heeft
uw radio
alles
wat deze
PHILIPS
heeft
GOEDE KRACHTEN
Tfeln
„Roxat
van^chuppen
Dansen Dansen
»DE HOF«
(mul.)
Grote belangstelling voor het USO-concert
Slijterij DE KIEVIT
MISTELLA
1,65 per fles
WIJNGLAS
Spiritisme, een eerlijke en serieuze
levensbeschouwing
SCHERPENZEEL
Kijk het nu even na
W. van Schuppen en Zn.
Voor veilig sturen
C. BOLDERMAN
ADMINISTRATEUR
mannel ij ke
werkkrachten
VIERDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 26 OKTOBER 1962
Nr. 85
Werken van Wagenaar, Beethoven en Debussy
VOLKSUNIVERSITEIT
Waarneming
Media
Raad komt vrijdagmiddag
bijeen
Drukkerij DE GELDERSE VALLEI
dan een auto bij Bolderman huren
MEISJE
TUINGRIND
v/h De Jong en
Schoute
H0LLAND1A
HOLLANDIA TRICOTAGEFABRIEK N.V. VEENENDAAL
Fa. W. REBERGEN
HERENMODES
Autospuiter of
leerling spuiter
GEBR. VAN GINKEL
Voor het concert van het Utrechts Stedelijk Orkest - voor de eerste keer in deze
omgeving met volledige bezetting - op dinsdagavond 30 oktober a.s. in het Ver
enigingsgebouw aan de Eikenlaan, blijkt een verheugende belangstelling te be
staan. De aanvragen om toegangsbewijzen bewegen zich in stijgende lijn. Uit
genodigd zijn tevens de gemeentebesturen uit de omgeving en leden van Ge
deputeerde Staten. Zoals bekend zullen er in het gebouw speciale voorzieningen
moeten worden getroffen om alle negentig orkestleden aan een geschikte plaats
op het podium te helpen, Onderstaand volgt een bespreking van het op deze
avond te brengen concert
JOHAN WAGENAAR:
Ouverture „Cyrano de
Bergerac"
De Utrechtse componist Johan Wage
naar werd honderd jaar geleden, op 1
november 1862, te Utrecht geboren. Wa
genaar had grote invloed op het Ne
derlandse muziekleven sedert 1880. Tot
zijn leerlingen behoorden uiteenlopen
de figuren als Peter van Anrooy en
Willem Pijper.
Het door Frans Liszt gecreëerde
„symfonisch gedicht" (in het Duits
„Symphonische Dichtung", in het Frans
„poème symphonique" geheten) heeft
hier te lande in Johan Wagenaar een
talentrijk beoefenaar gevonden.
Gelijk Richard Strauss, met wiens
musisch wezen Wagenaar zich sterk
verwant heeft gevoeld, toonde de nes
tor der Nederlandse componisten een
grote voorliefde voor het uitbeelden van
bepaalde, meestal buiten de domeinen
der muziek liggende onderwerpen, zon
der nochtans te ontkennen, dat zijn
scheppingen desondanks als „absolute"
muziek genoten moesten kunnen wor
den.
Dat een dergelijke zuiver toonkun
stige appreciatie bij Wagenaar even
zeer mogelijk is als bij Liszt, Berlioz of
Strauss danken wij aan de eminente
hoedanigheden, die Wagenaar als „vak
man" heeft bezeten: zijn beheersing
over de vorm, zijn grote inventieve be
gaafdheid als melodieus, zijn verfijnde
harmonische smaak, benevens zijn
schitterende bekwaamheden als instru- i
mentator.
Wagenaar heeft aan zijn in 1905 ge
componeerde ouverture „Cyrano de
Bergerac", die eveneens tot het genre
programmamuziek behoort en die vol
gens het klassieke sonateschema is op
gebouwd, de volgende verklarende no
tities toegevoegd:
„De zeven karakteristieke thema's -
heldenmoed, liefde, poëzie, blijmoedig
heid, riddelijkheid, humor en satire -
dienen louter als aanduidingen zonder
meer en schijnen niet bedoeld als uit
gebreide schilderingen.
Overigens, men kent de geschiedenis
van Cyrano, de in 1619 geboren Parij-
zenaar, die als soldenier deel uitmaak
te van het Gasconse regiment van Gar-
bon de Castel-Jaloux en een volgeling
is geweest o.a. van Descartes. Zijn fan
tasie en zijn groteske aanleg trokken
Rostand aan; zijn verschijning, bijzon
der opmerkelijk door zijn karakteris
tieke grote neus, wekte reeds aanstonds
de lachlust zijner omstanders,
Zijn heroïsche vitaliteit leek onster
felijk en was de dichter een even aan
trekkelijke als onuitputtelijke bron van
ingeving. Cyrano, de romantische fan
tast, blakend van liefde voor zijn nicht
Roxane, treedt nochtans op als pleit
bezorger voor de slappe Christiaan, de
door Roxane aangebeden medeminnaar:
Cyrano inspireert Christiaans liefdes
verklaringen; Cyrano schrijft Christi
aans liefdesbrieven; Cyrano troost
Christiaan na diens verwonding met
Roxane's liefde.
En in zelfopoffering ziet Cyrano zelfs
na veertien jaren af van enige liefdes
bekentenis, ten einde Roxane's vredes-
stemming niet te verstoren. Cyrano is
de personificatie van de altruïstische
idee en Edmond Rostand tekende haar
met ongeëvenaarde dichterlijkheid als
kostbaar document voor het nage
slacht."
LUDWIG VAN BEETHOVEN
Derde pianoconcert
Het derde pianoconcert werd in 1802
voltooid en is stilistisch de schakel tus
sen de met Mozart verwante concerten
opus 15 en opus 19 en de rijpe con
certen opus 58 58 en opus 73. Beethoven
heeft zijn gehele leven grote bewonde
ring voor Mozart gehad en het is niet
moeilijk werken aan te wijzen, die on
middellijk door Mozarts voorbeeld be-
invloed of geïnspireerd zijn.
Op een concert waarvan de baten
aan de weduwe van Mozart ten goede
kwamen, speelde Beethoven Mozarts
pianoconcert in d kl. t.; van het concert
in c kl. t. (K.V. 491) en zeide hij vol
ontzag tot zijn vriend Cramer dat hij
nooit in staat zou zijn iets dergelijks
te maken.
Het is niet onwaarschijnlijk dat dit
concert Beethoven voor de geest ge
staan heeft bij het ontwerpen van zijn
derde pianoconcert, dat immers ook in
c kl. t. staat, de toonsoort van de vijfde
symfonie, de Coriolan-ouverture en de
„Sonate pathétique". Zelfs kan men een
kleine overeenkomst in de aanhef der
beide werken constateren. De thema's
zijn in hun geheel echter juist zeer ka
rakteristiek voor de verschillende ge
aardheid der beide meesters.
Het meest onafhankelijk openbaart
Beethoven zich in het langzame deel:
hier vernemen wij de verheven-plech-
tige toon, die ook de Adagio's van ver
schillende zijner symfonieën en kwar
tetten kenmerkt.
GEORGE VAN RENESSE studeerde
piano bij Ulfert Schults aan het Am
sterdams Conservatorium en behaalde
op 19-jarige leeftijd de „Prix d'Excel-
lence". Hij vervolgde zijn studie in het
buitenland bij Ricardo Vines te Parijs
en Leonid Kreutzer te Berlijn en debu
teerde hierna als solist met de voor
naamste Nederlandse orkesten. Ook als
begeleider (o.a. van Menuhin, Milstein,
Piatigorsky) en kamermuziekspeler ge
niet Van Renesse een grote reputatie.
Als solist trad George van Renesse ook
in het buitenland op, o.a. in Italië, in
Wenen, in de Scandinavische landen,
Indonesië. West-Indië en Yoegoslavië.
CLAUDE DEBUSSY:
La mer.
Als ondertitel van zijn orkestwerk uit
1905 „La Mer" gebruikte Claude De
bussy de aanduiding: „Trois esquisses
symphoniques", - drie symfonische
schetsen. Hieruit zou men de conclusie
kunnen trekken, dat het hier een
schetsmatige compositie betreft, doch
het tegendeel is waar. Men zou zelfs
van een Zee-symfonie kunnen spreken
in die zin, dat het driedelige werk
volgens de vormbeginselen van een
strenge symfonie is opgebouwd, een
symfonie waarin het zogenaamde „cy
clische principe" toepassing gevonden
heeft, evenals dit het geval was in de
beroemde Symfonie van César Franck.
Dit cyclische principe houdt in, dat be
paalde, zeer belangrijke motieven en
thema's in alle drie de delen van het
werk teruggevonden worden. Men kan
met betrekking tot „La Mer" ook van
een „kiemcel" spreken: een kort motief,
dat aan het ganse werk ten grondslag
ligt. Deze kiemcel komt men in de eer
ste maten van het eerste deel reeds te
gen: deze bestaat uit een grote seconde,
welke in de harppartij optreedt en in
de violoncellen gegeven wordt in een
ritmische figuur kort-lang. Deze op
waartse grote secode-schrede komt in
het verloop van het stuk ook in dalen
de richting voor. In het eerste trekje
van de hobo ontmoet men deze seconde
reeds dadelijk zowel stijgend als dalend.
Deze secondegang, die men met een
golfslag zou kunnen vergelijken, vormt
ook een belangrijke bouwstof in de
breed uitgewerkte melodieën, waaraan
„La Mer" zo rijk is. De eerste van deze
melodieën verschijnt kort na het begin
zeer zacht in hoorn en trompet.
„Van de ochtendschemering tot de
middag op zee", zo luidt de titel van
het eerste deel. Het is een zeetafereel,
dat meer aan de Middellandsche Zee
dan aan de Noordzee doet denken. De
zonsopgang wordt aangeduid door flit
sende fluitmotieven, het ritme van de
golfslag wordt in het strijkorkest weer
gegeven. Omtrent „La Mer" is eens de
juiste opmerking gemaakt, dat deze
muziek eerder in de natuur, dan in de
componist ontstaan schijnt te zijn. In
het tweede deel concentreert Debussy
alle aandacht op „het spel der golven".
Dit deel doet aan als een intermezzo;
het is lichter, nog doorzichtiger, dan het
voorgaande deel. In het slotdeel wordt
„het gesprek van wind en golven" weer
gegeven. Melodieën uit het eerste deel
worden weer opgenomen. Brede ak
koorden brengen tegen het slot een
hymnische toon. „La Mer" behoort ten
volle het genre der „impressionistische"
muziek, doch niettemin wordt het werk
gekenmerkt door een zeldzaam even
wichtig vormgevoel.
Hoofdstr. 103, Tel. 2555, Veenendaal
Levering van alle bekende
gedistilleerd-merken
Grote sortering Wijnen, Bieren,
Vruchtendranken, Frisdranken.
ZOETE WITTE GRIEKSE
WIJN
Bij aankoop van één fles
SHERRY TALAVEIRA
één fraai
CADEAU
Wie bepaald onkundig tegenover het spiritisme stond en woensdagavond j.l.
een bezoek heeft gebracht aan de Volksuniversiteit Veenendaal heeft door die
ene, een paar uur durende lezing van Ir. H. Bouman, zelf overtuigd spiritist, een
gezond inzicht gekregen in deze geestesrichting. Vanzelfsprekend geen deskun
dig inzicht, maar men is toch wel - en dat mag minstens even belangrijk worden
genoemd - in één avond afgebracht van alle onwerkelijke en soms griezelige
voorstellingen van het spiritisme.
In een volkomen objectief betoog
heeft Ir. Bouman niet getracht het ge
lijk aan de zijde van het spiritisme te
trekken, maar geprobeerd om dit voor
te stellen als een eerlijke en serieuze
levensbeschouwing, zonder andere le
vensbeschouwingen „af te kraken".
In het kort gezegd - en uiteraard
wordt verder Ir. Bouman, zij het dan
niet woordelijk, geciteerd - is spiritis
me een richting die geheel is gefun
deerd op ervaringsmateriaal. Er is een
leven na de dood en aan deze zijde
van de grens - de dood - levende men
sen kunnen in contact komen met men
sen die aan gene zijde van die grens
leven, dus mensen die gestorven zijn.
Een spiritist is hiervan op grond van
bepaalde verschijnselen overtuigd. An
deren - o.a. gelovige christenen - zijn
ook overtuigd van dit leven na de dood,
maar niet op grond van verschijnselen.
Spiritisme is een wetenschap en heeft
als alle wetenschappen dezelfde werk
methode: men doet waarnemingen, ver
zamelt op basis daarvan feitenmateriaal
en men heeft een bewezen standpunt.
De kerk, bijvoorbeeld, heeft het
vraagstuk van het leven na de dood
onder kerkelijk voogdij gehouden en
dit niet in de ervaringssfeer getrok
ken.
Ir. Bouman noemde diverse ver
schijnselen, die met het spiritisme te
maken hebben.
Bij de gedachtenoverdracht (telepa
thie) kunnen mensen eikaars inner
lijke voorstellingen waarnemen. Dit
zijn feiten, getuige de proeven die er
mee genomen zijn.
Door de helderziendheid is het mo
gelijk, dat bepaalde mensen (iedereen
heeft het in zich, al komt het soms
weinig openbaar) kennis krijgen van
feiten in het heden, verleden en toe
komst. De mens is in zijn kenvermo
gens meer dan zijn stoflichaam, hij
gaat tijd en ruimte te boven. Daar zit
aan vast dat als het stoflichaam weg
is, is gestorven, de rest - de kenver
mogens - blijven.
Het uittredingsverschijnsel doet zich
voor als iemand ervaart dat hij buiten
zijn lichaam is. Hij doet waarnemingen
die hij gewoon nooit zou doen.
Zo zijn er, aldus Ir. Bouman, hon
derden waarnemingen, waarop de me
ning is gegrond dat er na het sterven
van het stoflichaam nog een „appa
raat" over is, dat gemakkelijker is te
besturen.
Ir. Bouman somde een aantal inte
ressante en - voor een niet-spiritist -
zeker merkwaardige verschijnselen op,
o.a. de media. Er is een aantal mensen
dat voor gedachtenoverdracht meer dan
normale gevoeligheid heeft. Een me
dium brengt boodschappen van over
ledenen over, de overledene spreekt
door het medium. Dit zijn geen uit de
lucht gegrepen zaken, maar feiten die
proefondervindelijk zijn vastgesteld.
Wat gij zaait, zult gij maaien, zegt
ook het spiritisme, aldus Ir. Bouman.
Een mens die zich met zijn stoffelijke
lichaam een bepaald leven opbouwt,
een bepaalde levenswijze heeft, zal deze
straks na zijn dood terugvinden. Wat
je hier doet, neem je mee.
Het is onze verplichting, zei spreker,
door gedachten onze eigen innerlijk
zo rein en zo zuiver mogelijk te hou
den. Dit leven is een leerschool voor
een ander leven. Het gaat er om wat
we er hier van maken.
VU-voorzitter, dr. J. G. Thoomes
dankte Ir. Bouman voor zijn heldere
betoog en leverde als overtuigend be
wijs voor de idealistische gezindheid
van de spreker het feit, dat deze geen
honorarium wenste te ontvangen voor
zijn lezing.
De raad van de gemeente Scher-
penzeel komt vanmiddag om half
vier in openbare vergadering bij
een.
De agenda omvat in totaal twaalf
punten, w.o. toekenning huurcompen-
satie voor het gemeentepersoneel en
garantieverlening ten behoeve van een
drietal door particulieren gebouwde
woningen. Punt acht bevat een voor
stel tot het instellen van een parkeer
verbod aan de oostzijde van de Plataan
laan.
of Uw voorraad DRUKWERK nog op „peil" is. Door
heden te bestellen kan alle aandacht aan Uw drukwerk
besteed worden enmisschien wilt U uw drukwerk
eens anders, moderner uitgevoerd hebben? Dan kunt
U weldoordacht beslissen wat U het mooiste vindt.
Vraag eens vertegenwoordigersbezoek
of vraag offerte bij:
PARALLELWEG 10 TEL. 2022 VEENENDAAL
Een mooie, moderne, lange, lage kast met
grote duidelijke stationsschaal.
Radio-weergave volgens het briljante
Bi-Ampli principe.
Twee uiterst gevoelige, grote dubbelconus-
luidsprekers aan de zijkanten van het toestel.
Een FM-band, om te genieten van een prach
tige geluidsweergave met alle klanken.
Klankkleurregister met twee drukknoppen
voor de hoge en één voor de lage tonen.
Stereofonische weergave van stereoplaten en
-bandopnamen.
Fhilips plano
radio met Bi-
Ampli/Stereo.
Vier golf-
gebieden w.o.
FM. Stereo
balans voor
instelling van
het juiste ge
luidsniveau.
Uitgebreid
klankkleur-
register,
f 348,-
De serie Philips plano's (v.a. f 298,—) staat
bij ons demonslratieklaar. Kom eens langs!
Hoofdstraat 100-102 - Telefoon 2729
Keuze uit allemaal nieuw materiaal:
4 Opeis Rekord 1962
2 V.W.'s 1500 1962
2 V.W.'s 1962
1 Renault Dauphine 1962
3 V.W. Samba busjes 1961-1962
Erkend Autoverhuurbedrijf en Autorijschool
Jan Sternlaan 65 - Telefoon 3705
zaterdag 27 oktober a.s. in café
te Renswoude
Voor Soliede Weefsels
Koninklijke
Veenendaalsche Stoomspinnerij en
Weverij N.V.
VEENENDAAL
VRAAGT
voor één harer bedrijven. Van deze functionaris
wordt verlangd, dat hij de produktie en voor
raden administratief onder controle houdt, ten
dienste van de bedrijfsleiding. Leeftijd 30 jaar
Mevr. OOSTERHAGEN,
Stationstraat 14, Lunteren,
vraagt wegens huwelijk der
tegenwoordige
EEN ZELFSTANDIG
voor halve dagen,
niet beneden 16 jaar.
BOUWMATERIALEN
Kanaalweg 38 - Tel. 2625
VEENENDAAL
zoekt voor haar FINISH-AFDELING en het STOFFENMAGAZIJN
ENIGE
Het is de bedoeling om hen na een inwerkperiode met interessante
werkzaamheden te belasten.
Mede door een prima sfeei; in de werkplaats en de aanwezigheid van
moderne machines en outillage kan hier prettig worden gewerkt. Bo
vendien worden er uitstekende arbeidsvoorwaarden geboden zoals
EEN HOOG LOON
MODERNE SOCIALE VOORZIENINGEN
REISKOSTEN VERGOEDING
GOEDE REGELING VAN VAKANTIE- EN VAK.-GELD.
GRATIS WERKKLEDING
KOFFIE IN DE PAUZE
Voor nadere inlichtingen kan men zich vervoegen aan ons adres
KERKEWIJK 57 VEENENDAAL.
Omdat "zij" dit echt 'n shirt vindt om te zoenen
Het is immers het eerste zelfstrijkende shirt met de
onvoorwaardelijke garantie"boord en manchetten
blijven perfekt". Natuurlijk is het een Kenmore.
DE NIEUWE KENMORE SPANOFAST
Behalve de nieuwe Kenmore Spanofast hebben wij ook de
Ken more Tricot- Enkalonen deKenmorcTerlenka shirts in voor
raad (naar onze mening stuk voor stuk shirts om te zoenen
Zandstraat 57 - Patrimoniumlaan 65
Veenendaal
GEVRAAGD
AUTOMOBIELBEDRIJF
Bruinehorstweg 2, Ederveen, Tel. 08387-256-540
A lumlniumembalUflt fabriek
FR1BOURG-BE AUREP AIRE-V EEN EN DA AL
vraagt voor directe indiensttreding
voor het verrichten van diverse werkzaamheden.
ZATERDAGS VRIJ
WERKKLEDING WORDT DOOR ONS VERSTREKT
VOLLEDIGE REISGELD VERGOEDING
Wij verwachten U gaarne aan de fabriek voor het
verschaffen van inlichtingen.
AANMELDEN
dagelijks, Rozenstraat 19 - Veenendaal.