NTUTE
Keelpijn
ASPRO
Het slakken van de as op het rooster
VEENENDAAL
ILS.O.-concert Rhenen op andere datum
RHENEN
AMERONGEN
SCHERPENZEEL
DERDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 26 OKTOBER 1962
Nr. 85
DE NIEUWE
ORANJEKALENDER
WE GAAN WEER STOKEN (I)
neem
Cefa presenteert
„ACHTER HET MASKER"
Gekelderde voorstel commissies
gehandhaafd
Nieuw winterprogramma
van 't Nut
V. A. B.
KIRPESTEIN
CITY-MOTORS-EDE
Het Nederlands Verbond der vereni
gingen „Pro Juventute" geeft ieder jaar
een mooi verzorgde Oranjekalender uit
met speciale toestemming van H.M. de
Koningin en Z.K.H. Prins Bernhard.
De opbrengsten komen ten goede aan
de extra zorg die nog zo vele kinderen
nodig hebben.
Dit jaar is de Oranjekalender voor
het eerst helemaal in kleuren en met
recht een „sieraad en een weldaad".
In een rijke verscheidenheid van grote
kleurenfoto's toont de kalender alle le
den van het Koninklijke gezin, die de
jeugd een zo warm hart toedraagt. De
kalenders zijn verkrijgbaar bij alle Ver
enigingen Pro Juventute en haar ver
koopadressen.
VEILIGHEIDSGORDELS WORDEN
GOEDKOPER
Met ingang van 1 november a.s. zul
len de prijzen van een groot aantal
merken veiligheidsgordels worden ver
laagd. Deze prijsverlagingen zullen va
riëren van 15 tot 25 met uitzonde
ring van die gordels, waarvoor in de
loop van dit jaar de prijzen reeds zijn
verlaagd. Voor deze laatsten zal de
prijsverlaging ca. 10 ü/o bedragen.
Een en ander is het resultaat van
overleg, dat in de laatste weken heeft
plaatsgevonden tussen de organisaties
van leveranciers en handelaren in vei
ligheidsgordels mèt de ANWB.
De organisaties hopen hiermede een
belangrijke bijdrage te leveren tot ver
hoging van de verkeersveiligheid. De
kwaliteit van de gordels, zo tekent de
ANWB nog aan, wordt reeds sedert ge
ruime tijd gecontroleerd door het RAI/
TNO-Instituut te Delft, dat voor de
goedgekeurde typen een keurmerk be
schikbaar stelt.
name door L. A. Lauriers uit Amsterdam.
Ook deze avond in het Clubhuis.
Donderdag 11 april: Dan hoopt men
naar de stadsschouwburg te gaan voor een
operettegezelschap.
Tevens zijn er plannen voor een cursus
Fotografie en een cursus Frans. Ook zal
dit jaar de jeugd-ruilbeurs weer worden
gehouden en geheel nieuw is de middag
welke speciaal voor de jeugd wordt ge
organiseerd met een goochelaar.
Een onprettig verschijnsel bij het stoken is het vinden van z.g. slakken op het
rooster. En juist het feit, dat men in het algemeen niet weet waardoor en onder
welke omstandigheden dit verschijnsel optreedt, doet alle mogelijke verhalen
ontstaan, die veelal onjuist zijn. Omdat nog steeds „voorkomen beter dan genezen
is" zullen we trachten een duidelijke uiteenzetting te geven van het verschijnsel
„slakken op het rooster", waardoor U met succes zult kunnen voorkomen, dat
op het rooster van Uw haard slakken te vinden zijn.
Na de verbranding van vaste brand
stoffen blijft as achter wat betekent, dat
bij het stoken van een kachel of haard
deze as grotendeels op het rooster te
vinden is. De as is onbrandbaar en kan
op tweeërlei manier op het rooster aan
getroffen worden:
1. In losse vorm als gruis en stukjes.
2. Als een slak of sintel die het gehele
rooster kan bedekken.
In het eerste geval zullen geen moei
lijkheden ontstaan, omdat die as voor
een groot gedeelte vanzelf door het
rooster in de asla terechtkomt en zeker
met een beetje hulp van onze kant
(door het rooster te schudden) in de asla
valt.
Is echter een slak gevormd dan zal
het verwijderen van dé as moeilijker
gaan en soms zelfs onmogelijk zijn. Er
zijn nog andere gevolgen van deze slak
vorming, maar daar zullen we later op
terugkomen.
Velen zijn de mening toegedaan, dat
de vorming van een slak de conclusie
rechtvaardigt, dat de kolen van slechte
kwaliteit zijn. Niets is echter minder
waar. De oorzaak van slak- of sintel
vorming moet in een geheel andere
richting gezocht worden dan in de kwa
liteit van de kolen.
Dit staat in direct verband met het
smelpunt van de as. Dit assmeltpunt
ligt van de meeste brandstofsoorten
tussen 1100-1500° C. Deze hoge tempe
raturen worden heel gemakkelijk in
kachels en haarden bereikt indien
stookfouten worden gemaakt, riet eer
ste gevolg van het bereiken of passe
ren van het assmeltpunt is, dat de as
vloeibaar wordt. Het zal iedereen dui
delijk zijn, dat na het temperen van de
kachel of haard de temperatuur weer
zakt waardoor deze vloeibare as zal
stollen. Deze stukken gestolde as noe
men we slakken of sintels.
We hebben eerder opgemerkt dat
naast het moeilijker verwijderen van de
as slak- of sintelvorming nog andere
gevolgen heeft. Eén hiervan is dat de
slak een gedeelte van de openingen tus
sen de roosterstaven afsluit. Hierdoor
wordt de luchttoevoer, die tussen de
roosterstaven doortrekt, belemmerd.
Gemakkelijk kan dan koolmonoxyde
(kolendamp) gevormd worden, omdat
door deze belemmering een zuurstof
tekort optreedt waardoor een volledige
verbranding onmogelijk is.
Bovendien wordt door de afsluiting
van een aantal van de roosterstaven
slechts een deel van het totale rooster-
oppervlakte benut. Dat hierdoor de ca
paciteit van het stooktoestel belangrijk
daalt, behoeft o.i. geen nadere verkla
ring.
Een ander onaangenaam verschijnsel
is dat vloeibare as het ijzer aan tast.
Bij veelvuldig optreden van slakvor
ming zal de levensduur van het rooster
werk van kachel of haard belangrijk
korter worden, wat een onnodige scha
depost op de gezinsrekening kan wor
den.
Er is opgemerkt dat deze onnodig
hoge temperaturen in kachel of haard
veelal veroorzaakt worden door stook
fouten. Het is dus duidelijk, dat men
om deze fouten te voorkomen, een aan
tal regels in het oog moet houden bij
het stoken. Deze zes regels zijn:
1 Een fel brandend vuur mag niet in
één keer afdoende getemperd wor
den; dit moet in etappes gebeuren.
2 Het vuur mag niet geforceerd wor
den; d.w.z. dat van een kachel of
haard niet meer warmte gevraagd
mag worden dan deze bij normale
belasting kan leveren.
3 Het ontassen van het rooster dient
gelijkmatig over de gehele rooster-
oppervlakte te geschieden.
4 Het vuur nooit laten optrekken met
een open as- of vuurdeur.
5 Haarden met het bovenafbrandsys-
teem mogen nooit in één keer bij
gevuld worden op het moment dat
het vuur fel brandt.
6 Het stoken van de juiste afmeting
brandstof is noodzakelijk.
Zoals U ziet zijn het eigenlijk alle
maal heel voor de hand liggende re
gels. Misschien is het echter toch het
beste deze Zes Gulden Stookregels stuk
voor stuk onder de loep te nemen.
Indien een fel branden vuur ineens
wordt getemperd, stopt plotseling de
luchttoevoer. Deze luchttoevoer heeft
naast de taak de verbranding gaande
te houden nog een andere, zeker zo be
langrijke functie. Het moet nl. het
rooster en de daarop liggende as koe
len.
Indien nu deze koeling plotseling op
houdt, stijgt de temperatuur van de as-
laag zeer snel mede omdat boven deze
as een fel brandend vuur ligt. Er is dan
niet zoveel voor nodig om de tempe
ratuur van de as boven het assmelt
punt te doen oplopen met als gevolg
een hoeveelheid gesmolten as.
Door de gestopte luchttoevoer zal
enige tijd later het fel brandende vuur
afzwakken, de temperatuur daalt onder
het assmeltpunt en de vloeibare as zal
aaneenklonteren bij de stolling tot een
ongemakkelijke slak.
Dat er over het algemeen grote slak
ken ontstaan komt door een bijkomende
omstandigheid met grote gevolgen. Het
door het afsluiten van de luchttoevoer
ontstane zuurstofgebrek veroorzaakt
een verandering in de samenstelling
van de as.
In brandstofas zitten nl. ijzerverbin
dingen. Deze ijzerverbindingen hebben
de eigenschap bij een zuurstofgebrek
dat gepaard gaat met een overvloed
aan koolstof van samenstelling te ver
anderen. Deze nieuwe samenstellingen
hebben een lager smeltpunt dan de
oorspronkelijke verbindingen met als
direct gevolg dat het smeltpunt van de
as ook lager komt te liggen.
Aan de ene kant ontstaat een extra
temperatuurstijging door de afsluiting
van de luchttoevoer terwijl deze zelfde
afsluiting het assmeltpunt verlaagt.
Door deze dubbele werking ontstaan de
vaak bijzonder grote slakken.
De beste remedie hiertegen is de
methode van het temperen in twee of
nog beter drie etappes. Bovendien is het
aan te bevelen (als men over een
schoorsteenschuif beschikt) ook deze
schoorsteenschuif gelijktijdig een klein
stukje dicht te schuiven.
Niet alleen zal men door deze metho
de de temperatuur beter in de hand
houden maar tevens zal minder ge
makkelijk een zuurstofarme toestand
t.o.v. de hoeveelheid brandbare kool
stof ontstaan. De omzetting van de
ijzerverbindingen wordt voorkomen,
zodat de verlaging van het assmelt
punt niet of bijna niet optreedt.
Door een fel brandende kachel of
haard in twee of drie keren te tem
peren is slakvorming uitgesloten.
Indien er meer warmte van de haard
verlangd wordt dan de haard bij nor
male belasting kan leveren spreekt
men van geforceerd stoken. De vuur-
temperatuur is dan voor een lange
tijdsduur zeer hoog. Deze wijze van
stoken veroorzaakt gemakkelijk een
temperatuur die boven het assmelt
punt ligt, waardoor de as vloeibaar
wordt.
De vloeibare as loopt gemakkelijk
tussen de roosterspleten en komt in
aanraking met het in verhouding veel
koudere roosterijzer. De vloeibare as
stolt en koekt aan het roosterijzer vast.
Hierdoor worden de roosterspleten
meer of minder afgesloten met het be
kende gevolg dat reeds in het eerste
geval voordeed. Door de uiteindelijke
gehele temperatuursdaling zal ook de
rest van de gesmolten as stollen met
als resultaat een grote slak.
Deze soort van slakvorming treedt
vooral op bij zeer lage buitentempera
turen, terwijl de capaciteit van de be
trokken haard te klein is om de ruimte
waarin hij geplaatst is op de goede ka
mertemperatuur (20° C) te verwarmen.
(wordt vervolgd)
(Uit: Het weekblad voor
de detailhandel in brandstoffen)
VERZENDING NAAR CUBA
In verband met de sluiting voor de
burgerluchtvaart van de luchthavens
op Cuba, kunnen luchtpoststukken en
luchtpostpakketten voor dat land voors
hands door PTTT niet worden verzon
den. Voor wat betreft de verzending
per zeepost van correspondentie en
postpakketten voor Cuba moet met
ernstige vertraging rekening worden
gehouden.
In gebouw Eltheto vertoont de Cefa
morgenavond de spannende film „Achter
het masker". In deze film wordt de kij
ker een blik gegund achter de schermen
van het doktersberoep in een Engels zie
kenhuis.
Tussen Sir Arthus Benson Gray en Neil
Isherwood, twee chirurgen, bestaat een
onuitgesproken maar zeer duidelijke ri
valiteit. De eerste is een tradiotioneel man
terwijl Isherwood meer voorstander is
van research en nieuwe methoden.
Daarbij komt, dat Isherwood zijn collega
ervan verdenkt, dat diens assistent Philip
zijn benoeming bovenal te danken heeft
gehad aan het feit, dat Sir Arthur zijn
aanstaande schoonvader wordt. Tijdens
een ernstige hartoperatie bij een jonge
vrouw, verliest Sir Arthur, die de ope
ratie verricht, voor enkele ogenblikken
het bewustzijn. Philip neemt de taak van
Sir Arthur over en brengt de operatie tot
een goed einde en bewijst daarmee een
uitstkend chirurg te zijn.
Philip's vriend Karl, die als narcotiseur
in hetzelfde ziekenhuis werkzaam is, raakt
op zekere dag, tengevolge van het over
matig gebruik van verdovende middelen,
op zijn kamer bewusteloos. Terwijl Philip
Karl helpt, overlijdt er een patiënt, die
even tevoren door Philip is geopereerd.
Uit het door Sir Arthur opgestelde rap
port komt naar voren, dat de schuld hier
voor bij Karl gezocht moet worden. Voor
de medische raad neemt Philip echter al
le schuld op zich en biedt zijn ontslag
aan.
Zijn verloofde Pamela verbreekt
hierop hun verloving omdat Philip haar
vader voor het forum van de medische
raad voor leugenaar heeft gezet.
Met een verrassend slot eindigd deze
spannende film.
ALGEMENE LEDENVERGADERING
WONINGBOUWVERENIGING
„AMERONGEN"
Woensdag 31 oktober a.s. zal de wo
ningbouwvereniging „Amerongen" in een
algemene vergadering bijeen komen in
het gemeentehuis. Op de agenda komen
o.m. voor verslag van raad van commissa
rissen; Vaststelling jaarstukken 1961; be-
bestuursverkiezing; verkiezing lid van de
raad van commissarissen en de rondvraag.
Bij de bestuursverkiezing zijn aftredend
G. J. Buis en A. v. d. Veer. Voor de raad
van commissarissen is aftredend mevr.
Lunshof. Verder moeten de vragen voor
de rondvraag schriftelijk en ondertekend
ingediend worden.
N.C.V.B. NIEUWS
Op woensdag 13 oktober a.s. hoopt de
heer K. de Bonte voor de Ned. Christ.
Vrouwen Bond afdeling Amerongen in
het clubhuis een dia-avond te verzorgen,
over zijn reis naar het heilige land. Door
ziekte was de heer de Bonte niet eerder in
de gelegenheid, deze tweede spreekbeurt
te vervullen. Aangezien Israël de laatste
15 jaren in het brandpunt van de belang
stelling staat van het wereldgebeuren en
de ogen van oos en west op Israël zijn
gericht zal voor deze lezing wel belang
stelling bestaan.
WEINIG BELANGSTELLING VOOR
MUZIEKSHOW
De muziekshow die zaterdagavond in
het clubhuis plaats vond heeft weinig pu
bliek getrokken. De belangstelling voor
deze avond was zeer gering, ondanks dat
de muziek en zang die hier gebracht werd
van een goed gehalte was.
Men had van de zijde der teenagers
werkelijk meer belangstelling verwacht,
daar de muziek en zang geheel op hen
was ingesteld. De zaal was nog niet voor
de helft gevuld, hetgeen voor de muzi
kanten wel heel onplezierig spelen was.
Vandaar ook dat het programma met veel
te weinig vaart werd gebracht.
Corrie Vink deed het uitstekend, ter
wijl Nellie Hees wat haar stem betrof er
ook mocht wezen. Jammer was het dat
zij door te weinig mimiek een beetje saai
voor de dag kwam. Hetzelfde gold ook
voor enkele leden der band.
Johnny wist de harten der tieners gauw
te winnen, hetzelfde gold voor Caterine
Buis, die op verzoek enkele nummers
bracht. De goochelaar Aladin wist de zaal
te boeien met enkele Chinese goochel-
trukjes.
De vorige USO-concerten werden op 7 april 1961 en 1 maart 1962 gegeven. De
belangstelling voor deze concerten was teleurstellend. Het organiserend comité
schrijft dit toe aan de ongeschiktheid van deze data. De laatste keer viel het
concert samen met de uitvoering van de Johannes Passion in de Cunerakerk.
Daarom is besloten de concerten in het najaar te geven, in de hoop dus dat dit
het bezoek zal stimuleren. Voor de toegangsprijs behoeft men niet terug te
schrikken. Deze is veel goedkoper dan in een grote stad, namelijk slechts f 1,25
en f 1,50. De uit te voeren werken zijn zeer aantrekkelijk. Een beschrijving
daarvan laten we hier onder volgen en verder wordt verwezen naar de adver
tentie in dit blad.
Burgemeester en wethouders van Rhe
nen menen dat er geen enkele aanleiding
bestaat met een gewijzigd voorstel te
komen met betrekking tot de samenstel
ling van commissies uit de gemeenteraad.
Men zal zich herinneren, dat in de verga
dering van de raad van 2 oktober dit
voorstel werd teruggenomen op verzoek
van de PvdA-afgevaardigde mr. J. Deen,
teneinde de fracties alsnog gelegenheid te
geven tot nader beraad en overleg.
Het oorspronkelijke voorstel komt nu
aan de orde in de vergadering van ko
mende dinsdag. Wel delen B en W de
raad mede, dat iedereen volkomen vrij is
van de voorstellen af te wijken.
Inmiddels benoemden B en W de heer
mr. J. Deen tot voorzitter van de ge
meentelijke sportcommissie. Deze benoe
ming is niet aan de raad.
Voor het onderzoek van de gemeente
begroting voor het komende jaar stellen
B en W voor een commissie te benoemen
bestaande uit de raadsleden D. Dirkse
(PvdA), W. Klaassen (CHU) en P. Kosters
(Vrije Partij).
Er zal nog meer gestemd moeten wor
den over personen, want er komt ook een
voorstel aan de orde tot benoeming van
een onderwijzer aan de openbare ulo
school in verband met het vertrek van
de heer F. Wijk in verband met diens be
noeming tot hoofd van de openbare ulo
te Kloosterveen-Smilde. Op de voordracht
staat als nummer - de heer J. H. H. He
geman, onderwijzer aan de openbare la
gere school te Soesterberg.
Tenslotte ligt er een voorstel om in de
vacature D. H. Schaars als commissaris
van de N.V. Waterleidingmaatschappij
„Rhenen" te benoemen dr. ir. P. C. Lin-
denbergh te Leiden. De heer Lindenbergh
is een technisch deskundige op water-
leidingsgebied.
De maatschappij tot Nut van het alge
meen heeft met een kleurige folder haar
winterprogramma huis aan huis ver
spreid. In deze folder wordt op de eer
ste binnenpagina de bibliotheek aange
prezen met de ruim 1200 boeken, terwijl
ook het volledige bestuur vermeld is.
Voorts kan men lezen wat het Nut is,
alsmede het doel
Het programma luidt als volgt:
Vrijdag 2 november: „De bouw van het
Heelal" een lezing in hotel Buitenlust
door dr. H. Hubenet uit Utrecht.
Eind november komt er een avond met
een bijzonder karakter. Bijzonderheden
hierover volgen nog.
Donderdag 13 december: Een raadzaal
concert te verzorgen door mevr. Kingma-
Wensing, mezzo-sopraan. Mevr. L. Bolle-
Alant sopraan en Tomas Bolle piano.
Dinsdag 22 januari: In het Clubhuis een
causerie door Drs. M. L. Snijders, chef
nieuwsdienst Wereldomroep. Hij zal spre
ken over EEG, Nato, Euratom, EGKS,
Raad van Europa, OEES, enz.
Woensdag 20 februari: Filmavond in het
Clubhuis.
Maandag 18 maart: Poppentheater „De
Schelleboom" in het Clubhuis. Een veel
gevraagde Nutsavond.
Dinsdag 2 april: Land en volk van Suri-
SCHIETEN
De uitslagen van de deze week door
de leden van de Schietvereniging
Scherpenzeel geschoten onderlinge wed
strijd luiden als volgt: A. Wittenberg
48; J. ten Broek en P. Engelenburg 45;
H. Pater en C. Valkenburg jr. 43; A.
van Dusschoten en J. Vermeulen 42 en
H. Berendse 40 punten.
LUDWIG VAN BEETHOVEN
Eerste symfonie
Beethoven voltooide zijn eerste sym
fonie in de jaren 1799-1800. Het werk
is opgedragen aan Baron van Swieten,
werd 2 april 1800 voor het eerst uitge
voerd te Wenen en einde 1801 door
Beethovens vriend Hoffmeister in Leip
zig uitgegeven.
Uit Beethovens schetsboeken blijkt,
dat hij reeds in 1795 een symfonie
heeft ontworpen, waarin een thema
voorkwam, dat hij later in de eerste
symfonie als hoofdthema van de finale
zou gebruiken. In dat eerste ontwerp
fungeerde het als hoofdthema van het
eerste deel, waar het zeker minder op
zijn plaats is. Beethoven verwierp dit
plan tenslotte en het zoëven genoemde
thema is het enige van deze schetsen,
dat in zijn eerste symfonie, die eerst
vijf jaar later gereed kwam, een plaats
kreeg.
Haydn componeerde in enkele jaren
tijds zijn twaalf Londense symfonieën,
Mozart had in 1788 in enige weken zijn
drie beroemdste werken op dit gebied
voltooid. Voor Beethoven was het com
poneren van een symfonie blijkbaar
iets anders dan voor zijn beide voor
gangers. Hij had andere moeilijkheden
te overwinnen, andere problemen op
te lossen. Beethoven was bij het pu
bliek bekend als componist van kamer
muziek en zou nu voor het eerst met
een symfonisch werk voor de dag ko
men.
Hij heeft zijn krachten willen meten
en het is begrijpelijk, dat hij, wat vorm
en inhoud aangaat, de grenzen der
meesterwerken van Haydn en Mozart
nauwelijks overschreed. In latere sym
fonieën deed hij dit wel en in zoverre
kan men het werk dus als een voor
studie beschouwen. In Wenen heeft
Beethoven in zekere mate „Mozarts
Geist aus Haydns Hdnden" ontvangen,
zoals Graaf Waldstein het uitdrukte in
zijn afscheidswoord in Beethovens al
bum, toen deze in 1792 naar Wenen
vertrok om bij Haydn les te nemen.
Uiteraard is de invloed van Haydn
groter geweest dan die van Mozart.
Vooral in de eerste symfonie is dit dui
delijk. In bouw, omvang en instrumen
tatie is het werk voor die tijd bijna
conservatief: de inleiding is kort en
heeft uitsluitend de functie de hoorder
op een groot symfonisch werk voor te
bereiden; van de hoofdvorm wordt in
de hoekdelen en in het andante niet
afgeweken; de omvang is nauwelijks
groter dan bij Haydn of Mozart; het
orkest bevat de gewone „klassieke" be
zetting (2 fluiten, 2 hobo's, 2 klarinet
ten, 2 hoorns, 2 trompetten, pauken en
strijkorkest), waarin echter de klarinet
ten nog zeer weinig solistisch op de
VEENENDAAL
voorgrond tredende humoristische
trekjes, zoals het slot van het andante,
doen vaak aan Haydn denken.
Kenmerkend voor Beethoven zijn de
veelvuldige één- en tweestemmige pas
sages van de strijkers, die het werk
zijn stoere, soms bijna bevelende ka
rakter geven; het opmerkelijkst is ech
ter het derde deel, dat van het menuet
niet meer dan de naam heeft overge
houden: dit bereidt duidelijk de snelle,
soms spookachtige, vaak ook geestige
en speelse scherzi van zijn latere wer
ken voor.
Het werk is, vergeleken met de derde
symfonie of de ouverture Coriolan,
misschien niet zo karakteristiek voor
Beethovens muzikale persoonlijkheid;
op zichzelf beschouwd echter een even
wichtige en afgeronde compositie, ge
lijkwaardig aan de beste scheppingen
van zijn grote leermeester. Meer heeft
hij waarschijnlijk met dit werk nog niet
beoogd.
J. S. BACH
Concert d kl. t., voor twee
violen en strijkorkest
Tijdens de Bach-renaissance was het
dubbelconcert het eerste vioolconcert,
dat men leerde waarderen. De beide
solopartijen zijn in dit werk gelijk
waardig. In het eerste deel (een drie
stemmige fuga) ondersteunt het orkest
de solisten in de expositie: het thema
wordt door de tweede solist ingezet te
zamen met de tweede violen; het ant
woord is aan de eerste solist toever
trouwd, samen met de eerste violen.
De violoncelli met het clavecimbel
laten de derde inzet horen. In de diver-
timenti worden de solo-instrumenten
harmonisch gesteund door het orkest,
dat in de tuttipassages het thema ver
werkt. Bijzonder fraai zijn de solopar
tijen behandeld. De beide vioolmelodie-
en omspelen elkaar voortdurend en
zijn door hun ritmische afwisseling
prachtig te volgen.
In het tweede deel (Largo) zijn uit
sluitend de solisten aan het woord; het
orkest speelt hier een zuiver begelei
dende rol. De prachtige breedopgezette
melodie wordt beurtelings door de bei
de solisten ten gehore gebracht, waar
tegen de andere een omspelende melo
die in zestiende figuren laat horen.
Het derde deel (Allegro) heeft even
als het tweede een ingewikkelde vorm.
Ook hier is de taak van het orkest,
hoewel niet in zo sterke mate als in
het Largo, begeleidend. De contrapun-
tiek der solopartijen is zeer geserreerd:
de beide instrumenten volgen elkaar
veelal op de voet en vullen elkaar rit
misch aan.
Bach heeft in zijn vioolconcerten de
Italiaanse stijl enorm verrijkt, zowel
door zijn polyphonie als door zijn har
monische middelen. Het dubbelconcert
is een compositie, die ook door zijn
magnifieke melodiek terecht een voor
aanstaande plaats inneemt tussen de
meesterwerken onzer muziekcultuur.
FRANS SCHUBERT
Zesde symfonie
Een veel verspreide opvatting wil,
dat Schuberts composities tijdens zijn
leven niet of onvoldoende gewaardeerd
worden. Men haalt ter staving van de
ze mening vaak het grafschrift van de
grootste dichter van Oostenrijk, Grill-
parzer, aan, die immers meende, dat,
wat de dood begroef, een „rijk bezit"
doch nog „schonere verwachtingen" in
hield. Toch is deze opvatting maar ten
dele juist.
De door de Oostenrijkse musicoloog
Otto Erich Deutsch verzamelde docu
menten tonen aan, dat er reeds om
streeks 1820 mensen waren, die het
vermogen bezaten Schuberts bijzondere
hoedanigheid als liedcomponist te on
derkennen. Anders echter stond het met
de symfonicus Schubert.
Er werden ongeveer honderd werken
van Schubert tijdens zijn leven gedrukt,
waaronder liederen en zulke belang
rijke composities als de pianosonate in
G, op. 78 en het strijkkwartet in a, op.
29. Van zijn symfonieën werden er ver
scheidene uitgevoerd, maar geen enke
le werd gedrukt. De onder-schatting van
zijn symfonisch talent had tengevolge,
dat zijn grootste werken jarenlang in
schrijftafels bleven rusten en stichtte
bovendien grote verwarring in de chro
nologie van zijn werken.
De zesde symfonie staat, wat tijds
duur en instrumentatie betreft, geheel
in de ban van de door Schubert zozeer-
vereerde meesters Haydn en Mozart,
wier werken hij tijdens zijn opleidings-
tijd als orkestlid had leren kennen.
Toen hij dit werk schreef, had zijn
melodische inventie reeds een geheel
eigen gestalte gekregen, getuige de
ruim driehondei'd liederen, die hij toen
reeds geschreven had.
Die melodische inventie heeft ook op
zijn instrumentale werken een stempel
gedrukt; wie aandachtig luistert, merkt
al spoedig, dat de verwantschap met
Haydn en Mozart zich tot een uiter
lijke gelijkenis beperkt en voornamelijk
voortkomt uit Schuberts behoefte om
op het gebied der instumentale muziek
de banden met de traditie niet te bre
ken.
De zesde symfonie werd tijdens Schu
berts leven waarschijnlijk alleen ten
huize van Otto Hatwig in Wenen uitge
voerd; de eerste openbare uitvoering
werd gegeven op 14 december 1828 in
de Redoutensaal te Wenen, onder lei
ding van Johann Baptist Schmieder.
Junior
is een héle meneer
in dit
moderne kostuum
Jazeker...
schuingeplaatste zakken
en gladde pantalon.
79.- tot 118 -
Nieuw - pas binnen! Ele
gante collectie ankiets en
sokken uit Italië; effen en
met streep 2.95 tot 5.95.
