In vijver rond t#De Duiventoren" zwemmen
honderden donderkopj es
Bezoekt
v.w.v.
die nooit echte kikkers zullen worden
Banden tussen de familie Sweelinck
en Veenendaalse geslachten
Een tegenstrijdige mantel...
ARAM
Zomerdienst Treinen
Zomerdienst Bussen
Gratis busdienst
Overberg-V'daal
v.v.
Enige vormen van Staar
36e JAARGANG
WOENSDAG 8 AUGSTUS 1962
Nr. 62
Radioactiviteit
Jodiumgebrek
Geen kikkerplaag
Eerste schaap kreeg
plastic gebit
Eerste kennismaking
Een aanvulling
VOOR DE VROUW
PRINSESSEN TERUG UIT DE WEST
De Heer
der
slang
en
v.a. DE KLOMP
van VEENENDAAL naar
van RHENEN naar
van ELST naar
van AMERONGEN naar
van RENSWOUDE naar
van EDERVEEN naar
OP DOKTERSADVIES:
VEENENDAAL - E W KOOPCENTRUM
Je komt voor de gekste dingen te staan in de verslag-
geverij. Dat ondervond ik het afgelopen weekeinde, toen
er een telefoontje binnen kwam op Ouwehands Dieren
park van de bewoners van het landgoed „De Duivetoren"
aan de Cuneraweg, waar men in de daar aanwezige vijver
rond de toren donderkopjes had aangetrbffen van wel
heel bijzondere vorm en afmetingen. De bewoners be
twijfelden het eigenlijk of hier wel kikkervisjes in het
geding waren. Aangetrokken door het vreemde in deze
boodschap trok ik mee met de directie van het dieren
park naar de vindplaats. Het was echter al pikkedonker,
doch met een goede zaklamp zouden er ongetwijfeld wel
sporen zijn waar te nemen van de bijzondere „vissen".
Maar wanneer je een zaklamp nodig hebt, blijkt altijd de
batterij leeg te zijn. Gelukkig konden de bewoners ons
er een lenen en al gauw lagen we op onze buik op de
rand van de vijver, roerende met stokken in de modder
en intussen bijschijnende met het zwakke staaflicht.
„Palingen zijn het in geen geval",
zei de heer Radema veelbetekenend,
„maar ik zal nog wel eens verder neu
zen in mijn literatuur over de oorzaak
van deze speling der natuur."
In het gezelschap op „De Duiveto
ren" ging er een stem op, die deze uit
zonderlijke groei toeschreef aan radio
actieve besmetting. De heer De Graaf,
bioloog van Artis in Amsterdam, ont
kende dit ten stelligste. Er zou een af
gedankt radiotoestel in de vijver heb
ben kunnen liggen, maar dit werkte
alleen maar op de lachspieren.
Ook de heer De Graaf dacht in de
zelfde richting als de heer Radema.
Toch toonde hij veel interesse, omdat
slechts heel zelden afwijkingen als
hier in grote getale gesignaleerd, voor
komen. Hij wilde het wel eens zien en
beloofde naar Rhenen te komen.
De heer Radema van Ouwehands
Dierenpark had intussen steeds maar
verder gestudeerd, daar ook hem deze
speling van de natuur niet meer los
liet. En hij kwam tenslotte met de sleu
tel op dit raadsel.
Wanneer bij de kikkers de gedaante
verwisseling achterwege blijft, ontstaat
neotenie, d.w.z. de dieren zijn geslach
telijk volwassen terwijl de uiterlijke
vorm nog die van een larve is, met
kiewen en zwemstaart, een afwijken
de kopvorm en dergelijke. Deze vorm
is vooral bekend geworden van de
Mexicaanse axolotl (Siredon mexica-
num).
Als voornaamste punt voor dit ver
schijnsel wordt het ontbreken van vol
doende jodium in het water beschouwd,
zoals het geval is in de" meeste meren
in Colorado, Wyoming en Mexico.
Met proeven heeft men aangetoond
dat salamanders waarvan men de
schildklier heeft verwijderd geen ge
daanteverwisseling vertonen, tenzij
men ze met schildklierextract bijvoedt.
In woenstijnachtige gebieden is het
ontbreken van de gedaanteverwisse
ling vaak dodelijk, want veel van de
ondiepe plassen drogen in de zomer
op, zodat honderden larven omkomen,
die, wanneer ze normaal ontwikkeld
waren, allang op het land onder stenen
een goed heenkomen hadden gezocht.
De bewoners van „De Duivetoren"
hadden inmiddels met de duimstok in
de hand zitten rekenen, hoe groot de
kikkers wel zouden worden, die uit
deze enorme donderkoppen konden
groeien. Dat kwam neer op exemplaren
van een halve meter doorsnee. Men
griezelde al bij de gedachte dat die
paar honderd afgrijselijke kikkervissen
als reuzekikkers rond „De Duivetoren"
zouden springen en kwaken. Dat kon
alleen maar een verhuizing tot gevolg
hebben.
Ik kan me voorstellen, dat op het
einde van de tweede dag van dit
vreemde avontuur de zekerheid, dat de
larven larf zullen blijven, totdat ze af
sterven, de bewoners van „De Duiven-
toren" een zucht van verlichting heeft
doen slaken.
Helaas, de donderkoppen - want zo
moesten we de „kopjes" maar noemen
- lieten zich niet zien en waren ver
moedelijk diep in de modder wegge
doken om er een tukje te doen. Nood
gedwongen moesten we de expeditie
naar het onbekende in de natuur sta
ken en beperkten we ons samen met
de gastvrije bewoners van de „Duive
toren" tot een uitwisseling van gedach-
Op een boerderij bij Newport
op het Engelse eiland Wight is
een tienjarig schaap - het eerste
ter wereld - door een veearts
voorzien van een vals onderge
bit van plastic. Het experiment
heeft tot een bevredigend resul
taat geleid en het schaap graast
en kauwt thans weer naar harte
lust hoewel trager dan een
schaap met goede tanden.
Vele schapen moeten reeds op
jeugdige leeftijd worden opge
ruimd wegens het ontijdig ver
lies van tanden en kiezen, maar
dit beest is weer tot eten in
staat en kwam zelfs in een week
9 kilo aan, aldus „De Trogge."
ten over wat hier eigenlijk in de klei
ne vijver, die als een cirkel om de
toren ligt, aan vreemde dingen zouden
kunnen leven.
De nieuwe dag was al aangebroken
toen we onze bivak opbraken en in af
wachting van de opkomende zon gin
gen we het voorbeeld van de donder
koppen volgen. Met de bewoners spra
ken we af de volgende dag terug te
komen.
Ik kreeg omstreeks twaalf uur een
telefoontje dat op „De Duivetoren" vier
donderkoppen in een jampot waren
terechtgekomen en dat de verwach
tingen ten volle werden beantwoord.
Onmiddellijk reed ik erheen om me
zelf te overtuigen van de vreemde
vondst. En inderdaad, hier zwommen
kikkervisjes van zeer bijzondere vorm
en afmeting. De lengte varieerde van
10 tot 15 cm en de kopjes waren zeker
4 tot 5 cm lang en dik. Bijzondere don
derkoppen waren het. En in de zonne
schijn kon je er honderden van deze
„makelij" zien rondzwemmen. Ergens
was het geheimzinnig en griezelig, op
het spookachtige af. Met z'n allen druk
ten we onze neuzen op dit vreemde
verschijnsel. Maar niemand kon er een
verklaring van geven.
Met een plastic afsluiting op de jam
pot, om te voorkomen dat de beesten
tijdens de autorit uit de pot zouden
springen, reed ik naar Ouwehands
Dierenpark, om daar de chef en aqua
riumkenner-bij-uitstek, de heer Rade
ma, de vondst te tonen.
Hij had niet stilgezeten en had zich
al verdiept in dikke boeken over am
fibieën en dieren van lagere orde. En
toep hij zag wat er in de pot zat, knik
te hij onmiddellijk bevestigend.
We hadden inderdaad donderkoppen
bij ons. Donderkoppen van heel bijzon
dere afmetingen. De heer Radema
schreef die toe aan een verkeerde hor
monenwerking. „Ze zullen eeuwig larf
blijven", zei hij bedenkelijk, „ze zullen
nimmer echte kikkers worden."
Dat zag er voor de larven dus niet
best uit. Het was voor ons een ont
nuchtering dat we inderdaad donder
kopjes in de pot hadden. We dachten
al aan een bijzondere soort paling, dan
was er beslist een palingrokerij op „De
Duivetoren" gebouwd.
fêL-::. ..._-
In ons artikel over de verwantschap
van de familie Sweelinck aan Veenen
daalse geslachten in dit blad van 15 juni
j.l. vermeldden wij, dat Gerard Sweelinck,
kleinzoon van de beroemde musicus Jan
Pietersz., zich als chirurgyn omstreeks
1660 in Vcenendaal vestigde, waar hy in
1661 Petronella Gerrits Volwens huwde.
Hun kinderen waren Theodora, Jan en
Gerarda. De eerste trouwde in 1682 Peter
van Broeckhuysen en na diens dood in
1693 voor de tweede maal Wouter van Son
in 1701. Uit dit tweede huwelijk sproot
Cornelis van Son, die in 1731 Lydia Mid
delhoven tot echtgenote nam dochter van
Isaak Middelhoven en Neeltje de Leeuw.
Zij werd moeder van zes kinderen, van
wie Neeltje in 1766 de wolkammer Gerrit
van Burken huwde. Hun dochter Aaltje
trouwde in 1800 de wolkammer Jan Ach
terberg, zoon van Evert Achterberg en
Cornelia de Kleuver. Het eerste van hun
drie kinderen Evertje nam in 1823 Wil
lem Turkesteen tot man.
Wij deden in genoemd artikel op be
zitters van een geslachtslijst een beroep
ons deze ter inzage te geven. Hierop ont
vingen wij van onze oud-plaatsgenoot de
heer Jan Huibers, handelsemployé te
Voorburg, nummer 4-5-1962 van Gens
Nostra, maandblad der Nederlandse Ge
nealogische Vereniging, waarin hij zijn
stamreeks publiceerde te beginnen met de
grootvader van moederszijde van de com
ponist. Hieruit blijkt dat Willem Turke
steen een zoon was van Johannes Turke
steen en Willemijntje Diepeveen. Maar
laten wij ons veroorloven het slot van de
stamreeks van de heer Huibers voor de
geïnteresseerde lezer over te nemen, te
beginnen met:
1. Neeltje van (der) Son, gedoopt Veen-
endaal, 30-1-1741, overl. vóór 1811; Trouw
de Veenendaal, 28-9-1766:Gerrit van Bur
ken, gedoopt Veenendaal, 15-7-1749, over
leden aldaar 17-11-1829, wolkammer; zoon
van Kornelis van Burken en Jannigje van
Dam.
2. Aaltje van Burken, gedoopt Veenen
daal, 28-4 1780, begr. aid. 4-1-1810. Tr.
Veenendaal 23-11-1800: Jan Achterberg,
ged. Veenendaal, 22-10-1775, overl. aldaar,
26-12-1828, wolkammer, zoon van Evert
Achterberg en Cornelia de Kleuver.
3. Everdje Achterberg, ged. Veenendaal,
10-3-1805, overl. aid. 30-5-1839. Tr. Veen
endaal, 20-9-1823: Willem Turkensteen,
ged. Veenendaal, 10-6-1804, overl. aldaar
26-6-1856, wolkammer, zoon van Johannes
Turkesteen en Willemyntje Diepeveen.
4. Johannes Turkensteen, geb. Veenen
daal, 2-12-1823, overl. aid. 3-2-1882, wol
kammer. Tr. Veenendaal, 8-5- 1847: An-
thonia van der Pas, geb. Veenendaal, 25-
11-1824, overl. aid. 1-6-1873: dochter van
Gysbertje van der Pas.
5. Willem Turkesteen, geb. Veenendaal,
22-12-1845, overl. Utrecht, 21-5-1891; we
ver. Tr. Veenendaal, 25-7-1868: Wilhelmi-
na Slotboom, geb. Veenendaal, 30-7-1847,
overl. aid. 20-12-1925; dochter van Aart
Slotboom en Hendrika de Fluiter.
6. Wilhelmina Turkesteen, geb. Veenen
daal, 30-6-1881, overl. aid. 4-2-1960. Tr.
Veenendaal, 11-11-1905: Jan Huibers, geb.
Veenendaal, 3-4-1882, overl. aid. 24-10-
1949; smid, koster kerk Ger. Gemeente;
zoon van Johannes Huibers én Hendrika
van Barneveld.
7. Johannes Huibers, geb. Veenendaal, 25-
8-1906; elektrotechnisch installateur. Tr.
Bruinisse, 25-11-1931: Jozina Cornelia
Boot, geb. Bruinisse, 13-6-1907; dochter v.
Marinus Johannes Boot en Lena Saartje
Visser.
8. Jan Huibers, geb. Bruinisse, 19-2-1934;
handelsemployé te Voorburg.
Aangezien de moeder van de heer Hui
bers, die wij danken voor zijn vriende
lijke attentie, uit Bruinisse afkomstig was,
heeft hij zijn genealogie ook gepubliceerd
in de „Zierikzeesche Nieuwsbode" van 11
mei j.l.
Ontbreken doen thans nog de stamreek
sen Van der Horst, Eibergen, Fijttingh,
Van Son en Van Burken.
D. Philips.
Hij is sportief en tevens elegant, wijd en toch ook weer smal, ge
makkelijk, en daarbij formeel; met toch iets kokets. Kortom, hij
schijnt alleen maar uit tegenspraken te bestaan. En daarom is hij
de vrouwelijkste mantel die er bestaat.
Niettemin heeft hij een zeer „man
nelijk" verleden, deze „redingote". Hij
heeft - naar het Engels - „riding-coat"
geheten, maar de een of andere Franse
kleermaker zal dit woord eens ver
basterd hebben tot „reding-got", waar
bij „de mode" zich toen maar gehou
den heeft.
De „redingote" is van oorsprong een
herenjas, die Engelse ruiters bij de
jacht gebruikten - vandaar dat hij van
onderen meestal wijder uitloopt. In de
tijd toen de vroaw zich begon te
„emanciperen" en meer rechten (en nu
ook: plichten) verkreeg, werd deze he
renjas „vervrouwelijkt" en al tientallen
jaren heeft deze damesmantel nu de
H.H.K.K.H.H. De Prinsessen Irene en Margriet zyn woensdagavond op de lucht
haven Schiphol teruggekeerd van een bezoek aan Suriname en de Antillen. Een
vrolyke opname van H.M. de Koningin met haar dochters tijdens de wandeling
over het platform.
55 Diezelfde middag nog rijdt een stoet ruiters in
gestrekte draf door het stille woud. Aram van Bar
ranca, in gezelschap van zijn schildknaap Presto,
Agua de vroegere zakkenroller van Genua en een
troep uitgelezen krijgers, begeleiden Sylvia naar
het hertogdom Bari. „We naderen de grenspalen
van Bari," waarschuwt Aram, nadat het troepje
urenlang zwijgend is doorgereden. „Nu wordt goed
uitkijken het parool, want Crimo zal zeker zijn
maatregelen genomen om ongewenste bruilofts
gasten als wij zijn op een aparte manier te ver
welkomen." „Zo in de trant van: „Fijn, dat U er
bent, hier hebt U een feestpijl in Uw rug." vult
Agua droogjes aan, „of een met linten versierde
knots op je kopEn Arams verwachtingen
zijn allerminst ongegrond, want op hetzelfde mo
ment, op een heuvelrug enkele honderden meters
verder, wendt een met een lange lans gewapende
ruiter snel zijn paard. „Daar komen ze," mompelt
de man, naar de stofwolk, onder hem op de land
weg turend. Dan drukt hij zijn sporen in de flan
ken van zijn ros en verdwijnt tussen de bomen
(Wordt vervolgt)
getijden der mode doorstaan. Ze is ge
bleven!
Karakteristiek voor de redingote is
de meestal geaccentueerde taille. De
mantel is een- of tweerijig, zij komt
voor met revers, een kleine kraag, of
- zoals de mode nü aangeeft - zonder
kraag. Biezen, pasjes en naden accen
tueren de coupe op verschillende wijze.
Zoveel uiterlijke eigenschappen de
redingote bezit, zoveel „innerlijke" ei-
geschappen moeten er in dit geval ge
steld worden aan het materiaal waar
van hij gemaakt is. Al was het alleen
maar om de „zit", het gevolg weer van
een perfecte coupe, een coupe die ei
genlijk alleen maar in wol te bereiken
is.
Mengweefsels, waarin andere tex-
tielgrondstoffen dan wol voorkomen,
zijn met heel wat meer moeite (en
dus extra kosten) tot zo'n perfecte
coupe te verwerken. Dit is het alleen-
voorrecht van een wollen stof. Boven
dien weet iedereen, dat wol soepel
„valt" - en daarmee het model goed
tot zijn recht doet komen - en dat wol
eigenschappen heeft, die het - juist in
ons klimaat - tot een bijkans ideaal
materiaal maken.
De wollen stoffen, waarvan mantels
gemaakt worden, worden langzaam
maar zeker in steeds lichtere (minder
zware) kwaliteiten aan de markt ge
bracht. Ze zijn dus niet meer berekend
op zeer strenge winters (die we nau
welijks hebben, maar toch ook weer
niet zo licht, dat we er huiverend onze
„zomers" in zouden moeten trotseren.
Zo langzamerhand gaan we dus naar
de „doordraagmantel" toe, die zo goed
als het hele jaar door gedragen kan
worden. We worden verstandiger.
Waar de (wollen) redingote nu al vele
tientallen jaren modern is gebleven,
hoeven we dus ook niet bang te zijn,
dat hij in modieus opzicht snel ver
oudert.
BIJ DE SCHETSJES
Links: een elegant gesneden mantel
in redingote-stijl. De voorzijde is van
een lichte, witte shetlandwol en de rug
kant - een aardige vondst - van een
warm gele Shetland. Model: Forquet,
Rome.
Midden: Deze 7/8 mantel verwierf
door een ingezet zijpand een ruime rug.
Het materiaal is een beigekleurige wol
len stof. Model: Enzo, Mailand, Duits
land.
Rechts: een redingote van fijne blau
we gabardine, een zuiver wollen
weefsel, dat we de laatste twee jaar
hoger genoteerd zien staan. Model: Ve-
neziani, Mailand.
DONALD CAMPBELL'S
NIEUWE BLUEBIRD
Meer dan zeventig industrieën die aan
de Britse automobiel-industrie leveren
werken mee aan Donald Campbell's po
ging om het wereld snelheidsrecord te
land te breken die in april of mei van het
volgende jaar op Lake Eyre in Zuid Au
stralië zal worden ondernomen. Het is
mogelijk om daar een baan van 20 mijl
uit te zetten inplaats van de 12 mijl lange
baan in Utah, waarmee het gevaar van
te heftige acceleratie, waardoor de Blue
bird twee jaar geleden verongelukte
wordt verminderd. De nieuwe Bluebird
wordt aangedreven door een Bristol Sid-
deley Proteus turbine motor, die 5000 rem
pk. ontwikkelt. De nieuwe Bluebird weegt
ongeveer 4>/i ton en is ruim 9 meter lang.
Op 14 juli j.l. heeft Campbell op het cir
cuit van Goodwood in het zuiden van En
geland een proefrit met de Bluebird ge
maakt. Het huidige wereldsnelheidsrecord
te land staat op naam van wijlen John
Cobb met 394 mijl (ruim 633 kilometer)
per uur.
naar ARNHEM: 6.22 (alleen van ma. t/m
vrijd.) 7.30 (alleen op werkd.) 7.44 (ma. t/m
vrijd.) 8.30 - 9.30 enz. tot en met 15.30 -
16.38 - 17.30 - 18.19 (alleen van ma. t/m
vrijd.) - 18.42 - 19.30 - enz. t/m 22.30 -
23.43 - 0.30 (alleen zon. en feestd.)
naar UTRECHT: 6.03 (alleen ma. t/m
vrijd.) 6.55* (ma. t/m vrijd.) 7.07 (alleen
op werkd.) 7.17 (ma t/m vrijd.) 7.41* -
8.07 - 9.07 - enz. t/m 23.07.
stopt NIET te Maarsbergen.
ARNHEM: (Holleweg) 6.22* - 6.25* - 7.22*
- 7.52 - 8.22* - 8.52 - 9.22* - 9.52 - 10.22* -
10.52 - 11.22* - 11.52 - 12.22 - 12.52 - 13.22
enz. t/m 20.52 - 21.52 - 22.52.
AMERSFOORT: (Holleweg) 5.50* - 6.20* -
6.50 - 7.20* - 7.50 - 8.50 - 9.50 - 10.50 enz.
t/m 20.50 - 22.20. UTRECHT: (Patr.laan)
5.15* - 5.40* - 6.15* - 6.40* - 7.15* - 7.40 -
8.40 - 9.40 enz. t/m 22.40. ELST: (Holleweg)
6.35 (niet op za. en zond.) 6.57* - 7.57 -
8.57 - 9.57 - 10.57 - 11.57 enz. t/m 22.57.
EDE: (Patr.laan) 5.55* - 6.25 (niet op za.
en zond.) 6.55* - 7.55 - 8.55 enz. t/m 22.55.
BARNEVELD: (Patr.laan) 6.40* - 7.40 -
10.40 - 13.40 - 16.40 - 17.40 - 18.40 - 2140.
ARNHEM: (stad) 5.33* - 6.03* - 6.33* -
7.03 - 7.33* - 8.03 - 8.33 - enz. t/m 21.33 -
22.33 - 23.33. UTRECHT: (stad) 5.30* -
6.15* - 6.45 - 7.15 - 7.45 - 8.15 enz. t/m
22.15. AMERSFOORT: (Herenstraat) 5.26*
- 5.56* - 6.26 - 6.56* - 7.26 - 8.26 - 9.26
enz. t/m 20.26 - 21.56. VEENENDAAL:
Zelfde tijden als AMERSFOORT met bo
vendien: 7.56* - 8.56* - 9.56 enz. t/m 20.56 -
22.26 - 22.56 - 23.56 (alleen op za., zon en
feestd.)
ARNHEM: (Kerk 6.21* - 6.51* - 7.21* -
7.51 - 8.21 - 8.51 enz. t/m 21.21 - 22.21 -
23.21. UTRECHT: (Kerk) 5.42* - 6.27* -
6.57 - 7.27 - 7.57 enz. t/m 22.27.
VEENENDAAL: (Kerk) 6.55 (alleen ma.
t/m vrijd.) 7,28* - 8.28 - 9.28 enz. t/m 23.28.
ARNHEM: (Dorp) 6.16* - 6.46* - 7.16* -
7.46 - 8.16 - 8.46 enz. t/m 21.16 - 21.46
(tot Rhenen) - 22,16 - 22.46 (tot Rhenen) -
23.16 - 23.46 (tot Rhenen) - 0.46 (tot Rhe
nen). UTRECHT: (Dorp) 5.47* - 6.32* -
7.02 - 7.32 enz. t/m 22.32 - 23.02 (tot Zeist)
- 23.32 (tot Zeist).
VEENENDAAL: 7.07* - 8.07* - 8.35* -
9.07* - 10.07 t/m 13.07 - 13.35 (alleen zat.)
14.07 t/m 17.07 - 17.35 (ma. t/m vrijd.) -
18.07 - 18.35 (ma. t/m vrijd.) - 19.07 enz.
t/m 23.07 - 0.07 - 0.55. UTRECHT:^.30* -
6.02* - 6.35* - 7.02* 7.35* - 8.02 - 9.02 enz.
t/m 23.02. AMERSFOORT: (Kerklaan) 6.01*
- 6.31* - 7.01 - 7.31* - 8.01 - 9.01 enz. t/m
21.01 - 22.31. ARNHEM: 7.11* - 7.41* -
8.41 - 9.41 enz. t/m 17.41 - 18.11 (ma. t/m
vrijd.) 18.41 t/m 22.41 - 0.11 (tot Rhenen).
BARNEVELD: (v. d. Linden) 6.04 (ma.
t/m vrijd.) 10.04 - 13.04 - 16.04 - 18.12 (tot
Lunt.) - 18.57 (tot Lunt.) - 21.04.
VEENENDAAL: (Veluweland) 6.33 (ma.
t/m vrijd.) 9.02* - 12.02 - 15.02 - 18.28 (ma.
t/m vrijd.) - 19.13 - 20.02 - 23.02.
(De met gemerkte tijden gelden alleen
op werkdagen).
Om de vele vakantiegangers in
Overberg in de gelegenheid te
stellen het koopcentrum Veenen
daal te bezoeken, heeft de Vee
nendaalse Winkeliersvereniging
tijdens de maanden juli en au
gustus een gratis busdienst Over
berg-Veenendaal ingelegd.
De tijden hiervan zijn:
Op de VRIJDAGAVONDEN 20
juli, 27 juli, 3 aug., 10 aug., 17
aug. en 24 aug.: vertrek 18.30
uur bij Kamp Overberg; aan
komst in Veenendaal 18.45 uur;
vetrek uit Veenendaal 21.15 uur
bij hotel De Korenbeurs; aan
komst bij Kamp Overberg 21.30
uur.
Op de ZATERDAGMIDDAGEN
21 juli, 28 juli, 4 aug., 11 aug.,
18 aug. en 25 aug.: vertrek 15.15
uur bij Kamp Overberg; aan
komst in Veenendaal 15.30 uur;
vertrek uit Veenendaal 18.15 uur
bij hotel De Korenbeurs; aan
komst in Overberg 18.30 uur.
KIJKERS EN LUISTERAARS
Op 1 juli 1962 waren er bij de Dienst
Luister- en Kijkgelden 1.168.995 televisie
toestellen aangegeven tegen 1.157.995 op 1
juni j.l. (t.m. 20 juli j.l. 1.177.342).
In de eerste helft van 1962 werden 129.137
televisie-ontvangers geregistreerd, d.w.z.
5,7 procent meer dan in het eerste half
jaar van 1961, toen de aanwas 122.142 be
droeg.
Op 1 juli 1962 bedroeg het aantal geregi
streerde radiotoestellen 2.594.619 tegen
2.595.300 op 1 juni j.l.
Het aantal aansluitingen op de Draadom
roep was op 1 juli 472.445 tegen 472.598 op
1 juni j.l.
CLANDESTIENE ZENDER
IIET ZWIJGEN OPGELEGD
In samenwerking met de Rijkspolitie te
Losser hebben opsporingsambtenaren van
PTT, dinsdag 31 juli j.l. de clandestiene
zender „Croydon" opgespoord en in be
slag genomen.
Daarbij werd proces-verbaal opgemaakt
tegen de 20-jarige bankwerker H.C.E. te
Losser.
Het woord staar heeft voor vele mensen op gevorderde leeftijd een
onaangename klank, doordat de meeste mensen wel weten, dat staar een
ouder domsv er schijnsel kan zijn. Er bestaan echter ook andere vormen
van staar, al zijn die zeldzaam. Wat is de oog aandoening, die met het
vreemde woord „staar" wordt aangeduid, nu preciesIn het kort gezegd,
treedt hierbij een troebeling op in het binnenste van de lens, waardoor
het opvallende licht niet meer zo goed kan worden doorgelaten als bij
het gezonde oog en waardoor het zien dus aanmerkelijk kan worden
gestoord.
Staar is dus een toestand van lensvertroebeling. Deze troebeling kan
zeer verschillende ontstaanswijzen hebben. Zoals ik al zei, is er de
ouderdomsstaar, een aandoeningwelke in haar ernstige vormen niet
zo heel erg veel voorkomt. Lichtere vormen van staar zien we daaren
tegen nogal eens. De troebeling van de lensinhoud begint bij het ouder-
domsproces heel geleidelijk; eerst kan de patiënt alleen maar minder
duidelijk zien. De troebeling kan zo erg worden dat het licht moeilijk
meer door de lens komt en dan is dus de toestand van blindheid inge
treden. meestal komt het bij ouderdomsstaar niet zo ver en blijft de
patiënt met medische hulp redelijk zien.
De oorzaak van de lensvertroebeling is bij ouderdomsstaar eigenlijk
nog niet bekend. We weten, dat bij het verouderen het waterbindend
vermogen van allerlei eiwitten in het lichaam vermindert; het veroude
ringsproces is, zoals wij het nu zien, onder andere een uitdrogingspro
ces. De elasticitiet vermindert, misschien ook wel door het afnemende
waterbindende vermogen. Het klinkt U misschien vreemd in de oren,
want wat zou nu simpeler lijken dan om zoiets als het verouderen te be
studeren. Maar eigenlijk weten wij maar bitter weinig over het ver
ouderen en wat het voor een proces is. Evenweinig, als over wat leven
is. We kunnen wel een paar uitingsvormen noemen, symptomen beschrij
ven, maar dat blijft maar bij een uitwendige beschrijving; het werke
lijke wezen van al dit soort processen laat zich niet zo gemakkelijk
benaderen.
We zien dus wel de verminderde helderheid van de lens, maar de
werkelijke oorzaak, waardoor zij ontstaat, weten we niet. Nu is dat ook
niet zo heel erg, want in dat geval kunnen we de patiënten toch wel
helpen door ervoor te zorgen, dat er zoveel mogelijk licht op de lens
valt. In elke tak van de geneeskunde wordt getracht de oorzaken op te
sporen en deze dan zoveel mogelijk uit te schakelen. Waar dat niet of
nog niet kan, bestrijden of verhelpen we de gevolgen.
Bij een beginnende staar helpt een vergrootglas bij het lezen goed.
Verder kunnen we, door de pupil te vergroten, de hoeveelheid licht, die
in het oog kan binnenstralen, vergroten. Deze pupilvergroting kan op
verschillende manieren worden bereikt; het gemakkelijkst is dat te doen
door middel van oogdruppels. Ook kan de pupilverwijding worden be
reikt door middel van een operatie. Bij deze operatie wordt een deel
van de iris, het regenboogvlies, verwijderd. Welk soort therapie men
toepast, is uiteraard afhankelijk van de gevallen en kan alleen door een
deskundige worden beoordeeld.
Als de troebeling niet in een bepaald deel van de lens is gelocaliseerd,
maar de gehele lens wazig is geworden, kan de gehele aangedane lens
iiit het oog worden verwijderd; de functie van de natuurlijke lens moet
dan worden overgenomen door de lens welke voor het oog wordt ge
plaatst, hetgeen dus een sterke bril betekent. Andere vormen van staar
zijn de aangeboren en erfelijke vormen. Zij komen gelukkig uiterst zel
den voor. Een tiental jaren geleden heeft men ontdekt, dat aangeboren
staar het gevolg kan zijn van een door de moeder in de vroege zwan
gerschap doorstane infectieziekte.
De beschreven lenstroebeling kan verder ontstaan door een letsel;
oogverwondingen, waarbij de ooglens wordt geraakt. Als de ooglens na
melijk wordt geopend treedt er troebeling op. De erfelijke vormen van
staar zijn meestal een onderdeel van een aantal afwijkingen. Zoals ge
zegd, komt dit maar uiterst zelden voor. In de praktijk hebben we het
meest te maken met de zogenaamde ouderdomsstaar. Het leek me nuttig
U hierover iets meer te vertellen. Als U op gevorderde leeftijd bent en
U krijgt last met het zien, is het altijd nuttig om de huisarts te raad
plegen. Het behoeft ten eerste helemaal geen staar te zijn, waardoor U
met het klimmen der jaren last krijgt met het zien. En indien het wer
kelijk staar is, dan betekent het helemaal niet een fatale diagnose, want
dan staan er nog allerlei middelen ter beschikking om U verder te
helpen.
ARTS
