Gaatonse
wilde flora verdwijnen
bchutfi
neem geen risico!
Woestijnen in Nederland
AMERONGEN
SCHERPENZEEL
Rensvvoudse boerenleenbank had
goed jaar
DE KLOMP
Herfst
en winter...
SPOOKSCHEPEN VOOR NEDERLANDSE
MARINE
DERDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 16 NOVEMBER 1962
Nr. 91
Verontrustende cijfers
Lezing over Hoge Veluwe
Bij het u.l.o. 280.000
leerlingen
Helpt het Misdeelde Kind
KINDERZEGELS
OMZET BIJNA 9 MILJOEN GULDEN
RHENEN
Weigerachtige rem oorzaak
van botsing
DE LEZER
Kassier
Geen matroos meer op dek
Voor de kantonrechter
Toen wij in het begin van dit jaar het harnas aanschoten
om het noordelijk deel van De Batterij te behoeden voor
tenondergang, werden wij ons allengs bewust hoe onzeker
het voortbestaan van menig stuk natuur- en landschaps-
schoon en dat van historische monumenten is. Deze er
varing bracht ons ertoe de lezers mee te voeren op zwerf
tochten in en rondom Veenendaal. X ij dwaalden me!
hen bij het Egelmeer, langs de zuidelijke en noordelijke
Slaperdijk, betraden de goudgroene lover grotten van de
Juffersdijk, zwierven langs de Kade met haar murmelende
In alle bescheidenheid menen wij te
mogen getuigen de ogen onzer lezers
geopend te hebben, want velen van ons
zeiden niet geweten te hebben dan onze
omgeving zó mooi en karakteristiek is.
De schare van natuur- en geschiede
nisvrienden is zodoende weer toegeno
men en als onverhoopt een mooi of
merkwaardig plekje bedreigd mocht
worden, zullen zij zich teweer
stellen en pleiten voor be
houd.
VREES
Onze vrees is echter niet
geweken. Geruisloos en on
opgemerkt verdwijnen in deze
tijd dingen waarmee men ja
ren lang vertrouwd was. Een
weg met mooie beplanting die
men een week eer nog bewon
derde, blijkt plotseling kaal te
zijn, een plasje of vennetje ge
dempt, een bosperceel ge
rooid, een kade geëgaliseerd,
rijkbegroeide wallen langs ak
kers en weiden vergraven, een
heuvel veranderd in een zan
derij, mooie gevels gemoderni
seerd, beken genormaliseerd.
Ook deze zomer en dit na
jaar bloeide tegen de avond op
De Batterij weer de fraaie
Teunisbloem, hierbij afgebeeld.
Wij vragen ons bezorgd af hoe
lang wij deze prachtige ci
troengele bloemen zich nog
zullen zien openen op dit
mooie plekje? Verdwijnen ve
le planten niet door nodeloos
plukken, door graverij en
plaggen steken? Een zelfde
vrees bevangt ons voor de
majestueuze lindebomen aan
het Gelderland, in welks scha
duw het bonte viskraampje
vaak schuilt en voor de rij
fraaie Lindebomen vóór de rij
Gelderse Waag en de stijlvol
le woningen uit 1789. Zal het
verkeer ook die opeisen? Al
leen in uiterste noodzaak zou men
moeten overgaan tot rooien, dempen,
slopen etc.
HET ALGEMEEN BELANG
Wij horen vaak de opmerking, dat
het algfemeen belang dit eist. Zou het
hijgend verlangen naar de natuur en
de drang tot haar terug te keren, zo
kenmerkend voorde mens in onze tijd
van techniek en zakelijkheid, zou de
wens in een aantrekkelijke plaats en
omgeving te leven, zodat het leven
weer menswaardig wordt, niet preve-
leren boven verkeersgemakken, zou
den deze nooit zwijgende verlangens
in de mens naar schoonheid niet een
hoger algemeen belang vormen van
allerlei verkeerseisen? Gemeentebestu
ren moeten zich wel duizendmaal ba-
denken alvorens de hand te slaan aan
dingen van schoonheid en historie.
Opruimen is onherroepelijk en zal la
ter vaak blijken onnodig geweest te
zijn, omdat de ontwikkeling van zaken
als verkeer e.d. een onverwachte loop
kan nemen. Over enige jaren bijvoor
beeld zal wellicht de „city" van vele
plaatsen, ook van Veenendaal, verbo
den zijn voor gemotoriseerd verkeer.
Dan zullen alle doorbraken, alle sane
ringen vergeefs blijken geweest te zijn.
Regeren is ook hier vooruitzien.
Stedebouwkundigen ^mtwerpen wel
iswaar plannen op papier: blokken hui
zen met stroken groen. Maar zal een
perkje rozen, een gazon, een reep be
planting het snakken van de mens naar
een stukje ongerepte natuur om zijn
geestelijke evenwicht te kunnen behou
den in zijn enerverend bestaan, kun
nen bevredigen?
Al blijft een weg, een plas, een bos
behouden, dan wordt het landschappe
lijk aspect toch vaak geschonden door
greppeltjes, langs de Grift, de Ruisse en Haspelse wijk en
over de Overbergse heide. Onze weg leidde ons ook bin
nen in de mysterieuze stilte van de bossen bij Wolfswin
kel, Breeschoten en Wagensveld en in het afwisselingrijke
heggen- en hoevenlandschap tussen Renswoude, Scherpen-
zeel en Walderveen. Eveneens bezochten wij de voorma
lige kastelen De Hanepol, Harselo en Lambalgen en de
nog bestaande huizen Rensu oude en Scherpenzeel, in de
schaduiv waarvan we ons in hun verleden verdiepten.
het plaatsen van foei-lelijke bouwsels.
Zo is langs het aardige kerklaantje, een
verbindingspad van Nieuweweg en Bo
veneind een ronduit afschuwelijke
schuur verrezen met muren van beton
platen en een dak van gegolfd ijzer!
Men staat verbaasd dat de overheids
instanties dit tolereren en niet minstens
een dak van pannen eisen.
SCHAKERS VERLIEZEN VAN
WAGENINGEN
Maandag j.l. speelden het 2e en het
3e tiental van de Veenendaalse Schaak
vereniging in de Ritmeesterkantine een
competitiewedstrijd tegen resp. W.S.D.V.
II en III uit Wageningen. Tot het laatste
moment was het onzeker, wie de zege
zou behalen, maar uiteindelijk gingen
beide Wageningse teams met een over
winning naar huis. Veenendaal II ver
loor met Veenendaal III met
51/2-41/2. De persoonlijke uitslagen waren:
V.S.V. II W.S.D.V. II
C. van Genderen - E. T. Nannenga 1-0
G. R. Kets - W. L. van Veen 1-0
W. C. H. v. Dam - M. Oosterveld 0-1
G. Achterberg - F. Linschoten 0-1
L. Ebskamp - F. J. Lehr 0-1
M. de Kleuver - H. J. Timmer Vi-'/ï
Chr. Baars - A. Honbraken 0-1
A. Reymers - D. van Staalduin 0-1
E. J. Kalter - L. J. B. Zeegers 0-1
H. G. Kruidhof - L. R. Verdooren 1-0
V.S.V. III W.S.D.V. III
A. Blankespoor - J. W. de Bruin 0-1
E. v. Ravenswaay - J. J. de Kramer 1-0
Dr. M. J. D. v. Dam - H. Sötebeer 0-1.
J. Diepeveen - J. J. Mulder 1-0
H. J. van Aller - R. Timmer 1-0
H. van Doorn - G. Boelema 0-1
H. van de Meent - K. Bakker 1-0
K. Wijnberger - A. J. H. van Es V2-V2
C. Wijnberger - D. W. van de Slis 0-1
D. Anbeek - G. Kooistra 0-1
Voor de onderlinge competitie waren
de uitslagen als volgt:
P. Keuning - M. van Dijk 0-1
F. Luchsinger - J. N. Elenbaas 0-1
J. W. Boelens - M. v. d. Bovenkamp 0-1
Uitgespeelde hangpartij:
D. Anbeek - H. van Doorn Vt-'/a
Teunisbloem bloeiend op De Batterij okto
ber 1962. Foto D. Philips
De mooie golvende horizontale lijn van
de Emmikhuizerberg is verstoord door
een soort silo. Als een archtitect daar
een kerk had moeten bouwen, zou hij
stellig rekening hebben gehouden met
die horizontale tpndens. Men krijgt de
indruk dat alles mag, maar slaat een
winkelier een reclameplaat van email
aan zijn gevel, dan is Leiden in last!
VERONTRUSTING
Terwijl ik dit schrijf, hoor ik door de
radio de stem van mr. Cremers, burge
meester van Haarlem, die op de vergade
ring van de contactcommissie voor na
tuur- en landschapsbescherming, zei, dat
Nederland per hoofd van de bevolking
over minder natuurruimte beschikt dan
enig ander land ter wereld. De terug
gang van het areaal aan natuurruimte in
ons land is schrikbarend.
Tussen 1905 en 1955 is de bevolking
verdubbeld, maar de oppervlakte aan
woeste grond verminderd met 66 pet. Op
dit ogenblik, vervolgde mr. Cremers, is
het areaal aan bos en woeste grond sa
men per inwoner ongeveer 400 m2, een
halve eeuw geleden was dit 1600 m2. De
ontluistering van natuur en landschap
gaat door: het harmonisch 'cultuurland
schap van Twente en de Achterhoek
wordt geschonden door de ruilverkave
lingen. Onze mooiste hoeken worden ver
minkt door zogenaamde verbeterings
projecten. Europoort slokt weldra „De
Beer" op en bedreigt reeds het voor
West Europa unieke duingebied van
Voorne, aldus mr. Cremers.
ONZE WILDE FLORA
In feite is de toestand nog ernstiger
dan mr. Cremers hem schetste. Is het u,
lezer, wel eens opgevallen dat onze wei
landen niet meer bontkleurig zijn? De
oorzaak hiervan is het gebruik van her
biciden, een mooie naam voor een lelijke
zaak: het zijn onkruidbestrijdingsmidde
len, die de bloemenpracht van onze wei
landen doden. Niet alleen door het ge
bruik hiervan, maar ook door intensive
ring en rationalisering van de landbouw,
ontginning, ruilverkaveling, industriali
satie, bevolkingsaanwas, verkeeistoena-
me, verontreiniging van bodem, water
en lucht is de flora van ons land schrik
wekkend verarmd.
In 1956 bedroegen de verdwenen, be
dreigde, vermoedelijk bedreigde en sterk
achteruitgegane soorten hogere planten
reeds 33 pet. van onze flora, vermeer
derd met 13 pet. dat toen in de naaste
toekomst bedreigd werd. Tezamen 46
pet. Sinds dat jaar is een nieuwe vijand
opgestaan: de grootscheepse chemische
bestrijding van water- en moerasplanten.
De vergiftiging met deze chemische mid
delen wordt een ramp. Men schat dat 8
pet. van onze flora zal bezwijken. In to
taal reeds 54 pet.
Een tweede ramp is de verontreiniging
Ivan de lucht, waardoor in de omgeving
van onze grote steden en industriecentra
gebieden zijn ontstaan, waarin het me
rendeel van de voor luchtverontreiniging
uiterst gevoelige korstmossen zijn ge
storven. Rondom Rotterdam ligt zulk
een woestijn met een oppervlakte van
18 bij 40 km. Van Amsterdam af strekt
er zich een uit tot Enkhuizen. In onze
provincie vinden we een dergelijke korst-
mosloze woestijn van Utrecht over Hil
versum, Amersfoort en vandaar zuid
waarts tot nabij Veenendaal om in een
boog naar Utrecht terug te keren.
DE DOOS VAN PANDORRA
Deze feiten noemend, is het mij alsof ik
de doos van Pandorra zie openen en het
kwaad zich zie verspreiden. Want ik
noemde nog niet alles. Daar is bijvoor
beeld de vernietigende invloed van de
waterverontreiniging. Ook de asfaltbe-
kleding van de zeedijken is niet zonder
schuld: zij laat geen planten- en dieren
leven meer toe met het gevolg een sterke
verarming hiervan in ons kustgebied. Bo
vendien zal de uitvoering van het ove
rigens geniale Deltaplan vernietigend zijn
voor de gehele mariene flora en fauna
van Zuidwest-Nederland.
De insecten zijn er al niet beter aan toe.
Door het gebruik van insecticiden d.z.
insectenbestrijdende giften, gaan ze hard
achteruit, welk lot ze delen met vele
broedvogels van weide en akker, heide
en duin, poel en plas, door ontginning,
ontwatering, ontsluiting, vroeg maaien
e.v. Alleen de stand van onze zoogdieren
dieren is bevredigend, met uitzondering
van das, otter en zeehond.
Dit artikel moest wel in mineur ge
schreven worden. De genoemde beklem
mende toestanden moeten ieder met zorg
vervullen, vooral hen die in het nationale,
provinciale en gemeentelijke planologi
sche kader werkzaam zijn.
Het onderwijs gaat ook niet geheel vrij
uit. Een leerling van een middelbare
landbouwschool vertelde mij, dat een le
raar doceerde: in de weide behoren al
leen Engels zaaigras, timothee, beemd-
langbloem, rumbeemdgras, veldbeemd-
gras en een weinig witte cultuurklaver.
De rest moet men maar doodspuiten!
EEN WOORD VAN
PRINS BERNHARD
Aan een feestmaal van het internatio
nale fonds voor weldbescherming op 6
november heeft Prins Bernhard gezegd,
dat de natuur overal in een noodtoestand
verkeert. Als de uitroeiing voortgaat, zal
er op den duur misschien alleen nog een
woestijn vol plastic, beton en elektroni
sche robots zijn, met de mens en enkele
huisdieren als enige levende wezens. U
zult, ging de Prins voort, misschien den
ken dat het sentimenteel is zich druk te
maken over het mogelijke uisterven van
een zeldzame aap met een onuitspreek
bare naam, maar ons gehele levenspa
troon zal veranderen als dit maar zo
voortgaat. Als er niets tegen gedaan
wordt, zal misschien ook de mens eens
uitsterven
Bij dezelfde gelegenheid stelde de
Hertog van Edinburgh de uitroeiing van
een diersoort gelijk aan de vernietiging
van een uniek kunstwerk. Sinds 1900
heeft de mens gemiddeld één diersoort
per jaar uitgeroeid.
Dit weinig opwekkende relaas menen
wij te mogen eindigen met nogmaals te
zeggen: Veenendaal, let op u saeck! En
Rhenen en Amerongen zou ik willen toe
roepen: Weest blij, dat de industrie van
U geweerd wordt. Uw plaats blijft dan
een dorado!
D. Philips
Belangstellende lezers wijs ik op
„De nivellering van flora en fauna"
(Natura nov. 1961) en „De veront
reiniging van het milieu van mens,
dier en plant" (Kon. Ned. Natuurh.
Ver.)
WIE STELT UW LOON VAST?
„Wie zal straks uw loon vaststellen?"
dat is het onderwerp dat door de heer
T. R. Renes behandeld zal worden op de
vanavond te houden NVV-ontwikkelings-
avond. Deze interessante lezing gaat uit
van de NVV-Besturenbond en wordt ge
houden in hotel Buitenlust.
GEVAAR VOOR KINDEREN
De laatste weken wordt er herhaalde
lijk schade aangericht bij in aanbouw
zijnde woningen door jeugdigen. Vooral
omdat er bij de bouw vaak gebruik wordt
gemaakt van ongebluste kalk, wordt de
ouders dringend aangeraden hun kinderen
op het gevaar van deze „werkwijze" te
attenderen.
Op uitnodiging van de Gelderse
Maatschappij van Landbouw, afdeling
Scherpenzeel, die dinsdagavond in café
Marktzicht vergaderden onder leiding
van voorzitter J. M. Houterman, sprak
de heer A. B. Wigman, natuurhistorisch
medewerker van de Stichting „Het Na
tionale Park Hoge Veluwe" over het
landschap, de natuur, cultuur en plan
ten- en dierenwereld.
Uitvoerig ging spreker in op het ont
staan van het nationaal park De Hoge
Veluwe. Vele bezoekers voelen zich in
de daar heersende stilte echter niet
thuis, doch op hun manier genieten zij
en dat is de hoofdzaak. Het aantal be
zoekers stijgt ieder jaar. Het noorde
lijke en zuidelijke gedeelte is het zoge
naamde cultuurgedeelte en het midden
gedeelte de wildbaan. In verband met
het heidek evert je was de bloeiende
heide dit jaar niet tot zijn recht geko
men. Door bij een bepaalde harde wind
afbranden van de hei hoopt men dit
euvel in het vervolg te voorkomen. Aan
de hand van kleurendia's, toegelicht
door de heer Wigman konden de aan
wezigen de loop der seizoenen zien in
het Nationale Park en de daar in het
wild levende dieren.
Vooraf bracht de heer Harthoorn
mondeling verslag uit van de door hem
te Barneveld bezochte kringvergade
ring en deelde de voorzitter mede, dat
aanstaande vrijdag een demonstratie
vergadering te Den Haag gehouden zal
worden waaraan enkele duizenden boe
ren zullen deelnemen.
Volgens gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek telde het
u.l.o. op 16 september j.l. 280.000 leer
lingen, waaronder 104.000 bij 't rooms-
katholiek onderwijs en 85.000 bij het
openbaar en protestants-christelijk on
derwijs ieder.
In vergelijking met 16 september '61
was het aantal leerlingen bij 't rooms-
katholiek en overig bijzonder onderwijs
toegenomen met resp. 4.300 en 100, bij
het openbaar en prot. christelijk onder
wijs daarentegen afgenomen met resp.
2.700 en 400. Het totaal nam toe met
1.300 leerlingen.
Het aantal toegelatenen liep met
4.800 terug en bedroeg 74.200 in 1962.
Van de gemiddelde generaties 12- en
13-jarigen, waartoe de toegelatenen in
1961 en 1962 in hoofdzaak behoorden,
ging in 1961 34% en in 1962 33% naar
het u.l.o. Dit zou wijzen op een - zij
het geringe - daling van de relatieve
deelneming aan het u.l.o.
AFRASTERING VAN PLASTIC
Een Engelse veehouder met 60 koeien
heeft een electrische afrastering van plas
tic uitgevonden. De paaltjes zijn van plas
tic waardoor een draad loopt die ook
van plastic is maar waarin zeer dunne
geleidende draden zijn verweven. De al
dus ontstane draad weegt slechts een zes
de van normaal draad, laat zich heel ge
makkelijk opwinden, kan net als touw
worden geknoopt, roest niet, geleidt net
zo goed als metalen draad en is heel ge
makkelijk te spannen. De plastic paal
tjes wegen ongeveer een vierde van de
tot nu toe gebruikelijke. Een man, ge
wapend met een rol draad en een bos
paaltjes onder zijn arm kan een bepaalde
oppervlakte grasland afzetten in weinig
meer tijd dan hij nodig heeft om er om
heen te lopen. Er bestaat veel belangstel
ling bij de veehouders voor deze draad,
aldus Landbouwdocumentatie.
Het kopen van
is een werk van weldadigheid
Vrijdagavond j.l. werd in de zaal van de Coöp. Landbouwvereniging te Renswoude
de Algemene Ledenvergadering van de Boerenleenbank gehouden. De voorzitter,
de heer Van Maanen heette de aanwezigen welkom en behandelde daarna o.m. het
jaarverslag over het boekjaar 1961. Hieruit bleek, dat de bank een zeer goed jaar
heeft gehad. Om enkele ctffers te noemen: De spaargelden stegen met 200.000,—
tot 2.106.944,—. De reserve bedraagt 104.000,—. De omzet bedroeg 8.810.816,—.
De voorzitter sprak zijn voldoening uit
over de financieel sterke positie van de
bank. Bij gehouden bestuursverkiezing
werd de heer W. v. d. Brandhof Jz. her
kozen als bestuurslid en de heer E. de
Greef als Commissaris.
Besloten werd tot wijziging der statu
ten. De naam Coöp. Boerenleenbank
komt te vervallen. Art. 1. der statuten
zal luiden: De vereniging draagt de naam
Coöp. Raiffeisenbank „Renswoude". Zij
is gevestigd in dc gemetmte Renswoude.
GELD. MIJ. VAN LANDBOUW
VERGADERT
De afd. De Klomp van de Geld. Mij.
van Landbouw houdt op maandag 19 no
vember a.s. een vergadering in Hotel
Hupkes te De Klomp in samenwerking
met de afd. Ederveen van de CBTB. De
2e secretaris van de G.M.v.L. de heer H.
Visschers zal een onderwerp behandelen
over „Waar gaan we in de landbouw
naar toe en de taak van de landbouw-
prganisaties in deze tijd."
Patriciërshuizen en Waag aan het
Gelderland achter oude lindebomen.
Foto: D. Philips
DIA-AVOND VAN N.R.V.
De Nederlandse Reis Vereniging houdt
dinsdagavond 20 november a.s. in ge
bouw Reehorst te Ede een dia-avond die
wordt verzorgd door de heer C. H. Groen
met als motto „Raak niet overstuur op
eigen wielen."
TENTOONSTELLING VERLENGD
In verband met de grote belangstelling
heeft het Aartsbisschoppelijk Museum te
Utrecht besloten de tentoonstelling „Kunst
der Kopten" te verlengen tot 2 decem
ber a.s.
Dinsdagmiddag vond op de Grebbeweg
een aanrijding plaats tussen een vracht
wagen, bestuurd door de heer W. G. H.
uit Duiven en een personenauto met als
enige inzittende mevrouw E. C. M.-H.
uit Zeist.
De vrachtwagen reed vanuit de rich
ting Wageningen achter een NBM-bus.
Toen deze stopte wilde de chauffeur in
halen om te passeren. Op hetzelfde mo
ment naderde uit de tegenovergestelde
richting mevrouw M. De vrachtwagen
chauffeur remde onmiddellijk af doch
hij kon zijn wagen niet meer onder be
dwang krijgen. Deze schoof door en ram
de de personenauto.
Beide wagens werden zwaar bescha
digd. Persoonlijke ongelukken deden zich
niet voor, alleen mevrouw M. werd licht
gewond aan haar been. Bij controle van
de vrachtwagen, die ongeveer 5 ton ijzer
vervoerde, bleek dat één van de achter-
remmen ondeugdelijk was en niet meer
werkte. De politie maakte proces-ver-
baal op.
Geachte redakteur,
Enkele weken geleden stond er in uw
blad, dat de Sint dit jaar niet in Eist
zou komen. Er werd zelfs gesteld dat
er, figuurlijk gesproken, een bordje
„Verboden Toegang" op de weg stond.
Bij controle op ons bureau bleek
echter dat de Sint door niemand ge
vraagd is te komen, zoals verleden
jaar toen er stapels brieven lagen.
Later kwam er één brief en dat was
voor de Sint voldoende om ook de El-
sterse kinderen op te zoeken.
Zaterdag 24 november a.s. 's middags
om half drie zal de Sint met zijn ge
volg per boot bij het Ingense vee ar
riveren en daarna een rijtoer door het
dorp maken.
Het pers-bureau van
St. Nicolaas te Madrid.
(Spanje.
(Namens alle kinderen van Eist he
ten wij St. Nicolaas al bij voorbaat
hartelijk welkom. Gelukkig dat die ene
brief nog op tijd binnengekomen is.
Red.)
Aan de kassier der bank, de heer
H. v. Setten is op zijn verzoek eervolle
ontheffing verleend van zijn funktie als
kassier der bank. De voorzitter bracht
de heer Van Setten namens het bestuur
en leden dank voor het vele werk door
hem als kassier verricht. Ter voorziening
in deze vakature heeft het bestuur in
overleg met de Coöp. Centrale Raiffei-
sen-Bank te Utrecht de heer G. de Vries,
die reeds geruime tijd werkzaam is bij
de Coöp. Landbouwvereniging, als zoda
nig benoemd.
De heer Van Setten bracht dank aan
het bestuur en de Raad van Toezicht
voor het vertrouwen in hem gesteld en
voor de meest goede samenwerking ge
durende zijn diensttijd. Hij feliciteerde de
heer De Vries met zijn benoeming en
wenste het bestuur geluk met de goede
keuze en sprak de verwachting uit, dat
De Vries als jonge kracht, het dienstbe
toon aan de leden en spaarders zeer ze
ker tot volle tevredenheid verder zal op
voeren.
Herfstkleuren tooien zo langzamer
hand weer het landschap. Een lichte
ochtendmist tovert diamantjes in zorg
vuldig door vlijtige spinnen geweven
webben, een laagje dorre bladeren
markeert weer de route van de weg
gebruiker: de herfst - een van de kleu-
rigste jaargetijden - is weer in het land.
Straks komt de sneeuw een witte deken
over het landschap leggen, ademen we
weer donzen wolkjes uit, zet de dauw
zich af op takken en wegen als rijp of
ijzel. De lage zonnestand geeft het
herfst- en winterlandschap een aparte
bekoring.
Minder bekoorlijk zijn de natte, rot
tende bladeren, opgevroren dauwparels,
en ijzel op onze vaderlandse wegen.
HERFST- EN WINTERGEVAREN
NNP De Nederlandse marine gaat binnenkort vier bijzonder moderne oor
logsschepen bouwen. Begin volgend jaar zal de kiel worden gelegd voor de eer
ste van de vier nieuwe fregatten, welke de marine in de loop van 1965 in dienst
wil stellen. De schepen zullen worden volgestouwd met allerlei technische snuf
jes, die alles by elkaar zo duur zyn, dat de totale bouwsom van de vier schepen
zo rond de 260 miljoen gulden zal komen te liggen. Een dergelijk bedrag is in
onze dagen beslist noodzakelijk om een zo ingewikkeld bedrijf als een oorlogs
schip alles te geven wat het nodig heeft.
Al deze elementen, die zo aan het
schoonheidsgevoel van de mens appèl
leren, vormen even zoveel ver radelij ke
bestanddelen van het wegverkeer. Het
slipspook heeft de handen vol.
In het kader van zijn kernthema
actie „herfst- en wintergevaren" vraagt
het Verbond voor Veilig Verkeer alle
weggebruikers attent te zijn op dat
slipspook, dat juist toeslaat als niemand
er erg in heeft. Bij natte wegen wordt
één van elke drie verkeersongelukken
veroorzaakt door het slippen, en bij be
ijzelde wegen is dat zelfs oorzaak van
vier van de vijf ongelukken. Deze cij
fers zijn voldoende om aan te tonen
hoe enorm belangrijk het is als weg
gebruiker gewapend te zijn tegen plot
seling optredende „slippertjes
Het beste harnas tegen het slipspook
is wel het volgen van een anti-slip
cursus bij een van de door de verkeers-
bonden georganiseerde of gecontroleer
de scholen. Weliswaar vergt zo'n cur
sus een uitgave, maar deze uitgave is
volledig verantwoord: ééns komt de
tijd dat het slipspook het geïnvesteerde
bedrag met rente terugbetaalt. Op zo'n
cursus wordt u geleerd nooit te rem
men als de weg glad is; ontkoppelen,
en dan om het obstakel heen „schui
ven". Mocht u per sé tóch remmen:
cadansremmerf, ofwel pompen met de
rem in de cadans van de auto. Deze
puntjes - en nog veel meer - worden
u in een anti-slipcursus bijgebracht.
De andere beveiliging tegen het slip
spook is het profiel van de banden.
Indien de groeven minder dan 2 mm
zijn, wordt de toestand bedenkelijk, en
is de profieldiepte één milimeter of
minder dan is die fataal! Kijk daarom
nog eens extra naar uw banden, voor
dat u gaat genieten van het fraaie
herfst- en winterlandschap
De vier nieuwe fregatten zullen de
eerste schepen in de roemrijke Neder
landse maritieme geschiedenis zijn, die
speciaal zijn ontworpen voor een kern
oorlog. Zij zullen worden bewapend
met raketten en de bouw is zodanig,
dat indien er gevaar dreigt, geen man
aan dek behoeft te staan. Grote aan
dacht is bij de planning besteed aan
de electronische uitrusting, waarvoor
de Nederlandse oorlogsbodems van het
ogenblik ook reeds een zeer goede naam
hebben. De fregatten waarvan de
eerste de roemruchte naam Van. Speyk
krijgt zullen een sonar-apparatuur
hebben, die zo fijngevoelig is, dat men
op de bodem van de zee een duikboot
van een wrak zal kunnen onderschei
den en de lastige visscholen niet meer
zo snel zal verwisselen met een moge
lijke onderzeeër.
Onzichtbare vijand
De nieuwe Nederlandse schepen zul
len worden ingezet ter bescherming van
de Europese verbindingslijnen. Deze
lopen, via het Kanaal, door de Noord
zee en over de Atlantische Oceaan. De
nieuwe fregatten, met hun waterver
plaatsing van net 2850 ton, lijken wat
klein voor dit werk, maar men mag
niet vergeten, dat de rol van slagsche
pen, grote kruisers en indrukwekkende
vloten in de nieuwe maritieme stategie
vrijwel is uitgespeeld. De fregatten wer
den al in de tweede wereldoorlog de
werkpaarden van de oceaan genoemd
en dat geldt nu in nog veel sterkere
mate. De kleine schepen zijn van boeg
tot achterdek beladen met moderne
wapens, die een fregat de slagkracht
geven van een kruiser uit de tweede
wereldoorlog. De kleine omvang van
de schepen die toch nog altijd ruim
113 meter lang zijn verminderd de
trefkans voor eventuele aanvallers. Bo
vendien zijn zij razendsnel: zij kun
nen 28.5 zeemijlen of bijna 40 km per
uur afleggen.
Snelheid komt hen goed van pas bij
de bestrijding van de grootste drei
ging, die in een mogelijke oorlog op de
Westerse marinelijnen kan worden los
gelaten: de duikboot. Het is een vij
and, welke door de opvarenden van de
fregatten alleen maar via de mechani
sche ogen van het schip kan worden ge
zien. Maar die ogen zijn dan ook veel
en veel sterker dan de natuurlijke. De
Van Speyk-fregatten krijgen als wa
pens tegen duikboten een drieloops
mortier voor het afvuren van een
nieuw soort dieptebom. Nog veel ge
vaarlijker voor de onderzeeër zal de
helicopter zijn, die de fregatten aan
boord (op het achterdek) hebben. Dit
hefschroefvliegtuig kan torpedo's af
schieten, die zelf hun doel opzoeken.
Waakhonden
De hefschroefvliegtuigen moeten die
nen als waakhonden. Zij kunnen de ac
tieradius van de fregatten drastisch uit
breiden, doordat zij een groot zee-op
pervlak kunnen bestrijken. De helikop
ters worden naar hun doelen geleid
door de electronische apparatuur aan
boord van de schepen. Als waakhon
den zullen de metalen horzels over het
zee-oppervlak schieten en iedere duik
boot in de nabijheid is dan menselij
kerwijze ten dode opgeschreven.
Het dek van de nieuwe fregatten
ziet er naar ouderwetse begrippen
vreemd uit. Het achter- en middendek
kenmerkt zich door de hangar voor
het hefschroefvliegtuig. Op deze han
gar zijn twee afvuurinrichtingen ge
dacht voor Seacat-raketten. Deze ge
leide projectielen zijn speciaal bestemd
voor de verdediging tegen vliegtuigen.
Ook deze raketten zijn in staat zelf
hun doel op te sporen. Op het voor
schip komt een geschutstoren met twee
12 cm. kanonnen. Deze kunnen zowel
tegen vliegtuigen als tegen andere sche
pen of doelen op de grond worden ge
bruikt.
Atoombescherming
De nieuwe fregatten krijgen een
sproei-installatie om bij gevaar van
radio-actieve besmetting het schip
„schoon" te wassen. De schepen hebben
daarom geen opstaande randen, ook
geen reling, om het water de kans te
geven vrij weg te stromen en daarbij
het radio-actieve stof mee te nemen.
Alle punten op het fregat van voor
tot achterdek zijn van binnen uit te
bereiken. Geen matroos behoeft zich bij
alarm op het dek te begeven. De hut
ten en opbouwen van het schip hebben
toegangen met een zogenaamde „gas-
zekering", een soort luchtsluizen, die
giftige gassen want ook daarmee
moet men in een toekomstige oorlog
rekening houden kunnen weren uit
de manschappenverblijven en de werk
vertrekken.
De vier fregatten worden in Neder
land gebouwd op de werven van maat
schappij De Schelde en de Nederlandse
Droogdok Maatschappij. De schepen
zijn oorspronkelijk van Engels ontwerp,
maar vele uitrustingsstukken zullen
door Nederlandse bedrijven worden
vervaardigd, zeker de electronische in
stallaties.
(Nadruk verboden)
Mevrouw T. uit Heelsum moest voor
het Wagenings kantongerecht verschijnen
omdat zij haar zoon met een auto had
laten rijden, waar vrijwel alles wat er
op en aan had moeten zitten, geheel ont
brak of niet naar behoren functioneerde.
M'n zoon was met de auto op weg
naar de sloper, zei mevrouw T. Het was
heus geen plezierritje.
Zo'n levensgevaarlijk moordtuig had
u moeten laten verslepen. De veiligheid
van anderen interesseert u blijkbaar
niets, constateerde mr. v. d. Brand.
De zoon van verdachte lichtte toe, dat
de familie de auto pas één week in haar
bezit had en hem met winst had willen
verkopen.
Het verbaast me, dat men met iets
dergelijks nog op de weg durft te komen.
Er zat een motor in en dat was het enige
wat er nog een voertuig van maakte.
Het stuur was ondeugdelijk en de rem
men en de elektrische installatie even
eens. De clignoteurs werkten niet en ook
de gasuitlaat was niet in orde, aldus de
officier in zijn requisitoir.
Voor dit alles luidde de eis 150,of
30 dagen. Voor het feit, dat in de rechter
voorband een gat zat, werd nog eens
50,— of 10 dagen geëist en tevens ont
trekking van het vehikel aan het ver
keer.
Rechter v. d. Brand vonniste met 50,
of 10 dagen voor het gat in de buiten
band en 200,of 40 dagen voor de rest
van de gebreken alsmede onttrekking
aan het verkeer van de in beslag geno
men auto.
■S-
S., opperman te Barneveld, had gere
den met een auto, waaraan van alles ont
brak. De richtingwijzers en de claxon
werkten niet, de uitlaat was niet in orde
en het profiel van de banden was te ge
ring. Het ernstigste was echter, dat het
remvermogen ver beneden het vereiste
bleef.
Ik had die auto eigenlijk al geruild
voor een betere, verklaarde verdachte
toen hij vrijdag voor het kantongerecht
te Wageningen verscheen. Die was ech
ter nog niet klaar. Ik stond juist op het
punt om de oude wagen naar de sloper
te brengen.
't Is me wat fraais. U hebt daar dus
maar rustig mee doorgereden, terwijl men
hier en daar de hand door de carosserie
kon steken, viel rechter v d. Brand uit.
Ook de officier uitte zijn verontwaardi
ging.
Waar haalt u het lef vandaan om
met dat soort tuig op de weg te komen!
U geeft blijk van volkomen gemis aan
verantwoordelijkheidsbesef, aldus mr.
Pieters.
De eis voor de aanzienlijke remvertra-
ging luidde 100,of 20 dagen en voor
de overige gebreken 150.— of 30 dagen,
één jaar voorwaardelijke ontzegging van
de rijbevoegdheid en onttrekking aan het
verkeer van het autowrak.
Rechter v. d. Brand vonniste met
100,boete, drie dagen hechtenis en
de gevraagde onttrekking.
Als U een nieuw radio- of televisie-toestel gaat kopen ver
langt U zekerheid.
Zekerheid voor een goed advies en vakkundige installatie.
En. als het dan ooit eens nodig mocht zijn, de zeker
heid voor snelle vaardige hulp.
Ga daarom rustig Uw keuze maken bij Radio Ballegoyen,
uit de prachtige collectie Philips apparaten. Het toestel van
Uw keuze staat er beslist bij.
Alleen geschoolde T.V.-men-
sen kunnen U de juiste an
tenne adviseren, de goede
hoogte, de vereiste stand en
de beste plaats hiervoor be
palen.
DE KWALITEIT ACHTER DE NAAM PHILIPS
EN DE ZEKERHEID ACHTER DE NAAM
RADIO BALLEGOYEN
ZIJN BESLISSEND VOOR WIE HET GOED OVER
WEEGT.
RADIO EN TELEVISIE
MOLENSTRAAT 16 - TELEFOON 579 - RHENEN
ter plaatse de enige erkende Philips Radio en T.V. service.