Aardgas, nieuwe rijkdom
ncjetand van cle rietdekker
De Fijne
Engelse Melange
Eeuwenoud beroep wordt nog steeds uitgeoefend
KIJK.....DIT IS
PHILIPS TELEVISIE!
Vis, ook als er geen R in de maand is
HISTOR
ARAM
DE LANDBOUW ACHTER HET IJZEREN
GORDIJN (I)
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1962
Nr. 65
TELEVISIE
koopt u niet voor 1 of 2 jaar!
Daarom is het zo'n verstandig besluit
RADIO EN TELEVISIE
DE SHEIK VAN DEN HAAG
Maak 't mooi -
schilder zelf -
kies het beste - gebruik
speciaaJ voor U gemaakt!
P. VAN DIJK
De Heer
der
slangen
s
Schaarste
Bureaucratie
Maatregelen
Er is waarschijnlijk in Engeland geen betere blikvanger
voor de mens en zijn camera, dan het knusse rieten dak
van een eenvoudig landhuisje, of het nu in de vennen
van East Anglia, of in een beboste vallei in Devon of
Somerset staat. Riet is feitelijk, zover bekendde oudste
vorm van dakbedekking en ook thans leven meer men
sen onder een dak van de een of andere rietsoort, dan
onder enige andere soort van dakbedekking. In Engeland
wordt riet gebruikt in drie verschillende vormen, in on
geveer drie bepaalde streken. In de drie graafschappen
Essexe Suffolk en Norfolk - gewoonlijk East Anglia ge
noemd - wordt meestal Norfolk riet gebruikt.
Het riet wordt gezaaid in rivierbeddin
gen en vele rietdekkers hebben reeds
generaties langvhun eigen deel van de ri
vier voor het verbouwen van riet. Zo op
het oog heeft een dak van Norfolk riet
een stijve, onbuigzame vorm, met een
structuur als van een borstelige bezem.
Aan deze droge, winderige kust gaat een
rieten dag ongeveer zestig jaar mee.
OOK STRO
In Hampshire en Wiltshire en ook ver
der naar het noorden, in de zuidelijke
Midlands, wordt lang stro gebruikt. Het
is hier minder winderig en het klimaat is
zachter en het lange riet past uitstekend
bij het vriendelijke, glooiende landschap.
Maar in het uiterste westen van Engeland
is bestendiger materiaal nodig, dat beter
bestand is tegen een vochtige en mistige
atmosfeer. Hier wordt dan ook tarweriet
gebruikt - de stengel en het kaf van de
tarwe worden speciaal bewerkt met een
rietkam voor behoud van lengte en sterk
te.
De boeren in Devon en Somerset ver
bouwen speciale tarwe voor de rietpro
ductie, de tarwe is dan waardeloos, want
als de productie op graan gericht is, is het
riet waardeloos om als dakbedekking te
dienen. Deze rietsoort is ongeveer dertig
jaar houdbaar.
Het riet wordt versterkt met pinnen van
hazelnoot- of wilgenhout, gebogen in de
vorm van een haarpin. Het maken van
deze onderdelen is een kunst op zichzelf
en is slechts een van de vele aspecten van
het vak dat de toekomstige rietdekker
moet worden bijgebracht gedurende zijn
vijf leerjaren.
TEKORT
Zoals het gaat met vele beroepen waar
voor een lange opleidingsperiode nodig
is, is er een tekort. Een recent onderzoek
bracht aan het licht dat ongeveer 60°/o
van de werkende rietdekkers boven de
leeftijd van veertig jaar was. Maar on
danks dit cijfer behoeft men geen angst
te hebben dat „riet" zal uitsterven. Er zijn
nog altijd meer dan 40.000 daken in En
geland voorzien van riet en op het gebied
van moderne isolatie moet men de waarde
van riet beslist niet onderschatten.
Mijn echtgenoot, die leraar-rietdekker
is aan de juniorenschool in Somerset,
heeft wat proeven genomen en kwam tot
de conclusie dat de temperatuur in onze
slaapkamer het hele jaar varieerde van
58 tot 62 graden Fahrenheit en zeker is,
dat zolang wij onder „riet" wonen het in
de winter in ons huis nooit zo koud is als
in een met pannen of leien bedekt huis.
De rietdekker heeft van alle hand
werkslieden in het land wel de minste
wijzigingen aangebracht in zijn methode
van werken of in zijn gereedschap. De
NIXONS HACHELIJKE UREN
IN ZUID-AMERIKA
Het begon met vijandig gefluit in de
straten van Lima; het ging verder met
stenen gooien bij de San Marcos-univer-
siteit in die stad; het eindigde met het
inslaan van de autoraampjes en met een
poging de auto omver te gooien in Cara
cas. Dit waren enkele van de ervaringen
die Richard Nixon in 1958 opdeed toen hij
als vice-president der Verenigde Staten
een rondreis door Zuid-Amerika maakte.
In Het Beste beschrijft Nixon zijn bange
ogenblikken in Caracas o.a. aldus:
„Niet ver van de graftombe van Bolivar
werd onze weg versperd door drie rijen
autobussen, vrachtwagens en personen
auto's. Even gebeurde er niets en toen zei
Sherwood van de Geheime Dienst: „Daar
komen ze," Uit een steeg en zijstraten
stroomde een krijsende menigte van twee-
a driehonderd mensen die stenen gooiden
en met stokken en ijzeren staven zwaai
den. Zij krioelden om onze auto heen.
Een steen raakte een raampje, bleef erin
steken en de glassplinters sloegen de mi
nister van Buitenlandse Zaken in het ge
zicht. „Mijn oog, mijn oog", kreunde hij.
Zo zaten wij daar gedurende twaalf mi
nuten die wel twaalf uren leken, terwijl
de horde schreeuwde en met stangen en
stokken tegen de raampjes en portieren
van de auto sloeg. Zij die geen wapens
hadden, gebruikten hun voeten en blote
vuisten om tegen de wagen te beuken.
Het spuwen nam een dusdanige omvang
aan dat de chauffeur zijn ruitewisser
moest aanzetten.
De massa wilde bloed zien. Ik zat daar
zo onverstoorbaar mogelijk en keek een
paar maal naar de auto achter ons. Mijn
vrouw zat met de echtgenote van de mi
nister te praten, ogenschijnlijk even kalm
alsof er niets ergers gaande was dan een
verkeersopstopping tijdens het spitsuur
op de Hollywood Freeway. Een van de
oproerkraaiers begon met een ijzeren buis
het raampje aan mijn kant in te slaan.
De glassplinters vlogen door de auto. Een
paar splinters schampten langs mijn ge
zicht.
Toén hoorden wij die aanvaller een be
vel schreeuwen en onze wagen begon te
schommelen. Ze gingen hem omvergooi
en, misschien wel in brand steken. Even
ging de gedachte door mij heen dat wij
misschien vermoord zouden worden."
De dagbladen van Caracas stonden de
volgende dag vol advertenties en offi
ciële verklaringen van vooraanstaande
functionarissen en organisaties waarin
uiting werd gegeven aan de verontwaar
diging over het gebeurde, schrijft Nixon
in Het Beste. Er stond ronduit in: „Hoe
zou het Polen vergaan zijn als de be
volking van dat land Chroesjtsjew behan
delde zoals wij Nixon?"
eigengemaakte haken waarmee hij zijn
pennen snijdt of het dak handig zijn defi
nitieve vorm geeft zijn bijna zo onveran
derlijk als de heuvels. Zo is het ook het
geval met zijn verdere uitrusting met
vreemd klinkende namen zoals „drift"
(om het riet en de pinnen mee te vervoe
ren) en „biddle" (de bespijkerde plank,
die op het dak als voetsteun dient).
TROTS EN LIEFDE
De rietdekker zelf is weinig veranderd
sinds Richard Jefferies hem besschreef
als „van grote betekenisde belang
rijkste van de dorpshandwerkslieden". Zo
is hij gebleven - deels kunstenaar, deels
handwerksman - met trots en liefde voor
zijn werk zoals die zelden geëvenaard
wordt en met een onwankelbaar geloof
dat er niets bestaat dat riet kan overtref
fen.
Ik vindt dat hij gelijk heeft, want wat
is er mooier dan een dak van riet, dat
als een waterval naar beneden golft vanaf
de nok van het dak. Of wat is er mooier
voor het oog dan een kunstig gelegd pa
troon van riet, een patroon dat vaak te
vens het handelsmerk is van een bepaal
de rietdekkersfamilie, die dit beroep al
generaties lang uitoefent? Menige riet
dekker werkt aan eenzelfde dak waarop
zijn grootvader ook al eens twee lagen
heeft gelegd, maar dan zeventig jaar ge
leden.
Hij" schenkt niet alleen zijn aandacht
aan oude daken; niets zal hem meer ple
zier geven dan een rieten dak aan te leg
gen cp een nieuw gebouw, waar hij dan
in gedachten reeds zijn eigen kleinzoon op
ziet, die dan over zeventig of honderd
jaar een tweede of een derde dak aan
legt.
En het is bemoedigend te bemerken dat
er in de laatste jaren een toename is in
het aantal nieuwe woningen dat voorzien
wordt van rieten daken en dat zowel jong
als oud de schoonheid en het nut van riet
inziet.
No. 1 in betrouwbaarheid en lange
levensduur.
Het hier afgebeelde toestel is met
48 cm beeldbuis en voorzien van een
2e kanaalkiezer voor ontvangst van
het 2e Duitse en in de toekomst het
2e Hollandse programma.
Maar voor vele, vele jaren en wanneer het dan eens mocht gebeuren
dat uw toestel gebreken gaat vertonen, roept u dan Radio Ballegoyen
er bij: Binnen 1 dag is uw toestel weer geheel in orde.
Uw Philips Televisie te laten plaatsen door Radio Ballegoyen. Ter plaatse
de enige officieel door Philips Erkende Radio en televisie service werk
plaats.
MOLENSTRAAT 16 - TELEFOON 579 - RHENEN
Er is veel vóór om ook 's zomers ge
regeld vis te eten. En daarbij denken we
niet alleen aan de onvolprezen haring in
al zijn verscheidenheid, maar ook aan
verse vis. Juist in de zomer- en herfst
maanden kan de kwaliteit van de vis op
zijn best zijn. Dan heeft de vis immers
weer volop kunnen eten en is hij „lekker
NNP Den Haag Minister De Pous (economische zaken), de man van het
prijsbeleid, heeft er een nieuwe bijnaam bijgekregen: de sheik van Den Haag.
Niet omdat Den Haag de hoofdkantoren bergt van 's werelds grootste oliemaat
schappijen, maar omdat in de Nederlandse bodem grote schatten zijn verbor
gen. In een zojuist aangeboden „aardgasnota" heeft de bewindsman een tip op
gelicht van de sluier, die lange tijd heeft gehangen over de sensationele nieuwe
aardgasvondsten in het Noorden van het land. De vondsten blijken verrassend
groot. Aanvankelijk werd aangenomen, dat in Groningen een hoeveelheid van
zestigmiljard kubieke meter aardgas kon worden geëxploiteerd, de bewindsman
deelt nu mee, dat deze voorraad zeker tenminste 150 miljard kubieke meter be
draagt. Het is zelfs niet uitgesloten, dat, als men verder gaat boren, men een op
telsom tot 400 miljard kubieke meter kan maken. Nederland is hierdoor het
rijkste aardgasgebied van Europa.
Aardgas is een belangrijke bron van
energie. Lange tijd is het een vrij onbe
langrijk bijproduct van de oliewinning
geweest, maar de techniek heeft er in
de loop van de jaren gebruik van Weten
te maken.Nu al wordt dertig procent van
de behoefte van de openbare gasvoor-
ziening in ons land gedekt door de hui
dige exploitatie van aardgas. Een ex
ploitatie, die in vergelijking met de aan
wezige voorraden nog niet eens zo'n gro
te omvang heeft gekregen. In totaal le
vert het staatsgasbedrijf op het ogenblik
jaarlijks één miljoen kubieke meter aard
gas.
In die getallen kan een drastische wij
ziging komen. Minister De Pous deelt in
zijn nota mee, dat men jaarlijks acht mil
jard kubieke meter aardgas zal kunnen
leveren uit de Nederlandse bronnen. Dat
is genoeg om 27 (/o van het totale ener
gieverbruik in Nederland te dekken. Geen
wonder, dat de bewindsman zegt. dat de
betekenis van het aardgas voor de Neder
landse energievoorziening .radicaal zal
worden gewijzigd."
Voor de winning van het gas zal een
nieuwe maatschappij worden opgericht,
waarin staatsmijnen, Esso en Shell in een
verhouding van 40-30-30 zullen deelne
men. De maatschappij zal een royalty
van tien pet. van de winst aan de staat
moeten afdragen. Voor de verkoop van
T atrimoniurolaan 50 - Tel. 2777
eenendaal
het aardgas zal ook een aparte maat
schappij worden opgericht met dezelfde
partners, waarbij de staat zich dan aan
sluit. Deze nieuwe maatschappij heeft
een aandelenverhouding van Staatsmijnen
40Shell en Esso 25 °/o en de staat 10 °/o.
Het bestaande transportnet van het
Staatsgasbedrijf - leidingen in de pro
vincies Groningen, Friesland, Drenthe,
Overijssel, Gelderland, Utrecht, Zuid-
Holland en Zeeland - zal aan deze ver
koopmaatschappij worden overgedragen.
De kapitaalsinvesteringen van de staat
in dit net bedroegen tot op heden onge
veer 112 miljoen gulden.
Voor beide maatschappijen zijn dezelf
de partners gekozen omdat, volgens de
bewindsman, de ervaringen van de afge
lopen jaren wel hebben geleerd, dat zon
der een directe en nauwe coördinatie
tussen winning en afzet van het aardgas
een goede en verantwoorde afzet- en in
vesteringspolitiek zeer moeilijk te voeren
is. Nu het aanbod van aardgas zoveel
groter is geworden, is die coördinatie
dwingend vereist. Dat de staat in de ver
koopmaatschappij een aandeel heeft, moet
worden gezien als een controlemaatregel
op de afzet van het gas. Minister De Pous
zegt het onjuist te vinden als de open
bare gasvoorziening, die in ons land in
hoofdzaak een taak van de overheid is
geweest, nu opeens in particuliere han
den zou komen.
Wat gaat Nederland met de grote rijk
dom aan aardgas doen? Volgens de nota
van de bewindsman zullen economische
en commerciële maatstaven de doorslag
geven. Allereerst zal worden gestreeft
naar plaatsing op de markt van de open
bare gasvoo::ziening. Honderden miljoe
nen guldens zullen voor dit doel moeten
worden geïnvesteerd door de nieuwe
maatschappij in een sluitend transport
net en door de gasbedrijven in de diverse
gemeenten voor de ombouw van toestel
len, verbetering van het stadsnet, uit
breiding van de gashouders, enz. Toch
verwachten de Staatsmijnen, de Shell en
de Esso, dat het aardgas uiteindelijk toch
nog zo goedkoop zal worden, dat het aan
trekkelijk wordt de huizen met aardgas
te verwarmen in plaats van met olie en
kolon. De bestaande tarieven zouden aan
merkelijk moeten worden verlaagd. Een
aanlokkelijk vooruitzicht voor de gas-
consumenten.
Aardgas zal ook worden afgezet voor
zogenaamde „Hoogwaardige Industriële
doeleinden". Dit zijn die toepassingen,
waar het aardgas door zijn bijzondere
brandeigenschappen een hogere waarde
heeft dan andere brandstoffen. Van toe
passingen in de chemische industrie ver
wacht de minister niet zo veel. Aardgas
heeft een nogal e enzijdige chemische sa
menstelling (voor het grootste deel
methaan), hetgeen een achterstand ver
oorzaakt op raffinaderijgas en cokesoven-
gas. Het zou wel aan de chemische in
dustrie kunnen worden verkocht, maar
dan tegen een prijs, die ver beneden het
prijspeil van de openbare gasvoorziening
kan liggen. Zoiets zou, aldus de bewinds
man, alleen gerechtvaardigd zijn als het
gaat om de oprichting van een bepaalde
chemische industrie, die voor de Neder
landse economie grote voordelen biedt.
De mogelijkheid van export van het
gas - vooral voor hoogwaardige industri
ële doeleinden - is ook aanwezig. Er
wordt niet gedacht aan afzet aan de elek
triciteitscentrales voor de opwekking van
elektrische energie. Op de gang van za
ken met het aardgas blijft minister De
Pous toezicht uitoefenen. Hij heeft be
paald, dat de staat het recht van goed
keuring krijgt op de tarieven van de ver
koopmaatschappij. Ook moet voor de aan
leg van stransportleidingen goedkeuring
worden aangevraagd.
Het aardgas krijgt een bijzondere be
stemming in het Noorden van het land.
Minister De Pous heeft 25 miljard ku
bieke meter gereserveerd voor een afzet
tegen gemakkelijke voorwaarden aan
nieuwe industrieprojecten in het Noorden
van het land. Het gaat primair om vesti
gingen in het kader van het regionale in
dustrialisatiebeleid. Levering van het
aardgas mag echter niet leiden tot onre
delijke dicriminatie van andere, reeds ge
vestigde bedrijven, zo zegt de minister.
Deze industriesteun zal worden vastge
legd in een overeenkomst tussen de staat
en de verkoopmaatschappij van het aard
gas.
(Nadruk verboden)
OLIFANTENMYSTERIE
Voor velen schijnt het nog een duistere
zaak te zijn hoe lang een olifant nu ei
genlijk wel draagt voordat zij een baby
ter wereld brengt. In de volksmond heet
het negen jaar! Vorige week nog maakte
een bezoeker in Ouwehands Dierenpark
de opmerking: „Nou, nou, die (en hij be
doelde ,Elma") is zeker al zeven jaar
heen De oppasser, die dat hoorde,
maakte aan dit misverstand spoedig een
einde, door de opmerker en de andere
bezoekers die er omheen stonden mede
te delen, dat een olifant twee en twintig
maanden draagt. Voor de meesten was
dit een volslagen nieuwtje.
57 De hoofdman der boogschutters wenkt zijn
manschappen voorwaarts te komen. Zwijgend, de
pijlen gereed op de pezen der bogen, blikken de
mannen neer op het groepje mensen onder hen.
Een hunner doet nog enkele stappen voorwaarts en
kijkt langs de rotswand omlaag om te zien of zich
ook daar mannen van Aram bevinden. Driftig wijst
de aanvoerder hem terug. „Terug, kerel, je staat in
het volle gezicht! Wacht op het hoornsignaal
sist hij woedend. Maar het is te laat.
Een van Arams krijgers „die opdracht had, de bos
sen nauwlettend }n het oog te houden, uit een waar
schuwende kreet. „Daar, op de rotsen! Dekken,
dekDan suist de eerste pijl omlaag en kreu
nend stort de man ter aarde!" (Wordt vervolgd)
dik enrond". Het is wel van belang dat u
de vis tot aan de bereiding koel wegzet of
indien dit niet mogelijk is dat u de vis
meteen na thuiskomst vast gaar kookt,
stooft of bakt.
Wat denk u van onderstaande recep
ten, voor 4 personen:
Om te beginnen een wenk voor het ma
ken van haring toostjes:
Daarvoor hebt u haringfilets en knap
pende toostjes of pas geroosterd brood.
Smeert u de toost nu eens niet met ge-
VOOR DE VROUW
wone boter of margarine of mayonaise,
maar met een geuriger mengseltje. Roer
door de weke boter of margarine of door
de mayonaise flink wat groene kruiden,
zoals peterselie en selderij en een klein
beetje zeer fijn gehakte ui of bieslook.
(Op 50 g boter of margarine ongeveer IV2
eetlepel groen).
Heerlijk in combinatie met de haring.
Hebt u een rest gebakken of gekookte vis,
och, dan zal ook die best op zo'n kruiden
botertje smaken.
Gegarneerde gebakken schol.
2 grote of 4 kleine schollen, zout, bloem
of paneermeel, 2 tomaten, 1 groene pa
prika, 1 appel, boter of margarine.
De schollen (schoonmaken en) van bin
nen en van buiten goed wassen. De vis
laten uitlekken. De tomaten wassen, de
appel wassen of schillen en van het klok
huis ontdoen. De paprika wassen en de
steel, zaadlijsten en zaden verwijderen.
Tomaten, appel en paprika in smalle
reepjes snijden. De vis zouten en laten
uitlekken. Kort voor het gebruik de vis
door bloem of paneermeel wentelen. Bo
ter of margarine heet laten worden en de
schollen eerst aan de lichte, daarna aan
de donkere kant lichtbruin en gaar bak
ken. Dikke schol niet te vlug bakken.
De vis uit de pan nemen en warm hou
den. De appel, tomaat en paprika in de
hete boter of margarine bruin bakken en
over de gebakken vis verdelen.
De bruine boter of margarine erover
schenken.
Gevulde schelvis of makreel.
2 grote schelvissen of verse makrelen,
150 g doperwten, 2 tomaten, peterselie,
zout, 50 a 75 g boter of margarine.
De vissen (schoonmaken) wassen en
langs de gehele buikzijde opensnijden.
De vis wat plat drukken en de graten
verwijderen. De vissen inwrijven met
zout. Dc erwten doppen en 5 minuten in
weinig water voorkoken.
De tomaten in stukjes snijden, de peter
selie fijnsnijden. Op de helft van iedere
vis een deel van de erwtjes, de tomaten
en de peterselie leggen en de vissen dicht
slaan. Een stevig garen een paar maal
om iedere vis wikkelen. In een pan of
vuurvaste schotel boter of margarine
smelten, maar niet bruin laten worden.
Een scheutje water of kooknat van de
erwtjes toevoegen en de vissen erin leg
gen. De vis zachtjes gaarstoven in 15
minuten. Halverwege deze tijd de vissen
voorzichtig keren. Op het laatst zeer fijn
gesneden peterselie door de verkregen
saus roeren.
Vishapje, te gebruiken op de boterham,
op toost, in kleine deegbakjes of als
vulling van tomaten of gekoakt ei.
Een wijting of klleine schelvis 200 g),
zout, ongeveer 2 eetlepels mayonaise, 2
augurkjes, een half hardgekookt ei, een
uitje (desgewenst een theelepel kapper
tjes), peterselie, 2 eetlepels azijn en/of
kooknat.
De vis schoonmaken, wassen en in wei
nig water met zout zachtjes gaarkoken.
Kooktijd 5 10 minuten. Het visvlees van
de graat nemen en zeer fijn snijden, hak
ken of in een „mixer" fijnmaken. De au
gurk, ui, peterselie (kappertjes) en ei
eveneens fijn verdelen. Deze ingrediënten
met de vis en de mayonaise vermengen.
Azijn en/of kooknat naar smaak toevoe
gen.
„HET WONDER" NIET VERLENGD
De Directie van het Aartsbisschoppelijk
Museum, Agnietenstraat 1 te Utrecht
deelt mede, dat de tentoonstelling „Het
Wonder", ondanks de grote belangstel
ling, niet verlengd zal worden na 27 au
gustus. De reden hiervan is, dat de ge-
exposeerde kunstwerken daarna naar
Recklinghausen in Duitsland worden ge
zonden, waar de tentoonstelling geduren
de de maanden september en oktober in
het Ikonenmuseum te bezichtigen zal zijn.
Het gaat helemaal niet goed met de landbouw achter het IJzeren Gordijn. Uit alle
hoofdsteden, van Moskou tot Budapest en van Tirana tot Peking, komen pessimis
tische geluiden over de jongste resultaten op agrarisch terrein. Dit is voor de com
munistische leiders bijzonder pijnlijk omdat zij allen van de landbouw hun stok
paardje hebben gemaakt in navolging van Chrocstjovs voorbeeld. In Rusland is de
situatie zo benard, dat de voedselvoorziening in sommige streken in gevaar is. In
het „paradijs van het socialisme" moesten de prjjzen van belangrijke voedingsmidde
len, zoals vlees en melk zelfs per 1 juni met drastische percentages worden ver
hoogd: vlees met dertig en melk met vijfentwintig procent. In mei betaalde de Rus
al voor een kilo vlees acht tot twaalf gulden en voor een pond boter zelfs zes gulden
bij een salaris van gemiddeld zo'n 400 - 800 gulden per maand (als man en vrouw
samen verdienen). De nieuwe prijsverhogingen zullen er voor zorgen, dat zuivelpro
ducten en vlees op de Russische tafels nog zeldzamere delicatessen worden dan
voorheen.
Russische regeringsfunctionarissen heb
ben de verantwoording voor de prijsver
hogingen afgeschoven op de zwijgende
schouders van de „zich op een oorlog
voorbereidende imperialisten". Een ge-
dachtenknoop, die zonder het slikken van
de nodige propagandistische poeders
moeilijk is te verteren. Want al eerder
bleek duidelijk, hoe slecht de agrarische
situatie a.chter het IJzeren Gordijn is en
hoe ver de communistische machthebbers
het hebben laten komen - in Oost-Berlijn
brak onlangs massaal dysenterie uit. Een
slechte voeding had de bevolking van de
Oostduitse hoofdstad niet kunnen voor
zien van de nodige vitaminen en de ver
zwakte bewoners werden weerloos het
slachtoffer van de snel om zich heen
grijpende epidemie.
De huidige situatie is des te merkwaar
diger omdat het juist vijf jaren geleden
is, dat Chroestsjov, eerste secretaris van
het centrale comité van de communisti
sche partij Rusland, met veel ophef een
van zijn redevoeringen over de economi
sche toekomst van de Sovjet-Unie hield.
Hij kondigde daarbij aan, dat Rusland
binnen enkele jaren Amerika bij de pro
ductie van de verschillende agrarische
producten zou inhalen en zelfs voorbij
streven." Hij voegde er aan toe dat deze
zege ,van meer belang zou zijn dan de
waterstofbom." Die rede hield partijlei
der Nikita Chroestsjov op 22 mei 1957
op het Congres van Werknemers in de
Landbouw", dat was georganiseerd in
Leningrad, de stad, die is genoemd naar
de grondlegger van het communistische
Rusland. ,In 1958 kunnen wij de Verenig
de Staten bij de productie van melk in
halen. In 1960 of 1961 zal het mogelijk
zijn Amerika bij de vleesproductie te
overtreffen", zei Chroestsjov letterlijk bij
die gelegenheid.
Sommige Russische economen vonden
die woorden destijds wat al te voorbarig.
Ze lieten waarschuwende geluiden horen
over het te grote optimisme. Maar
Chroestsjov wimpelde de bezwaren met
een: „Wij zullen het kapitalisme overwin
nen door de kracht van de collectivering,
de vaderlandsliefde en de socialistische
vooruitgang".
De voorzichtige economen hebben ge
lijk gekregen. Op de vergadering van het
centrale comité in maart van dit jaar
heeft Chroestsjov zijn holle leuzen van
vijf jaren terug moeten intrekken. Vol
gens een uitzending van Radio Moskou
zei hij woordelijk: „In 1961 werd minder
geproduceerd dan in het Zevenjarenplan
werd voorzien: 1 miljard pud minder
graan (de pud of poed is iets meer dan
16 kilo), drie miljoen ton minder vlees en
16 miljoen ton minder melk. Wij hebben
moeilijkheden gehad bij de organisatie
van de voedselvoorziening van de bevol
king met vlees en andere producten. Uit
verscheidene steden zijn berichten geko
men, dat de bevolking geen vlees of bo
ter kan krijgen. Duidelijk is, dat we ge
woon geen vlees genoeg hebben
Chroestsjov gaf ruiterlijk toe, dat er
schaarste heerst in de Sovjet-Unie. De
productiestijgingen in de landbouw heb
ben geen gelijke tred gehouden met de
bevolkingsgroei. De voornaamste oorza
ken schijnen te liggen bij de mislukkin
gen in de ontginningsgebieden in Cen
traal Azië. Voor de Russische partijleider
is dit des te pijnlijker omdat hij het
Russische volk altijd heeft voorgehouden,
dat in de pioniersstreken de toekomst van
de Russische landbouw ligt. De toekomst
schijnt steeds toekomst te moeten
blijven.
De oorzaak van het falen van de Rus
sische landbouwplannen kan niet alleen
worden gezocht in slechte weersomstan
digheden. De Russische boeren zijn bij
eengebracht in reusachtige staatscoöpe-
raties. Deze gigantische bedrijven moe
ten per jaar een bepaald kwantum aan
producten afleveren. Dit „plancijfer" is
meestal zo hoog, dat de kleine privé-op-
brengsten, die eigenlijk voor de kolchos-
boeren zelf bestemd zijn, bij de productie
moeten worden geteld. En zelfs dan be
reikt men het ideaal nog niet. Nu de boe
ren zelfs hun eigen opbrengsten, waar
van ze zelf in leven zouden moeten blij
ven, moeten afstaan, is het begrijpelijk,
dat zij al hun enthousiasme voor de zaak
hebben verloren. De leuzen, die hun
nieuwe moed moeten geven, gaan het
ene oor in het andere uit.
Met eigen ogen kunnen zij zien hoe
het Sovjetsysteem werkt. Begin van dit
jaar is in het Westen dikwijls de naam
genoemd van een zekere Kyril T. Mazoe-
rof, partijchef in Wit-Rusland, een van
de vruchtbaarste streken van de Sovjet-
Unie. In dit gebied is de afgelopen jaren
een grote oppervlakte moeras in vrucht
baar land veranderd. Op het land werden
echter geen granen uitgezaaid, maar
gras. En met gras kan men geen steden
voeden. Mazoerof is van zijn functie ont
heven. Het stroeve lopen van de Rus
sische machine kan men echter niet be
paalde leiders verwijten. Het is vooral de
bureaucratie, die een remmende invloed
heeft. Historisch is het voorbeeld van
een grote tractorenfabriek, die opdracht
kreeg enkele honderden landbouwwerk
tuigen naar een coöperatie in een ontgin-
ningsgebied te sturen. De honderden
tractoren - van een nieuw type - kwa
men aan, maar er was geen man in de
kolchose, die ermee kon omgaan. Een or
ganisatie had voor de technici moeten
zorgen, maar die werden naar een andere
coöperatie gestuurd. Daar werden ze
vastgehouden omdat men de technici best
kon gebruiken bij het herstel van oude
landbouwmachines. De nieuwe tractoren
verroestten bij de andere coöperatie.
De bureaucratie is er eveneens oorzaak
van, dat wel aanzienlijke aantallen land
bouwmachines worden geproduceerd,
maar dat er geen reserve-onderdelen zijn
te krijgen. Chroestsjov is van plan in
ieder geval hieraan iets te doen. Volgens
een recente Russische mededeling zijn in
Kazahkstan dertig machinefabrieken in
geschakeld bij de productie van tractoren
en reserve-onderdelen. In de gehele Sov
jet-Unie is de productie van reserve-on
derdelen, nog steeds volgens de officiële
mededeling, 5l/-> maal vergroot.
De voornaamste fout, de bureaucratie,
schijnt de Russische partijleider echter
met dezelfde kwaal te willen bestrijden.
Er komen berichten over een nieuw
staatsapparaat, dat alles wat Rusland tot
nu toe aan bureaucratie heeft gekend -
en dat is heel wat - verre in de schaduw
stelt. De enige indruk, die men er uit
kan destilleren is, dat Chroestsjov weer
eens het paard achter de wagen gaat
spannen. In plaats van de boeren meer
vrijheid te geven, gaat hij hen nog strak
ker binden. Er is een nieuw ministerie
voor agrarische aankopen en productie
opgericht. In alle deelstaten (provincies)
van de Sovjet-republiek zijn productie-
comité's gevormd, die verantwoordelijk
zijn voor de plaatselijke landbouwop-
brengsten. Dat is nog niet alles: voor de
controle op de dagelijkse gang van zaken
zijn inspecteurs benoemd met nauw om
schreven opdrachten. Instructeurs en
komsomol-functionarissen hebben instruc
ties gekregen de jeugd op te warmen en
tot werk op het land aan te zetten.
Om het nog wat ingewikkelder te ma
ken zijn, los van dit alles, liefst 328 .pro
ductieraden" geïnstalleerd, die controle
moeten uitoefenen op alles wat met de
landbouw en de veeteelt te maken heeft.
Boeren, arbeiders, technici, partijleiders,
allen hebben zitting in deze raden. Om er
zeker van te zijn, dat ze hun ,werk" goed
doen, zijn „landbouwhuishoudkundige-
comité's" opgericht, die de raden moeten
controleren. Deze comité's staan recht
streeks onder de plaatselijke secretaris
van de communistische partij, die op zijn
beurt verantwoording schuldig is aan de
districtsraad van de partij. Iedereen con
troleert iedereen. Er blijft nauwelijks
tijd over om ook nog te werken.
(wordt vervolgd)
de thee met de geurlgste afschenk
Douwe Egberts Pickwick TheeU proeft
het zo: dat is een thee met een eigen
karakter. De smaak is zo bijzonder fijn
en verkwikkend, de geur zo zeldzaam
krachtig. Een verrassing apart is wel de
afschenkdiep van kleur, zeer rijk en royaal.
Niet voor niets heeft deze fijne Engelse
melange zich bij zo vele gezinnen als
een echte tractatie ingeburgerd
Woont u in een gebied
met hard leidingwater?
(Zwart op bovenstaands kaart)
Laat dan het thee
water even doorkoken
In plaats van het direct
op te gieten. Uw thee
wordt hierdoor frisser
en beter.
Ceylon Melange (Geel etiket103 ct. Engelse Melange (Groen etiketJ 90 ct.
