Gaatonse wilde flora verdwijnen bchutfi neem geen risico! Woestijnen in Nederland AMERONGEN SCHERPENZEEL Rensvvoudse boerenleenbank had goed jaar DE KLOMP Herfst en winter... SPOOKSCHEPEN VOOR NEDERLANDSE MARINE DERDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 16 NOVEMBER 1962 Nr. 91 Verontrustende cijfers Lezing over Hoge Veluwe Bij het u.l.o. 280.000 leerlingen Helpt het Misdeelde Kind KINDERZEGELS OMZET BIJNA 9 MILJOEN GULDEN RHENEN Weigerachtige rem oorzaak van botsing DE LEZER Kassier Geen matroos meer op dek Voor de kantonrechter Toen wij in het begin van dit jaar het harnas aanschoten om het noordelijk deel van De Batterij te behoeden voor tenondergang, werden wij ons allengs bewust hoe onzeker het voortbestaan van menig stuk natuur- en landschaps- schoon en dat van historische monumenten is. Deze er varing bracht ons ertoe de lezers mee te voeren op zwerf tochten in en rondom Veenendaal. X ij dwaalden me! hen bij het Egelmeer, langs de zuidelijke en noordelijke Slaperdijk, betraden de goudgroene lover grotten van de Juffersdijk, zwierven langs de Kade met haar murmelende In alle bescheidenheid menen wij te mogen getuigen de ogen onzer lezers geopend te hebben, want velen van ons zeiden niet geweten te hebben dan onze omgeving zó mooi en karakteristiek is. De schare van natuur- en geschiede nisvrienden is zodoende weer toegeno men en als onverhoopt een mooi of merkwaardig plekje bedreigd mocht worden, zullen zij zich teweer stellen en pleiten voor be houd. VREES Onze vrees is echter niet geweken. Geruisloos en on opgemerkt verdwijnen in deze tijd dingen waarmee men ja ren lang vertrouwd was. Een weg met mooie beplanting die men een week eer nog bewon derde, blijkt plotseling kaal te zijn, een plasje of vennetje ge dempt, een bosperceel ge rooid, een kade geëgaliseerd, rijkbegroeide wallen langs ak kers en weiden vergraven, een heuvel veranderd in een zan derij, mooie gevels gemoderni seerd, beken genormaliseerd. Ook deze zomer en dit na jaar bloeide tegen de avond op De Batterij weer de fraaie Teunisbloem, hierbij afgebeeld. Wij vragen ons bezorgd af hoe lang wij deze prachtige ci troengele bloemen zich nog zullen zien openen op dit mooie plekje? Verdwijnen ve le planten niet door nodeloos plukken, door graverij en plaggen steken? Een zelfde vrees bevangt ons voor de majestueuze lindebomen aan het Gelderland, in welks scha duw het bonte viskraampje vaak schuilt en voor de rij fraaie Lindebomen vóór de rij Gelderse Waag en de stijlvol le woningen uit 1789. Zal het verkeer ook die opeisen? Al leen in uiterste noodzaak zou men moeten overgaan tot rooien, dempen, slopen etc. HET ALGEMEEN BELANG Wij horen vaak de opmerking, dat het algfemeen belang dit eist. Zou het hijgend verlangen naar de natuur en de drang tot haar terug te keren, zo kenmerkend voorde mens in onze tijd van techniek en zakelijkheid, zou de wens in een aantrekkelijke plaats en omgeving te leven, zodat het leven weer menswaardig wordt, niet preve- leren boven verkeersgemakken, zou den deze nooit zwijgende verlangens in de mens naar schoonheid niet een hoger algemeen belang vormen van allerlei verkeerseisen? Gemeentebestu ren moeten zich wel duizendmaal ba- denken alvorens de hand te slaan aan dingen van schoonheid en historie. Opruimen is onherroepelijk en zal la ter vaak blijken onnodig geweest te zijn, omdat de ontwikkeling van zaken als verkeer e.d. een onverwachte loop kan nemen. Over enige jaren bijvoor beeld zal wellicht de „city" van vele plaatsen, ook van Veenendaal, verbo den zijn voor gemotoriseerd verkeer. Dan zullen alle doorbraken, alle sane ringen vergeefs blijken geweest te zijn. Regeren is ook hier vooruitzien. Stedebouwkundigen ^mtwerpen wel iswaar plannen op papier: blokken hui zen met stroken groen. Maar zal een perkje rozen, een gazon, een reep be planting het snakken van de mens naar een stukje ongerepte natuur om zijn geestelijke evenwicht te kunnen behou den in zijn enerverend bestaan, kun nen bevredigen? Al blijft een weg, een plas, een bos behouden, dan wordt het landschappe lijk aspect toch vaak geschonden door greppeltjes, langs de Grift, de Ruisse en Haspelse wijk en over de Overbergse heide. Onze weg leidde ons ook bin nen in de mysterieuze stilte van de bossen bij Wolfswin kel, Breeschoten en Wagensveld en in het afwisselingrijke heggen- en hoevenlandschap tussen Renswoude, Scherpen- zeel en Walderveen. Eveneens bezochten wij de voorma lige kastelen De Hanepol, Harselo en Lambalgen en de nog bestaande huizen Rensu oude en Scherpenzeel, in de schaduiv waarvan we ons in hun verleden verdiepten. het plaatsen van foei-lelijke bouwsels. Zo is langs het aardige kerklaantje, een verbindingspad van Nieuweweg en Bo veneind een ronduit afschuwelijke schuur verrezen met muren van beton platen en een dak van gegolfd ijzer! Men staat verbaasd dat de overheids instanties dit tolereren en niet minstens een dak van pannen eisen. SCHAKERS VERLIEZEN VAN WAGENINGEN Maandag j.l. speelden het 2e en het 3e tiental van de Veenendaalse Schaak vereniging in de Ritmeesterkantine een competitiewedstrijd tegen resp. W.S.D.V. II en III uit Wageningen. Tot het laatste moment was het onzeker, wie de zege zou behalen, maar uiteindelijk gingen beide Wageningse teams met een over winning naar huis. Veenendaal II ver loor met Veenendaal III met 51/2-41/2. De persoonlijke uitslagen waren: V.S.V. II W.S.D.V. II C. van Genderen - E. T. Nannenga 1-0 G. R. Kets - W. L. van Veen 1-0 W. C. H. v. Dam - M. Oosterveld 0-1 G. Achterberg - F. Linschoten 0-1 L. Ebskamp - F. J. Lehr 0-1 M. de Kleuver - H. J. Timmer Vi-'/ï Chr. Baars - A. Honbraken 0-1 A. Reymers - D. van Staalduin 0-1 E. J. Kalter - L. J. B. Zeegers 0-1 H. G. Kruidhof - L. R. Verdooren 1-0 V.S.V. III W.S.D.V. III A. Blankespoor - J. W. de Bruin 0-1 E. v. Ravenswaay - J. J. de Kramer 1-0 Dr. M. J. D. v. Dam - H. Sötebeer 0-1. J. Diepeveen - J. J. Mulder 1-0 H. J. van Aller - R. Timmer 1-0 H. van Doorn - G. Boelema 0-1 H. van de Meent - K. Bakker 1-0 K. Wijnberger - A. J. H. van Es V2-V2 C. Wijnberger - D. W. van de Slis 0-1 D. Anbeek - G. Kooistra 0-1 Voor de onderlinge competitie waren de uitslagen als volgt: P. Keuning - M. van Dijk 0-1 F. Luchsinger - J. N. Elenbaas 0-1 J. W. Boelens - M. v. d. Bovenkamp 0-1 Uitgespeelde hangpartij: D. Anbeek - H. van Doorn Vt-'/a Teunisbloem bloeiend op De Batterij okto ber 1962. Foto D. Philips De mooie golvende horizontale lijn van de Emmikhuizerberg is verstoord door een soort silo. Als een archtitect daar een kerk had moeten bouwen, zou hij stellig rekening hebben gehouden met die horizontale tpndens. Men krijgt de indruk dat alles mag, maar slaat een winkelier een reclameplaat van email aan zijn gevel, dan is Leiden in last! VERONTRUSTING Terwijl ik dit schrijf, hoor ik door de radio de stem van mr. Cremers, burge meester van Haarlem, die op de vergade ring van de contactcommissie voor na tuur- en landschapsbescherming, zei, dat Nederland per hoofd van de bevolking over minder natuurruimte beschikt dan enig ander land ter wereld. De terug gang van het areaal aan natuurruimte in ons land is schrikbarend. Tussen 1905 en 1955 is de bevolking verdubbeld, maar de oppervlakte aan woeste grond verminderd met 66 pet. Op dit ogenblik, vervolgde mr. Cremers, is het areaal aan bos en woeste grond sa men per inwoner ongeveer 400 m2, een halve eeuw geleden was dit 1600 m2. De ontluistering van natuur en landschap gaat door: het harmonisch 'cultuurland schap van Twente en de Achterhoek wordt geschonden door de ruilverkave lingen. Onze mooiste hoeken worden ver minkt door zogenaamde verbeterings projecten. Europoort slokt weldra „De Beer" op en bedreigt reeds het voor West Europa unieke duingebied van Voorne, aldus mr. Cremers. ONZE WILDE FLORA In feite is de toestand nog ernstiger dan mr. Cremers hem schetste. Is het u, lezer, wel eens opgevallen dat onze wei landen niet meer bontkleurig zijn? De oorzaak hiervan is het gebruik van her biciden, een mooie naam voor een lelijke zaak: het zijn onkruidbestrijdingsmidde len, die de bloemenpracht van onze wei landen doden. Niet alleen door het ge bruik hiervan, maar ook door intensive ring en rationalisering van de landbouw, ontginning, ruilverkaveling, industriali satie, bevolkingsaanwas, verkeeistoena- me, verontreiniging van bodem, water en lucht is de flora van ons land schrik wekkend verarmd. In 1956 bedroegen de verdwenen, be dreigde, vermoedelijk bedreigde en sterk achteruitgegane soorten hogere planten reeds 33 pet. van onze flora, vermeer derd met 13 pet. dat toen in de naaste toekomst bedreigd werd. Tezamen 46 pet. Sinds dat jaar is een nieuwe vijand opgestaan: de grootscheepse chemische bestrijding van water- en moerasplanten. De vergiftiging met deze chemische mid delen wordt een ramp. Men schat dat 8 pet. van onze flora zal bezwijken. In to taal reeds 54 pet. Een tweede ramp is de verontreiniging Ivan de lucht, waardoor in de omgeving van onze grote steden en industriecentra gebieden zijn ontstaan, waarin het me rendeel van de voor luchtverontreiniging uiterst gevoelige korstmossen zijn ge storven. Rondom Rotterdam ligt zulk een woestijn met een oppervlakte van 18 bij 40 km. Van Amsterdam af strekt er zich een uit tot Enkhuizen. In onze provincie vinden we een dergelijke korst- mosloze woestijn van Utrecht over Hil versum, Amersfoort en vandaar zuid waarts tot nabij Veenendaal om in een boog naar Utrecht terug te keren. DE DOOS VAN PANDORRA Deze feiten noemend, is het mij alsof ik de doos van Pandorra zie openen en het kwaad zich zie verspreiden. Want ik noemde nog niet alles. Daar is bijvoor beeld de vernietigende invloed van de waterverontreiniging. Ook de asfaltbe- kleding van de zeedijken is niet zonder schuld: zij laat geen planten- en dieren leven meer toe met het gevolg een sterke verarming hiervan in ons kustgebied. Bo vendien zal de uitvoering van het ove rigens geniale Deltaplan vernietigend zijn voor de gehele mariene flora en fauna van Zuidwest-Nederland. De insecten zijn er al niet beter aan toe. Door het gebruik van insecticiden d.z. insectenbestrijdende giften, gaan ze hard achteruit, welk lot ze delen met vele broedvogels van weide en akker, heide en duin, poel en plas, door ontginning, ontwatering, ontsluiting, vroeg maaien e.v. Alleen de stand van onze zoogdieren dieren is bevredigend, met uitzondering van das, otter en zeehond. Dit artikel moest wel in mineur ge schreven worden. De genoemde beklem mende toestanden moeten ieder met zorg vervullen, vooral hen die in het nationale, provinciale en gemeentelijke planologi sche kader werkzaam zijn. Het onderwijs gaat ook niet geheel vrij uit. Een leerling van een middelbare landbouwschool vertelde mij, dat een le raar doceerde: in de weide behoren al leen Engels zaaigras, timothee, beemd- langbloem, rumbeemdgras, veldbeemd- gras en een weinig witte cultuurklaver. De rest moet men maar doodspuiten! EEN WOORD VAN PRINS BERNHARD Aan een feestmaal van het internatio nale fonds voor weldbescherming op 6 november heeft Prins Bernhard gezegd, dat de natuur overal in een noodtoestand verkeert. Als de uitroeiing voortgaat, zal er op den duur misschien alleen nog een woestijn vol plastic, beton en elektroni sche robots zijn, met de mens en enkele huisdieren als enige levende wezens. U zult, ging de Prins voort, misschien den ken dat het sentimenteel is zich druk te maken over het mogelijke uisterven van een zeldzame aap met een onuitspreek bare naam, maar ons gehele levenspa troon zal veranderen als dit maar zo voortgaat. Als er niets tegen gedaan wordt, zal misschien ook de mens eens uitsterven Bij dezelfde gelegenheid stelde de Hertog van Edinburgh de uitroeiing van een diersoort gelijk aan de vernietiging van een uniek kunstwerk. Sinds 1900 heeft de mens gemiddeld één diersoort per jaar uitgeroeid. Dit weinig opwekkende relaas menen wij te mogen eindigen met nogmaals te zeggen: Veenendaal, let op u saeck! En Rhenen en Amerongen zou ik willen toe roepen: Weest blij, dat de industrie van U geweerd wordt. Uw plaats blijft dan een dorado! D. Philips Belangstellende lezers wijs ik op „De nivellering van flora en fauna" (Natura nov. 1961) en „De veront reiniging van het milieu van mens, dier en plant" (Kon. Ned. Natuurh. Ver.) WIE STELT UW LOON VAST? „Wie zal straks uw loon vaststellen?" dat is het onderwerp dat door de heer T. R. Renes behandeld zal worden op de vanavond te houden NVV-ontwikkelings- avond. Deze interessante lezing gaat uit van de NVV-Besturenbond en wordt ge houden in hotel Buitenlust. GEVAAR VOOR KINDEREN De laatste weken wordt er herhaalde lijk schade aangericht bij in aanbouw zijnde woningen door jeugdigen. Vooral omdat er bij de bouw vaak gebruik wordt gemaakt van ongebluste kalk, wordt de ouders dringend aangeraden hun kinderen op het gevaar van deze „werkwijze" te attenderen. Op uitnodiging van de Gelderse Maatschappij van Landbouw, afdeling Scherpenzeel, die dinsdagavond in café Marktzicht vergaderden onder leiding van voorzitter J. M. Houterman, sprak de heer A. B. Wigman, natuurhistorisch medewerker van de Stichting „Het Na tionale Park Hoge Veluwe" over het landschap, de natuur, cultuur en plan ten- en dierenwereld. Uitvoerig ging spreker in op het ont staan van het nationaal park De Hoge Veluwe. Vele bezoekers voelen zich in de daar heersende stilte echter niet thuis, doch op hun manier genieten zij en dat is de hoofdzaak. Het aantal be zoekers stijgt ieder jaar. Het noorde lijke en zuidelijke gedeelte is het zoge naamde cultuurgedeelte en het midden gedeelte de wildbaan. In verband met het heidek evert je was de bloeiende heide dit jaar niet tot zijn recht geko men. Door bij een bepaalde harde wind afbranden van de hei hoopt men dit euvel in het vervolg te voorkomen. Aan de hand van kleurendia's, toegelicht door de heer Wigman konden de aan wezigen de loop der seizoenen zien in het Nationale Park en de daar in het wild levende dieren. Vooraf bracht de heer Harthoorn mondeling verslag uit van de door hem te Barneveld bezochte kringvergade ring en deelde de voorzitter mede, dat aanstaande vrijdag een demonstratie vergadering te Den Haag gehouden zal worden waaraan enkele duizenden boe ren zullen deelnemen. Volgens gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek telde het u.l.o. op 16 september j.l. 280.000 leer lingen, waaronder 104.000 bij 't rooms- katholiek onderwijs en 85.000 bij het openbaar en protestants-christelijk on derwijs ieder. In vergelijking met 16 september '61 was het aantal leerlingen bij 't rooms- katholiek en overig bijzonder onderwijs toegenomen met resp. 4.300 en 100, bij het openbaar en prot. christelijk onder wijs daarentegen afgenomen met resp. 2.700 en 400. Het totaal nam toe met 1.300 leerlingen. Het aantal toegelatenen liep met 4.800 terug en bedroeg 74.200 in 1962. Van de gemiddelde generaties 12- en 13-jarigen, waartoe de toegelatenen in 1961 en 1962 in hoofdzaak behoorden, ging in 1961 34% en in 1962 33% naar het u.l.o. Dit zou wijzen op een - zij het geringe - daling van de relatieve deelneming aan het u.l.o. AFRASTERING VAN PLASTIC Een Engelse veehouder met 60 koeien heeft een electrische afrastering van plas tic uitgevonden. De paaltjes zijn van plas tic waardoor een draad loopt die ook van plastic is maar waarin zeer dunne geleidende draden zijn verweven. De al dus ontstane draad weegt slechts een zes de van normaal draad, laat zich heel ge makkelijk opwinden, kan net als touw worden geknoopt, roest niet, geleidt net zo goed als metalen draad en is heel ge makkelijk te spannen. De plastic paal tjes wegen ongeveer een vierde van de tot nu toe gebruikelijke. Een man, ge wapend met een rol draad en een bos paaltjes onder zijn arm kan een bepaalde oppervlakte grasland afzetten in weinig meer tijd dan hij nodig heeft om er om heen te lopen. Er bestaat veel belangstel ling bij de veehouders voor deze draad, aldus Landbouwdocumentatie. Het kopen van is een werk van weldadigheid Vrijdagavond j.l. werd in de zaal van de Coöp. Landbouwvereniging te Renswoude de Algemene Ledenvergadering van de Boerenleenbank gehouden. De voorzitter, de heer Van Maanen heette de aanwezigen welkom en behandelde daarna o.m. het jaarverslag over het boekjaar 1961. Hieruit bleek, dat de bank een zeer goed jaar heeft gehad. Om enkele ctffers te noemen: De spaargelden stegen met 200.000,— tot 2.106.944,—. De reserve bedraagt 104.000,—. De omzet bedroeg 8.810.816,—. De voorzitter sprak zijn voldoening uit over de financieel sterke positie van de bank. Bij gehouden bestuursverkiezing werd de heer W. v. d. Brandhof Jz. her kozen als bestuurslid en de heer E. de Greef als Commissaris. Besloten werd tot wijziging der statu ten. De naam Coöp. Boerenleenbank komt te vervallen. Art. 1. der statuten zal luiden: De vereniging draagt de naam Coöp. Raiffeisenbank „Renswoude". Zij is gevestigd in dc gemetmte Renswoude. GELD. MIJ. VAN LANDBOUW VERGADERT De afd. De Klomp van de Geld. Mij. van Landbouw houdt op maandag 19 no vember a.s. een vergadering in Hotel Hupkes te De Klomp in samenwerking met de afd. Ederveen van de CBTB. De 2e secretaris van de G.M.v.L. de heer H. Visschers zal een onderwerp behandelen over „Waar gaan we in de landbouw naar toe en de taak van de landbouw- prganisaties in deze tijd." Patriciërshuizen en Waag aan het Gelderland achter oude lindebomen. Foto: D. Philips DIA-AVOND VAN N.R.V. De Nederlandse Reis Vereniging houdt dinsdagavond 20 november a.s. in ge bouw Reehorst te Ede een dia-avond die wordt verzorgd door de heer C. H. Groen met als motto „Raak niet overstuur op eigen wielen." TENTOONSTELLING VERLENGD In verband met de grote belangstelling heeft het Aartsbisschoppelijk Museum te Utrecht besloten de tentoonstelling „Kunst der Kopten" te verlengen tot 2 decem ber a.s. Dinsdagmiddag vond op de Grebbeweg een aanrijding plaats tussen een vracht wagen, bestuurd door de heer W. G. H. uit Duiven en een personenauto met als enige inzittende mevrouw E. C. M.-H. uit Zeist. De vrachtwagen reed vanuit de rich ting Wageningen achter een NBM-bus. Toen deze stopte wilde de chauffeur in halen om te passeren. Op hetzelfde mo ment naderde uit de tegenovergestelde richting mevrouw M. De vrachtwagen chauffeur remde onmiddellijk af doch hij kon zijn wagen niet meer onder be dwang krijgen. Deze schoof door en ram de de personenauto. Beide wagens werden zwaar bescha digd. Persoonlijke ongelukken deden zich niet voor, alleen mevrouw M. werd licht gewond aan haar been. Bij controle van de vrachtwagen, die ongeveer 5 ton ijzer vervoerde, bleek dat één van de achter- remmen ondeugdelijk was en niet meer werkte. De politie maakte proces-ver- baal op. Geachte redakteur, Enkele weken geleden stond er in uw blad, dat de Sint dit jaar niet in Eist zou komen. Er werd zelfs gesteld dat er, figuurlijk gesproken, een bordje „Verboden Toegang" op de weg stond. Bij controle op ons bureau bleek echter dat de Sint door niemand ge vraagd is te komen, zoals verleden jaar toen er stapels brieven lagen. Later kwam er één brief en dat was voor de Sint voldoende om ook de El- sterse kinderen op te zoeken. Zaterdag 24 november a.s. 's middags om half drie zal de Sint met zijn ge volg per boot bij het Ingense vee ar riveren en daarna een rijtoer door het dorp maken. Het pers-bureau van St. Nicolaas te Madrid. (Spanje. (Namens alle kinderen van Eist he ten wij St. Nicolaas al bij voorbaat hartelijk welkom. Gelukkig dat die ene brief nog op tijd binnengekomen is. Red.) Aan de kassier der bank, de heer H. v. Setten is op zijn verzoek eervolle ontheffing verleend van zijn funktie als kassier der bank. De voorzitter bracht de heer Van Setten namens het bestuur en leden dank voor het vele werk door hem als kassier verricht. Ter voorziening in deze vakature heeft het bestuur in overleg met de Coöp. Centrale Raiffei- sen-Bank te Utrecht de heer G. de Vries, die reeds geruime tijd werkzaam is bij de Coöp. Landbouwvereniging, als zoda nig benoemd. De heer Van Setten bracht dank aan het bestuur en de Raad van Toezicht voor het vertrouwen in hem gesteld en voor de meest goede samenwerking ge durende zijn diensttijd. Hij feliciteerde de heer De Vries met zijn benoeming en wenste het bestuur geluk met de goede keuze en sprak de verwachting uit, dat De Vries als jonge kracht, het dienstbe toon aan de leden en spaarders zeer ze ker tot volle tevredenheid verder zal op voeren. Herfstkleuren tooien zo langzamer hand weer het landschap. Een lichte ochtendmist tovert diamantjes in zorg vuldig door vlijtige spinnen geweven webben, een laagje dorre bladeren markeert weer de route van de weg gebruiker: de herfst - een van de kleu- rigste jaargetijden - is weer in het land. Straks komt de sneeuw een witte deken over het landschap leggen, ademen we weer donzen wolkjes uit, zet de dauw zich af op takken en wegen als rijp of ijzel. De lage zonnestand geeft het herfst- en winterlandschap een aparte bekoring. Minder bekoorlijk zijn de natte, rot tende bladeren, opgevroren dauwparels, en ijzel op onze vaderlandse wegen. HERFST- EN WINTERGEVAREN NNP De Nederlandse marine gaat binnenkort vier bijzonder moderne oor logsschepen bouwen. Begin volgend jaar zal de kiel worden gelegd voor de eer ste van de vier nieuwe fregatten, welke de marine in de loop van 1965 in dienst wil stellen. De schepen zullen worden volgestouwd met allerlei technische snuf jes, die alles by elkaar zo duur zyn, dat de totale bouwsom van de vier schepen zo rond de 260 miljoen gulden zal komen te liggen. Een dergelijk bedrag is in onze dagen beslist noodzakelijk om een zo ingewikkeld bedrijf als een oorlogs schip alles te geven wat het nodig heeft. Al deze elementen, die zo aan het schoonheidsgevoel van de mens appèl leren, vormen even zoveel ver radelij ke bestanddelen van het wegverkeer. Het slipspook heeft de handen vol. In het kader van zijn kernthema actie „herfst- en wintergevaren" vraagt het Verbond voor Veilig Verkeer alle weggebruikers attent te zijn op dat slipspook, dat juist toeslaat als niemand er erg in heeft. Bij natte wegen wordt één van elke drie verkeersongelukken veroorzaakt door het slippen, en bij be ijzelde wegen is dat zelfs oorzaak van vier van de vijf ongelukken. Deze cij fers zijn voldoende om aan te tonen hoe enorm belangrijk het is als weg gebruiker gewapend te zijn tegen plot seling optredende „slippertjes Het beste harnas tegen het slipspook is wel het volgen van een anti-slip cursus bij een van de door de verkeers- bonden georganiseerde of gecontroleer de scholen. Weliswaar vergt zo'n cur sus een uitgave, maar deze uitgave is volledig verantwoord: ééns komt de tijd dat het slipspook het geïnvesteerde bedrag met rente terugbetaalt. Op zo'n cursus wordt u geleerd nooit te rem men als de weg glad is; ontkoppelen, en dan om het obstakel heen „schui ven". Mocht u per sé tóch remmen: cadansremmerf, ofwel pompen met de rem in de cadans van de auto. Deze puntjes - en nog veel meer - worden u in een anti-slipcursus bijgebracht. De andere beveiliging tegen het slip spook is het profiel van de banden. Indien de groeven minder dan 2 mm zijn, wordt de toestand bedenkelijk, en is de profieldiepte één milimeter of minder dan is die fataal! Kijk daarom nog eens extra naar uw banden, voor dat u gaat genieten van het fraaie herfst- en winterlandschap De vier nieuwe fregatten zullen de eerste schepen in de roemrijke Neder landse maritieme geschiedenis zijn, die speciaal zijn ontworpen voor een kern oorlog. Zij zullen worden bewapend met raketten en de bouw is zodanig, dat indien er gevaar dreigt, geen man aan dek behoeft te staan. Grote aan dacht is bij de planning besteed aan de electronische uitrusting, waarvoor de Nederlandse oorlogsbodems van het ogenblik ook reeds een zeer goede naam hebben. De fregatten waarvan de eerste de roemruchte naam Van. Speyk krijgt zullen een sonar-apparatuur hebben, die zo fijngevoelig is, dat men op de bodem van de zee een duikboot van een wrak zal kunnen onderschei den en de lastige visscholen niet meer zo snel zal verwisselen met een moge lijke onderzeeër. Onzichtbare vijand De nieuwe Nederlandse schepen zul len worden ingezet ter bescherming van de Europese verbindingslijnen. Deze lopen, via het Kanaal, door de Noord zee en over de Atlantische Oceaan. De nieuwe fregatten, met hun waterver plaatsing van net 2850 ton, lijken wat klein voor dit werk, maar men mag niet vergeten, dat de rol van slagsche pen, grote kruisers en indrukwekkende vloten in de nieuwe maritieme stategie vrijwel is uitgespeeld. De fregatten wer den al in de tweede wereldoorlog de werkpaarden van de oceaan genoemd en dat geldt nu in nog veel sterkere mate. De kleine schepen zijn van boeg tot achterdek beladen met moderne wapens, die een fregat de slagkracht geven van een kruiser uit de tweede wereldoorlog. De kleine omvang van de schepen die toch nog altijd ruim 113 meter lang zijn verminderd de trefkans voor eventuele aanvallers. Bo vendien zijn zij razendsnel: zij kun nen 28.5 zeemijlen of bijna 40 km per uur afleggen. Snelheid komt hen goed van pas bij de bestrijding van de grootste drei ging, die in een mogelijke oorlog op de Westerse marinelijnen kan worden los gelaten: de duikboot. Het is een vij and, welke door de opvarenden van de fregatten alleen maar via de mechani sche ogen van het schip kan worden ge zien. Maar die ogen zijn dan ook veel en veel sterker dan de natuurlijke. De Van Speyk-fregatten krijgen als wa pens tegen duikboten een drieloops mortier voor het afvuren van een nieuw soort dieptebom. Nog veel ge vaarlijker voor de onderzeeër zal de helicopter zijn, die de fregatten aan boord (op het achterdek) hebben. Dit hefschroefvliegtuig kan torpedo's af schieten, die zelf hun doel opzoeken. Waakhonden De hefschroefvliegtuigen moeten die nen als waakhonden. Zij kunnen de ac tieradius van de fregatten drastisch uit breiden, doordat zij een groot zee-op pervlak kunnen bestrijken. De helikop ters worden naar hun doelen geleid door de electronische apparatuur aan boord van de schepen. Als waakhon den zullen de metalen horzels over het zee-oppervlak schieten en iedere duik boot in de nabijheid is dan menselij kerwijze ten dode opgeschreven. Het dek van de nieuwe fregatten ziet er naar ouderwetse begrippen vreemd uit. Het achter- en middendek kenmerkt zich door de hangar voor het hefschroefvliegtuig. Op deze han gar zijn twee afvuurinrichtingen ge dacht voor Seacat-raketten. Deze ge leide projectielen zijn speciaal bestemd voor de verdediging tegen vliegtuigen. Ook deze raketten zijn in staat zelf hun doel op te sporen. Op het voor schip komt een geschutstoren met twee 12 cm. kanonnen. Deze kunnen zowel tegen vliegtuigen als tegen andere sche pen of doelen op de grond worden ge bruikt. Atoombescherming De nieuwe fregatten krijgen een sproei-installatie om bij gevaar van radio-actieve besmetting het schip „schoon" te wassen. De schepen hebben daarom geen opstaande randen, ook geen reling, om het water de kans te geven vrij weg te stromen en daarbij het radio-actieve stof mee te nemen. Alle punten op het fregat van voor tot achterdek zijn van binnen uit te bereiken. Geen matroos behoeft zich bij alarm op het dek te begeven. De hut ten en opbouwen van het schip hebben toegangen met een zogenaamde „gas- zekering", een soort luchtsluizen, die giftige gassen want ook daarmee moet men in een toekomstige oorlog rekening houden kunnen weren uit de manschappenverblijven en de werk vertrekken. De vier fregatten worden in Neder land gebouwd op de werven van maat schappij De Schelde en de Nederlandse Droogdok Maatschappij. De schepen zijn oorspronkelijk van Engels ontwerp, maar vele uitrustingsstukken zullen door Nederlandse bedrijven worden vervaardigd, zeker de electronische in stallaties. (Nadruk verboden) Mevrouw T. uit Heelsum moest voor het Wagenings kantongerecht verschijnen omdat zij haar zoon met een auto had laten rijden, waar vrijwel alles wat er op en aan had moeten zitten, geheel ont brak of niet naar behoren functioneerde. M'n zoon was met de auto op weg naar de sloper, zei mevrouw T. Het was heus geen plezierritje. Zo'n levensgevaarlijk moordtuig had u moeten laten verslepen. De veiligheid van anderen interesseert u blijkbaar niets, constateerde mr. v. d. Brand. De zoon van verdachte lichtte toe, dat de familie de auto pas één week in haar bezit had en hem met winst had willen verkopen. Het verbaast me, dat men met iets dergelijks nog op de weg durft te komen. Er zat een motor in en dat was het enige wat er nog een voertuig van maakte. Het stuur was ondeugdelijk en de rem men en de elektrische installatie even eens. De clignoteurs werkten niet en ook de gasuitlaat was niet in orde, aldus de officier in zijn requisitoir. Voor dit alles luidde de eis 150,of 30 dagen. Voor het feit, dat in de rechter voorband een gat zat, werd nog eens 50,— of 10 dagen geëist en tevens ont trekking van het vehikel aan het ver keer. Rechter v. d. Brand vonniste met 50, of 10 dagen voor het gat in de buiten band en 200,of 40 dagen voor de rest van de gebreken alsmede onttrekking aan het verkeer van de in beslag geno men auto. ■S- S., opperman te Barneveld, had gere den met een auto, waaraan van alles ont brak. De richtingwijzers en de claxon werkten niet, de uitlaat was niet in orde en het profiel van de banden was te ge ring. Het ernstigste was echter, dat het remvermogen ver beneden het vereiste bleef. Ik had die auto eigenlijk al geruild voor een betere, verklaarde verdachte toen hij vrijdag voor het kantongerecht te Wageningen verscheen. Die was ech ter nog niet klaar. Ik stond juist op het punt om de oude wagen naar de sloper te brengen. 't Is me wat fraais. U hebt daar dus maar rustig mee doorgereden, terwijl men hier en daar de hand door de carosserie kon steken, viel rechter v d. Brand uit. Ook de officier uitte zijn verontwaardi ging. Waar haalt u het lef vandaan om met dat soort tuig op de weg te komen! U geeft blijk van volkomen gemis aan verantwoordelijkheidsbesef, aldus mr. Pieters. De eis voor de aanzienlijke remvertra- ging luidde 100,of 20 dagen en voor de overige gebreken 150.— of 30 dagen, één jaar voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid en onttrekking aan het verkeer van het autowrak. Rechter v. d. Brand vonniste met 100,boete, drie dagen hechtenis en de gevraagde onttrekking. Als U een nieuw radio- of televisie-toestel gaat kopen ver langt U zekerheid. Zekerheid voor een goed advies en vakkundige installatie. En. als het dan ooit eens nodig mocht zijn, de zeker heid voor snelle vaardige hulp. Ga daarom rustig Uw keuze maken bij Radio Ballegoyen, uit de prachtige collectie Philips apparaten. Het toestel van Uw keuze staat er beslist bij. Alleen geschoolde T.V.-men- sen kunnen U de juiste an tenne adviseren, de goede hoogte, de vereiste stand en de beste plaats hiervoor be palen. DE KWALITEIT ACHTER DE NAAM PHILIPS EN DE ZEKERHEID ACHTER DE NAAM RADIO BALLEGOYEN ZIJN BESLISSEND VOOR WIE HET GOED OVER WEEGT. RADIO EN TELEVISIE MOLENSTRAAT 16 - TELEFOON 579 - RHENEN ter plaatse de enige erkende Philips Radio en T.V. service.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1962 | | pagina 5