J DROST NV
Hengelo's bier
bést
gebrouwen,
bést
gebotteld
SOLEX-oto
Setter Set
MARINO
Horlogerie Van Manen
K.L.M. passagekantoor groeide mee met
burgerluchtvaart
Het gevaar van radio-actieve straling in
vredestijd
Kleine tips voor een
veiliger verkeer
EENDRACHT
V
tv'n
A. W. de Haas
S0LEX-°to f ass-
jr
PAARDEN- CD PONNYMARKT
Mecaniciën - Bankwerker
Adverteren doet verkopen!
TWEEDE BLAD „DE VALLEI''
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1901
Nr. 69
's Werelds eerste luchtvaart passagekantoor
kreeg modern interieur
Historisch
Discrete chef
Waterschade
Uitbreiding
FA. L. HEY
CONTROLE VAN WATER, LUCHT EN BODEM
AFSTAND HOUDEN
Bodem, lucht en water
Uitgebreid net
Het adres met
DE service!
wasmachines
centrifuges
stofzuigers
lampen en
schemerlampen
etc. etc.
VOOR VERZEKERINGEN
OP ELK GEBIED
MFIllüN
Komt U eens prcren ir.at:
Motorenhandel
WOUT
WAAYENBERG
VOOR
"N GOED
vBRIL
UJllicJi
Hoe kan het anders. Ervaren brouwerskunst proeft U in dit bier.
Hengelo's bier is edel gehopt, anders, pittig bier.
Daarom die prachtige romige schuimkraag. Met behoud van
de lekkere volle smaak is het vooral houdbaar bier.
En dat is de kunst
Drink hengelo's,
zorg dat U hengelo's In huis hebt
Geniet ervan met volle teugen
Omdat het zo vol van smaak is!
VERZEKEREN
HERTROUWEN
VAN WAGENSVELD
„FANTASTISCH" zult u zeggen
S. J. VAN WIJK
GROTE
TE WAGENINGEN
1500,— AAN PRIJZEN
Hoogstraat 28 - Telefoon 2521
hoofdkraan van de waterleiding, die zich
daar eveneens bevond, tijdens een vorst
periode eerst bevroor en vervolgens lek
raakte, leed de verzameling archiefstuk
ken behoorlijk waterschade.
Enfin, ook daar werd wat op gevonden,
want men legde de papieren eenvoudig op
het dak weer te drogen. In 1935 kwam er
aan deze toestanden gelukkig een einde:
op het Leidseplein werd een apart vracht
kantoor gevestigd, waar behalve de type
kamer en de telefooncentrale, ook het ar
chief een nieuwe en betere plaats kreeg.
De passagiers ondervonden sedertdien
ook geen hinder meer van de vracht, die
daarvóór opgeslagen moest worden in de
wachtkamer zodat soms eerst de vracht
naar buiten gebracht moest worden voor
dat de passagiers naar buiten konden.
„Dit gebouw is door het Gemeentebestuur toegestaan voor de duur van tien jaar.
Ik hoop, dat het vóór die tijd te klein zal zijn".
Het was op 9 mei 1921, bij de opening van het eerste luchtvaart-passagekantoor ter
wereld, dat Albert Plesman deze woorden sprak. Zijn wens is in vervulling gegaan.
Het bescheiden houten KLM gebouwtje op het Kleine Gartmanplantsoen te Amster
dam, was tien jaar later inderdaad te klein. Te klein, omdat in die. periode de bur
gerluchtvaart zich krachtig had weten te ontwikkelen. Omdat de KLM, met een jaar
aantal van 345 passagiers in 1920 en 15.690 in 1929, er uit was gegroeid. Omdat het
vliegen van een ietwat gedurfde onderneming tot een normale zaak was geworden.
Bij gebeurtenissen van historische bete
kenis voor de burgerluchtvaart, heeft dit
kleine kantoor dikwijls een rol gespeeld.
Zo dromden daar talloze belangstellen
den samen op die gure avond van de 30e
december 1933, om via de opgestelde luid
spreker de vorderingen te horen van de
„Pelikaan", op weg naar Schiphol na de
roemruchte Kerstvlucht naar Batavia. En
tijdens de Melbourne-race gaf het Kleine
Gartmanplantsoen al hetzelfde beeld, men
sen die luisterden naar de KLM-er, die
zich met een megafoon op het platte dak
van het passagekantoor had opgesteld om
het publiek het laatste nieuws door te
geven van de „Uiver", de machine dia de
handicap-sectie van deze race zou win
nen. Men leefde mee met de KLM, met
de gehele burgerluchtvaart. Men wilde er
zo dicht mogelijk bij zijn, om er zelf iets
van mee te beleven. Vandaar dat men op
hoogtijdagen zoals deze optrok naar dat
contactpunt tussen luchtvaart en publiek,
naar dat bescheiden kantoor, waarop met
grote letters „Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij voor Nederland en Kolo
niën" te lezen stond.
De geschiedenis van de burgerlucht
vaart bestaat echter niet uitsluitend uit
grootse evenementen. Zij is ook opge
bouwd uit kleine, onbelangrijke gebeur
tenissen, uit voorvallen, die in die prille
begintijd doodgewoon waren, maar nu op
de lachspieren werken. Ook daarvan heeft
het KLM passagekantoor uiteraard ruim
schoots zijn deel gehad. Zo was er die
juffrouw, die niet vliegen wilde, omdat
ze het zo gevaarlijk vondom alleen
met mannen in een vliegtuig te zitten! En
de chef, die soms discreet zijn kantoor
moest verlaten om zijn vrouwelijke passa
giers de gelegenheid te geven zonder spie
dende mannenogen het passagegeld uit
hun kleding tevoorschijn te halen.
Dat ging blijkbaar niet zo zonder meer.
Er gebeurde in die dagen wel meer dat
nu ondenkbaar zou zijn. Voor het archief
van het passagekantoor had men een
plaats toegedacht tussen de vloer en de
grond. Wilde men iets opbergen of heb
ben, dan kon men dat uitsluitend liggend
doen. Misschien wel een aardige oplossing
voor het ruimtegebrek, maar het had toch
ook zijn schaduwzijden. Want toen de
In 1930, dus negen jaar na de opening
door Dr. Plesman, had men het kantoor
op het Kleine Gartmanplantsoen reeds
moeten verbouwen. Maar op den duur
bleek het gebouwtje, ondanks uitbreiding
en verplaatsing van archief, vracht en
andere afdelingen naar een eigen ruimte,
toch onvoldoende accomodatie te bieden.
Er werd uitgezien naar een geheel nieuw
kantoor en gelukkig hoefde men niet ver
te zoeken. In 1939 verhuisde men naar
het pand, eveneens op het Leidseplein,
dat op vrijdagmiddag 28 juli J.I., ruim
veertig jaar na dat eerste begin, in gemo
derniseerde vorm door de burgemeester
van Amsterdam, Mr. G. van Hall, voor het
publiek is opengesteld. De verbouwing
het werk van architect A. Bodon, binnen
huisarchitect H. Salomonsen en aanne
mer Gebr. Terlingen heeft slechts en
kele maanden in beslag genomen, maar
het resultaat is, dat reizigers, die nu het
KLM kantoor binnenstappen, een omge
ving vinden die past in het straaltijdperk.
kies uw
nylons bij
in de
nieuwe
belia-ltaliaj
tinten
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
Frans Halslaan 26, Telefoon 3044
Door allerlei geruchten en berichten omtrent radio-actieve besmetting
van water en groenten wordt een gevoel van onrust onder de bevolking
geschapen. Er bestaat echter geen enkele reden, zo werd dezer dagen tij
dens een persconferentie vanwege het Rijksinstituut voor de Volksgezond
heid verzekerd, tot ongerustheid over excessieve radio-actieve straling en
de verantwoordelijke autoriteiten houden door een intensief controle-sy
steem „de vinger aan de pols".
Radio-actieve straling bestaat zolang de
wereld bestaat. Maar de intensiteit van
deze straling kan toenemen, en zelfs le
vensgevaarlijk worden, door radio-activi
teit, verwekt hetzij door kernproeven, het
zij door zakelijke toepassing van kern
energie en de verwerking van radio-ac
tieve stoffen.
Het merendeel der bevolking heeft om
trent kernenergie, radio-activiteit en alles
wat er mee samenhangt slechts zeer
schetsmatige begrippen, maar weet alleen,
dat het effect gevaarlijk, zelf levensge
vaarlijk kan zijn. In oorlogstijd, vanzelf,
maar ook in vredestijd. En wanneer dan
berichten gewagen van verhoogde radio
activiteit, zelfs een verbod van waterver
bruik (Denemarken), dan is het niet te
verwonderen, dat zulks reden geeft tot on
gerustheid.
In dit geval ligt de vraag voor de hand:
wordt in ons land voldoende gecontro
leerd of de radio-activiteit in de bodem
's Morgens, wanneer u de tocht begint,
na de eerste kilometers eens een paar
maal uw remmen proberen. Dit geldt spe
ciaal na zeer koude, en ook wel na natte
nachten. Op vuile of gladde weggedeel
ten of op gedeelten die op andere wijze
slecht zijn voorzichtig korte remproeven
uitvoeren om de remmen aan te passen
aan de toestand van de weg, aan het ge-v>
wicht van het voertuig op dat moment
en aan uw eigen gemoedsgesteldheid die
dag. Werp beslist eerst een blik in de
achteruitkijkspiegel en een blik vooruit.
In een dichte file altijd klaar zijn om
te remmen. De rechtervoet moet, om zo
te zeggen, „in spanning" zijn. Ook het
bliksemsnelle wisselen van gas en rem
men even beoefenen.
Vooruitdenken. Altijd maar weer vooruit
denken. Als u alleen maar let op de ach
terlichten van degene die voor u rijdt,
kunt u tegen hem aanrijden. Men moet
het tempo dat zich in een file ontwikkeld
voor ogen houden en niet alleen maar
letten op die ene wagen voor u.
De man voor u moet u altijd wantrou
wen. Vooral wanneer hij op punten
komt waar zich zijwegen bevinden. De
meeste bestuurders rijden langzamer en
onregelmatig; ze halen zelfs met een
kleine auto naar links uit voordat ze
linksaf slaan. Voorzichtig achter hen
aan die huisnummers zoeken! Ze ver
anderen hun tempo en komen soms
plotseling op de linker weghelft.
In files moet u zich instellen op de ma
nier van rijden van de man vóór u, al
doet hij het nog zo verkeerd. Eigen vei
ligheid gebiedt dat. Er zijn chronische
„snelremmers". Voor elke km snelheid
per uur één meter minstens. Afstand van
deze mensen bewaren!
Bij nadering van stuwruimte voor krui
singen bijzonder voorzichtig zijn. Weife
lende mensen zoeken hun rijstrook, ver
gissen zich dan, schieten plotseling uit.
Wanneer het verkeerslicht van groen op
geel springt, wordt door de autorijders
vóór u sterk geremd.
Remwegen laten zich niet door remtabel-
len bepalen. Tabellen kunnen slechts heel
bepaalde voorwaarden bevatten, nooit
echter de duizend en één variaties van
het wegverkeer, van de toestand van de
weg, van de toestand van de remmen op
een bepaald ogenblik enz. Daarom: rem
men altijd maar weer proberen, op de
remwegen acht slaan, afstand leren schat
ten.
's Nachts vooral oppassen. Slechte ach
terlichten van de man vóór u mislei
den u aangaande de werkelijke afstand.
In donkere straten niet met een hoog
tempo rijden. De man vóór u niet via de
achteruitkijkspiegel verblinden, dat pro
voceert snel remmen.
Bij het aanzetten om in te halen niet te
dicht langs de man vóór u rijden. Komt
u iets tegemoet, dan kan het „scheren"
moeilijkheden geven. Houd er ook reke
ning mee, dat vrachtautochauffeurs soms,
door opbollende zeilen van de laadbak, u
niet via de achteruitkijkspiegel kunnen
zien aankomen!
Bij het blijven staan op een helling op
vrijloop zetten en de handrem aantrek
ken. Dat spaart uw koppeling en voor
komt terugrijden.
Publikatie van het
Verbond voor Veilig Verkeer
Hoe kunnen ooit wapens en bommen en kruit
ons brengen de vrede?
Nooit bracht er een wrede
gewelddaad, de wereld één schrede vooruit.
Hoe kunnen wij bouwen op wankele grond,
waaronder verborgen
het kruit ligt voor morgen,
en alles slechts wacht op 't onsteken der lont?
Eerst dan wordt deez' schijnbare vrede oprecht,
Als door alle landen
eendrachtig de handen
tot bidden en werken ineen zijn gelegd.
A. H.
het water en de lucht binnen de grenzen
van het normale blijft? En om een ant
woord op die vraag te geven heeft het
Rijksinstituut voor de Volksgezondheid
een persconferentie belegd, waar uit de
doeken werd gedaan welke maatregelen
zijn en worden genomen om de bevolking
tegen de gevaren van té intensieve radio
actieve straling te beschermen.
Deze maatregelen worden niet alleen
nationaal maar ook in internationaal ver
band genomen, want ook Nederland
maakt deel uit van de Europese Gemeen
schap voor Atoomenergie, kortweg be
kend als Euratom. De daarin verenigde
landen hebben zich verplicht eikaars wa
ter en lucht niet te verontreinigen en
door het nemen van controle-maatregelen
hiertegen te waken.
Radio-actieve verontreiniging kan plaats
hebben van lucht, water en bodem. Van
die drie geeft de bodem de meeste moei
lijkheden en is tegelijk uitermate belang
rijk, omdat wij van de bodem leven en
deze radio-actieve besmetting zich kan
voordoen in de directe producten van de
ze bodem, maar ook in de indirecte (melk,
vlees).
Grondwater (drinkwatervoorziening),
open water en zeewater moeten eveneens
regelmatig worden onderzocht. En lucht
monsters dienen te worden genomen om
na te gaan, of er sprake is van radio-ac
tieve „fallout", de neerslag die het gevolg
is van kernexplosies op soms zeer grote
afstand. Straaljagers zijn hiervoor in actie
in de stratosfeer. Het water wordt gecon
troleerd door steekproeven bij de pomp
stations der waterleidingen en op zee door
onderzoekingen waaraan koopvaardij-,
licht- en weerschepen deelnemen.
Controle wordt uitgeoefend op de in
voer en verwerking van radio-actieve
stoffen voor de industrie, die reeds een
beduidende omvang aangenomen heeft, in
verhouding evengroot als in de Verenigde
Staten.
In het bijzonder bestaat het gevaar van
vervuiling van het water via de drie gro
te rivieren, die in de Westnederlandse
Delta samenvloeien: de Maas, de Schelde
en de Rijn. Waar deze rivieren ons land
binnenkomen, zijn controle-stations inge
richt.
Speciale aandacht geniet de kern-reac
tor in Petten in Noord-Holland, die bin
nenkort in bedrijf zal komen. Mogelijke
besmetting van water en lucht kan ter
stond worden geconstateerd door controle
stations in Den Helder en Kennemerland.
Belangrijker is, dat wetenschappelijk
zijn vastgesteld, de normen, waarvan
overschrijding gevaar kan betekenen.
Toen in 1957 in Engeland tengevolge
van een defect aan een kern-reactor op
grote schaal radio-actieve besmetting
plaats had, moesten de deskundigen in al
lerijl bijeen worden getrommeld om vast
te stellen waar de gevaarsgrens lag. In de
Euratom-landen liggen deze gegevens
vast, en behoeft dus geen kostbare tijd
verloren te gaan met discussies maar kan
men terstond handelend optreden. Naast
deze controle-stations „te land, ter zee en
in de lucht" zijn de Keuringsdienst van
Waren en het Rijks Zuivelstation inge
schakeld voor constant toezicht op voe
dingsmiddelen.
Een uitgebreid net van controle-posten
is dus over ons land gespannen, en nog
intensiever wordt de „bewaking" door
opleiding van steeds meer functionarissen
die, in het kader hunner werkzaamheden,
ook vertrouwd worden gemaakt met de
problemen welke de radioactiviteit ook in
vredestijd, oproept. En daar de toepassing
van kernenergie op alle gebied ongetwij
feld in sterke mate zal toenemen, waar
mee ook het risico wordt vergroot is het
een geruststellende gedachte, dat men
niet wacht tot het kalf verdronken is om
te gaan vergaderen over de wijze, waar
op men de put zou kunnen dempen.
(Nadruk verboden)
Half september UJrechts#
Paardendagen
Uitgaande van de vereniging voor het
houden van Nationale Vee-en Paarden-
tentoonstellingen en Concoursen Hip-
pique te Utrecht, zullen op 13 en 14
september a.s. de Utrechtse Paarden
dagen worden gehouden. Hiertoe be
hoort eveneens een groot nationaal
tweedaags concours hippique, welke
manifestatie als toonaangevend voor
voor de warmbloedstamboekfokkerij en
de hippische sport kan worden be
schouwd.
WIE ZEI DAT?
„De laatste ridders hebben zich in de
bergen teruggetrokken. Men noemt hen
tegenwoordig alpinisten".
(Maurice Herzog)
OOK VOOR:
FRED. V. D. PRLSHO'Ftl *TEL :69Z RHENEN
GEDIPLOMEERD RADIO EN TELEVISIE MONTEUR
BRENGT EENS EEN BEZOEK
AAN ONZE ZAAK
7,— PER UUR
10 LESSEN 54,—
NAAR ARNHEM
ZONDER PRIJSVERHOGING
IEDERE MAANDAG THEORIE
GED. INSTR. MET DIPL. VAMOR
Dus bekwaam om uw gehele examen te mo
gen bijwonen.
VEENENDAAL
Dijkstr. 15, Julianastr. 50 - Tel. 3024
RHENEN
Julianastraat 44 - Tel. 812
VERHUUR ZONDER CHAUFFEUR
Kerke wijk 110 - Telefoon 0 8385-2252
Veenendaal.
VOOR UW
met auto's zijn wij
SPECIAAL ingericht
4-8 pers. auto's disponibel
Tevens inlichtingen ver
krijgbaar (ook 's avonds)
Dr. Colijnstraat 47 en
J. P. C. Leinweberstraat 79
N.V. v/h Fa. Wed.
Kerkewijk 91, Telef. 2845
Het toppunt van zuinigheid
Het toppunt van veiligheid
Het toppunt van comfort
Dal Is de nieuwe SoleX-olo
met vol-otomatische koppe
ling. Nu wegrijden zonder
trappen.
Dr. Slotemaker de
BruTnestiaat 3
Veenendaal
HKMV
hengelous bier
VOOR ALLE VERZEKERINGEN
MAKELAARSKANTOOR
Buurtlaan-West 113 - Veenendaal
Telefoon 08385-3003 - b.g.g. 3751
als u de
heeft bereden. U kunt nu wegrijden zonder trap
pen door de vol-otomatische koppeling voor de
prijs van 395,Komt u eens kijken bij
Pr. Bernhardlaan 158, Veenendaal, Telefoon 3029
op woensdag 6 september 1961
met Premiekcuringen.
Gratis verloting van
EEN VEULEN EN PONYVEULEN
Fabriek van massa produkten in het midden des lands
vraagt voor spoedige indiensttreding:
leeftijd 20 - 25 jaar, voor het onderhoud
van gecompliceerde hoog-productie ma
chines.
Gegadigden dienen hun militaire dienst
plicht vervuld te hebben, bereid te zijn te
Rotterdam een speciale opleiding van en
kele maanden te volgen en zich aan een
psycho-technische test te onderwerpen.
Sollicitaties worden ingewacht onder no. 1186 aan het
bureau van dit blad.
PRONTO
HOEK ZWAAIPLEIN
