Bij De Hanepol
en
Vacantie
ASPRO
kijken naar:
Vakantie-puntjes in de buurt
loketambtenaar
Kastelen teerden boerderijen
Ga eens
VOOR VAKANTIE - WEEKENDS
OP ZWERFTOCHT LANGS DE KADE
Aan de kade
mmnwEBm
ARAM
De Heer
der
slangen
RHENEN
AMERONGEN
Oudere brommer, ga eerst naar uw
huisarts
Service station „RENSWOUDE"
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 20 JULI 1962
1922
1962
Houdt het natuurschoon REIN
Behoedt het voor BOSBRAND
Banketbakkerij A. Baars
uitgebreid en gemoderniseerd
Veel voorkomende ongevals
oorzaken
DE BROMFIETSER
zonder hoofdpijn
neem 4ASPRO' mee.
Volkswagens de Luxe
Volkswagens Samba busjes
Taunus 17 M
PTT
Nr. 58
(Vervolg van vrijdag 13 juli 1962)
Wij volgen de Kade verder. Spoedig
bereiken wij een ander oud boerebedrijf.
Het Pakhuis geheten, een naam die her
innert aan de tijd dat de Veluwse wol
naar de Kade werd gebracht en in Het
Pakhuis opgeslagen om per schip door de
wijk of vaart langs de Buursteeg naar de
Grift vervoerd te worden om verder via
de Rijn naar Holland te gaan.
Voorbij Het Pakhuis wordt de Kade
heel mdoi. Overal liggen verrassend aar
dige oude en ook enkele geslaagde nieuwe
boerderijen in het groen. Naar het oosten
kijken we uit over het schilderachtige
Maanderbroek met zijn boomsingels, bos
jes, greppels en weteringen. Westwaarts
openen zich de wijde verten over boom-
arme weilanden, waardoor de Vijgendam
of Spitsbergenweg naar Veenendaal voert.
De strenge ruimten van het eindeloze
weidelandschap wordt door de Dragon
der- en Polderweg met hun stoeten van
frisse peppels, wier decoratieve silhou
etten zich fijn tegen de hemel aftekenen,
verlevendigd.
Jammer is het evenwel, dat die wegen
kaarsrecht zijn, nooit eens buigen naar 'n
terreinverheffing, of naar een bomen
groep, om een lage plek heen gaan, naar
een boerderij voeren, zodat het landschap
door zijn monotoon karakter aan de
Haarlemmermeer doet denken.
Bij het sluisje verandert het landschap
pelijk aspect
We belanden in een meer bewoond ge
bied bij de historische wegen Maanderdijk
en Meentdijkje. Langs het oude Meent
huis gaande, slaan wij bij de Hongerkam
pen en de Eemwal de Kraatsweg in naar
Harselo. Parkachtig wordt het landschap
hier. Op de hoek van een fraaie dreef
ligt Harselo, thans een betrekkelijk nieu
we boerderij. Aan de oude schilderachtige
schaapskooi met zware steunberen zien
we iets opmerkelijks: de muren blijken
opgetrokken uit grote oude bakstenen,
kloostermoppen, afkomstig van het voor
malige machtige slot Harselo. Een paar
honderd meter verder vinden wij een
tweede boerderij, De Poort, een stoer
bakstenen rechthoekig blijkbaar 17de-
eeuws gebouw, dat oorspronkelijk het
poortgebouw van het kasteel was.
In de lange zijmuren vinden we nog
resten van die poort: de boog met blok
ken natuursteen. Oude bakstenen zijn ook
hier gebezigd om de poort te dichten. On
der het dak lopen nog bakstenen zaagtan
den. Binnen is een aardig oud opkamer
dat het poortgebouw aan de korte zijden
in een gracht heeft gestaan.
Abraham de Haen heeft ook Harselo
vereeuwigd in 'n grijs gewassen tekening
in Oostindische inkt, daterend uit 1731,
een betoverende prent die het kasteel op
imposante wijze verbeeldt. Prachtig ligt
het onneembare huis als een toonbeeld
van kracht in zijn zware massa's van to
rens en muren.
In 1388 wordt Harselo het eerst ge
noemd. Toen droegen Henrik van Brienen
Engelbertsz. en diens vfouw jonkvrouwe
Belye het kasteel over aan Rutger van
Randwijk, die het op zijn beurt aan de
Heer van Doorwerth overdroeg, van wie
hij het in 1389 als leen weer terugontving.
In hetzelfde jaar ging het over aan Ga-
dert van Stramprode. Meer dan een eeuw
niet meer bewoonde kasteel doen slopen
in 1814. Wat er restte kwam aan de fami
lie Van Pallandt, die in 1901 alles liet
veilen, waarbij De Poort eigendom werd
van de weduwe Rijkje Kroesbergen- van
Roekei.
Haar zoon Jan Kroesbergen volgde haar
op.
Dat Harselo een heel oude sterkte ge
weest is, blijkt uit het Karolingisch aar
dewerk dat er in de bodem gevonden is.
Bij De Hanepol zijn eveneens bodem
vondsten gedaan, evenals bij het Meent
huis.
DE TROMPETTER VAN HARSELO
Harselo heeft in 1624 een kleine rol ge
speeld in de 80-jarige oorlog. De winter
was toen zeer streng, zodat de Spanjaar-
hebben de Van Stramprode's het huis in
bezit gehad. In 1506 kwam het in handen
van het machtige geslacht Toe Boecop. De
eerste van deze familie was Arndt toe
Boecop, evenals zijn vader Udo in de
kerk te Bennekom begraven. Henrick van
Eek volgde in 1621. De Van Eck's behiel
den het huis tot 1655, toen Theodora baro
nesse van Wassenaar van Duivenvoor
de, douairière van Gerhard van Arnhem,
ermee beleend werd.
Door haar kwam het in bezit van de
Van Wassenaers van wie in 1732 Jacoba
Maria baronesse van Wassenaer huwde
met Lubbert Adolph baron Torek, die
wij reeds kennen als leenman van De
Hanepol.
De Torcks tenslotte hebben het later
tje bewaard met zware moerbalken. Aan
de achterzijde op het intieme binnen
plaatsje zien we oude ontlastingsbogen,
eveneens met natuursteen. De in de mu
ren verlopende contreforten tonen aan
Overblijfsel van het poortgebouw
van Harselo
foto: D. Philips.
VIJFHONDERD KINDEREN MAKEN
BOOTREIS
Een van de grootste kindercruises
die ooit gehouden zijn begint het eind
van deze maand in Rotterdam. Dan
vertrekt daar nl. het passagiersschip
de „Waterman" voor een tweedaagse
zeereis met vijfhonderd „M-brigadiers"
aan boord.
Deze jongens en meisjes zijn de ge
lukkige winnaars van een onlangs door
het Nederlands Zuivelbureau uitge
schreven prijsvraag. Een aantal „Ere-
brigadiers", bekende Nederlanders op
kunst- en sportgebied, maakt de reis
mee als leiders en leidsters van de
jeugdige passagiers.
De „Waterman" zal op zijn route
twee havenplaatsen aandoen, nl. Zee-
brugge (België) en Dover (Engeland)
waar respectievelijk 50 Belgische en
50 Engelse „M-briga>'iers" zich bij hun
Hollandse „collega's" zullen voegen.
Tijdens de reis zullen populaire
teenagersterren de kinderen aange
naam bezighouden.
40 JAAR IN GOUD, ZILVER
EN UURWERKEN
Naast enkele attractieve jubile
um-aanbiedingen ontvangt iedere
koper, die minstens voor 10 gul
den besteedt, een originele en
blijvende attentie.
Goud - Zilver - Uurwerken
Kasteel Harselo in 1731
tekening van A. de Haan.
den de bevroren IJsel konden overtrek
ken. Enige van hun compagnieën stieten
door tot Bennekom en omgeving, waar zij
op 18 februari van dat jaar hun kamp op
sloegen. Maar laten wij de 17de-eeuwse
geschiedschrijver L. van Aitzeqia aan het
woord om smakelijk en levendig het ver
haal van de trompetter te vertellen (Sa-
ken van Staet en Oorlogh).
,Men stack het verckensvlees aen 't
spit, men plucten de hoenderen om te
braden, al het volck socht logement voor
de koude, ende men maeckte groote vij-
eren, (vuren) om te middernacht voorts
op Barnefelt te rucken, ende soo een
tocht rontsom de Veluwe te doen: daer
en tusschen ghevielt dat de landsluyden
de sluysen van de Reenense Veenen open
den, (het Maander-, Velthuizer en Does-
burgerschut bedoelt Aitzema waarschijn
lijk) en het gewelt van het water het ijs
met gedruys brack, als oock datter een
trompetter op Harsloo het liedeken Wil
helmus van Nassauwen by geval blies:
het welck binnen Eede van (door) de
Spaensche, en de ghevanghenen ghehoort
zijnde, beelde haer in. te zijn een troup
(troep) van zijn Excellentie met ruyters
ende wagenen; als suley van een yeder
geaffirmeert (bevestigd) wiert, spoeden
sy alle te paert, weynich op de ghevang
henen acht nemende, met soo grooten on-
versicht, dat sy de spyse voor 't vyer,
(vuur) den gedeckten taeffel, de hoende
ren, hondert toornen, (teugels) eenige
musquetten ende malen (tassen) daer leg
gen lieten: sesthien of meer boerenhuys-
kens, als oock eenige tot Velthuysesn,
zijnde een kleene gebuyerte, (buurschap)
verbrandende, waer door het vluchten soo
groot wiert, dat sy een gantsche uyre
lanck te post liepen, veel wapenen van
haer werpende: de obersten courageerden
haer wel, (spoorden de soldaten aan tot
moed) maer konden de vlucht niet stut
ten, tot dat sy tot Ginckel quaemen, al-
waer sy al het volck weder vergaderden,
en in slach-ordre stelden".
Van Aitzema noemt hier de naam van
de trompetter niet. Het was de boswach-
De vakantie nadert met rasse schreden en speciaal voor de thuis
blijvers doen wij ditmaal een willekeurige greep uit de diverse evene
menten in onze directe en verdere omgeving.
RHENEN: Tot 21 september a.s. wordt in het intieme Streekmuseum
werk van een aantal vooraanstaande beeldende kunstenaars ge-
exposeerd. De exposities zijn geopend: op werkdagen (behalve
woensdag) van 10.30 - 12.00 uur en van 14 00 - 17.00 uur, alsmede
op dinsdag- en donderdagavond van 19.00 - 21.00 uur. Deze expo
sities vormen een unieke kans om kennis te nemen van het veel
zijdige kunstenaarsleven aan de Zuid-Veluwezoom.
OCHTEN: Op 21 juli a.s. zal de 12e grote wiellerronde van Ochten
worden gehouden. Deze wielerronde heeft zich in de loop der ja
ren een goede naam verworven. Ook nu zullen weer vele bekende
renners aan de start verschijnen. Het circuit is de dorpskern van
Ochten.
LICHTENVOORDE: Op zondag 29 juli a.s. wordt daar het wereld
kampioenschap motorcross-1962 verreden. Dit grote gebeuren op
het gebied van de terreinmotorsport zal een keur van renners uit
vele West-Europese landen, alsmede uit de U.S.A., Canada en Ja
pan naar de Achterhoekse keistad trekken. De wedstrijden wor
den gehouden op het mooie „schanscircuit".
NIJMEGEN: Op 22 juli as. wordt in de ruime veilinghallen aan de
Marialaan een grote hondententoonstelling georganiseerd met als
inzet het nationale en internationale kampioenschap voor honden
van alle rassen. Men verwacht 1200 inschrijvingen uit binnen-
en buitenland. De tentoonstelling is geopend van 10.00 - 17.30 uur.
BARNEVELD: In Barneveld is een ponycentrum opgericht waar kin
deren voor vele vormen van pony-vermaak terecht kunnen. Zij
kunnen er les krijgen in pony rijden, zij kunnen er leren dres-
suurrijden en zij kunnen er trektochten per pony maken. Tel.
inlichtingen 03420-3175.
UTRECHT: Dagelijkse boottocht naar Loosdrecht. Vertrek om 9.00
uur van het Paardenveld. Aankomst Loosdrecht 12.30 uur. Ver
trek Loosdrecht 15.00 uur en aankomst Utrecht 18.00 uur. Retour
4,kinderen tot 10 jaar 2,50. Inl. V.V.V.-Utrecht.
AMERSFOORT: Van 21 juli tot en met 28 juli (uitgezonderd op zon
dag) LUNAPARK op het terreinbaan de Hellestraat. Voorts de
volgende V.V.V.-excursies: iedere donderdagavond. 7 uur bustocht
met onbekende bestemming door de mooiste delen van de pro
vincie (met consumptie 4,25 p.p.); iedere vrijdagmiddag 2 uur
35-km fietstocht langs rustige wegen (met consumptie) 1,p.p.
Alle groepen worden vergezeld van een gids.
(51) Agua is snel op de roeibank gesprongen en
met krachtige slagen roeit hij de boot door het on
diepe kustwater. Maar zo makkelijk laat Samson
zich zijn buit niet ontgaan. Zonder zich te beden
ken rent hij de zee in, achter de boot aan. „Kom
terug schurk, of ik rijg je aan mijn mes!!" brult
de worstelaar, steeds dieper de zee inwadend. Reeds
is het water hem tot de borst gestegen, als Agua
hem toeroept: „Ga niet verder, als je leven je lief
is. Er staat hier een sterke kuststroom!!" „Leugens,"
brult de ander terug, „ik krijg je wel schurk!!"
Maar dan, als hij de boot tot slechts enkele meters
genaderd is, uit Samson een verschrikte kreet.
Snel wendt Agua de boot, maar het is reeds te
laat. Voor hun ogen zien ze, hoe Samson, de rech
terhand van Hertog Crimo, weggezogen wordt
door de kracht van het water. Nog eenmaal komt
hij boven, zijn gespierde arm wanhopig zwaaiend,
de vingers gekromd in doodsangst „Help
help genade gilt hij met verstikte stem.
Dan sluit zich het wrede water voorgoed boven
het hoofd van Samson, de worstelaar.
(wordt vervolgd)
Schilderachtig boerehuisje
in de Middelbuurt
foto: D. Philips.
ter Johan Gerritsz., om zijn hoornblazen,
de trompetter van Bennekom genoemd.
Hij deed 's nachts de ronde als spion.
Zijn verloofde Truydagen Gosensdochter
te Ede wonende kon hij uiteraard niet
bezoeken.
Men zegt, dat hij haar een teken van
zijn nabijheid wilde geven met het ge
volg dat de Spanjaarden vluchtten!
De trompetter van Harselo steekt zijn
hoorn niet meer, op de Kade rijden geen
koetsen meer met baronnen en jonkvrou
wen van De Hanepol en Harselo, er wap
peren geen banieren meer met de kleuren
en emblemen van de adellijke families, 't
Is stil aan de Kade. Alleen de geruchten
van het boerebedrijf zweven aan, de vo
gels zingen, de koekoek roept, de popu
lieren zwatelen. Maar is het niet alsof
met de wind de adem der eeuwen langs
uw gelaat strijkt?
D. Philips
in de
nieuwe
rmmmmsfö
ESPRESSO!
kleuren
mmmmm
v.a. 2.50 1
w«wxv:(w>»:v:«
voor tieners en twens 1.95
FA. L. HET
Hoofdstraat 45, Telefoon 2163
Frans Halslaan 26. Telefoon 3044
STREEKMUSEUM IN ARTISTIEKE
STAALKAART
van spelrs een doelpunt niet meer kon
De VARA heeft een reportage ge
maakt over het Rhenense Streekmu
seum aan de Molenstraat. Er zal een
uitzending van worden gemaakt in het
programma „Artistieke Staalkaart",
vermoedelijk komende zaterdag om 7
uur nam. Vindt deze uitzending on
verhoopt niet plaats dan wordt het in
elk geval een week later.
De heer A. Baars aan het Fred. v. d.
Paltshof heeft zijn banketbakkerij aan
zienlijk uitgebreid en gemoderniseerd.
De uitbreiding bestaat uit het inge-
bruik nemen van het onder de huidige
bakkerij gelegen sousterrain. Zowel de
vloer als de wanden zijn betegeld, er
is een geheel nieuwe inventaris in ge
plaatst en over enkele dagen wordt
hier een Zwitserse deegkorst-, toer- en
uitrolmachine gemonteerd, waardoor
een groot gedeelte van de werkzaam
heden volledig geautomatiseerd zijn.
Een nieuwe elektrische oven van
roestvrij staal is al ingebruik, gecom
pleteerd met twee aanrechten, ver
vaardigd uit hetzelfde materiaal.
Ook de bakkerij op de begane grond
is geheel opnieuw betegeld. Daar werd
een nieuwe koelkast bijgeplaatst en
nog enkele andere machines, waaron
der een apparaat om automatisch
amandelen te pellen Beide bakkerij
afdelingen zijn voorzien van een uit
gebreide T.L.-verlichting. Het geheel
maakt een zeer heldere indruk.
Rhenen mag zich gelukkig prijzen,
dat de zakenlieden met hun tijd mee
gaan. Naast dit bedrijf zijn er nog tal
rijke andere bezig aan verbouwingen,
die allen een uitbreiding tot doel heb
ben.
VEILING HUIZEN EN GROND
Ten overstaan van de notaris D. S.
Vink te Amerongen en A. Ten Oever de
Brauw te Doorn zijn vrijdag J.l. geveild:
Het woonhuis met grond enz. aan de
Overstraat 65. Ingezet op 25.900,— door
de heer C. van Swetselaar te Leersum en
niet verhoogd.
Drie woonhuizen aan de Molenstraat nrs.
9, 11 en 13. Ingezet door de heer C. Rijk-
sen te de Bilt op 12.000,— koper de heer
Th. W. den Hartog, Amerongen voor
15.000,— Een perceel grond, hoek Mo
lenstraat-Burg. v. d. Boschstraat. Ingezet
door de heer P. J. Koopman te Leersum
voor 725,—,— koper de heer P. Knoop
te Leersum voor /-1025,Het woon
huis Burg. v. d. Boschstraat 98, ingezet
door de heer P. J. Koopman te Leersum
voor 10.500,— en niet verhoogd.
Het woonhuis Burg. v. d. Boschstraat 96,
ingezet door de heer G. J. Verseveld te
Doorn voor 9500,en niet verhoogd.
Combinatie percelen 4 en 5 ingezet totaal
op 20.000,koper de heer W. Klaassen
te Rhenen voor 21.100,
VERBETERING WANDELPAD
In de afgelopen weken heeft men het
wandelpad langs de Kon. Wilhelminaweg
belangrijk verbeterd. De talrijke gaten
zijn gedicht en verder is een laag leem
aangebracht. Een laagje asphalt en grind
hebben het pad tenslotte weer goed be
gaanbaar gemaakt. Ook heeft men op di
verse plaatsen de witte scheidingslijnen
op het wegdek opnieuw aangebracht.
Vooral met het oog op het zomersei
zoen, betekent één en ander een grote
verbetering.
Het Bureau voor de Statistiek van de gemeente Utrecht heeft de inleiding van
z(jn 1ste halfjaarnummer 1961 van zijn uitgave „Statistieke Berichten" goeddeels
gew\jd aan de bromfietser. In het kader van zijn kernthema-actie over hetzelfde
onderwerp lichtte het Verbond voor Veilig Verkeer uit deze uitgave de volgende
gegevens, welke alle betrekking hebben op het verkeer in de stad Utrecht.
In de periode van 1 januari 1959 tot
1 juli 1961 - dus 2'/i jaar - waren de
meest voorkomende ongevalsoorzaken
bij bromfietsongelukken (in volgorde
van belangrijkheid): geen voorrang ver
lenen, verkeerd uitwijken, slippen, ver
keerd om hoek of bocht rijden en op
voorligger rijden. Nadere vergelijking
leert, dat hier wel sprake is van ty
pische bromfiets-„kwalen": het geen
voorrang verlenen was een fout, die 829
bromfietsers tegenover 401 andere weg
gebruikers maakten; verkeerd uitwijken
werd 156 maal bij bromfietsers gesigna
leerd en 74 maal bij andere; het ver
keerd om hoek of bocht rijden bezorgde
85 bromfietsers een ongeval en slechts
45 andere weggebruikers; niet minder
dan 97 brommers reden tegen voorlig
gers, en maar 18 andere weggebruikers
maakten dezelfde vergissing; aan slip
pen van bromfietsen waren 127 onge
lukken te wijten, aan het slippen van
andere voertuigen 5.
VERSCHILLEN IN LEEFTIJDS
GROEPEN
Uit het voorhanden zijnde materiaal
heeft het Bureau Statistiek van de ge
meente Utrecht ook kunnen nagaan op
welke schaal bepaalde verkeersfouten
door jongere of oudere bromfietsers
worden begaan. Uit het cijfermateriaal
blijkt dan, dat voor jongeren tot 20 jaar
de voornaamste ongevalsoorzaken zijn:
verkeerd om hoek of bocht rijden
(49,4%) en niet voldoende rechts hou
den (39,4%); het laagste percentage
luidt 16,4% voor het slippen met de
brommer.
De cijfers voor de groep van 50 tot
59 jaar doen denken aan grotere be
dachtzaamheid, maar ook aan sterk af
genomen reactievermogen: de hoogste
percentages ongevallen werden veroor
zaakt door verkeerd uitwijken (13,4%>),
geen voorrang verlenen (13,7%) en slip
pen (13,3%). Door deze leeftijdsgroep
werd 11,8% van de ongevallen veroor
zaakt, door de jongeren tot 20 jaar
27,2%.
ADVIES VAN HUISARTS
Naar de mening van het Verbond voor
Veilig Verkeer wettigen bovengenoem
de cijfers, welke redelijk representatief
voor het verkeer in een grote of mid
delgrote stad genoemd kunnen worden,
de conclusie dat verscheidene personen
van middelbare leeftijd op de brommer
„overstappen" zonder dat zij er zich
voldoende van bewust zijn dat een der
gelijk „overstapje" wellicht een tè grote
stap is. Het Verbond adviseert dan ook
alle oudere bromfietsers-in-spé met veel
klem zich om advies te wenden tot hun
eigen huisars, en zelfs als deze datar
geen bezwaar egen heeft dan toch in
het verkeer rekening te houden met de
tekortkomingen welke inherent zijn aan
de leeftijd: afnemend reactievermogen,
minder scherpe zintuigelijke waarne
mingen (horen en zien) en wellicht
langzaam verstijvende gewrichten (om
kijken, snel afstappen) enz.
TENTOONSTELLING TECHNISCHE
SCHOOL MAARSBERGEN
Zoals gebruikelijk werd ook dit jaar
weer een tentoonstelling gehouden,
vervaardigd door de leerlingen van
de Technische School te Maarn. Er-
waren werkstukken te zien op veler
lei gebied, zoals elektrotechniek, tim
meren, metselen, kleermaken enz.
Verhuur zonder chauffeur:
Onze wagens zijn all risk verzekerd en voorzien van pa
pieren voor het buitenland. Voor lange trajecten gelden
onze speciale kondities.
Dorpsstraat 112 - Renswoude - Telefoon 08387-254.
Filiaal Veenendaal: J. LOURENS
J. P. C. Leinweberstraat 39 - Telefoon 3529
bij de
POST- EN TELEGRAAFDIENST
In het
DISTRICT UTRECHT
De cursus voor opleiding tot dit Interessante en af
wisselende werk begint omstreeks 1 september a.s.
vereiste: diploma MULO (met Frans, Duits en Engels) of
daarmede gelijkgesteld diploma of bewijs
leeftijd: 16 tot ca 25 Jaar
gedurende de opleiding, waarin theorie wordt afgewisseld
met praktijk, ontvangt men het normale salaris
eventuele vergoeding van reiskosten
vijfdaagse werkweek
verzekerde toekomst met goede vooruitzichten.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de directeur van het Post-
dlstrict te Utrecht.
Mondelinge aanmeldingdagelijks - behalve op zaterdag -
tussen 9 en 12 of 14 en 17 uur bij de afdl Personeels
zaken van het Postdistrict Utrecht, Laan van Punten
burg 5 Utrecht.
I
