der Meer, Berg
weg 84, Veenendaal, zoekt
z. sp. m. meisje voor de
dag of event, werkster voor
4 of 5 ochtenden per week.
Net meisje zoekt passend
werk. Leeft. 14V» jaar. Br.
onder nr. 1150 aan het bur.
van dit blad.
Eenvoudig kosthuis gezocht
door heer, 34 jaar. Brieven
onder nr. 1152 aan het bur.
van dit blad.
Tijdelijk woonruimte ge-
Zocht in Leersum, door kl.
gezin, best. uit moeder en
2 jongens van 5 en 7 jaar.
Bij voorkeur parterre 2
3 gestoffeerde kamers met
kook- en badgelegenheid
Van ±15 sept. tot ±15 jan.
Brieven onder nr. 1151 aan
het bur. van dit blad.
Woningruil. Aangeboden
middenstandswoning te
Nijmegen, te ruilen voor
een woning te Veenendaal
of omg. Brieven onder nr.
1136 aan het bur. van dit
blad.
Te koop losse onderdelen
van bromfiets kinderstoel
en een trapnaaimachine.
Mr. Heemskerkstraat 39,
Veenendaal.
Biggen te koop. P. Zeestra
ten, Zandheuvelw. 7, Vee
nendaal.
Solex! Ter overname we
gens omstandigh. prachtige
als nieuwe Solex. Luxe
chroomuitvoering, geheel
compleet uitgerust voor
150,Brieven onder nr.
1153 aan het bur. van dit
blad.
Kinderlcdikantje te koop
gevraagd. H. Veenbrink,
Ruisseveen 13, Veenendaal.
Regenpakken 19,50; re
genjassen 16,50; regen
broeken 8,50 zuidwes
ters 2,50; fietscapen
4,65; bromfietsregenbroek
16,50; lm. lederen jassen
ƒ34,50; lm. lederen regen
pakken ƒ24,90; dubbele
fietstassen f 8,90. Gazen
beek's U.S.A.-Hal, Holle
weg 32, Tel. 3662.
GEVRAAGD
16 jaar of ouder.
Drogisterij en Fotohandel
Zandstraat 7 Tel. 2472
Een ROND A-corset geeft die steun
zonder dat u het merkt.
De speciale RONDA-baleinen hinde
ren u niet en zijn zodanig van vorm
dat zij niet kunnen steken.
Gortstraat 39
Telefoon 2321
AI.E* WEI88BERG
(63)
Hij meende dat hij ergens afge
vaardigden van Tito zou ontmoeten.
Inplaats daarvan verschenen er Gesta-
po-officieren op de plaats van samen
komst. Het kwam tot een vuurgevecht.
SS-Hauptsturmführer Von Klages werd
door een buikschot gedood. Maar Niko-
laus von Horthy jr. werd gearresteerd.
Dit voorval is oorzaak van de voor
tijdige reactie van de Rijksbestuurder.
Op zondag 15 oktober des morgens om
11 uur leest hij voor de Hongaarse
radio de proclamatie voor omtrent het
neerleggen van de wapens. Bij deze
gelegenheid verklaart hij dat de Hon
gaarse natie alleen op last van de Duit
sers aan de jodenvervolging heeft deel
genomen. Om 13 uur slaan de Duitsers
terug. Duitse troepen bezetten alle be
langrijke punten van de hoofdstad. Zij
nemen de Rijksbestuurder gevangen.
De Hongaarse radio maakt bekend dat
de Pijlkruisers onder leiding van Fe-
renc Szólasys de regering hebben over
genomen.
De regering van het gepeupel onder
leiding van Szalasys bleek absoluut niet
in staat enige orde te scheppen of te
bewaren. Losgelaten troepen van de
Pijlkruisers moordden en plunderden
op eigen initiatief waar zij maar kon
den. De joden van de hoofdstad waren
de eerste slachtoffers.
Twee dagen na de omwenteling keerde
Eichmann in de hoofdstad terug. Hij
ontbood Kastner op zijn bureau. Daar
ben ik weer, zoals u ziet. U had ver
moedelijk al gedacht dat de geschiede
nis van Roemenië en Bulgarije zich
hier zou herhalen. Maar dan hebt u
blijkbaar vergeten dat Hongarije in de
schaduw van het Rijk ligt en onze han
den zijn lang genoeg om de joden in
Budapest nog te bereikenLet nu
goed op. Deze regering handelt pre
cies volgens onze bevelen. Ik ga con
tact opnemen met minister Kovarcz. De
joden uit Budapest worden afgevoerd
en ditmaal te voet. Wij hebben onze
transportmiddelen thans voor andere
dingen nodigOf bevalt u dat mis
schien niet? U bent bang, nietwaar?
Kom me dan echter niet meer met die
Amerikaanse sprookjes aan boord.
Thans wordt hier gewerkt, grondig en
snel, begrepen?
Eichmann had weer de bovenhand.
Kastner wendde zich in paniek tot
Becher. Deze weigerde zich ten opzich
te van de nieuwe koers bloot te geven.
Ik kan niets doen. Uw vrienden
waren zelfs niet in staat mij een Zwit
sers visum te bezorgen. Hoe zou ik dan
geloven dat de buitenlandse onderhan
delingen tot iets zullen leiden?
Kastner en Billitz stuurden het ene
telegram na het andere naar Zwitser
land. Eindelijk op 25 oktober, werd aan
Becher een visum verstrekt.
Op 29 oktober arriveerden Kastner
en Billitz bij Sally Mayer in St. Gallen.
Op 2 november kwam Becher. Hij ver
telde Kastner, dat er schot in de zaak
was gekomen. Himmler had bevel ge
geven voor het vertrek van de Bergen-
Belsen groep.
Sally Mayer was voor deze onder
handelingen absoluut ongeschikt.
Hij stond volkomen buiten het leven
en prikkelde de Duitse afgevaardigden
voortdurend met zijn menslievende be
togen, die voor dit forum niet bepaald
op hun plaats waren Men kwam geen
stap verder, totdat eindelijk een man
van ander formaat ingreep. De Ameri
kaan Roswell McClelland, de vertegen
woordiger van de door Roosevelt opge
richte Wat Refugees Board.
McClelland was een jonge, nuchtere
diplomaat van grote beschaving, Qua
ker en humanist, die echter zaken ook
zakelijk kon behandelen. Hij stelde zich
niet tot taak voor de vertegenwoordi
gers van een moordregime moraal te
prediken, maar wilde iets doen om een
ommekeer te brengen in het lot van het
ongelukkige volk, waar hij mee sym
pathiseerde.
Ik ben niet gekomen om u mijn
mening te zeggen over een regime, dat
koelbloedige moord tot staatsraison
heeft verheven, zei hij tegen Becher.
Ik zou willen helpen. Ik ben bereid
toe te stemmen, dat voor dit doel 20
miljoen francs in Zwitserland gedepo
neerd worden. De Joint zal dat geld
verstrekken. U hebt goederen nodig. U
kunt echter niet verwachten dat de
Joint u die goederen zal leveren. Ik be
houd mij het recht voor deze goederen
aankopen zowel als de tegenprestaties
van Duitse zijde te controleren. De uit
voervergunning is natuurlijk een zaak
van de Zwitserse regering. Eventueel
zou ik echter bereid zijn bij de Bundes-
rat in deze aangelegenheid te bemidde
len.
Nu kwam het gesprek op de Duitse
tegenprestaties. Vroeger hadden de af
gevaardigden van de Waada en de Joint
een dozijn afzonderlijke eisen opgesteld.
McClelland schoof deze met een soeve
rein gebaar terzijde. Hij verlangde van
de Duitsers slechts één ding: eerbied
voor het menselijk leven, bescherming
van alle burgers, ongeacht hun ras of
religie.
Kastner vertelt dat Becher diep on
der de indruk was van het optreden
van de Amerikaan. Mogelijk ontmoette
hij hier voor de eerste maal de verte
genwoordiger van een slag mensen, dat
de kunst verstaat vrijheid met door
tastendheid te verbinden. Becher ver
klaarde dat hij het voorstel van Mc
Clelland aan de Reichsführer SS zou
overbrengen. Hij zei er zeker van te
zijn, dat het geaccepteerd zou worden.
Hij beval zijn begeleider Kettlitz in
Zwitserland te blijven om een begin te
maken met het kopen van de goederen.
Toen Sally Mayer aan Becher een
telegram toonde van Cordell Huil, de
minister van buitenlandse zaken van
Amerika, waarin de Joint werd toege
staan 5 miljoen dollar voor dit doel
Over te maken, was deze overgelukkig.
Thans kon hij zijn Reichsführer het
langverwachte succes melden. In zijn
telegram legde hij er de nadruk op, dat
hij persoonlijk contact had opgenomen
met een „speciale vertegenwoordiger
van Roosevelt".
Het bleef aan Sally Mayer voorbe
houden de volgende dag de stemming
te bederven. Kettlitz vroeg hem: En
wanneer komt u nu met de koffer, Herr
Mayer?
Met welke koffer?
Met het geld natuurlijk!
—Wat dent u eigenlijk wel? Dat men
ons de miljoenen achternagooit? Daar
bij sloeg hij met zijn vuist op tafel.
Enkele seconden bleef het stil, schrijft
Kastner. Toen zei Becher, die bleek ge
worden was: Herr Mayer's zenuwen
schijnen hem in de steek te hebben ge
laten! - Er werd niet verder onderhan
deld. Teruggekeerd op Duits gebied
nam Becher Kastner meteen zijn pas af.
Het „Himmlerbevel"
Terwijl Becher zich in de volgende
weken moeite gaf om Himmler te be
wegen McClellands voorstel te accep
teren, ging Eichmann in Budapest als
een razende te keer. Voor de joden in
de hoofdstad brak nu de ergste tijd aan.
Op 8 november werden de deportaties
hervat. Ditmaal te voet. Op de weg van
Budapest naar Wenen bewogen zich on
der bewaking van soldaten en Pijlkrui
sers tienduizenden mensen voort,
hoofdzakelijk vrouwen. Wie achterbleef
werd neergeschoten. De mensen over
nachtten onder de blote hemel. Na en
kele uren marcheren wierpen de uitge
putte mensen hun laatste bagage weg.
Na enige dagen speelden zich afschu
welijk scènes af in deze stoet van wan
delende lijken. Twee SS-officieren, Ge-
neraloberst der Waffen-SS Jüttner en
de commandant van Auschwitz, SS-
Obersturmbanhführer Hösz, reden van
Wenen naar Budapest en werden zo
getuigen van deze Eichmanse voettocht.
Zij waren zo ontsteld over hetgeen zij
zagen, dat de beul van Auschwitz te
genover Becher uiting gaf aan zijn ver
ontwaardiging. Hösz kwam zojuist uit
het hoofdkwartier van Himmler, waar
net, na het bericht van Becher over de
ontmoeting met McClelland, de nieuwe
houding tegenover de joden door de
Reichsführer was uitgestippeld. Jüttner
gaf op 17 november het jodencomman-
do in Budapest kortweg bevel ogen
blikkelijk een eind te maken aan de
voettocht.
De joden die zich op weg bevonden,
werden teruggestuurd. Het einde van
deze mars was het eerste resultaat van
de Zwitserse onderhandelingen. Maar
de daaropvolgende dag, op de 18e no
vember 1944, ontving Becher een tele
gram van Kettlitz uit Zwitserland, dat
alles weer in gevaar bracht.
„Geld nog niet ontvangen. Voort
durend nieuwe bezwaren. Ben over
tuigd, dat het opzet of onmacht is,
daar totaalbedrag niet voorhanden.
Becher stoof op. In zijn eerste woede
wilde hij direct naar Himmler gaan en
elke verantwoordelijkheid afwijzen.
Maar er bestond voor hem geen te
rugweg meer. Hij had de goede afloop
van de onderhandelingen gegarandeerd
en was nog banger voor het mislukken
dan Kastner. Hij liet zich graag aanpra
ten, dat de vertraging te wijten was aan
financieel-technische moeilijkheden.
Eichmann was zijn tegenspeler. De
zuivering van de gebieden onder Duitse
invloed van joden was het doel. dat de
ze bezeten man meer ter harte ging dan
de militaire overwinning in de tweede
wereldoorlog.
Eichmann had aanvankelijk evenals
Becher de totstandkoming van een
overeenkomst gewenst, die hem de mo
gelijkheid zou hebben geboden met één
slag een miljoen joden kwijt te raken
en daarvoor ook nog voor de oorlogs
voering belangrijke goederen te ont
vangen. (Wordt vervolgd)
